|
2000
|
|
|
Aurkezpenen ostean, garai hartan herrian puri purian zegoen gaiaren azken berria ekarri zuen Eiderrek: " ba al
|
dakizue
–Bariantea egiteko lanak onartu dituzte.
|
|
|
Eta ez al zen Kristo bera ere bertze Maddalen baten laguna izan? Eta ez al
|
dakizue
fariseoei erran ziela ezen publikanoak eta putak aitzinetik izanen zituztela zeruko erresuman. Ordea, zuek anitz dakizue arauez, deus ere ez maitasunaz!
|
|
|
Eta ez al dakizue fariseoei erran ziela ezen publikanoak eta putak aitzinetik izanen zituztela zeruko erresuman? Ordea, zuek anitz
|
dakizue
arauez, deus ere ez maitasunaz! Zeren jakizue ezen zintki maite dudala nik Maddalen, zintki eta fintki!
|
|
|
—San Jenaro handia begirale ez bagenu, bai...! —osabari hats hartzeko betarik eman gabe ihardetsi zion napolitarrak, gartsuki eta ozentki, betartea guztiz aldatzen zitzaiola— Baina atzerritarrak zarete —sualdiaren ondoren, neurriz ari zen berriro—, eta ez
|
dakizue
, beharbada, san Jenaroren erlikiaren berri: sainduaren odol xorta iduriz lehor bat da —edo bi, hobeki—, beirazko bertze hainbat anpulutan gorde eta urtero urtzen direnak, irailaren 19an, saindua martirizatu zuten egunean.
|
|
|
—Ez al
|
dakizue
Testament Zaharrak irakasten digula ezen Jainkoak Paradisuan jarri zituela Adan eta Eba, baina hura guztiz galdu zela, haien bekatuagatik, eta, halatan, mundu honetan daudekeen paradisu guztiak asmakizun hutsak baizik ez direla eta gezur hutsak. Edo ez al dakizue zer gertatu zitzaion Ponce de León-i berari ere, Bimini rat joan zenean, gaztetasunaren iturriaren bila, gaztetasuna aurkitu beharrean zahartasuna eta heriotza baizik aurkitu ez zituela?
|
|
|
—Ez al dakizue Testament Zaharrak irakasten digula ezen Jainkoak Paradisuan jarri zituela Adan eta Eba, baina hura guztiz galdu zela, haien bekatuagatik, eta, halatan, mundu honetan daudekeen paradisu guztiak asmakizun hutsak baizik ez direla eta gezur hutsak? Edo ez al
|
dakizue
zer gertatu zitzaion Ponce de León-i berari ere, Bimini rat joan zenean, gaztetasunaren iturriaren bila, gaztetasuna aurkitu beharrean zahartasuna eta heriotza baizik aurkitu ez zituela?
|
|
|
—Ba al
|
dakizue
ezen erregeren eta infantaren eztei zirimoniarako bertze ate bat eginarazi dutela Donibane Lohizuneko elizan eta zigiluz hertsi dutela hura, errege eta infanta bertatik iragan orduko.... Bada baldinba, nihaurk ere orobat eginen dut Villagrandeko dukearekin eta haren emaztearekin, eta, halatan, jauregian ate berri handi bat eginaraziko dut, haiek iragan orduko zigilatuko dudana.
|
|
|
—Ba al
|
dakizue
zer erran dioten Ubarneko dama damatxoek Mattini. Baina erraiek herorrek, Mattin...
|
|
|
—Ba al
|
dakizue
nola akabatu zituen bere egunak frai Domenicok, zeina baitzen historia hartako kulpantik handiena. Legen gaixtoaren atzaparretan!
|
|
|
" Ez zenuke edan behar", esan zuen amatxik, gizonari papotik iletxo bat kenduz. " Ni asko edanda nago", esan zuen gizonak harroxko;" zuek ez
|
dakizue
, nik... mozkor handiak, eta ez aldian behin, ez zortzitik behin. Egunero mozkor.
|
|
2001
|
|
|
Multinazionaletan gogotik egiten da lana. Ez al
|
dakizue
hori?
|
|
|
Zuk irribarre egin diozu, eta hark berehala itzuli dizu. Horrela, denbora luzez, isilik gelditu zarete, irribarrez eta elkarri begira, maiteminduak dirudizue, baina ez duzue elkar ezagutzen, batak bestearen izena besterik ez
|
dakizue
eta.
|
|
|
Eta giroa leuna izango da, erdiluna, lasaia, aproposa hitz egiteko, baina istantean ez
|
dakizue
zer esan, ez Maribelek ez zeuk. Iragandako denbora guztia, egun atalak, urte zatiak, mende birrinak, distantziak, dena derrepentean bien arteko aire estuan pausatuko balitz bezala.
|
|
|
‘Ez
|
dakizue
abstraktua naizela? ’ esan digu Goio eta bioi.
|
|
|
Gasna ontzen eta ausarki saltzen duzue. Ba al
|
dakizue
zer den egiazko askatasuna?
|
|
|
Horixe da zuen kondena: hain listo zaretenez denak, eta hainbeste eta hainbeste zaretenez, jada ez
|
dakizue
zer txorrada esan, zer mozolokeria idatzi, zer txatxukeria asmatu, zer zentzugabekeria irudikatu gainerakoengandik bereizteko, gainerakoak epatatzeko, eskola gelako lehenak izateko, debalde bazkaltzeko, dirulaguntzak kobratzeko eta kolpe zorririk jo gabe bizitzeko. Zuen exegesia besoez absurdoa besarkatzen duen olagarro erraldoia da; funsgabea eta alferrekoa atxikitzen ditu.
|
|
2002
|
|
|
Eta kontuan harturik zenbaezinak direla egunero egunero sortzen ditugun zabor motak, hamaika lan berezi aurkituko dituzue aldizkari honetan. Adibidez, ba al
|
dakizue
zenbat txerrikeri aurkitu zituzten Londreseko metroan dauden eseraulki ustez garbietan. Edo zein ote den «ESETÉ»ra idazten dutenen zikinkeriarik kilikagarrienak?
|
|
|
Harako gure lobea... ba
|
dakizue
... aurtemein Ameriketara bihurtu zana, Gollibarko alabearen semea... hil egin dala. Ez beharrez; beribilak alkar jo eta... hiru lau urte barru bihurtzekotan, eta ea ba...
|
|
|
Bai. Eta ba
|
dakizue
zergaitik?
|
|
|
Ugari samarra da haren gaien saila. Itsasaldeko eta portuetako aroko bizipenak, arrantzaleen gizontasunak eta nekeak, baserritarren izerdiak, esturak, tratuak eta trikimailuak, gizonezkoen irritsak eta grinak, emakumeen amarrukeriak, baina kontu, hauxe be esan deusku ta; munduko zerua zein dan ba ete
|
dakizue
–" Ezkontza ona, emazte ona".
|
|
|
Ederra zan Martiñe. Ba
|
dakizue
baserrian eta kalean bere bai, an or zelako neskato banaka ederrak egoten diran. Azal argia eban.
|
|
|
Lanbide Eskolan egin dauana joan 36 urtetan, ez dot nik mondragoarrei zetan esan. Zeuek
|
dakizue
ondoen. Eta aita inguruetako eta urrunagoko errietan ere, apaiz soziologo aren eragiñaren eta frutu emonkorraren barri, ondotxo dakie.
|
|
|
Baiña etsibage, asiriko arloari jarraitu eutsan. Ondo
|
dakizue
arrasatearrok, aren men arrigarri orren barri.
|
|
|
Argiemoille beti. Bere buru agerzale ez, ondo
|
dakizue
. Eratu eta eragin, zirikatu, ekiñaldi guztiak adoretu, baiña saietsetik, albotik, agerpen arrorik gabe.
|
|
|
Ondotxu
|
dakizue
historia eta elebarria ezbardinak direana. Historiak, jazoriko gorabeherak batu eta agertu behar ditu.
|
|
|
Alferrikoa da gero lurrean gertaturikoa kontatzea. Denok
|
dakizue
ondo baino hobeto, eta ez dago arriskurik denen bozkarioz grabatu denak oroimenari ihes egiteko; inori ez zaizkio atsegin uneak ahazten. Entzun, ordea, zeruan gertaturikoa:
|
|
|
Euklion agurea etxean garrasika ari da ohitura duenez. Ba al
|
dakizue
zer gertatzen zaion? ... Neskame daukan atsoa kanpora bota nahi duela, ezer jakin ez dezan.
|
|
|
Imanol irribarre egiten ahalegindu zen. Jarraitzea erabaki zuen– Orain nik adina
|
dakizue
. Lehen mesedea eskatu dizuet.
|
|
|
Emakume guztiak berdinak zarete, baita zure ama ere: ez
|
dakizue
sekreturik gordetzen...
|
|
|
Eta ez dun hori txarrena. Izan ere, ba al
|
dakizue
zer egin zion pelotoi buruak aitonari, zerraldo erori zenean. Pixa egin zioan!
|
|
|
– Ez al
|
dakizue
badagoela dekretu bat heriotzara zigortzen dituena eremu nazionaletik gorrira joandako kazetariak?
|
|
2003
|
|
|
Biok
|
dakizue
zer den pilotu izatea, eta zer den pilotu baten senidea izatea. Senide batek nola bizi ditu lasterketak?
|
|
|
alde batetik, hainbeste gauzari ikutu gura neuskio gaur lango arratsalde gomutagarri baten, eta ezin gura dodan guztia ezelan be esan, aspergarri ta luzeegi izan ezik. Bestetik, ostera, ondo
|
dakizue
guztiok zelango egunak direan gure aspaldiko egunak: eguraldia bera hotza, iluna ta gogorra bada, bihotzetan be ez daukagu aspaldion beste gauzarik:
|
|
|
" Bakearen aldeko eguna" da hau. Eta, nik esan beharrik ez dago, guztiok
|
dakizue
, ondo baino hobeto, bakerik eza zer dan, eta bakearen preminea ze gorria dan gure artean egunotan. Gure artean eta mundu osoan.
|
|
|
Ez
|
dakizue
bertsotan, bururatu zitzaion irakasleari.
|
|
|
Chicagotik Euskal Herrira etorria zen James Jacob irakasle jaunarekin solasean nengoela, aldi batez, ateraldi hau egin zidan politologo horrek: Zuek ez
|
dakizue
ez dugula denok demokraziaren definizio bera erabiltzen: frantsesentzat zer da demokrazia?
|
|
|
Ez, zuek ez
|
dakizue
zer den erlea. Zuek imajinatu egiten duzue zer den.
|
|
|
Zuek imajinatu egiten duzue zer den. Baina ez
|
dakizue
. Zuek imajinatzen duzue gauza txiki bat dela erlea, lodia eta txikia, iletsua, eta imajinatzen duzue erleak beti daudela pikuen barruan sartuta, hilda, hala ikusi zenutelako txikitan, piku bat zabaldu zenutenean, behin.
|
|
|
Zuek ez
|
dakizue
zer den erlea, ez dakizue. Neuk bai.
|
|
|
Zuek ez dakizue zer den erlea, ez
|
dakizue
. Neuk bai.
|
|
|
Zuek ez. Zuek ez
|
dakizue
erleari begiratzen. Horregatik zarete umeak.
|
|
|
–Azpildar desleialok, atzo hor ibili zineten bertso zaharrak kantatzen, eta ez al zarete lotsa? Ez al
|
dakizue
, bada, don Paulino Urkidi apaiza elizako ministroa izan zela, eta elizako ministroak garenoi errespetu bat zor diguzuela. Azpildar bilauok, zuen odolak ez du balio ezta odolkirik egiteko ere!
|
|
|
" Jainkoaren aingeru batek Luziferri arima ostu eta deuseztatu zion hemen Azpilen, eta lasai zaudete. Ez al
|
dakizue
, ordea, zuen bekatuez deabruarentzako arima berri bat osatzen ari zaretela. Ez al da jantzi bat, bada, puskaz puska egiten?
|
|
|
Polizia sekretuko kideak zitezkeen gizonen otoizteko gutizia zeukan: eraman nazazue preso, nik baino hobekiago
|
dakizue
non dagoen Boz. Ez zuen hitzik harilkatu.
|
|
2004
|
|
|
Gertaera bera baino gehiago, ematen zaion oihartzuna eta trataera da, eta ondorioz ziklismoa krisian dagoela esaten da. Zuek kazetariak izanda, ondo
|
dakizue
askotan informazioa entzunaz epaitzen dugula.
|
|
|
Gizon eta emazte guziek eskubide berak dituztela sinesten dutenek onartu dezakete, etorkin horiek Afrika eta Hego Ameriketako pobreen bizkar izan diten gizarteari gostatzen zaizkiono, hala nola eskolan dabiltzalarik, eta lanerako prest direnean, beren herriak horien baitan sartu kapitalaz balia daitezen Euskal Herria bezalako herrialde aberatsak? Adibide bat emateko, ba ote
|
dakizue
laurogeiko hamarkadan Ghanak formatu medikuetan gutienez %60 Europan ari dela. Normal da hori?
|
|
|
Harri tiraka hasten zaizkigu bertako aberatsak! Zuek ez
|
dakizue
ze gauza egin dituzten aberatsek bertako pobreen kontra!
|
|
|
Baina zergaitik ari gara eztabaidaka alperrik? Ez, al
|
dakizue
zuok hau: sena haundi, buruhausteak haundi?
|
|
|
Koldo non denik edo, ezer ba al
|
dakizue
–galdetu dio Klaudiori.
|
|
|
Zuek ez
|
dakizue
ezer ikastetxe bateko irakasle batek.
|
|
|
Nik badakit badakidana badakidala ezer ere ez dakidala, baina zuek ez
|
dakizue
ez dakizuena ez dakizuela ezer ere ez dakizuela.
|
|
|
Geldi zaitezte! Baina ez
|
dakizue
ze aparatu hartu duzuen!
|
|
|
Baina ez
|
dakizue
zer den hori eta!
|
|
|
O! Ez
|
dakizue
, ala?
|
|
|
Ez
|
dakizue
irakasle gelan ezin dela sartu?
|
|
|
Eta ez
|
dakizue
zer egin behar den okerren bat egitean, nahi gabe izanda ere?
|
|
|
Txekoslobakian, Israelen, Quebecen, hori ageri da. Irlandan ez; baina zertara diren ba
|
dakizue
.
|
|
|
–Baina nola
|
dakizue
horixe dela benetako Lantza? –galdetu nion.
|
|
|
–Eta ez
|
dakizue
zer den?
|
|
|
–Ni bainaiz egokiena erantzuteko –jakinarazi zuen sobietarrak– Ondo
|
dakizue
zer pairatu dudan Stalinen herri espetxeetan. Ni komunista nintzen.
|
|
|
" Orduan ez
|
dakizue
Marck izan zuela bikotekide" oldartu zitzaien Ike.
|
|
2005
|
|
|
Ez da besterik aipu igandetan irrati telebista guzietan. Ba ote
|
dakizue
kirol zelaietan baino askoz ere jende gehiago (kirolari eta behari) biltzen garela elizetan gaur egun, igande oroz, burrumba gutiago egiten badugu ere? 700.000 gazte baitziren Torontoko JMJ munduko gazte katolikoen topaketetan, Aita Saindu zaharkitu baten inguruan, zenbat ziren egun ber beretan Koreako Joko Olinpikoetan munduko izar ederrenen ikusten?
|
|
|
Ba ote
|
dakizue
Parisko seminarioan sartzen diren gazte gehienak maila goreneko ikasketak egin ondoan direla bide horri lotzen. Sciences Po, ENA, Normale Sup., Centrale, Polytechnique, mediku, arkitekto...
|
|
|
Hori ere ikusten baita! Ba ote
|
dakizue
Espainian 80 emazte erail dituztela beren senarrek, 2003 urteko lehen 8 hilabeteetan270. Hamar hilabetean!
|
|
|
Mugetaz ari baigara, ba ote
|
dakizue
palestinarren mugan Israelek eraikitzen ari duen murru hura ez dela mundu honetako bakarra? 40 kilometroko bat badela Mexiko eta Estatu Batuen artean, Tijuanan, amerikarrek ez dietelakotz beren aberastasunetik jasta eman nahi Hego Ameriketatik heldu zaizkien indioei.
|
|
|
Ba ote
|
dakizue
655ean, Toledoko IX. sinodoak esklabo izatera kondenatu zituela, ez emazte batekin bizi ziren apezak, baizik eta hauen haurrak! " Betirako esklabo izanen dira sortu diren moral ahalgegarria gatik." 75
|
|
|
–esan zuen amona Kontxik, haserre?. Ba al
|
dakizue
zer pentsatu dudan. Gureak ez duela konponbiderik, familia bakoitzean Pasionaria bat sortu arte!
|
|
|
Eta, hil ondoko ospea, zer da?... Ez al
|
dakizue
oraindik?... Ahanztura!!
|
|
|
Zertan ari zarete zuen soldatak galtzeko arriskuan, greba apailatzen eta nagusia bahitzen? Ez
|
dakizue
ilegalitatean sartzen ari zaretela?
|
|
|
– Zuek ez
|
dakizue
zer izan den eliza gurean. Anaiak esaten zion amari haiek elizara joaten zirela han kalefakzioa jartzen zutelako.
|
|
2006
|
|
|
Izan ere, esku batekin semeari etxetik kanpora bultza egiten diote, baina bestearekin bertan eutsi; alegia, onartzen dute bizitzako legea dela seme alabek beren bidea egitea, bai... " Baina ez
|
dakizue
semeak zenbat laguntzen didan nire bakardade izugarri hau eramaten!" Batez ere, alargun geratzean eta alargun gera daiteke senarra hil zaiolako, edo lantokian bizi zaiolako, edota ametsezko bidaia antzuetan" lolita" bila joan zaiolako, ama askorentzat semea da geratzen zaien helduleku bakarra beren bizitzari zentzua emateko.
|
|
|
Guk baino informazio gutxiago izango duzue munduaz, beharbada. Baina, segur aski, bizitzaz eta eguneroko gauza txikiez, baserriko bizimoduaz eta jendarteko tratuaz, guk baino askoz gehiago
|
dakizue
. Orain gaiak askotarikoak dira.
|
|
|
On egingo diola... Baina zer
|
dakizue
zuek?
|
|
|
–Nola
|
dakizue
Fleury Villeneuvera joan zela. Bere gorpua beste herri batean aurkitu zen.
|
|
|
B: Ta ba al
|
dakizue
noiz izango den edo...?
|
|
|
–Ez
|
dakizue
zelako kontsolazioa den esku-soinua lubakietan –esan zigun Matiasek, jotzen hasita– Eta hemen ere bai.
|
|
|
–Ez
|
dakizue
, ba. King Leon deitzen zioten.
|
|
|
–Ez
|
dakizue
zer duzuen hemen, benetan, Bilboko kutsadura eta hondartza zikinen aldean.
|
|
|
Bitxia da. Ba al
|
dakizue
nola konturatu ginen gu bizitzaren fase berri batean sartuak ginela. Egongelako sofa aldatzea erabaki genuenean.
|
|
|
Pentsatzen nuen: Ez
|
dakizue
ondo zer egin didazuen.
|
|
|
Bururik ez, horixe! Ez
|
dakizue
noren txotxongilo zabiltzaten ere!, esan zidan.
|
|
|
Dena ez da esan behar erakusteko: " Nik hau erakutsi dizuet era honetan, baina ez
|
dakizue
ondo zenbat jende, zenbat gau diferente eta zenbat esateko modu dagoen!". Horixe Izagirrek dioena, Jose Luis Otamendiren aburuz (ikus Izagirreren elkarrizketa osoari Otamendik idatzitako epilogoa www.berria.info helbidean).
|
|
|
zuek ez
|
dakizue
zer den
|
|
|
zuek ez
|
dakizue
zer den
|
|
|
zuek ez
|
dakizue
zer den
|
|
|
zuek ez
|
dakizue
zer den
|
|
|
zuek ez
|
dakizue
zer den
|
|
|
zuek ez
|
dakizue
zer den
|
|
|
zuek ez
|
dakizue
ezer
|
|
|
fini du Meltxorrek, ixo! Ez
|
dakizue
ezer. Honekin nik, akzio bat erosiko dut estatuaren altxorrean!
|
|
2007
|
|
|
Hemen horretaz ez
|
dakizue
ezer. Haiek hainbat dakite guri buruz.
|
|
|
Ez
|
dakizue
ehun lagun edan dituela iturriak, ala! eten dio, zakar, munizipalak.
|
|
|
Elvis hil zen urte hartan, denok
|
dakizue
dagoeneko, ez genuen Elvisen musikarik entzun, baina ezta folk musikarik ere: seko aspergarriak iruditzen zitzaizkigun bizarluze haiek denak, eta guk martxa nahi genuen, dezibelioen parrasta edo, garai hartan esaten genuen moduan, bibrazio onak.
|
|
|
... eta zuek ba ote
|
dakizue
|
|
|
–Planta besterik ez duzue gizonok. Sufritzea zer den ere ez
|
dakizue
. Ezta jakin nahi ere.
|
|
|
–Ez
|
dakizue
–I will survive, Gloria Gaynor en bertsioan, adibidez?
|
|
|
Arrazakeria!! Ez, zuek ez
|
dakizue
zer den zinezko arrazakeria, zuek ez baldin bazarete euskaraz mintzatzen ez da nehor deusez ohartzen, eta euskaraz ari izanik ere anitzetan nehor ez da deusez ohartzen, aldiz gu... Guk hizkuntzaz gain ez dezakegu gorde ez garela behar bezalako zuriak, gure aurpegi ilunek salatzen gaituzte.
|
|
|
– Ez
|
dakizue
zer nolako hotsa atera duen paretaren kontra jo duenean –azaldu zien Mikelek.
|
|
2008
|
|
|
–Ez
|
dakizue
–Gaixotasun tropikal bat duen bidaiari bat dago hegazkinean.
|
|
|
Tartean, orbetarrenetik etorritako lau anaiak zeuden, aita eta osaba izebak animatu nahi izan zituztenean beraiekin joan zitezen, izeba Ursulak erantzun zien: . Ez al
|
dakizue
esaera zaharra: –Titiriteroak iristen direnean, zaindu ongi etxeko oilategia????, laurak liluratuta, haien eskuek jo zituzten txaloak eta haien begiek egin zuten dantza!?, eta berdin iritsi ziren etxera, aita eta osaba izebei guztia kontatu nahian.
|