|
2000
|
|
|
Ez dira hain zaharrak, baina niri dagoeneko klasikoak iruditzen zaizkit. Haiekin konturatu nintzen euskal literaturan
|
bazegoela
zerbait. Haiekin hasi nintzen esnatzen.
|
|
|
Pott bandakoak," Oh Euzkadi!" ateratzen zutenak... Ikusi genuen literatura euskaraz egitea
|
bazegoela
, ordura arte ez dakit pentsatzen genuenik ere! Eredu horri begira sartu nintzen euskaraz idazte kontuetan.
|
|
|
ezein ekonomiak ezin ditu bere produktuak neurtu, monetaren bidez ez bada. Denbora luzeanuste izan da ezen balioen patroi bat
|
bazegoela
, berak beste objektuetan neurtzeaahalbidetuko lukeen balioa zeukana. Uste hori aurre zientifikoa da.
|
|
|
Bazirudien artxibo harekin jai zuela. Argi zegoen kontrazeinuren bat
|
bazegoela
, baina zein. Logelatik bueltaka hasi zen, buruan makina bat hitz zirimolaka zebilzkiola.
|
|
|
Argazkiko itsasoa, berunezko zerua, larreak eta harrizko txabolatxoak. Eta gogoratuko zara, Bitakoratxo, esan nizula gizon bat ere
|
bazegoela
txaboletako baten aurrean jesarrita, munduaren zentroa zela eta ez dakit zenbat txorakeria gehiago. Beno, sentitzen nuena zen, ezta?
|
|
|
—Ziegan hengoela aipatu nian
|
bazegoela
karta bat, jaun Albert Etxegoienen sasoinean galdu zena. Bada, jaun Albert Etxegoienek bazuen anaia bat, zeinari Henrik baitzeritzan, eta zeinak kutxa tipi batean gordetzen baitzuen Estebanek skribatu karta.
|
|
|
Eta buruzagia oilarrei buruz ari zen, baina nik gogoan nituen bertze hitz haiek, buruzagiak berak lehenago erranak eta adierazten zidatenak ezen esklabo batek bezala egin nuela lan, zeren esklabo gisa salduko baininduten, segurtki eta gertuki, berant baino lehen. Eta gogoan nituen, halaber, untzian ordu arte entzunak, zeren eta kontatu baitzigun, konparazione, gurekin Sibilian itsasoratu zèn kapitain espainiar batek, zeina ekaitzaren ondorez hil baitzen, itsas kolpe batek eramanik, ezen izugarriak zirela bukaneroak, filibusteroak eta suerte hartako jendeak, gehienek ere La Tortugako uhartea gordelekutzat zutenak; halako moldez non erraiten baitzuen ezen
|
bazegoela
filibustero bat, Jean David Nau zeritzana, Frantziako Olonnen jaioa eta hargatik L’Olonnais deitua, zeinak egun batean bere egin baitzuen La Habanako gobernariak haren kontra igorri zuen untzia, baita untzian zihoazen laurogeita hamar gizonak ere; eta, kontu kontari, kontatu zigun ezen, mendeku gisa, guztiei trenkatu ziela burua, lekat haietarik bati, zeina baitzen untziko borreroa eta zeina...
|
|
|
ETAren sorreraren berri Parisen irakurri eta jakin arren, ez nintzen aztoratu, kontuak oinarrian nolakoak ziren oharturik. Alabaina, oporretan Donostiara etortzen nintzenetan, sumatzen zen ETA hor zegoela, burrunba
|
bazegoela
azpian, bizirik edo bizi berria hartzen ari zena, egoera itsu eta lozorro modu batetik zerbait iratzartzen. Lehenagoko urteetan futbola eta pilota baldin baziren hizketagai, orain epai eta iritzizko solasak agertu ziren, zerbait berriaren ernamuin.
|
|
2001
|
|
|
Axularrengan arnas luzeko esaldia kausitu zuen. Alegia,
|
bazegoela
hasieratik bukaeraraino orri bat betez esaldi bat idaztea, bere gorputz zatiekin eta junturekin. Baita behin irakurri ondoren ongi ulertu ere.
|
|
|
Zein da Pott banda eta" novísimoen" arteko lotura? Garbi dago Pott bandakoen eta Espainiako" novísimo" poeta taldearen artean
|
bazegoela
dialektika bat, ukazioz eta baieztapenez hornitua, influentziaz eta antzekotasunez sortua, eta desberdintasun eta bidezidor urrunduez osatua. Dialektika, azken batean, bizitza bezalakoa da, konplexua.
|
|
|
Total, ziztu batean kenduko zizkidan guztiak! Nik uste dut horrek ere eragin zidala, eta barruko arroparekin nuen obsesioaren jatorria senarraren jarreran ere
|
bazegoela
. Hori dela eta, izugarri gustatzen zitzaidan barruko arropa guztiak hartu, eskuz garbitu eta zintzilikatzea.
|
|
|
1997ko abenduan, ELAk, LABek eta beste indar sindikal batzuek HBko Mahai Nazionalaren kartzelaratzearen aurkako mobilizazio batera deitu zuten elkar harturik. Dei honek itxaropen handiko iritzi giroa zabaldu zuen ordurako, argi baitzegoen gizartean
|
bazegoela
Estatuak eta hedabideek uztaileko mobilizazioen gainean eginiko interpretazioaren arabera kontestu itogarria gainditzeko borondate argia. ETAk, beste atentatu batean, itxaropen horren aurka jo bazuen ere, Eginen iritzi orrialdeetan zabaldu zen eztabaidak argiro erakusten zuen ezker abertzalean berean sendotzen ari zela biraren aldeko apustua.
|
|
|
Pastoralen kontutik, denbora gutxi egon banaiz erebata ren zein bestearen prestakuntzetan, nabari iruditu zait pettar erdaldunduan kokatua den Sohutan euskal giro nabarmen handiagoa
|
bazegoela
Basaburuko Iruri eta Zalgizen baino. Gauza hauek zailak dira azaltzeko, baina menturako naiz erraiteratXibe roko Makia pastorala eman dutenen artean askoz ere euskal sentipen sendoagoa antzeman dudala Etxahun Iru ri pastorala antzeztu dutenen artean baino.
|
|
|
Euskal Herriko jende mota horrengan liburu gai asko zegoela ikusi nuen; eta atera ere egin ditut. Era berean, erdal herrietako jende horrengan liburu gairik
|
bazegoela
berehalaxe ikusi nuen. Baina euskarazkoekin nahiko lana baneukala eta nire buruari atzeraka tiratzen nion.
|
|
|
Han gaia
|
bazegoela
berehala ikusi zuen hark. Nikerantzun nion:
|
|
|
Kontaera horiek orduan jaso, eta gero, handik laster, zera ikusi nuen:
|
bazegoela
han gaia edo harrobia liburu interesgarririk egiteko.
|
|
|
Oker geunden nonbait uste genuenean Espainiako gerraostean
|
bazegoela
exilioan euskara abertzaletasunaren muin muinean jartzen zuen korronte inportante bat. Euz ko Gogoa ren inguruan, esate baterako.
|
|
|
bat, bilkuratik etxeratzen nintzen unean preseski, hiruretan tanpez iratzarri da, lotara ezin bihurtuz sehaskan ihalozka; bestea aldiz, hiruretarik seietara laburki eten da, azkenak lexomil pastilla bi irentsirik satorren hordia dastatu duelarik, Claire Chazalen berriak huts eginik. Oskorri hartan, jende bezainbat lo
|
bazegoela
froga nezakeen, bakoitzak ordulari partikularraren gurutze astunaren intziriak zeramatzala buru zokoan. Dirudienez bakarra naiz, noizbait ohe baten larruz hunkitzeko aukera baldin badut, eguneko eta gaueko edozein tenoretan loa har dezakeena.
|
|
|
Iritzi kontrajarriak zeuden horri dagokionez, zerbait entzun bai baina esan denaren zentzua erabat ulertu ez denean gertatzen den bezala. ...zen zuela, eta guri erakusteko prest zegoela; beste batzuek zioten ez zuela inolaz ere horrelakorik esan, hori B egiazko hitzen interpretazio oso zabal eta baikorra zela, B benetan esan zuena zela batzuetan, hau da, baldintza jakin batzuk gertatzen zirenean, eta orduan bakarrik, sendatzen zuela bestondoa, eta baldintza horien barruan, gainera, ajea kendu nahi zuenaren borondateari zegokion zerbait
|
bazegoela
, hau da, nork bere aldetik zer edo zer ipini behar zuela. Beraz, ez zegoen erabateko adostasunik, eta hortik hainbatek ateratzen zuen ondorioa zen B, puntu horri zegokionez, nahita eta berariaz anbiguo agertu zela.
|
|
|
Barrena hustea erabaki zuen eta ez zen lasaituko zikinkeria guztia bota arte. Nik banekien gehiago
|
bazegoela
|
|
2002
|
|
|
Mezu berri bat zabaldu nahi zen:
|
bazegoela
beste modu bat euskalduna izateko, euskaltasuna sentitzeko, batzokitik sortu gabe bazegoela Euskadi lideratzeko gai izan zitekeen alternatiba bat. 1993ko ekainean estatuko hauteskundeak izan ziren PSE EEren lehenengo proba.
|
|
|
Mezu berri bat zabaldu nahi zen: bazegoela beste modu bat euskalduna izateko, euskaltasuna sentitzeko, batzokitik sortu gabe
|
bazegoela
Euskadi lideratzeko gai izan zitekeen alternatiba bat. 1993ko ekainean estatuko hauteskundeak izan ziren PSE EEren lehenengo proba.
|
|
|
zen leinu horien ahalegin guztien helburua. Ez dugu ahaztubehar, diskurtso horren atzean errealitate ekonomikoa ere
|
bazegoela
, etxea produkzio unitatea baitzen, eta bai lurraren eta beste aberastasunen jabetza lortzeko bideaere, horiek herentzia sistemaren bitartez jasotzen baitziren batez ere. Beraz, leinuhorien ezkontza politika, etxearen ondarea filiazio linea batekin lotzen zuen herentzia sistema, ondare ekonomikoa kudeatzeko modua eta emakumeek jokatzen zuten papera ere, errealitate horien barnean ulertu behar ditugu.
|
|
|
lehendabizi, hizkuntzari buruzko zehaztapenak egiten zituen, erabilibehar zituen kategoria eta kontzeptuen erlatibotasuna azpimarratuz. Bigarrenik, kezka epistemologikoa planteatzen zuen, baina, berehala, filosofo greziarrengaraian ere kezka horien berri
|
bazegoela
adierazten saiatzen zen. Ondoren, berediskonformitatea adierazten zuen, nahitaezko abiapuntua balitz bezala.
|
|
|
hain zen atsegina mutil hura, hain zen erraza harekin edozer gaiz hitz egitea... Halatan, lagun minak bihurtu ginen egun batzuen buruan, baina nire aldetik zerbait gehiago ere
|
bazegoela
sumatzen hasi nintzen. Maitemindu nintzela ulertu nuen, ezin bainuen buruan eduki hura ez zen bestelako irudirik.
|
|
|
Eta nahi izanez gero etor zitezkeela gurekin. Lekua
|
bazegoela
eta ederra izango zela egun batzuk batera egitea. Elkar ezagutzeko eta.
|
|
|
Non zen poemen mundua? Zergatik sinetsarazten zitzaien haurrei printze urdinen mundua
|
bazegoela
–Zergatik esan nahi zuen heltzeak angustiarekin topo egitea, samina ezagutzea?
|
|
|
Sarak bazekien
|
bazegoela
errezelo arrasto bat Emmanuelen eta Soniaren arteko harremanetan, baita Emmanuelen eta Dioniren artekoetan ere. Zeren, Sarak Dioni eta Soniarekin elkartu nahi izaten zuen bakoitzean, bai bere etxean edo bai haienean, bazkaltzeko edo afaltzeko asmotan, Sergiorekin bizi izan zenean egin ohi zuen bezala, aitzakiaren bat asmatzen baitzuen Emmanuelek.
|
|
2003
|
|
|
Eta beti, duela bi aste arte, bota duten arte, Itoizko etxe batean bizi izan da. Lehenago urtegia Irunberrin egiteko proiektu bat
|
bazegoela
du gogoan. Eta zonaldean protesta handi bat izan zela.
|
|
|
Batzuek lotzen dute Diktadura Abangoardiarekin. Nik ez dut hala uste, baina bai oso isolaturik bizi ginenez gero, halako eszentrikotasun bat
|
bazegoela
. Orain berriz, iruditzen zait senitarte handi bat ez ote garen euskal letretan.
|
|
|
Aipagarria da, amaitzeko, Guipuzcoaco condaira Iztueta hil ostean argitaratu zela, Ramon Gereka Probintziako idazkariaren eskua bitarteko82 Ezin zehaztu dezakegu ekimen indibidual gisa ala Gipuzkoako erakundeen eskari ofizial bati erantzunez jokatu zuen idazkariak. Nolanahi ere, kargu publiko batzuen artean bederen, historia euskaldunen artean sozializatzeko interesen bat egon
|
bazegoela
erakusten digu. Eta agian, Iztuetaren obra, bere adiskide Agustin Pascual Iturriagaren ekimenekin erlaziona daiteke, azken honek eskola elebidunak bultzatu eta euskara gaztelaniazko testuak prestatu baitzituen Gipuzkoako lehen hezkuntzarako83 Posible da, beraz, Iztueta, Iturriaga eta agian beste adiskide batzuen inguruan, eta akaso aginte guneetan kontaktu eta laguntzaren bat izanik, Gipuzkoan euskarazko narratiba historiografikoa eta didaktikoa sustatzen zuen produkzio gune txiki bat eratzea, mende bat lehenago Egiategik Zuberoan izan zezakeenaren antzekoa.
|
|
|
XVIII. mendean turroiaren asmatzailetzat katalandarrek euren burua hartzen zuten, baina XVI. mendean Alikanten eta Iruñeko ordenantzetan (1568.ekoak) argizarigileek egindako lehenengo adibideak daude. Beraz, pentsa daiteke XV. mendetik
|
bazegoela
, Gabonetan edo festa berezietan hedatzen hasita.
|
|
|
idazkaritzako lana berotasunez egitea, unibertsitatearekin lotura izatea eta koordinazio ahalmena erakustea. 1983ko maiatzean egindako sailburuen batzarrean, bazirudien
|
bazegoela
pertsona bat baldintza horiek betetzen zituena, baina azken momentuan atzera egin zuen, eta UEU idazkari liberaturik gabe geratu zen. Horren ordez, Larraonako Batzar Nagusian egitura berria proposatu zen:
|
|
|
Eta kontraesana dirudien arren, Auzitegiak, kondenatzen duen ebazpen berean, berehala aske uzten du, epaiketa egin arte egon den behin behineko espetxealdia dela eta. Estortsio egintzak «Elikagaien urpekaritza» delitua da osasun publikoaren aurka Epaiak frogatutzat ematen du
|
bazegoela
plan bat eta bazirela horretarako konpartxeak. Gertakariak 1996ko azaroaren amaieran hasi ziren, akusatuak, ustezko izena erabiliz, telefono dei bat egin zuenean elikagai enpresa ezagun bati, «100 milioi pezetako diru kopurua emateko eskatuz».
|
|
|
esan zion Tomasi. Gero azaldu zioten –batzuek keinuen bitartez, beste batzuek zarataka– beste pertsona bat ere
|
bazegoela
pentsioan. Kanpotarra.
|
|
|
Horregatik galdetu zion, halako batean, Anari ere. Anak ezetz erantzun zion, ez zekiela nor zen, baina
|
bazegoela
Idusen Matheus Maio kalea.
|
|
|
Ordurako, dena dela, ez zegoen jada hiru euskal probintziak batzen zituen Gasteizko elizbarrutirik. 1949an Aita Santuaren bulda batek hiru probintzia horietako bakoitzak bere elizbarrutia osa zezan agindu zuen; arrazoi administratibo eta praktikoak adierazi baziren ere, argi dago horiez gain
|
bazegoela
atzean beldur bat: Gasteiz  ko Seminarioa aspalditik euskal nazionalismoaren hazitegitzat hartzen zen, eta halako elkargunearen arriskuarekin moztu nahi zen, euskal Elizaren hierarkia zatituz.
|
|
|
Gutun hartan bitxikeria eder bat
|
bazegoela
esan niezaiokeen. Alegia, erdaraz idatzia zen arren Teresa hari euskarak ihes egin ziola, eta halaxe idatzi zuela" yo me quedé neure maite muerta al oir los 30 años".
|
|
2004
|
|
|
Lehen bozkak tailerrean ari ginela izan ziren, eta ikusi zen zerbait arraroa
|
bazegoela
. Niri behintzat arraroa egin zitzaidan.
|
|
|
Eta Almen ikastolan larunbat goizetan aktibitate libreak eskaintzeko aukera atera zenean han hasi ginen. Egia da bertsoa berezkoa edo ikasia, zer den, eztabaida
|
bazegoela
. Orduan eta beti.
|
|
|
(...) Gauzak holan izanda, planteatu nien kontutan hartzeko umea nahiz eta ikastolara joaten den oraindik ez dakiela erdaraz. Medikuak lasai egoteko esan zigun txanda bakoitzean gutxienez euskaldun bat
|
bazegoela
eta umeak komunikatzeko problemarik ez zuela izango. Hala ere, esaldi testual hau esan zigun:
|
|
|
Eman dezagun, bada, eskola erdalduna euskalduntzeko urrats malkartsu haietan
|
bazegoela
kontzientzia nazionalaren baliabide linguistiko hori. Euskal Herriari zor zaion eskola eredua sortu eta hedatu nahi zela, nahiz eta jaun eta jabe zen gizartea erraietaraino erdalduna izan.
|
|
|
Baina bere begirada zorrotzaren bidez zera ikusi zuen: hemen
|
bazegoela
nazio kulturala, lparraldekoa batez ere nabarmen nabarmena izanik. Eta bestalde, mendebaldeko hiru probintzietan, euskal nazio politikoaren arrasto
|
|
|
Oporretan geunden gurasoak, amona eta laurok Izaban, Txamantxoia hotelean. Eta, nola hoteleko nagusiak esan baitzigun mugaz bestaldean
|
bazegoela
herri polit bat, Oloroe izenekoa, ikustea merezi zuena, harantz abiatzea erabaki genuen biharamun goizean, automobila harturik. Eta irten ginen, ekin genion mugaz bestaldera eramango gintuen aldapari, utzi genuen atzean Juan el Pitoren benta, heldu ginen mendateko gainera, eta beherakoan, nik ez dakit zer gertatu zitzaigun, automobilak zibarena egin zuen, bidegainean koipe aztarnaren bat zegoelako, baharbada.
|
|
|
Horrela, hasieran ez zuen uste izan Kimika natur zientzia bat zenik, Matematikaren hizkuntzan ezin zelako aurkeztu. Baina gero Lavoisier en lanak ezagutu zituen eta Matematika Kimikan aplikatzeko aukera
|
bazegoela
ikusi zuen eta hura onartuzuen zientzia gisa. Horrela, azken urteotan Kimika etaMagnetismoaren inguruan lortutako aurkikuntza berrienei buruz irakurtzen jarraitu zuen.
|
|
|
Urrats bat gehiago eman da, orduan, bide honetatik, balioko duena matematika bera bere indarraren osotasunean auzitan jartzeko. Aurreko argudioetan, ametsarenean adibidez, ikusi dugu azkenean
|
bazegoela
egitura logiko bat, sare bat, zalantza prozesutik kanpo geratzen zena (beti goia goian eta behea behean, 2+ 2= 4..). Orain, berriz, sare hori hautsi da, sarea bera izango da zalantzan jarri dena, eta ez da beharleku makala izango hartu gura duena, goia goian egotea eta 2+ 2= 4 izatea izango da-eta zalantzan jarri duena.
|
|
|
Inoiz ikusi ez dugun animalia batek harritzen gaituela diogunean denek ulertzen dute ezohiko zerbaiten aurrean gaudela. Eta animalia ezohiko horrek harritzen gaitu horrelakorik
|
bazegoela
uste ez genuelako eta, beraz, animalia hori existitzen ez zela imajinatzen nuelako. " Baina, diosku Wittgensteinek, ez du zentzurik esateak munduaren existentziak harritzen nauela, ezin baitut imajinatu existitzen ez denik" (61).
|
|
|
Antiaju Berde gaixo zegoela, edo hortzaundiek boda zutela... zainketarik ez zegoela, alegia. Edo kontrakoa,
|
bazegoela
, guardia mordo bat zebilela inguruetatik.
|
|
|
" Bentzuturik zeundeten" esanen zion Marckek, legearekin inoiz arazorik izan gabeak; baina Bazterrek, egia beharrez, ezetza esanen zion, bentzuturik ez zela hitza, edo bentzuturik ere
|
bazegoela
une hartan, baina beste zerbait nabaritu zuela: " Ordura arteko euskaldun edo basko edo dena delakoa ginela izatea ez zen jada niretzat ofizio bat, apaizgo bat, edo nahi baduzu patu astun bat.
|
|
|
" Bai, gogoratzen naiz, lehenago
|
bazegoela
."
|
|
2005
|
|
|
Baina ni oso behatzailea izan naiz, eta ez behatzailea bakarrik, behatu eta gero meditatu zalea. Eta nik ikusten nion osabari berak borondate onez egiten zuela dena, baina
|
bazegoela
hor zinismo puntu bat. Lagun onak zituen eta haiekin ongi konpontzen zen.
|
|
|
Stephen Mojzsisek 2001 urtean argitaratu zuenez, frogatutzat eman zuen ura Lurrean orain 4.300 milioi urte
|
bazegoela
eta biziaren lehen aztarnak, gutxienez orain 3.400 urte bazirela. Hala ere, laster Groenlandiako lurrak ikertzen hasiko da bertan bizi arrasto zaharragorik aurkitzen duen.
|
|
|
09 Erronkarik latzena ur falta izan da. Gizona, ordea, hemen ura
|
bazegoela
ohartu zen â?, putzu erraldoiak, milioika urtekoak, lurpeko sakonean. Aurreneko abeltzainek, ura lurrazalera ateratzeko ahalegin handiak egin zituzten, horrela ardi eta ganaduek ziurtaturik izango zuten ur hornidura.
|
|
|
lehendabizirik, hizkuntzari buruz zehaztapenak egiten ditu, erabili behar dituen kategoria eta kontzeptuen erre latibotasuna azpimarratuz. Bigarrenez, kezka epistemologikoa planteatzen du, baina berehala filosofo grekoen garaian, delako kezken berri
|
bazegoela
igertzen saiatzen zen.47] OSEBA AGIRREAZKUENAGAOndoren bere diskonformitatea adieraziko du, nahietaezko abiapuntua balitz bezala. Ikerketan aritzeko abiapuntu jakingarria berau.
|
|
|
Adibidez, Eskoriatzan aurkitutako Axtrokiko urrezko katiluak lehenengo Burdin Arokoak direnak, Euskal Herritik kanpo ekoitzi ziren. Eta bertan azaltzeak, dela bertakoek edo dela kanpoko herriek hona ekarrita, haranaz bestaldeko komunikazioa
|
bazegoela
adierazten dute. Are gehiago, Pirinioak sekula izan ez badira Hegoalde eta Iparraldearen arteko muga, aurrehistoriatik XIX. mendeko estatu liberalaren sorrera arte, haranak edo mendixkak zergatik izango ote dira gaindi ezinezko oztopo topografikoak?
|
|
|
Zentzu berarekin iskerbeles legoke, non isker, esker eta esken euskarazko esku hitzarekin erlazionatzen diren, batez ere eskubide zentzuan ulertuta, eta beles beltz kolorearekin. Hau guztia lotzen da erromatar kronistek ziotenarekin, hots, ardi beltzak sakrifikatzen zeneko ohitura
|
bazegoela
. Bestalde Urci k (iber.), goi?
|
|
|
edo. Sasoia joan da gero? argitaratu berriak dastazen genituen mirespenez (bitarteko saioian), hor kazetaritzarako ere balio zezakeen kontaera bat
|
bazegoela
sumatuz, baina ez genekien hizkera hura gure kontatu beharretara egokitzen?. 1
|
|
|
Andoni Aizpuru izan zen zeremonia maisua. Hasteko, hitzaldia euskaraz jarraitu nahi zuenak," euskarazko itzulpen zerbitzua"
|
bazegoela
azaldu zuen eta nahi zuenak eskatzeko gogoratu zuen.
|
|
|
Alde zaharretik genbiltzan batean triste igartzen nuen eta esan nion Itziar ez zela itsasoko arrain bakarra –nor ote nintzen ni aholkuak emateko–, amua bota eta itxarotea baino ez zuela. Eta berak barre urduri eta lotsatien artean beste neska bat ere
|
bazegoela
aitortu zidan.
|
|
|
Eta Badurako zubietara heltzen ari zirenean, Simonek esan zuen birritan erratu zela bera, bai, baina azalpen bat ere
|
bazegoela
horretarako. Eta azalpena zen kontzentrazioa galdu zuela berak partiduaren momentu batean, ikusle baten erruz.
|
|
|
Andre bat hil zen Eldasen, eta enkargatu zioten pintoreari irudi bat egiteko hilobian, panteoiaren barruan. Lobek egin zioten enkargua, dirua
|
bazegoela
eta nahi zuen irudia pintatzeko enkargatu zioten pintoreari, ondo ezagutzen zuela berak euren izeko Fidela eta jakingo zuela zer pintatu behar zuen hilobian. Esan zioten andrearen izateko modua azaldu behar zuela irudi batekin.
|
|
|
Pertsonen araberakoa da. Gurean aitortu dizut
|
bazegoela
etxean bertako zuztar bat. Anaia Jenaro izan zen lehena jesuita sartzen, gero irtengo bazen ere.
|
|
|
Asunena gertatu eta gero, Andres etxearen jabe egin zenean, bertan geratzeko eskatu zion. Etxe handia zela,
|
bazegoela
tokia biendako. Ea zer egingo zuen bordan bakarrik.
|
|
|
Orduantxe konturatu zinen, Damian, Leon hasita zegoela zurekin gogaitzen. Egia esan, gainerako beste guztiarekin ere
|
bazegoela
gogaituta aspalditik, bere buruarekin, batez ere, eta soilik egin behar zuen osinaren koadro berri hartan zeuzkala jarrita gogoa, adimena eta zentzuak oro. Ihesbiderik inon bazen, hantxe zeukala itxaropena.
|
|
2006
|
|
|
hemisferioan
|
bazegoela
hirugarren kontinente bat, kontrapisu
|
|
|
Batetik, pentsatuizan da zuzenbideak nolabait, hor? dagoen zerbaiti izen bat eman diola, bainaedozer hori egon
|
bazegoela
arauak izen hori eman baino lehen. Kontzeptu juridikoen funtzioa soilik deskribatzailea izateak baditu zenbait alderdi ahul.
|
|
|
Batzuen iritzian, kapitalismoaren espirituaz ulertzen den hori, Italiako lehen ziutate komertzialetan aurki daiteke kalbinismoaz ezer jakin aurretik. Beste batzuek diote Weber-ek azpimarratzen duen ideia zentrala, bokazioz lan egitearena, sinesmen katolikoetan ere
|
bazegoela
. Historialari batzuek azpimarratu dute pentsabide katolikoak kapitalismoaren garapenean izan duen eragina, nagusiki eskolastika hispanoak eta jesuiten ekarpenek (Conill, 2000:
|
|
|
Weber jakitun zen beste hainbatek ere jarria zutela harremanetan protestantismoa eta portaera ekonomiko arrazionala. Garaiko literatura halako erreferentziek josita ageri zen, eta Weber-en abiapuntua harreman hori egon
|
bazegoela
onartzean zetzan. Bere ekarpena harreman hori, interpretatzea?
|
|
|
Baina nola pasa harresia? Bidea egon
|
bazegoela
besterik ez nekien. Neure begiekin ikusi nuen soldadua leihoxkatik irteten.
|
|
|
Ana gure irakasleari komentatu nizkion saioaren ondoren kafea hartzera irten ginen batean, eta ez zitzaizkion tontakeriak iruditu. Esan zidan
|
bazegoela
idazle argentinar bat ideia horren inguruan ipuinak eta poemak idatzi zituena, Jorge Luis Borges?" Agian datorren urtean ipiniko dut zerrendan", gehitu zuen. Eta, bestalde, zientzia fikziozko lan batzuetan antzeko argumentuekin jolasten dela, adibidez Joe Haldemanen Hemingway iruzurra deituriko eleberri batean?" Kasualitatea da gero", pentsatu nuen nik?.
|
|
|
Lehenago gorago zebilen, hamar puntu gorago hain zuzen. Orduan, oker ez banago, kontzentrazio punttu bat
|
bazegoela
aipatu nuen.
|
|
|
Han
|
bazegoela
palazio bat, film zahar batean ikusi zuela berak... Bere ametsa egun batean halakoxe burdina landuzko errejak egitea.
|
|
|
Hartan ari ginela, etorri zen Mandi, Anselmoren anaia, tipo lasai lasai bat. Jakin zuenean zertaz ari ginen, esan zigun berak ere aditu zuela salerosi haien berri, baina, bere ustez, horretarako haraino joan beharrik ez genuela, hemen ere bazekiela berak
|
bazegoela
halako elizako aldarean inork zaintzen ez zuen gurutze barroko balio handiko bat. Hala ere, berak uste, gaur egun arte trafikoa baino animaliena errazagoa eta berdin etekin handikoa dela:
|
|
|
Gehiago dago, gainera, esan zuen puruen eraztunak, bitolak, lupaz begiratuz eta ekarritako liburuko erretratuetan zeuden bitolekin alderatuz. Gure gizonak aitortu behar izan zuen bere puruen bitoletako koloretan zerbait arraro
|
bazegoela
: lupa erabiliz ondo ikusten zen hori laranja kolorea apur bat mugituta zegoela, txuriari zegokion aldean sartzen zela, milimetro hamarren batzuk, bederen, jaten zizkiola.
|
|
|
Egun hartan etorri zen norbait, Athletici beste hiru gol sartu zizkiotela esanez. Ondorengo prentsaurrean futbolari gazte txar bat atera zela esateko ez zegoela arazorik, berak argi ikusten zuela
|
bazegoela
taldea aurrera ateratzeko kalitatea, eta konpromisoa.
|
|
|
Berri berri uzten zituzten, gero zapata puntetan zilarrezko dirdira zekarten mexikar haiek neskarekin pasioaldiak egiteko, horrela potrorik
|
bazegoela
autoaren bidez erakutsiz besteei.
|
|
2007
|
|
|
Ikusi berri dugunez, arazoaren giltzarria zen (eta gaur egun ere halaxe da, 2004ko uztailaren 8ko GEEAEk agerian utzi duenez, «Vo versus Frantzia» kasuan) ea sortutako baina artean jaio gabeko izakia (nasciturusa) bizitza eskubidearen titularra zen edo ez, eta zein neurritan babestu behar zen. «Guztiak» kontzeptua modu zabalean interpretatuz gero, eskubidearen titularren artean nasciturusa ere
|
bazegoela
pentsa zitekeen, eta horren eraginez, abortu kasu guztiak konstituzioaren aurkakoak zirela ondorioztatu zitekeen. Hala ere, Konstituzio Auzitegiak, apirilaren 11ko 53/ 1985 epai entzutetsuan, EKren 15 artikulua interpretatzeko irizpide sistematikoa erabili zuen, eta «guztiak» kontzeptua Konstituzioko beste artikulu batzuetan erabilitako «gizabanako guztiak» kontzeptuaren baliokidea zela ulertu zuen (adibidez, 17 eta 24 art.). Modu horretan, Auzitegiak ulertu zuen gizabanakoa soilik, kontzeptu horren esangura juridiko osoan, dela bizitza eskubidearen subjektua; Auzitegiaren aburuz, fetuan bizitza dago, baina ez dago zuzenbideko subjekturik, eta beraz, nasciturusa ez da Konstituzioko bizitza eskubidearen titularra.
|
|
|
Gertatutakoa ikusi zutenean, zientzialariek pentsatu zuten espazio ontziak bildu zuen informazio guztia galdu zela, baina aztertzen hasi eta ikusi zuten informazioa egon
|
bazegoela
; ez zela galdu, alegia. Hori bai, hasieran espero zuten baino askoz denbora gehiago behar izan dute informazio hori espazio ontziaren pusketetatik ateratzeko:
|
|
|
Aitzitik, horien ordez hegazkin txiki pribatuak erabiltzen dituzte. Beraz, ikusi zuten hor hutsune bat
|
bazegoela
dio Arregik eta interesgarria izan zitekeela nolabaiteko airetaxi funtzioa beteko luketen jet txikiak egitea.
|
|
|
Eskola libreetan euskara irakasteko eskubidea
|
bazegoela
gogoratu zuten Aintzinan: Eskola libroetan erakusle diren Begiralek ez ditzatela ahantz Jaun Aphezpiku ohiak eskuarari buruz eman manamendu bereziak; Gobernuko eskoletakoak orhoit ditela halaber beren erreglamenduko 15 garren artikuluaz.
|
|
|
Azken estadioa (VI. estadioa) printzipiounibertsalen begirunean oinarritzen da. Kohlberg ek estadio hori
|
bazegoela
ustezuen arren, ez zuen inoiz behar adina pertsona izan estadioa definitzeko, ez etahorren garapenari behatzeko ere.
|
|
|
Zerbait bazela banekien, baina zehatzago, informatika fakultateko euskaldun batzuekin kontaktatu ostean, jakin nuen pixka bat zer zen. Egunkarian bertan Internet
|
bazegoela
ere konturatu nintzen, beno, posta elektronikoa; jarrita zegoen, baina inork ez zuen erabiltzen. Eta neu hasi nintzen posta elektroniko hura kontsultatzen, bertatik korreoa irakurri eta idatzi, alegia.
|
|
|
Lurretik egunkari ezpalak jaso, eta ohe gainean zabaldu zituen. Tartean, fotokopiaren bat ere
|
bazegoela
ohartu zen.
|
|
|
Arantzazuko fraide gazteek garbi ikusi zuten
|
bazegoela
gizartean lagunarte euskaltzale bat, euskal idazlanak jasotzeko prest zegoena, prest eta irrikatzen. Inoiz ez bezala, euskaltzale haien artean ibiltzeko egokiera izan zuten Batzar horretan.
|
|
|
Migelek ez zekien zer deliberatu. Yo me encargo de todo erran berri zion; beraz, ez zuen kubatarraren asmo onaren aitzinean hesirik paratu nahi izan eta, noizbait, asmo zehatzagoak ere proposatu zizkion gainera; alegia, irakasleren bat ezagutzen zuela unibertsitatean eta
|
bazegoela
muturra sartzeko aukera bat. Aurki teatroari buruzko ikastaro trinko bat antolatu behar zuen hark, eta mesede bat zor zionez, azterketa gaindituz gero, baimena ez ezik Habanan etxebizitza akuran hartzeko eskubidea ere bereganatuko omen zuen.
|
|
|
Helikoptero baten tamainakoa bazuela azaldu zion, eta hozkailu txipi bat ere
|
bazegoela
edariz gainezka.
|
|
|
Ziztu bizian ari omen zen aldatzen mundua eta Txinatik goizean jalgi eta, ekialderako norabidea hartuz gero, Habanara bezpera arratsaldean heltzerik
|
bazegoela
azaldu zuen.
|
|
|
Migel, bere aldetik, gizonak, senarrak edo dena delakoak eskaini zizkion hitzak aztertu eta kontuak egiten hasi zen, eta O quisá dos hartatik bi ondorio atera zituen: alde batetik, Aleida eta terminologoaren artean
|
bazegoela
zerbait; eta bertzetik, Alberto Jose, Migelek oharkabean aipatutako auskalo zer bitarteko, Trocaderoko maizterrarenganako ez ezik, Maria Josefarenganako maiterrearen oliotan frijitzen ari zela.
|
|
2008
|
|
|
Egia da etxean dirua
|
bazegoela
. Txiki txikia nintzenetik koxkortzen hasi nintzenera aldea nabaritu nuen, bistakoa zen familia hobera zihoala.
|
|
|
Legealdiaren hasieran bakea lortzeko itxaropena
|
bazegoela
gogoratu du, baina ETAk, bigarrenez, bide politikoa suntsitu eta alderdi politikoen apustua hankaz gora jarri zuen, baita Batasuneko zati handi batena ere.
|
|
|
hots, esaldi kate distiratsu edo ateraldi zorrotz, birao lotsagabe edo bertso hunkigarri; esan nahi baita, hamar urte zituenerako, euskarak eta euskarak bakarrik antolatuak behar zituela Beñardok burmuinak, non baitzeutzan adimen irudimenen izatea eta funtzionamendua ahalbidetzen zituztèn nerbio zirkuituak eta bestelako azpiegiturak. Beñardoren neuronak elebakarrak ziren ezinbestean, halakorik esaterik bada?, hamar urtetan garatu eta osatutakoak mila estimuluren eraginpean, gelditzen ez den makina baita garuna, baita lotan dagoenean ere; Beñardok, ondorioz, euskararenak eta euskararenak bakarrik zituen burmuinetako bide sare haiek, begiz ikusten zuèn mundua ulertzera zeramatenak, baita bere egitera ere, mundua bere eginez egiten zuen munduak, aldi berean, bere?, ahoan artikulatutako hotsen bidez, esaldi kate distiratsu edo ateraldi zorrotz bat bitarteko, birao lotsagabe edo bertso hunkigarri bat, oztopo handirik gabe. Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri, bazekien
|
bazegoela
gutxienez?, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona: mundua ere ez zen, egia esan, mundua beti baita mundua esateko gai den hizkuntzarena, eta Beñardo ez baitzen hizkuntza arrotz hartan mundua esateko gai; ez zèn lurra zen gaztelaniarena, berak ere. Beñardok?
|
|
|
Zazpigarren egunean, gainera, apustu bat galdu zuen. Kontua da
|
bazegoela
bezero bat askotan zirikatzen zuena; Beñardo, baina, ez zen atzean gelditzen, eta handiagoekin erantzuten zion: hori gustatzen zitzaion, ordea, beste gizonari!
|
|
|
bisitari arrotz batek ez zuen besterik esango, begirada azaleko baten menera egotekotan:
|
bazegoela
, alegia, haien artean, halako bake giro orokor bat, komunitatearen funtzionamendu ona berresten zuena; egoerari astiro begiratuz gero, ordea, mojekin egun batzuk eginez gero, adibidez, minututxo batzuk egin beharrean?, arrotzak beste ondorio batzuk aterako zituen, beharbada, bai baitziren, itsaso ustez bare hartan, indar ezkutu batzuk, grina gaiztoei lotuak, zeloak, inbidiak eta abar?, itsasoa, a... bi talderen artean, zeinen buruak ama nagusia eta sor Klara izeneko moja baitziren?
|
|
|
bisitari arrotz batek ez zuen besterik esango, begirada azaleko baten menera egotekotan: ...onamendu ona berresten zuena; egoerari astiro begiratuz gero, ordea, mojekin egun batzuk eginez gero, adibidez, minututxo batzuk egin beharrean?, arrotzak beste ondorio batzuk aterako zituen, beharbada, bai baitziren, itsaso ustez bare hartan, indar ezkutu batzuk, grina gaiztoei lotuak, zeloak, inbidiak eta abar?, itsasoa, aldian aldian, zakartzera eramaten zutenak eta aditzera ematen zutenak ezen
|
bazegoela
gerra moduko bat, edo lehia bat, zehatzago esanda, bi talderen artean, zeinen buruak ama nagusia eta sor Klara izeneko moja baitziren?
|
|
|
Hiru izaki haiek gehiago iruditu baitzitzaizkion Reginari, artean ere, amets batek hartuak, beste ezer baino. Edo onartu egingo behar ote zuen munduan
|
bazegoela
beste errealitate bat ere, berak ordura arte ezagutu zuèn egunerokotasunetik kanpo eta gizakia, emakumea, batez ere, itzal bat izatera kondenatzen zuèn errealitate grisetik haratago?
|
|
|
esango zuen urte batzuk geroago Ernestinak. Ernestinak, baina, berezko marka zuen, bere izaera hura, adibidez, uso apal bat izatera bultzatzen zuena, ebanjelioaren hitzetan, edo bere egoteko modu hura, aditzera ematen zuena egon bazegoelako ez zegoela eta egon ez zegoelako
|
bazegoela
–, eta frai Millanek ez zion jada markatua zetorrenari ipar argi bat ipini baizik, beharbada.
|
|
|
Jakin zuen
|
bazegoela
Alemanian itsasoko ornogabeen erreplikak egiten zituen artisau familia bat. Horixe zen bidaia haren helburua, Blaschka beiragile familiarekin hitz egitea.
|
|
|
Hantxe egoten zen, itzalean, lagunekin solasean. Alkandora hari buruz Carmenek esan zigun
|
bazegoela
esaera bat herrian.
|
|
|
Kostako trena hartu eta Debara. Deban ikusi zuen
|
bazegoela
Ondarroara zihoan autobusa eta gidariari papertxoa erakutsi zion Mielek, itauna eginez ea zerrenda horretatik ezagutzen zuen nor edo nor. Autobus gidariak eraman zuen Miel Ipar kaleko hamabigarrenera, eta hantxe hartu zuten Piperraneko familiakoek.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, esan dezagun azken urteotan egin diren azterketek Euskal Herrian biztanlego autoktonorik
|
bazegoela
agertzen dutela. Baina azterketei dagokie nez egin den lanaz gain, ikerketa honei dagokien beste alde batzuk ere azpimarratu nahi ditut.
|