|
2001
|
|
|
Hegazkinean pantaila bat
|
dago
Ameriken maparekin eta ikono mugikor batek seinalatzen du gure posizioa.
|
|
2003
|
|
|
Ezin, beraz, jakin zenbat diren. Diote, 800.000 eta milioi bat artean
|
daudela
Ameriketako Estatu Batuetan, horietarik 400.000 Los Angelesetan. Horiek bai, eskolak dituzte, komunitate etxeak, lobby ekintzak... baina, zenbatek eman duen izena jakin nahi izanez gero, ez dago erantzunik, armeniarrak libre duelako sarrera bertan.
|
|
2008
|
|
|
Lehendik ere arazoek abaildua
|
zegoen
Ameriketako Estatu Batuetako (AEB) finantza sistemak beste kolpe bat jaso zuen iragan astean: hipoteka maileguen sistemaren oinarri nagusietako bat dira Fannie Mae eta Freddie Mac finantzaerakundeak, eta horien balioa %50 inguru jaitsi zen burtsan.
|
|
|
Euskal Herriko egoera urruti
|
dago
Ameriketako Estatu Batuetakoarekin alderatuta, baina, hala ere, azken 30 urteetan hiru aldiz biderkatu da haur gizenen kopurua. Nafarroan egindako ikerketa batek ondorioztatu du foru erkidegoko bost haurretatik (15 urtetik beherakoak) bat gizena dela edo gehiegizko pisua duela; guztira, neska mutilen %13k pisatzen dute gehiegi.
|
|
2009
|
|
|
Aldea kontu honetan datza: 2001az geroztik indarrean
|
dagoela
Ameriketako Gutun Demokratikoa. Gutun horrek dio OEAko kide guztiek demokratikoak izan behar dutela.
|
|
|
Domingok entzuna zion misiolari ibili zèn aita debozionista bati,
|
bazegoela
Ameriketan. Amazonian esan ote zuen, inurri mota bat, pozoitsua baino pozoitsuagoa zena eta ausiki soil batez edonor akaba zezakeena:
|
|
|
Nafarroa oso txikia zen eta 130.000 biztanle inguru zituen XVI. mendearen erdian (Iruñeak, hiri handienak, 10.000 inguru eta noski, bertatik atera ziren nafar emigrante gehienak mende hauetan). Horrez gain, emigranteak oso sakabanatuta
|
zeuden
Ameriketako lurralde izugarri eta zabal horietan. Hala ere, gauza batek harritu ahal gaitu gaurko ikuspegitik, alegia, izan zuten mugikortasun fisiko handia garai horretako garraio eta bide sistema traketsa kontuan hartzen badugu.
|
|
|
Puntu hau bukatzeko, esan beharra
|
dago
Ameriketarako emigrazioak sortu, eutsi edo indartu zuela, Nafarroatik urrun egonik, eskualde desberdinetako nafarren arteko identitate kontzientzia batua, bereziki 1512an Gaztelak erresuma zaharra anexionatu ondoren. Edonola ere, gehiago ikertu behar da nola sortu eta garatzen den, zer suposatzen duen Historian zehar nafarren taldeko nortasun kontzientzia horrek.
|
|
|
Domingok entzuna zion misiolari ibili zèn aita debozionista bati,
|
bazegoela
Ameriketan –Amazonian esan ote zuen– inurri mota bat, pozoitsua baino pozoitsuagoa zena eta ausiki soil batez edonor akaba zezakeena: horixe egin behar zuen, anaiak sentitzeko moduko zerbait, ez hura hiltzeko adinakoa, bistan da, baina zerbait... zerbait baino gehiago ere bai!
|
|
2012
|
|
|
2013.urtearen atarian, mundua ahaztuta
|
dago
Ameriketako Estatu Batuetako 43 presidente hartaz, baina hark utzitako ondare ezin okerragoaren itzala oraindik ez da amaitu. Bai, 2001eko irailaren 11ko atentatura arte, oporretan zegoela zirudien presidente hura; inon ez ziren suntsipen handiko armen izenean Irakeko inbasioa agindu zuen hura; edo bere agintaldian azken 70 urteetan izan den finantza krisi handiena sortzen eta lehertzen utzi zuen presidente huraxe bera:
|
|
|
Munduaren beste puntan daudenek ere konektatzen dute nolabait Benitoren sentsibilitatearekin. Euskal Herriko Benitoren zalea den horren antzeko jendea
|
badago
Ameriketan, Alemanian, Ingalaterran. Nahiz gure lanak ez diren zabalduak, hemen edo han topo egiten dute kantu batekin eta berdin berdin hunkitzen dira.
|
|
2013
|
|
|
Horri esker jakingo dugu, esaterako, oraindik ez dakigun zerbait: ea nahasketarik ba ote
|
dagoen
Ameriketako Atlantikoan eta Europako Atlantikoan eta Mediterraneoan ibiltzen diren atunen artean. Zirarragarria den animalia baten gaineko informazio guzti guztia jasotzen ari garela, alegia.
|
|
2015
|
|
|
–Hor zer gertatu zen? Nolatan
|
zegoen
Ameriketan lehendakaria?
|
|
|
5 Harriturik nago, nola ez
|
dagoen
Ameriketatik inolako mezurik nire nebarentzat (zeruan gerta bedi); ezinezkotzat dut gutxienez gutunak ez jasotzea. Jakinaraz biezat noiz doan itsas ontziteria eta gogoan duen Segoviatik idatzi niona, hau da, informa zedila Erregeen Hiriko bati buruz, bizi ote den Salamancako zaldun bat, Diego López Zuñiga; eta hila balitz, bi lekuko bila zitzala horretaz fede emateko, hura baita Salamancako mojentzat etxea saldu behar diguna; ez dute inolako etxerik, eta beldur naiz etxe hura ez ote den desegingo arrazoi horrengatik.
|
|
2019
|
|
|
Egoera hori ez da emakumeena bakarrik. Halaxe
|
daude
Ameriketako Estatu Batuetako beltzak ere, beheko kastatzat jotzen dituen zibilizazio batean partez integraturik; Big Thomasek bere biziaren hastapenean halako erresuminez sentitzen duena, hain zuzen, behin betiko gutxiagotasun horixe da, azalaren kolorean iltzatua duen bestetasun madarikatu hori: begira dago hegazkinak nola pasatzen diren, eta badaki zerua debekatua duela beltza delako.
|
|
|
Ikuspegi politiko batetik, guretzat oso garrantzitsua da gogoratzea kapitalismoak deuseztatutako gizarteek ezagutzaeta teknologia maila oso handia erdietsi zutela orain dela milaka urte, mekanizazioaren etorrera baino lehen: ur eremu zabal ikaragarriak zeharkatuz, itsasoan nabigatzen ikasi zuten; gaueko behaketen bidez, konstelazio astral nagusiak aurkitu zituzten; laboreak aurkitu zituzten, planetan giza bizitzari eutsi diotenak.60 Ikusi besterik ez
|
dago
Ameriketako herri indigenek garatutako dibertsitatea hazietan eta landareetan; indigena horiek orain artean gainditu ez den antzea lortu zuten nekazaritzaren alorreko teknologian: Erdialdeko Amerikan bakarrik, artoaren eta tomatearen berrehun aldaera baino gehiago garatu zituzten.
|
|
2020
|
|
|
Espainiako Zigor Kodearen arabera, legez kanpokoa da erakunde terroristekiko kolaborazioa ere. Antzeko lege bat
|
dago
Ameriketako Estatu Batuetan; nik ematen dudan gisako aholkularitza laguntza material gisa jotzen da, eta hori legez kanpoko erakunde bati ematen badiozu, auzipetua izan zaitezke, baita AEBetatik kanpo ere. Lege zabal horiek [2001eko] irailaren 11 ondorengo egoerako araudiak dira.
|
|
|
XIX. mendean, emigrazioa sustatzeko enpresak sortu ziren, batik bat Ipar Euskal Herrian. Boteredun eta dirudun jauntxoen eskutan
|
zegoen
Ameriketara jendea garraiatzeko kudeaketa. Era berean, hango gobernuak ziren emigrazio bultzatzaile nagusienak, etorkinei abantailak eskainiz.
|
|
2023
|
|
|
Ez
|
dago
Ameriketako Estatu Batuetako (AEB) historia ezagutu beharrik Oregon izeneko eremu zabalak izan zuen garrantziaren berri izateko. Nahikoa da western pelikulen zalea izatea horrekin jabetzeko.
|
|
|
Jakinekoa da osasunaren afera —osasun fisiko eta mentala— arma suntsigarri bihurtzen duela espetxe sistemak mundu zabalean. Hor
|
daude
Ameriketako Estatu Batuek Guantanamoko ziegetan lortzen dituzten emaitzak: bederatzi preso bertan hilak, horietatik zazpi beren buruaz beste eginda.
|