2000
|
|
Halabeharra...
|
Hitzaren
polisemia sorgina! Zer esan nahi ote zidan. Azare hutsa izan zela ala ezinbestekoa?
|
|
Horrek behartu egiten du, alde batetik, tradizioaren jarraitzaile hutsa ez izatera, eta bestetik, perfekzioaren etengabeko bilaketa batera.
|
Hitzaren
Euklides bat bezala, bai.
|
|
|
Hitzaren
kanoi zaurierrazetan
|
2001
|
|
Hitzak, gauzak aldatzeko balio zuen, eta baita jainkoak erakartzeko ere.
|
Hitzaren
indar hori gaur egun debaluatua dago, baina gizarte hartan benetako protagonismoa zuen.
|
|
Zure jarioarekin grabagailuko zinta txirikordatu ahala ulertu dugu" Hitz egin" lemak zer esan nahi duen.
|
Hitzaren
kirol nazionalean maratoi luzeenak sprintean egingo zenituzke. Medikuak egin zizun diagnosirik zuzenena:
|
|
|
Hitzaren
eremua irudiak hartuko baitu laster.
|
|
Teknikari edo kontularirako bokaziorik ez eta erabat abandonatu nuen sektore primarioan kokatzeko ene xede leiala.
|
Hitzaren
belardiak alhatzen ditut hargatik. Destera zahar burbuilatsuetan mihiak eta mintzoak zorrozten saiatzen naiz goldeak beti nabar atxikiz.
|
|
Ordea, zer edo zer berri eskatzen zitzaienean, jeremiada handitan, burua inarrosten zuten ihardetsiz: ez baitakigu noiz jinen den, gau hartan artizarra zeruan usaian baino dirdiratsuago dateke, artean ardiak eraman itzazue basamortu idorretan barna, bat sakrifika bazko oroz
|
Hitzaren
izenean eta prest egon zaitezte adiskideak!
|
|
Hemen isiltzen dira
|
Hitzaren
Bideak, ez baita jagoitik,
|
2002
|
|
Umeari, hasieran, bost axola zaio hitzaren esanahia.
|
Hitzaren
erritmoa jasotzen du. Begira, bestela," Aita gaiztoa tabernan dago, pikaro pekataria" seahaska kantua.
|
|
Umeekin ari garenean, esate baterako, handia esatean esku beso biak hartuta biribil erraldoi bat marrazten dugu airean.
|
Hitzaren
osagarri moduan darabiltzagu keinu horiek; ilustratzaileak dira eredu horretako keinuak.
|
|
|
Hitzaren
gogoeta
|
2003
|
|
Ama.
|
Hitzaren
doinu berezia susma  tzean, Ferhat eta Lee irriz karkazailka hasi ziren eta haien irriak ez zuen ematen nehoiz geldituko zenik. Lo hartzera utzi zuten.
|
|
|
Hitzaren
gaitasun terapeutikoa alde batera utziz, goazen orain gaitz egiteko duen boterea aztertzera: goazen bada bedeinkaziotik madarikaziora.
|
|
|
Hitzaren
boterea eta filosofiaren lekua demokrazian
|
2004
|
|
Azpeitiarrek euskarazko prentsan izan duten garrantziaz oharrarazteko helburuarekin plazaratu du Uztarria kultur koordinadorak Euskarazko prentsa eta Azpeitia. XX. mendearen hasierarako bazen jardun horretan lanean ari zen azpeitiarrik, eta ordutik hasi eta gaur egunera arteko ibilbidea jasotzen duen lana osatzeko, 91 norbanakok, herriko 16 erakundek eta kanpoko 7 adituk parte hartu dute Uztarria aldizkariaren eta Urola Kostako
|
Hitzaren
sorrerara iristeko egindakoa jasotzen duen saioan.
|
|
|
Hitzaren
eta hizkuntzaren arteko lotura planteatu digu Koldo Izagirrek oraindik orain. Euskaldunaren hitza euskarak jaso dezakeena bakarrik baldin bada, hitz horri euskarak ezartzen badizkio bere mugarriak, euskal errealitatearen baitako funtsezko osagaia izango genuke euskara.
|
|
–Aspaldian ikasi genuen elebitasuna dela euskararen bosgarren kolumna, habe zaharra jaten duen pipia?. 680 Euskal habe zaharra, euskaltasunaren euskarri, elebitasun ordezkatzailearen gatibu.
|
Hitzaren
lilurak sorgindurik, euskaltzale gehiegik eman du amore elebitasun hitzaren estalpean gorderik dagoen iruzur ikaragarriari entzungor eginez. Penagarria.
|
|
Hitzak alferrik direnean, akaso poltsikoak eragingo ditu aldaketak?. 612 Poltsikoaren indarra ekarri digu hizpidera Etxeberriak, hitzarena ahitua dagoelakoan edo.
|
Hitzaren
deirik aditu nahi ez duena beste nolabait presionatu behar, gutxieneko eskubideetan barrena abiatuko bada. Hala ere, hitzaren aldeko hautua egiten dute euskaltzale askok eta askok, hori omen da-eta geratzen zaigun baliabide bakar bakarra:
|
|
59 Xabier Iratzeder:
|
Hitzaren
, kantuaren boterean sinesten dut, Euskaldunon Egunkaria, 2002/5/5.
|
|
Aranaren ustez, akatsa fonetika ortografiarekin nahastean datza.
|
Hitzaren
zatirik oinarriz koena, hotsa da; hitzaren alderdi grafikoa, bigarren mailako zerbait da. Hemen dik dator bere arauaren formulazioa:
|
|
|
Hitzaren
erritmoan
|
2005
|
|
Ez. Alcala de Henareseko Unibertsitateak Cervantes Sariari loturik dagoen 2003ko
|
Hitzaren
Jaialdia La Bola de Cristali eskaini zionean ere, ez zidaten ezer eskaini. Ez bakarrik niri, taldeko inori ez zioten ezer eskaini, profesional handiz osatutako talde hartako inori.
|
|
|
Hitzaren
itsasoak
|
|
3
|
Hitzaren
erabilera ere ez dago esangura zabalago honen aurka. Eta izen hori gerra publikoari bakarrik egozten bazaio, ez dator hori gure ustearen kontra, egia osoa baita generoaren izena sarritan egokitzen zaiola espezie bereziago bati.
|
|
|
Hitzaren
esanahia jakin gabe.
|
2006
|
|
–Jainkoaren
|
Hitzaren
bertutea dute eskas.
|
|
•
|
Hitzaren
lekua.
|
|
8
|
Hitzaren
ahala
|
|
8
|
Hitzaren
ahala 25
|
2007
|
|
Lehen, gauza horietaz ez genuen ideiarik txikiena ere.
|
Hitzaren
zentzurik onenean esanda, burua ederki garbitu digute, nolabait esateko. â?. Txipâ?
|
|
Euskal Herriko kulturgintzak, gaur etahemen, ezer gutxi dauka euskal kulturatik, hizkuntzaz, pentsaeraz eta esanahi sistemaz arrotza delako.
|
Hitzaren
atzizkiak argi asko zehazten digun moduan, EuskalHerrikoa izateak ez duelako ezinbestez euskalduna denik esan nahi. Geografianazionalaren izaera fisikoak ez du ezertan determinatzen kulturaren nortasunnazionala, espazio fisiko hori hizkuntza eta kultura nazional arrotzen mende bizidenean.
|
|
|
Hitzaren
erreferentea beti bera da, haurrarentzat nahiz larriarentzat, baina ez esanahia1388 Gero, esanahia bera momentu bat baino ez da hitzaren zentzuan.
|
|
analogia hitza bera ekibokoa dela.
|
Hitzaren
patu konplikatu hau berau, Humboldt-en esplikazio konplikatuen atariko antzo ikus daiteke. Izan ere, Humboldt-ek ez du argitzen, analogiarekin berak zer ulertzen duen; eta analogiak argitu behar duena ere, nahiko ilun gelditzen da.
|
|
dira, berba edo hitzen eraketa hitz egitearen behar esentzialetako bat baita.
|
Hitzaren
eduki zabalera da muga, noraino den [3] hizkuntza bere kasa eratzailea. Harengandik hozituriko lore betegina da hitz bakuna.
|
|
Baina, dio Langlois en aurka, itzulpen egokia ez da nahitaez hitzak bati bat itzuliz lortzen.
|
Hitzaren
esanahiak aspektu ezberdinak baditu, itzulpenak aspektuok erakutsi behar ditu. Yoga hitza yuj errotik (lat. jungere) eratua da:
|
|
Tung Sun ek aditzera ematen du diferentzia horien iturria idazkera txinatar ideografikoan egon litekeela (oroit Derrida!).
|
Hitzaren
edo hizkuntzaren gain gogoetaren hastean adierazpen ideografikoa legoke. Txinatarrak hitz (edo esaldi) bati buruz pentsatzean, ez luke hotsezko hitz adierazlean eta ez adierazi gauzan pentsatuko, baizik eta haien zeinu ideografiko marraztuan:
|
|
Mundua (eta subjektua orobat) hizkuntzan sortzen da, hizkuntzak egiten ditu gauzak, errealitatea eraiki egiten da (S > P), eta eraikitzeko adreiluak hitzak dira (adigaiak).
|
Hitzaren
esanahia hizkuntzan, hizkeran, hizketan haren tokiak doitzen du (ez «gauzarekiko» erlazioak), hau da, esanahia hizkuntzak berak egiten eta zermugatzen du, non ere baitu denak dena eta zertxo bakoitzak beste guztia erabakitzen. Beraz, hitz bat ez da posible beste hitz batzuk alboan izan gabe; kontzeptu bat ezin da ulertu beste kontzeptu batzuekin batera ez bada (nahiz horiek momentuan ezertarako ez gogoeman), batak bestea mugatuz, balioa elkarri xedatuz, eta hasieran ez dago aurreneko hitzik bat bakarra, hizkuntza guztia ez bada hitz hori (Logos).
|
|
izatearen etxea.
|
Hitzaren
esentzia ez da ahitzen ez esanahian, ezta ere da zeinuekin edo zifrekin bakarrik zerikusirik duen zerbait. Hizkuntza izatearen etxe delako, horregatik iristen gara badenarengana etxean zehar etengabe ibiliz.
|
|
|
Hitzaren
sekularizazioa
|
|
Berak bazakien ba nola eginen zuen baratze landa zabal baten egiteko.
|
Hitzaren
atxikitzeko, aitzur eta jorrak harturik, etxe gibeleko lur eremu zilokatua landu zuen, hunat joz, harat pusatuz, egunak eta egunak han kunkurturik, eskorga eta palak eskuetan, ari zen ari, ziloen tapatzen, gaineko lurra planatuz eta denbora berean itzuliz, nihunezko ongarri, kaka, xori ondarkin, oilo luma, sukaldeko arrasta eta nork daki zer sakatzen baitzituen lurraren gosea ezin asez. Azkenik, sasietan zurkaitz ondo meta bat mozturik, esparru baten xutitzen hasi zen, argazkietan ikusten den bezalako zerrailu pollit bat eginez baratzearen inguruan.
|
2008
|
|
Herri prentsaren formula arrakastatsua suertatzen ari da.
|
Hitzaren
prozesua finkaturik al duzue?
|
|
Tankera horretako harremanak batere salbuespenik gabe egin ditzakegu ETB1en ikusleen, ZTBren ikusleen,
|
Hitzaren
irakurleen, Berriaren irakurleen eta Txaparroren irakurleen artean. Horietako edozein hedabideren kontsumitzaileek gehiago kontsumitzen dituzte gainerako hedabideak, kontsumitzaile ez direnek baino.
|
|
Bizitza sozialaren mundua eratzea ezinezkoa egiten duen isiltasun ikaragarria.
|
Hitzaren
lantegirik gabe ez baitago giza eta gizarte bizitza antolatzeko modurik. Bizitza hitza da, eta hizkuntzaren jardunari dario ahalmen ordezkaezin hori.
|
|
Kultura ez al da ba komunikazioaren arragoan goritzen eta moldatzen?
|
Hitzaren
oinarririk gabe, euskarririk gabe, ezin egon kulturarik, hitza delako giza kultura ororen aurrebaldintza. Baita arte plastikoetan ere, Zallok eta enparauek besterik uste badute ere:
|
|
Ez dira dogonak munduko bakarrak hilekoa zikintzat jo eta egun horietan emakumea taldetik baztertzen dutenak. Emakumeek debekatuta daukate halaber toguna edo frantsesez Caise á Palavres(
|
Hitzaren
Etxola) deitzen duten etxolan sartzea, herriko agureen buztinezko egoitza berezian. Hitzaren Etxolan burua jaitsita sartu behar da, hain du behean atea, eta sabaia bera ere bai.
|
|
Emakumeek debekatuta daukate halaber toguna edo frantsesez Caise á Palavres (Hitzaren Etxola) deitzen duten etxolan sartzea, herriko agureen buztinezko egoitza berezian.
|
Hitzaren
Etxolan burua jaitsita sartu behar da, hain du behean atea, eta sabaia bera ere bai.
|
|
Euskarak lematizazioa behar du indexatzeko eta bilatzeko eragiketetan egoki funtzionatzeko.
|
Hitzaren
lema edo erroa aurkitzeari esaten zaio lematizazioa: prozedura informatikoen bidez hitz jakin baten erroa zein den aurkitzea.
|
|
(De AIZO ETXE).
|
Hitzaren
hedadura, honenbestez, uste baino zabalagoa da, antza.
|
|
|
Hitzaren
balio polisemiko handia ageri da, lehenik eta behin, sailkapen taula horretan. Besteren artean, lado, > manera, > grupo, > ventaja, > aliado, > > en> vez> > lejos> de, > cerca> de> eta excepto?
|
|
|
Hitzaren
irudikapen ortografikoa: hitza identifikatu
|
|
Bide fonologikoari jarraituz irakurtzean, hitza osatzen duten grafemak bereizten ditu haurrak; grafema bakoitzari dagokion fonema izendatzen da; fonemak konbinatzen dira, eta hitzaren ahoskatzea berreskuratzen da lexiko fonologikotik.
|
Hitzaren
ahoskatzea berreskuratzean, soinu horiei dagokien irudikapena aurkitzen da soinu lexikoan. Errepresentazio horrek esanahia aktibatzen du sistema semantikoan.
|
|
|
Hitzaren
grafemak bereizi
|
|
Ezezagunak diren hitzekin, gutxi erabiltzen direnekin edo zailak direnekin erabiltzen da batez ere.
|
Hitzaren
letren segida zatikatu egiten da, eta, gero, sintetizatu, esanahia duen unitatea eratzeko eta errepresentazio semantikora heltzeko.
|
|
Idazketa lexikoan, hitz baten informazio ortografiko osoa daukagu eta ortografiako hutsegiterik gabe idazten da.
|
Hitzaren
barne errepresentazio ortografikoa erabiltzen da, tarteko analisirik gabe, eta zehaztasunez eta bizkor idazten da.
|
|
Errepresentazio fonologikoa unitate fonologikotan zatitzen da; unitate horiek unitate grafemiko bihurtzen dira, fonemak grafema bihurtzeko prozeduraren bidez. Grafemen segida gordailu grafemikoan gordetzen da denbora batez.
|
Hitzaren
informazio ortografikorik ez dago, eta hitza osatzen duten fonema bakoitzari errepresentazio ortografiko bat ematen zaio: antzebillen= han zebilen; inbiou= egin behar dugu.
|
|
–
|
Hitzaren
fonemak identifikatu ondoren, soinu lexikoko hitzak ezagutu eta esanahia ateratzen da sistema semantikotik. Gero, lexiko ortografikoan pilatutako forma ortografikoa aktibatu, gordailu grafemikoan gorde, alografoak eta mugimendu ereduak berreskuratu eta grafemak idazten dira.
|
|
|
Hitzaren
letra kopurua edo letren tamaina erlazionaturik daude haurrak irudikatzen duen objektuarekin. Pertsonen izenaren tamaina grafikoak pertsonaren tamainaren araberakoa izan behar du, eta ez izenaren luzeraren araberakoa («Nire izena luzeagoa idatzi behar duzu, atzo urteak bete nituen eta»).
|
|
Ferreirok, Garcíak eta Ribeirok (1996) eta Hachén ek (2002) hitzen bereizketa aztertu dute.
|
Hitzaren
mugak ez dira zehatzak: haurrarentzat zaila da hitzak nola bereizi behar diren ulertzea.
|
|
Grafema berberak eduki arren, bi hitz ezberdinak izango dira, ordena ezberdinean idazten badira grafemak.
|
Hitzaren
osagaien eta haien ordenaren kontzientzia hartzen du haurrak.
|
|
–
|
Hitzaren
formaren ikustezko ezaugarriei baino gehiago begiratzen zaie letren identitateari eta ordenari.
|
|
|
Hitzaren
fonemak ordena egokian gordetzen dira ahoskatze gordailuan, epe laburreko oroimenari esker.
|
|
|
Hitzaren
soinuak zeinu grafiko bihurtzen dira, fonemak grafema bihurtzeko mekanismoaren bidez. Mekanismo horrek hitzaren soinu bakoitza irudikatuko duen grafema ezagutzea eta ezagutza hori une egokian aktibatzea eskatzen du. Erabilera maiztasunaren araberakoa izango da aktibazio atalasea.
|
|
|
Hitzaren
hasierako eta amaierako soinuen (silaben eta fonemen) kontzientzia irakurketaren kausazko faktorea da; erdiko soinuen kontzientzia, berriz, irakurketaren esperientziaren ondorena da. Hau da, kontzientzia fonologikoaren maila errazenak irakurtzeko trebetasunaren eragile dira.
|
|
Testeko hitzak esan baino lehen, entrenatzeko ariketak egiten dira.
|
Hitzaren
hasierako eta amaierako fonemen ezabatzeari buruzko sentikortasuna neurtzen du aurkezturiko probaren zatiak.
|
|
4
|
Hitzaren
hasierako edota amaierako silaba beste hitz baten hasierako edota amaierako silabarekin bat datorren ezagutu
|
|
6
|
Hitzaren
silabak elkartu eta hitza eratu
|
|
|
Hitzaren
silabak elkarrengandik bereizita esango dizkizut, eta zuk elkartu silabak eta asmatu zein hitz den. Adibidez: ar, gi, a.
|
|
–
|
Hitzaren
hasierako, erdiko edota amaierako silaba beste hitz baten hasierako erdiko edota amaierako silabarekin bat datorren ezagutu. Jarraian hitz bikoteak esango dizkizut eta hitzaren hasieran, erdian edo amaieran silaba bera duten esango didazu.
|
|
|
Hitzaren
hasieran bi kontsonante jarraian daudenean, bien artean bokal bat tartekatzen dute. Hala, kontsonante kontsonante bokala (KKB) segida naturalago bihurtzen da.
|
|
10
|
Hitzaren
formazioari dagozkion xehetasunak ez dira kontuan hartu. Horrela, Bolibarko helduak ahoskatutako bostarku eta Etxebarrikoak esandako ostarku berdintzat jo dira.
|
|
Oraingo honek Etimologia du izena. "
|
Hitzaren
egia" esan nahi zuen horrek lehen lehenago: hitz batek dioskun egia eta egiaz dioskuna.
|
2009
|
|
Margo biziz jantzi zuten Gernikako kultur etxea otsailaren 25ean.
|
Hitzaren
itzalak erakusketa zabaldu zuten egun hartan, eta horrela egongo da, koloretan zabalik, martxoaren 24ra arte. Imanol Larrinaga pintorearen akuarelak ausartu egin dira ariketa zaila egiten:
|
|
Berandu konturatu:
|
Hitzaren
itzalak erakusketaren egileak elkarrizketatu, Gernikako kultur etxetik irten eta autorako bidean. Orduan okurritu zaigu, Gandiagak bere liburu batean Hiru gizon bakarka jarri bazituen, guk, batere ahaleginik egin gabe, jarri ditugula lau.
|
|
Itsasoaren alabaren aitak ahularen indarkeriaren alde egin zuen.
|
Hitzaren
eta ekintzaren sinbiosia estaltzen ei zuen Txapelaren buruak. Ezagutu zutenen hitzetan, Mikel koherentziaren eredua zen, pertsona koherente.
|
|
Alfabetatze bisualean sekulako gabeziak dauzkagu.
|
Hitzaren
laguntzarik gabe irudia irakurtzea oso zaila egiten zaigu. Seinaletikarena irentsiago daukagu, eta askotan, ikono guztiak seinaletzat hartzen ditugu, sinplifikazio handiegiz.
|
|
hitzak, arrazoiak, ideiak, usteak, argudioak...
|
Hitzaren
eremuak berekin ere du, mekanismo emozionalak bezala, harremanak erregulatzeko ahalmena. Hari eskerrak erregulazio fina, eta nabarduraz betetakoa sortzen dugu gure harremanetan.
|
|
hitzak, arrazoiak, ideiak, usteak, argudioak...
|
Hitzaren
eremuak berekin ere du, mekanismo emozionalak bezala, harremanak erregulatzeko ahalmena.
|
|
|
Hitzaren
zuzentasuna errespetatzeko ahalegin handia egiten dugu?
|
|
Bertsoa eta antzerkia lotuko dituen lana da beraz, Erregea eta Bufoia.
|
Hitzaren
apainketatik jaiotako ekitaldia. Erregea hainbat pertsonaiaz baliatuko da bufoiaren hitzei aurre egiteko eta bufoiak, berriz, erregearekin jolastu nahi izango du, burla eta trufa eginez.
|
|
Asmakizunaren funtsa diafragma bibratzaile bat eta espiralean dagoen hari baten bidez elektrizatutako magneto bat dira.
|
Hitzaren
soinuak bibratzean, diafragmak, bibrazio bakoitzean, magnetoaren korrontean eragiten du, eta elektrizitatearen etenaldi oso azkar batzuk sortzen ditu, diafragmaren bibrazioen modukoak. Korronte aldaketa horiek, hariaren beste muturrera iristean, bibrazio analogoak eragiten dizkiote diafragma hartzaileari, eta hark hitza erreproduzitzen du.
|
|
Plazan zegoen, ordea, urte batzuk lehenagotik, bere Mundutikmunduraliburukobertso jarrietan (Amuriza, 1977). Argiago eta zehatzago ikusiko zen1981ean, liburu bikoitza plazaratu zuenean:
|
Hitzaren
kirolnazionalaetaHiztegi errimatua (Amuriza, 1981a; 1981b).
|
|
2008an zazpi Hitzek 40.000 ale kaleratu dituzte egunero. Asteartetik larunbatera Busturialdeko
|
Hitzaren
kasuan, eta asteartetik igandera gainerako sei Hitzen kasuan. (Iturria:
|
|
2009ko martxoa. Behe Bidasoako
|
Hitzaren
kasuan oraindik ez dago datu zehatzik. 2009an sortu den egunkaria delako.
|
|
5
|
Hitzaren
letra guztiak asmatu diren ala ez egiaztatu
|
|
Zein litzateke euskararen ekarpena? Eta proposamen anitzen artean, bata,
|
Hitzaren
zuhaitza sortzea izan zen eta bestea, Europako hizkuntza gutxituen arteko foroa egituratzea. Lehenengo egitasmoak Europako eta munduko hizkuntza urritu guztiei lurra eta airea eskainiko dien erakundea sortzea du helmuga, eta bigarrenak, euskararen eredugarritasuna partekatzeko modua eskaintzea.
|
|
|
Hitzaren
erabilera
|
|
Hitza jaungoikoaren metafora da erlijio gehienetan.
|
Hitzaren
eraginez gara gizakiok guztiaren sortzailearen, Javhe, Buda, Big Bang zein Eguren irudi. Herri guztiek sortzaile nagusiarekin, sorkuntzarekin lotzen dute hitza.
|
|
|
Hitzaren
egileak: Pere Quart, Àngel Guimerà, Josep M. Figueres
|
|
|
Hitzaren
egilea: Muñagorri).
|
|
|
Hitzaren
egilea: Telesforo Monzon)
|
|
|
Hitzaren
egilea: Gabriel Aresti).
|
|
|
Hitzaren
egilea: Xalbador).
|
|
|
Hitzaren
egilea: A. Muniategi).
|
|
|
Hitzaren
egilea: Daniel Landart).
|
|
Gavines i dragons, 1987
|
Hitzaren
egilea: Albert Garcia.)
|
|
|
Hitzaren
egilea: Joxerra Garzia).
|
|
" Borrokalari Kalera".
|
Hitzaren
egilea: Josu Txapartegi
|
|
|
Hitzaren
egilea: Xalbador).
|
|
|
Hitzaren
egilea: Pello Otaño).
|