|
2000
|
|
|
– Bai, hain zuzen ere estrukturalistek praktikan eta, zenbaitetan, teorian ereukatu zuten ikuspegi, psikologikoa?,
|
hitza
zentzu zabal samarrean hartuta: gogora Baudouin-ek, oraindik fonologia terminoa erabiltzen ez zenean, psikofonetikaz hitz egiten zuela, errealitate fisikoaz gainerako hori jasotzeko.Estrukturalistei ez zitzaien nahikoa zientifiko iruditu beren paradigmatik.Sapir, XX. mendeko zientzialari jakintsuenetakoa izanagatik ere, ez zenbeldurtu eta fonemaren izaera psikologikoari eutsi zion.... Bera bezala fonologiaofizialaren historia zuzengabeak ahaztu dituen beste zenbait berreskuratubeharko genituzke (fonetika eta fonologiaren harremanez horrenbesteerakutsiko ligukeen Bazell bera, Donegan ek gure artikulu honetan aipatzenduena).
|
|
|
Utz iezadazue hau azaltzen. Zentzu erabat argia dauka zerbait agitzeak harritzen nauela esateak; guztiok ulertzen dugu zer esan nahi duen inoiz ikusitakoa baino handiagoa den txakur baten tamainak harritzen nauela, edo,
|
hitzaren
zentzu arruntean, ezohizkoa den beste gauzaren batek harritzen nauela. Kasu horietako bakoitzean, kasua ez izatea pentsa nezakeen zerbait kasua izateaz harrituta geratzen naiz.
|
|
|
Adierazpen hauek guztiak, hasiera batean, badirudi konparazioak besterik ez direla. Horrela, badirudi zuzena
|
hitza
zentzu etikoan erabiltzean, nahiz eta esan nahi duguna azaleko zentzuan zuzena ez izan, zerbait antzekoa dela, eta esaten dugunean" Hau pertsona ona da", nahiz eta ona hitzak ez duen esan nahi" Hau futbolari ona da" esaldiak esaten duena, antzekotasunik badela ematen du. Halaber, esaten dugunean" Gizon honen bizitza baliotsua zen", ez dugu egiten harribitxi baliotsuez mintza gintezkeen modu berean, baina badirudi analogia motaren bat badagoela.
|
|
2001
|
|
|
Ildo horretatik, aipagarria zaigu" koko"
|
hitzaren
zentzua, antza denez euskal etnian ongi erroturiko sustraiak zituena. Horrela, hiztegiari jarraikiz eta Ipar Euskal Herriko biztanleen arabera, espainiarrak" kokoak" ziren, hain zuzen ere" surnom que l' on donne aux Espagnols".
|
|
|
" Hizkuntza da poesiaren materiala, hitzen artesaua da poeta, lengoaiako esploradorea, idazmoldeen iraultzailea[...]. Poetaren eginbidea, Stephane Mallarmé harek esan zuenez, tribuaren
|
hitzei
zentzu garbiago bat ematea da. Zentzu garbiagoa, osoagoa, irekiagoa, hitzen bidez kontzentziaren eta munduaren artean erlazio aproposagoak sortzeko.
|
|
|
Lasagabasterren aburuz, euskal eleberrigintza zuzenean igaro zen erromantizismoohiturazaletik modernotasunera, hots, errealismoaren etapatik igaro gabe. Eta, berak dioen legez, «hain zuzen, errealismoa da genero gisa eleberria heldutasunerairitsi dela adierazten duen markagailua»1 Izan ere, Lasagabasterren iritziz, eleberriaren eta errealismoaren arteko lotura ontologikoa da, eleberriaren azkenhelburua, azken
|
hitzaren
zentzu bikoitza besarkatuz, «errealitatearen sinbolizazioeta errepresentazio forma bat»2 ematea baita. Zerk oztopatu du, bada, hain luzazeuskal eleberrigintzaren bitarteko errealitatearen errepresentazio edota sinbolizazioa?
|
|
|
Gainera, publizitate kanpaina bizia hasiko da, guztira 80 milioi euroko kostua izango duena, eta moneta banatzeari ekingo zaio eurogune osoan. “Euroa txanpon bat baino askoz gehiago da, Europaren integrazioaren ikurra da
|
hitzaren
zentzu osoan”, esan zuen Duisenbergek, emozioa bere aurpegian markatuta. “Integrazio politikoari dagokionez, euroa unitatearen eta egonkortasunaren sinboloa da.
|
|
|
Baina artean ez nekien zer esan nahi zuen iraultza hitzak, eta hil
|
hitza
zentzu zinematografikoan besterik ez nuen ulertzen.
|
|
|
Mila mozorro ditut, mila aurpegi, eta mila kolore. Inork eta inoiz baino gehiago, egun, zirkunstantzietara egokitzen jakin behar dugu (geuretarrok),
|
hitzaren
zentzurik hertsienean: alegia, gorputzez nola arimaz.
|
|
|
gaztelaniazko elkarren etsai amorratu diren resignación eta desesperaciónek adina adierazten duela berak bakarrik. Budismoaren etsipena resignación izango  da gehienez ere eta gure Peruk, euskalduna izanik, oker aditu du
|
hitzaren
zentzua.
|
|
|
Hutsegitea ‘sophisma figurae dictionis’ da, hau da, erdiko terminoa zentzu ezberdinetan hartzen da bi premisetan. ‘Subjektu’
|
hitza
zentzu ezberdinetan erabiltzen da. Hutsegitea transzendentala da arrazoimenak joera duelako nia objektu bihurtzeko, beste substantzia bat besterik ez.
|
|
2002
|
|
|
Gure aurrean, metro gutxira, Nerbioi ibai zabala, ibai ospetsua, Euskal Herriko ibai guztien ibaia, batzuetan mardul eta handi, besteetan ez hain mardul eta ez hain handi, inoiz behe eta mendre, beti ere narratx eta zarpail topatuko genuena. Noizbait ere konturatuko ginen zerk eragiten zuen ibaiaren gizen argal itxuraldaketa hura, eta ez ginen haserre, alajaina, edozein entziklopediatan irakur daitezkeen honako
|
hitzon
zentzuaz jabetu ginenean: " Bilbao, Nerbioi ibaiak zeharkaturiko hiria, edo hobe esanda, izen bereko itsasadarrak, zeren haren urek itsas mareen gora beheraldiak jasaten baitituzte bertatik igarotzean,...".
|
|
|
Hitz atzeen izenburuek ere erakusten dute Panoptikoak espetxe gisa zuen indarrean jarria zuela arreta Benthamek, horren gainerako funtzio posibleetan baino gehiago10 Gutunak eta Hitz atzeak 1791n11 argitaratu ziren Dublinen eta Londresen, hiru grabatu argigarrirekin batera; edizio horri esaten zaio sarritan lehenengo" argitalpena", nahiz eta Benthamek berak zera esan zuen: lana," inprimatu den arren, ez da sekula publiko egin hemen" (Londresen, alegia) 12; eta geroago adituak bat etorri ziren lana ez zela" argitaratu,
|
hitzaren
zentzu hertsian" 13.
|
|
2003
|
|
|
Bereziki gazteei zuzenduriko liburuxka honetan, galtzear diren irainen berri ematen da, bakoitzaren esanahiaren azalpen zehatza eginaz.
|
Hitzari
zentzua emateko eta testuinguru batetan kokatzeko, bakoitzak irudi bat du alboan.
|
|
|
Hitz hain dira erabiliak enpresa alorrean non beraien ezean enpresagintzako hainbat kontzeptu ezin izango lirateke enpresa elkarrizketetan adierazi. Buffer
|
hitzak
zentzu desberdinak ditu hiztegian eta guk hau kontuan hartuko dugu: talken kontrako motelgailua.
|
|
|
Egun «hitzen ondoeza» bizi dugu ordea. Poesiak
|
hitzen
zentzua bilatu behar du. Hitzek jatorrizko esanahia galdu omen dute.
|
|
|
mutiltto, neskatiltto, gurpiltto. Bide beretik, lapurteratik hartua da zenbait
|
hitzen
zentzu adierazkorra espresatzeko darabilen kontsonante bitua. Hala idazten du:
|
|
|
1847 urtean Juan Ignazio Iztueta gipuzkoarraren() Guipuzcoaco Provinciaren Condaira edo Historia argitaratu zen Donostian. Liburu hau, espezifikoki eta
|
hitzaren
zentzu osoan, historia lantzat har dezakegu. Euskaraz egindako eta argitaraturiko aurreneko lan historiografiko eztabaidaezina da.
|
|
|
–Romain Gary naiz, bila zabiltzaten idazlea, eta zure atzetik nenbilen aspaldi honetan proposamen bat egiteko –hasi omen zitzaion, eta zeuden lekuan proposamen
|
hitzak
zentzu bakar bat izan zezakeela iruditu omen zitzaion Monikari, baina ez omen zen horregatik izutu. Emakume eder guztiei bezalaxe, gizonezkoen proposamenak erreiteratiboak eta aspergarriak iruditzen zitzaizkion baina ez izutzeko modukoak.
|
|
|
atentatua ekintza bilakatzen da, gure nahikundeak bertan errespetatzen ez dituena kalitzekoa den etsaia, errepresiboa delako.
|
Hitzek
zentzua galtzen dute eta ideologiaren bahetik kanpo ezin dira erabili. Munduaren aztertzeko inozentzia suntsitzen du gerlak, batez ere haurrideen artekoak.
|
|
|
Horrela, Elizak gero eta gehiago indartuko duen diskurtsoaren arabera, pairatzen ditugun gaitz guztiak, besterik gabe, Jainkoak bidaliak dira gu gaztigatzearren, hau da, gaztigu
|
hitzaren
zentzu bikoitzean?: zigortzearren zein abisatzearren1 Barrokoan dena deabrukeriatzat jotzen bazen, orain Elizak berak garai hartan sustatu zuen joera hori zuzendu edo leundu nahi du:
|
|
2004
|
|
|
Ero bat, Estepan. Beno, eroa dela diot, medikuak eroturik dagoela esaten diolako, baina berak ez du onartzen eroturik dagoenik, ero
|
hitza
zentzurik gabeko hitza baita berarentzat. Poz pozik bizi da Etxe Zurian, lagunez inguratua.
|
|
|
gizarte autoeratua (goa). Egitasmo sozio-politikoaz arigara, politiko
|
hitzaren
zentzurik jatorrizkoenean.
|
|
|
Kultur nortasunaren ideia bikoitza da: alde batetik, be re herritarren aurrean gauzatzen da, kultur nazionala finkatu duten dokumentuak agerian jarriz (dokumentu
|
hitza
zentzurik zabalenean hartuta); eta, beste aldetik, kanpora begira, mundu osoari nazioa zer den ikusaraziz.
|
|
|
" Ezin dugu idatzi berez sublimea dena edo beste gai guztien gainetik dagoena gaitzat izango lukeen liburu zientifikorik" (59). Haatik, aitor dezagun, Wittgensteinentzat paradigma zientifiko gorena, bakarra ez esateagatik, zientzia fisiko matematikoena da eta, hartara, bere
|
hitzak
zentzu hertsian hartu behar dira. Harentzat, beraz, ezin da liburu zientifikorik izkiriatu etiko edo mistiko denaren gainean.
|
|
|
Bigarren aipamena bide beretik doa, kasu honetan tonu guztiz hipotetikoan eta" jainko"
|
hitza
zentzu demiurgikoan hartuta:
|
|
|
Adibidez: ‘aulki= aulki’; ‘aulki* ez aulki’ (‘aulki’
|
hitzak
zentzu berean hartuta). Giza-ezagueraren tresna eta egitura den hizkuntzak gauzak elkarren antzeko eta, aldi berean, elkarrengandik bereiz (garri) egiten ditu.
|
|
|
Adibidez, gela honetan dakuskigun aulkiak (nahiz eta estilo, neurri eta kolore berekoak izan) ez dira identikoak, baina denei ‘aulki’ deitzen diegu, identikoak bailiran hartzen ditugula. Izen bidezko identifikatze hori metafora prozesu bati esker suertatzen da, metafora
|
hitza
zentzu zabal batean harturik. Gauzen ordez izenak erabiltzean metafora batez baliatzen gara, hizkuntzaren ahaltasun baldintza den metaforaz hain zuzen ere, izenak gauzak balira bezala erabiltzen baititugu.
|
|
2005
|
|
|
Baimena amaitu zaiola. Ideiak ordenatzen saiatu da, baina
|
hitzak
zentzurik gabe korapilatzen dira burmuinetan. Ez du hari muturrari heltzea lortzen, handik tiraka hasteko.
|
|
|
1 Artikulu hau hitzaldi gisa irakurri zen Donostiako Koldo Mitxelena Kulturuneak Txillardegiren omenez antolatutako Txil la rdegi: egilea,
|
hitzaren
zentzu guztietan jardunaldien baitan, 2004ko urriaren 4an, eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren web gunean irakur daiteke (www. gipuzkoa kultu ra. ne t/ txil la rdegi/ p ru denga rtzia. pdf). Orobat, Maiatz aldizkariak argitaratu zuen bere 40 zenbakian (2004ko abendukoa, 11).
|
|
2006
|
|
|
149 laoj
|
hitzak
zentzu orokorra du grekoz: jendetza adierazten du.
|
|
|
[4] Koran liburuaren miresleek eta jarraitzaileek behin eta berriro diote arau moral bikainak barreiaturik agertzen direla lan burugabe eta aldrebes horretan. Hala eta guztiz ere, uste izatekoa da —hizkuntzaren erabilera iraunkorraren poderioz— ‘zuzentasun’, ‘justizia’, ‘neurritasun’, ‘otzantasun’ eta ‘karitate’ hitzei dagozkien arabiar
|
hitzak
zentzu onean hartu direla beti, eta txaloa edo onarpena adierazten ez duten epitetoekin hitz horiek aipatzea ezjakintasun handientzat hartuko litzateke, ez moralaren gaineko ezjakintasuna, hizkuntzaren gainekoa baizik. Baina ba al dago jakiterik ustezko profeta horrek benetan erdietsi ote zuen moralaren sentimendu egokirik?
|
|
2007
|
|
|
Mutil diferenteak, hori bai. Asierrek mutilik maskulinoenak zituen gustuko,
|
hitzaren
zentzurik negatiboenean. Nik, aldiz, mutil femeninoenak nahiago, hitzaren zentzurik positiboenean:
|
|
|
Asierrek mutilik maskulinoenak zituen gustuko, hitzaren zentzurik negatiboenean. Nik, aldiz, mutil femeninoenak nahiago,
|
hitzaren
zentzurik positiboenean: pianoa jotzen zutenak, liburuak irakurri eta irakaslearen ausentzia arbelean aipu solemneak idazteko aprobetxatzen zutenak (eguzkia ikusi ezin duzulako negar egiten baduzu, malkoek ez dizute?
|
|
|
Lehen, gauza horietaz ez genuen ideiarik txikiena ere.
|
Hitzaren
zentzurik onenean esanda, burua ederki garbitu digute, nolabait esateko. â?. Txipâ?
|
|
|
Morrónek uste du ezen, blogekin gertatu zen bezala, Twitterrek proposatzen duen' nanobloggingak' pertsonen arteko komunikazioa eta informazio bideak goitik behera alda ditzakeela. Onartzen du, gainera, bere ezaugarriengatik, Twitter' adiktiboki' izan daitekeela(
|
hitzaren
zentzu positiboan). Horri dagokionez, José Antonio del Moralen iritziz, Twitter' Maslowren hierarkia piramidea' elikatzen ari da.
|
|
|
Mugarik Gabeko Arkitektoak. Gainera, deitoratu egiten du “pisu patera” edo kokaleku marjinalak egotea, “giza duintasuna ere auzitan jartzen den lekua; etxe
|
hitzaren
zentzua are oinarrizkoagoak diren beste balio batzuen mende dago”. Lehiaketa Aurkezten diren komikietako pertsonaia protagonistek jatorrizkoak, norberak sortuak eta argitaratu gabeak izan dute.
|
|
|
egia baldin bada —aipatu berri ditugun Humboldten hitzetan ikusi bezala— gizadia naturalki hizkuntz komunitate ezberdinetan errealizatzen eta banatzen dela, orduan komunitate horien artean —eta ondorio guztiekin— onartu dugu ere euskaldunek osatzen dutena. Horrela, bada, euskarari —bestelako" ama hizkuntzei" bezalaxe— errealitatearen ulermena ahalbidetzeko eta baldintzatzeko gaitasuna aitortu zaio, hain justu, aipatutako Ortega Gasset, Pagliaro edota Gipper eta Schmitter autoreen
|
hitzen
zentzu berean210 Euskal hezkuntzari loturiko sozializazioa eta enkulturazioa, beraz, ezin izango dira gauzatu euskarari bereziki so egin gabe, ze, Chamizok eta Deweyk orokorrean esandakoak gurera ekarriz211, prozesu horiek bestela errealizatzeko posibilitaterik gabe geratuko lirateke. Modu berean esatekoa da, aurrera eginez, euskal hezkuntzak erantzukizun berezi eta jakin bat duela bere erreferentziazko hizkuntz komunitatearekiko:
|
|
2008
|
|
|
Urtero bidaiaren bat egitera eramaten ditugu. Niretzat zirraragarria izan da laurogeita bost urteko agure nekazarientzat' itsasoa'
|
hitzak
zentzurik ez zuela deskubritzea, eta itsasoa ikustera eramatea, ez zutelako inoiz ikusi.
|
|
|
Zein da, ordea, esandakoaren harian, zinez eta benetan politikagintza horren diskurtsoan oratuko den
|
hitzaren
zentzua eta esanahia. Zer aldatzeko egiten dugu zorioneko politika hori?
|
|
|
Egia esateko, Scardenallik bezala, azken honek behiala bera lagundutako Hyeronimus Ikaroen buruzagia salatuz egin zuen gora Ziutateko boterearen hierarkian?, Ezenarrok bere utopia abertzale ezkertiarra salduz?
|
hitzaren
zentzu guztietan, antolatu du bere negozioa Madrilgo zinemaren mundutxoan.
|
|
|
Zentzu horretan esan liteke bi ikuspegi nagusi daudela. Batean
|
hitza
zentzu lausoan hartzen da eta historiako garai desberdinetan egon diren pentsalari, jakitun eta berariaz adimena edo intelektua baliatu duten pertsona multzo zabal eta heterogeneoari aplikatu zaie intelektual izena. Bereziki ideien bidez arlo publikoan eragiteko bokazioa zutenei, hau da, aginte zuzena eskuratu gabe gobernuan eta gizartean eragin nahi zuten haiei.
|
|
|
Beste ikuspegian intelektual
|
hitza
zentzu hertsiagoan hartzen da: intelektuala XIX X X. mendeen artean sortu zen pentsalari mota berezia litzateke, aurrekari historikoak izan ditzakeena, baina argi ezberdintzen dena aitzinekoetatik.
|
|
|
Dobré ren, erresistentzia arruntaren? teoriak (arrunta
|
hitzaren
zentzu bikoitzean: denen ezaguna eta estatus gutxikoa) argitu ahal digu zertan den izena hautatzeko eskubideari jarritako mugak onartzeko erresistentzia.
|
|
|
ikusiz errepikapen literarioa hondoratze etengabea dela, idazleak ez luke geihago hizkuntzak liluraz sortu zentzua (erran nahia) defendatu nahi, baina mintzaira bat, euskara. Ezen, mintzaira da Poetari gelditzen zaiona
|
hitzen
zentzua (eta zentzu mentala) hondoratzekotan eta Literatura urperatzeko zorian direlarik, Derridak ohartarazten duen bezala:
|
|
|
|
Hitzen
zentzua ondo hausnartzen dutenek zer edo zer atera dezaketela uste dut; sentimenduak sortzeko lana egin dut. Azken finean, bizitzan pertsonentzat onak edo txarrak diren edo izan daitezkeen bizipenak biltzen dira, edonork bizi ditzakeenak.
|
|
|
«Alderantziz» ere bai? Ez ote da begi bistakoa euskaltzale peto eta sendo izan daitekeela inor, abertzale (behintzat «abertzale»
|
hitzaren
zentzu arruntean, hots, nazionalista) zertan izan gabe. Aitortu behar dugu, bai horixe, nazionalismoa sortu zenetik abertzaleen lana izan dela eraginkorrena euskararen berpiztean eta haren prestigio sozial, kultural eta politikoan, baina nola egin uko nazionalista izan eta izaten ez den hainbati haien euskaltzaletasun zintzoa, sakona eta ekarpenez betea?
|
|
|
Aitzitik. Palinek (Bushek eta Aznarrek egiten zuten moduan) bere ideiak ahosgora adierazten ditu(...) Palinen itxura erakargarria, bere erotismoa
|
hitzaren
zentzurik zabalenean, inposatu nahi dizkigun ideiak gustagarri bihurtzeko enbalajea da. (...)
|
|
|
Arrea litzateke hobekien zehaztuko lukeena. Nabarra,
|
hitzaren
zentzurik nahasienean. Leihoek ere ez dute arintzen.
|
|
|
Ez dut ezetzik esango; batzuetan ahaztu egiten zait hau hiltzen joate bat dela, eta aski dela horrekin herio gauzetarako. Gainerakoan, badakit (idatziz) negatiboa naizela, baina
|
hitzaren
zentzurik onenean. Nik ez dakidana da, ez beltz eta ez garratx, nolaz jakin dezakeen mixtijakitunak zein diren heriotzaren kolorea eta zaporea.
|
|
2009
|
|
|
Gaitza da bi eremu horietan izaten ari diren jarrerekin hainbeste erabiltzen den" kontsentsu"
|
hitzak
zentzurik izatea. Eta normala da gainera, sozialista eta popularrak gobernura iritsi ziren aldaketa indarrean jartzeko eta hori egiten ari dira, konplexurik gabe gainera.
|
|
|
Elegant Distorsion taldeak ex profeso egin ditu nahasketak lan horretarako. Pastora taldearen espiritu eta sentsualtasun osoa mantendu dute nahasketetan, baita
|
hitzen
zentzu osoa ere, baina dantzalekuetarako egokituta aurkeztuko dizkigu bihar kaleratuko den diskoan. Beat, reggae, dance erritmoak topatuko ditugu bertan, besteak beste.
|
|
|
Lan guztiek izaera estetiko nahiko garrantzitsua dute, hau da, oso dekoratibo eta ederrak dira,
|
hitzaren
zentzurik zuzenean. Koloreen konbinazioek begia erakartzen dute, eta liraintasun handiko objektuak sortzen dira, nahiz eta haien eskala erraldoia izan.
|
|
|
–Euskal Herria, Euskararen Herria eta lurraldea da?. Euskaraz osatu, osatzen eta osatuko da Euskal Herria,
|
hitzaren
zentzurik zabal eta sakonenean. Euskarak izan behar du erabateko lehentasuna gure borrokan, Euskaraz jakitea edota ikasten aritzea izan behar da lehen baldintza Euskal Herriaren alde aritzeko.
|
|
|
Eta datozen hamarraldietan eta belaunaldietan euskal herritar elebidun asko izango dira euren lehen hizkuntza eta barne hizkuntza gaztelania izango dutenak. Beraz, onartuz edonork sentitu eta esan dezakeela" nirea, euskara da" (edo" nirea, gaztelania da"), beste batzuek sentitu dezaketen bezala" nireak, euskara eta gaztelania dira", denok onartu genuke, behin betiko, ez dela egokia norberaren sentimendua gizarte osora orokortu eta,
|
hitzen
zentzu eskluiente edo baztertzailean," gurea, euskara da", edo" gurea, gaztelania da", aldarrikatzea. Atzo, gaur eta bihar, hemen," gureak, euskara eta gaztelania izan dira, dira eta izango ahal dira!"; eta, jakina, nirea zein hizkuntza den norberaren baitako kontua izango da.
|
|
|
Guztiz berezkoa izan du euskarak, betidanik,
|
hitzaren
zentzu ludikoa. Horra hor bertsolaritza, komunikazio estrategia eta jolasa era miresgarrian lotzen dituen artea, esaten ari naizenaren adibiderik egokiena.
|
|
|
Askoz gutxiagotan nazio kulturala eraikitzearen premiaz. Ezkerra
|
hitzak
zentzua ere galdu du ia. Nola eraikitzen da nazio kulturala ezkerretik?
|
|
2010
|
|
|
|
Hitzen
zentzua ongi bereizteko eta argitzeko bi galdera daude: Nondik?
|
|
|
Ikerketaren helburua, bada, ustea finkatzea da. Zalantza, uste, sinesmen, iritzi eta ikerketa
|
hitzak
zentzu zabal horretan ulertu behar ditugu.
|
|
|
Eta lotura batek askatasunaren murrizketa dakar beti. Ildo horretatik, eta behin behineko baieztapen gisa, esan dezagun ezin dugula nahi dugun guztia sinetsi(" ezin"
|
hitza
zentzu moral batean ulertu behar dugu). Halere, gure bizibideari erreparatuz gero, egon, badago inork ukatzerik ez duen gertakari bat:
|
|
|
Beti ere egia da esparru espiritualeko lege horrek indar harrigarriz eragiten duela. Eta hizkuntza komunitateak —" naturalki" ziurtatutako giza bizikidetza ororen oinarrizko forma den heinean— espirituala den hori ikustarazten digu, horrek finean gizakiari dagokion bizitzeko espazioa edota giza bizitza(
|
hitzaren
zentzu osoan) eraikitzen den oinarria osatzen duelarik.
|
|
|
Ba, berak kontatu omen dio dena."" Poztekoa da etxeko norbaitek nigan konfiantza izatea", esan nion. Baina berak ez zuen aintzat hartu nire
|
hitzen
zentzua, eta ikasketen antolamendu berriaren xehetasunekin jarraitu zuen harik eta Lubis eta hiru neskak pabiloitik itzuli ziren arte.
|
|
|
991. Espainiako konstituzioan ainguratzen diren politikari eta intelektual espainolen plu992. Hala irabazi dute intelektual euskaldun batzuek ere plaza eta ogibidea, estatuaren arrimuan, intelektual soldadu bihurturik, soldadu
|
hitzaren
zentzu etimologikoan.
|
|
|
Hautatu ahal izango du Mohamedek? Bere iragana ezagutzeko eskubidea du, eta etorkizuna hautatzekoa," eskubide"
|
hitzaren
zentzu guzietan.
|
|
|
Ez ote da egokiagoa" autodeterminazio obligazioaz" hitz egitea? Euskaldunek subjektu arduradun eta aktiboak izateko eskubidea dute, eskubide
|
hitzaren
zentzu guzietan. Hau da, betebeharra eta zeregina dute.
|
|
|
Mutil bat bereizi zen multzotik Paraiso taberna parean, eta kideek pixka bat atzera egin zuten elkarri bultzaka. Morroi jatorra zirudien,
|
hitzaren
zentzu zehatzean jator, Oliveirari beste arraza batekoa iruditzen zitzaion horietakoa: patxadatsua, errotua, umorerik gabea, ondratua.
|
|
|
Ez dakit zenbat denbora iraun zuen jokoak –luzea izan zen, edonola ere–, baina ez zen nire gainean jarri ezein momentutan. Hau da, ez zen koitoa izan,
|
hitzaren
zentzu osoan. Hainbat gauza eginarazi zidan ahoaz eta beste hainbeste egin zizkidan berak, batzuk desatsegin samarrak –bi hatz uzkian sartu zizkidan, batera (ez nekien posible zenik ere), inoiz halako fantasiarik aipatu ez nion arren– Egia esan, ez nintzen orgasmora iritsi, tarteka hurbil egon banintzen ere.
|
|
|
Itzultzaileak idatzia duenaren eta jatorrizko
|
hitzen
zentzuaren artean joan jinak egiten ditu, zalantzan egoten da, beharrez adituei aholkuak eta iritziak galdegiten dizkie eta azkenean zintzotasunez erabakitzen du.
|
|
2011
|
|
|
Ezin esan daiteke Gernika Pablo Picasso Malagako artistak margoturiko koadroa Madrilgo Reina Sofian egotea lapurreta bat denik, ez behintzat lapurreta
|
hitzaren
zentzu hertsian. Bidegabekeria hitza erabiltzen dute askok.
|
|
|
Eta horretan da, batez ere, interesgarria, gure ustez. Azterketa hori zehaztasun zientifikoz eginez gero, lortutako informazioari esker hezkuntza prozesuaren hobekuntzan
|
hitzaren
zentzu zabalenean lagunduko liguketen urratsak eman ahal izango genituzke.
|
|
|
Berez, korridore ekologiko bat pasabide bat da, pasillo moduko bat; baina kasu honetan bizidunentzat denez, pasillo ekologiko bat da, dio Enara Markos EIBE Euskal Izurde eta Baleen elkarteko biologoak, korridorearen proposamenerako ikerketa egin duen adituetako batek. Hori da
|
hitzaren
zentzua. Eremu babestu bat beste batekin lotuko luke.
|
|
|
Guy Debord situazionistak jada 60ko urteen amaieran adierazi zuen bezala, «espektakuluaren gizartean» bizi ginen. Gaur egunetik begiratuta, haren
|
hitzek
zentzu beteagoa hartzen dute.
|
|
|
Mondragoeko kooperatiben fenomenoa azaltzeko inoiz erabili dut Mondragon
|
hitzaren
zentzu etimologikoa, atzerriko unibertsitateetan suertatu zait nagusiki. Dragoia bizi deneko mendiari egiten dio erreferentzia, Murugain mendiari hain zuzen.
|
|
|
Akilesen armak Ajax heroiari irabazten dizkionean, Atenearen laguntzarekin, Atenea Atenas polisa greziarren miraria, hitza eta hiria eta logosa, Itakara itzultzeko, eta politika,
|
hitzaren
zentzurik zinezkoenean.
|
|
|
Izaera hori mamitzea, beraz, itxuraz prozesu natural eta oharkabekoa izan da neurri handi batean. Oraindik ere gogoan ditut nire guraso liberalek(
|
hitzaren
zentzu amerikarrean, joera ezkertiar antzekoak alegia), mahaiaren inguruan izaten zituzten elkarrizketak, bizitza osoko jarraibide politikotarako baliatu ditugunak John anaiak eta biok. Oraindik ere gogora ekar dezaket, zer nolako beldurrez hasieran eta zeinen asperturik azkenean sartzen ginen goizero Saint Thomas Akinokoan, Nevadan garai hartan zegoen lehen hezkuntzako eskola katoliko bakarrean.
|
|
|
Hirugarren, usten nuen Euskal Ikasketen Programaren lan esparruak euskal errealitate osoa hartu behar zuela —bai lurraldetasun aldetik (Hegoalde, Iparralde eta zenbait diaspora) bai denbora aldetik (historiaurretik aro garaikidera). Halaber, diziplinartekoa izan behar zuen,
|
hitzaren
zentzurik zabalenean, eta barnean hartu (teorian behintzat) arte guztiak, giza zientziak eta gizarte zientziak. Hortaz, nahiz eta euskal mugimendu etno nazionalista berri samar batek, bere irudi desberdinekin, eta Estatuarekin zuen gatazkak (lehenbizi Espainiarrarekin eta gero Frantziarrarekin) arreta bidezkoa eta are nabarmena piztu, dudarik gabe, ez genion utzi behar gure ikerketa agenda gidatzen edo mendean hartzen.
|
|
|
Godspell inspiratuenaren aurrean bageunde bezala, txundituta uzten gaitu. Amaitu da hemen ere
|
hitzen
zentzua. Gizon ahotsak sugar dira —su goxo ezaguna, melodia ezin ezagunagoa egiten baitzaigu—, eta bertatik ezin gidatuko gar eta txinpartak dira Achiaryren sarrerak.
|
|
2012
|
|
|
Ez da garaia itxoiteko eta bere kabuz egoera eraldatzen den zain egoteko. Gizarte matxinadarako garaia da,
|
hitzen
zentzurik hoberenean: gizartearen gehiengo hori matxina dadila eta mundu hobe bat posible delako kontzientzia har dezala (dezagula), Euskal Herrian ere bai.
|
|
|
Kontua zera izan daiteke orduan: edo herri horretan aurrez zegoen egoera soziolinguistikoan bertako hizkuntza nazionala garai bateko hebreera baino okerrago zegoen, hizkuntza «hilaren» pareko edo, eta orain kale erabileran lortu duten agerpen sinbolikoa,% 3 inguruko hori, itxaropen iturri bihurtu zaie; edota, bestela, herri horretan zeharo ilusionatuta bizi dira, baina ilusio
|
hitzaren
zentzu txarrean: lilurakeriak eta ameskeriak itsututa alegia.
|
|
|
...n ikusentzuteari berebiziko garrantzia eman genion, Azokara hurbiltzeko aukera ez dutenek eta euskal herritik kanpo bizi diren euskaldunek Ahotseneak zabalik dirauen artean euskal sortzaileon jardunaren berri izateko aukera izango du. helburuak aipatzea merezi duelakoan, esan dezagun urteetan Azokara etortzeari utzi dioten zaleak berriro erakarri nahi ditugula eta, era berean, beste Aro bat sortu,
|
hitzaren
zentzu bietan. horretan ezinbestekoa da sortzaileon inplikazioa, gu geu baikara gure zaleei beste zerbait eskaini behar diegunak, liburuak eta diskoak sinatzeaz eta gure aurpegiak han edo hemen ikusteaz gainera. harreman zuzena zor diegu, urtean behineko kontu errenditzea, igurtzia eta, zertan ez, aditasuna, guri zer esateko duten ere esan ahal diezaguten.
|
|
|
Gaurko demokrazia edo konstituzionalismoa bezalako
|
hitzen
zentzuak, hein handi batean, Irokes indioen antolakuntza formetan du beren jatorria. Gaurko gizarte modernoetan normaltzat jotzen den gizonezko eta emakumezkoen arteko berdintasunaren kontzeptuak, berdin.
|
|
|
Galtzariaren elastikotasunak berak erakusten du txikiagotze hori ez dela ohiko gauza. Berez egokitzeko gauza denak gutxitan behar izaten du bestelako egokitzerik. Istripua izan behar zuen,
|
hitzaren
zentzurik hertsienean, Marieren galtzariek estutu beharra izateak. Galtzariek berek finka zezaketen neskaren nortasuna.
|
|
|
Hori esan dezaket izan zela,
|
hitzaren
zentzu estuan, bizitza osoan errezatu nuen lehenengo aldia. Orduan nire egoeraz jabetuta errezatu nuen, Idatzi Santuen itxaropen ikuspegi benetakoa nuela, Jainkoaren hitzak ematen zidan adorean oinarri hartuta; eta harrezkero, esan dezaket Jainkoak entzungo zidan itxaropena izaten hasi nintzela.
|
|
|
Orduan, lehen aipatutako hitzak, «dei egidazu eta salbatuko zaitut», lehenago egin ez nuen zentzuan aztertzen hasi nintzen, ordu arte ez bainuen ezer ikusten salbazio izena merezi zuenik, nire atxilotze hartatik ateratzea ez bazen. Izan ere, han aspalditik egon arren, oraindik uhartea kartzela zen niretzat, eta gainera
|
hitzaren
zentzu okerrenean. Baina orduan beste zentzu batean hartzen ikasi nuen.
|
|
|
Huetek bi itzulpen mota bereizten ditu. Lehen itzulpen motan, itzultzaileak ez du autorea guztiz errespetatzen, ezta haren
|
hitzen
zentzua ere, eta bere sorkuntzaz baliatzen da irakurlea hezi nahiz dibertitzeko. Bigarren itzulpen motan, berriz, itzultzaileak ahalik eta zehatzen itzultzen ditu autorearen esanak.
|
|
|
Pasarte horretan beste ideia garrantzitsu bat iradokitzen da:
|
hitzen
zentzuaren aldakortasunarena, hain zuzen. Sarrionandiak gerora bere idazlanetan behin baino gehiagotan96 aipatuko duen Stéphane Mallarmé idazlearen frantsesezko aipu hori tartekatuz, hitzen esanahi manipulatuaz jabetzeko eta horren aurka borrokatzeko deia egiten dute Pott bandakoek.
|
|
|
Sarrionandiak gerora bere idazlanetan behin baino gehiagotan96 aipatuko duen Stéphane Mallarmé idazlearen frantsesezko aipu hori tartekatuz, hitzen esanahi manipulatuaz jabetzeko eta horren aurka borrokatzeko deia egiten dute Pott bandakoek. Izan ere, itzulpenaren teoria modernoetan ziurtzat jotzen da
|
hitzek
zentzu finko edo esanahi literal bat dutela (ekar dezagun gogora Saussurek proposatutako adieraziaren eta adierazlearen arteko bereizketa97), eta ondorioz, teoria horien arabera, itzultzaileak egin behar duen gauza bakarra hitzen benetako zentzu hori atzeman eta beste hizkuntza batera pasatzea da. Teoria postmodernoek, baina, agerian jarri dute suposizio horren faltsutasuna, hitzen esanahia testuinguruaren, irakurlearen, garaiaren eta beste hainbat faktoreren arabera osatzen eta aldatzen dela erakutsita.
|
|
|
96. Poetaren eginbidea, Stéphane Mallarmé hark esan zuenez, tribuaren
|
hitzei
zentzu garbiagoa ematea da. Zentzu garbiagoa, osoagoa, irekiagoa, munduaren eta kontzientziaren artean hitzen bidez erlazio aproposagoak sortzeko, gauzen eta situazioen ezagumen berri argiagoa lortzeko?
|
|
|
173). . Idazlearen eginbidea tribuaren
|
hitzei
zentzu perspektiboa baina garbi eta argiago bat ematea da? (Sarrionandia 1989:
|
|
|
...e eta askatasun nazional eta demokratikoei dagokienez, konkistatutakobotere espazioek bultzatu eta exijitu behar dute errepresioagatik erbesteratu beharizan duten pertsonak Euskal Herrira itzul daitezela; exijitu behar dute, halaber, aurrera egitea gatazka bortitzaren konponbidean eta askotariko desmilitarizazioan, udaltzaingoena ere barne sartuta, zeren udaltzaingoa kidego zibila izan behar baita
|
,
hitzaren zentzu osoan. Halaber, «segurtasun pribatua»ren industria deritzana eredebekatu behar da, higiene demokratikoagatik.
|
|
|
bere aberkideekiko oso kritikoa da, min handia ematen dio haien arteko liskarrak, utzikeriak, ezjakintasunak, zikinkeriak (bai, behin eta berriro bereziki aipatzen du zikinkeria). Ondorioz, zapalkuntzaren aurkako borrokari ekitea herriaren kultura eta gizalegea igotzeko aukera gisa ikusten du; alegia, mugimenduaren helburua ez da soilik politikoa, baita kulturala ere,
|
hitzaren
zentzurik zabalean. Nahi bada, zentzu moralean ere.
|
|
|
Bere erantzuna: " komunismo" eta" komunista"
|
hitzak
zentzu generikoan ulertu behar dira, Marx gaztearen obran duten zentzuan, hain zuzen. Arrazoi historikoak direla medio, hitzak" alderdi komunista" edo" mugimendu komunista internazionala" adierazpenetan hartzen duen erresonantzia dela eta, XX. mendean zentzu hori berreskuratu da.
|
|
|
Hau da: Euskal gatazka nazionala,
|
hitzaren
zentzu errotikoenean, gatazka faltsua da," benetako" antagonismo erralaren desplazamendu ideologikoa.
|
|
2013
|
|
|
Bestalde, Althusser i zor diot klasikoak ikertzeko metodoa. Etengabe azpimarratzen zidan garaiaren pentsamendua konprenitu behar zela autorearen
|
hitzen
zentzua jakiteko, sasoiaren arabera esanahi ezberdina baitute eleek. Hala, argi dut Althusser ek borrokarako instrumentu bat erakutsi zidala, ez ponpoxokeria esnobista intelektual bat.
|
|
|
Baina Janek badaki, nik bezain ondo jakin ere, Wickham zer den benetan. Biok dakigu hondatzaile hutsa izan dela,
|
hitzaren
zentzu guztietan. Inoiz ez duela ez prestutasunik ez ohorerik izan.
|
|
|
Bien portaera chapeau esatekoa izan zen. Nik esaten dudan bezala,
|
hitzaren
zentzu betean dira pertsonak.
|
|
|
Emilio Mora jeneralaren aginduak, Nafarroako Batzorde Karlistaren agiriak, José María Iribarren kronistaren zalantzak, falangisten gau bidaiak, orain arte ondo ezagutzen zen eta artean ezezagun samarra zena aztertu, batu, eta hainbat ertzetako begirada panoramiko ikaragarria eskaini du bere azken lan honetan. Ikaragarria
|
hitzaren
zentzu zabalenean, ikara ematen baitu bortizkeriaren tamainak; ikara, nagusitu zen isiltasunak; ikara ematen, halaber, gaur egungo keria askoren jatorria orduko hartan dagoela ohartzeak.
|
|
|
–itzultzailearentzat, lan zoragarria da,
|
hitzaren
zentzu bietan? / itzulpenaren zailtasunez.
|
|
|
bat da, bloke goresgarri bat. Bere baliospenaz jabetzeko aski da aipagai dugun liburuaren ondorioak irakurtzea(. Conclusion?, 541 or.). Nago azken ehun urteko sozialistek,
|
hitzaren
zentzu zabalean, bat egin izan dutela ondorio horiekin. Hori bai, ondorio horietan ez duzu hizkuntzaren gaineko aipamenik aurkituko.
|
|
|
Denok dakigunez hitz bi horiek ez dute inolako zentzurik 1789 aurretiko gizarteetara aplikatuta, hain juxtu ere Parisko Estatu Orokorretan (eta haien ondoko biltzarretan) hasi zirelako erabiltzen, hantxe esertzen ziren diputatuen joera politikoak bereizteko. Ordutik aurrera banaketa horrek arrakasta itzela izan zuen eta gure politikagintzaren oinarri oinarrizko ardatza bihurtu zen berrehun urtetan zehar, harik eta, hala ematen du, Berlingo murruaren gainbeherak (1989) bi
|
hitzok
zentzurik gabe utzi zituen arte. Ordutik aurrera esango nuke gurea bezalako gizarteetan ezkerra eta eskuina bereizteanahi gabea bihurtzen ari dela.
|