|
2000
|
|
|
Sarrionandiarengana ere heltzen da Verlainez geroztiko agindua: musikalitatea oroz gainetik, esatea merezi duen eta poesiari iradokior zaion horrek belarriari ere atsegin eman behar dio, eta horretarako
|
hitzen
hotsaren, perfilen eta adieren armoniak gidaturik osatzen du poetak bere mintzaira hain karakterisitiko hori.
|
|
|
Berehala eman zizkidan osabak argibideak: " Izan ere, nik ere ez diat komunionean sinesten... zeren komunionean sinetsiko banu, antropofagoa bainintzateke", eta, haren jarraikian, nola ikusi baitzuen ez niola
|
hitz
hotsez bete hura ulertu, azaldu zidan ezen bai Afrikan, bai Indietan eta bai mundu osoan tribu batzuk zeudela, zeinetan gizonek elkar jaten baitzuten, eta katolikoak ere halakoak zirela, komunione bakoitzean Kristoren gorputza jaten zutelako eta haren odola edaten. Eta oroitzen dut irri egin niola, neure esker onaren adierazteko:
|
|
2003
|
|
|
Baina ez du zehaztu guretik aldameneko herrira joan gaitezen taxia ere ordai nduko ote digun. Eusko Jaurlaritzara bulego orduz kanpo deitu, eta" jSeguridad!" dioen
|
hitz
hotsa entzuten da telefonoz bestalde, baina harek ere ez du zehazten zein segurtasun bermatzen duen. Iruñean bizi eta udalarekin harremanak euskaraz izan nahi dituenak, zerrenda berezi batean eman behar du bere izena, baina ez diot inori entzun nazien garaiko Alemanian oinarritutako metodoa denik (fitxatuta daude euskaraz hitz egin nahi duten iruindar guztiak, bai).
|
|
2004
|
|
|
Plazatik elizari begira jarrita, eskuin aldean etxe ilaren artetik jaisten den bideari jarraitu eta Putzutako ikuztegira edo garbitokira iritsiko gara. Isil isilik ibiliz gero, emakumeen marmar eta
|
hitz
hotsak, alai kantari batzuetan, penatuak beste batzuetan, entzun daitezke oraindik mundu honetako miseriak garbitu ezinik.
|
|
|
Kostata adituko baitute belarri horiek euskarazko mintzorik bazterretan. Haatik, ikasteko jardunaren prozedura jabekuntza naturalaren bitartezkoa izan bada, ikasia bizitzaren sozializazioan bertan mamitutako komunikazio ekintza gertatu bada, euskal
|
hitzen
hotsa errazago adituko dute euskal belarriek. Horregatik, ikasbidearen eta erabileraren arteko lotura mota argigarria ez ezik erabakigarria izan ohi da bigarren hizkuntzaren jabekuntzan.
|
|
|
Nire zortzi urteak edukiko zituen neskatxa bat eta bere anaia izango zen mutikotxo bat ikusi ditut lurrean zabal. Iluntasunean bi urrezko zintzilikario ikusi ditut eta hauek ere hartu ditut. Batbatean, pauso eta
|
hitz
hotsak entzun ditut eta gerturatzean, beltzez jantzitako gizonkote batzuk zirela egiaztatu dut. Korrika batean aitarengana joan naiz eta ikusitakoaz jakinarazi diodanean, aurpegia zuri zuri jarri zaio, eskutik heldu, ta basoan barrena isilik joan gara.
|
|
2005
|
|
|
edo. Zzzerriak!? edo antzeko purrustadaren bat ateratzen zitzaion, ahopeka betiere, ziztuen artean,
|
hitzak
hotsen artean mozorrotzeko.
|
|
2007
|
|
|
papagai batek, edo makina automata batek hitzak eta esaldiak ahoska ditzake pentsatu gabe, hotsarazten duena berak ulertu gabe. Hitzak(
|
hitz
hotsak) airatzea ez da hitz egitea; hitz egitetzat pentsamenduzkoa bakarrik har daiteke. Hau da, irakurleak pentsa lezake ausaz badaudela hizkuntzak ez diren «hizkerak», ahozko literaturan, haurjolasetan, entzuten diren gisakoak (binbili bonbolo, di da); eta agian badagoela pentsamendua ez den makina bat «pentsaera» ere, aktibitate adimentsuak:
|
|
|
Humboldt-ek, hortaz, hizkuntzan ere, zuzenean sarbiderik ez dugun pentsamenduaren mundu ezkutua, analogiaren bidez iker zitekeela, uste izan du apika: pentsatzeko legeen jarduna hizkuntzaren era eta arauketan; kontzeptuaren sorketa eta haren elkarkidetasun «naturala»
|
hitz
hotsarekin; diskurtsoaren ordenaren printzipioa, etab.
|
|
|
bere hitzetan, hemen «kontzeptuen artean eta hotsen artean analogia hala hala esesten baita, bakoitzarena bere esparruan, non ere biek pausoa batera eraman behar baitute»529 Gaiaren berebiziko garrantzia arren (kontzeptuek hotsekin lotura natural bat nola duten ikertzeko moduetan, «hau da guztietan oparoena, eta intelektualki produzituaren koherentzia guztia argien eta berezikien antzeko hizkuntzaren koherentzia batean azaltzen duena») 530, hala ere Humboldt ez da ohi baino askoz esplizituagoa. Esaten zaigu, esanahi hurbileko
|
hitzek
hotsak ere hurbilekoak izan ohi dituztela (beraz, kontzeptuetan zaiona a b ri, zaiola hots/ hitzetan c d ri) 531 Baina, gehitzen da bete betean,
|
|
|
edo sentsibilitatearen menpeko161 (b) Adigai enpirikoetan beretan parte esentzial bat
|
hitzen
hots edo boz diferentzien gainetik («zaldi», «cheval», «horse») hizkuntza guztietan berdina bada (berba ezberdin denok objektu berari dagozkio), arrazoia, antza, hizkuntzan bertan parte bat pre edo ezhizkuntzazkoa delako da162 Are, (c) hizkuntzetan bertan, gramatikan nahiz lexikoan, «hamaika gauza» a priori ezarria da, unibertsala eta guztietan halabeharra hortaz?, hizkuntza jakin baten b... Hori erabakigarria da zuzen ulertzeko Humboldt-en eboluzioan, haren adierazpen batzuek (hizkuntzak egiten duela mundua, estiloan) betiere beren zentzua mugatua zein mugen barruan daukatela, ezin baitira zentzu absolutuan hartu.
|
|
|
Weisgerber-en «sprachliche Zwischenwelt» delakoari erreferitzen zaio:
|
hitz
hots adierazle eta zerki adierazi arteko «zerki idealen» esfera, adierazlea eta adierazia lotzen. Weisgerber-i buruz ik. ARENS, H., La lingüística.
|
|
|
Hizkuntzaren egitamu semiotikoari dagokionez, haren natura bikoitza da: batetik, zeinu adierazlea materiala edo sentigarria da(
|
hitz
hotsa); bestetik, zeinatua edo adierazia izpiritual edo razionala da (arimako afekzioak, pentsamenduak). San Agustin en arabera, horrek horrela izateko arrazoia gizon emakumearen natura bikoitz eta aingeru eta abere bitartekoan datza:
|
|
|
Garaikide biziak mintzo dira, familia, non ere baitugu hitz egiten ikasi; lagunak, zeintzuekin ere komunikatu ohi baikara, hitz horiekin elkar ulertuz eta mundua geureganatuz. Lagunek ulertuak izateak bihurtzen ditu nire
|
hitz
hotsok hizkuntza. Gizakiaren hizkuntzazkotasuna, ordea, ez da behin bateko gertakari bat bukatua dagoena.
|
|
|
Berriz aipa ditzagun kontzeptu nagusiak, berba esentzialenak jatorrizko testu grekoan ailegatuz: Aristoteles-entzat
|
hitz
hotsak eta idatz letrak sinbolo (symbola) edo zeinuak dira (semeia) «arimako afekzioentzat» (pathémata tes psychés); eta arimako afekzioak gauzen errepresentazioak edo irudikapenak dira (omoiómata). Orain, a) mintzairak eta grafiak ezberdinak badira ere herririk herri, hots, sinboloak eta zeinuak ezberdinak badira ere, b) zerki edo gauzak (prágmata), arimako afekzioak eragiten dituztenak, berdinak dira edonon, eta gauzon errepresentazioak ere ariman, hori baitira afekzioak (ta en té psyché pathémata), berdinak jende guztiengan42.
|
|
2009
|
|
|
Eta Adak, orduan, hatsa eta
|
hitza
hots bakarrean biltzen zitzaizkiola, honela esan zuen, arrapaladan:
|
|
|
Eta Adak, orduan, hatsa eta
|
hitza
hots bakarrean biltzen zitzaizkiola, honela esan zuen, arrapaladan:
|
|
2010
|
|
|
Eta sedukzioa botere ahalmena da, eta are gehiago: ehiza eta arrantza da, zeren gure hitzik inuzenteena ere, ahoz edo idatziz jaurtia, tiro bat baita, edo amu bat darama
|
hitzen
hotsari edo kaligrafiari lotua, hartzaileak mokadu batean irents dezan. Hori baita kontuen kontua:
|
|
|
Aita kalonjeak hobe beharrez esan zuen hura, jakina, konbentzitua zegoelako ere bai, beharbada, baina, ai, nola nabaritu nuen aitak muturra okertzen zuela!, esan ere, esan ez zuen, bada, ahapeka: ? ¡ Mierda puta!?,
|
hitz
hotsak garbi iritsi ez zitzaizkidan arren, ezpainkariei ongi antzeman nien behintzat! Aitak, izan ere, bizi bizirik behar zuen hezur haragietan, aspaldikoa zen arren, Benjamin Mariarekin egokitu zitzaigùn kalbario anker desegokia; bizirik behar zuen, halaber, Teofilo Mariaren istripua, une jakin batean birao ere eginarazi ziona, haragiaren erreboltak bultzaturik; bizirik behar zuen, azkenik, bere bilobaren gorpua. Nazario txikiarena!?, jaio aurretik hiltzera kondenatua; aitak, beraz, sutan behar zuen Jainkoaren kontra, halako zerbait ere esan zion, ausaz, mementoren batean:
|
|
|
Eta sedukzioa botere ahalmena da, eta are gehiago: ehiza eta arrantza da, zeren gure hitzik inuzenteena ere, ahoz edo idatziz jaurtia, tiro bat baita, edo amu bat darama
|
hitzen
hotsari edo kaligrafiari lotua, hartzaileak mokadu batean irents dezan. Hori baita kontuen kontua:
|
|
|
Aita kalonjeak hobe beharrez esan zuen hura, jakina, konbentzitua zegoelako ere bai, beharbada, baina, ai, nola nabaritu nuen aitak muturra okertzen zuela!, esan ere, esan ez zuen, bada, ahapeka: " ¡ Mierda puta!",
|
hitz
hotsak garbi iritsi ez zitzaizkidan arren, ezpainkariei ongi antzeman nien behintzat! Aitak, izan ere, bizi bizirik behar zuen hezur haragietan, aspaldikoa zen arren, Benjamin Mariarekin egokitu zitzaigùn kalbario anker desegokia; bizirik behar zuen, halaber, Teofilo Mariaren istripua, une jakin batean birao ere eginarazi ziona, haragiaren erreboltak bultzaturik; bizirik behar zuen, azkenik, bere bilobaren gorpua —Nazario txikiarena! —, jaio aurretik hiltzera kondenatua; aitak, beraz, sutan behar zuen Jainkoaren kontra, halako zerbait ere esan zion, ausaz, mementoren batean:
|
|
2011
|
|
|
Nire asmoa, hasiera batean, munduko hizkuntza guztietan nola esaten zen biltzea zen; dagoeneko, etsitzeko zorian naizen honetan, mila bostehun eta hirurogeita bi mintzaira desberdinetan bildua daukat aitorpena, maoriera barne (inoiz hangoen traza hartua bainion Tanjari, Hego Pazifikoko aborigenen biribiltasun ilun exotikoa; horrexegatik maorieraren aipamena): ka aroha au koe(
|
hitzen
hotsa, hotsen hatsa). Hizkuntza horietako batzuek, seguru nago, beren azkeneko benetako hiztuna galduko zuten, nik bilduma osatzen jardun dudan bitartean, eta, azken hiztun horren ezean, ezerezean murgilduak izango dira honezkero.
|
|
|
__ |||___ |||.._, ti tengu cara, toi yeu em, ek is lief vir jou, eu desejo te, mattea...
|
Hitzen
hotsa, hatsa.
|
|
2012
|
|
|
Itzulian itzulian, hasieran aipatutako Pessoaren kantu horren xuxurla ñimiñoak leiho azpitik sartu balira bezala, Benitok laztanez musikatu zituen
|
hitzon
hotsak datozkit belarrira. Brastakoan arretaren goraipamen bilakatuak dakuskit, haien dantza leunean arretaren hazia balekarte bezala, niregan pilpira hilezkor bilakatzera.
|
|
|
Kukubilko jarri nintzen hesiaren ondoan, belarriak erne, hitz bat bera ere ez galtzeko ahaleginak eginez. Tarteka, etxetik ateratzen ziren
|
hitz
hotsek eta kantu algarek solasaldi interesgarri hori entzutea galarazten zidaten.
|
|
2014
|
|
|
Zer hitzek, zer soinuk, zer hotsek, zer esaldik ez du bere baitan beste baten traza? Orain erabiltzen ari naizen
|
hitzen
hotsetatik zein ote aurreko baten traza. Zeintzuk ote dira euskarak egun arriskuan dituen hotsak eta fonemak?
|
|
|
Bidexka horietako batean, hezur baten ertzean, itsatsita zegoen hitza. Oharkabean agertu zaio, haurtzaroko irudiekin,
|
hitzaren
hotsekin. Euria edo txingorrak edo ekaitzak edo denak batera eztanda egin aurreko instant hori.
|
|
2015
|
|
|
|
hitzaren
hotsa baita, sarri askotan,
|
|
|
|
Hitzaren
hotsa hiltzen utzi du Xk. Gero, arnas trago bat hartu du kolpean.
|
|
|
Berbaren zirkulazioa, luze eta lasai, presarik gabe eta arrunt, larunbat goizean, horizontalitate handiz.
|
Hitzaren
hotsaren kulturan bizi dira hemengo gizon hauek.
|
|
2016
|
|
|
Dakienak daki nora begira bizi gaituzuen, nondik heltzen zaizkigun
|
hitzen
hotsak. Hiriek hartu dute zentralitate erabatekoa, bazterrak bazter utzirik, onenean turismo leku.
|
|
|
Lehen saria:
|
Hitzak
hots. Egilea:
|
|
|
|
HITZAK
HOTS
|
|
|
Eta berriro ere, pam, hatzak hotzeta
|
hitzak
hots.
|
|
|
B maila: narrazioak, 1 Pasai Antxoko Olaia Gerendiain (Isiltasunean lagun), 2 Beasaingo Maddi Aiestaran Iparagirre (Gezurra), 3 Pasai Antxoko Zuriñe Ruiz Muruzabal (Hitzez sortutako bidaia); olerkiak, 1 Altsasuko Idoia Granizo Uribarrena(
|
Hitzak
hots), 2 Legutioko Irene Nogueira Ureña (Tonalitate bakarra), 3 Eugiko Saioa Ventura Iturralde (Heldutasuneranzko bidean).
|
|
2017
|
|
|
Ederra delako bake
|
hitzaren
hotsa
|
|
|
Musika eta bost emakume poeta euskaldun. Horixe da
|
Hitzak
hots emanaldiaren mamia. Elkarrekin prestatu dute saioa Anjel Lertxundi idazleak eta Antton Valverde musikariak.
|
|
|
Gero etorri zen 3L emanaldia, Lete, Xabier Lizardi eta Esteban Urkiaga Lauaxeta poeten testuen bueltan. Berriz elkartu dira,
|
Hitzak
hots sortzeko, eta saio «xumea» prestatu dute.Aukeratutako poemek elkartzen dituen haririk ote duten galdetuta, ezezkoa izan da Lertxundiren erantzuna, lehen kolpean. «Baina, beharbada, bat aukeratzekotan, izan liteke abstrakzio gutxirako joera dutela, edo, beste modu batean esanda, ideiak modu plastiko batean emateko joera dutela».
|
|
|
Hantxe nengoen ba, sukaldean erdi ilunpetan, edalontzia aurrean, gaueko susmur eta hots isilei adi. Ez, aspaldi batean bezala, etxe barreneko
|
hitz
hotsen nondik norakoari erreparatzeko, baina kanpokoei antzemateko. Horretarakoxe nuen leihoa apur bat zabalik.
|
|
|
Abiatu eta berehala
|
hitz
hotsak entzun ditu. Maurixio, kezkaturik, oreina gorde duen lekurantz abiatu da tirriki tarraka.
|
|
|
Bitartean, barruko
|
hitz
hotsak bukatu zituan. Sartu ginenerako, gorpua eraman zitean nonbaitera.
|
|
|
berbots.
|
Hitz
hotsa. Bizkaiko ipar sartaldean, Nerbioi ibarrean, Busturialdean, Elorrion eta Elgoibarren (berba hotsa) erabiltzen da.
|
|
2019
|
|
|
Oraindik argitan. Lau pertsonen
|
hitz
hotsa entzun zitekeen: Izeba Polly, Sid, Mary, eta J. Harperren ama.
|
|
|
Doktorea sartu da eta hauxe dio, Barkatu zain eduki izana, atearen eta
|
hitzen
hotsek Raimundo Silva asaldatu dute, bizkarrez harrapatuta, orain arineketan jiratzen da, Ez du axola, erantzun du, zera, ni etorri naiz, ez du esaldia bukatzen, aurpegi hori ere lehen aldiz ikusiko balu bezala da, egunotan hainbat aldiz pentsatu du Maria Sara doktorearengan, eta azkenik ez zen irudi bat pentsamendua betetzen ziona, izena baizik, izenak bakarrik bete zuen oroimenean zeukan toki g...
|
|
|
|
HITZAK
HOTS
|
|
|
eta
|
hitzak
hots.
|
|
|
Komunikazio literarioa lortzea txerpolari baten lana bezalakoa da gurea bezalako hizkuntza batean: aski da
|
hitzen
hotsa, edo ordena, edo silaben neurria aldatzea soka gaineko txerpolariaren komunikazioak oreka eta oihartzuna gal ditzan, aldaketarekin leihotik sartu berri den haize boladaren eraginez.
|
|
|
Bide beretik, Prousten aipatu testuan kolpetxo batzuk sentitzen dira leihoan. Segidan, hainbat hots eta sentsazio transmititzen zaizkigu
|
hitzen
hotsak musika gisa baliatuz. Azkenik, Proustek" c? était la pluie" esanez ematen dio errematea pasarteari.
|
|
|
Azkenik, Proustek" c? était la pluie" esanez ematen dio errematea pasarteari. Ordu arte, egileak ez digu esan euriaz ari zenik, baina zentzumenek,
|
hitzen
hotsei esker, sentitu egin dute euria, euriarena da hitzen hotsa adimena horretaz jauzi aurretik ere.
|
|
|
Azkenik, Proustek" c? était la pluie" esanez ematen dio errematea pasarteari. Ordu arte, egileak ez digu esan euriaz ari zenik, baina zentzumenek, hitzen hotsei esker, sentitu egin dute euria, euriarena da
|
hitzen
hotsa adimena horretaz jauzi aurretik ere.
|
|
2020
|
|
|
Lehenik autobidez, gero autobiaz, bidez eta, azkenik, xendraz heltzen gara Zuberoara, Xiberora, batzuetan Siberiara erran genezake, hain hurbil izanik hain urrun sentitzen garelako! Gurera bizitzera datorrenak batzuetan berrogeita hamar bat urte pasa dezake lekuko altxorrera, euskal
|
hitzera
hots, hurbildu gabe! Horrek pena ematen du, dakigularik mende bakoitzak utzi duela ontasun ederrik, airean kantatutako poesietan, gure bardoek mendez mende asmatu eta errepikatu errima haietan.
|
|
|
Isilik.
|
Hitz
hotsa entzuten dut eta.
|
|
|
Kanpo aldetik
|
hitz
hotsa entzun zitekeen. Bazirudien zenbait pertsona inguratzen ari zirela.
|
|
|
|
Hitzaren
otsa, hatsaren suan
|
|
2023
|
|
|
Kanta eta jolas tradizionalen biltzaile askoren helburua etnologikoa zen askotan, eta sehaskari eragiten zioten emakumeen (amonen eta amen) artea jaso zuten, itxura batean ezer askorik esaten ez omen duten hotsak, ume jolas xaloak, etxeko sehaskaren erritmo musikala. Ez dago pentsamenduaren edo diskurtsoaren logikaren nagusitasunik,
|
hitzen
hotsaren eta mugimendu erritmikoaren dinamika baizik.
|
|
|
Ume batek zenbat
|
hitz
hots entzun ote du amaren sabeletik irten baino lehenagotik...
|
|
|
Nire aldeko bozka zure hautetsontzian sartzea erabaki nuen duela zenbait urte, hauts ontzian sartzen nauten arte beti zure alderdira lerratuko naizela ere hitz eman nuen.
|
Hitzak
hots eta hotsak huts izaten dira askotan, eta paper baten aurrean hitz ematea errazagoa da bizitzaren aurrean hitzekoa izatea baino. Beraz, geroak bai edo ez erabaki dezan utziko dugu.
|
|
|
Horrela sortu zen Gizadiaren oren gorenak. «Begiez gain, belarriak ere erabili behar dira itzultzeko orduan,
|
hitzak
hotsak baitira», esan du.
|