2008
|
|
Ildo berekoa izan da, izan
|
ere
, duela hiru urte Plazaberri albiste emaile elektronikoa sortzea eta garatzea. Gerokoak erakutsi duen bezala, horretan izan du Euskararen Akademiak agerbide berezia, web orriaren pizgarri eta eragile.Aldiek, hala ere, aurrera joatea eskatzen dute etengabe, eta horrek ekarri du, beste behin ere, emanaldi berri hau.
|
|
Ildo berekoa izan da, izan ere, duela hiru urte Plazaberri albiste emaile elektronikoa sortzea eta garatzea. Gerokoak erakutsi duen bezala, horretan izan du Euskararen Akademiak agerbide berezia, web orriaren pizgarri eta eragile.Aldiek, hala
|
ere
, aurrera joatea eskatzen dute etengabe, eta horrek ekarri du, beste behin ere, emanaldi berri hau.
|
|
Ildo berekoa izan da, izan ere, duela hiru urte Plazaberri albiste emaile elektronikoa sortzea eta garatzea. Gerokoak erakutsi duen bezala, horretan izan du Euskararen Akademiak agerbide berezia, web orriaren pizgarri eta eragile.Aldiek, hala ere, aurrera joatea eskatzen dute etengabe, eta horrek ekarri du, beste behin
|
ere
, emanaldi berri hau.
|
|
Izatez, hemen izango du aurrerantzean Euskaltzaindiaren web orriaren erabiltzaileak, halako egunerokotasunik behinena, egunean egunean ikusgarri eta irakurgarri izango dituelako Euskararen Akademiak eta euskaltzainek sorturiko berririk irtenenak, honen bidez
|
ere
akademiaren zerbitzuak erdiesteko bide erraza eskaintzen zaiola.
|
|
Badira, beraz, arlo berriak gure web orrian. Berriak berri, lehendik direnak
|
ere
, gaurkotuak eta eguneratuak datozkigu, dela Hiztegi Batua, dela arau eta gomendioen esparrua.
|
|
Beste behin
|
ere
, Euskaltzaindiak gizarteratze ahaleginetan dihardu. Ziur nago, lorratz bereko beste ekimenak ere berehala etorriko direla akademiaren eginahalei esker.
|
|
Beste behin ere, Euskaltzaindiak gizarteratze ahaleginetan dihardu. Ziur nago, lorratz bereko beste ekimenak
|
ere
berehala etorriko direla akademiaren eginahalei esker.
|
|
Halaxe egin du azken laurogeita hamar urteetan. Halaxe du egin etorkizunean
|
ere
, hortxe baitago bere xede eta helburua, euskararen aurreramendurako ekin eta jarrai, aldian aldiko eta tokian tokiko tresnak eta lanabesak erabiliz.
|
2009
|
|
Santiago sei anai arreben artean bosgarrena zen eta oso gazterik umezurtz gelditu zen. Izan
|
ere
, urte bat bertzerik ez zuenean ama hil zitzaion, bere arreba gazteena jaiotzean hain zuzen, eta handik hiruzpalau urtera aita ere galdu zuen zorigaiztoko istripu baten ondorioz.
|
|
Santiago sei anai arreben artean bosgarrena zen eta oso gazterik umezurtz gelditu zen. Izan ere, urte bat bertzerik ez zuenean ama hil zitzaion, bere arreba gazteena jaiotzean hain zuzen, eta handik hiruzpalau urtera aita
|
ere
galdu zuen zorigaiztoko istripu baten ondorioz.
|
|
Hamahiru urte zituelarik, 1938an, Altsasuko Kaputxinoen ikastetxean hasi zen fraide ikasketak egiten eta 1951n amaitu zituen. Apeztu ondoren, Lizarran, Zangozan eta Altsasun egon bazen
|
ere
, bere lanik nabarmenena Iruñeko komentuan eta Lekarozko ikastetxean egin zuen. Aurelio Etxarri Aranazkoa zen bere fraide izena eta horrela erregistratu zuen Euskaltzaindiak urgazle izendatzean.
|
|
Bere euskaltzaletasuna oso agerian utzi izan du beti, bai eta aitortu
|
ere
euskaltzaletasun horrek bulkatu zuela euskaraz bizitzera eta idaztera. Idatziei dagokienez, bi epe bereizten ahal dira, fraide izan zenekoa eta ondorekoa.
|
|
Fraide izan zen garaian, Iruñeko komentuan egon zelarik, Kaputxinoek 1954an berrabiarazi zuten Zeruko Argia aldizkarian parte hartze zuzena izan zuen, bai antolaketan, bai idazle gisa
|
ere
. Bere gain hartu zuen aldizkari horretako Kristau Ikasbidea atala (Lizarrrusti izenpetu zuen) eta bertze zenbait artikulu ere idatzi zituen Ipuinak atalean (Aitona izenpetuak) batik bat.
|
|
Fraide izan zen garaian, Iruñeko komentuan egon zelarik, Kaputxinoek 1954an berrabiarazi zuten Zeruko Argia aldizkarian parte hartze zuzena izan zuen, bai antolaketan, bai idazle gisa ere. Bere gain hartu zuen aldizkari horretako Kristau Ikasbidea atala (Lizarrrusti izenpetu zuen) eta bertze zenbait artikulu
|
ere
idatzi zituen Ipuinak atalean (Aitona izenpetuak) batik bat. Hiru liburuxka ere argitaratu zituen:
|
|
Bere gain hartu zuen aldizkari horretako Kristau Ikasbidea atala (Lizarrrusti izenpetu zuen) eta bertze zenbait artikulu ere idatzi zituen Ipuinak atalean (Aitona izenpetuak) batik bat. Hiru liburuxka
|
ere
argitaratu zituen: Migel Goiaingeruari bedratzi urrena (1956), Meza saindua (1958) eta Bederatzi urren beharrezkoenak eta eliz otoitz batzuk (1958).
|
|
Migel Goiaingeruari bedratzi urrena (1956), Meza saindua (1958) eta Bederatzi urren beharrezkoenak eta eliz otoitz batzuk (1958). Horietaz gain, Urte guziko homiliak izeneko bilduma
|
ere
prestatu zuen, liburu mardul batean argitaratzeko asmoz, baina garai hartan atera zen ordenatik eta argitaratu gabe gelditu zen.
|
|
Kaputxino izateari uko egin eta Madrilen bizi izan den urteetan
|
ere
artikuluak idazten segitu zuen, ez hasieratik, baina bai 1974az geroztik 2009a arte. Bigarren epe honetakoak dira hiru aldizkari hauetan idatzi zituen artikuluak:
|
|
Gai asko ukitzen ditu artikulu horietan, bertzeak bertze, kultura, gizartea, giza balioak, ohiturak, heziketa, euskara, euskaldunen izaera, Euskal Herria, Nafarroaren euskal izaera, demokrazia, giza eskubideak, elkartasuna, justizia, askatasuna, indarkeria, ustelkeria, natura, osasuna, elikadura, gosea, etorkinak... Horietako gehienen inguruan bere kezka bizia azaltzen du, bai eta pentsaera eta ideologia pertsonala
|
ere
.
|
|
n ardura izan zuen garaian Norbert Tauer, Nils Holmer eta bertze zenbaitekin izan zuen postazko harremana. Euskaltzaindiaren Azkue liburutegian aurkitzen diren Tauerri idatzitako 24 gutun
|
ere
txertatu dira, osagarri gisa, argitalpen honetan.
|
|
Azkenik, kontuan izatekoa da 1957an euskaltzain urgazle izendatu eta 1961az geroztik Madrilen bizi izan zenetik ez zuela Euskaltzaindiarekin harreman nabaririk izan. Gainera, Euskaltzaindiari dagokion hizkuntza gidaritza aitortzen bazion
|
ere
, ez zuen bat egin Akademiak 60ko hamarkadaz geroztik hartutako erabaki garrantzitsuenekin, grafia kontuetan batik bat. Hori dela eta, liburu honetan transkribatu ditugun testuetan egilearen grafia errespetatu dugu.
|
|
Gero urtezahar egunean hitz egin nuen azkenengoz Antoniorekin, bost sei urte honetan egunero egin dudan bezalaxe. Hiru bider hitz egin
|
ere
: lehenengoan, urtezahar ona opatzeko hots egin zidan; bigarrenean, bere telefono zelularra konpondu ziotela esateko; eta hirugarrena, ondo konpondu ote zioten jakiteko neuk egindako deia.
|
|
Antonio Zavalaren, berak hain maitea zuen Xabierko kaperan egon zen; eta hileta elizkizuna eta lur ematea
|
ere
Xabierren egin ziren, igandean, arratsaldeko 16:30ean.
|
|
Baina amaren euskara zuen maite, bereziki, hark herri jakinduria eta herri hizkuntza izugarri estimatzen baitzituen. Adunatik
|
ere
gauza asko ikasi zuen, beretzat herria zen-eta.
|
|
Baina haren lanaren oihartzuna zabaldu zen eta hitzaldi bat eskatu zioten, 1956ko irailaren 15ean, Arantzazun, Euskaltzaindiaren gerra osteko lehenengo batzar irekirako (Euskera, 1956). Eta bai hitz egin
|
ere
hark. Hace ya dos años que no hago sino leer y copiar bertso berriyas, esan zuen.
|
|
Berrogeita hamar mila bertso edo gehiago bilduta omen zituen ordurako. Hitzaldi haren izena bera
|
ere
aski esanguratsua izan zen: En busca de la poesia popular a través del Pais Vasco Bertso berrien billa Euskalerrian zear (Auspoaren auspoa I:
|
|
Eta nola ahantziko, 2005eko maiatzaren 13an, Pello Esnal adiskideak eta biok Antoniorekin Xabierren egin genuen egun pasa hartan egin genion eskabide zehatza, bere artxibo handia Gipuzkoako Foru Aldundirako utzi, eta Auspoa sail osoa digitalizatzeko baimena eman ziezagun. Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela
|
ere
gaindituta zebilela eta. Izan ere, Antoniok bazekien ez zegoela ondo (egunez erdi lotan eta gauez erdi esna, berak esan ohi zuen bezala), eta presa zeukan bere lanak argitaratzeko, behar bada bere azkena geroz eta hurbilago ikusten zuelako.
|
|
Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta. Izan
|
ere
, Antoniok bazekien ez zegoela ondo (egunez erdi lotan eta gauez erdi esna, berak esan ohi zuen bezala), eta presa zeukan bere lanak argitaratzeko, behar bada bere azkena geroz eta hurbilago ikusten zuelako.
|
|
Hala
|
ere
, ikaragarri lan gogorra izango da guretzat, orain ez baitugu bere memoria historikoaren laguntasunik izango, nahiz eta jende ikasia eta iaiotua den Aldundiak hortarako jarri duena.
|
|
Ez zen ohore eta sarien zalea, ez zuen inoren ahotan ibili nahi. Hala
|
ere
, hortxe daude 1996an Durangoko Euskal Liburu eta Disko azokan eman zioten Argizaiola, eta 1997.07.11n Labayru Ikastegiak emandako Gatzontzia saria, herri literaturaren alde egin duen lanagatik. Eta nola ez Deustuko Unibertsitateak 1999.11.17an eman zion Honoris Causa Doktore titulua eta 2002.10.06an bere jaioterri Tolosak eskaini zion Herriko seme kuttun izendapena.
|
|
Bego hori dioena. Nago, ostera, ez ote dugun herri literaturaren altxorra
|
ere
barneratu behar euskarak aspalditik premiazko duen corpus esanguratsu horretan. Teknika berriak, bestalde, teknika hitzak egoki adierazten duenez, horixe dira, hain juxtu ere:
|
|
Nago, ostera, ez ote dugun herri literaturaren altxorra ere barneratu behar euskarak aspalditik premiazko duen corpus esanguratsu horretan. Teknika berriak, bestalde, teknika hitzak egoki adierazten duenez, horixe dira, hain juxtu
|
ere
: tresnak, giza kulturaren emaitzak errazago lantzeko eta jorratzeko baliabideak.
|
|
Hala baieztatu du Zavalak behin eta berriro. Halaxe baieztatzen dute sarri sarri euskaldun askok
|
ere
, ikasiek zein ezikasiek, Auspoa bildumari erakusten dioten atxikimenduarekin.
|
|
Euskal kulturaren eragileek
|
ere
gero eta ozenago aldarrikatu lukete ikusmolde hori. Urte luzetan herri literaturaren esparruan ibilia, Zavalak badaki norabide ziurrak ematen.
|
|
Horiek dira herri literaturaren ale garandu eta garatuak, euskararen ur garbian edan dituenak hau da, herri literaturaren ur jario agorrezinean. Literatura letra larrietan erreibindikatzen denean, herri literatura
|
ere
aldarrikatu behar da, horrek egiten gaituelako, eraberekokeria guztien gainetik, hizkuntza bereizi baten partaide hiztun eta jabekide.
|
|
Orobat, Auspoaren azken aleak. Haren miresle eta jarraitzaile izan garenok badakigu Antonio Zavalaren ale garatu horiek ederki frogatzen dutela, beste behin
|
ere
, ikerketa, jakituria eta gozamena, bereiz baino barru barrutik bildurik eta estekaturik daudela.
|
|
Bertsoz zein prosaz, aldi berean nahiz hurrenez hurren, erreskada luzeak osa daitezke herri literatura euskaldunaren esparruan. Gehienek, hala
|
ere
, behin edo gehiagotan, Antonio Zavalaren begirada zorrotz eta luma fina izan dute euren gain.
|
|
Paperezkoak, alabaina, iraunaldi laburra omen du, teknika berrien mesederako. Hala bada
|
ere
, hona hemen, Auspoa bilduma osoan bezalaxe, abagune aproposa, egun corpusaren linguistika deitzen dena euskal eta erdal tradizio ezin hobeaz hornitzeko. Corpus bat osatzea lortu du Antonio Zavalak bere lanaren bitartez.
|
|
Corpus bat osatzea lortu du Antonio Zavalak bere lanaren bitartez. Halako corpusak, bistan da, erabilgarriak ez ezik, onuragarriak
|
ere
badira gaurko hiztunentzat, hainbat arlotan baitira horiek erabakigarri, hala ahozko azterketan, nola idatzizko barrunbeetan.
|
|
Idatzia
|
ere
badu nola izan zen. Nola puska batean oso zalantzan egon zen:
|
|
Mutikoen artean bazan azkoitiar bat, baserriko semea. Amabi bat urte izango zituan arek, baiña ordurako
|
ere
bertsozaletuta zegoan. Etxeko kanta papelak sarritan aitatzen zituan, behintzat.
|
|
Orduan ez nintzan iñola
|
ere
oartu. Baiña gaur burua atzera jiratu eta ikusten dedanez, 1954 ko Errege bigarrenaren edo irugarrenaren illuntzean Xabierko gazteluaren oiñetan entzun zan oiu orrek eman zion asiera nere bertso zaar biltzeari.
|
|
Berrogei urte geroago, badirudi Antonio Zavala oraindik
|
ere
entzuten ari dela mutiko haren ahotsa (hitzez kontatzen zuenean, ederki asko imitatzen zuen mutikoaren Azkoitiko euskara). Eta begien aurrean du lekua.
|
|
Eta begien aurrean du lekua. Zehatz lezake noiz izan zen
|
ere
, egun bateko gorabeherarekin.
|
|
Etxetik irten eta Gaztelako, Naparroako eta Aragoiko erdal jendearekin topo egiten genduan. Nortasunez ondo jantzitako lurraldeak oiek
|
ere
. Erriaren aotik erromantze ederrik entzun nuan; zer esanik ez jota bizi ta indartsurik.
|
|
Eiztaria horrela ibiltzen da, eskopeta eskuetan duala, eiza noiz ikusiko, tiroa tiratzeko. Onek tiro utsak asko egiten ditu; nik
|
ere
kolpe utsak sarritan jotzen nituan. Baiña noizean bein bertso-paperen batzuk bialtzen zizkidaten.
|
|
Ura illa bazan, aren ondorengoengana. Bai bertsozaleengana
|
ere
. Baita bertso-paperen barrenean agertzen ziran inprenta edo moldiztegietara ere:
|
|
Bai bertsozaleengana ere. Baita bertso-paperen barrenean agertzen ziran inprenta edo moldiztegietara
|
ere
: Donostiako Baroja, Tolosako Mugerza, Errenteriko Makazaga, Zarauzko Elustondo, Azpeitiko Martinez eta abar.
|
|
Hala
|
ere
, urte batzuk ditu lana plazaratzeko. Berak sortu baitu argitaletxea ere:
|
|
Hala ere, urte batzuk ditu lana plazaratzeko. Berak sortu baitu argitaletxea
|
ere
: Auspoa.
|
|
Auspoa. Eta Auspoa izena emango dio liburu sailari
|
ere
, 1961ean argitaratzen hastean.
|
|
Peillenek sortutako literatura lan batzuen izenburuak gogora ekarri zituen, bai eta eskuratu dituen sari batzuk
|
ere
. Egindako lan guztiagatik gaineratu zuen merezi du Txominek Agosti Xaho saria.
|
|
Elixabete Piñolekin batera, Mikel Coia elkarteko idazkaria
|
ere
izan zen Baionan.
|
|
Agosti Xaho Kultur Elkartearen xedea euskara eta euskal kultura sustatzea da. Ipar Euskal Herriko errealitateari begirune bereziaz erreparatze aldera, Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako idazleek eta euskaltzaleek egiten duten lana zabaldu nahi du, bai eta mugaz bi aldeen arteko loturak sendotu
|
ere
, beti ere kultura eta euskararen bitartez. Urtero, beste ekitaldi batzuen artean, Agosti Xaho saria banatzen du, Zuberoako Zohardia Kultur elkartearekin batera.
|
|
Elkarte berri horren xedea Interneteko. eus domeinua lortzea da, euskararen eta euskal kulturaren identitate zeinua izan dadin. Dagoeneko lortua dute beren hizkuntza eta kulturarentzat katalanek. cat domeinua eta guk
|
ere
antzeko bidea urratu nahi genuke.
|
|
Euskaltzaindiaren egoitzan prentsaurrekoa egiteak badu izateko arrazoirik. Izan
|
ere
, Euskaltzaindiak asmo hau gogo onez hartu zuen agertu zioten une beretik eta elkartekideetako bat da. Une honetan ni neu naiz, Euskaltzaindiak eginkizun hori izendatu zidalako, Akademiaren ordezkaria PuntuEus elkartean, eta honen lehendakari ere bai.
|
|
Izan ere, Euskaltzaindiak asmo hau gogo onez hartu zuen agertu zioten une beretik eta elkartekideetako bat da. Une honetan ni neu naiz, Euskaltzaindiak eginkizun hori izendatu zidalako, Akademiaren ordezkaria PuntuEus elkartean, eta honen lehendakari
|
ere
bai.
|
|
Bertan, kartzelatik irten berria zela, aurkitu zuen lana Koldo Mitxelenak. Akademian ez ezik, besteak beste, Donostiako Institutuan, Gurutzearen Alaben ikastetxean edota Errenterian
|
ere
irakasle ibili zen Bidagain ondorengo urteetan, harik eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren Liburutegiko liburuzain plaza lortu zuen arte. Bertanegin zuen lan, jubilatu zen arte.
|
|
Urte askotan zehar, euskarazko eskolak eman zituen Gipuzkoako Foru Aldundian. Bestalde, Irun Hiriko literatur sarien epaimahaikide
|
ere
izan zen.
|
|
Teologian doktorea zen. Gasteizko Teologia Fakultatean irakasle izan zen, bai eta Salamancako Elizaren Unibertsitatean
|
ere
. Salamancan jubilatu zen.
|
|
Fray Bartolome Karrantzakoaren lana zabaldu zuen, baita Catalina Erauso, Manuel Larramendi, Molinos, Miguel de Unamuno eta beste hainbat pertsonaia historikorena
|
ere
. Loiolako Inazioren biografia da, ezbairik gabe, bere lanik ezagun eta zabalduena:
|
|
Pariseko Sorbona Unibertsitatean Filosofia eta Psikosoziologia ikasketak egin zituen. Donostiako Herri Irratiarekin egin zituen kolaborazioak, Basque Eclair egunkarian
|
ere
lan egin zuen Baionan, eta Activités en Pays Basque Baionako Merkataritza Ganberaren aldizkariaren zuzendaria izan zen.
|
|
aldizkarian artikuluak argitaratu zituen. Radio France ren Kronikak izeneko atala
|
ere
egin zuen.
|
|
Baionako Euskal Museoan euskara klaseak eman zituen, baita Baionako Lizeoan
|
ere
. Etcheverry izan da, Frantziako Administrazioak ordainduta, euskarazko eskolak eman dituen Iparraldeko lehen irakaslea, batxilergoa barne.
|
|
Etcheverry izan da, Frantziako Administrazioak ordainduta, euskarazko eskolak eman dituen Iparraldeko lehen irakaslea, batxilergoa barne. Lizeoaz gain, Elizaren ardurapeko ikastetxeetan
|
ere
irakasle izan zen. Jacques Etcheverryk euskalduntze zein alfabetatze eskolak eman zituen bere bizitzan zehar.
|
|
Urteaga, Garbizu, Olaizola eta Bengoa musikalariek musika jarri zizkieten. Aita Donostiak musikaturikoak
|
ere
badira.
|
|
Mikel Zaraterekin batera, Derioko Udako Euskal Ikastaroen sortzaile izan zen, 1969an. Aurrerantzean, Derioko Udako Ikastarotik sortu zen Labayru Ikastegiaren bultzatzaile handienetarikoa
|
ere
izan zen. 1995eko irailaren 8an, 63 urte zituela, Bilboko gotzain laguntzaile izendatu zuten, eta zeregin horretan ibili zen ordutik 2008 urtera arte, jubilatu zen arte.
|
|
Orduan sinatu zen dokumentuan, Gasteizko toponimia ikertzeko egitasmoa beren beregi aipatu zen. Lanak aurrera jarraitu du Cuerdaren ostean izan diren bi alkateekin
|
ere
: Alfonso Alonso eta Patxi Lazkoz.
|
|
2008ko apirilaren 30ean, baina, Henrike Knörr hil zen eta Euskaltzaindiak Jose Luis Lizundia izendatu zuen euskaltzain zenduaren ordezko. Hortaz, Martinez de Salazar eta Lizundia izan dira egitasmoaren bigarren fasea amaitu dutenak, bai eta argitaratzen diren liburuak prestatu dituztenak
|
ere
.
|
|
Bestalde, urtero bezala, aurten
|
ere
literatura eremuko pertsona adituek osatu dituzte epaimahaiak, beti ere Euskaltzaindiak izendatuta. Aurtengo epaimahaikoak hauek izan dira:
|
|
Urtero gertatzen den legez, ekitaldira, neska mutilak ez ezik, guraso eta irakasleak
|
ere
etorri ziren. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei eskerrak eman zizkien Euskaltzainburuak bai euren presentziagatik, bai eta idazle gazteei literaturara hurbiltzeko egiten duten ahaleginagatik ere; berariaz eskertu zuen Euskaltzainburuak epaimahaikoen lana.
|
|
Urtero gertatzen den legez, ekitaldira, neska mutilak ez ezik, guraso eta irakasleak ere etorri ziren. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei eskerrak eman zizkien Euskaltzainburuak bai euren presentziagatik, bai eta idazle gazteei literaturara hurbiltzeko egiten duten ahaleginagatik
|
ere
; berariaz eskertu zuen Euskaltzainburuak epaimahaikoen lana. Sari honetan BBK k duen partaidetza ere nabarmendu zuen Andres Urrutiak, eta hala esan zion Gorka Martinez BBK Fundazioko buruari, hain zuzen ere BBK ri esker antolatzen baitira literatur sari hauek.
|
|
Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei eskerrak eman zizkien Euskaltzainburuak bai euren presentziagatik, bai eta idazle gazteei literaturara hurbiltzeko egiten duten ahaleginagatik ere; berariaz eskertu zuen Euskaltzainburuak epaimahaikoen lana. Sari honetan BBK k duen partaidetza
|
ere
nabarmendu zuen Andres Urrutiak, eta hala esan zion Gorka Martinez BBK Fundazioko buruari, hain zuzen ere BBK ri esker antolatzen baitira literatur sari hauek.
|
|
Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei eskerrak eman zizkien Euskaltzainburuak bai euren presentziagatik, bai eta idazle gazteei literaturara hurbiltzeko egiten duten ahaleginagatik ere; berariaz eskertu zuen Euskaltzainburuak epaimahaikoen lana. Sari honetan BBK k duen partaidetza ere nabarmendu zuen Andres Urrutiak, eta hala esan zion Gorka Martinez BBK Fundazioko buruari, hain zuzen
|
ere
BBK ri esker antolatzen baitira literatur sari hauek.
|
|
Artxiboa bera, eta ondorioz bertsio digital hau
|
ere
, hiru multzo nagusitan banatuta dago: Fitxak, Kaierrak eta Dosierrak.
|
|
Bai zinez holako dokumentuen eskuratzea eta haietaz goza gozatzea, bizian behin bakarrik gertatzen dena dateke. Oroit, bertzalde, ohituren eta bereziki pilotaren sustengatzaile sutsua
|
ere
izan dela bidenabar.
|
|
1962an idatzi zuen bere lehen eleberria, Amodiozko baratzetan izenekoa. Lehenbiziko ipuinak
|
ere
garai horretakoak dira: Azken inkesta, Tximinuaren segretua, Tristan ta Isolt.
|
|
ikerketa lan zein genero literario ugari landu ditu Peillenek, hala nola nobela, poesia, haurrentzako ipuinak, poliziakoak, itzulpenak. Ikerketa etnografikoa
|
ere
jorratu izan du: Animismoa Zuberoan eta Allande Elixagari Ligiarraren historiak lekuko.
|
|
Animismoa Zuberoan eta Allande Elixagari Ligiarraren historiak lekuko. Bestalde, anatomiaren gaineko hiztegia kaleratu du, baita Latin euskara hiztegia
|
ere
.
|
|
Euskaltzaindiaren Onomastika eta Literatura Ikerketa batzordeetako kidea da. Lehendik
|
ere
Hiztegigintzan, Euskalkien Ikerketan edota Dialektologian jardun du.
|
|
Mendetako prozesu hori dela eta, lurraldeari begira hurbil dauden baina elkarren artean ondo baino hobeto bereizita dauden hizkuntzak sortu dira. Literaturaren bidez, hizkuntza horiek aurrera egin dute, eta, aldi berean, aberastu eta beraien muga linguistikoetatik kanpora zabaldu dira, kalitate artistikoa
|
ere
irabazi dutelarik.
|
|
2008an, Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin, hasiera eman zion Akademiak bere 90 urteurrenari. Gaur, Gasteizen izan da Akademia eta datozen hilabeteotan gainontzeko herrialdeetan
|
ere
ospatuko du Euskaltzaindiak bere urtemuga.Juan Antonio Zarate Arabako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Xabier Agirre ahaldun nagusia ondoan zituela, Andres Urrutia euskaltzainburuak Euskaltzaindiak Araban duen presentzia aldarrikatu du eta honela adierazi du: Erakunde arabarra gara eta Euskal Herri osoa hartzen duen erakundea ere bagara, euskararen inguruan.
|
|
Gaur, Gasteizen izan da Akademia eta datozen hilabeteotan gainontzeko herrialdeetan ere ospatuko du Euskaltzaindiak bere urtemuga.Juan Antonio Zarate Arabako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Xabier Agirre ahaldun nagusia ondoan zituela, Andres Urrutia euskaltzainburuak Euskaltzaindiak Araban duen presentzia aldarrikatu du eta honela adierazi du: Erakunde arabarra gara eta Euskal Herri osoa hartzen duen erakundea
|
ere
bagara, euskararen inguruan. Orobat, eskerrak eman ditu Euskaltzainburuak:
|
|
Euskaltzaindiaren ibilbidea urtez luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera etorri zareten guztioi, eta gerorako gonbita: lan egin dezagun guztiok elkarrekin, euskararen eta euskal kulturaren alde, Araban, Euskal Herrian eta mundu osoan.Bai Batzar Nagusietako lehendakariak, bai eta ahaldun nagusiak
|
ere
, Akademiaren lana gorpaipatu dute eta euren instituzioak euskararen alde egiten ari diren lana nabarmendu nahi izan dute, baina baita hiritar guztiena ere. Eskerrak esan du Agirrek euskara ikasi eta irakatsi duten guztiei, eta eskerrak euskara eguneroko tresna bihurtzen duten arabar guztiei.Ekitaldi honetan,
|
|
Euskaltzaindiaren ibilbidea urtez luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera etorri zareten guztioi, eta gerorako gonbita: lan egin dezagun guztiok elkarrekin, euskararen eta euskal kulturaren alde, Araban, Euskal Herrian eta mundu osoan.Bai Batzar Nagusietako lehendakariak, bai eta ahaldun nagusiak ere, Akademiaren lana gorpaipatu dute eta euren instituzioak euskararen alde egiten ari diren lana nabarmendu nahi izan dute, baina baita hiritar guztiena
|
ere
. Eskerrak esan du Agirrek euskara ikasi eta irakatsi duten guztiei, eta eskerrak euskara eguneroko tresna bihurtzen duten arabar guztiei.Ekitaldi honetan,
|
|
Lekukoen sarea osatu zen eta 64 pertsona elkarrizketatu ziren bildutako toponimoen ahozko informazioa biltzeko, eta ahal zela, izen berriak
|
ere
jasotzeko. Geroago datu guztiak erabiliz, behin behineko arautze proposamena egin zen eta hau oinarri hartuta erakusgai dauden mapak.
|
|
Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan egindako bilkuran Adituen Komiteak Txipreri buruzko txostena onetsi du, aurreko Bilkuran eztabaituta izan ondoren, eta osoki eztabaidatu eta onetsi egin ditu, baita
|
ere
, Armeniari buruzko txostena, Errepublika Txekiarrari dagokiona eta, azkenik, Eslovakiari dagokiona ere.
|
|
Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan egindako bilkuran Adituen Komiteak Txipreri buruzko txostena onetsi du, aurreko Bilkuran eztabaituta izan ondoren, eta osoki eztabaidatu eta onetsi egin ditu, baita ere, Armeniari buruzko txostena, Errepublika Txekiarrari dagokiona eta, azkenik, Eslovakiari dagokiona
|
ere
.
|
|
Jose Luis Lizundia, gainera, hizlarietako bat izan zen, eta Henrike Knörr-en gorazarre hitzaldia eman zuen. Euskal Herriko Uniibertsitateko irakasle diren beste euskaltzain batzuk
|
ere
izan ziren. Omenaldian, hizlari hauek aritu ziren:
|
|
Beste hizkuntza guztietan bezala, euskaraz
|
ere
errusierazko edo ukrainerazko hitzak nola idatzi jakin behar da, eta horretarako proposamena aurkeztu dio Akademiaren Exonomastika batzordeak Euskaltzaindiari, eta Akademiak onartu.
|
|
Galdera horiei erantzuteko, errusierazko edo ukrainerazko hitzak euskaraz nola idatzi jakin behar da. Izan
|
ere
, ezin dugu pentsatu: Errusian eta Ukrainan idazten den bezala idatziko ditugu euskaraz ere.
|
|
Izan ere, ezin dugu pentsatu: Errusian eta Ukrainan idazten den bezala idatziko ditugu euskaraz
|
ere
. Tira, pentsatu bai, hori pentsa dezakegu.
|
|
Ez dirudi oso erabaki zuzena, ezta? Izan
|
ere
, estatu horietan alfabeto zirilikoa erabiltzen da, hau da, ez dute guk dugun alfabeto bera. Alfabeto zirilikoa irakurtzen eta idazten jakingo bagenu, ez legoke arazorik.
|
|
transkribatu egin ditugu (edo, letraz letrako aldaketa egiten badugu, transliteratu egin ditugu). Eta hori guk asmatu behar al dugu? Ez ote dute errusiarrek berek, edo nazioarteko erakundeek bestela, moduren bat alfabeto zirilikoan idatzitako hitzak latindar alfabetora aldatzeko. Horixe da, hain zuzen
|
ere
, egin beharreko lehenengo galdera. Munduan badira beste alfabeto batzuk, horrelako arazorik sortzen ez dutenak.
|
|
–. Hala
|
ere
, guztiok Hiroshima idazten dugu, berdin euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez, ingelesez... Eta Txinan, terrakotazko armada ospetsua agertu den tokia??
|
|
Gure inguruko erdarek sistema hori erabiltzen ez badute, nazioartekoa eta ofiziala izanik
|
ere
, euskaraz ere ez dugu erabiliko, ez dugu bide zaila hartuko. Beraz, zer egin?
|
|
Gure inguruko erdarek sistema hori erabiltzen ez badute, nazioartekoa eta ofiziala izanik ere, euskaraz
|
ere
ez dugu erabiliko, ez dugu bide zaila hartuko. Beraz, zer egin?
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada
|
ere
. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema
|
ere
kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
Arauan, taula baten bidez, alfabeto zirilikoaren letra bakoitzak edo letra multzo bakoitzak euskaraz zer ordain duen erakusten da, eta, horrekin batera, adibideak ematen dira. Kasu bakoitzean, gaztelaniaren, frantsesaren, ingelesaren, alemanaren eta katalanaren transkripzio praktikoa erakusten da, baita ISO 9 arauaren araberako transliterazioa
|
ere
. Hala, gaztelaniazko, frantsesezko edo ingelesezko testu bat aurrean izanik, nahiz eta alfabeto zirilikoan idatzitako jatorrizko hitza eskura ez izan, erraza da euskararako transkripzio praktikoaren arabera zer grafia dagokion jakitea.
|
|
Aski da aurkibideari begiratu azkar bat ematea hizkuntzaren gaineko kontuak oso kontu konplexuak direla konturatzeko, eragile asko inplikatzen dutenak: batetik filologo eta hizkuntzalariak, baina bestetik herri aginteak eta, jakina, bien artean gure gizartean hain garrantzitsuak diren masa hedabideak; beste eragile esanguratsu batzuk
|
ere
ezin ahaztu: eskola komunitatea eta, honi estuki lotuta, argitalpen mundua.
|