|
2000
|
|
|
Iruñeko Udalak ezezkoa eman dio berriz
|
ere
Nafarroa Oinez 2000ren antolatzaile San Fermin ikastolak jaiaren inguruko hainbat ekitaldi Santa Ana plazan antolatzeko egindako eskakizunari.
|
|
|
duela 35 bat urte idatzitako euskarazko artikuluak eta 80ko hamarkadaren erdialdean EITB Nafarroara irits zedin eginiko ahaleginak. Izan ere, kanpaina baten ondoren bildu zen diruarekin erosi zen errepikagailua bai Euskal Telebista eta baita Euskadi Irratia
|
ere
Nafarroara heltzeko. Tresna hura Inozenzio Aierbek berak gorde zuen, San Migeleko Santutegiaren barrenean eta bere zaintzapean egon zen urte askotan.
|
|
|
Kiroletan, berriro
|
ere
Nafarroari emandako arreta txikia dugu aipagai. Dena den, datu hau interpretatzeko, gogoratu beharra dago ezen datu bilketa burutu zenean (1999ko udaberrian) Osasuna taldea Espainiako Ligaren 2 mailan zegoela, horrek dakarren medioetako agerpen txikiarekin.
|
|
|
Horrela, gallegu aize nondikheldu den zehaztea ez da batere zaila: beti izango da leku beretik datorren haizea.Gaztela haizea, aldiz, berezia da, hain zuzen
|
ere
Nafarroan baino bildu ez delako etaGaztela Nafarroako euskararen eremuaren mendebaldean ez dagoelako, gehienez erehego mendebaldean.
|
|
2001
|
|
|
Gu lan handia egiten ari gara, esate batera, Euskal Batasunarekin, haiek ere estrategia nazionalaren alde lan egitea erabaki dutelako. Udalbiltzaren aldeko hautetsien biltzarrean ere badira independente asko, batez
|
ere
Nafarroan, eta horiekin ere ari gara. Ezker abertzalearen indarrak mugatuak dira eta hori badakigu, baina azken 21 urte hauetan eztabaida eraman behar den tokira eraman dugu:
|
|
|
Merkatua gutxien axola zaiguna da, hemen Euskal Herrian guk zuzeneko salmenta edo merkatu zirkuitu txikiak jarraitzen ditugu, hala
|
ere
Nafarroan joera hau aldakorra da, bestelako banaketa sareak erabiltzen dituzte, maioristen bitartez...
|
|
|
«Aipatu behar da ere noizbait gure irteeretan megalito berriren bat topatzeko suertea izaten dugula eta 2000 urtean 44 megalito berri aurkitzeko parada izan genuela, batez
|
ere
Nafarroan. Aurtengo' uzta' oparoa izango dela ere esan dezakegu, megalito andana atzeman baitugu jadaneko.
|
|
|
Bi bide erabili izan dira euskaldunon hizkuntza eta kultura kriminalizatu eta zigortzeko: bide judiziala, batezere Baltasar Garzon epaileak bideratua, euskal kulturan diharduten hainbat sustrai ETAren jarduerarekin lotzeko; eta bide politikoa, nabarmena
|
batez
ere Nafarroan, baina baita Araban eta Ipar Euskal Herrian ere.
|
|
2002
|
|
|
Oraingo honetan
|
ere
Nafarroa Behereko hiriburuan hasiko gara, Donibane Garazin. Hemen Iruñerako bidea hartuko dugu, Auritzeraino utziko ez duguna.
|
|
|
Gure nortasuna nafarra da. Historian
|
ere
Nafarroa izan zela euskal herriak bildu dituena, eta gaur egun ere hori ikusten dut lotzeko ideia on bat. Baita gure barruan lotzeko ere.
|
|
|
Zalaparta handia sortzen ari da manifestazio eskubidearen inguruan, nagusiki Baltasar Garzon epailearen auto ospetsuengatik, baina baita
|
ere
Nafarroa eta EAEko agintaritzetatik sortzen ari diren debekuengatik. EAk bizi dugun egoera nahasiarekiko zuen ikuspuntua kalean eskaini zuen Gernikan eta horrek alderdi eta komunikabide estatalisten kritika zorrotza ekarri dio.
|
|
|
BATASUNA REN jarduera eteteak bitxia den egoera ekarri du berriz
|
ere
Nafarroako Legebiltzarrera: hauteskundeetan gehiengo osoa izan gabe, UPNk gehiengo osoa lortzen du Legebiltzarrean.
|
|
|
Lehen aukera galdua 1839an gertatu zen, foruak kendu zizkigutenean: lau diputazioak joan ziren negoziatzera Madrilera eta orduan
|
ere
Nafarroako ordezkariak aldendu egin ziren beste hiru herrialdekoetatik konponketa batera iristeko, elkarrekin konponbide bateratu bat lortzeko modua zegoenean.
|
|
|
Euskal enpresa siderurgikoek, aldi berean, beren interes ekonomikoakEspainiako leku ezberdinetaraino zabaldu zituzten, batez ere meategien, elektrizitatearen eta bankuen arloetan. Hartara, Euskal Herriko sektore industrial handienenlogika ekonomikoa Espainiako merkatuari eta Estatu Espainiarreko erabaki ekonomikoei lotuta jarri zen geroago eta gehiago; baina beren biztanleentzako elikagai hornidurak behar zituzten, eta Arabatik eta batez
|
ere
Nafarroatik eskuratuzituzten horiek.
|
|
|
EAEn 1998 urtean I+G gastuen %80enpresek burututakoa izan zen (zentro teknologikoak barne); ostera, NFEn tasahori %55era bakarrik ailegatu zen. Hala ere, Unibertsitateak I+Gn daukan pisuaNafarroan EAEn baino garrantzitsuagoa da, batez
|
ere
Nafarroako Unibertsitateakazken hamarkadetan izan duen ikerketa tradizio luzeari esker.
|
|
|
Azken urteotan, Principe de Viana Instituzioak bultzatuta, batez
|
ere
Nafarroan, tradizio luzea duten iturri idatzien edizioek atzeratzen jarraitu dute. Beren konbentzionalismoa gorabehera, badakigu sarritan edo ia beti agiri baten erabilgarritasuna ez dela gai batera mugatzen?
|
|
2003
|
|
|
Joxe Agerreren eta Alexander Tapia Perurenaren olerkiak emanak ditu argitara. Diario de Noticiasen eta Nafarkarian
|
ere
Nafarroako literatura zaharraren istorioak kaleratu izan ditu astero astero. Eta euskal nazionalismoaren sorrerak Nafarroan sortu zuen giroak liluratuta bi antologia plazaratu ditu.
|
|
|
Ikasbide hori burutzen lagunduko zion, jakina, urte luzeetan ingeles irakatsi izanak, katedratikoa baitzen institutuan; baita
|
ere
Nafarroako Unibertsitatean euskara irakasle gisa ematen zituen eskolak. Metodoan hizkuntzaren alderdi diferenteak elkartzen ditu:
|
|
|
Mendibururen ustez(" no haviendo en España PaÃs, a lo menos que yo sepa, en que se tome tan de oficio el bailar como en estos Bascongados"), zenbait dantza mota eragoztea nahitaezkoa da, batez
|
ere
Nafarroako mendi aldeko eskudantzak, bi sexutako gazteak eskutik helduta egiten direnak, eta, zer esanik ez, Gipuzkoan eta beste probintzietan tapatan (Tafetan) deitzen duten soinu galgarri hori: " un tocar el arma y pegar fuego a todos los espÃritus vitales de la concupiscible, para que se deshague ésta en apreturas de manos, en carreras, en ademanes" (in Larramendi, 1990: 420).
|
|
|
Valladoliden eta Salamancan Teologia eta Filosofia ikasi ondoren, irakasle izan zen Iruñean, gainerako jesuitekin batera Italiara erbesteratu zen arte. Udako hilabeteetan, berriz, misiogintzan aritu zen hogeita hamar urtean (1737 eta 1767 bitartean), batez
|
ere
Nafarroako mendi aldean eta Gipuzkoan. Kardaberazek bezala, berak ere Gogo jardunak eman eta Jesusen Bihotz Santuaren kultua suspertu zuen bereziki.
|
|
2004
|
|
|
Garrantzitsuena, zalantzarik gabe, komertziala da, ez bakarrik telebista gehienek diru iturri hori dutelako finantzabide nagusi modura, 4 grafikoan erakusten den bezala, baizik eta horiek direlako, hain zuzen ere, aurrekontu handienak maneiatzen dituztenak. Berriro
|
ere
Nafarroako kable bidezko telebistek errealitatearen irudi okerra ematera eraman gaitzakete, aintzat hartzen ez badugu haiek aurrekontu oso txikiak dituztela. Alde honetatik, okertzeko beldur handirik gabe esan daiteke finantzaketa publikoa ez dela telebista lokalen diru iturrien %15era ere heltzen.
|
|
2005
|
|
|
Lehenengo ataleko narrazioak Euskal Herrian lekutzen dira, gure historiaren sasoi ezberdinetan (Gerra karlistak, XV. mendeko Nafarroako erresuma, XVI. mendeko erlijio arteko liskarrak, XVII. mendeko euskal idazleak, Frantziako iraultza, gerra zibila, frankismo sasoiko ikastetxeak...). Halakoetan batez
|
ere
Nafarroan eta Iparraldean izandako gertaerak ditu aipagai. Esan bezala, narraziook ez dute kontaketa hutsa proposatzen.
|
|
|
Urterik txarrenetan batez
|
ere
Nafarroa aldean eutsi zioten hobekien piriniar arrazari. Eta gaur egun ere, Nafarroan daude abelburuen erroldarik oparoenak.
|
|
2006
|
|
|
Horrelako astakeriak asko izaten ziren. Ajustiziatua pikota izeneko lekura eramaten zuten askotan; Euskal Herriko plazatan oraindik existitzen dira pikota horiek, batez
|
ere
Nafarroan. Harrizko zilindro moduko bat da eta bertan jartzen zituzten hildakoen gorpuak.
|
|
|
PSN, tamalez, eskuin espainiar zalearen jarreratik oso hurbil dabil. Argi dago berriro
|
ere
Nafarroa Euskal Herriaren ukazioa eta lurralde zatiketa mantentzeko erabili nahi dutela.
|
|
|
Nafarroa 1990eko hamarkadaz geroztik, hain zuzen
|
ere
Nafarroako Boilur Ekoizleen Elkartea sortu zenetik, ari da boilurgintza garatu eta sustatzen. Nafarroako Gobernua ere sektore honi laguntzen ari da, eta badirudi etorkizun handia izan dezakeela.
|
|
|
Bianatik Tuterara joanen da, eta hortik iparraldera, Tafalla, Zangoza, Otsagabia eta Elizondon barna ibiltzeko. Azken egunean berriz
|
ere
Nafarroa ibili baino lehen, Nafarroa Behera, Xiberoa eta Lapurdin barna iraganen da, hango hiru hiriburuak zeharkatuz, Donibane Garazi, Maule eta Baiona hurrenez hurren. Apirilaren batean kilometro batzuk Gipuzkoan egin ondotik, Endarlatsatik sartuz, Bortziriak eta Malerrekan pasatuko da eguerdian Iruñara ailegatzeko.
|
|
|
Ez zen dena susmo. Frantziako erregeren sostenguarekin Lüküze berriz
|
ere
Nafarroa Beherearen jabe egin zelarik, Agaramontek behatz bat ere ez zuen eman bere betiko etsaiari kontra egiteko. Terride gure artean agertzean, Agaramont ez zen izan Nabarrenkoxen aterpea bilatu zuten noble erreformatuen artean.
|
|
|
Zarora gabe jakin genuen berria: Henrike Albretekoa Vianako printzea
|
ere
Nafarroa Behereko hiriburuan espero zuten eguerdirako.
|
|
2007
|
|
|
M. IZU. Nafarroa oso gaizki kokatu da bake prozesu honetan, batez
|
ere
Nafarroatik kanpo batzuek Nafarroari buruz erabaki nahi dutelako, batez ere ETAk, baina baita PSOEk eta PPk ere. Nafarrok erabaki behar ditugunen zehaztapenak erabakiko dituzte nafarron ordezkariek.
|
|
|
Gaur lanera zetorrela MP3ko irratian albisteak entzun ditu. Lehenik eta behin, Miguel Sanz berriro
|
ere
Nafarroako presidente izanen dela esan dute. Gero, jendeak hamabost eguneko oporraldiak hartu beharrean aste betekoak hartzen dituela, gorabehera ekonomikoak medio.
|
|
|
Hezkuntzan, kanpotik etorritako jendearen seme alabak gure artean bertakotzeko biderik onen gisa, ahalegin estrategikoak egin behar ditugu, horretan
|
ere
Nafarroa Hegoaldeko bertze herrialdeen aldean bereiz ari baita jokatzen: Nafarroan, ikasturtean, ikasle etorkin ia guztiak(% 99,8) G ereduan zeuden matrikulatuta.
|
|
|
Horrela adierazi zuen Ignazio Argiñarenak bere asmoa Uruguaira heldu eta oso denbora gutxiren buruan (1950 urtean) idatzi zuen" Bertso berriak jartzera nua" konposizioan. Bi anaion helburuetako bat, batez
|
ere
Nafarroara zuzentzen dituzten bertsoetan, beraien bizimodu berriaren inguruko albisteak bidaltzea da. Argi asko ikus daitekeenez, bertso hauek oso funtzio garrantzitsua bete zuten familiako bi adarren arteko harremanetan, distantziak eragindako inkomunikazioari aurre egiteko modua izan zelako.
|
|
|
Karmen Rodriguez Urki dantza taldeko arduradunak adierazi duenez, 92tik etengabea izan da bi herrien arteko lotura. “Andoainen antolatzen den haurren euskal jaian Vianakoak behin baino gehiagotan etorri dira, bai trikitixa talde bezala edo dantzari gisa”.Ikastetxeetako kideakLa Salle Berrozpe ikastetxeko kideak
|
ere
Nafarroa Oinezen izan dira. Ikastetxeko Xingola koruak bi ekitalditan abestu zuen; irakasleei egin zitzaien omenaldian lehenengo eta lehen gunean gero.
|
|
|
Lesakan, Oiartzunen eta Santurtzin izan da aurreko urteetan. Aurten
|
ere
Nafarroan egin nahi zen bertako hizkuntz egoera ikusirik.
|
|
|
Uste dut badela garaia sintesi berri batek bi antitesi horiek gaindi ditzan, biak estuak eta hein batekoak baitira. Sintesi hori sortuko da elite espainolistak euskara eta euskal kultura onartzen dituenean eta gutxiengo abertzaleak Espainiaren batasuna ere aukera zilegi bat dela eta gaztelania
|
ere
Nafarroako hizkuntza bat dela onesten duenean. Navarristek ikasiko dute Nafarroa, edo haren zati bat behintzat, Euskal Herria dela.
|
|
2008
|
|
|
Harrezkero astiro baina geldiunerik gabe agertu dira akitaniar kutsuko izenak baskoien lurraldean, batez
|
ere
Nafarroako erdigune, ekialde eta Aragoiko Cinco Villas inguruetan (Beltrán, 1986, 1993). Bateren batek euskal etimologia onargarria du, hala nola Larrahe> jainko izenak, euskarazko larre rekin parekatzen badugu.
|
|
|
Eliz eskualdeak 21 herri hartzen zituen. Arabari dagokionez, eta baita
|
ere
Nafarroako Lizarra merindadealdeko zati bat, Berberiego artziprestazgoaren hedadura ere aztertzekoa litzateke, bertan egon
|
|
|
esanahiarekin lotuak badira ere. Horrenbestez, hitz hau
|
ere
Nafarroako zenbait hiz keren adierazgarri gerta daiteke, Hegoaldekoetatik bereiziz eta Iparraldekoekin elkar tuz.
|
|
|
Ezaugarriotan ikusten denez Euskalzale aldizkaria oso zentratuta zegoen Bizkaiko merkatuan, gainerako Euskal Herria osagarri soila izanik: Gipuzkoa nahiko garrantzitsua, baina Araba eta batez
|
ere
Nafarroa marjinalak. Iparraldea ere Euskalzaleren salementarako marjinala zen, eta dakidanetik soilik Azkueren adiskideei iristen zitzaien (Joanategi, Broussain, Constantin, eta banakaren bat gehiago).
|
|
|
Baina Getariako Diputazioaren aldetik ez zuten erantzun egokirik jaso? «no le dieron más respuesta, por más que instó, sino la misma cubierta de la carta que llevo»? 188, nahiz eta oraindik ez zeuden frantziarren eskuetan. Colomera jenerala Tolosan babestu zen bere atzera egitean, eta hara bidalitako mezularia Pedro Azpiri izan zen; baina hara ailegatu orduko Colomera atzerantz zihoan, hain zuzen
|
ere
Nafarroako lurretarantz ihesi, eta bidean aurkitutako soldaduek gehiago ez aurreratzea aholkatu zioten Azpiriri, frantziarren esku erori nahi ez bazuen.
|
|
|
Arratsaldean ez ezik, goizean
|
ere
Nafarroako Kirol Jolasetako partidak jokatuko dituzte Doneztebeko pilotalekuan, goizeko 9etatik aitzinera.
|
|
|
Xabier Legarreta aranoarra
|
ere
Nafarroako bertsolari txapelketaren finalean izanen da
|
|
|
Urtarrilaren 15ean, asteartean abiatu zuen Nafarroako Gobernuak neguko oihan suteak aurrikusteko eta itzaltzeko kanpaina. Batez
|
ere
Nafarroako mendialdean, sasiak eta larreak kontrolik gabe erretzean gertatzen diren suteak aurrikustea eta lehenbailehen itzaltzea da kanpaina honen helburua. Oronoz Mugairi eta Auritzko suhiltzaile parkeak arduratuko dira Kantauri itsasoko ixurialdean eta Pirinio aldean gertatzen ahal daitezkeen intzidentziataz.
|
|
|
Roberto Jimenez PSNko idazkari nagusi izendatu berriak Burlatako IX. Kongresu amaierako hitzaldia baliatu zuen UPN eta batez
|
ere
Nafarroa Bai kritikatzeko. Azken urtebeteko ibilbidea defenditu duen hautagaiak adierazi zuen UPNren «arerio politiko bakarra» dela PSN.
|
|
|
Ez dirudi oso demokratikoa denik. Batzuei behartzen zaie gaztelania ikastera nahiz eta ez aukeratu, eta, hala ere, ongi iruditzen zait, gaztelania
|
ere
Nafarroa Garaiko hizkuntza ofiziala delako, eta, gainera, eleaniztasunera jo behar dugulako. Baina, gaztelania aukeratzen dutenei, aldiz, ez dut uste euskara ikastera behartuko zaienik, eta horri gaizki deritzot, euskara ere Nafarroa Garaiko hizkuntza delako, eta zaharrena, gainera.
|
|
|
Batzuei behartzen zaie gaztelania ikastera nahiz eta ez aukeratu, eta, hala ere, ongi iruditzen zait, gaztelania ere Nafarroa Garaiko hizkuntza ofiziala delako, eta, gainera, eleaniztasunera jo behar dugulako. Baina, gaztelania aukeratzen dutenei, aldiz, ez dut uste euskara ikastera behartuko zaienik, eta horri gaizki deritzot, euskara
|
ere
Nafarroa Garaiko hizkuntza delako, eta zaharrena, gainera.
|
|
|
Abian da Nafarroako III. Erremonte Torneoa Muebles Polque Sari Nagusia. Erremontea Nafarroako herrietara hurbiltzeko asmoz, frontoi motzetan jokatzen ari da lehia, eta hain zuzen
|
ere
Nafarroako 13 herritara ailegatuko da txapelketa, tartean Altsasura. Aipatu txapelketa Remonteberri enpresak eta Euskal Jai Berri Erremonte Fundazioak antolatu dute, Nafarroako Pilota Federazioaren eta hainbat erakunderen laguntzarekin.
|
|
2009
|
|
|
Hego Euskal Herriko erakunde politikoetara begira jartzen bagara, hautetsi abertzaleak begira ikusten ditugu, alderdi espainolistek zer egingo, baietz PPk gobernatu EAEn
|
ere
Nafarroan bezalatsu, ehun eguneko konfiantza behintzat eman egin zaio gobernu berriari; gainera orain lehentasuna krisi globalari ematen zaion tokiko erantzunak du... Alderdien Legea indargabetzeko estrategia, presoen afera, politika espainolista era bateratuan deslegitimatzeko mugimenduak, ez du ematen horiek lehentasun dituztenik, eta horiek aintzat hartu gabe, abertzaleak espainolismoaren eztialdiaren ikusle zozo bihurtzeko peril handitan.
|
|
|
Pierre Narbaitzen arabera, Louis XII. erregeak
|
ere
Nafarroa beretu nahi izan zuen, baina Fernando Katolikoa argiago baitzen, lehendu zitzaion. Haatik epe luzera, Frantziako erregeak ere azeri onak izanen dira, zeren Iparraldeko partea emeki emeki beren erresumara bilduko dute eta han anestesiatuko.
|
|
|
Nafarroako Foru Erregimena Birrezarri eta Hobetzeko Lege Organikoak (NFBHLO) 9 art.an zera xedatzen du: " gaztelera, Nafarroako hizkuntza ofiziala da" eta" euskara ofiziala izango da
|
ere
Nafarroako euskal hiztunen eremuetan". Halaber, honakoa gehitzen du:
|
|
|
Apenas espero da euririk gaurko; dena dela, ibaien emariari begira jarraitzen dugu beste egun batez, batez
|
ere
Nafarroan eta Araban. Orain, elurraren urtzea da.
|
|
|
Nafarroako eta EAEko Gobernuak negoziatzen hasi dira itzalaldi analogikoaren ondoren
|
ere
Nafarroan ETB ikus dezaten.
|
|
|
Udako egun bero guztiak ez dira trumoien eta tximisten artean amaitzen, garai horretan, sarritan, atmosfera oso egonkor egoten delako. Gure lurraldean (batez
|
ere
Nafarroan) orain dela hamar egun botatako txingorra bi arrazoiren emaitza izan zen: aurreko egunetan lurra asko berotu zen, eta altueran aire oso hotzeko poltsa zegoen, ekaitzak oso gora eraman zituena, eta txingorra sortu zuena.
|
|
|
Beroa nabaria izan zen igandean gure lurraldeko zenbait puntutan, batez
|
ere
Nafarroan. Tuterako estazioan, Meteonavarrak bere wegbunean eskainitako datuen arabera, 37 graduko maximoa jaso zuten; Bardean ere balio berdina neurtu zuten, eta Faltzesen, Ablitasen eta Erriberin 36º ko tenperatura izan zuten.
|
|
|
Alerta
|
ere
Nafarroan
|
|
|
Alerta
|
ere
Nafarroan
|
|
|
Erregezale alfontsotarrek etafalangistek bide berbera zeramaten. Arabako eta batez
|
ere
Nafarroako eskuindarpetoenen artean gauzatu zen posibilismo errepublikanoaren bukaera eta errepublika suntsitzeko bide armatuaren aldeko apustua. Kostata izan bazen ere, armadakosektore matxinoekin akordioak uztailaren lehen hamabostaldian gauzatu zituzten, eta errepublikaren aurkako estatu kolpea abian jarri zen.
|
|
|
(?) Miguel Angel Idigoras ETBko zuzendari nagusiaren esanetan, Nafarroako Gobernuak eta Jaurlaritzak sinatu beharreko ituna «bide onetik» doa. 2010eko lehen hiruhilekoan bai ETB1 eta bai ETB2
|
ere
Nafarroan LTD bidez ikustea posible izango dela uste du Idigorasek.
|
|
|
Galdetu genuen ea beste euskal probintzietan antzekorik gertatzen ote zen, eta han ez zen horrelakorik edo behintzat ez hemen bezalako abiadurarekin. Bistan zegoen honetan
|
ere
Nafarroa diferentea dela, eta Sebastian den bezalako apezpiku ultraeskuindar batekin edozer gerta zitekeela.
|
|
|
Frankista, eskuindarra eta ultraortodoxoa dugu
|
ere
Nafarroako Foru Berria (1973), ondarearen gai honen eztabaidari dagokionez, usukapioa erregulatzen duena.
|
|
|
Bidasoa aldean hain beharrezkoa diren obrak behingoz akituak ikusiko genituela. Baina batez
|
ere
Nafarroako zatian obren abiadura zein den eta zein egunetan gauden ikusita, bertze behin desilusio bat hartuko dugu. Atzerapenaz gain, ia ez da aitzineratzen, eta horrek benetan kezkatu eta pentsatzen jartzen gaitu. Bertze behin, Nafarroako Gobernuak Belateko alde honetan bizi garen herritarrokin egiten duen bazterketa lotsagarriak kezkagarria izaten jarraitzen du.
|
|
|
Hala, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan
|
ere
Nafarroan gertatu zen gauza bera gerta daitekeela aurreikusten du Urkulluk. Madriletik urrutiko agintez gidatutako herririk EAJk ez duela nahi argudiatu du, eta PSE EEri egotzi dio eguneroko hemengo arazoez ez arduratzea.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak hartuko du bere gain Castejon eta Iru, eko geltoki berria arteko proiektuaren idazteko lana, eta Espainiako Sustapen Ministerioak Zaragoza (Espainia) eta Castejon artekoa. Castejon eta Iru, ea arteko lanak
|
ere
Nafarroako Gobernuak esleitu eta egingo ditu, baina gainegitura deitzen dena, hots, bidea bera, haren elektrifikazioa, seinalizazioa, azpiegitura nagusiak, segurtasun sistemak eta telekomunikazioak, Sustapen Ministerioak egingo ditu. Lan hauen aurrekontua, ofizialki, 1.000 milioi eurokoa da.
|
|
|
Eta azken jardunaldian lortu du denboraldi honetan ere onenen artean jarraitzea, Real Madrili estu eta larri irabazita (2). Ospakizunerako garaia zen igande iluntzea Iru, ean; ospakizunerako garaia zen atzokoa
|
ere
Nafarroako hiriburuan... Baina gaurtik aurrera gogor lan egin du klubak azken denboraldietako joera iraultzeko.
|
|
|
Aurten
|
ere
Nafarroako Nazioarteko Musika Jaialdia ospatuko dute Esteribarko Eugi eta Zubiri herrietan. Lehengo urtean, herrialde askotako 18 musikarik hartu zuten parte, eta jaialdi arrakastatsua izan zen.
|
|
|
Gaur
|
ere
Nafarroako Goma Gaineko Zortziko Sokatira Txapelketako hirugarren eta azken jardunaldia jokatuko da 17:00etatik aurrera, Elizondoko kiroldegian. Gizonezkoen 640 eta 600 kiloko eta emakumezkoen 500 kiloko saioak jokatuko dira.
|
|
2010
|
|
|
Jose Andres Burguete CDNkoak Euskararen Legea babestu du, esaten dutena esaten dutela
|
ere
Nafarroako Foru Erkidegoan euskara garatzea ahalbidetu duelako.
|
|
|
Asteazkenean, berriz, Kantauri isurialdean behe hodeiak agertuko dira, kostaldean batez ere; dena dela, frontea deseginda dator eta ez da euririk espero. Barnealdean, berriz, eguraldiak eguzkitsu jarraituko du arratsaldera arte; orduan bero hodeiak sortu eta zaparradak bota ditzake, batez
|
ere
Nafarroan eta arratsaldearen bukaeran. Tenperaturan, aldaketa handirik ez.
|
|
|
14 Mendiburu misioetan ibili zen hotegeita hamar utean(), batez
|
ere
Nafarroako iparraldean eta Gipuzkoan (Altuna 1982). Kardaberaz, berriz, Araban eta Bizkaian ibili zen, inkernu handiz azken hau ere, 150 misio emateraino (Garai, 1.or.).
|
|
|
Urtero bezala, aurten
|
ere
Nafarroa Oinez festarekin bat egin du Euskaltzaindiak. Irailaren 24an, Atarrabian, hainbat ekitaldi egin zituen Akademiak.
|
|
|
Hori dela eta, alerta horia ezarri du Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian ere hotza espero da, eta baita elurra
|
ere
Nafarroako zenbait lekutan. Dena dela, herrialdeotan ez dute inolako alertarik ezarri.
|
|
|
Euskal Herri osoa zuri esnatu zen atzo, baina egunak aurrera egin bezala, elurra urtzen joan zen. Apenas egin zuen elurrik, baina goizean goiz, errepide zurituek eta izotzak arazoak eragin zituzten, batez
|
ere
Nafarroan eta Araban. Errepide sare nagusia zabalik eduki zuten; bi mendate baino ez zeuden itxita, biak Araban:
|
|
|
Euskal Herrian jabetza mota hau oso zabaldua izan zen, jabetza pribatuak ia osorik ordezkatu zuen arte. Hala ere, hain izan zen garrantzitsua, zein gaur
|
ere
Nafarroako eta beste toki batzuetako lurrek oraindik ere jabetza mota hau mantentzen dute. Interneten gure herri lurrak ere baditugu.
|
|
|
NEBeko Ion Errok Nafarroan nahikoa diskriminazio jasan dutela eta PSNk egindakoaren antzerako proposamenekin bat egiten dutela adierazi du. Hala ere, uste du proposamena onartuta
|
ere
Nafarroan aldaketa hori ez aplikatzeko tresnak izango dituela Nafarroako Gobernuak. Nafarroak duen arazoa gobernua bera da, Erroren aburuz:
|
|
|
Bilgune Feministako kide Itziar Urrak egin bezala, Paul Bilbaok
|
ere
Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politika salatu zuen atzo agerraldian. Nafarroako Gobernuak daraman politikaren ondorioz, desagerrarazi egin nahi du euskara, arbuiatu zuen Bilbaok.
|
|
|
Nabarmentzeko modukoa da KPIa osatzen duten hamabi sektoreen artean gehien igo direnetako bat garraioa (%0, 5) izan dela, eta hori erregaiaren garestitzearen ondorioz izan da. INEren arabera, maiatzean erregaiak garestitu egin ziren Hego Euskal Herrian (%1), batez
|
ere
Nafarroan (%1, 5). Urtebetean, berriz, %20 inguru.
|
|
2011
|
|
|
Garai bateko gure basoko herrietan, gailur eta agirre gotorretan, ezkur irinaren berri bada. Etnobotanikariren batek
|
ere
Nafarroako Bakedanon jandako ezkur ogiaren berri jasoa du. Urbasapeko Ameskoabarreneko herri honetan artaditik bada (Quercus ilex), baita, inondik ere, arteari etekina ateratzeko artetik ere.
|
|
|
Rua ko San Pedro, San Nikolas, San Migel eta Hilobi Santua. Garai honetakoa da baita
|
ere
Nafarroako Erregeen jauregia. Lizarrako elizak San Juan de la Peñako monasterioaren agindupean egon ziren urte askotan eta egoera horrek tirabira ugari sortu zuen Nafarroako eta Aragoiko agintarien artean.
|
|
|
izendatzen zirelako froga guk transkribatuko dugun pleguaren izenburuan bertan dator. Kantu berri hauek Euskal Herriko sortaldean (batez
|
ere
Nafarroa behereko sortaldetik Zuberoarantz, guk uste dugunez) khantore berriak edo khantore, o berriak izan zitezkeen2.
|
|
|
Bestalde, bezperak euskaraz eskaintzerakoan, igande arratsaldetan otoitzaldiak salmoak erabiliz egiteko aukera eskaintzen zuen. Batez
|
ere
Nafarroan eta Gipuzkoan izan zuen erabilera.
|
|
|
Inkesta pasatzeko unean, nabariak izan dira muga administratiboak. Batez
|
ere
Nafarroan. Ipar Euskal Herrian nahiz Euskal Autonomia Erkidegoan guk geuk kontrolatu dugu inkestaren nondik eta norako osoa.
|
|
|
Lehen hirurak Nafarroan atxilotu bide dituzte eta laugarrena Araban. Guardia Zibilak
|
ere
Nafarroan egin ditu atxiloketak, Iruñean, Atarrabian, Barañainen, Burlatan eta Etxarri Aranatzen. Atxilotuetako bat Iker Moreno LABeko kide eta Txelui Moreno ezker abertzaleko bozeramailearen semea litzateke.
|
|
|
Etxeak familietan eta gizartean duen eragina nabarmena da, batez
|
ere
Nafarroako Mendialdean eta Erdialdean; horrexegatik, etxeen izendegia gure ondare kultural ez materialaren parte ere badela azpimarra daiteke. Hartara, etxeen izenen azterketa ildoa garrantzitsua da historiaren, kulturaren eta hizkuntzalaritzaren ikuspegitik; izan ere, hizkuntzaren beraren aldaerak aztertzeaz gain, gizartearen usadio eta ohituren informazioa ere ematen digu:
|
|
2012
|
|
|
Lehen aukerak irabazi zuen, eta, gaur egun, Frantzia da Europan udal gehien duen herrialdea (36.678 udal). Eredu hori Hego Euskal Herrira iritsi zen, eta udalen atomizazioa batez
|
ere
Nafarroan islatzen da gaur egun. Egoera hori bideratzeko aukeretako bat da udal txikien arteko bat egiteak bultzatzea. Dena den, prozesu horrek herri batzuetan ezinegona eragin dezakeenez, Izuk uste du ez liratekeela derrigorrezkoak izan behar.
|
|
|
Zenbat eskertuko nizukeen euskaldun jendea, oro har, gutxi irakurtzera baina bereziki euskaraz gutxi irakurtzera emana den euskaldun jendea, erdal prentsatik askatu eta eskuarki euskal prentsa irakurtzera etor dadin, gero eta gehiago euskal liburuak irakurtzera, euskara egun baino debekatuago zegoen garaietan egun
|
ere
Nafarroaren zati handi batean kasik debekatua eta zigortua dela, eta Iparraldean arras gutxietsia beti banaka batzuen artean sortu zen euskal egarria susper eta heda dadin lau haizeetara eta zazpi lurraldeetara, geroz sutsu eta kartsuago.
|
|
|
1 Gizartea bizkor aldatzen ari da, zahartze prozesua areagotzen ari da, jaiotze tasa urriak ia ia bere horretan segitzen du eta denbora laburrean etorkinen kopurua nabarmen hazi da, batez
|
ere
Nafarroan (etorkinak %11, 2 Nafarroan eta %6, 6 EAEn).
|
|
|
Ondorengo lanak
|
ere
Nafarroan kokaturiko ikerketa bat du oinarri: Lizarra, euskararen biziberritzetik indarberritzera.
|
|
|
Urtero bezala, aurten
|
ere
Nafarroa Oinez festarekin bat egingo du Euskaltzaindiak eta bihar, ostiralean, urriaren 5ean, Zizur Txikian, hainbat ekitaldi egingo ditu.
|
|
|
Krisi hura ere nabaritu zen hizkuntzan: atzerakada ikusgarria jasanzuen euskarak, batez
|
ere
Nafarroa Garaian eta Araban. Garaiko alde interesgarria etapositiboa izan zen Baskonia akitaniar edo kontinentaleko populazioaren inplikazioagatazketan:
|
|
|
Nafar Sustarren bila, kalejira gaztelura izeneko ekimena egin zuten Nabarraldek antolatuta. Jendeari garai baten Elosu
|
ere
Nafarroa izan zela erakustea izan zen helburua.
|
|
|
1979, berriz eskuratu zen autogobernurako ibilbidea eta Foru Konstituzioak eragin konstituzionala hartu zuen, batez
|
ere
Nafarroaren autogobernuaren egitasmoan. 1917 bitarteko ahaleginek, Foru Konstituzioari uko egin gabe, Autonomia Estatutuen filosofia politikoa eta ikuspegi berria hezurmamitu eta gihartu zuten.
|
|
|
Nafarroako ordezkariek
|
ere
Nafarroako Diputatu probintzialeko kideei beraien programa indarrean jartzeko beste euskal ordezkariekin apurtzea premiazkoa zutela esanez idatzi zien. Gainera, Madrilgo iritzi publikoa, euskal ordezkarien aurkakoa zen.
|
|
|
Hain justu ere hortxe dago koxka: euskaldunoi ez zaigu haizu, ez lehen, ez orain, eta ez gero ziur aski, gure euskalduntasuna aldarrikatzea mila eta bat oztopo eta eragozpen pairatu behar izan gabe; orduan
|
ere
Nafarroako patroi handiaren euskalduntasuna aldarrikatu beharra zegoen, sasiko Historiaren kontra, egiazko Historiaren alde. Horrela sortu zen Euskararen Nazioarteko Eguna, 1995etik aurrera EAEn instituzionalizatuta dagoena.
|
|
|
batetik, Madril prest zegoen arazo administratiboak negoziatzeko (zergak, udalen kontrola, zor publikoa...), baina inola ere ez botere politikoaren banaketa onartzeko; euskaldunek, aldiz, foru politikoak nahi zituzten, alegia, ez soilik eskumen administratiboak, baita botere politikoa ere. Hain justu
|
ere
Nafarroak legea erdietsi zuen une horretan foru politikoei uko egitea ontzat eman zuelako (gerorako historia besterik da), baina gainetiko lurraldeek ez zuten horrelakorik onartu eta negoziazioa geroko geroan galdu zen behin eta berriro. Baina bi arrazoi aipatu ditugu, eta horra bigarrena:
|
|
2013
|
|
|
–Izan zaitez berriz
|
ere
Nafarroako errege. Baita Frantziakoa ere.
|
|
|
Henrikek ez du ahanztekoa nongo errege izan den eta nongoa izaten segituko duen hemendik aitzina. Ezta ahantzi
|
ere
Nafarroa zer izan den eta zer izan behar lukeen.
|
|
|
–Ezta zu
|
ere
Nafarroakoarenetik, harengana itzulita.
|
|
|
Ondotik, martxoaren 16an jokatuko da gizonezkoen 560 kiloko txapelketa saio bakarrean, baina hemen ez da Amaiur lehiatuko. Martxoaren 23an, 600 kiloko txapelketa mistoa jokatuko da Laudion (Araba), hemen
|
ere
Nafarroako ordezkaritzarik gabe.
|
|
|
Honek esan nahi du zementu fabrikako langileen %45ez libratu dela (edo libratu nahi duela) eta harrobietako %67z baino gehiagoz. Berriz
|
ere
Nafarroako Gobernua" engainatu" egin du, hondakinak erraustea baimenduz gero, lanpostuak mantenduko zituelako amarrua erabiliz.Argi geratu bada Portland ek egin behar dituen inbertsioak hondakinak kudeatzeko beharrezkoak dituen obrak burutzeko besterik ez direla, I+G+B (Ikerketa+ Garapena+ Berrikuntza) saileko langileen kaleratzeak agerian utzi du zein den FCC ren zementu fabrikaren leh... Baina iruzur handi hau ez zen posible izanen Nafarroako Gobernuaren parte hartze eta laguntzarik gabe.
|