|
2000
|
|
|
Gero zabaldu eta zabaldu, inguruan dituenak gupidarik gabe zanpatu, itzalpetu edo elikagairik gabe utziz akabatuz haziko da. Indian beldurra
|
ere
biziko zuten garai batean zuhaitz hau egiteko gai zena ezagututa; tratante edo merkatarien zuhaitza deitzen diote eta zuhaitz sakratua, gurtua da hango erlijioetan.
|
|
|
Orain oroitzapen goxoa dut, baina orduan ikusi nuen zer den euskara bizia. Ordura arte ikasitakoa
|
ere
bizia da, Bilboko tabernetan eta asko egiten genuen, baina baserriko mundua zer den, eta...
|
|
|
Pertsonaia andanarik handiena lehendabiziko partean dago, eta erritmoa
|
ere
biziagoa da hor 166 orrialdetik aurrera baino, eta lehendabiziko zati horretan, dago Izurkiz bizien, gerra aurretik alegia, hausturaren aurretik. Eta erritmoa moteltzen denean ere, ederki asko islatzen du moteltasun hori Jokin Muñozek.
|
|
|
Karrantzako errekastoetan, ibai karramarroak
|
ere
bizi dira. Ibai karramarro autoktonoak, arrantza eta izurri baten ondorioz atzerakada nabaria jasan zuen duela zenbait urte, eta gaur egun desagertzeko zorian dago.
|
|
|
Izan ere, ez al zaizu iduritzen ezen kanpoko mundua barnekoaren ispilu ere bihur daitekeela batzuetan, jaun André? Zeren, nola mundu fisikoan badiren aparatuak urruna hurbilarazteko, kasik gure baitaraino, arimak ere baitu bere teleskopioa, zeinak gure baitaren baitaraino sartzen baititu, denboran barrena, nehoiz
|
ere
bizi izan ditugun gertakiak eta iduriak, eta memoria da teleskopio hori. Konparazione, orain zahartu samarra nagoela eta adinean gorat noala, ezin urrunago dakusat haurtzaroa, baina haur hura ere hemen daukat, neure baitaren baitan, noiz eta memoriaren talaitik hari beha paratzen bainaiz.
|
|
|
Baina bertze interpretazino honetan balegoke alderik, zeren nik ez bainuke gizona munstrotzat hartuko, bere bakarrean eta bere osoan anitz moldetakoa delako eta bere aniztasunean osoa eta bakarra; aitzitik, ez al duzu uste ezen, noiz eta aniztasun horretan zati batek bertzeak irensten baititu, bihurtzen dela gizona, edo bihur daitekeela, nehoiz baino munstroago, zeren jabetzen baitzaio orduan osorik ideia bat eta behako bakar bat eta zeren, behako horretan itsuturik, hartzen baititu ondoren armak bertzeen hiltzeko, nola gertatu izan baita Europako lurrak urte luzeetan hondatu eta esteialdu izan dituzten gerla erlijionezkoetan...? Eta ez ote duzu uste, halaber, ezen, zenbatenaz zabaltzenago dugun bihotza eta adimendua, hainbatenaz gehiago uler dezakegula ezen hainbat partez eginik gaudela... eta parte batean garela ardi, bertze parte batean otso, eta gizon bakoitza bere ardiak bizi duela, nola otsoak
|
ere
bizi duen?
|
|
|
—Anaia Eltxok
|
ere
bizi beharra dik... hura ere Jainkoak egina denez gero.
|
|
|
...atean aipatu dizut, hitzen erabilpenaz ari nin tzaizula eta sagar hitzaz zehazki, ezen bakoitza bere sagarrak bizi duela, zeren eta bat bederak bere gisarat eta bere molderat ulertzen baititu hitzak, eta bat bederak bere kutsua emaiten baitio nola honako hitz honi hala harakoari, halako moldez, non berdinzki erran baitezakegu, honelatan, ezen, nola bakoitza bere sagarrak bizi duen, bere paradisuak
|
ere
bizi duela.
|
|
|
Oso jende ona dela, egoismoak eta harrokeriak kutsatu gabea: indiar gorri batzuk dira, hemen ez ezik Santo Tomásen inguruan
|
ere
bizi direnak. Baina bada hango eta hemengo indiarren artean alderik; izan ere, hemengoak ongi tratatu genituen, eta haiek berdin ihardetsi digute; Santo Tomás ingurukoak, berriz, gaizki tratatu zituzten, eta, ondorez, haiek guztiak erreboltatu ziren, guti batzuk izan ezik...
|
|
|
Zer erran ote dut nik orduan, hirurogeitan goiti nabilela? Eta nola erran diezadakezu ezen bizitzaren iturria agorturik dakusazula, baldin zuhaitzetik erortzen den hostoa
|
ere
bizi berri baten ongarri bihurtzen bada. Eta zer da, bada, Rosaren heriotza, zuhaitzetik erori den hostoa baizik, zuk bizitzaren alde jartzen jakin behar duzuna?
|
|
|
Eta hortzak ere zuri zuriak zituen eta halakoak izan zituen gerora
|
ere
bizi izan zen artean; eta nik galdetzen nion zergatik zituen hortzak hain zuriak, zeren ikusten bainuen ezen adinean gora zihoan jende gehienak belzturik edo usteldurak jorik zituela, hainbat hortzen eskas ez zenean, eta Felisak ihardesten zidan ezen gauero gauero egiten ziola otoitz santa Apoloniari, 2 santa martiriak haren hortzak eta haginak zain zitzan.
|
|
|
Baina kontrakoa ere ez da gezur tipiagoa izan enetzat. Zeren bertze muturrean
|
ere
bizi izan bainaiz, jan edanetarat eta emaztekietarat emana, eta urgoitu eta gogaitu nintzen azkenean, nahiz eta aitortu behar dizudan ezen iragan nituela oso mementu onak ere.
|
|
|
Baina ez, Gasteizen arra  tsaldeko seiak inguru izango dira eta auskalo hura non dagoen, auskalo norekin. Espazio desberdinetan ez ezik, denbora desberdinetan
|
ere
bizi garela dirudi. Eta baleki zein beharrezkoa zaidan beraren besarkada, zein beharrezkoa eta, hala ere, zein aitorrezin.
|
|
|
Egia da" Sentitzen dut" esamoldea erabiliegi dagoela, baina halaxe dago oraindik ere hainbestetan erabiltzen dugun" Maite zaitut" adierazpidea ere, eta hala
|
ere
bizi bizirik dago, eta konbentziturik nago esaten den bakoitzean esanahi berria, ñabardura gehiago egokitzen diogula adierazi du ahots sakon bezain pausatuz, denoi epaiketa fartsa bat zela kasik ahanztarazten zigula. Eta begien bistan dago neska hori ezagutu aurretik, eta ondoren, Billek azaldu izan didan maitasuna desberdina dela; baina hanka sartu du eta halaxe onartu du, munduko ohore guztiak jasotzen ari zela, munduko pertsona apalenaren mailara etorriz, gauzarik intimoenak denon aurrean azaldu beharrez.
|
|
|
Ikasiko dugu gero euskarak hori guztia ez direnak
|
ere
bizi dituela. Eta hortxe da, prexixo, bizirik gordeko diguna.
|
|
|
Lauaxetak irri egin zuen. Berak aspaldi idatzitako poema zaharretako metaforek oraindik
|
ere
bizirik dirautela egiaztatzen duen idazlearena zen irri hura.
|
|
2001
|
|
|
Argi geratzen den moduan, oso kanpaina zabal eta garrantzitsu batetaz ari gara, baita esfortzu ekonomikoari dagokionez ere, baina Iparraldean ikastolek oraindik
|
ere
bizi duten egoera zaila ikusirik, Seaskak horren behar garbia gogorarazi du. Diotenez, jasandako erasoak oso garrantzitsuak izan dira, urte askotan zehar gainera, eta gizartearen artean ezjakintasuna zabaltzera lagundu izan dute.
|
|
|
Udaletxea eta Kontsuletxea (hau merkataritzaz arduratzen zen). Merkataritza eta itsasoari loturiko enpresek aberastuta, Bilbok garapen garaiak ezagutu zituen, baina nekazal herriekiko tentsioak
|
ere
bizi zituen, hauek Bilbo beren kontura aberasten ari zela pentsatzen zutelako. Izan ere, hiria bere interesak gordetzeko aginte zentralarekin aliatzen zen, askotan herrien interesen aurka.
|
|
|
Era berean, Bizkaia, Gipuzkoa, Araba eta Nafarroako Lurralde Historikoetan Hitzarmen eta Kontzertu Ekonomikoen zerga erregimenen alderdi zenbaitek
|
ere
bizirik irauten dute.
|
|
|
Bost urte luze hauetan egin duguna ikusita, begi bistan dago prozesu horigeuk
|
ere
bizi izan genuela. Honetan geu izan gara ikasleak, guretzat ere ikas prozesua izan da:
|
|
|
Nik ez dut arazo horietatik bakar bat
|
ere
bizi, emakumea naizen arren.Alderantziz, nago, emakumea naizelako erabili egiten nautela zentzu batean: politikoki zuzena da emakumeren bat tartean izatea, dela argitaratzeko orduan, dela mahai inguru bat antolatzeko orduan, dela hitzaldi sorta batean... eta beti, osoondo tratatua sentitu naiz. Ondoegi... moskeatzeraino ia ia, ze, nik idaztendudanean, ez dut nahi emakume idazlea naizela gogoratzerik.
|
|
|
ezin liteke animaliarik kalitu. Sugegorri edo kobrarik pozoitsuenek
|
ere
bizitzea merezi dute. Arratoiek ere bai, beraz.
|
|
|
‘Eta beste sasoi batzuetan
|
ere
bizi zen, antzina edo etorkizunean bizi zen orainean bezainbeste, orainaldian baino askozaz gehiago... ’
|
|
|
lan nekagarri hori, ia ezin jaso ahalako zama astun hori gure gain dagoela, ez duela bestek egingo, ez digula inork eramango. Eta aski murriztua eta erdi agorturik gureganaino heldu den hizkuntza aurrera
|
ere
biziko bada, gure eskuan dagoela ahalegintzea, orain arte inoiz ez bezala. Eta horretarako nahi hutsa, ondore gabeko nahia, eragin indarrik gabekoa, ez dela aski izango.
|
|
|
Eta oraindik ere, Jauna  lagun, ageriagorik utziko du, Orixek bere bere duen beste poema hori argitara eman dezanean. Denborari gogor egitea, etxeak hartu dituen kalteak nolabait konpontzea, hizkuntzak aurrerantzean
|
ere
bizitzeko behar duen kemenez indarberritzea, gure arloa da. Larre hizkuntza dena kale hizkuntza bihur dadin, hain maite dugun garo usaina ânorbaitek gorotz usaina esango lukeâ zertxobait galtzea nahitaezkoa izango du.
|
|
|
Gizaldien arteko borrokari legezkoa deritzat, bizitzak berekin dakarren legearen semea. Bizirik dagoen herri batean ez ditu gizaldi gazteak aurrekoen sinesteak, esanak eta eginak itsu itsuan ontzat hartuko eta zenbat
|
ere
biziago herria, orduan eta biziago gizaldien arteko etsai  tasuna. Beraz, lehenaren adorazio harrituan ez badaude ahuspezturik gure gazteak, bizi garelako seinale da hori, besterik baino gehiago.
|
|
|
Eta esperantzak? Bat bai behintzat, oraindik
|
ere
bizi gara, eta gainera ez edozelan. Ez baita gutxi joan den mendean erdietsirikoa:
|
|
|
Azken finean, Albert Camus eta Jean Paul Sartrek Bigarren Mundu Gerraren amaieran sentitu zuten hura ez zen oso urruti egongo gaur egun iragartzen ari den Hirugarren Mundu Gerraren hasieran senti daitekeen honetatik. Orduan eta orain ez dira oso ezberdinak absurdoaren sentsazioa, galera sentimendua, gauza berberak berriz
|
ere
bizi beharraren fatalitatea eta, azkenik, norberaren errealitate sozial, politiko eta kulturalarekin, nola edo hala, konprometitzeko beharrizana.
|
|
|
Gorago adierazi dut, itxura batera, arrazoiketa pragmatikoa egiten zuela Xarritonek gerraren amaieraz, ez baitzuen nazien alderako gaitzespenik ageri, ez eta honen alde jokatzen ari zen Petainen alderako. Handik, euskaldunok ere gogo eta gorputz bizi izan dugun historiatik, bigarren mundu gerra
|
ere
bizi izan baitugu iparreko haurrideengogo gorputzetan, atera genezakeen irakaspena jaulki dut. Ikus dezagun zein zen garai honetan Iparraldean ideologia nagusia.
|
|
2002
|
|
|
Ibaizabal argitaletxeak kaleratzen duen «Tento» bilduma etxeko txikienei zuzendua dago, bost urtetik aurreragoko irakurleei. Tento txakurtxoa daukate protagonista, baina hari gertatzen zaizkionekin erraz identifika daitezke neskato eta mutikotxoak, beraiek
|
ere
bizi izan dituzten edota dauzkaten esperientzietan baitaude oinarriturik Ricardo Alcantarak idatzi, Iñaki Zubeldiak euskaratu eta Gustik marraztutako istorio hauek. «Tento eta pelutxezko hartza» deitu ipuinean, horrelako panpin bat oparitzen diote txakurtxoari.
|
|
|
Zuk dituzun ideiekin, proiektuekin, poztu egiten zara zure lagunaren zorte onarekin, beti ari zara pentsatzen nola demontre apurtuko dugun behartsuen eta aberatsen artean dagoen ezberdintasuna... ikusten dut oso solidarioa zarela. Zuk baduzu barruan eromen magiko hori, eta alkoholik gabe
|
ere
bizi zaitezke oso pozik. Bizitza kalitatea lortu behar duzu, eta hori askatasunaren atzetik joanda egiten da.
|
|
|
Atsekabea, mingostasuna duten uneek
|
ere
bizi eta jasan behar ditugula uste izan nuen, ordea. Noraezekoa, mundu honetan beheraldiak eta bihotzil liparrak guk garaitu beharra.
|
|
|
Izan ere, Basotx jaio eta bizi izan zen tokitik urrun semar egon itsasoa. Halaere Basotxek Izarnelen maitakundea iritsi nahiean itsaso hain beldurgarriarengandik hurbil samar
|
ere
bizi izateko, gertu zegoela adierazi zion.
|
|
|
Hona hemen XIX. mendeko Europako gizarteen ezaugarri nahiko orokor bat, Euskal Herriak
|
ere
bizi izan zuena: ordura arte tamainarengatik eta jarraitutasunarengatik ezagutu ez ziren produkzio eta populazio hazkunde orokorrak ekarriko zituztenindustrializazio prozesuak.
|
|
|
Era berean, Euskal Herrian bizi direnek, bestela gura baldin badute, ez dute zertan euskarazko kultura kontsumitu Euskal Herrian bizitzeko (ez bakarrik gazte lania eta frantsesa hor daudelako, ezpada arabieraz
|
ere
bizi daitezkeelako Euskal Herrian bertan, Herri Arabiarretako hedabide erraldoien jaurtipen kulturalei esker, eta, horrela, beste kolektibo batzuk ingelesez, errusieraz, nahiz italieraz bizi daitezke, hizkuntza horiek ofizialtzat dituzten estatuetan fisikoki bizi gabe?).
|
|
|
Kulturak gizakiaren bizitza arautzen du, baina gizakia bera da kulturaren sortzailea, erabiltzailea eta aldatzailea. Gizakia bizirik den heinean, kulturak
|
ere
bizirik dirau.
|
|
|
Kordoban jaio arren, ume umetan joan zen Erromara aitarekin eta izekorekin. Egipton
|
ere
bizi izan zen bost urtetan edo, izeko horrekin. Berriro Erroman, senatari karguan jardun zuen.
|
|
|
Nirea izan ahal bada, lehen izan zen legez, bizi dadila Jason. Ezin bada... hala eta guztiz
|
ere
bizi dadila, eta nire oroigarri gisa, gorde dezala nire oparia. Errua Kreonterena da guztia, zetroaz neurriz kanpo baliatuz, ezkontza bat desegin baitu eta seme alabei ama kendu baitie eta horrela sendo loturik zeuden fideltasun lokarriak hautsi baititu.
|
|
|
Lesio horrek oso min larria eragiten du, eta oso maiz, epe luzerako ezintasuna eta arnas arazo larriak eragiten ditu. Osteoporosia gizonezkoetan baino garrantzitsuagoa da emakumezkoetan; hala ere, gizonezkoak ez daude arriskutik salbuetsita, batez
|
ere
bizi itxaropena nabarmen igo den unean. Gaur egun, hausturen herena gizonen artean gertatzen da, eta 2025ean emakumeen artean gertatzen denaren berdina izango dela kalkulatzen da.
|
|
|
Miguel Hernández unibertsitateak (UMH) hipergluzemia iragankorra ikertzen lagunduko duen bide berri bat aurkitu du, haurdun dauden emakumeek maiz pairatzen duten arazoa, eta odoleko glukosa kontzentrazioa handitzea, gehienezko tasaren gainetik. Israel Jarabo doktoregaiak bere tesiaren bidez ateratako ondorioek emango diete beste ikerketa batzuei, bai arazo horri buruz, bai kataratei buruz, herritarren artean ohikoenetakoa den gaixotasunetako bat baita, batez
|
ere
bizi itxaropena handitzeagatik. Jaraboren lanaren arabera, degododoa, 35 zentimetro inguruko jatorri txiletarra duen karraskaria, bi patologiak aztertzeko animalia eredu ona izan liteke.
|
|
|
Artean bere ama
|
ere
bizi zuen, 90 urteko andrea. Amona hari entzutea Mozarten musika entzutea bezala zen.
|
|
|
Confieso que he vivido esaten zuen Pablo Nerudak, baina ni
|
ere
bizi izan naiz. Jende askori esker:
|
|
|
Eta are gehiago. Oraindik
|
ere
bizitzen jarraitu nahi baitut. Sarak eta Leirek nigan bizirik iraun artean, eta zoritxarrari irri bat edo beste osteko gai naizen neurrian:
|
|
|
Itsu eta atzenkor egon behar du batek, edo bi begiak lausoturik izan gutxienez, hizkuntza kontuetan oraingo egoera eta orain dela hogeita hamar bat urtekoa berdintsuak direla pentsatzeko. Itsu, betiko gau lazgarria begietan, edo, lehen esan dudan gisa, beste planeta batean bizi, hori ere gerta daiteke, eta ez nintzateke harrituko batere hau izango balitz kasua, hemen bizi den jende anitz aldi berean beste planeta batean
|
ere
bizi delako. Ez dakit:
|
|
|
Eta hori aski zuzena da, Marteko kontuek bai baitute, ez pentsa, pisu handia guretako, zuk ez bezala nerabetasuna aspaldian gibelean utzi genuenendako, zeren zure adinean zalantzak baikenituen guk planeta hartan marteraz egiten zuen jenderik bizi ote zen menturaz. Euskararen batasuna bideratzen ari zenean ohartu ginen, beharrik, han ez zela inor
|
ere
bizi. Ikus dezagun, bada, zein diren Bonapartek aztertu ez zuen euskalki berri honen ezaugarriak.
|
|
|
Istanbulen eta Kairon bizi izan zen, eta han jarri zen harremanetan arabiar munduan entzutetsuena zen Al Azhar unibertsitateko intelektualekin. Londres eta Parisen
|
ere
bizi izan zen.
|
|
2003
|
|
|
20 urte bete arte Madrilen bizi izan zen. Ingalaterran
|
ere
bizi izan da. Zuzenbidean lizentziatua da.
|
|
|
Deflazioaren jatorria zein den, ezberdina da galdera horren erantzuna. Ekonomiaren historian, lehen
|
ere
bizi izan dira prezioak jaitsi izandako garaiak. Deflazioko episodioetako bat, ekonomian eraginik negatiboenetakoa izan zuena, Estatu Batuetan gertatu zen, 30eko hamarkadan, Depresio Handia deiturikoarekin.
|
|
|
Nola pentsatuko genuen indusmakinak sartuko zituztela jendea etxe barruan egonda?». Beste arrisku egoera batzuk
|
ere
bizi izan dituzte urteotan, Vaticanoko kupulatik zintzilik zeudenean, esaterako, bertako polizia trakets samar ibili omen zelako.
|
|
|
Orain 13 urte, gizabidetik urrun dagoen txoko bat erosi nuen bertan, zibilizaziotik urrun. Halaber, nire bikoteak badu etxebizitza bat Kantabrian, jatorriz hangoa baita, noizean behin han
|
ere
bizi gara. Halaber, ez dut hilabete bat pasatzen uzten Euskadin zenbait egun izan gabe.
|
|
|
Hegoalde guztia Frankismopean egonik, oso baldintza zailetan egindako lana izan zen berea, eta akats batzuk zituen ELAk bildutako lehen zerrenda hark. Bazen han falta zenik… eta baita, zorionez, zerrenda hartan fusilatua bezala agertu eta gaur egun
|
ere
bizirik dirauenik ere. Ulergarria.
|
|
|
Espezialitate horrek garapen handia izan du Estatu Batuetan, eta, azkenean, sakon sartu da Europan. Terapia “antiaging” serioek narriadura fisikoa neurtu, konpondu eta prebenitzen dute, batez
|
ere
bizi ohiturak aldatzen dituzten neurrien bidez. Baina tratamendu zorrotzekin batera terapia pseudozientifikoak sortzen ari dira, promesa faltsuak dituzten pazienteen osasuna arriskuan jartzen dutenak. Ibilbide arriskutsu hori geldiarazteko, AEBetako 50 biogerontologok kanpaina bati ekin diote Estatu Batuetako hainbat komunikabideren bidez, “adinaren aurkako” botiken aurka.
|
|
|
. Erosi behar den etxebizitza aukeratzeko unean, komeni da errealistak izatea egungo eta etorkizuneko aukerei dagokienez. Etxebizitzaren ondorioz gehiegizko zorpetzea izanez gero, beste ondasun eta kontsumo batzuen gastua murriztu egin daiteke, eta horiek
|
ere
bizi kalitatea hobetzen dute. . Ez da etxebizitzarik erosi behar epe laburreko espekulazio asmoekin.
|
|
|
Delumeaurentzat garbi dago fededunengan beldurrak esperantzak baino gehiago eragin zuela. Izan ere, beldurraren koloreak askoz
|
ere
biziagoak, zirraragarriagoak, ziren, batez ere Erreforma katolikoaren ondoren entzuleen emozioak piztu âhau da, entzuleak ikaratuâ nahi zituen sermoi mota nagusitu zenean. Erlijiotasun barrokoaren ezaugarriak gogoratzearekin nahikoa dugu:
|
|
|
Ondorenez, erlijioaren espirituak galdatzen du gaiztoenak
|
ere
bizi daitezela onak bihur daitezen, baina erlijio horren espiritu botereek gizakiak batzeko duten bide bakarra da zigorrak jartzea, ardi galduak berriro itzul daitezen utzitako eginbeharren bide zidorrera; eta denborabotereen helburua ordena publikoa mantentzea izanik, botereok horretarako behar diren zigorrak ezartzen dituzte, tormenturik gogorrenak ezarriz, ordena horri kalte egiteagatik zigorr...
|
|
|
aurretik
|
ere
bizi izan zirenen ikasgaia.
|
|
2004
|
|
|
Ugaztun asko neguko hotzarekin moteldu egiten da, bizi aktibitatea erruz jaisten dute; testuinguru honetan koka ditzakegu animalia hibernatzaileak ere, alegia, negua lozorroan pasatzen duten horiek. Baina udaberriko tenperatura igoerarekin aktibitatea berpiztu eta badirudi animalia askok bestelako beroaldiak
|
ere
bizitzen dituztela, udaberriaren zorabioak harrapatuta edo. Hona hemen zenbait adibide:
|
|
|
Kexa aurkeztu dizuten pertsonen aurrean beren eskubidea bete ez izateak kezkatzen zaitu. Sosegurik eza
|
ere
bizitzen da karguan, jakina».
|
|
|
Nire posizioak argitzen joateko abagunea. Ahulezia uneak ditugun momentuetan, esan nahiko genukeena esatera ausartu ez eta gero bere momentuan esan ez izanagatik damua sentitzeko momentuak
|
ere
bizi izan ditut. Izan ere, batzutan zuhurtziaz jokatu behar duzulako, bestetan, arrisku handiz jokatu behar duzulako, beste batzuetan erabat seguru ez zarelako, ezin duzu bat batean bururatzen zaizuna esatera atera.
|
|
|
Epaileak aurrera egiteko eta abokatuak aberasteko nagusi diren interesek eskatzen duten perfila eman behar dute. Abokatu lana oso mediatizatuta dago, oso baldintzatua; abokatu independienteek nekez lortzen dute bizirautea, presiopean eta batzuetan pertsegituta
|
ere
bizi dira. Baina ez dio axola, abokatu lanak sistema honetan badu-eta funtzio bat salbatu dezakeena:
|
|
|
Eta hil eta biztu, biztu eta hil, errebolberra balarik gabe gelditu zaio. Eta Don Trifon bizirik, txifa txakurrak
|
ere
bizirik..., eta han urrutian beste Don Trifon batzuk agertu dira, Don Trifon zuriak, urdinabarrak, horiak, beltzak, beltzaranak... Oihuka ari dira.
|
|
|
Ni zure udaberria bizitzen ari naiz, eta egia esan, dena bizitzen dut horrekin. Baina orain jakin nahi dut zure gainontzeko urtaroak
|
ere
bizi ditzakedan ala ez.
|
|
|
euskal kontzientziaren jabe den euskaldun berriak baduela zertaz baliatu euskaltasunaren mundutxoan barneratzeko. Horretarako kontzientzia nazionalaren hariak etenda baldin badaude, nekez emango du eman beharreko pausoa euskaraz
|
ere
bizitzeko hizkuntza hautuan.
|
|
|
gutasun kontu horiek, herri nortasunen araberakoak izan ohi direnez, alde bateko gu k bereago sentitzen du euskararen patuari doakiona. Beste aldeko gu k ez luke, nire ustez, batere arazorik izan behar berea ez duen gutarren nortasun sisteman
|
ere
bizitzeko, euskaldunak aspalditik bizi baitira besteen araberako nazio identitatean. Labur beharrez:
|
|
|
Alegia, erdaldunak zergatik ez du egin behar dagoeneko euskaldunak egina baino eginago daukan urrats bat: berea ez den beste gutasun batean murgildu eta horko identitate osagarrien arabera
|
ere
bizitzen ikasi. Gimenezi zergatik iruditzen zaio horren gaizki euskararen mundua gutarrez osaturik egotea, euskal mundutxo honetan barneratzeko besteek beren jatorrizko nazio izariari uko egin beharrik ez badiote?
|
|
|
Abentura guztiz segurua
|
ere
bizi dezakezu hiru minutuz, Suneo.
|
|
|
Egipton jaio zen, Alexandrian, erdi kasualitatez (bere bizitzan zehar ez du erlazio handirik izan hiri honekin), nazionalitatea Britainia Handiak eman zion eta Erteuropan
|
ere
bizi izandakoa da. Munduko hainbat herrialdetan, Ingalaterrako inmigrante bat bailitzan sentitu izan da eta leku orotan judu bezala.
|
|
|
beste bat (nagusia) galdu ondoren espezieak galtzea (espezie elkartuak). Adibiderik aipatuena desagertutako uso migratzailearena eta haren zorri parasitoarena da, nahiz eta hark beste espezie batzuetan
|
ere
bizi ahal izan. Berrikiago, Singapurreko tximeleta tropikalen desagerpena larbak hazten ziren landareak galtzearen ondorioa izan zen.
|
|
|
Eta arkaismo zer dan erabakitzean, gogora gaitezen beti Nafarroa’z, Lapurdi’z, Baxenabarre’z eta Zuberoa’z. Eta orrela guk uste baño askoz
|
ere
biziago arkituko ditugu euskeraren berezitasuna eta jenioa, ezen ez Gipuzkoa eta Bizkaia bakarrik aztertzen ba ditugu.
|
|
|
Izan ere, banderak eta sinboloak futbolaren munduari estu lotuta daudenez, nik
|
ere
bizi nituen barrutik saltsa haiek guztiak. Baina, koloreak bihotzean neramatzan arren, profesioa buruan neraman, eta kontraesan horrek behin baino gehiagotan murgilarazi ninduen eskizofreniaren ur arreetan.
|
|
|
Aldiz, gaur egun ere gogoratzea ikaragarri kostatzen zaizun pasarterik
|
ere
bizi izango zenuen behin baino gehiagotan, ezta?
|
|
|
—Gizon honek
|
ere
bizi du bada —esan nion nik bukatu zuenean, bizikletako gizonari begira.
|
|
|
Desesperaturik izanen zen, auskalo zein aireportutan iragana galdu zuela-eta pozik izan beharrean. Gustura galduko luke berak iragana, dena atzean utzi eta berriz hasi, beste herri batean, beste jende batzuekin, beste bizi bat, egin duena egiteko beharbada, baina, hala ere, gauzek berritan izaten duten distira hori berriz
|
ere
bizitzeko. Zer eraman zuen Bazterrek Londresera joan zenean?
|
|
2005
|
|
|
Hori oso kontuan hartzekoa da. Espainiako Konstituzioaren onarpen arbuiatzearen inguruko eztabaida oraindik
|
ere
bizia da erreferendum hura egin eta 27 urtera.
|
|
|
Eta ateraldia promenara ateratzea da, aldiz ikuskizuna ikuskizun! Ni
|
ere
bizi izan naiz hiztegi horren barnean, eta lotsatzen nintzen erraten zidatelarik «horra hor gure koreografoa». Ez genuen aski lizentzia koreografo izendatzeko gure burua.
|
|
|
Nik badakit tabakoak jendea hiltzen duela, baina ez dut axolarik horren gainean. Guk
|
ere
bizi behar dugu. Eta edozein gisaz, Akitania guztia gelditurik ere tabako egitetik, kanpotik sartuko litzateke eta pipatzaileak berdin segituko luke".
|
|
|
Gaztainadiak, jauregiak, Santa Ana komentua, burdinola, errota, zubia, dolarea eta karobia ere garai hartakoak dira. Ibarraundin, ordea, beste zenbait eskoriatzar ezagun
|
ere
bizi izan da. Gipuzkoako senidetasunaren sorreran eta Berpizkunde garaian Fernando de Eskoriatza zientzialari eta medikua, besteak beste.
|
|
|
Pribatuetan ordutegia zabalagoa da, baina hauetako tarifak
|
ere
biziagoak izan ohi dira.
|
|
|
Automobila arinen doan hiria Iruñea den arren, azterketan agertzen diren gainerako garraiobideak
|
ere
bizi bizi dabiltza.
|
|
|
07.32 Ingurune latza da, baina beste martsupialio batzuk
|
ere
bizi dira goiko lurrotan: walabi txiki fin finak.
|
|
|
35.08 Kakaduko ertzetan errekatxoak lupetz putzuetan galtzen dira. Baranoak lehorrean
|
ere
bizi daitezke, baina uretan nahiago dute, freskoago. Badirudi gero eta kezkagarriagoa dela egoera.
|
|
|
Gaur egun
|
ere
bizirik dirau euskara teknikoaren egokitasunaren inguruko eztabaidak, eta kritika latzak jasaten dituzte askotan euskara beren jardueran erabiltzen duten zientzialariek edota terminologiaz ari direnek. Sarasolak (1997a, b) zientzialariek erabiltzen duten euskara narrasa eta chicana moduko bat dirudiena dela idatzi du.
|
|
|
Akitaniakoa sortzez, 39 urte zituen Kanbora iritsi zenean. Bizitza erdia eman zuen Kanbon, baina Bilbon
|
ere
bizi izan zen, Donostian, Madrilen, Toledon, Elchen, AEBetan, Kuban, Parisen. Euskal bizitza tradizionalari buruzko 5.000 marrazki inguru egin zituen, baina Espainiako Gerra zibila eta naziak Ipar Euskal Herrian ere jaso zituen bere marrazkietan.
|
|
|
Baina, aitak Bolshoi Baleta zuzentzen zuen Moskun, eta han ere hazi zen neska. Berlinen
|
ere
bizi izan zen arte ikasle garaian, eta Parisen mimo ikasten ibili zen Marcel Marceau handi eta mitikoarekin, eta Munichen zer lortuko eta, Municheko Max Planck Institutuan Astrofisika Doktore egitea. Wallace Bain kazetariaren eskutik emakume ikusgarri honen berri izango dugu; Santa Cruz Sentinel egunkaritik hartu eta laburtu dugu ondoren doakizuena.
|
|
|
Zientzialariak ez dira erabat ados jartzen talka horren ondorioez. Icebergak hiru mila kilometro karratu inguru ditu, eta glaziarraren mihia erauzi lezake, pinguino koloniak
|
ere
bizi baitira bertan. 2000ko martxoan Ross plataformatik banandu zenetik, B arazoz betetako historia izan du.
|
|
|
25 zentimetro luze da, baina 30 zentimetro luze ere izan daiteke. Oro har, sakonera txikiko uretan egoten da espezie hori, baina sakonera handietan
|
ere
bizi dira. Halaber, kostaldera hurbiltzeko migrazioak egiten ditu.
|
|
|
Pixka bat goratu egin zion besoa, berea galtzarbe azpitik sartu, beste eskuarekin Joxe Mariren besoari heldu, eta mugimendu lehor batez krak hotsa atera zion; garezurra zeharkatu zidan krakateko hark, eta oraindik
|
ere
bizi bizirik daukat oroimenean, une honetan berean entzuten ariko banintz bezalaxe. Halako hozkia eman zidan non betiko iltzaturik geratu baitzitzaidan petrikilo hitza garezurrean, ileak tente ipini zizkidan krak lazgarri harekin uztarturik.
|
|
|
Jim Williams delako gizaseme batek, Floridan, hogei minutuz eutsi zion aulkian hil gabe; azkenik indultatua izan zen. Rosie Judori
|
ere
bizia barkatu zioten, txundidura handiz, 1.500 voltioko deskarga elektrikoa bere gorputzetik batere kalterik sortu gabe pasatzen zela ikusi ondoren. Azken kasu honen ondorioz, Cellier diputatuak lege bat aurrera ateratzea lortu zuen, AEBetan pertsona bera birritan aulki elektrikora eramatea debekatuz.
|
|
|
Kanela adarrak tentsioa ekartzen du gogora, zubiak, lana egiteko prest diren gihar tenteak, igandero negurako txotxak biltzen dituen haurra, konpondu gabeko –eta ondorioz, oraindik izorratu gabeko– asuntoak. Tenk dauden gauzak, lehorregi eta idorregi akaso bai, zurrun bai, baina hala
|
ere
bizirik.
|
|
|
Une horretan hasi da arazo mundutarrago bati buruz hausnartzen: Lupe bezalako emakume batekin bizitzeko gai ez den bera lako gizona, gauza izango ote den Leon Karrikaren alboan haserretu gabe denboraldi bat bada
|
ere
bizitzeko. Orain alferrik da.
|
|
2006
|
|
|
Adituek diotenez, Kantauri itsasertz osoko itsasadarrik handienetakoa ikusi genuke, eta Euskal Herriko handiena ezbairik gabe. Bai oparoenetakoa
|
ere
biziari dagokionez, ehunka landare zein animaliaren gotorleku, uraren menpe beti.
|
|
|
«Bagara! Gu
|
ere
bizi gara!». Eta gurpil aulkia inguratu nahian, gainerako minusbaliatuek gurpil aulkian korritzen zuten eta.
|
|
|
Normalizazio prozesua martxan dago baina gure jendeak 20 edo 22 ordu ematen ditu isolamenduan. Haiengana goaz, eta ez dugu biziko diren ziurtasuna eta bidean goazenok ez dakigu
|
ere
biziko garen. Ezbehar bat denean negar egiten dugu, baina bihar borrokarako prest gaude, itxaropena dugu, lortuko dugu gure helburua.
|
|
|
Lehenik estatu koloniala desegin behar dugu, eta bigarrenik estatu neoliberala. Estatu koloniala oraindik
|
ere
bizi da, hor ditu barruko eta kanpoko instrumentuak, hor ditu bere normak, eta hor ditu bere organismoak, kanpotik inportatzen dituzten programak eta proiektuak. Beraz Boliviak behar duena iraultza kulturala da.
|
|
|
Ni jaio nintzen lekuan ez dago jabetza pribaturik, ez dago jabetza indibidualik, dena kolektibitatetik abiatuta sortzen da, dena komunitatetik abiatuta egiten da. Hori oraindik
|
ere
bizi da. Gainera ez da gizakien arteko armonia bakarrik, baita lurrarekiko eta natura osoarekiko armonia ere.
|
|
|
Horrexegatik, eta arrisku potentzialei aurre egiteko, soja isoflabonak kontsumitzea gomendatzen da, batetik, baina batez
|
ere
bizi ohitura osasungarriak edukitzea. Horrela," ariketa fisikoa egin behar da, ez erre, alkohol eta kafe kontsumoa neurrian mantendu eta elikadura osasuntsua", Bartzelonako Diatros klinikako zuzendari Rafael Sanchez Borrego doktorearen hitzetan.
|
|
|
Lurreko karramarro ermitaua da. Gehienetan itsasoan egoten dira, baina uharte honetan ikusten dugunez, lurrean
|
ere
bizi dira. Zeinahi barraskilo topatu, barrura sartu, eta...
|
|
|
Beraz, gaur ez dut uste ausartuko nintzatekeenik horrelako hitzak idaztera. Hala ere, ikuspegi estoiko horiek
|
ere
bizitzen lagundu izan digute. Eta gainera, egia da bizitzaren ordenamendu berean ezarria dagoela heriotza.
|
|
|
Bizi nahi du. Zorriek
|
ere
bizirik iraun nahi izaten dute. Altxa egin daTherese.
|
|
|
Baina, 70eko hamarkadan aldaketa garrantzitsuak gertatuko dira. Ordura arteko interbentzio ekonomiko estatalak, kapitalismoaren ertz itsusienak leuntzea helburu zuenak, bere mugak ezagutuko ditu, gaur egun
|
ere
bizirik dirauen ziklo historikoari hasiera emanez.
|