|
2003
|
|
|
Ameriketakopanpetanerrepublikaberriasortzearenada, nireustez, ÉliséeReclus enoin oharhorretakopunturikdeigarriena.Ezdagoesanbeharrik, berriro erdemasekeohemorragiaonartzenarigarainplizituki, baldinetaerrepublika berri baezartzektobesteeuskaldunjoanbaziren.KonturagaitezenRecluserrepublika kantauriabaterzmintzodela, eta, ostera, Arbelbidek, bertzeEskual herribat, esandigula, hauda, euskaldunadela
|
bai
, baina, ezduerrepublikarenaipamenikegin, seguruenezerrepublikazale ezzelako.Nolanahi, nortzukoteziren, bertzeEskual herribat[...] itsasoz haindian asentatu, nahizutenpatrioteseskuariensameslarihoriek?
|
|
|
Horrelakoenzerrendaluzesamarraamaitutakoan, Etxeparek, holako zerbeitetariksorthuabidezenaitarendakonaukanbeldurizigarria, erantsi dulaburtuz edo.Aitaizugarriazen,
|
bai
, bainadirudienez, baisemearekin etabaimunduguztiarekin, delaseihilabetelanean edukiosteanbidaliegin zuenemaztearennebagaztearekin, delaherrikojendearekin, delabere artzainekin?, etzuelarikbizkitarteanhaukiekinelherikbatere??, delazakurrekin?. Amariadituanakon, bertzalde, berdingogorrazelazakurrentzat, hotarikbaitzaukanandanahilik, alferrakzirelakotzedohatzemanikizanak ardienausikikameskaratzen??.
|
|
|
KontuadaPleistozenoaldian, orain30.000urte, baiIpar etabaiHego Amerikaugaztunikaragarrihandiezbeterikzeudela, halanola, lur nagi erraldoiak, mastodonteaketasable hortzak. ...ztun handien46 genero58tik (hauda, ehunekolaurogeia), IparAmerikakoen33genero45etik (ehunekohirurogeitahamahirua), Australiakoen15genero16tik (ehunekolaurogeitahamalaua) etaEuropakoen 7genero23tik (ehuneko). SaharatikhegoranzkoAfrikasuntsipenhorretatikat geratuzelaesandaiteke, soilikgenerobigaldubaitzituen44tik (ehuneko bosta). Datuekerakutsibezala, Pleistozenoko suntsipenmasiboaosoazkarraizanzen,
|
bai
, baina, eragindiferentziatuaedukizuenmundukolurralde desberdinetan, izanere, EurasianetaAfrikanez zenhainbortitzasuertatu. Halaber, geroxeagoaipatukodugunez, ezzenaldibereangertatukontinenteguztietan, unedesberdinetanbaizik.
|
|
|
Sarraskiaren hipotesiaren ahuldade gisa aipatu izan da, hilkintzaguneen, killsites, aztarnategietanoso oso gutxitanaurkitudirelabatera,
|
bai
megafaunahorrenfosilaketabaigizahondarrakere.Izatez, bateratasun horrensalbuespenakmamutaketasuntsitutakobisonteen espezieakdira. Halaere, Bisongeneroak bizirikdirau; ezzenerabaterauzisuntsipenoldean, eta ordukoespezieakordezkoakditugauregun.Mamutarenhezurrak, bestalde, soilikagertudiraCloviskulturarenaztarnategiarkeologiko ezagunguztienherenbatean, eta, batzuetan, sakailatuak, itxurenarabera.
|
|
|
Sarritanentzutendabigarrenarrazoihoriiparraldekoidazleenezagutza faltazabalazuritzeko, baina, ezdakitzeinneurritarainoeuskaradiferentearenabenetakoaden.Segurubadagoelazeozerhizkuntzareningurukoa,
|
bai
, baina, ezdutustenahikoaarrazoidenikhorrenbestekourruntasuna egondadin.Izanere, sasoibateanHegoAmerikakoidazleenboomhandia gertatuzeneangureartean, haienganeremundudesberdinaketagaztelania arrotzaaurkitugenituen, baina, horrelaizanikere, idazlehoriekezagutu egingenituen, irakurriegingenituen, hiztegira jozbeharzenero?, eta, zer esanikez, batzuk maitatuegingenituen.
|
|
|
Azkenesaldihorimodubitarairakurriduzu, bateanjatorrizkoa, Etxeparekemanbezala, etabesteanPiarresLafittekzentsuratutakoa.Konturatu alzaraberba aldaketaz. Bateanneskakdio, etaemeakbestean.Igarrialduzu zeindenjatorrizkoa?
|
Bai
–Emeakerabiltzeahain, ozar, etalotsagalduaote da, nonneskakjartzeraderrigortubaitzuenLafittekalonjelotsorra, Lotilandiakoeuskaldungarbienbegi belarriak ezmintzearren. Ezindutkapiskatu. Horrelakorik! Ustedutberba aldaketaezinagoxumehorrekedertoilustratzenduelanorainokogiroitogarrianbiziizanzenAldudekomedikua.
|
|
|
HambatduElizachiguinodola! Harenaphececezdutebertceodolic ichuribeharecenezSalbazalearenaaldarean, etahura, gizongucien,
|
bai
adiskideenbaietsaien, baibicienbaihilenonetan! Berazezditekeukha aphezacsoldadonahidituenlegeacElizarenlegea, Jaincoarenlegea, ecenbatetaradoa, haustenduelaerdizerdi.
|
|
|
Uztaritzeko bikario, geroago, Liginaga eta Gerezietako erretore egin zuten.Oso gaztetatik Eskualdunaaldizkariaren kolaboratzaileazelarik, Hamalauko Gerlakokronikak bidali zituen frontetik. Gero Gure Herrian hartu zuen parte.EskualzaleenBiltzarreko idazkaria izanzen berrogei bat urtez, eta
|
bai
euskaltzain osoa1930etik aurrera. Lapurtera garbiaren aldekoa, ez zuen onartzen Piarres Lafittek defendaturiko nafar lapurtar nahasia.
|
|
|
...ek, Légiond. Honneur delakoaren kurutzea, emanazitzakolaChiquitori.Hanitzekordea, etzuten sinesten, zonbaiti, soberakinazitzeien.Altaba, Chiquitokukanduohorezkokurutzea; Ybarnegaraydeputatuakberak, dakoezarri maipulis hegian, Chiquitogaizoari, begietaratnigarrajauztenzitzakolarik.Frantziako buruzagieknahiizandakoteaipatusariaeman, Euskal Herrikoxisterazkaribesohandienekoaizandelakotz, oraiartean,
|
bai
eta, ondargerlan, ederki beteizanduelakotzbereeginbidea.Alemanekilakobekoz bekoizigarrian, Chiquitorenhanizaiteabera, bihotz altxagarrizenguzientzat. Bazuenfamahau:
|
|
|
Lerrookirakurritakoan, zertaz jabetugara. Bada, hamaika gerlarihildakoek?, bertzealdudarandanabatekin?, badutelainongomerezimendurik handiena, gainditueginbaitzutenihesjoatekotentazioa, Etxeparektentaziorikukanezzutelabadioskuere.Baina, nireustez, pasartearenazkenesaldiakdaroaEtxeparerenkolkoandagoenkonbentzimendua, alegia, eginbideabetetzerajoanzirenak, bihotzakhalaxeagindutajoanziren,
|
bai
, eta, jakina, defektuzulergenezakemoduberean, bestealdudarbatzuekhanka eginzutela,, bihotzakmanatzenzakotenbezala, Frantziarenihesliar?.
|
|
|
Paperezko elkarrizketahorretakohirugarreneskutitzbatirakurridugu, Etxeparerena, ondoanaldatukoduguna, hilabetebietaerdigeroagokoa. Usteizatekoada, beraz, gutunenbatfalta dugulahirugarrenhonenaurretik, izanere, PierreBuruzainitzalietaabiadabizianjoandirahasierako eskutitzak; gainera, uztailaren23anizanzenGeorgesLacomberenizendapena, eta, zalantzarikgabe, horrenberrizuzenaemangozionAzkuekbere Aldudekohautagaiari.Etxeparerenidazkianbertansusmatzenda,
|
bai
, tarteaneskutitzgehiagoegondirela.Edozelanizandaere, ikusizerdioskun:
|
|
|
Batetik, AzkuekMenéndez Pidalenerantzunnegatibobatjasozuen, Madrilenmaiatzaren22an bertanidatzia.Ezezkoaizanarren, ezzenguztiz itxia, hauda, MenéndezPidalekezinzuenEtxeparebereondoankokatu, baina,
|
bai
, beharbada, inguruan, JuntaparaAmpliación deEstudios en, mediku gisa.GestiohoriegitekotanlotuzenAzkuerekin, bainaartxibategianezdagordebestelakoeskutitzik, gestiohorrenemaitzarenberri damaigunik.Halaere, azkenekohoriizangoda, ziurrenez, Etxeparekeskutitzean adierazitakoa.
|
|
|
Bestalde, Etxepareren eskutitzarenamaieraazpimarratunahidut,
|
bai
dioenagatik etabaiesatekoerabiliduentonuagatikere: kukutxobategin nahidiolantzeanbehinAzkuebihotzekoari, Bizkaikopuntan.
|
|
|
Aurrekoaipamenhorretako azkenesaldiakategorikoa daerabat.Hala ere, ezdaAldudenidatzia(
|
bai
, beharbada, egosia), Hamalauko Gerlaren azkenuneetanbaino.Esannahibaita, ezdelaherritxikianbiziizandako itxialdiluzebatenondorioa, alegia, ezdabertakogiroarenitolarriansortutakoerreakziozkoateraldia, sakonagotikdatorrenzeozerbaino.Ildoberetikdoaondokopasartea, 1910ekoa, bainadariongarraztasunaaskoznabarmenagoada, etaazkenesaldia, adosegongozarenez, gauregunezlitzateke politikokizuzenaizango:
|
|
|
Ordukoadu,
|
bai
, harridura zeinuen?!, gehiegizkoerabileraenfatikoa, baina, Ibanekaipatudidanez, BehinMakeanbezalakogauzagutxiidatzi zirenXX.mendehasierako euskalliteraturajasoan, kostunbrismorako bidea hartuabaitzuen (gogoradezagun TxominAgirre). Ibanenustez, ipuinabizia da, krudelada, osozehatzadeskribapenetan, harridura zeinu horiekgabe ipuinerrealistaiparramerikartzatjozitekeen, ia?, kasikgoreakatuarigertatut... edertoezagutzenduena, etaapaingarririk gabekontatzenduena.
|
|
|
...zeinu horiekgabe ipuinerrealistaiparramerikartzatjozitekeen, ia?, kasikgoreakatuarigertatutakoadeskribatzean: erruralismo beltzaavant la lettre (PakoAristirena edoInazioMujikarenabainodezentelehenagokoa). Areago, esanegindaitekekostunbrismoanagusitzeakbidehauguztizmoztutautzizuela, salbu eta, ziurrenik, ahozkokontagintzan (bidebatezaipatzeko, hortikerebadu BehinMakeanhonek). Kanpokobegiradabatda,
|
bai
, baina, barrukoa, edertoezagutzenduena, etaapaingarririk gabekontatzenduena.
|
|
|
BilbokoerrekakosogarrantzihandiahartuzuenXIX. mendekoazkenlaurdenetik aurrera, etaerrekakokaiek etamoilekirabazizuten hiriarenirudia, hauda, hiri industrialarensinbolobilakatukodira, Bilbokobihotza zirenaldetik.Irudienblematikohorretan, Ibaizabaletik goradatozbaporehandiak atoiuntziekgidatuta, eta bertangurutzatzendira gabarra, dragaontzieta gasolinoekin.Erreka bazterretanedonon haziziren ikatz metaketamineralpiloak, etatximinialuzeak etagarabierraldoiakislatzenzirenuruherretan. Erreka bazterrakmutiloiezbeteziren, moilaratutako itsasontzientxikotakeurotanlotzeko.Munduberri horretatikatgeldituziren baserriaketasoroak, ortuak etagaroak: euskaldunakere
|
bai
–
|
|
|
Unebourgeoisievraimentbasque: horrenpremiasentituduEtxeparek, eta, nireustez, alorhorretarabideratuditubereahaleginnagusiak.Esango nuke,
|
bai
, Etxeparekhainondoezagutudituenherrieuskaldunetako, protoburgeseuskaldun, horientzatidatziduela, etaez, neurriberean, laborarietanekazalexeheentzat.Nireiritziz, idazteanbegienaurreandituenak herrieuskaldunetakomedikuetanotarioakdira, albaitarietabotikariak, maisuetaarrantierrak. Euskaldungoari lotutamantendunahiizanditu protoelitekokidehoriek, alegia, nahiizandueuskarabazterrerat utzez dezaten, beroriekinbateralaborariaketanekazaleakereeuskaldunmanten daitezen.Horretarakoeuskarazidaztendie, jakina, bainamunduzabaleko kontuengainean.
|
|
|
Arestian esanbezala, hegoaldetiko kutsadurarenusteakezditutziikusten, Etxeparekberakbehinbainogehiagotanesplizitukiidatzi duena:, buruaberotugabe? , bertzemintzaigehienenarabertsurat?, bertzeguziekbezalazendakoezginukebehardeitu guk??. Etxeparerenidazlanetanhorrelakoakbehinetaberriroaurkituarren, niretzatenkriptatuta edo egondaadierazpen horienzentzua, etaezdutikusibegi bistakoa dena.Alegia, Etxeparereneuskara,
|
bai
, bada garbia, baina ezdagarbizalea.Okerrekopertzepziobatekinibiligara.Hobetolegokeesatea, Xarritoneklegez, tinkoegiadelaetadorpeaidazlehoneneuskara, eta, seguruenez, izatehorreksortuduEtxeparerengainekoinpresiofaltsuhori.
|
|
|
–
|
Bai
, anartekoizaiteberezihoienarteanbigahautatuorde, Jainkoakaskohautatuditu, askolekutanetaaskomendetan, jendearima batenemaiteko.Jainkoarenitchurabazuketen, ezhaatikiduriagrazia ezukanez.Gizontasunhutsazitakeenheiena.
|
|
|
Frogarikgabekoeleak.GarbidagoBaionakoseminariokomoral irakasleakzeinenaldekojarreraerakustenduen, baina, dagoenekozbehartuta sentitzendahipotesiguztiakheinbereanaipatzera, eta horiezdaahuntzarengauerdikoeztula.Halaber, gaiariburuzkobibliografiaezagutzenduela erakustendu, hauda, munduzabalaribegiradatxobatluzatudioezeridatzi orduko. Ikusibestalde, frantsesetaamerikarrak izenetaguztidatozela, hori
|
bai
, amerikarra frantsesjakintsuarenhatzetan?, bainaalemanek. Haeckel tartean, ezduteohorehorimerezi.
|
|
|
Horrelaxeazaltzenduena BatzordeBiblikoaren Erantzunada, 1909koa, alegia, bigarrendokumentua.Atzerakadabatekarrizuen, beraz, bigarren dokumentuhorrek.EgiatzathartubeharrekoakzirenGenesikokondairak: , gizonaren sortzeberezia; emakumeagizonagandiksortuadala; gizadiaren batasuna, etaabar.BatzordeBiblikoaren 1909kodokumentuarenildotik, beraz, gizonakapartekojatorriadu,
|
bai
–gogoaridagokionez, etabaigorputzaridagokionezere.
|
|
|
...horretatik, gizazientzietakoaditueiantropogenesiarenalorraereikerdezatelaagintzen diebain, abetiere, sinismen dogmakzaintzekoardura, hartuz.Laugarrendokumentuhonenazalpenaamaitzeko, Errupiñoanaiakaitasantupolemiko horrenberorren1953kobestehitzaldibatekozehaztapenakdamaizkigu, alegia, jakintzabide, zegiaaztertzeko, ezautzekotasendotzekoezdalaesirik, ezadimenarentzat, ezkristau gogoarentzat.Esirik,
|
bai
, bada; baiñaezegiaesipeanjartzeko.Zertarakodiraesiok. Balizkogauzakba diralakotzat eartzeko?. z
|
|
|
Buruanneuzkan,
|
bai
, ipuinarengorabeherabatzuk, esaterako, basurde zuribihurtutakoumezurtzarenkontua, edoliburu gabeziari hainbestebider laguntzendionbestialismoarenaipuaere, etabestebatzuk, eta, beharbada, hari nagusiaberaeregogoratzennuen, baina, zeharoahaztutaedukidut CamiloLizardierretorejaunarenetxeanaurkitutakogutunarenhasierako pasartea.
|
|
|
NondiknoraagertudaSolinodelakohori, etanordemontreda, ba? Erantzutenahalegindunaizenean, lan hipotesi batbururatuzaitiaberehalakoan.CamiloLizardirenipuinaerdaratzenarizela, seguruenez Bernardokbiakbateraikusikozituen,
|
bai
ConraddeiturangertaturikoC M okerhori, etabai, jakina, aldeandaramananakronismoa.Izanere, Obabako erretoreak1903annolaerabilzezakeenConrad enirudiliterarioezaguna, baldin etapoloniarrarenliburuaurte mordogeroagoargitaratubazen. Ez dagoesan beharrik, Obabakoerretoreaklehenagoko iturribatbeharzuen, gutunarenpasartehorretako hariaukitubarikmantentzekotan.Hortixek dator, okerezbanago, erdarazkobertsi...
|
|
|
–Zoinurrungirengogoilhunetakechubatzuenelhebeltzetarik!?. Mota bikotristuradakarkithoriirakurtzeak.Lehenengo etabehin, nirekolkorakoezabatuegitenduEtxepareetaLafitterenartekohurbilketaren sinesgarritasuna, ezduematenbienartekoadostasuniklortuzutenik, areago, badirudibestetestubatzuetanEtxepare garbiuztekoLafittek egindakoahaleginakpaperezkoakizandirelabenetakoakbainoago, etaEtxeparek gogoa ilunetaeleabeltziraunarazidituelabeti.Hauda, Lafittekontraesanean ikustendugubereburuarekin, etahemendarabilenesatekomodugordin etabortitzhorrek, besteetanerdigezurretanezotedenibilipentsarazidit. ...riorigure barruangerongorputzaldatzenduenberberak, Jesusek, aldareko ostiamee, zuri, garbioriberarengorputzitzultzeanaiizandu, gurearimaerorkor onenjanariindargarriizandakigun.Etaaunoiz. Kurutzesantuanjosita ardigalduenonerakoberebiziaemantagero.Oardigaixo, oardierrukarri bezainmaitagarri, deslai, sasiriksasi, galdutaabilenardiargigabeori! Adi ta entzunzakgaurirejabearendeya.Norkdakiazken deya, o,
|
bai
, azken deya ezotedan!?.
|
|
|
Ikusiduzu: Haeckel enak ez dirahipotesiak,, aburuak, baino; Haeckel ezdaberesasoikozientzialaririkhandienetarikoa,. Ienakojauntxoasasijakintzanariizana, baino.Konturagaitezkeenez, edozerkbaliodu, baldinetaOngiaren zerbitzurako bada.Egia esateko, horibainojendetasunhandiagoaesperogenezakeenLafitterengandik, baina, tira.Entziklopediarik entziklopediajakinizandugu,
|
bai
, IgnacioGamboabibliairakurrizitzuli zelakatolizismoarenbaitara, etageroztikHaeckel eneboluzionismoarekin borrokatuzuela, hainzuzenorduraartesutsukidefendatuzuenberbera. Jakinizandugu, baita, feminismoarenkontrakoagertuzela (Lamujer moderna, 1906), baina, dirudienez, ezzenhorretazinoizdamutu.Zernahi gisaz, Lafittekezdioskuezerhorrengainean.
|
|
|
Buruxkakliburuarenhobespenazgainera, bigarrengutunhonetan, mingainabridatutaedukitzearenonuramahai gaineratuduEtxeparek.Ez dutesangoautozentsurarengorazarreaegindigunik, baina, bizi izandakon makurraldiekondotxoirakatsidioteezduelamereziegiakargiegiazaleratzea, baizik etahainbathobetodagoelalerroarteanostendutabarreiatzea. Isiltasunaederrada, diosku,
|
bai
, bainaez zuhurtzianbizitzeabeste.
|
|
|
Nekezemandaitekeirakaslerenbatengoraipamenkonplituagorik: zoriona, Etxeparek Abadiaaditzekozorionaukanzuengaztetasuneratheltzearekinbatera.Abadiak, batetik, jakitateguztietanederrenairakatsizien,
|
bai
, bainabestalde, irakastenberebizikoa zen, hoberena edo: harenburu gaitza, harenahoederra, harenantzearenhedadura! Urtebetezesnemamitan biziizanzenEtxeparegaztearengogoa, eta, dioskunez, gizakiaren sorreraereaztertuzuten, besteakbeste, bainaezduziliportarenaagerian aipatu, tarteandagoelaulerbadezakeguere.Zoritxarrez, urtebetekoleinu ruaizanzensoilik, etaEtxepareklaburregiiritzizionikasturtehorri, ... Hala ere, etabeharbadajoandakourteekopetsitakoperspektibatik, badaki kritikoaizaten, etaitzalgarrantzitsubiaipatudizkigufilosofia irakaslearen aldetxarrean.Lehenengo etabehin, Abadiarenirakaspenenfuntsaetaoinarria erlijio sinestean zeutzan,, etzitakenbertzelaapezbatenganik?.
|
|
|
Esatebaterako, 1925eanhegoaldekoLecarozaldizkarianargitaraturiko artikulubatean, LarresorokoseminariokoArnaudAbadia, Jean BlaiseAdemaetaManexHiriart Urrutiirakasleenerretratuakeginzituen, etabai hiruronerkaketakaldeaskotatikbegiratuta.Denadela, artikuluhorretan ziliportarenkezkaezdazuzenean ArnaudAbadiarekin lotutaagertzen, Ademarekinbaino, hots, EdestiaetaLudiztiairakastenezagutuzuenapaizarekin,
|
bai
, AdemaZaldubiezagunarenilobazenarekin.Beste kontuinteresgarri askobazterutzita, artikuluhorretanikusizer nolakokritikazuzenduzion geografia irakasleari, Ademarihainzuzen:
|
|
|
..., hauda, idazki zaharrenaldiabainoareanlehentxoago.Dirudienez, barne kronologia koherenteaaurkituahaldabiblianzehar, Adamengandik hasietaSalomonenganaino, etaberorrengandikNabukodonosorerregebabiloniarrarenganaino, etahorrenbitartez lotuegindaitezkekronologiabiblikoaetaBabiloniakohistoria.Metodohorierabiliz, esatebaterako, sanAgustinek Lurra K.a.5500.urteankreatuzelakalkulatuzuen.Metodohorisantuek
|
,
bai, eta baizientzialariekereerabilizuten, ezinbaituguahaztuluzaroanbibliaiturribibliografikogisaraerabiliizandelamendebaldekozibilizazioan.Adibidez, JohannesKepler enaraberaLurraK.a.3993.urteankreatuazen, eta IsaacNewton ekbosturtegehiagoemanzizkion, antzekobatuketakeginez. Izan ere, XVIII.menderaartebibliakokronologiakonputatzeazenmetodo onartua, Lurrarenedadeazehazteko.TeknikahorretanoinarritutaJames Ussherartzapezpikuanglikarraklortuzuengoren gorenekozehaztasuna, 1650.urtean.BereAnnalesveteristestamenti, aprimamundioriginededucti (Testamentuzaharrekoanalak, munduarenlehenjatorritikondorioztatuak) tratatueruditoan, kreazioarenegunaK.a.4004.urtekourriaren23aizan zelafinkatuzuen, eguerdialdeanhainzuzenere.
|
|
|
IritsikootezenhorrenguztiorrenoihartzunikAldudekomedikuarenganaino. Norainoegongozenjakitun. Ezdakigu, Etxeparerenidazkietanez dugu-eta horrenaztarrenikatzeman.ZiliportarenkezkarenpasarteanEtxepareezdabatereesplizituagertzen, etadenbora tarteen kontuadela eta, batetik, Lurra. Iguzkiaknoizbaitairez aireaurdikiziliporta, deladio, eta
|
bai
, bestalde,, hanitzezberantagoezdakigunolaBiziazamatzeko?. Zehaztasunikgabe, beraz.
|
|
|
Urloezzenkritikarengustukoaizan.Orohar, puntubererajozuten kritikariguztiek: Azkuekbazeukantalentua,
|
bai
, bainaideiamusikallarregitartekatuzituen, melodiajakinbatzukaukeratuetahoriekgaratubeharrean.Halandaze, AzkuerixahutueginzitzaionerabatUrloberriroantzeztekoitxaropena.Gainera, ordukohogeitabostmilapezetagalduzituen estreinaldian.
|
|
|
Nekatutadago.Halaere, ohitura zaharra, idaztearena, gailentzen zaio Etxepareri, eta, ezinbestean, bideberetiksegitzendu, berelanak, norbaitentzatnoizbaitukanenduelakoanerakaspenzerbaitño?. Idaztenjarraitzen du,
|
bai
, bainafedehutsez, etorkizuneko irakurleen esperantzaz, etsitabaitagoberegaraikideez.Oraindinokarren, ametsbatenondotik dabilEtxepare, bizitzaosoanlegez.
|
|
|
PuristenarteansailbidaudelaadieraztenduKrutwigek.Batetik, bizkaitarrismoarenbaitakoekerdaratikohitzguztiakerauzinahizituzten, etahitz berriezordeztu, SabinoAranarenbidetik; hortaz, hizkuntzaerabatartifizialaeratuzuten, erabiltezina.Puristenbigarrensailean,, garbizaleak, daude: gaiguztiaklandubehardira,
|
bai
, bainasoilkieuskarazkohitzez, alegia, Azkuerenhiztegikohitzez, eta, horiekaskiezdirenean, berorietanoinarritutahitzberriaksortuz, hitz elkarketabidez, eratorpenez etazabalkuntza semantikoz.Krutwigeniritziz, joerahonekmugahertsiakditu, azken bateansoilikbaitaegokialiteraturarako. –Hizkuntzagarbiaprosapoetikoarenarma izandaiteke.Iakintzarenkonzeptuakiakin araztekohitzzaharren erran nahiahedatubehardeneanirakurlearenattenzinoabeharlizatekeien bainogehiagoreklamatzenda, etaheiensignifikantzaaldatubeharduguneanirakurtearen hariaebakitendugu.Haurbehinedobertzetanpausa bezalaeginliteke, bainaniakintzamodernuaren erakhustekotzorrialde batetanhogeibiderhunelakogeldigunenegiteratirakurleabortxatzen dugunean, irakurteagorhaingarriabilhakatzenda?.
|
|
|
EuskaltzaleporrokatuadaEtxepare,
|
bai
, baina, baal daabertzalea. Erantzuna, izan, ezezkoada, zentzuhertsianbederen: Aldudekomedikuak badubetidanikbereherriarenkezka, uneoroditugogoanberenazioaren orainaetageroa, baina, bestalde, ezduardurahoriegitasmopolitikojakin bateanberdindu.
|
|
|
Berriroguremedikuarengana gatozelarik, ustedutbegi bistakoadela zeradieraziguradudanEtxeparefilopatrikoazelaesatean.Irakurketaliteralazharantz, Etxeparerenfilopatriarenkasuan, halakofaktoreintrintseko ezezagunenbatekeragindaeuskaraizanzen, harenfideltasunaatzemanzuen, etxea?, alegia, ingelesezkodefiniziokohomea.Izanere, euskararenhabian errunzituenEtxeparekberearrautzaguztiak, urrezkoakegiatan?, abertzale askoketaaskokezbezala.Euskaldun agertudabeti, ezbakarrikbereluma aberatsaz,, bainanorainoadimenduaren xuxenaz, etaberebiziguzian Herriarenalderaterakutsiizanduenbihotzezkoatxikimenduamultsuaz?. Etxepareribene benetanitsatsiahaldioguhome lovingetiketahori: etxezalea! Jakina: etxezale,
|
bai
; ostera, etxezuloez; abertzale, beharbada, ereez.
|
|
|
Giroagaiztotueginzen.Arazoa, parteeztxikibateanWard enarabera, zientziaren adardesberdinenestatusarengatik sortuzen.Fisikari askokpiramidezientifikoarenerpineanikustenduteeuronjakintza arloa: norausart daitekeerpinhori gezurtatzen?
|
Bai
, inoizkogizakirikadimentsuenenartean zerrendatuohidirafisikarifamatuak, bainabatzukezdiragaiizanbestelakozientziekiko mesprezuaezkutatzeko, LuisAlvarez, adibidez.
|
|
2006
|
|
|
Baizailadelaherriak bereganatutakookerrak zuzentzen! Arrazoi ote zuennagok,
|
bai
, BaltasarGracianargiak:. Laverdadesdepocos, peroelenga ñoestancomúncomovulgar?. Etahauere, markaduk: orainzereta, nihire okerrak zuzentzen! Etagaitzerdi, dizipulu onbatensinalerikonenabalitz.
|
|
|
|
Bai
, zinezharrigarriaelkarkontaminatzehorren kointzidentzia.Izanere, zerusarioizandutebagurebaladetan, etanoiztik, estatugizabete hitzaketa
|
|
|
Kontuada, bikantaeraustezosatuagohorietan, OKILEGIKOAeta SAROBE ERREKAKOAdeiturikoetan, ezdelainon agerilehendik R.M. Azkuek etaAitaDonostiakjasotakoaz aparteko ekarpen berririk, etaaregu txiagoherriusariobizitikjasotakorik.Hori
|
bai
: lehenazgain, moldegaiztoko bestebertsobatekjodu, berrizkoan ere, nerebelarriko giharrikminberena31:
|
|
|
Edoosoena etajatorrena zeindenerakutsi beharrik?
|
Bai
, badirudi baietz, badelanorbait, isilpekobideluzean, nolaedohala, horierakutsi nahianibilidenik.Bai, hori zeladirudi lanhonen sarreran aipatudizudan lapsus ttikia edo«azpiasmoa». Baina, ongiargitzeko askofaltaduoraindik.
|
|
|
Aditzen, Andonirenhitzen azpiko musikasikologiko hori?
|
Bai
, besteak ezbezalako, osotasuna, erakutsi nahihori,, crescendo, baten gisaraheldu zaigu azkenean belarri zuloetara, eta hortxe jo digu galdurra oharkabean Andonik.
|
|
2007
|
|
|
Aldizkariok aztertu orduko, gehien interesatu zaiguna izan da ezagutzea zein intelektual izan ziren lankide,
|
bai
sozietateek buruturiko bileretan parte hartzeagaitik, bai aldizkari berberean idatzi izateagaitik. Izan ere, bilerotako kidetasuna bada ere harremanetan sartzeko biderik aproposena, pentsalari horiek zein aldizkaritan idatzi zuten ezagutzeak13 bidea emango digu garaikideen arteko beste harreman batzuk suposatzeko ere, harremanok frogatzeko eskutitz, idazki zein lekukoen elkarrizketetara jo behar izango badugu ere.
|
|
|
Aldizkariok aztertu orduko, gehien interesatu zaiguna izan da ezagutzea zein intelektual izan ziren lankide, bai sozietateek buruturiko bileretan parte hartzeagaitik,
|
bai
aldizkari berberean idatzi izateagaitik. Izan ere, bilerotako kidetasuna bada ere harremanetan sartzeko biderik aproposena, pentsalari horiek zein aldizkaritan idatzi zuten ezagutzeak13 bidea emango digu garaikideen arteko beste harreman batzuk suposatzeko ere, harremanok frogatzeko eskutitz, idazki zein lekukoen elkarrizketetara jo behar izango badugu ere.
|
|
|
Suposa daitekeen legez, hainbeste aldakuntza politiko izan zuen XIX. mendearen lehenengo erdi hori urrun egon zen oparoaldi ekonomikotik.
|
Bai
1830ean (1827tik 1830era uzta urriek erakarritako nekazaritza krisiak bultzaturik) bai 1848an (patata uzta urria 1845tik 1854ra eta labore uzta urria 1842tik 1846ra) herritarrek mugimendu iraultzaileak burutu zituzten, boteredun izaten jarraitzen ziren lur jabeei kontra egiteko.
|
|
|
Suposa daitekeen legez, hainbeste aldakuntza politiko izan zuen XIX. mendearen lehenengo erdi hori urrun egon zen oparoaldi ekonomikotik. Bai 1830ean (1827tik 1830era uzta urriek erakarritako nekazaritza krisiak bultzaturik)
|
bai
1848an (patata uzta urria 1845tik 1854ra eta labore uzta urria 1842tik 1846ra) herritarrek mugimendu iraultzaileak burutu zituzten, boteredun izaten jarraitzen ziren lur jabeei kontra egiteko.
|
|
|
Baina beste aldetik, Oñatiko kongresua entzutetsua eta guztiz garrantzitsua izan zen jardunaldirako gonbidatuak
|
bai
botere zibila bai buruzagi katoliko eklesiastikoak izan zirelako; horrela, lau diputazioetako buruekin batera, Baionako, Gasteizko eta Iruñeko apezpikuei egin zien gonbidapena. Idoia Estornesen hitzetan:
|
|
|
Baina beste aldetik, Oñatiko kongresua entzutetsua eta guztiz garrantzitsua izan zen jardunaldirako gonbidatuak bai botere zibila
|
bai
buruzagi katoliko eklesiastikoak izan zirelako; horrela, lau diputazioetako buruekin batera, Baionako, Gasteizko eta Iruñeko apezpikuei egin zien gonbidapena. Idoia Estornesen hitzetan:
|
|
|
Hala ere, aldizkariaren edukia aztertu badugu ere, uko egin diogu urtekari hartan idatzi zuten idazleak eta idatzitako artikuluak zenbatzeari, oso aldizkari txikia zelako, intelektual gutxiren sinadurak bilduz. Kopuruaren aldetik, beraz, Eskualzaleen> Biltzarrak ez digu informazio esanguratsurik eskaini;
|
bai
, ostera, argitaraturiko artikuluen mamiaren aldetik, eta horixe, bai, irakurri eta aztertu dugula.
|
|
|
Hala ere, aldizkariaren edukia aztertu badugu ere, uko egin diogu urtekari hartan idatzi zuten idazleak eta idatzitako artikuluak zenbatzeari, oso aldizkari txikia zelako, intelektual gutxiren sinadurak bilduz. Kopuruaren aldetik, beraz, Eskualzaleen> Biltzarrak ez digu informazio esanguratsurik eskaini; bai, ostera, argitaraturiko artikuluen mamiaren aldetik, eta horixe,
|
bai
, irakurri eta aztertu dugula.
|
|
|
Dena dela,
|
bai
aldizkari eta elkarte atzerakoiek, baita berrikuntzen zaleak zirenek ere, lan hau osatzeko informazio ugariena eta, dagarriena eskaini digute, ondorengo lerroek erakutsiko diguten bezala.
|
|
|
eskuineko Bloc> Nationala, erdikoa eta ezkerreko Cartel> des> Gauches.
|
Bai
eskuindar bai erdiko zerrendek katolizismoaren alde eta parlamentarismoaren aurka egin zuten. Cartel> des> gauchesek, berriz, laikotasuna eta Vatikanoarekiko harremanak etetea, eskatu zituen, Errepublikaren alde agertuz.
|
|
|
eskuineko Bloc> Nationala, erdikoa eta ezkerreko Cartel> des> Gauches. Bai eskuindar
|
bai
erdiko zerrendek katolizismoaren alde eta parlamentarismoaren aurka egin zuten. Cartel> des> gauchesek, berriz, laikotasuna eta Vatikanoarekiko harremanak etetea, eskatu zituen, Errepublikaren alde agertuz.
|
|
|
Apirilaren 3eco gasetan Réveil> Basque> mintzatu da Errepublicaz> eta> Erligionean> Elizaco Dotor bat balitz bezala, goretsiz Errepublicaren sentimenduac Erlijionearentzat,
|
bai
eginbideac Errepublicaren alderat. Horra beraz non dugun Mourde Berdoly, Aphezpicuen orde, aphecen gidari.
|
|
|
Erregetiarrek ez zuten errege gai bera sustengatzen, ez eta bonapartixtek inperadore gai bera. Errepublikano girixtinoek kontra zituzten gorriak, hauiek erlisionerik ez baitzuten nahi;
|
bai
eta bertze xuriak, hauiek ez baitzuten uste izan zitakela errepublika onik, Herria> 25 urte, Herria, > 1969.
|
|
|
Garai hartan Jean Hiriart Urruty lankidea elkartu zen Nicolas dArcanguerekin (ez bonapartista baina
|
bai
erregetiarra147) eta erabaki zuten astekaria eraberritzea, Hiriart Urrutyk ez baitzuen gustuko Pochelou kudeatzailearen lana148.
|
|
|
komunista guri bihotzeko phisu minenen trenkatzerat doala... Komunistak mehatchatzen dituela oro,
|
bai
Herria, bai familia, bai erlisionea, bai bakea? 189.
|
|
|
komunista guri bihotzeko phisu minenen trenkatzerat doala... Komunistak mehatchatzen dituela oro, bai Herria,
|
bai
familia, bai erlisionea, bai bakea? 189.
|
|
|
komunista guri bihotzeko phisu minenen trenkatzerat doala... Komunistak mehatchatzen dituela oro, bai Herria, bai familia,
|
bai
erlisionea, bai bakea? 189.
|
|
|
komunista guri bihotzeko phisu minenen trenkatzerat doala... Komunistak mehatchatzen dituela oro, bai Herria, bai familia, bai erlisionea,
|
bai
bakea? 189.
|
|
|
1902ko kongresu gatazkatsu hartan ez zuten euskal ortogra, az jardun. Federazio literarioa sortu
|
bai
zuten, ostera, Eskualzaleen Biltzarra deituko zutena. Honako kide hauek ziren Zuzendaritza Batzordea osatu zutenak:
|
|
|
Eskualzaleen Biltzarraren kideak urtean bospasei bider biltzen ziren Cafe> du> Grand> Balconen, lehenengo solairuan, garaiz oso gutxitan hasiz (Orenarekin hoin tinko bagine, nor gutarik eskualdun egiazkoa? 229). Batzarretan euskaraz hitz egiten zuten, Jean Etchepare lehendakari ohiak azpimarratu zuen bezala (Hanitzek sinetsiko ez dutena, eskuaraz mintzatzen ere
|
bai
urthetik urthera gehichago230); aldatuz zihoan, antza, zortzi urte lehenago Jules Moulierek salatu zuen erdaraz ari izatearen joera:
|
|
|
harreman txikia Euskaltzaindia Eusko Ikaskuntzarekin, baina batere ez Société> des> Sciencies, > Lettres> et> rts> de> Bayonnerekiko. Harreman horiek jatorri berbera izanak eragin zituen,
|
bai
geogra, aren aldetik baita bultzatzaileen aldetik ere, Bizkaia, Gipuzkoa, Araba eta Nafarroako diputazioek bultzatu baitzituzten bai Eusko Ikaskuntza baita Euskaltzaindia ere. Harreman urriak izatea Eusko Ikaskuntzak eta Euskaltzaindiak aztergai desberdinak izateak eragin zuen, Eusko Ikaskuntzak zientziaren arlo guztiak aztertu baitzituen eta Euskaltzaindiak euskal hizkuntza baino ez.
|
|
|
harreman txikia Euskaltzaindia Eusko Ikaskuntzarekin, baina batere ez Société> des> Sciencies, > Lettres> et> rts> de> Bayonnerekiko. Harreman horiek jatorri berbera izanak eragin zituen, bai geogra, aren aldetik baita bultzatzaileen aldetik ere, Bizkaia, Gipuzkoa, Araba eta Nafarroako diputazioek bultzatu baitzituzten
|
bai
Eusko Ikaskuntza baita Euskaltzaindia ere. Harreman urriak izatea Eusko Ikaskuntzak eta Euskaltzaindiak aztergai desberdinak izateak eragin zuen, Eusko Ikaskuntzak zientziaren arlo guztiak aztertu baitzituen eta Euskaltzaindiak euskal hizkuntza baino ez.
|
|
|
Horretaz, Jean Etchepare lehendakariordeak La, tte idazkariari aipatu zion Gure> Herria> interesgarriago egin beharra334 Erantzun moduan, Gure> Herria> hilabetekari bihurtzea proposatu zuen Etcheparek, bihilabetekaria izan beharrean; 40 orrikoa izango litzateke, txandakatuz erdarazko (espainolez eta frantsesez) eta euskarazko zenbakiak; euskarazkoetan euskalki guztiak erabiliko zituzten. Berrikuntza horietarako guztietarako diru-laguntza eskatzeko aukera aipatu zuen Etcheparek,
|
bai
Eskualzaleen Biltzarrari baita Fédération> de Pelote> Basqueri ere, diru pribatua ere onartzeaz gain.
|
|
|
iguzkia bezain argi nahi luke irakutsi giza-gaizoak latina eskuararen zordun dela. Lanak baitira ordean...
|
bai
eta alfer lan... Agian, astidunen jostarazteko, jarraikiren zaio Elexalde ona hain alegeraki hasi duen sailari.
|
|
|
Piarres La, tteren ustez,
|
bai
Julio Urquijo bai Georges Lacombe gizon jakintsuenak ziren euskal gaietan492.
|
|
|
Piarres La, tteren ustez, bai Julio Urquijo
|
bai
Georges Lacombe gizon jakintsuenak ziren euskal gaietan492.
|
|
|
Hortan ere gure xedea ez zen arras politikoa. Politikoa zen
|
bai
zeren eta Ybarnegaray kontra ari ginen Eskualdunean izkiriatzen nuen aitzina. Egun batez izan genuen bilkura bat, Eskualdunaren konduak eman zituzten eta horiek oro.
|
|
|
Jean Pierre Casabonnek jarrera abertzalea azaldu zuen, Ipar eta Hegoaldearen arteko batasuna proposatu baitzuen630, eskutitzak amaitzearekin batera en> Yainkoa, Lege zaharra edo Sentiments> cordiaux> en> JEL hitzekin. Ezin ditzakegu, ostera, politikoki koka André Ospital eta Pierre Amoçain; hori
|
bai
, gazte gazteak zirelarik arazoak izan zituzten euren burua euskaltzale bezala agertzeagatik. Konkretuki André Ospital harremanetan egon zen Hegoaldeko euskaltzaleekin eta JEL lelopean edo Gora Euzkadi esanez agurtzen zituen eskutitzak631; Amoçainek ere, JEL baitan idatzirik amaitzen zituen eskutitzak.
|
|
|
Ikusten dugun legez, Eugène Goyhenechek Iparraldeko euskaltzaleen harremanak, nkatu zituen
|
bai
Hegoaldearekin baita Europako gutxiengo taldeekin ere.
|
|
|
Are gehiago, La, tte Herria> apaizen eskuetatik kentzen saiatu zen, hau da, Herria> laikotzen,
|
bai
idazleen aldetik, baita saltzeko lekuen aldetik ere (elizak garai hartan). Ez zen hain erraza izan, ostera, garaiko idazle gehienak apaizak baitziren813.
|
|
|
Beraz, Piarres La, ttek 1920 hamarkada eman zuen ikasle estatusean, aldi berean bere lehenengo ekintza intelektualak burutuz,
|
bai
Gure> Herria> eta Eskualdunan idazten, baita garaiko intelektualekiko lehenengo harremanak gauzatzen, Eskualzaleen Biltzarraren batzar batean baino izan ez bazen ere.
|
|
|
Maurice Amestoy, Jean Barbier (53 urte), Albert Constantin (55 urte), Louis Dassance (40 urte), Michel Diharce (14 urte), Dominique Dufau, José Eizagirre (47 urte), Mayi Elissalde (29 urte), Jean Etchepare (45 urte), Michel Iriart, Georges Lacombe (49 urte) eta José López de Mendizabal (49 urte). Berauekin hainbat gai jorratzeko aukera izan zuen La, ttek, pertsonaia helduak baitziren gehienak,
|
bai
adinez, baita zientziaz ere:
|
|
|
Jean Claude Larronderen ustez komenigarria da ez nahastea 19321937ko mugimendu eskualerrizalearen, lehendabiziko Aintzina eta, bigarren Aintzina(), zein irabio handiko ingurunabarren artean... sortuko baita851 Gure ikuspuntutik, ostera, pentsamolde berdin antzekoa islatu zuten lehenengo zein bigarren Aintzinak.
|
Bai
lehenengo bai bigarren Aintzinaren lankideek orduko boteredunen pentsamoldea onartu behar izan zuten, Ybarnégarayrena lehenengo Aintzinan, Pétainena bigarrenean. Garai bietan Iparraldeko euskaltzaleek Hegoaldeko EAJren prinzipioak bereganaturik bazituzten ere, euskal nazionalismoa sustatzeari uko egin behar izan zioten; 1930 hamarkadan Jean Ybarnégaray mandataria nazionalismo frantziarraren defendatzaile leiala zelako; eta 1940 hamarkadan nazien aginduetara zegoen Pétainen mariskala zelako agintaria (Jean Ybarnégaray Pétainen agindupeko ministro izan zelarik) 852.
|
|
|
Jean Claude Larronderen ustez komenigarria da ez nahastea 19321937ko mugimendu eskualerrizalearen, lehendabiziko Aintzina eta, bigarren Aintzina(), zein irabio handiko ingurunabarren artean... sortuko baita851 Gure ikuspuntutik, ostera, pentsamolde berdin antzekoa islatu zuten lehenengo zein bigarren Aintzinak. Bai lehenengo
|
bai
bigarren Aintzinaren lankideek orduko boteredunen pentsamoldea onartu behar izan zuten, Ybarnégarayrena lehenengo Aintzinan, Pétainena bigarrenean. Garai bietan Iparraldeko euskaltzaleek Hegoaldeko EAJren prinzipioak bereganaturik bazituzten ere, euskal nazionalismoa sustatzeari uko egin behar izan zioten; 1930 hamarkadan Jean Ybarnégaray mandataria nazionalismo frantziarraren defendatzaile leiala zelako; eta 1940 hamarkadan nazien aginduetara zegoen Pétainen mariskala zelako agintaria (Jean Ybarnégaray Pétainen agindupeko ministro izan zelarik) 852.
|
|
|
S. B.: Eskualzale,
|
bai
; bainan, oroz lehen, herrizale, 1934ko urria. Zotil:
|
|
|
Atso eta Tupina, 1971, 221 orr.
|
Bai
eta bait, 1971, 234 orr.
|
|
|
|
Bai
gogoeta bozkatze premiatsu horri buruz, Nicolas de Ormaechea itzali zaiku,.
|
|
2008
|
|
|
1, 2, 3? Hauetako taula bakoi tzak, iturri bezala erabili ditugun adibideentzako lekua izango du,
|
bai
eta interesgarri
|
|
|
Ikusi dugu, azal azaletik bada ere, zein den administrazioko hizkeran gertatzen ari diren aldaketak; baina benetako iraultza, dena goikoaz behera irauliko duena aurrerapen digitala da.
|
Bai
, honetaz zerbait esan nahi dut saio honen bigarren zatian: alegia, idazketa digitalak komunikazioari berari eta baita administrazioko hizkerari ere ekarriko dion jauzi kualitatiboaz.
|
|
|
Nere iritziz mundu honetan dena sekretua da, garrantzia duen/ dena da sekretua; halatan jakin egin behar dugu sekretu horiek asmatzen eta geurega natzen. Eta horretarako, hots, dena sekretua dela erakusteko nik orain kanta txiki bat jarri ko dizuet euskaraz; ez dakit ezagutzen duzuen,
|
bai
. Gutxi gorabehera honela esaten du...
|
|
|
(7)// eta zer berezitasun dau?; < bazkide laguntzaileak/ gehienez ere botuaren herena izan/ e:::/ izan ahal izango dutela//
|
bai
–I bakarrik botuaren herena (3,) gero/ > (KH)
|
|
|
(8) </ eta gero// e: / jubilatzen direnean/
|
bai
–/ beraien kapitala koperatiban bertan uzten dute/ I ez dute eramaten beraien kapitala// > (KH)
|
|
|
pentsatzen eta aukeratzen diren heinean esaten dira hitzak. Hiztunak birformulatu egin behar izaten du behin baino gehiagotan eta behin eta berriro esandakoa,
|
bai
berak bai entzuleak esandakoaren hariari errazago jarraitzeko eta informazioa prozesatzeko nahikoa astia izateko. Horrenbestez, memoriaren mugak eta denboraren presioak sortutako eragozpenak gainditzeko joko luke hiztunak errepikapenetara.
|
|
|
pentsatzen eta aukeratzen diren heinean esaten dira hitzak. Hiztunak birformulatu egin behar izaten du behin baino gehiagotan eta behin eta berriro esandakoa, bai berak
|
bai
entzuleak esandakoaren hariari errazago jarraitzeko eta informazioa prozesatzeko nahikoa astia izateko. Horrenbestez, memoriaren mugak eta denboraren presioak sortutako eragozpenak gainditzeko joko luke hiztunak errepikapenetara.
|
|
|
Berorien funtzioetariko bat hizketaldia modu eraginkorragoan, azkarragoan eta neke gutxiagorekin burutzea litzateke. Errepikapena zerbait automatikoa da, eta, aldi berean, aldagarria ere
|
bai
; horrek mezuaren ulermena erraztuko luke, berbaldiaren zama edo dentsitate semantikoa arintzen baitu. Era berean, hizketaldiaren edo diskurtsoaren kohesioa eta funtzio fatikoa ere bideratzen dituela dio.
|
|
|
(14)/ gero daude/ beno azidotasuna oso inportantea da oso garrantzitsua da/ e ardoan e? / azidotasunak ematen dio ardoari/ freskotasuna/ saporean ere nabaritzen da/ e usainan ere
|
bai
/ garbitu egiten du ardoa/ oso garrantzitsua da e azidotasuna/ eta/(...) (E.B.)
|
|
|
P.B.
|
bai
/ Europaren porrotaz eta/ e/ orokorrean nazioarteko erakundeetaz/ hor nik uste dut/ Yugoslaviako gatazkaren aurreko fasean/ ederki erakutsi egin zela/ Milosevic bera e/ estatu kriminal bat zela// eta horri ez zitzaion/ beharrezko neurriak aplikatu/ eta ez ziren beharrezko neurriak hartu ezta? / eta(...) eta azken finean/ ba bueno/ zer gertatzen den/ ba nolabait elkarrizketaren porrot horren aurrean/ edo presio hoien/ porrotaren aurrean/ nolabait indar gehiago hartzen du/ komunitate internazionalaren aurrean interbentzio militarrarena/ (GBP)
|
|
|
Ahozko hizkuntza, hizkuntza mendre eta ahularen parekotzat jotzen da. Akats toki eta gramatika urraketen gertaleku paregabetzat ere
|
bai
. Besterik ezean jasan beharrekoa omen da.
|
|
|
hori/ aurreko urtian bezelaxe// bakarrikan orain/ haunditu dan mila ta bostehun miloi hoiek/ ba bueno badaoz hamar mila miloi/ errepideetarako dijoazela/ edo portuetarako/ edo infraestrukturako// eta nik uste det hori ona dala// eta beste bi mila eta bostehun ere/ ba dijuaz laguntza bezela/ lan kontrato berri hoieta/
|
bai
relevo ta sustitucion/ deitzen jakona/ hoiek/ hoiei erraztasuna emateko// eta nik uste dut ba hori/ ba ondo dago/ bihar zan gauza bat da// baino/ aldaketa haundi haundi haundirikan horrek ez dut uste dakarrenik (GB.E)
|
|
|
Hau da, Medamana> bezalako ibai izen batean ez ditu* ma > eta* na > atzizkiak, indoeuroperazko* mo eta* no > ren ondorengoak izan daitezkeenak, ateratzen,
|
bai
zik eta* med am-an a.
|
|
|
Artikulua daraman silaba inoiz ere hasperenduna ez izateak nahiko garbi era kusten du silaba hori atonoa zela, antzinako erakuslea, hau
|
bai
azentodun eta haspe rendun, bere autonomia galduz artikulu gisa hitzari atxikitu zitzaionean sortu zena. Badaude, beraz, etimologikoak ez diren aspirazioak alde batetik eta baita galerak ere, bestetik.
|
|
|
Ia segurutzat jotzen dugu aipaturiko hitz batzutan aspirazioa aurreko n > batetik datorrela, sehi> eta mihi > ren kasuan esaterako; pentsa liteke, beraz, Trasken ikuspuntuari jarrituz n > bokalar tean zeharo desagertu ondoren aspirazioa sortu egin dela azentodun bigarren silaban. Baina behi ren kasuan ezin zitekeen halakorik gerta, hitz horren eratorriek, hala nola betzain, betesegi> eta Betolaza> toponimoak, n > gabeko aitzin forma bat eskatzen
|
bai
tute. Berdin gertatzen da bizk. lotin>, tierra húmeda?
|
|
|
Akitanian euskal leinuko izenak garbiak eta ugariak ziren bitartean, Hego aldean eta batez ere Baskoien lurraldean ez ziren inondik ere agert zen, horrek sortzen zuen egonezina eta harridura nabariak zirelarik. Lergako izkrizioa agertu zenean, berehala ikusi zen hango izen bat, Ummesahar, > euskaratik errez uler zitekeela eta beste biak, Abisunhar> eta Narhunges, hain zuzen, Akitaniako izen mult zoan sar zitezkeela
|
bai
osagaien aldetik bai fonetika arrazoiengatik ere. Mitxelenak Lizarra inguruan agerturiko Loxa> jainkosaren izena ere euskarazko lotsa rekin lotu zuen eta halaxe lortu zen euskal izen multzo ñimiño bat Nafarroan ere identifikatzea (Mitxelena, 1991).
|
|
|
Akitanian euskal leinuko izenak garbiak eta ugariak ziren bitartean, Hego aldean eta batez ere Baskoien lurraldean ez ziren inondik ere agert zen, horrek sortzen zuen egonezina eta harridura nabariak zirelarik. Lergako izkrizioa agertu zenean, berehala ikusi zen hango izen bat, Ummesahar, > euskaratik errez uler zitekeela eta beste biak, Abisunhar> eta Narhunges, hain zuzen, Akitaniako izen mult zoan sar zitezkeela bai osagaien aldetik
|
bai
fonetika arrazoiengatik ere. Mitxelenak Lizarra inguruan agerturiko Loxa> jainkosaren izena ere euskarazko lotsa rekin lotu zuen eta halaxe lortu zen euskal izen multzo ñimiño bat Nafarroan ere identifikatzea (Mitxelena, 1991).
|
|
|
Aurkikuntza berriak ez dira honenbestean bukatzen, eta oraingoan Ebro Ibaira begiratzen duten Soriako lurralde garaietara garamatzate. Espinosa eta Usero histo riagileak (1988) Cidacos ibar goieneko latin epigrafeak aztertzerakoan konturatu ziren
|
bai
izenen aldetik, bai marrazki eta formaren aldetik epigrafe horiek multzo berezi bat osatzen zutela, Calagurris inguruko giroarekin Mesetakoarekin baino zer ikusi gehiago zuena. Epigrafia horren berezitasunaren arrazoia ez zen inguruko offi > > edo lantegi bateko ekarpenean bilatu behar, bertako biztanleen gizarte batasune an baizik,, en la homogeneidad social y cultural de las (gentes) que las tallaron?
|
|
|
Aurkikuntza berriak ez dira honenbestean bukatzen, eta oraingoan Ebro Ibaira begiratzen duten Soriako lurralde garaietara garamatzate. Espinosa eta Usero histo riagileak (1988) Cidacos ibar goieneko latin epigrafeak aztertzerakoan konturatu ziren bai izenen aldetik,
|
bai
marrazki eta formaren aldetik epigrafe horiek multzo berezi bat osatzen zutela, Calagurris inguruko giroarekin Mesetakoarekin baino zer ikusi gehiago zuena. Epigrafia horren berezitasunaren arrazoia ez zen inguruko offi > > edo lantegi bateko ekarpenean bilatu behar, bertako biztanleen gizarte batasune an baizik,, en la homogeneidad social y cultural de las (gentes) que las tallaron?
|
|
|
Antroponimia honen ezaugarritasun nabariena analisirako iluntasunean eta parekotasunezean datza. Identifikatu daitekeen tar> osagaiak
|
bai
akitanierazko ono mastikan eta bai iberierazkoan ere sartzeko eskubideak ditu. Agirseni> izena bere alde tik Ascoliko brontzean agertzen diren Agirnes> eta Agerdo> izenekin lotu behar da, dudarik gabe, baina ia ez da hain segurua izen horiek nahitanahiez iberiar leinukoak direnik.
|