|
2000
|
|
|
Izan ere, gaur egun euskal irrati publikoa zeharo erroturik dago komunitate euskaldunean, bai Iparraldean,
|
bai
Hegoaldean. Gainera, hirugarren milurtekoaren hasieran indartsu agertzen da audientzien rankingan bere lau estazioekin (Bilboko Radio Euskadi, Donostiako Euskadi Irratia, Gasteizko Radio Vitoria eta gazte jendearentzat den Euskadi Gaztea).
|
|
2001
|
|
|
CD ROM batean bildu dute Koldo Larrañagak eta Enrique Calvok euskal zinearen inguruko informazio osoena. Euskal Herriko, bai Iparraldeko
|
bai
Hegoaldeko, zinearekin harremana duten aktoreen, zuzendarien, filmen, jaialdien eta historiaren inguruko informazio zehatza dago bertan. Guztira, 2.500 orrialde eta 1.500 argazkien baliokidea den informazioa bildu dute multimedia formatoan" Lo vasco en el cine" izenburupean.
|
|
|
Etxe eta ate izan zituen irakastaldiak ez ditut aipatu besterik egingo. Salamancan eta Madrilen aritu zen (eta hemendik bere gogoz alde egin zuen lagunei egin zieten bidegabekeria zela medio), Ameriketan ibilia zen behin baino gehiagotan, bai Ipar
|
bai
Hegoaldean. Azkenik, Alemanian kokatu zen luzaroan eta hil arteraino urte oroko irakastaldiak han egiten zituen.
|
|
2002
|
|
|
Izenburuak dioen bezala inguru geopolitiko nahasia iragartzen du, baiEuroparen ekialdean,
|
bai
hegoaldean, tentsio eta istilu ezberdinen bilakaerak defentsa eta segurtasunerako Europar segurtasun kontseiluaren sorrerara bultzatzen du, ia beste inolako elkar ekimenik izan gabe.
|
|
|
Kontzeptu honen bidez, etxebizitza atxikien komenigarritasuna azaldu nahi da; izan ere, osorik bizi badira, klimatizatuta daudenez, sandwich efektua eragiten dute eta energia galtzea eragozten dute. Orientazio bikoitza dute,
|
bai
Hegoaldean bai Iparraldean. Eraikinaren barrurako materialak aukeratzeari dagokionez, garrantzitsua da faktore horiek ezagutzea, egokienak zein diren erabakitzeko.
|
|
|
Nik hemen kontatzen ditudan gertakizunak, gehienak, neronek azken 35 urteotan batez ere Euskal Herriko zazpi probintzietako baserrietan ikusitakoak dira. Baserritarrei bai Iparraldean eta
|
bai
Hegoaldean ezaguna zaie nire zakurzaletasuna.
|
|
2003
|
|
|
Karia horretara, biziki interesgarriak ziren treguak iraun zuen hamazazpi hilabeteetan plazaratu azalpenak: batasun moldeko bat sortu zen euskal  alderdien artean,
|
bai
Hegoaldean eta bai Iparraldean; Frantziako PSri adibidez Lizarra Garazi prozesuan partaidetza galdatu zitzaion orduan. Ez zuen onartu, baina ideia beti bidean dabil.
|
|
2004
|
|
|
J. B. ETXEBERRI. Horri buruz badugu huts handia, bai Iparraldean
|
bai
Hegoaldean. Irun, Hondarribia eta Hendaiako ikastoletan gauza asko irakasten dira munduari buruz, estatuei buruz, baita Euskal Herriari buruz ere, oro har.
|
|
|
Guk Hegoaldean baino lehenago bozkatzeko aukera izan genuen, agian horrek debatea lasaitu eta izaera gozatu du. Baina horren inguruan faltsukeria handia dago, hipokresia handia, bai Iparraldean
|
bai
Hegoaldean ere. Baina tira, egia da, guk beste lasaitasun bat, beste goxotasun bat dugu.
|
|
|
Denominadorea ez. Frakzio hori, ene ustez, txikia da, bai Iparraldean eta
|
bai
Hegoaldean, arrazoin diferenterengatik.
|
|
2005
|
|
|
Bere herriko atlas bereziren bati esker izango eban ingeles horrek Bilboren barri, amerikar gehienentzat Amerikak berak mugatzen dau eta Amerika, bai iparraldetik
|
bai
hegoaldetik, bardin ekialdetik zein mendebaldetik. Mendebaldeko itsasaldea ureztatzen dauan ozeano Barea eta ekialdekoa ureztatzen dauan ozeano Atlantikoa dira eurontzat munduko itsaso bakarrak.
|
|
2007
|
|
|
Ikusten dugun legez, Eugène Goyhenechek Iparraldeko euskaltzaleen harremanak, nkatu zituen
|
bai
Hegoaldearekin baita Europako gutxiengo taldeekin ere.
|
|
2008
|
|
|
Analogikoa ez da desagertu, baina digitala ikus daiteke jadanik. Euskal Herrian, bai Iparraldean
|
bai
Hegoaldean, 2005ean hasi zen LTD bidezko emisioa, legediak behartuta. Analogikoan ikus daitezkeen telebista jeneralistek badituzte kanal digitalak beraz.
|
|
|
Munduko beste lekuetan eguzkia urri dago. Poloko eskualdeak, bai Iparraldean
|
bai
Hegoaldean, eguzkiaren erradiazioaren bosten bat hartzen du, besterik ez.
|
|
|
Hurrengo lore jokoetan,
|
bai
Hegoaldean eta bai Iparraldean zazpiak bat formula eta leloa errepikatuz eta finkatuz joan zen. Beraz, XIX. mende bukaera aldera, lore jokoen bidez eta haiekin lotura estua zuten Iruñeko Revista Euskara() eta Donostiako Euskal Erria() moduko aldizkari foruzaleen bitartez, elitetxo euskaltzale baten artean zazpi probintzien ideia gero eta ezagunago bihurtuz zihoan89 Baina inondik ere hirurak bat edo laurak bat formulak ordezkatu gabe, baizik haien osagarri gisa.
|
|
2009
|
|
|
Bien bitartean, armadoreak dituen kostuak izugarri hazi dira azken urteetan; batez ere, gasolioaren prezioa igo delako. Egoera horretan, arrantzaleak arraina zuzenean merkaturatzen saiatu dira, bai Iparraldean,
|
bai
Hegoaldean; edonola ere, saio horiek ez dira egoerari irtenbidea emateko bezain eraginkorrak izan. Zuzenean merkaturatzea oso zaila eta garestia da.
|
|
|
Bearreztegiko bailaran jada, hegian gora zehar zehar aurrera egin, eta pistak Aizkozko lepora eramango zaituzte azkenik (735m). Urdazuriren ibaiadar Orabidea eta Baztan Bidasoa ibaien arteko mendilerroan zaudete, Baztango lurretan, bai ipar eta
|
bai
hegoaldera, alperrik ez baita Euskal Herriko udalerririk handienetakoa. Bidegurutzean, aukeran duzue gain aldetik edo eskuinaldetik zehar zehar doan pistatik aurrera egitea.
|
|
2010
|
|
|
Horrek ondorio garbi bat du: Manexen karrera unibertsitarioa marjinala suertatu zen bai Iparraldean
|
bai
Hegoaldean. Harremanak izan zituen guztietan, baina bere epizentroa Iparraldeko ikastolen mugimenduan egon zen beti, ez unibertsitatean.
|
|
|
Akordioak autodeterminazio eskubidea defendatzen zuen, kontsentsuan oinarritua eta irlandar guztientzakoa izango zena. Irlandako herritarrei, bai iparraldean,
|
bai
hegoaldean, euren etorkizuna erabakitzeko eskubidea aitortzen zien, baita Irlanda batua eratzeko eskubidea ere, hori baldin bazen libreki erabakitzen zutena. Era berean, Adierazpenaren bidez, britainiarrek beren asmoa azaltzen zuten Ipar Irlandako herritar gehienen borondate demokratikoa defendatzeko, nahiz Erresuma Batuan geratzea erabaki, nahiz Irlanda batu burujabe bateko kide izatea erabaki.
|
|
2011
|
|
|
Batzuetan, negozio horiek garapenerako laguntza ofizialaren ordez jartzea ere lortu nahi da, baina hori ez da beti posible, eta ideiak kritika batzuk ditu. Onurak bai Iparralderako
|
bai
Hegoalderako dira. Lehenengo kasuan, negozio horiek martxan jartzen dituen enpresak gizartearen aurrean duen irudia hobetzen duelako; gutxien garatutako herrialdeetan, aldiz, ekoizleek lan duin baten bidez handitzen dituzte diru sarrerak.
|
|
2012
|
|
|
Testuinguru berri honetan ezker abertzaleko ildo guztiek deliberatu dute epe ertainean biltzea, hori da funtsezkoa. Horixe delako bidea, bai Iparraldean
|
bai
Hegoaldean indarrak metatzeko eta bozetan emaitza hobeak lortzeko. Bilduk eta Amaiurrek bildu dituzten emaitzak paregabeak izan dira, eta heldu diren bozetan ezker abertzalearen hautagaitzak emaitza izugarriak biltzea espero dugu.
|
|
|
Urtean zehar
|
bai
Hegoaldean bai Iparraldean, bietan ibili naiz, agian gehiago Hegoaldean, hemen saio gutxiago egiten baita. Baina hemen ere sumatu da saioak sortzen doazela eta saio finkoak ere baditut hemen, urtez urte atxikitzen direnak.
|
|
|
Gauean, lehenago ere hartutako neurri bera hartu nuen; zuhaitz batera igo nintzen, eta han ongi egin nuen lo. Biharamunean aurrera egin nuen miaketan, eta ia lau milia egin nituen, ibarraren neurriari begiratuta, zuzen zuzen iparralderantz,
|
bai
hegoaldean eta bai iparraldean mendi-lerro bat nuela.
|
|
|
[...] inoiz ez d [ela] izan historia politiko baten subjektu» (Toledo, 2010: 769), edota Xabier Etxanizek aitortzen duenez, «Euskal Herrianeuskara ez d [ela] botere hizkuntza izan;
|
bai
hegoaldean bai iparraldean erdara izanda goi mailako jendearen arteko hizkuntza» (Etxaniz, 2010: 833).
|
|
|
[...] inoiz ez d [ela] izan historia politiko baten subjektu» (Toledo, 2010: 769), edota Xabier Etxanizek aitortzen duenez, «Euskal Herrianeuskara ez d [ela] botere hizkuntza izan;
|
bai
hegoaldean bai iparraldean erdara izanda goi mailako jendearen arteko hizkuntza» (Etxaniz, 2010: 833).
|
|
|
batetik, egon badagoelako herri indigenekiko kidetasun sentimendua, eta (Arregi, 1994; Landaburu, 1998), bestetik, estatu gabeko nazioek egindako kanpo politikan euskaldunok dugun interesa. Indigenekin izandako harremana aspaldikoa da, bai Ameriketako Iparraldean mi, k maq ekin modu baketsuan (McKeen, 1995; Esteban, 2006; Usereau, 2003)
|
bai
Hegoaldean konkista garaian eman baitziren. Baina indigenekiko euskal elkartasunaren aurrekariak Sabino Arana Goirik kolonialismoaren aurka idatzitakoetan aurkitu ditzakegu (Larronde, 1977:
|
|
2014
|
|
|
547 Ezin hobeto ezagutzen ditut nire bi hemisferioak. Bai iparraldekoa eta
|
bai
hegoaldekoa ere.
|
|
2015
|
|
|
Eta, jakina, produktuen ontziak ere dagozkien edukiontzietan birziklatzen dira. 7 Eguzki sukaldea erabiltzen du Bai aire zabaleko barbakoa egiteko,
|
bai
Hegoaldeko herrialdeetako alternatiba gisa, labeak edo eguzki sukaldeak aukera onak dira elikagaiak modu jasangarriagoan prestatzeko. Gaur egun, era askotako modeloak eta tamainak aurki daitezke, baina guztiek saihesten dute elektrizitatea edo gasa, eguzkitik energia hartzean.
|
|
|
Igande aberatsaren mentura zuen Pilotak, bai Iparraldean, Elite Pro xapelgoko finalarekin, Baionako Moderrne trinketean, lehen maileko berezkoen artean,
|
bai
Hegoaldean binakako xapelgoko finalarekin, Bilboko ezkerparetan. Bainan ez da igurikatua zen besta izan, bi final nagusiak desoreka handiz jokaturik.
|
|
|
Formari dagokionez, eredu nituzke Philippe Delerm, Sarrionandia, Baudelaire (Spleenen autorea, ez Les Fleurs du Malena). Beste gisa batez, erran dezaket Itxaro Borda ere eredu dudala, hizkuntzaren zorroztasunari begira (artetik erraiteko, uste dut horrengatik eredugarria dela objektiboki bai Iparraldean
|
bai
Hegoaldean), baina bereziki idazteko duen askatasunari begira. Ez da gairik jorratuko ez lukeenik, ez du bere burua autosentsuratzen, eta hori miresgarria zait.
|
|
|
Lur xirrixta luze bat Ganbia deitzen den ibaiaren bi aldetan. Senegal herrialdea han berean du
|
bai
hegoalderat eta bai iparralderat. Denbora batez, Senegal eta Ganbia elkartuak bezala izan ziren, Ganbiak ardietsi zuenean bere gain izaitea, 1965 ean, bainan batasun horrek etzuen ainitz iraun.
|
|
2016
|
|
|
|
Bai
Hegoaldean transgenikoak sustatzeak, bai Europan hazien erregistroa ezartzeak, ondorio bera dute: hazi aldaera gutxiago izatea eskuragai.
|
|
|
Iparraldean, aitzitik, nabarmen ahulago. Kontuak xeheago aztertuz, halere, barnealdakortasun ohargarria dago
|
bai
Hegoaldean eta bai Iparraldean. • 65 urte edo gehiago duten herritarren artean Nafarroako euskal eremuan eta NBZn ageri da ET hiztunen portzentajerik handiena (%49, 5 eta %49, 2 hurrenez hurren).
|
|
|
Antzerki idazle gisa, ezagunak ditugun emazte gutxi dira,
|
bai
Hegoaldean, bai Ipar Euskal Herrian. Alta, emaztea partaide izan da, aktore gisa, antolatzaile gisa, baita ere idazle gisa.
|
|
|
Iazko plan estrategikoa idazten parte hartu zuen berangoztarrak, eta badaki orain arteko bidea ez dela erraza izan: " Ahalegin askoren ondoren, azkenean lortu dute bai Iparraldeko
|
bai
Hegoaldeko federazioek bat egitea horrelako kontu bat martxan jartzeko, behintzat lehenengo urte honetan. Ikusi da hurrengo urteetan zer gertatzen den".
|
|
|
Ez dakit ordukoa ilusio bat txakur amets zentzuan hartutaizan ote zen ala ez.
|
Bai
Hegoaldean bai Iparraldean, auzi horiek gutxiengo baten barruko gutxiengo baten kontua ziren. Emazte gutxi ziren pentsatzen zutenak obratu behar zutela berdintasunaren alde.
|
|
|
Etxekoak. Bai Iparraldean eta
|
bai
Hegoaldean ari da kurritzen obra.
|
|
|
Egia erran anartean iraultza bezalako zerbait gertatu da Frantzian eta Ipar Euskal Herrian 1968an, ez odoltsua bainan barnakorra, lehengo mundu baten ohidurak, betidanikakoak eta betirakoak iduri zutenak, kasik desegin baitira, gizarte tradizionala inarrosia izan da eta aldatu da, eta iduriz mendebaleko Elizak orduan bere ipar orratza galdu du... Bestalde Euskal Herrian,
|
bai
Hegoaldean bai Iparraldean, Francoren bortizkeriaren ondorio bezala bortizkeria sartu eta nausitu da eta bazterrak zauritu dira behin betikotz bezala. Garai hartan sortu dira elkartasun eta gogoeta talde batzu, nola" Anai Artea" 1969an eta" Donapauleko apez taldea" 1979an, gero" Herriarekin" deituko dena.
|
|
|
Nola ez aipa Euskal Erakustokiaren Adiskideek 500 €ren emaitea, hauk direlarik sos hein handienaren emaileak. Bestalde, Jean Michel Bedaxagar SÜ AZIAko alkartebürüaren ospea ere hanitx konta izan da, Eüskal Herri orotarik,
|
bai
Hegoaldetik ere, sos emanik izan beitzaio SÜ AZIAri, hala alkarte baten eskütik 360 €, nola jente batenganik 200 €, bere sakolatik.
|
|
2017
|
|
|
Sinn Feini zenbait bide zabaldu zaizkio aspaldiko aldarrikapenari heltzeko, baina, aldi berean, kezkak ere sortu zaizkio, eta ez soilik alderdi errepublikanoari, baizik bake prozesuari berari ere bai.Mugaren bi aldeetakoek ekaineko erreferendumaren aurretik eta ondoren azaldu duten kezkarik handiena: zer eragin izango lukeen brexit ak bai iparraldeko eta
|
bai
hegoaldeko ekonomian. Sinn Feinek batasunaren alde erabilitako arrazoibidea ere ekonomikoa da.
|
|
|
Andres Urrutiak du biltzarra ideki, oroitaraziz Euskaltzaindiak 100 urte beteko dituela 2018ko urrian, eta 2019ko urria arte opaskizun asko antolatzeko parada izanen dela
|
bai
Hegoaldean bai Iparraldean. Ondotik, Xarles Videgainek du hitza hartu, lehen lehenik zendu berria den Marijane Minaberri gogoetara ekarriz.
|
|
2018
|
|
|
Hortik ikerlariak eramanen duen lana: " Ortofonia eskola baten sortzeko egingarritasuna aztertu nahi dugu, bai Iparraldean,
|
bai
Hegoaldean. Baina, zerbait egiten badugu, ikerketarekin lotua izanen da.
|
|
|
Bainan jakin behar da ere euskaldunak badirela, motaz bederen euskaldunak eta Euskal Herriari beti atxikiak. Hemeretzigarren mende ondarrerat zen bai Iparraldetik eta
|
bai
Hegoaldetik asko gizon harat joan eta artzaingoari plantatu. Fama ederra ere bildu ofizio hortan.
|
|
|
Baionara heltzen direlarik gehienek kanpoan lo egiten dute, arazo humanoak sortuz. Mugimenduetako ordezkariak zioten aterpe eskas handia dela,
|
bai
Hegoaldean baieta Iparraldean.
|
|
|
«Euskal Herria nazioarteko elkartasunezko potentzia izan dadin dihardugu lanean, Ipar
|
bai
Hegoaldeko mugimendu aurrerazaleekin batera, Estatu boteretsu zenbaitek osatutako nukleoa gainontzeko herri behartsu eta mirabeen arteko zatiketa gaindi dezan». Nazioarteko elkartasuna aurrera eramateko orduan, planteamendua 1980ko hamarkadakoa baino azalekoagoa da.
|
|
2020
|
|
|
" Tokiko borroka askotan daude: alternatibak autoeratzeko esparruetan daude,
|
bai
Hegoalde globalean eta baita Iparraldean ere. Tokiko ekinaldi horietan presenteago daude globaletan baino; besteak beste, bizitza bermatu ahal izateko.
|
|
2021
|
|
|
31.4.4d XX. mendean,
|
bai
Hegoaldean, bai eta Iparraldean ere, franko hotz agertu ziren idazle gehienak horrelako erlatiboei buruz, eta guti erabili zituzten. Gramatikari anitzek ere arbuiatu izan dituzte, baizik eta euskarak bere berezko erlatiboak dituela, eta ez dela egoki erdal egitura bati horrela ateen zabaltzea.
|
|
|
Sir Francis Head bidaiari ingelesak, Kanadako Gobernadore Nagusi izanak, diosku ezen" Mundu Berriko bai iparraldeko eta
|
bai
hegoaldeko hemisferioetan, Naturak ez ditu soilik bere lanak eskala handiago batean diseinatu; gainera, margolan osoa kolore distiratsuago eta aberatsagoekin pintatu du, Mundu Zaharra delineatu eta edertzeko erabili zituenak baino... Amerikako ortziek infinituki garaiagoak dirudite, zerua urdinagoa, airea freskoagoa, hotza biziagoa, ilargiak handiagoa ematen du, izarrak distiratsuagoak dira, trumoia ozenagoa da, tximista biziagoa, haizea indartsuagoa, euria gogorragoa, mendiak garaiagoak, ibaiak luzeagoak, basoak itzelagoak, lautadak zabalagoak".
|
|
|
Eta elkarrekin proiektuak eramateko gaitasunean. Hegoaldean, Nafarroa eta erkidegoaren arteko loturak oso gutxituak dira, eta elkar mesfidantza harreman batean gaude, eta
|
bai
hegoaldeak eta bai iparraldeak, ez du aski ukan bere proiektu guzietan gaitasun hori bat besteari elkar lotzeko eta bat bestearen esperientziarekin proiektu berri bat, proiektu komun batzuk lantzeko.
|
|
2022
|
|
|
Behingoagatik, Iraneko persiar eremuan izan ziren protesta gehienak, eta Kurdistanen oso oihartzun txikia izan zuten. Baina bestelako motibo politikoengatik, errepresioak ez zuen etenik, eta bai iparralde sunita eta
|
bai
hegoalde xiita Iraneko eremurik baztertuenen artean zeuden, Balutxistanekin batera.
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, gatazka gogorrak eta oinordekoen arteko gerlek ez zuten ate rabi derik, zailtasun handiak zeuden bai iparraldetik
|
bai
hegoaldetik Nafarroaz jabetzeko nahikeriak ez baitziren leuntzen. Horrela joan zen XV. mendea.
|