|
2000
|
|
|
Proiektu horren bitartez, umeak euskal literaturara hurbilarazi nahi dira. Horretarako, ipuinak bitarteko ezin hobeak direla uste dugu, bai etxean
|
bai
eskolan, umeen artean irakurzaletasuna bultzatzeko.
|
|
2002
|
|
|
Agenda estua Haurren agenda gero eta estuagoa da. Gero eta jarduera gehiago egiten dituzte
|
bai
eskolan bai kanpoan (hizkuntzak, kirolak…). «Ongi dago haurrek jarduerak egitea, baina gurasoen beharrak eta haurren beharrak uztartu nahian», azaldu du Belastegik.
|
|
2003
|
|
|
Literatura sortzen baino, beste idazle batzuen lanen ganean jardun dau gehiago,
|
bai
eskoletan bai idatzietan. Modu zuzenean aurkeztuko deuskuz obra honetan, berak hartuemona euki daben hainbat idazle:
|
|
2004
|
|
|
Lau ataletan banatu ditu Amorrortuk
|
bai
eskolak eta baita liburua ere. Lehenengoan, gai askori erreferentzia egiten dien sarrera jorratu du soziolinguistika irakasleak.
|
|
|
Sánchez Asiaínen hitzetan, eta zehazki familiari dagokionez, erakunde hau “desorientazioa eta are zailtasunak eragiten dituen aldaketa prozesu bat garatzen ari da, bere hezitzaile lanean”. Eta hezkuntza jarduera hori, bai familiarena
|
bai
eskolarena, “oso baliagarria da drogazaletasunaren eta gure etorkizuna arriskuan jartzen duten bestelako gizarte jokabide irregularren aurkako antidoto gisa, hala nola indarkeria, intolerantzia, xenofobia edo elkartasun eza”, azaldu zuen adituak. FADek atera dituen ondorio horiek egin dituen azterketetan oinarritzen dira.
|
|
|
testuinguru horretan maiz izaten dira lankideekin liskarrak eta eskolako arauak ez betetzea. Aurrerago, desobedientzia portaerak izaten dira ohikoenak, bai etxean,
|
bai
eskolan; lapurretak, notak faltsutzea, eskolara ez agertzea, lankideekin istiluak izatea eta ankerkeria. Nerabezaroa oso etapa zaila da, eta, batzuetan, ondorio txarrak izaten ditu.
|
|
|
Lagun nituèn nerabezaroko mutilak,
|
bai
eskolakoak eta bai herrikoak ere, neskei buruz mintzatzen ginen sarri askotan. Baina gure arteko elkarrizketa haiek, ehuneko handi batean, zabarrak izaten ziren, baita iraingarriak ere, nik uste, neska normal batentzat:
|
|
|
Esperientzia eta bibliografia ugariak daude hainbat herrialdetan. Frantzian, esate baterako, oso landuta dago
|
bai
eskolan eta bai eskolatik at. Laguntza handia jasotzen duestatuaren aldetik eta merkatuan ere kultur salbuespentzatha rtzen da bertako produkzioa bultzatzeko xedez.
|
|
|
Esperientzia eta bibliografia ugariak daude hainbat herrialdetan. Frantzian, esate baterako, oso landuta dago bai eskolan eta
|
bai
eskolatik at. Laguntza handia jasotzen duestatuaren aldetik eta merkatuan ere kultur salbuespentzatha rtzen da bertako produkzioa bultzatzeko xedez.
|
|
2005
|
|
|
Gure ustez, beraz, hemendik aurrerako ahalegin guztietan egokitasunaren ikuspegia erabili behar genuke,
|
bai
eskolan, bai hedabideetan, bai gainerako alorretan ere. Irizpide deserosoa da egokitasunarena, ez baitago behin betiko zehazterik.
|
|
|
Zatika irakur daiteke, gero irakurritakoa antzeztu daiteke... Hau da, nik uste dut antzerkiak joko handia daukala
|
bai
eskolan eta bai nahi den lekuan, ematen zaiona baino gehiago. Eta nik ez dakit liburu hau hutsune hori betetzeko gai den edo ez, baina egina dagoenez uste dut aukera hori ematen duela.
|
|
|
lehen kapitulua dozenaka bider irakurri nuen; gero, aldiz, errazagoa egin zitzaidan dena, nire bizitzan irakurri dudan libururik zirraragarriena bihurtzeraino. Hainbeste erakartzen ninduen, ezen egunero pasarteren bat irakurri behar izaten bainuen,
|
bai
eskolan, bai etxean. Buruz nekien hasiera ospetsua; liburu hura irakurtzean, Kixoteren etxean bizi nintzen, harekin eta Santxorekin irteten nintzen okerrak zuzentzera, erroten besoetatik zintzilik jartzen nintzen, bentan afaltzen nuen, irribarre egiten nion Dultzinea pottokari... mundu hartan bizi nintzen, protagonista nintzen, eta, han sarturik, dasta gozo bat igotzen zitzaidan sabelean gora, urdailean barrena, bihotzetik ahoraino.
|
|
|
Berak eta Albertok uko egin zioten omenaldi orori, jende askok egin nahi zien baina. Oso modu xumean egin zuten agurra, txokolateki batzuekin eta pasta batzuekin,
|
bai
eskolan, bai apaizaren sotoan.
|
|
2006
|
|
|
|
Bai
eskolak euskalduntzeari! kanpaina abian da
|
|
|
" Gure lehentasuna adingabekoak alkoholarengandik babestea da", dio Nerea Garaizar EAEko Zuzendaritzako teknikariak. Hala, alkoholaren inguruko programa gehienak gazteei bideratzen zaizkie,
|
bai
eskoletan bai familien bitartez. Hainbat udaletan Berangon eta Irunen esaterako asteburuetan kalean edateagatik sortzen ziren arazoak konpontzeko egitarauak abiatu dira.
|
|
|
|
Bai
Eskolak Euskalduntzeari! kanpaina amaitzear da
|
|
|
Hizkuntza merkatua ez da inoiz batua, batez ere Frantzian non hizkuntza bakarreko ohitura dagoen,
|
bai
eskolan, bai lan munduan. Beraz, nahiz eta merkatu ofizial bat egon, inguraldeko merkatuak daude non hizkuntza arauen araberako jazaepena eta hastura nagusi diren.
|
|
|
Gainera, zenbait herritan ekitaldiak antolatuko dira. Lesakan, errate baterako, euskara batzordeak, martxoaren 26rako,
|
Bai
Eskolak Euskalduntzeari lelopean ibilaldi bat antolatu du. Goizeko 10: 30etan Plaza Zaharretik hasita ibilaldi bat eginen da herrian barna, txistulariekin eta soinulariekin, eta ondotik haurrentzako jokoak izanen dira.
|
|
|
Bestalde, ikastaroetan barrena eta beroriek gainditzeko ez da inongo azterketarik egin behar, baina
|
bai
eskoletara joan eta bertan modu aktiboan parte hartu. Eskola guztiak goizez ematen dira, EHU BBK etxean.
|
|
|
Gaztetxe Martxan zehar sinadurak bilduko ditu
|
Bai
Eskolak Euskalduntzeari! ekimenak (2006 Api 29)
|
|
|
|
Bai
eskolak euskalduntzeari! kanpainaren inguruan, Uribe Kosta eskualdean antolatu diren ekimen desberdinetatik aparte, Algorta, Astrabudua, Berango, Erandio, Getxo, Gorliz, Itzubaltzeta/ Erromo, Leioa, Plentzia, Sopela eta Urdulizko hainbat bulego eta lokaletan egongo da sinadura emateko aukera.
|
|
|
|
Bai
Eskolak Euskalduntzeari kanpaina antolatu duten eragileen (Kontseilua, Euskal Konfederazioa, AEK, IKA, Euskal Herrian Euskaraz, UEU, Topagunea, Sortzen Ikasbatuaz, Ikas, Euskal Irratiak, LAB, Ikasle Abertzaleak eta Euskal Herriak Bere Eskola) hitzetan, Euskal Herrian 3 ikasletik 2 ez da eskola bidez euskalduntzen, beraz, ikasleen %38 euskaldunduko da soilik. " Milaka haur eta gazteri urratzen zaie euskara jakiteko eskubidea eta honek euskararen geroa bera ere kolokan jartzen du", adierazi dute.
|
|
|
Zailtasunen artean, ezer baino lehen, familia etorkinen aldetik jatorrizko hizkuntzari buruzko iritzi garbia lortzea litzateke eta horretarako zenbait baliabide eta adostasun beharrezkoak dira,
|
bai
eskolan bai familian. Baina arazoa ez da hemen amaitzen, jatorrizko hizkuntza ondo antolatu nahi bada zenbait aspektu eta aldagai kontuan hartu behar direlako:
|
|
|
Datu horiek hurbiltzea komeni da errealitatearen argazki zehatzagoa izateko. Ikus dezagun nola dauden banatuta ikasleak une honetan (2006ko otsaila), lurraldez lurralde,
|
bai
eskola sareen arabera eta baita hizkuntza ereduak kontuan hartuta ere.
|
|
|
• Erabiltzaileak formatu, ikasleak eta irakasleak, autonomiaz informazioa bilatu ahal izateko
|
bai
eskola liburutegian zein publikoan.
|
|
2007
|
|
|
Hala, Extremaduran 2,6 ikasle daude ordenagailu bidez, Balearretan 14,2 eta Valentziako Erkidegoan 14 Estatuko batez bestekoa ordenagailu bakoitzeko Lehen eta Bigarren Hezkuntzako 9,3 ikaslekoa da; zentro publikoetan 8,3ra jaisten da eta pribatuetan 13ra igotzen da, Hezkuntza eta Zientzia Ministerioak eguneratu berri duen estatistikaren arabera. Extremadura da ordenagailuen eskuragarritasun bateratuaren buru, bai zentro pribatuetan
|
bai
eskola publikoan; 2,2 eta 2,6 ikasle, hurrenez hurren, unitateko. Ondoren, Euskal Autonomia Erkidegoa (6,7 eta 5,9), Asturias (7,6 eta 6,5) eta Errioxa (7,6 eta 6,7) daude.
|
|
2008
|
|
|
Jakina da gerraostean eskolara joandako belaunaldiaren garaian ohikoa zela ikasleak zigortzea euskaraz hitz egitearren. Baina, gainera, iseka egiten zitzaien gaztelaniaz hitz egiten zutenean ere, bai donuagatik,
|
bai
eskolan soilik entzuten zuten hizkuntzan hitz egiteko zailtasunak zituztelako.
|
|
|
Jakina da gerraostean eskolara joandako belaunaldiaren garaian ohikoa zela ikasleak zigortzea euskaraz hitz egitearren. Baina, gainera, iseka egiten zitzaien gaztelaniaz hitz egiten zutenean ere, bai donuagatik,
|
bai
eskolan soilik entzuten zuten hizkuntzan hitz egiteko zailtasunak zituztelako. Beraz, zigorra jasotzen zuten bai jokabide bategatik, bai besteagatik.
|
|
|
Haurren %3 eta %5 artean eragiten du (oso litekeena da ikasgela bakoitzean haurren bat egotea), eta lau haur daude neskatila baten aurrean. ez diagnostikatzeak eragin negatibo oso garrantzitsua du, bai haurraren ongizaterako, bai haren familiarentzat, ondorioak baititu,
|
bai
eskola errendimenduan, bai familia eta gizarte harremanetan ere. Haur “mugitua” ala “hiperaktiboa”?
|
|
|
Hala ere, elikagai baten arrisku maila eta kutsaduraren balizko faktore eta mekanismo guztiak ezagutzea oso lagungarria izango da elikagai horri aurrea hartzeko. Azterlan honen emaitzak bereziki garrantzitsuak izango dira ukipen mota horiek gehien jasan ditzaketen biztanleen sektoreentzat, hala nola, haurrentzat, gaixoentzat edo hirugarren adinekoentzat; beraz, lortutako datuak zuzenean aplikatuko dira
|
bai
eskoletako jantokietan, bai ospitale edo egoitza geriatrikoetan.
|
|
|
Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza eta Bigarren Hezkuntza. Etapa horien arteko trantsizioak, jakina, aldaketa nabarmenak eragiten ditu,
|
bai
eskola antolakuntzan, bai ikasleen garapen akademikoan, eta, kasu askotan, familien arteko urduritasun edo ziurgabetasun egoerak eragiten ditu, seme alabak beren hezkuntzaren erronka berrietara egokitzeko moduaren aurrean; batez ere, Lehen Hezkuntzatik Bigarren Hezkuntzara igarotzean; izan ere, etapa horretan, eskola aldaketak garrantzitsuagoak dira, eta, gainera, haurraren garapenerako trantsizi... Ikaslea Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan hasten da 12 urte betetzen dituen urte naturalean (13 urte Lehen Hezkuntzan ikasturte bat errepikatu badu) eta Lehen Hezkuntzako sei mailak egin ondoren.
|
|
|
% 61 Interneterako eta% 23 telebistarako. Ikerketa horretatik ondoriozta daiteke teknologiak hainbat abantaila eskaintzen dituela,
|
bai
eskola errendimenduari dagokionez, bai aisiari eta gizarte trebetasunak garatzeari dagokionez, eta ez litzaiekeela eragotzi behar adingabeak eskuratzea, ez eta zentzuz baino gehiago mugatu ere. Teknologia berrietan adituak diren Enrique Dans eta José Cervera, besteak beste, hala diote beren blogetan.
|
|
|
Ingelesa ez dakiten haurrei hizkuntza ikasteko baliagarriak zaizkie udalekuak eta ingelesa erabat menderatzen dutenek, aldiz, gaztelania ikasten dute. Helburua haurrek ingelesa edo gaztelania ikastea da,
|
bai
eskoletan eta bai horietatik kanpo egiten dituzten aisialdiko ekintzetan ere. Izan ere, ikasitako hizkuntza zuzenean bertako batekin praktikan jartzeko aukera baitute.
|
|
2009
|
|
|
" B" eredukoak euskararen integrazio handiagoaren premia aipatu dute euskararen ikaskuntzarako,
|
bai
eskolako ekintzetan, baita bizibidean ere.
|
|
|
" B" eredukoak euskararen integrazio handiagoaren premia aipatu dute euskararen ikaskuntzarako,
|
bai
eskolako ekintzetan, baita bizibidean ere. Euskara bidezko harremanekiko interesa azpimarratzen dute elkarrekintza bidezko ikaskuntza aktiborako.
|
|
|
Meakatik Meakaurrera zan gure ohiko ibilbidea:
|
bai
eskolara, bai dotrinara, bai mezatara. Urrunago joateko autobusa hartu behar genduanean be, Meakaurretik aurrera dagoan Irazabaleko kurutzean Ixabale bertako berbakeran hartzen genduan Bilbokoa edo Gernikakoa.
|
|
|
Nahaste hori adin goiztiarrean agertzen da, haurra irakurketa idazketan hasten denean, eta edozein kausa intelektual, kultural edo emozionalekiko independentea da.
|
Bai
eskolan, bai etxean, eskolako lanak arduak eta astunak izan daitezke, eta, beraz, frustrazioa eta arbuioa areagotu. Horregatik, haur dislexiko batek behar dituen laguntza teknikoak ikaskuntza multisensoriala errazten diotenak dira.
|
|
|
Programa informatiko berri honek benetako ahotsekin lan egiten du, terapeutek haurren tratamenduan parte hartzeko aukera ematen du eta adingabe dislexikoen ikaskuntza atseginagoa eta dibertigarriagoa izaten laguntzen du. Programa honek ikasleari laguntzen dio,
|
bai
eskolan bai eskolako zereginetan, eta hauxe da: ikasteko behar den informazio guztia ordenagailu bidez eskura izatea, ikasleak testuekin lan egin dezan, modu eraginkorragoan, ahots sintetikoa erabiliz.
|
|
|
Programa informatiko berri honek benetako ahotsekin lan egiten du, terapeutek haurren tratamenduan parte hartzeko aukera ematen du eta adingabe dislexikoen ikaskuntza atseginagoa eta dibertigarriagoa izaten laguntzen du. Programa honek ikasleari laguntzen dio, bai eskolan
|
bai
eskolako zereginetan, eta hauxe da: ikasteko behar den informazio guztia ordenagailu bidez eskura izatea, ikasleak testuekin lan egin dezan, modu eraginkorragoan, ahots sintetikoa erabiliz.
|
|
|
Titulazio horietan, ikasleek karrerako 120 kreditu egin ditzakete gutxienez ingelesean. Kreditu horiek
|
bai
eskoletan bai lan eta azterketetan erabiltzen dira. Bestalde, ikastetxe honek bi gradu eskaintzen ditu (Enpresen Administrazioa eta Ekonomia) ingelesez, eta horrek esan nahi du ikasleek egin dezaketela, nahi izanez gero, tituluko irakasgaien %100 hizkuntza horretan.
|
|
|
Indartu ditzatela gazteentzako zuzendutako programa hezitzaileak eta berdintasun zaleak
|
bai
eskoletan bai kultur ekintzetan bai herriko jardueretan besteak beste.
|
|
|
Nik gehien bisitatu nuen baserrian, halakoxea zen hango edertasuna. Hura
|
bai
eskola, kalera asko joan gabe, batak bestearekin bakeoso bizitzen erakutsi ziena.
|
|
2010
|
|
|
Euskara indartu behar dugu edozein ereduetatik abiatzen garela ere, guztiz argi egonik eredua dela abiapunturik hoberena. Euskara indartu bai ikasgeletan, bai jantokian,
|
bai
eskola giroan eta bai eskolaz kanpoko ekintzetan. Euskal Curriculumean, 2005ean gehiengo osoz onartu zen horretan, printzipio hau argi eta garbi azaltzen zen.
|
|
|
Euskara indartu behar dugu edozein ereduetatik abiatzen garela ere, guztiz argi egonik eredua dela abiapunturik hoberena. Euskara indartu bai ikasgeletan, bai jantokian, bai eskola giroan eta
|
bai
eskolaz kanpoko ekintzetan. Euskal Curriculumean, 2005ean gehiengo osoz onartu zen horretan, printzipio hau argi eta garbi azaltzen zen.
|
|
|
1986an helduen euskalduntze alfabetatzean hasi zen. Hamabi urtez egon zen
|
bai
eskolak ematen, bai eta didaktika zerbitzuan ere. Kontseiluaren Bai euskarari Sakanan proiektuan teknikari aritu zen.
|
|
|
Eta zu, Damaso, nor zara esateko Pagoagan biltzen den jendearena haluzinazio hutsa dela? Eta ez uste hutsaren hurrengotzat zauzkadanik, ez, ni ere sinetsia bainago karrera ona egin dezakezula
|
bai
eskolan eta bai unibertsitatean ere, baina zergatik gutxiesten gaituzu ama eta biok, Ama Birjina gure eskola eta gure unibertsitatea bada??; gustura gelditu nintzen, ederki oroitzen naiz sentipen hartaz; eta azkeneko esaldia marko baten barruan ipintzeko modukoa zen: amatista bat, errubi bat, diamante bat?; Ama Birjinak inspiratu ote ninduen, bada?; zu zeure lekuan jarri zintudan, gainera, ustez, nola ez, bada, goi argia nire mihiz mintzatu bazen???, isil isilik geratu zinen behintzat, mutu?
|
|
|
Hiztegiak ere orduantxe hasi ziren prestatzen: bai orokorrak eta
|
bai
eskola mundura zuzenduak.
|
|
|
Hortik etorri da hainbat irakasleren eta guraso askoren saioa, ikasleek euskaraz egin dezaten:
|
bai
eskola giroan, eta bai eskolaz kanpoko zenbait jardun esparrutan (kirolean, txangoetan, bestelako ikasbideetan, etxean, lagun artean eta abar). Horretan saiatu dira Herri aginteak ere:
|
|
|
Hortik etorri da hainbat irakasleren eta guraso askoren saioa, ikasleek euskaraz egin dezaten: bai eskola giroan, eta
|
bai
eskolaz kanpoko zenbait jardun esparrutan (kirolean, txangoetan, bestelako ikasbideetan, etxean, lagun artean eta abar). Horretan saiatu dira Herri aginteak ere:
|
|
|
Gero eta haur gutxiago jaio izan denez denbora tarte luzean, eragin zuzena izan du horrek EAEko eskoletan:
|
bai
eskola publikoetan eta bai pribatuetan. Hainbat urtez, ikasle kopuruak murriztuz joan izan dira159 Unibertsitatera arteko ikasmaila guztietan urterik urte ibili diren ikasle kopuruak 14 irudian ikus daitezke.
|
|
|
Hori baino trataera globalagoa, eta luzera begiragokoa, eskatzen du immigrazioak: trataera globalagoa
|
bai
eskolan, bai lan esparruan, bai auzogintzan eta bai herri giroko langintza gehienetan. Hanka bakarreko (eskola bide hutsezko) interbentzioak ezin du desoreka nabarmena berdindu:
|
|
|
Helburu nagusi biok267 uztartzeko eta aplikatzeko saio handia egin da EAEn: bai irakasleek,
|
bai
eskola arduradunek, bai hezkuntza alorreko aholkulari teknikoek eta bai Administrazioak berak, goi arduradunak buru direla, gogor ekin diote ele biko hezkuntzaren bidegintza berriari. Gogor ekin diote eta, mila akats xumez eta larriz jositako bide luzea egin dutelarik, goitik beherako transformazioa eragin diote EAEko irakas sistema osoan.
|
|
|
3). Aukera hori baliatzen ez denean, edo halako aukerarik ez dagoenen, oso nolabaiteko gales hiztunak sortzen dituzte sarri
|
bai
eskolak eta bai, galestegiak?: –they only ever speak, classroom Welsh?, resort to simply reading the language, or give up altogether?.
|
|
|
–Aldaketak, azken finean, denentzako izango ziren. Baina, aizu, denen artean hitzartuta genuen aldaketak egingo genituela,
|
bai
eskola publikoan bai ikastoletan. Hori zen 1987ko abenduaren 18ko akordioak zuena:
|
|
|
INKESTAREN UNIBERTSOA Euskal Herriko eskola gazteak izan dira (14 urte bitartekoak),
|
bai
eskola, bai institutu, bai eta Lanbide Heziketako zentroetakoak ere; guztira: 107.467 ikasle.
|
|
|
Haiekin egiten den lan pedagogikoak nabarmen lagun dezake haien garapen kognitiboa. Ikusmen eta entzumen estimulua konbinatzen ditu, kontzeptua adingabeen gogoan atxikitzeko Domanen estimulazio goiztiarreko programa haurren garapen prozesua laguntzeko eta bizkortzeko erabiltzen da,
|
bai
eskolan bai familian. Modu jarraituan eta antolatuan erakutsi behar zaizkie txarteletan dauden informazio unitateei (irudiei), bit deritzenei, eta ordezkatzen duten marrazkiaren goi ahoko enuntziazioarekin lagundu behar zaie.
|
|
|
Higienearekin zerikusia duten gaixotasun horiek osasun baldintza hobeekin eta kalitatezko ura eskuratzearekin murriztu litezke, WASH izeneko programa. Horri dagokionez, UNICEFek adierazi zuen mundu osoko eskoletan ur, saneamendu eta higiene proiektuak babesten dituela; izan ere, osasun baldintzak hobetzeaz gain, “ikasleen beren buruarekiko errespetua sustatzen da, eta beren burua baieztatzera animatzen ditu,
|
bai
eskolan bai etxean”. Txostenean adierazten da, halaber, eskoletako saneamendu instalazioen hobekuntzak eragin positibo berezia izango lukeela neskatoen eskoletara joatean.
|
|
|
Kenkari hori Errenta Aitorpenean aplikatzekoa da, eta derrigorrezko eskolatzearen, uniformeen edo eskola erabilerako jantzien gastuak barne hartzen ditu. Atzerriko hizkuntzen ikaskuntza ere desgrabazioan sartzen da,
|
bai
eskolaz kanpoko jarduera gisa ematen bada, bai araubide bereziko hezkuntza gisa. Baldintzak:
|
|
|
Eta zu, Damaso, nor zara esateko Pagoagan biltzen den jendearena haluzinazio hutsa dela? Eta ez uste hutsaren hurrengotzat zauzkadanik, ez, ni ere sinetsia bainago karrera ona egin dezakezula
|
bai
eskolan eta bai unibertsitatean ere, baina zergatik gutxiesten gaituzu ama eta biok, Ama Birjina gure eskola eta gure unibertsitatea bada?"; gustura gelditu nintzen, ederki oroitzen naiz sentipen hartaz; eta azkeneko esaldia marko baten barruan ipintzeko modukoa zen: amatista bat, errubi bat, diamante bat...; Ama Birjinak inspiratu ote ninduen, bada?; zu zeure lekuan jarri zintudan, gainera, ustez —nola ez, bada, goi argia nire mihiz mintzatu bazen...? —, isil isilik geratu zinen behintzat, mutu...
|
|
2011
|
|
|
Artelanen interpretazioaren ardura soziala are inportanteagoa da hezkuntza jardueretan,
|
bai
eskoletan bai museoetan; artelanekin lan egiteaz gain, pertsonekin ere aritzen garelako. Arte hezitzaileok daukagun autoritatea modu arduratsuan erabili behar dugu.
|
|
|
Asko gozatu dut. Gainera, irakasle bizitza osoa alaben heziketarekin uztartu dut, eta heziketa etapa hori,
|
bai
eskoletakoa eta bai etxekoa, oso ederra izan da.
|
|
|
Inguruneko hezkuntza planak eragina du
|
bai
eskola eremuan, bai eskolaz kanpo, eta eskolako eta aisialdiko harremanetan. Adingabeen hezkuntza beharrei erantzun integratu bat ematen saiatzen den tresna bat da.
|
|
|
Inguruneko hezkuntza planak eragina du bai eskola eremuan,
|
bai
eskolaz kanpo, eta eskolako eta aisialdiko harremanetan. Adingabeen hezkuntza beharrei erantzun integratu bat ematen saiatzen den tresna bat da.
|
|
|
Bestalde unibertsitateko euskaltzaleek eta haren inguruan zebiltzan erakundeek, Euskaltzaindiak edota Eusko Kontseilu Nagusiak esate baterako, unibertsitateko beste ikastegiekin alderatuz, irakasle eskolak estrategikotzat jo zituzten. Bertan irakasleak formatzen zirelako, Pedagogian eta Didaktikan irakasle euskaldunak, hain zuzen ere, bai ikastoletarako,
|
bai
eskola publikoetarako, bai helduen euskalduntze alfabetatzean aritzeko. Garaian irakasle euskaldunen eskaria oso handia zen, hizkuntzaren normalizazioa hezkuntzaren bidetik planteatu zelako gehienbat, eta horretarako irakasle euskaldun asko behar ziren, bai umeekin aritzeko ikastola eta eskoletan, bai helduen euskalduntze alfabetatzean.
|
|
|
hizkuntzaren batasunean; hiztegigintzan; argitalpengintzan; jardunaldi eta biltzarrak antolatzen (adb. Bergarako biltzarra) edota babesten (adb. elebitasun jardunaldia, UEUren Udako Ikastaroak, kazetarien jardunaldiak eta abar); euskararen sarrera sustatzen irakaskuntzan
|
bai
eskolan, bai institutuan, bai unibertsitatean (adb. unibertsitate barruti bakarraren eskaria); baita hizkuntzaren normalizaziorako bestelako ekimenetan ere, hala nola helduen euskalduntze alfabetatzerako Alfabetatze Batzordean. Bestalde Hegoaldean zein Iparraldean305 antolatutako udako zein urtean zeharreko euskara ikasteko ikastaroak babestu zituen, euskara irakasteko tituluak eman, hizkuntzaren egoeraren gaineko azterketak enkargatu zituen306 eta abar.
|
|
|
Gaitasunak eskuratzeko tresna erabilgarriak eta orientabideak. Ikus entzunezkoen gaineko gaitasunak lantzeko, guk geuk erabili ditugun adibideak azaltzen dira hemen, inork antzeko zerbait egin nahi balu
|
bai
eskolan, bai institutuan, bai lanbide heziketan nahiz helduen heziketan, edo etxean bertan, adibiderik eta irizpiderik izan dezan.
|
|
|
“ikaskuntza pertsonalizatua edozein leku eta denboratan eskaintzeko gaitasuna, ikasleengan adierazten duen dinamismoa eta erakargarritasuna eta ikasle bakoitzaren erritmoan autoikaskuntzarako aukerak”. Aplikazio praktikoak M Learning ek praktika eta ikaskuntza egoera berriak inspiratu ditu,
|
bai
eskolan bai eskolaz kanpo. Europako Batzordearen MOBIlearn proiektuak Europako hainbat herrialdetako (Israel, Estatu Batuak eta Australia) unibertsitateak eta telekomunikazio konpainiak biltzen ditu, teknologia mugikorrak erabiliz egin daitezkeen irakaskuntza/ ikaskuntza prozesuen eredu teorikoak zehazteko.
|
|
|
“ikaskuntza pertsonalizatua edozein leku eta denboratan eskaintzeko gaitasuna, ikasleengan adierazten duen dinamismoa eta erakargarritasuna eta ikasle bakoitzaren erritmoan autoikaskuntzarako aukerak”. Aplikazio praktikoak M Learning ek praktika eta ikaskuntza egoera berriak inspiratu ditu, bai eskolan
|
bai
eskolaz kanpo. Europako Batzordearen MOBIlearn proiektuak Europako hainbat herrialdetako (Israel, Estatu Batuak eta Australia) unibertsitateak eta telekomunikazio konpainiak biltzen ditu, teknologia mugikorrak erabiliz egin daitezkeen irakaskuntza/ ikaskuntza prozesuen eredu teorikoak zehazteko.
|
|
|
“hiriak slow”, “slow travel” edo “slow home”, besteak beste. Orain, bizi filosofia hori hezkuntza ingurunera ere zabaltzen da, eta hezkuntzari ekiteko modu berriak proposatzen ditu,
|
bai
eskolan bai etxean. Hezkuntza azkarra Erritmo azkarrak, epe laburreko helburuek eta presioak eragina dute emaitza akademikoetan “Azkarrago eta azkarrago heztea, hobeto hezteko”.
|
|
|
Izan ere, haurren segurtasunari eta bizi kalitateari eragiteaz gain, bost urtetik beherako 1,5 milioi pertsonaren heriotza eragiten dute, beherako eritasunen ondorioz. Unicef ek aldezten du eskoletan ur, saneamendu eta higiene zerbitzu egokiak jartzeak lagundu egin dezakeela, bai higienearekin zerikusia duten gaixotasun kasuak,
|
bai
eskolako absentismoa murrizten, beherakoa dela eta. Horregatik, mundu osoko 90 herrialdetan baino gehiagotan lan egiten du, eskola eta komunitateetako ur hornidura eta saneamendu instalazioak hobetzeko eta higiene praktika seguruak sustatzeko.
|
|
|
Eskolako Agenda 21ek hezkuntza komunitate osoaren, irakasleen, ikasleen, familien eta irakasle ez diren langileen parte hartzea behar du Elikadura ekologikoa: produktu ekologikoak, tokikoak eta sasoikoak sustatzea,
|
bai
eskolako jantokian bai askarian. Zaborrak biltzea:
|
|
2012
|
|
|
Bertso eskolan dabiltzan gazteak
|
bai
eskola barruan bai kanpo, euskaraz aritzen dira beti.
|
|
|
Taldeen jarraipenari begira, beraz, erronka, gazteak taldeetan mantentzea edo erakartzea eta, zenbait kasutan (are zailago, seguru asko), gazte taldea bera eratzea izango da (arestian aipatutako taldekide eta ikasleen arteko adin tartea leuntze aldera). horrek bisio batekin lan egitera eraman gintuzke,
|
bai
eskolak bai taldeak, behar beharrezkoa baitute taldeek erreleboa hilko ez badira; gazteei kultur jarduera horiek erakargarri egiteko moduetan pentsatzen hasi genuke: ikasketa planak malgutu, adierazpideen formatu desberdinak erabili, jarduera alai eta bizigarriak aurkeztu, umoretsuak, irudimentsuak, gazteak ibiltzen diren tokietara hurbildu...
|
|
|
Horrek bisio batekin lan egitera eraman gintuzke,
|
bai
eskolak bai taldeak, beharbeharrezkoa baitute taldeek erreleboa hilko ez badira; gazteei kultur jarduera horiek erakargarri egiteko moduetan pentsatzen hasi genuke.
|
|
|
Auzoan bertan taberna bi bai, baina dendarik, eskolarik eta holakorik euki ez izanak kalera etortera behartu ditu hango biztanleak. Ganeratu behar da, Birleko etxe batzuetatik Mungiarako baino Jataberako jokera handiagoa egon dala, bai eleizarako,
|
bai
eskolarako.
|
|
|
Paraje ederrean lekuturik dagoan auzo honek hainbat aldea etxe ditu sakabanaturik, eta San Martin eta Santa Elena ermitak (azkenengo hau Meñakako lurretan) eta errota batzuk kenduta, ez dago ganerako azpiegitura nagusirik. Hori dala ta emerandotarrek,
|
bai
eskolara, eleizara, erosketak edo ganerako zereginetarako, Larraurira edo Mungiara jo izan dabe beti.
|
|
|
: Aurrez prestatuta dauden jaki industrial horiek maiz samar agertzen dira haurren menuetan,
|
bai
eskolako jantokietan eta bai etxean, baina ez luke hala behar.
|
|
|
Haur gizentasuna saihesteko orduan, elikadura zaintzea ez ezik, ariketa fisikoa egitea ere oso garrantzitsua da,
|
bai
eskolan bertan eta bai handik kanpo ere.
|
|
|
Azkarren begirada zorrotza zuen, eta, lotsatia izan gabe, serioa eta isila zuen aiurria. Ona zen bai ikasketetan
|
bai
eskolaz kanpoko ekintzetan: marrazketan, balletean edo ingelesean.
|
|
|
Zentzuak eta esanahiak bilatzeko gunea da
|
bai
eskolaren barrualdea eta bai eskola inguratzen duen guztia.
|
|
|
Zentzuak eta esanahiak bilatzeko gunea da bai eskolaren barrualdea eta
|
bai
eskola inguratzen duen guztia.
|
|
|
Gainera, irakaskuntza praktika berritzaileak garatzen diren unibertsitatearekin lotutako eskoletako prestakuntza ere funtsezkoa da irakasleen prestakuntzan. Han, irakasleek eta ikasleek arazoak konpontzeko taldeetan parte hartzen dute, haien plangintza, ekintza, gogoeta eta ebaluazioaren bidez. Sistema etengabe ari da berrikusten, bai ikasgelan,
|
bai
eskolan, udalerrian eta herrialdean.
|
|
|
Urte haietan proposatzen zena hau zen: nahiz eta lurralde propiorik ez izan, minoritate nazionalei eman behar zitzaiela benetako eskubidea diskriminaziorik gabe aritzeko edozein ekintzatan,
|
bai
eskoletan, bai administrazioan, bai erligio aldetik, bai eta errepresentazio politikoaren aldetik. Horrek suposatzen zuen oso demokrazia aurreratuta, tolerantzia haundikoa, eta nonbait guztien artean holako proiektu bat bestearen errespetuz bizitzeko.
|
|
2013
|
|
|
Gure interes-guneak zehaztu eta jakin mina asetzeko, ingurune euskaldun bateko gazteen idatzizko hizkuntzari begira jarri gara. Gaur eguneko gazteek idatzizko hizkuntza asko erabiltzen dute,
|
bai
eskolaren testuinguruan eta bai eskolatik kanpokoan. Eta guk hori aztertu nahi izan dugu, beti ere hizkuntza gutxitu baten testuinguruan egoteak alderdi horiei eransten dien aberastasuna eta konplexutasuna kontuan hartuta.
|
|
|
Gure interes-guneak zehaztu eta jakin mina asetzeko, ingurune euskaldun bateko gazteen idatzizko hizkuntzari begira jarri gara. Gaur eguneko gazteek idatzizko hizkuntza asko erabiltzen dute, bai eskolaren testuinguruan eta
|
bai
eskolatik kanpokoan. Eta guk hori aztertu nahi izan dugu, beti ere hizkuntza gutxitu baten testuinguruan egoteak alderdi horiei eransten dien aberastasuna eta konplexutasuna kontuan hartuta.
|
|
|
Neskak etxearen eta familiaren ardurea hartzeko prestetan ziran, bai etxean
|
bai
eskolan. Etxeko beharrak, jatekoak egiten ikasi, ortuko lanak... era horretako eginbeharrak etxean ikasten ziran.
|
|
|
Neelie Kroes Agenda Digitalerako Europako Batzordeko presidenteordeak ziurtatu zuen gazteek badakitela nola moldatzen diren, bullying kasu baten aurrean, oraindik ere eremu birtualean. Facebook en, Simon Milnerrek azpimarratzen du «sare sozialek irtenbidearen zati izan behar dutela», nahiz eta lagunen boterea defendatzen duen,
|
bai
eskolako patioan, bai on line, bai eta familien eta eskolaren zeregina ere. Bitartean, Ciberbulying.com atariak jazarpenaren aurkako oinarrizko 10 aholku proposatzen ditu, eta Pantalla Amigas ekimenak gurasoei eta irakasleei zuzendutako gida praktikoa eskaintzen du.
|
|
|
Irudia: Imaginariuma Paquito Mini egokia da sei urtetik gorako haurrentzat aurrerantzean,
|
bai
eskolan bai etxean erabiltzeko. Honekin dator:
|
|
2014
|
|
|
" Guk dagoeneko hemezortzi urte daramazkigu Zarautzen ia eskola guztietan antzerki eskolak ematen:
|
bai
eskola ordutegi barruan eta bai kanpo ere". Baina, bertan egiten dena oraindik ere jende askok ez duela ezagutzen uste du:" Antzerki eskolen kontua baztertuta dagoen zerbait da, ezagutzen ez dena".
|
|
|
Nafarroan hori egin dute". Ez du uste beste hizkuntzei kalte egiten dienik ingelesa ordu gutxiz irakasteak Jasone Cenozen eta Carmen Muñozen ikerketak aipatu ditu, baina
|
bai
eskolako bizimodua, hezkuntzaren planteamendua, aldrebesten duela, gero lorpen kaskarrak izateko.
|
|
|
1 Ikerketa honetako gaietara bueltatuz, batetik Azpeitiko gazteen herriko hizkuntzekiko lotura afektiboa, eta bestetik Azpeitiko gazteen hizkuntza erabilpena esan daiteke ikasle gazte hauen gehiengo esanguratsuak lotura afektibo handia eta positiboa dutela euskararekiko, eta, batik bat, euren herri hizkerarekiko. Erabilerari dagokionez ere, gehiengoak euskara darabil bere ahotan egunerokoan,
|
bai
eskolan eta baita kalean lagun artean ere. Etxean gaztelaniaz egiten duenak ere, lagun artean euskaraz egiten du pertsona batek izan ezik.
|
|
|
eta organoen garapen egokia, besteak beste. Egoera horiek guztiak ahal den neurrian saihesteko, oso garrantzitsuak izango dira haurtzaroan hartutako elikadura ohiturak, bai etxean,
|
bai
eskolako jantokietan. Horretarako, lehenik eta behin, helduak izan behar dugu adibidearekin predikatzen duguna; izan ere, gure jokabideek haurrengan duten eragina funtsezkoa da etorkizunerako.
|
|
|
Saskia elikagai osasungarriz bete fruta eta barazki askorekin, eta aurrez ontziratutako janariaren kontsumoa murriztea, eduki handiagoa izaten dutelako koipeak azukreak eta gatza. Hamaiketako osasungarriak prestatzea,
|
bai
eskolarako bai lanerako. Ez utzi inori etxean erretzen.
|
|
2015
|
|
|
Salbuespena eskola izango litzateke, izan ere erakunde honek transmisio" kulturalean" (Sánchez Carrión, 1987) eduki duen protagonismoa aitortua eta goraipatua izan da. Dena dela, argi dago bai familian,
|
bai
eskolan transmisioa helduen eskuetan utzi dela, Paula Kasares behin baino gehiagotan aipatu duen" goitik beherako" ikuspegia nabarmenduz. Praktikan egile honek, aurretik beste batzuk egin izan duten moduan (Ochs; Schieffelin, 2011; Luyks, 2005), haurrek hizkuntz transmisioan duten papera aldarrikatu du, etorkizunari begira hiztun gazteek hizkuntzaren bizi iraupenean izango duten garrantzia aurreratuz.
|
|
|
Zer da urgentea eta zer da inportantea?" Euskararen ezagutzaren eta erabileraren auzian, euskararen ezagutza eskolarekin eta erabilera kalearekin lotzea saihestu behar da (Amezaga, 2013). Ezagutza eta erabilera, biak lantzen dira
|
bai
eskolan eta baita kalean ere, eta oro har, sozializazioaren esparru guztietan.
|
|
|
Neskak be
|
bai
eskolan?
|
|
|
–(Jone) Proposamen bat izan leike, ba? bai ikastolan,
|
bai
eskolan edo ikastetxean; bai
|
|
|
Gure interes-guneak zehaztu eta asetzeko, ingurune euskaldun bateko gazteen idatzizkohizkuntzari begira jarri gara. Gaur eguneko gazteek idatzizko hizkuntza asko erabiltzen dute, baieskolaren testuinguruan eta
|
bai
eskolatik kanpokoan. Eta guk hori aztertu nahi izan dugu, beti erehizkuntza gutxitu baten testuinguruan egoteak alderdi horiei eransten dien aberastasuna etakonplexutasuna kontuan hartuta.
|
|
|
Gilenek bilduak ditu MGKE ren inguruan Angelun euskararen alde lan egiten duten elkarteak: Ikastola, denen oinarri baita euskara, Ibaialde elkarte indartsua, Angeluarrak (dantza eta kantua), Beñat Mendisko euskaltzale eta kazeta hunen kide izanak denboran muntatu Angeluko Ikasleak elkartea, Hardoitarrak pilota batasuna, Biga
|
Bai
eskola publikoko sail elebidunaren burraso elkartea, Surf taldea, Muslariak (beti finak izan dira Angelun) eta berriki muntatua izan den Xokottipi haurtzain etxea. Denek elgarrekin deliberatu dute Euskararen Eguna muntatzea urriaren 17an, denek parte hartuz.
|
|
2016
|
|
|
" (Jone) Proposamen bat izan leike, ba& bai ikastolan,
|
bai
eskolan edo ikastetxean; bai Bermeon, bai Lekeition bertoko berba edo esaerak gehiago lantzea; edo bide horreri eustea izan leike interesantea. (Junek) Batez ere ahozkotasuna, ezta!
|