|
2001
|
|
|
Joan den astean mobiliziazio ugari egin zituen Euskal Herrian Euskaraz taldeak bai irakaskuntzan
|
bai
herrietan, euskararen ofizialtasuna aldarrikatzeko asmoz. Besteak beste, Baionako Unibertsitatean frantsesezko seinaleetan" euskaraz" zeramaten afitxak jarri zituzten, euren aldarrikapena helarazteko eta hainbat hitzaldi antolatu zituzten.
|
|
|
Gobernuak zer egiten duen, bada, gu ere horren arabera aterako gara. Gure partaidetza mesedegarria izan dadin nahi dugu, noski,
|
bai
herri honentzako bai alderdiarentzako. Gobernuan izanda eramango den politika aztertuko dute herritarrek, eta erantzun ere halakoxea jasoko dugu.
|
|
|
Horri merkatu librea deitzen dio. Eta ondorioak izugarriak izaten ari dira,
|
bai
herri industrializatuetan, zein oihan sakonetan hala estepa gorrienetan.
|
|
2002
|
|
|
Ni ez naiz baserrikoa, baina
|
bai
herriko ostatukoa. Txiki txikia nintzela gure etxean ezagutu nituen Uztapide, Lazkao Txiki, Joxe Lizaso, Joxe Agirre, Txomin Garmendia, Arozamena eta Patxi Etxeberria...
|
|
|
Euskarak eta hizkuntza literarioak berak itzulpenari esker eta idazleei esker asko aurreratu du, nolabaiteko corpus literario bat eta oinarrizko terminologia bat dago. Beharbada, bai irakurlearen eta
|
bai
herriaren formazioan atzerago gaude, eta batzuetan kosta egiten da literatura zabaltzea. Hau da, oro har, jendeari kosta egiten zaio literatur hizkuntzara hurbiltzea.
|
|
|
" Euzkal Erria Euzkerik gabe...
|
bai
erri gaxoa...!
|
|
|
Baliabideak, antolakuntza eta arauak izango dira euskararen erabilera normalizatzeko tresnak. Eta hirurak dagozkie bai unibertsitateei beraiei, eta
|
bai
herri erakundeei.
|
|
2003
|
|
|
Martxoaren 13an, osteguna, ELA, LAB, ESK, EILAS, EHNE, ELB, HIRU eta EGASek ordubeteko lan uztea deitu dute «Egunkaria»ren aurkako operazio politiko eta polizialaren aurka protesta egiteko. «Bai euskarari, bai adierazpen askatasunari,
|
bai
herriari eta bai Euskaldunon Egunkariari» leloa erabiliko da. Deialdiak arrakasta handia izatea espero da.
|
|
|
Neure indar guztiakaz dinotsuet, barriro be:
|
bai
herri bakotxaren barruan, bai nazino artean, danentzat baina, batez be, gazteentzat lana aurkitu nahi badogu, herritar guztien eta nazino guztien alkartasuna behar da:
|
|
|
Kontxo, Iparraldetik.
|
Bai
herri ederra. Eta zein dira zure botoak?
|
|
|
Are gehiago, gure herria zapaldua eta galzorian ikusten baldin badugu, hori baita, ez Nazio indartsuek baina
|
bai
herri xumeek maizegi jasan ohi duten zortea, atxikimendu berezia erakutsi behar diogu sorterriari.
|
|
|
Mallonaren legekoek ez zioketen sekula santan ezer egingo, hori bagenekien, Gure Gizonak horren eta beste faxisten mugimenduen berri ematen baitzigun. Gizon baliagarria,
|
bai
herria gure mende egon zen artean eta bai faxistak han sartu ostean ere. Harik eta haren arrastoa galdu genuen arte.
|
|
2004
|
|
|
Lagun nituèn nerabezaroko mutilak, bai eskolakoak eta
|
bai
herrikoak ere, neskei buruz mintzatzen ginen sarri askotan. Baina gure arteko elkarrizketa haiek, ehuneko handi batean, zabarrak izaten ziren, baita iraingarriak ere, nik uste, neska normal batentzat:
|
|
2005
|
|
|
Agirietan, 939an agertzen da lehenengo aldiz," Portella" izenez.
|
Bai
herria eta bai gaztelua, biak ere bete betean harrapatu zituen XI. eta XII. mendeetan, Nafarroako Erresumaren eta Gaztelako Erresumaren arteko lehiak. 1040an, Nafarroako Gartzia Sanchez III. Naiarakoak()" Portiella", Buradongo gaztelua eta beste zenbait ondasun bere emazte Estefaniari, hau da, Gaztelako kondearen alabari eman zizkion, bere ezkontza gutunean.
|
|
|
1369an, Gaztelako Enrike II.ak Joan Ruiz Gaunari, Arabako merioari eman zion Zabalateko jaurgoa. Gero, bai gaztelua eta
|
bai
herria, Gauna familiatik Hurtado Mendoza familiara igaro ziren ezkontzaz. Gaztelako Belasko familiaren eskuetatik ere pasa zen baina bai gotorlekua eta bai ondoko herrixka ere, XIV. menderako jadanik hutsik zeuden, nahiz eta gatazka armatu batzuetan berriro ere erabili zuten.
|
|
|
Ez da euskaldun fededuna aldatuko, jende zuhurra egonen da fermu bere sinestean. Ironiaz beterik azken neurtitzak gutiesten du gaitz berria bai jendeetan ergel batzuk bakarrik dira joak eta
|
bai
herrian, han hemenka diolarik.
|
|
|
Bertan, batetik, hizkuntza ondorio bezala kontsideratuz eta atzeraka joanez, gizakiaren jokatzeko era ikertu litzateke, zeinen arabera honek hizkuntza sortu eta garatu duen; eta bestetik, hizkuntza zergati bezala kontsideratuz eta aurreraka joanez, gizakiaren berezko formazioa ondorioztatu edo zehaztu litzateke. Bi zeregin hauek, jakina, beti eta aldi berean hartu dute kontuan, bai gizakiaren natura orokorrarekiko kontsiderazio filosofikoa,
|
bai
herrien patu ezberdinekiko kontsiderazio historikoa. Hain hausnarketa serioa merezi duen ideia honekin, hala ere, kontua ez da zientzia berri bat sortzea, baina bai —orain arte egindako saiakerei jarraipena ematen dien— estudio berri bat abian jartzea.
|
|
2006
|
|
|
Helburu honekin beterano eta hiritar zibil ugari bidali zituen eta lurralde erromatarrek zituzten eskubideak eskaini zizkion. Etorritako jende berria nekazaritzarako lurren jabeak izatera pasatu ziren eta oso paper garrantzitsua betetzen zuten bai hiri eta
|
bai
herrietan. Hala ere, ekonomia tribu indigenetan oinarritzen jarraitu zuen.
|
|
|
23 urte dira jada BAKEAREN zerbitzuan lanean, eta gure erakundeak irmoki sinesten dituen balioak sendotzen saiatu da, hala nola askatasuna, giza eskubideen errespetua eta gizonen eta emakumeen arteko bizikidetza. Generoa, Giza Eskubideak eta ingurumenaren babesa, gainera, gure eguneroko lanaren zeharkako ardatzak dira, eta gure proiektu guztiak bideratzen dituzte, bai nazioartean,
|
bai
herri mailan garatzen ditugunak. Hori izan da gure lanaren eragile nagusia 2005ean.
|
|
|
Zarraoarentzat “helburua da, apurka apurka guk, ibilgailuen erabilera zentzuzkoagoa egiteko ardura hartzea hirietan kutsadurarik handiena ibilgailuek beraiek eragiten dutelako, hain zuzen ere”. Alkateak onartzen du herritarrek ibilgailua beti etxean utziko dutela pentsatzea gauza zaila dela, baina “ardura hartzen joan daitezen nahi dugu ahal den neurrian ibilgailurik ez erabiltzeko, bai udalerritik kanpo joaterakoan, garraio publikoa erabiliz,
|
bai
herri barrutik ibiltzerakoan, ahal den guztietan oinez joanda”, gaineratu du. Era berean, Burzakok getxoztarrak animatu nahi ditu autoa partekatzeko, C02 gasaren emisioak eta berotegi efektua murriztu aldera.
|
|
|
Berde genbiltzan gu ordea mendiko bizimoduan. Behin baino gehiagotan esan ziguten, bai don Tirsok
|
bai
herrian geratu ziren azken familietakoek, elurrarekin baino kontu gehiago izan behar genuela izotzarekin, eta etxe osorako uraren kanila ixteko gauetan, bestela komeriak izango genituela-eta. Esan bai, baina alferrik.
|
|
2007
|
|
|
Datu orokorrei begiratzen badiegu, nabarmena eta kezkatzekoa da euskara ikasten duten ikasleen kopuruaren bilakaera Nafarroan. Bai administrazioak zuzenean kudeatzen dituen euskaltegietan
|
bai
herri erakundeetako euskaltegietan urteak dira pixkanaka pixkanaka ikasle galera gelditu ezinik ari garela.
|
|
|
Hara joateko, furgonetatxu bat hartu behar dogula esan deuskue. Bolivian eta Perun distantzia laburreko bidaiak furgonetan egiten dira,
|
bai
herri barruan bai herri artean. Furgonetan sartu, eta itxaroten egon gara jente gehiago sartzeko.
|
|
|
Hara joateko, furgonetatxu bat hartu behar dogula esan deuskue. Bolivian eta Perun distantzia laburreko bidaiak furgonetan egiten dira, bai herri barruan
|
bai
herri artean. Furgonetan sartu, eta itxaroten egon gara jente gehiago sartzeko.
|
|
|
Komeni da argitzea Social Watch en azterketa bere Oinarrizko Gaitasunen Indizean oinarritzen dela. Txosten horretan, 161 herrialdek hezkuntza eta osasuna lortzeko dituzten aukerak aztertzen dira, bai nazio mailan
|
bai
herri mailan, baita adin txikikoen biziraupena eta langile espezializatuek artatutako erditzeen ehunekoa ere. Social Watch en rankingak erakusten du emaitza onenak lortu dituzten hogei herrialdeen artean Kanada, Kuba, Espainia, Estatu Batuak, Italia eta Eslovenia nabarmentzen direla.
|
|
|
Gure sinadurarekin bai esan diogu soluzioen prozesuari,
|
bai
herriaren hitza eta erabakiari, bai bakean eta askatasunean eraiki beharreko aro berri bati.
|
|
2008
|
|
|
Hirigune handietan ohikoa izaten da lur azalera erabilgarri handirik ez egotea. Beraz, fitoarazketa sistemak bereziki aproposak dira bizilagun gutxi dituzten herriguneetako hondakin urak arazteko, bai sortzen den ur bolumena fitoarazketa sistema batek garbitu ahal izateko egokia delako,
|
bai
herri txikietan arazo handirik egoten ez delako lur-sailak horretara bideratzeko.
|
|
|
Guztiz beste gauza bat gertatu zen, ordea, handik pare bat egunera ezusteko bisita bat izan zutenean. Ez ziren normalak bisita haiek, bisita arauak estu estuak izateaz gain,
|
bai
herria eta bai herriko lurretan zegoèn komentua ere munta eskasekoak ziren giza irizpide lurtar bati dagokionez?, oso tartekakoak baizik. Are gehiago:
|
|
|
Guztiz beste gauza bat gertatu zen, ordea, handik pare bat egunera ezusteko bisita bat izan zutenean. Ez ziren normalak bisita haiek, bisita arauak estu estuak izateaz gain, bai herria eta
|
bai
herriko lurretan zegoèn komentua ere munta eskasekoak ziren giza irizpide lurtar bati dagokionez?, oso tartekakoak baizik. Are gehiago:
|
|
|
Baina normalean euskalgintza eta musika guztiz uztargarriak ziren: azken finean Azkueren musika produkzioaren zati handiena euskal musika izan zen,
|
bai
herri kantuak biltzean, bai euskal bokazioko konposizio modernoak sortzean. Zentzu horretan musikarena, aldagai autonomoa izan arren, Azkuek bere musikagintza euskal musikagintza gisa ulertzen zueno, jarduera hau Azkueren euskal nazionalismoaren adar gisa har daiteke, adar aski autonomoa nolanahi ere.
|
|
|
Martín Gisasolak, esaterako, Elgetako elizaren lurrak erosi zituen; Ciriaco Villarrek, Azpeitiko Sta. Klara komentuaren ondasunak. Baina dudarik gabe, José Villar izan zen
|
bai
herrian bai herritik kanpo desamortizatutako lurren erosle nagusia; Villarrek, pattarraren errematatzaile zuhurra, gogora dezagun? 108.300 erreal gastatu zituen Elgeta, Deba eta Arruazabalgo elizaren, eta Hernani, Mendaro eta Oñatiko komentuen lurretan.
|
|
|
Martín Gisasolak, esaterako, Elgetako elizaren lurrak erosi zituen; Ciriaco Villarrek, Azpeitiko Sta. Klara komentuaren ondasunak. Baina dudarik gabe, José Villar izan zen bai herrian
|
bai
herritik kanpo desamortizatutako lurren erosle nagusia; Villarrek, pattarraren errematatzaile zuhurra, gogora dezagun? 108.300 erreal gastatu zituen Elgeta, Deba eta Arruazabalgo elizaren, eta Hernani, Mendaro eta Oñatiko komentuen lurretan.
|
|
|
Umeen kasuan, Bernardo Senosiain komandanteak 13 urtetik gorako mutikoen konpainia osatzea agindu zuen,«? a quienes tambien se les ocupara con consideracion a su tierna edad»726 Emakumeei dagokienez, batailoi propioa osatzeko baimena eskatu zioten erreginari, uztailaren 26ko erasoan fusila erabiltzen bazekitela frogatu zuten eta727 María Cristinak eskatutako baimena eman zuen ala ez, baina
|
bai
herria zoriondu zuela Zabalaren aurrean erakutsitako ausardiarengatik728 Emakumeen parte hartze zuzenak borroka armatuan, Eibarren pentsamolde liberalak zeukan garapen izugarria adierazten digu, emakumeak ideia berriez bustita eta horiek defendatzeko prestrik gertakizun honi buruz agertzen direlako, ez soilik karlisten aurka, baita, ziur aski, beraien senar eta gurasoen iritziaren aurka ere, nahi... Tamalgarria da 100 emakume haien nortasunak ez ezagutzea, ezta beraiengandik jasotako testigantza729 Emakumeek osaturiko talde armatuei buruz aurkitu dudan lehen aipamena da.
|
|
|
«Udalak herriko komertzioa eta bertako produktuak bultzatzea du helburu», azaldu zuen alkateak: «Beraz, asteburuan herriaz eta izango den eskaintzaz gozatzera animatu nahiko nituzke bai herritarrak
|
bai
herritik kanpo datozenak».
|
|
|
Guztiz beste gauza bat gertatu zen, ordea, handik pare bat egunera ezusteko bisita bat izan zutenean. Ez ziren normalak bisita haiek –bisita arauak estu estuak izateaz gain,
|
bai
herria eta bai herriko lurretan zegoèn komentua ere munta eskasekoak ziren giza irizpide lurtar bati dagokionez–, oso tartekakoak baizik. Are gehiago:
|
|
|
Guztiz beste gauza bat gertatu zen, ordea, handik pare bat egunera ezusteko bisita bat izan zutenean. Ez ziren normalak bisita haiek –bisita arauak estu estuak izateaz gain, bai herria eta
|
bai
herriko lurretan zegoèn komentua ere munta eskasekoak ziren giza irizpide lurtar bati dagokionez–, oso tartekakoak baizik. Are gehiago:
|
|
2009
|
|
|
Hara, bada, gure euskaltzale modernoentzat albiste txar bat Txillardegiren harrobitik aterata: elebakarrak, hiztun erabakigarriak dira hizkuntzen erabilera zehazteko orduan, bai hizkuntza nagusiaren kasuan, eta
|
bai
herri mintzaira diglosikoaren atarramentuan. Bigarren kasura lerratuta, diogun, hizkuntza hegemonikoaren presioa dela medio, hizkuntza minorizatuaren hiztunak ez daukala bide bat besterik:
|
|
|
Ordu erdiko soinua jo eutsan gitxienez Kukubeltxuk herriari. Eta isildu zanean, beste ordu erdiko txalo eta gorakaz erantzun be
|
bai
herriak Kukubeltxuri. Zelako soinu eztitsu eta zerutarra jo eutsen, gero, bere txilibituaz!
|
|
|
Hemengo jentea ondo ezagutzen genduan, etxeko genduan, Aita Felix barru dala. Beheko auzo eta baserrietakoak urrunagokotzat geunkazan,
|
bai
herriz Morga ziranak be: Abauntza (Abuntze), Jandoniz (Jandunixe) hemengo ermitara Sanjuanetan oinez joaten ginan Erreketan zehar, jaia egiten zalako eta Zorrotzondo lehenago errotea izan zana.
|
|
|
–Gipuzkoako Automobil Errege Klub, eko Gobernu Batzarrak hitzartu eta erabakita, Donostia eta Azkoitiaren artean egingo da hil honen 22an egin beharreko karabana. Albistearen berri jakin bezain laster, herriko autoritateak, baita herritarrak ere, guztiz poztu dira, halako eran, non guztiak prest azaldu baitira,
|
bai
herria apaindu eta edertzeko, eta bai txangozaleei harrera adiskidetsua egiteko ere.
|
|
|
Ez Echeverriak ez Laxaltek ez zuten euskal jaiak antolatzen eskarmenturik. 1950an, Renoko lau lagunek Basque American Club a eratu zuten eta sei urtez picnic a antolatu ere
|
bai
herriko parke publikoetako batean. 400 lagun ere inguratu ei ziren egun pasa, arkumea erre, euskal musika jo eta dantza egiten zituzten.
|
|
|
Indartu ditzatela gazteentzako zuzendutako programa hezitzaileak eta berdintasun zaleak bai eskoletan bai kultur ekintzetan
|
bai
herriko jardueretan besteak beste.
|
|
|
Iaz are sutsuagoa izan zen algortarren erantzuna; urte luzeen ondoren, barrakak bueltan zirela pozik hartzearekin batera. Gauzak horrela, aurten ere jaitsiera tradizionalean parte hartzera deitu ditu handi zein txikiak jai batzordeak, hori
|
bai
herriko jantzia jarrita. Usadioak agintzen duen bezala San Inazio bezperan, uztailak 30, izango da hori.
|
|
|
–Donibane herri handia da, beraz, alde horretatik, esperientzia berria da. Zorionez, beste herrietan bezala, hemen ere
|
bai
Herriko Etxeak babesa eman digu, eta ziur gara herritarrek ere berdin eginen dutela?.
|
|
|
Egun horretan oso asaldatuta nengoen, denbora oso azkar igaro zen, ez naiz oroitzen, dio negar itxurak eginez. Dena den, goizean
|
bai
herri akusazioek baita akusazio partikularrak adierazi zutenez, egoera bestelakoa zen: Yllanes ez zegoen mozkortuta hilketa gertatu zen egunean.
|
|
|
" Gipuzkoako Automobil Errege Klub" eko Gobernu Batzarrak hitzartu eta erabakita, Donostia eta Azkoitiaren artean egingo da hil honen 22an egin beharreko karabana. Albistearen berri jakin bezain laster, herriko autoritateak, baita herritarrak ere, guztiz poztu dira, halako eran, non guztiak prest azaldu baitira,
|
bai
herria apaindu eta edertzeko, eta bai txangozaleei harrera adiskidetsua egiteko ere.
|
|
|
Azkenaldi honetan, kantagintza indarberritzen ari dela dirudi, inoiz ez zen erabat galdu, baina ahultasun sintoma nabarmenak erakusten zituen?,
|
bai
herri batean bai bestean. Baina gaur egun, beraren eta telebistaren (edo beste hedabide batzuen) arteko justaposizioak ahalmen ideologizatzaile handiko produktuak egiteko aukera eskaintzen du.
|
|
|
Barandiaranek berak egin zuen Lapurdin Sarakoa. Horiek guztiak osorik eginda daude, eta argitaratuta ere
|
bai
herri monografia bezala.
|
|
2010
|
|
|
Gaurko martxak ez ditu, harako hark ez bezala, espainiar indar armatuak berehalakoan uxatuko, baina
|
bai
herri honetako independentistek askatasunaren bidea elkarrekin ibiltzeko erabakitasuna adieraziko. Iruñe inoiz baino berdeago batean, Amerikan duela 200 urte abiatu ziren prozesuen ondorioz independentzia lortu zutenei zorionak eman eta munduan baita Amerikan ere askatasun eske dirauten herriei helarazteko elkartasun uholdea sortuko da.
|
|
|
Gu Bai plataformaren ustez, bateragarriak dira Urdaibain Guggehemim berria sortzeko Aldundiaren proiektua eta Eusko Jarlaritzak eskualde horretarako aurreikusi duen plana. Lopezen Gobernuak egindako proposamena begi oinez ikusi dute plataforma honetan, eta ez dute uste Guggenheim berria sortzeko baztertzaile direnik. Dagoeneko 2.500 sinadura baino gehiago bildu ditu Gu
|
bai
herri ekimenak.
|
|
|
Apenas lau egun geroago, hitzak ziape gasa bezain garratzak adierazirik ere, Nazioen Elkarteak Etiopiako konkista aintzatetsi zuen, eta Italiaren aurkako zehapenak ezeztatu. Lehergai kimikoek kutsatuta eta leher eginda utzi zituzten,
|
bai
herriak, bai diplomazia, Europa totalitarioaren politika belizista, kolonialista eta arrazistaren giroan.
|
|
|
Bigarren Hezkuntzari dagokionez, bestalde, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza (DBH), Batxilergoa eta Lanbide Heziketako Prestakuntza Zikloak hartu dira kontuan. Horrezaz gainera,
|
bai
herri ikastetxeetako eta bai ikastetxe pribatuetako ikasle kopuruak bateratu dira irudi horietan.
|
|
|
Hori baino trataera globalagoa, eta luzera begiragokoa, eskatzen du immigrazioak: trataera globalagoa bai eskolan, bai lan esparruan, bai auzogintzan eta
|
bai
herri giroko langintza gehienetan. Hanka bakarreko (eskola bide hutsezko) interbentzioak ezin du desoreka nabarmena berdindu:
|
|
|
Bigarren multzoa hirueledunena da (frantsesa, gaztelania, ingelesa) herriko ikasleetan (392), ikasle etorkinetan (243) eta beraz orokorrean (635), bigarren multzoa. Hirugarren multzoa da frantses eta gaztelaniadunena,
|
bai
herriko ikasleetan (362) bai eta ere etorkinetan (136) eta beraz orokorrean (498). Laugarren multzoan ere elebidunak dira, baina aldi honetan frantsesa eta ingelesarekin nola herriko ikasleetan (110), hala etorkinetan (173), beraz orokorrean (283).
|
|
|
euskaldunekin komunikatzeko, euskara haurrei transmititzeko, euskararen bidez lan bat edo lan hobea aurkitzeko. Motibazio andana hau bigarren mailan da
|
bai
herriko ikasleetan, bai eta ere etorkinetan. Baina ikusi dugu komunikazioa dela motibazio nagusia ororentzat, aldiz orok ikusten dute euskarazko lanbideak xuhur direla Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
KLAUDIA. Tira, ni prest nago nire okerrak zuzentzeko. Zu ere
|
bai
herriaren alde lan egiteko?
|
|
|
Bi epaimahai osatuko dituzte: batetik, aditu taldea egongo da, bai musikan adituak,
|
bai
herri kulturgintzan; eta bestetik, lehiaketan parte hartutako guztiek osatuko duten epaimahai herrikoia. Adituek egindako txostena jasoko du epaimahai herrikoi horrek eta azken erabakia berea izango da.
|
|
|
Gabik gure itsasoko olatuekin gozatu egin du. Gabik gure jaietan beti bere ekarpen alaia eskaini digu, bai Olentzaroa prestatzen,
|
bai
herriko jaietan bere soinuari eragiten edota ikastolako aita bezala bere neurriko ekarpena egiten". Hori guztia delitua ez dela eta hori egiteagatik ezin dutela espetxeratu aldarrikatu dute.
|
|
|
Gabik gure itsasoko olatuekin gozatu egin du. Gabik gure jaietan beti bere ekarpen alaia eskaini digu, bai Olentzaroa prestatzen,
|
bai
herriko jaietan bere soinuari eragiten edota ikastolako aita bezala bere neurriko ekarpena egiten. Hori dela ez da delitua.
|
|
|
Azken urteotan, bi marko berri eskaini dira globalizazioa eta osasuna ulertarazteko2, 3 Lehenbizikoak kritikotzat hartzen du faktore ekonomikoen eragina; bigarrena, aldiz, globalizazio ekonomikoaren eta nazioarteko gobernantzaren eraginetan zentratzen da batez ere. Biak, garrantzitsuak eta egiazkoak izan arren, ene ustez, motz gelditzen dira, globalizazioaren prozesuak osasunean duen eraginaren gaiak marko zabalagoa exijitzen baitu, holistikoagoa,
|
bai
herrien osasunaz bai globalizazioaz kontzepzio zabalago batean oinarrituta egon behar duena.
|
|
|
Ildo horretatik, Pio IX.ak idatzi zuen 1877an darwinismoaren aberrazioek ez dutela errefutaziorik behar, izan ere, kontra baitoaz bai historiaren,
|
bai
herrien tradizioaren, bai zientzia zehatzaren eta bai arrazoi hutsaren kontra, eta berez gaitzesten dira.
|
|
|
Zertan suertatu ote nintzaion erakargarri? Beharbada hilabete batzuk atzerago" norbait neutral" izango nintzen Irantzurentzat, printzesaren irudia automatikoki bueltatzen ez zion ispilu bakarrenetarikoa, bai kooperatiban
|
bai
herrian.
|
|
|
Gaur egun,
|
bai
herriko bestetako taloa eta xingarren hitzordua animatzen, edota sorkuntza intimoago batean, bietan ikus daiteke Irigoien. Biak beharrezkoak ditu.
|
|
2011
|
|
|
bi euskal herritar, bat iparraldekoa bestea hegoaldekoa, bi estatuek jazarriak gure ideologia eta ekinbide politikoarengatik.Martin, izan abertzale edo ez, Ipar Euskal Herriko hainbat eragilek deitzen dute biharko hitzordura. Miarritzen aipatu zenuen «herri harresiaren» isla ikusten duzu hor. MARTIN.
|
Bai
herri harresiaren isla eta azken urteetako lanaren fruitua. Herri harresia parte batean hori da, baina uste dut manifestazioak hori baino gehiago duela, aldarrikapenaren maila goratu delako, eta horrek pozten nau.
|
|
|
Han bai; han hizkuntza normaltzeko nahia ageri da denean: bai instituzioetan,
|
bai
herrian ere. Kataluniak katalaneraz bizi nahi du.
|
|
|
Hizkuntz eraldaketa prozesuak oinarrian gauzatzen dira, zentzu horretan mikroplangintzen zehaztasun mailara iritsi behar da; baina, mikroplangintza hauek beste plangintza aplikazio esparru globalagoekin artikulatu behar dira, bestela zentzurik gabeko ahalegin solte gisa geldituko dira-eta. Globaltasun hori
|
bai
herri mailakoa, sektore alorrekoa, zein maila nazionalekoa izango da.
|
|
|
–Gustatu al zain? Hori
|
bai
herri puska haundia, ezta??, galdetu zidan bertatik ekarritako oroigarri bat eraman nionean, gaztetan korritutako bazterren berri gose: –Retiroko putzuan, ba al da urik orain??
|
|
|
Baina Torreko markesaren mercedesa Urgainera sartzen ikusi zenuenetik, automobil hura, liluraturik utzi gintuena bai gu eta
|
bai
herriko bizilagunak ere?, atseginago izaten zenuen automobilen eta kamioien motorrotsak imitatzea.
|
|
|
Politikan landu direla estrategia maila batzuk, ahalmen batzuk gai orokorrei buruz, partidismoaren eta fragmentazio petral horren gainetik, protagonismorik gabe. Hori dagoenean politikak indar eta sendotasun kualitatibo bat hartzen du,
|
bai
herrian eta bai herritik kanpo, herri hori gai delako harremanak egiteko kanpoan ere. Gaitasun hori dagoenean, herri bat ez da egoten Madrilek zer esango duen zain, Madrilek zer egiten duen zain.
|
|
|
Politikan landu direla estrategia maila batzuk, ahalmen batzuk gai orokorrei buruz, partidismoaren eta fragmentazio petral horren gainetik, protagonismorik gabe. Hori dagoenean politikak indar eta sendotasun kualitatibo bat hartzen du, bai herrian eta
|
bai
herritik kanpo, herri hori gai delako harremanak egiteko kanpoan ere. Gaitasun hori dagoenean, herri bat ez da egoten Madrilek zer esango duen zain, Madrilek zer egiten duen zain.
|
|
|
55: 282 Jone Pelaez 1:04: 15Igandean jokatu zen XXXVI. Etxarri Aranazko Mendira Joan Etorria, Etxarriko Udaberri elkarteak hainbat babeslerekin batera antolatutako mendi lasterketa. Eguraldia lagun, jendea bapo hurbildu zen mendi lasterketa jarraitzera,
|
bai
herrian bertan, baita ibilbideko zenbait zatitan ere. Probak 10 kilometroko luzera eta 600 metro inguruko desnibela zuen, eta Etxarritik Urbasako Bargara, (1.056m), igo eta jaistea zen kontua.51 korrikalarik hartu zuten parte eta 50ek lortu zuten helmugara iristea.
|
|
|
Ni hasia nintzen baita ere, Oiartzunen, gitarra jotzen, gitarra ongi jotzen? zekien gu baino adin gehiagoko adiskide batekin, Jesus Mari Nuñez deitzen den batekin hasiak ginen, ni eta beste batzuk ere
|
bai
herrian, gitarra pixka bat, tarteka, ikasten, akorde batzuk eta horrela.
|
|
2012
|
|
|
2010eko maiatzean aurkeztu ziren 2009ko neurketen datuak. Bertan nabarmentzekoa da euskararen erabileran jaitsiera erabilerari zegokionez. ezagutzak gora egin arren erabilerak behera egin du
|
bai
herrietako auzo ezberdinetan, bai erdialdean, adin taldeen artean, baita haurren presentziaren arabera ere. oro har, 2001 eta 2005eko %22tik, 2009ko %18, 9ra. Jaitsiera gainera era berezian antzeman da gazteen artean. honek, euskara zerbitzuetan gabiltzanoi, hainbat galdera sortarazi zizkigun euskara zerbitzuetatik burutzen ari garen lana egokia al da?
|
|
|
Ezagutzak gora egin arren erabilerak behera egin du
|
bai
herrietako auzo ezberdinetan, bai erdialdean, adin taldeen artean, baita haurren presentziaren arabera ere. hainbat galdera sortarazi zizkigun Euskara Zerbitzuetatik burutzen ari garen lana egokia al da?
|
|
|
" Pentsetan daurielako euskerakin gizartean barneratuago egongo diela...". 35"
|
Bai
herri euskalduna dalako eta ikusten dabe jendea komunikatzen dala euskaraz, harremanetan sartzeko ikusten dabela ba euskera inportantea dala, orduan bai giltza edo hurbilketa hori egiteko garrantzitsua da...". 36
|
|
|
ZAHARRA; 65etik gora datu horiek ikusita balirudike, deban, euskal kulturaren eremuan ausart jokatzeko nahikoa indar eta aukera dagoela. esan behar da, ordea,
|
bai
herrian bertan, bai kanpoan, oro har, herri erdaldun modura perzibitzen dela eta aurreiritzi hori euskalgintzan aurrera egiteko daukagun ahulguneetako bat izan daitekeela. Nolanahi ere, datuak eskuan, euskal kulturaren aldeko politika aktiboa egiteko plaza egokia izan daiteke, herriko kultur eragileen partetik norabide horretan ere aritzeko prestutasuna eskuratzen bada. erronka horixe da, hain zuzen ere. deban ditugun kultur talde eta eragileek euskaldunon komunitatea indartzeko eta batzeko aitzindaritza eta lidergoa beren gain hartzea. diagnostikoaren helburuak eta testuingurua ipinita, goazen bada, diagnostikoan aztertu diren analisi unitate bakoitzean ateratako ondorioak azaltzera:
|
|
|
Esan behar da, ordea,
|
bai
herrian bertan, bai kanpoan, oro har, herri erdaldun modura perzibitzen dela eta aurreiritzi hori euskalgintzan aurrera egiteko daukagun ahulguneetako bat izan daitekeela. Nolanahi ere, datuak eskuan, euskal kulturaren aldeko politika aktiboa egiteko plaza egokia izan daiteke, herriko kultur eragileen partetik norabide horretan ere aritzeko prestutasuna eskuratzen bada. hasieran esan dugu, ordea, eskolak erreleborako bide erraz eta egokienak badira ere, ez dutela %100ean hala izango denik bermatzen.
|
|
|
Era honetako egitasmoak aurrera eroateak sekulako garrantzia dauka. Zorionez esan lei,
|
bai
herri admistrazinoa, eta bai kultura erakunde batzuk, hondino bizi dan jentearen akorduan eta gomutan dagoan herri ondarea zehatz batu eta jagoteak daukan garrantziaz jaubetu garala. Labayru Ikastegiak ibilbide luzea egin dau zeregin honetan, arlo honetako gaiak batzen eta lantzen.
|
|
|
Han lehorreratu ginen, eta, neke handirik gabe izan ez bazen ere, denak bizirik eta osorik iritsi ginen, eta oinez joan ginen Yarmouth eraino. Gizon zoritxarrekoak ginenez gero, gizatasun handiz hartu gintuzten han,
|
bai
herriko agintariek, ostatu ona eman baitziguten, eta baita merkatari eta ontzietako jabeek ere, eta nahikoa diru eman ziguten, aukeran Londresera nahiz Hull era joateko.
|
|
|
Azaldu dugunez, oso murriztutadaude estatuen ahalmenak zeregin honetan. Hortaz, bestelako esku hartze moduakgaratu ditu, eta horietako bat euskal kultur produkzio propioa bultzatzeaizango da,
|
bai
herri ekimenetik datorrena, bai industriatik etor daitekeena.Digitalizazioarekin kultur produktu askoren banatze bideak asko merkatzen dira etaoso eskuragarri bilakatzen dira (esaterako, ikus entzunezkoak, musikagintza, edotaliteratura); esfortzua, beraz, produktu horien sorkuntzan jarri behar da, merkatuakultur politika orokorraren helburuekin bat datozen produktuez hornitzeko.
|
|
|
Eragindako aldaketei jarraituz, banaketa fisiko eta kulturala burutu zen «republicas indias» direlakoen bidez. Hemen kulturen arteko banaketa eta ia erabateko bereizketa fisikoa, politikoa, ekonomikoa eta kulturala burutu zen (Martínez Bringas, 2003). Hori
|
bai
herri indigenentzat euren iraupen fisikoa eta neurri batean euren kulturak babesteko baliozkoa izan zen (Landaburu, 1998).
|
|
|
Brundtland txostenak, (1987) herri indigenek euren ingurumena mantenduz munduko aniztasun kulturala eta biologikoa sostengatzeko egindako kontribuzioa onartzearekin batera, herri indigenen ekosistemen balioa eta ohiko jakinduriaren garrantzia aitortu zuen. Mendeetan zehar, euren ohiko kulturen balioa ukatuta ikusi ondoren, lehenengo aldiz,
|
bai
herri indigenek bai euren kulturei nahiz naturarekiko harremana ulertzeko moduari balioa nola aitortu zaien ikusiko dugu. Munduko zientifikoen artean OJrekiko dagoen interesaren lekuko da.
|
|
|
Horrek «status quo»ekin kritikoak ziren indar asko bildu zituen bere inguruan. Mobilizazioa, bai asimilazioaren eta garapen etnozidaren aurka
|
bai
herri indigenen eskubideen alde izan zen. Ikuspegialdaketa horretan paper handia izan zuten antropologo, abokatu eta mota zein jatorri guztietako profesional kritikoek.
|
|
|
Bestalde, Aiestaranek argitaratutako lau lanetan jorratu ditu, batetik, tokian tokiko prentsak eta esparru nazionalekoak elkarlanean aritzeko duten premia (2004); bestetik, euskarazko tokiko hedabideetako langileen lan baldintzak (2009); gainera, aztertu du hainbat tokiko aldizkariren irakurleen profila (2010), eta, azkenik, egin du Debabarreneko aldizkarien eduki analisi konparatiboa (2011). Camachok, berriz, jorratu ditu
|
bai
herri aldizkariek hartu duten multimediarantzako bidea (2002b) bai eta tokiko prentsak dituen zereginak ere (2002b, 2004).
|
|
|
Eta hori lortzeko, OMEk ohartarazi du ebaluazio eta monitorizazio estrategiak ere ezarri behar direla. Ingurumenerako eta hiri plangintzarako politikak aztertzea gomendatzen da, bai nazio mailan
|
bai
herri mailan, paseoak, bizikleta ibilaldiak eta bestelako jarduera fisikoak segurtasunez egin ahal izateko. Halaber, gomendatzen du toki mailan instalazioak jartzea, haurrek jolas egin dezaten, eta garraioa errazteko, herritarrak lanera bizikletaz edo oinez joan daitezen.
|
|
|
ELKARLANAK fruitu onak ematen ditu, baina denon aldetik borondate eta esfortzu handia eskatu ere. Bide honetan oztopoak jarriz gero min handia sortzen da
|
bai
herrian eta baita herritarrengan ere. Nire iritziz hiru gertakizun hauek, oztopo horien erakusleak dira: 1 maiatzaren 30ean, Guaixen, Ane Miren Iruretagoienaren" Goian bego" artikulua argitaratu zen;" Lakuntzako alkate dantza hilzorian dago" irakur zitekeen bertan, urte bereko Gorputz egunean ez baitzen dantzatu.
|
|
|
Deialdia arrakastatsua izan zen eta, horren haritik, Egin Dezagun Bidea ekimena sortu zen, iazko apirilean. Ekimen horren baitan presoen eskubideen aldeko indar metaketa bat eman zen eta, garai berriekin lotuta, gehitzen eta eragile ezberdinak batzen joan da, bai maila nazionalean eta
|
bai
herrietan. Hori guztia lehertu zen, nolabait esateko, Bilboko aurtengo manifestazioan.
|
|
|
Biscayens alde batetik eta Basques (Iparraldekoak alegia) bestetik, bereiztuta ageri dira bere lanetan: lehendabizikoak, Espainiako Erresumaren baitan, nortasun politiko bereziaren jabe ziren,
|
bai
herrian bai erbestean, Madrilen, Sevillan eta Ameriketako hirietan. Euskal gizartea, Europako beste gizarteen baitan, aldaketa zurrunbiloan zegoen Prusiako politikari eta intelektual handiaren ikuspegiak erakusten digun antzera.
|
|
2013
|
|
|
Zumaian beti egon izan da arraun zaletasuna, adin guztietakoak. Akaso ez hara eta hona mugitzen dena, baina
|
bai
herriko arraunlariak animatzen dituena.
|
|
|
erran nahi baita Tayyebek arrisku bizian ikusten zuela, bere? mundua?, mundu zaharra?, bertzela erranda?, ez bakarrik erlijio mailan, kultura mailan ere bai, mila ipuinez osatutako ipuindegi bat baitzuen buruan, noiznahi erabiltzen zuena bai etxekoen arteko bileretan eta
|
bai
herriko eskola koranikoan ere; Tayyebek, gainera, bere argudioak zituen, etxekoen artean ezagun egin zèn honako hau erakusgarri: –Sar ezazu abioi bat Nasruddinen ipuin batean, eta Nasruddinen zerua goitik beheiti eroriko da.
|
|
|
Erran nahi baita, aitona Abdul Alimi kasu eginez, biharamunean berean hasi zuela Hamzak bere ikerketa,
|
bai
herriko agureei, bai aitonaren lagunei eta bai gerran parte hartu zutèn soldadu ohi batzuei ere galdetzen ziela, honetaz eta hartaz?
|
|
|
Bere garaiko Ingalaterrako erdi mailako jendearen portaera komedia sortu zuen, eta berak ezagututako munduaz baliatu zen bere nobeletako egoerak, pertsonaiak eta gaiak taxutzerakoan. Haren obrek txikiek eta herriko elizgizonek osatutako gizartea erakusten digute,
|
bai
herrian eta bai hiri txikian, edota Londres eta Bathera noizean behin egindako bisitetan. Baina mintza gaitezen zehatzago Austenen idazte lanaz.
|
|
|
Eta orain arte, esaten dudan bezala, horixe izan da lanik garrantzitsuena. Orain bigarren fasean gaude eta orain egin behar dugun jauzia da herrira erakutsi, ezagutaraztea eman
|
bai
herriari, baita ere herrian dauden beste erakundeei. Alde honetatik ere, ez pentsa 5 urte hauetan Jakiundek bakarrik barneko lanak egin dituela, kanpoko lanak egin ditu ere bai.
|
|
|
Orain bigarren fasean gaude. Fase honetan herriari erakutsi behar diogu akademia, ezagutzera eman
|
bai
herriari, bai herrian dauden beste erakundeei. Alde honetatik, ez pentsa bost urte hauetan Jakiundek barneko lanak bakarrik egin dituenik, kanpoko lanak ere egin ditu.
|
|
|
Orain bigarren fasean gaude. Fase honetan herriari erakutsi behar diogu akademia, ezagutzera eman bai herriari,
|
bai
herrian dauden beste erakundeei. Alde honetatik, ez pentsa bost urte hauetan Jakiundek barneko lanak bakarrik egin dituenik, kanpoko lanak ere egin ditu.
|
|
|
Enpresa batek langile bat kontratatzen duen unetik hasita lan harremana amaitzen den arte, agiri mordo bat sortzen dira. Behar beharrezkoak dira, bai langileekiko harremanetarako (kontratua, adibidez),
|
bai
herri administrazioekiko harremanetarako (gizarte aseguruak, adibidez).
|
|
|
Hainbat urte pasa eta gero, erabilera gabeko eraikin hauek herriaren paisaiaren parte bilakatu dira eta iraganaren testigu izandako trasteak balira bezala onartu dira herriko administrazioaren eta biztanleriaren aldetik. Begirada azkar bat botaz gero, Eibarreko hirigunean 100 bat eraikin industrial daude oraindik,
|
bai
herriko bestelako eraikinekin nahastuta baita auzo konkretuetan multzokatuta ere. Eraikin horietako askok urteak daramatzate hutsik eta etengabe zahartzen diraute eskaintzen dituzten posibilitateak aprobetxatu gabe eta herriaren errekurtsoak kontsumitzen daudelarik (daukagun zoru eskasa okupatuz, beraiek dauden kaleak mantenduz?) ezer baliagarririk eskaini gabe.
|
|
|
Ibilbide hauen zehaztasunak eta aholkuak jasotzen dituzten triptikoak eskuragarri jarriko dituzte
|
bai
herriko kirolguneetan, baita osasun zentroan ere.
|
|
|
Tayyeb, berriz, aitzinamenduaren beldur bizi zèn, asmakizun moderno haiek guztiak Satanen tentazio maltzurrak ez ote ziren –gai hari buruzkoetan, herriko meskitako imana zuen anitzetan irizkide–, itxura kanpo eder baten bilgarripean deabruzko opari bat gordetzen zutenak: erran nahi baita Tayyebek arrisku bizian ikusten zuela" bere" mundua –" mundu zaharra", bertzela erranda–, ez bakarrik erlijio mailan, kultura mailan ere bai, mila ipuinez osatutako ipuindegi bat baitzuen buruan, noiznahi erabiltzen zuena bai etxekoen arteko bileretan eta
|
bai
herriko eskola koranikoan ere; Tayyebek, gainera, bere argudioak zituen, etxekoen artean ezagun egin zèn honako hau erakusgarri: " Sar ezazu abioi bat Nasruddinen ipuin batean, eta Nasruddinen zerua goitik beheiti eroriko da.
|
|
|
Erran nahi baita, aitona Abdul Alimi kasu eginez, biharamunean berean hasi zuela Hamzak bere ikerketa,
|
bai
herriko agureei, bai aitonaren lagunei eta bai gerran parte hartu zutèn soldadu ohi batzuei ere galdetzen ziela, honetaz eta hartaz...
|