|
2000
|
|
|
Baina, osaba haserre bazegoen ere, ni, aldiz, liluraturik nengoen etxerat etorri zitzaigun jende harekin; eta jende handi haren dohainak eta balentriak nituen gogoan, etxean mila aldiz adituak: haien moduak eta haien presentzia; haien dantza egiteko dotorezia eta haien ezpata manaiatzeko trebetasuna, haien balentasuna eta haien ausartzia, bai ehizarat zihoazenean eta
|
bai
gerlarat... Eta itsutua nengoen festa haren handitasunarekin eta, osaba Joanikotekin izan nezakeen adiskidetasunetik harat eta agramondarren eta beaumondarren arteko sasoin bateko liskarretarik harat, harro nengoen etxean hain jende kontuzkoa eta kontuan hartzekoa geneukalako, haien handitasunak ni ere handi eginen banindu bezala.
|
|
2010
|
|
|
Hegazkineriak itzelezko papera jokatu zuen
|
bai
gerla batean zein bestean, populazio zibila bonbardatzea ohiko taktika bihurtu baitzen. Otxandioko bonbardaketa abisua aurrerantzean gertatuko zenaren erakustaldia izan zen.
|
|
2013
|
|
|
Ikerketa, beraz, muga horien barnean uler bedi. Ez du deskribatzen euskaldunek, orokorki, nola bizi izan zuten gerla eta zer iritzi zuten
|
bai
gerlaz, bai Frantziaz. Dudarik gabe, eragin handia zuen astekari bat aztertu dugu, baina aztertu duguna astekari hori da, ez besterik.
|
|
|
Propagandak hein batez baizik ez zuen funtzionatu, bere kontra ere itzuli zen. Alabaina, gerlan zebiltzanek egiazko berriak jakin nahi zituzten,
|
bai
gerlako berri orokorrak, baina baita beren herrialdeko berriak ere.
|
|
|
Eskualduna ko idazleek, bai Baionatik editorialak idazten zituztenek,
|
bai
gerla lekutik ari zirenek, euskaraz ari baziren ere, beren burua frantses gisa agertuz idazten zuten. Frantses gisa agertzearen lehen seinalea, aitzineko lan batean agertu genuen bezala, frantses soldaduei edo Frantziari buruz aritzean pluraleko lehen pertsona erabiltzea zen.
|
|
|
Halaber, gaizki ikusia zen ezkongabea izatea, haurrik ez ukaitea edo guti; emazte indartsua ere behar zuen, laborantzako lanak egiteko gaitasuna zuena. Are gehiago, gizonak bizia arriskuan jarri behar zuen, bai lanean,
|
bai
gerlan, heroiko agertzeko. Gizontasunaren balio horrek XIX. mendearen bigarren erdian hartu zuen indarra, eta XVIII. mendean baizik ez zen agertu, George L. Mosseren arabera.
|
|
2016
|
|
|
Azpimarratu behar da 1950ean, Bordaxurin aipatuko zen aita semeen arteko harreman bortitzaren inguruko gaia beste antzerki batean idatzi zuela Larzabalek. Ez dira arrazoi berak aipatzen, baina
|
bai
gerla ondoko urte horietan, noiz armak ageri diren eta kontrabandoaren presio ikaragarria suma daitekeen, egoera berriak, harremanak birmoldatzen, iraultzen ziren. Horiek orok familietan tentsio handiak ekartzen zituzten.
|
|
2019
|
|
|
Eneko Bidegain ikerleak sakonki aztertu ditu gerla hau eta bere ondorioak Ipar Euskal Herrian,
|
bai
Gerla Handia, muga sakona. Lehen gerla Mundialaren() hastapenak Eskualduna eta Euzkadi aldizkarietan (Utriusque Vasconiae, 2009), bai Lehen Mundu gerla Eskualduna astekarian, titulaturiko tesian (iker 30, 2013) euskaldunen frantses nazioarenganako atxikimendua nola joan zen errotzen azpimarratuz.
|
|
|
Obsesiboki errepikatuz oroitzen duen iraganari buruz gero eta datu gehiago ematen dizkigu eta, eleberri psikologikoetan bezala, irakurleak egiaz jabetzeko bidea sumatzen du kontalariaren egia erdien artean. Kontalariaren errepikapenek interes handia dute suspenseari begira, Juaristik adierazi zuen bezala, bai bikoteari buruz
|
bai
gerlako gertakariei buruz errepikatzen duen aldiro zerbait berria eransten duelako nahigabean:
|
|
2023
|
|
|
Gure helburua hemen ez da Pizkunde garaiak izan zituen une desberdinen zehaztea, baizik eta garaiko Frantzian eta Italian zeuden mugimenduak kokatzea eta azaltzea, izan ere Frantziaren eta Italiaren arteko harremanak oso han diak izan baitziren, bai kulturalak eta
|
bai
gerla desberdinei lotuak. Horrez gain, hemen interesatzen zaizkigun gertakarietan Nafarroako errege familiak to ki berezia izan zuen, eta horrek testuinguru oso bat ematen digu Margarita Angulemakoa eta Joana Albretekoa nortzuk ziren jakiteko eta utzi zizkiguten tes tuen ulertzeko. margarita, nafarroako erregina().
|