|
2008
|
|
|
bizkaitar biek harreman oso lagunkoia ez zuten seinale). Ez da Errastiren idazkia gorde, baina
|
bai
Azkuek Muxikari emandako erantzuna:
|
|
|
Beraz
|
bai
Azkuek bai Aita Donostiak italianismoa baztertzen zuten, baina batak wagnerianismoa segitzen zuen, eta besteak gehiago frantses inpresionismoa. Eta 1914an gustu estetiko berriak bigarren honen aldekoagoak ziren.
|
|
|
Horregatik, Lakak dioen bezala, euskarazko produkzio idatziak gora egin eta hezkuntzan ere erabili behar bazen (adibidez katedran) arau batzuk behar ziren. Eta
|
bai
Azkue zein Arana Goiri arau horiek ezarri nahian zebiltzan, baikotza bere proposamena eginez. «Dena den, bat zetozen zalantzarik gabe premia nagusiena zein zen ikustean, eta baita Katedrak irabazlea nolabait arauemailearen lekuan jartzen zuela pentsatzean»5 Beraz katedra norbere proposamen ortografikoak egiteko boteregune gisa ageri zen.
|
|
|
Hola, 1895ean, adierazi zuenez: «Cuando se trata de servir á nuestra hermosa lengua, yo no miro si el que me pide algún servicio relativo á ella es judío ó vecino de Sodoma»17 Bere konbikzio moral eta erlijioso propioen aurkako pertsonekin kolaboratzeko prestutasunak (aski deigarria dena apaiz integrista batengan), argi erakusten du zein zen
|
bai
Azkueren jarrera pertsonala, bai eta euskararen alde noraino lan egiteko prest zegoen ere. Bidenabar honek kuestionatu edo behintzat mugatu egiten du Azkuek 1889an adierazi zuen hura, hots, «Como bascongado me hubiera gloriado en contribuir al acrecentamiento de nuestro mejor timbre de gloria [karlisten lehiaketan parte hartuz]; pero [soy] sacerdote y católico antes que patriota».
|
|
|
Hasteko, esan beharra dago 1888an, Azkuek euskara katedra lortu zuenean, oraindik euskal lurraldetasunaren «kanona» finkatu gabe zegoela. Ez dut hemen euskal lurraldetasun ideiaren historia zehatza egingo, baina
|
bai
Azkue kokatzeko testuingurua orokorra aipatuko.
|
|
|
Izan ere aise ohartzen zen jeltzaleek euskararen alde gainerako talde politikoek baino gehiago egiten zutela. Alde horretatik
|
bai
Azkuek eta bai sabindarrek euskal kultura nazional bat eraiki nahi zuten. Baina bilbotar apaizarentzat kultura hori oroz gain hizkuntzan eta herri tradizioan oinarritzen bazen, besteentzat Arana Goirik sortutako kanon partikularrean.
|
|
|
Izan ere, gutunean ikusten denez, Azkuerentzat Akademiaren fundazioa ez zen oso urrun egon behar. Hari itxaron zioten bada,
|
bai
Azkuek, bai Campionek, bai Eleizaldek eta bai Jemein edo Errasti moduko jeltzale gazteek.
|
|
2011
|
|
|
Ala ere, badakigu Etxepare-ren bertso puska bat edo bestek Euskalerriko eliz kantuetan gure egunetarai, o iraun dutela.
|
Bai
Azkuek eta bai Aita Donostiak elkarrengandik naiko urrun dauden errietan entzun eta bildu zituzten: Aezkoan, Saraitsun, Olazagutian eta Bizkaiko Murelagan ere bai.
|
|
2015
|
|
|
Ohikoa izan da gure artean zabarkeria aipatzea horrelako lexiko hits eta mordoiloa ebaluatzean. Ez dakit norengandik jaso dugun juzgu hori, zelan edo halan jadanik presente antzeman duguna bai Damaso Legaz eta
|
bai
Azkueren iritzietan, gorago explizitatuak, baina ez dut uste oso oker nabilenik badiot horixe dela gure arteko iritzi orokorra, giroan zabalduta dagoena: alegia, arduradunak oso zabarrak direla.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, bide beretik gogoan hartu behar dugu, bai Sabino Aranak,
|
bai
Azkuek sortu zuten Bizkaiko teatroa, abertzaletasunaren ideiak, alde batetik, eta euskararenak, bestetik, zabaltzeko helburuekin. Gizartearekiko harremanetan egoteko tresna izan zen garai haietan Euskal Herrian, munduan zehar bezala.
|
|
2022
|
|
|
Hogeigarren mendearen hastapen horretan, preseski 1901eko irailaren 16an, Hendaian aurkituko ditugu
|
bai
Azkue eta bai Sabino Arana ere, biak joan zirelarik euskararen ortografia bateratzeko asmoz Martin Guilbeau mediku euskaltzaleak antolaturiko biltzarrera. Guilbeauren asmoa zen egunean bertan erabakitzea euskal ortografiaren batasuna, grafia eta fonetikari zegokiola.
|