|
2000
|
|
|
Euskaltzale talde batek 2000 urtea euskal presoen eskubideen eta prozesu politikoaren aldeko baraualdia eginaz hasi genuen. 1998.a euskararen aldeko
|
Bai
Euskarari kanpaina erraldoiarekin amaitu zen, kanpaina horretan XXI. mendea euskararen mendea izango zela aitortuz.
|
|
|
Kontseiluak, Berriozarren
|
Bai
Euskarari kanpaina amaitu ondoren egin zuen nazio mailako batzarrean, aro berri baten atarian geundela esan zuen. Ordutik gaur egunera arte akordio sozial eta politikoari esker ia 700 agente ezberdinen artean plangintza estrategikoa diseinatu dute.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko 180 erakundek bat egin dute
|
Bai
Euskarari akordioarekin. Euskal Konfederaziokoek adierazi dutenez, «euskararekiko atxikimendu handia» agertu da Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
"
|
BAI
EUSKARARI" ZIURTAGIRIA
|
|
|
|
Bai
Euskarari ziurtagiria aurkeztu zuten iragan astean Bilbon. Euskararen aldeko gutxieneko konpromisoak hartuko dituzten gizarte eragileek kalitate zeinu gisa baliatu ahal izango dute ikur hau.
|
|
|
Bidean leloa izango du 2000 epean erabiliko den ziurtagiriak, euskararen aldeko bidean barneratu izana baita ziurtagiri honek erakusten duena. Gutxieneko konpromisoak hartuko dituzten gizarte eragileei ekainaren 13an Donostian egingo den ekitaldi batean emango zaie
|
Bai
Euskarari ziurtagiria.
|
|
|
Francoren diktadura bukaturik, euskal jokalariak oraingo honetan tarteko gudarik gabe beste aldarrikapen baten inguruan bildu ziren,"
|
Bai
euskarari" lelopean laburtzen zenaren inguruan, alegia. Horrela, 1979ko abuztuaren 16an, Irlanda aurkari zutela, jendeak, hainbeste itxaron ostean, berriz ere Euskadi zelaian ikusteko aukera zuen.
|
|
|
Bizkaiko mendebaldean, Txoriherri eskualdean, Zamudio herria aurkitzen da. Bertan,
|
Bai
Euskarari Kanpainak aitzina egin zezan, herriko berein jende batu zen lan taldea eratuz. Egitasmoa burutu ostean, Kanpainaren aitzakian jadetsiriko indarrei eutsi eta Lagatzu euskara elkartea sortu zuten 1999ko ekainean.
|
|
|
Ausart bezain bikain salatu zituen azken joera horiek J. M. Jimeno Jurío historiagileak?
|
Bai
Euskarari Euskal Herri osoan, zeritzan artikuluarekin (ikus Diario de Noticias, 1999ko urtarrilaren 15ekoan).
|
|
|
Goazen hedabideetara. Elebitasuna aukera pertsonala denez, elebitasunaren gauzapen edo erabilpena gizakiaren aukera pertsonala denez, euskaldun elebidunak berakdu giltza, erraz asko kontsumi baititzake
|
bai
euskarazko produktu mediatikoa baierdara hutsezkoa ere. Gaur gaurkoz, komunikazio enpresek ez dute euskal hiztunarenmerkatu kuota galtzeko arriskurik ikusten, erdaraz ere gustura irakurtzen baitu euskaldunak.
|
|
|
5 zk. (1978), 82 Indarretxe nuklearrak (Orain eta Hemen). 5 zk. (1978), 83
|
Bai
euskarari! Euskarari bai!
|
|
|
112 zk. (1999), 15 XXI. mendeko akordioa:
|
Bai
Euskarari kanpaina. 112 zk. (1999), 37 Bai Euskarari akordioa. 112 zk. (1999), 57 Plan Estrategikoa. 112 zk. (1999), 73
|
|
|
112 zk. (1999), 15 XXI. mendeko akordioa: Bai Euskarari kanpaina. 112 zk. (1999), 37
|
Bai
Euskarari akordioa. 112 zk. (1999), 57 Plan Estrategikoa. 112 zk. (1999), 73
|
|
|
99 zk. (1997), 31 Ehungarrenean. 100 zk. (1997), 9 Euskal Unibertsitatea eginkizun. 100 zk. (1997), 13
|
Bai
Euskarari! Kontseiluari bai!
|
|
|
112 zk. (1999), 15 XXI. mendeko akordioa:
|
Bai
Euskarari kanpaina 37 Bai Euskarari akordioa. 112 zk. (1999), 57 Plan Estrategikoa. 112 zk. (1999), 73
|
|
|
112 zk. (1999), 15 XXI. mendeko akordioa: Bai Euskarari kanpaina 37
|
Bai
Euskarari akordioa. 112 zk. (1999), 57 Plan Estrategikoa. 112 zk. (1999), 73
|
|
|
URIBARREN, P.
|
Bai
euskarari! Euskarari bai!
|
|
|
ZUZENDARITZA Batasun billa. YAKINen geigarri (1960, otsaila), 1 Euskara, hizkuntza nazionala: normalizazioaren behar larriaz. 22 zk. (1982), 5
|
Bai
Euskarari! Kontseiluari bai!
|
|
2001
|
|
|
Lehenago ere euskaraz berba egiten zelako konderrian. " Euskarak bai Argantzunen eta bai Trebiño osoan onarpen handia dauka eta
|
bai
euskaraz ikasteko edota euskara bera ikasteko eskaria Arabako beste edozein lurraldetako bestekoa edo handiagoa da", azaldu zuen Argantzuneko alkateak. Konderriko ia 2.000 biztanleek euskaraz bizitzeko aukerak izateko bidean, pauso bat izango da beraz, aurtengo ikastolen jaia.
|
|
|
Ez ditugu besteren legeak hartuko, guretzat balio ez badute. Uste dut Nafarroako euskaldunek direnaren kontzientzia erabatekoa dutela, EAEkoek baino zailtasun gehiagorekin, bai kultura jasotzeko,
|
bai
euskara eskuratzeko... Uste dut gune kultural eta linguistikoak irabazten joan behar dugula, bide sozialetik eta kulturaletik, eta ez politikotik.
|
|
|
|
BAI
EUSKARARI ZIURTAGIRIAK HIRU MAILA
|
|
|
Pasa den astean
|
Bai
Euskarari Akordioaren Jarraipen Batzordeak bilera egin zuen Bilbon eta Bai Euskarari Ziurtagiriak datorren urtetik aurrera hiru maila izango dituela erabaki zuen. Lehena, «Bidean», euskararen aldeko neurriak aplikatzen dituzten eragileentzat izango da; bigarrena, «Guk zerbitzua euskaraz», aipatu neurriak aplikatzeaz gaiz zerbitzua euskaraz ematen duten eragileentzat; eta hirugarrena, «Guk lana eta zerbitzua euskaraz», lana ere euskaraz egiten dutenentzat.
|
|
|
Pasa den astean Bai Euskarari Akordioaren Jarraipen Batzordeak bilera egin zuen Bilbon eta
|
Bai
Euskarari Ziurtagiriak datorren urtetik aurrera hiru maila izango dituela erabaki zuen. Lehena, «Bidean», euskararen aldeko neurriak aplikatzen dituzten eragileentzat izango da; bigarrena, «Guk zerbitzua euskaraz», aipatu neurriak aplikatzeaz gaiz zerbitzua euskaraz ematen duten eragileentzat; eta hirugarrena, «Guk lana eta zerbitzua euskaraz», lana ere euskaraz egiten dutenentzat.
|
|
|
Ildo beretik
|
Bai
Euskarari Akordioan ere aipatzen da kontu hau, gauzatugabeko errealitatea balitz bezala: egoera ez normaldutik abiatu eta arlo eta esparruguztietako euskararen normalkuntza osora iristea.
|
|
|
Tokian tokiko egoeraren arabera(
|
bai
euskarak toki horretan bizi duen egoera, zein bertako euskaltegiak dituen aukera eta baliabideen arabera) ikasgu bakoitzahausnarketa bat egitera gonbidatu nahi dut, gai honek zer nolako oihartzuna dueneta izan lukeen argitze aldera.
|
|
|
Euskararen azterketan beharrezkoa da diziplina askoren ikusmirak erabiltzea, alderdi berezi ezberdinak azaltzeko baliagarriagoak izango direlako. Adibidez, euskararen eta euskaldunen gaur egungo egoerak nolakoak diren ikusita, badirudiikusmira politikoa, soziologikoa eta soziolinguistikoa jarraitzea ezinbestekoa dela,
|
bai
euskararen eta espainiera edo frantsesa hizkuntzen artean, baita euskalduntaldearen eta erdaldun taldearen artean ere, distantziak oso handiak direlako. Agianhorregatik, soziologoak izan dira orain gutxi arte euskara gehien aztertu dutenikertzaileak.
|
|
|
Hamers eta Blanc (1983), Gardner (1985) eta Gardner eta Clement (1990) autoreenak; eta baitaSkehan (1989) autorearena ere. Lehenengo biak nahiko ezagunak dira etagure testuinguruan gehien erabili direnak,
|
bai
euskararekiko eta/ edo euskaraz dugun literaturan; adibidez, Valencia (1992) autorearen liburuan Gardnereta Clement (1990) autoreek ematen duten azterketa jasotzen duelako, baitapsikologia soziala sailean bertan zenbait doktorego tesitan (Espi, M. J., 1989; Cenoz, J., 1991) jarraitu direlako, edo baita kongresuren batean ereaurkeztu eta eztabaidatu direlako (Azurmendi, M J., 1988).... Horiez gain, badago Euskal Herrian sortutako eta euskarari batez ere egokitutako proposamena ere, Sanchez Carrion. Txepetx?
|
|
|
6 Soziologiaren arabera:
|
bai
euskararen egoerarekin lotzen diren aspektuak (adibidez, ukipen egoerarekin lotzen direnak), bai gizarte testuingurupartikularrekin lotzen direnak (adibidez, euskararen beharrarekin lotzendirenak) eta baita gizabanakoarekin lotzen direnak ere, adina, eskolatze maila, eta horrelakoak (soziodemografikoak deitzen direnak); azkenik, baita elebitasunaren, diglosiaren eta kulturbitasunaren arteko erlaz...
|
|
|
aldagai hori boteretsuena balitzbezala agertzen delako euskararen erabileran, lagin osoko kasuan (1 irudia); errazada hori ulertzea, nekez erabili daitekeelako nahiko ezagutzen ez den hizkuntza.Horrez gain, ezberdintasun nagusia jarreren aldagaiekin gertatzen dena da: laginosoko ereduan agertzen ez delako, baina
|
bai
euskaraz egiteko gai diren subjektuekin lortutako azpilagineko ereduan; beraz, identitatearen aldagaiekin batera, aldagai estari psikosoziala osatzen duelako, euskararen erabilera horrela baldintzatuz.Identitatearen eta jarreren arteko konparazioa eginez, identitatea da eragin handienez aldagai estari psikosoziala baldintzatzen duena, espero zen bezala.
|
|
|
Hori guztia, hizkuntza identitate etniko eta etnien arteko komunikazioarenfuntsezko kategoria denean (Giles, 1977; Bourhis, 1979; Giles eta Johnson, 1981,1987; Sachdev eta Bourhis, 1990; Clement eta Noels, 1996; Liebkind 1999; Azurmendi, 1999), garrantzitsua da portaera linguistiko kulturalak azaltzeko.Euskal testuinguruan,
|
bai
euskararen jabekuntza esplikatzeko (Espi, Azurmendieta Arratibel, 1993; Arratibel, 1999), baita euskararen erabilera esplikatzeko ere (Azurmendi, Garcia eta Gonzalez, 1998). Horiexek dira lan honen aurrekariak.
|
|
|
Ondoren, ikerketa batzuk aipatuko dira, lurraldetasunaren araberako irizpideari jarraituz. Euskal Herriosorako egin diren ikerketetan, batez ere Euskararen Jarraipena (Eusko Jaurlaritza, 1995) eta Euskal Herriko Soziolinguistikazko Inkesta, 1996 Euskararen Jarraipena II (Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua eta Euskal Kultur Erakundea, 1999) lanetan,
|
bai
euskararen ezagutza eta bai erabilera aztertu dira. Aipatu behar daezagutza aztertu ordez,, hizkuntz gaitasuna?
|
|
|
4 Bereizten diren eginkizunak ondorengoak dira (17 or.): 1) Lehen aldian: a)?
|
Bai
Euskarari, akordioaren jarraipen batzordeak:
|
|
|
2) Gizabanakoen ezaugarri soziolinguistikoen araberaere antzean gertatzen delako; horregatik, zenbait aldagai soziodemografikolinguistiko aztertu beharra, berriz ere. Hala ere, aurresan daiteke euskararenegoerak hobetzen eta normalizatzen jarraituko duen heinean, ikusmira soziologikoaren eragina gutxituz joango dela, eta, alderantziz, ikuspegipsikosozialaren edo psikosoziolinguistikoaren eragina handituz joangodela, geroz eta gehiago gizabanakoaren aukeraren baitan egongo direlako,
|
bai
euskararen ezagutza maila, eta bai, gehienbat, erabilera ere; Garciak (2000) lortutako ereduaren bi azpiereduak ere horrela interpreta daitezke.
|
|
|
Orain egiten diren soziologia kontuetan sartuz gero, gure arteko bereizkuntza honetan, hots euskaldun huts eta erdaldun hutsen arteko bereiz  kuntza honetan, baziren noski elkarren artean
|
bai
euskaraz eta bai erdaraz zekitenak; beraz, euskaldun eta erdaldun zirenak aldi berean. (Gure artean erdaldun euskaraz ez dakienari esaten zaio, oker ez banago; esan dezagun, beraz, erdaldun ordez euskaldun berri, lehen erdaraz zekiena eta erdaldun berri lehen euskaraz zekiena).
|
|
|
Ageri baita ageri ahala hiztegiek, gurean hartu duten gradu hedatu bezain goitarrean bederen (entziklopedia aldera iraultzen direlarik), ezin dezaketela hitzen ezaguera biluzian planto egin," geiak" ere ezagutu behar direlarik, hitzak ez eze. Asko den adina ez izanik ere, premiazko dute hiztegigileek hitzen berri jakitea, eta ikastea dagoeneko ez badakite,
|
bai
euskarazkoen eta bai erdarazkoen. Nahikoa itxuragabeki jokatu zuen, izan ere, Babelgo nahastea sortu zuenak, erraldoien kasta zela eta ez zela, erdara bat baino gehiago barreiatu zuenean munduan zehar.
|
|
|
Iritziak, noiz nolakoak izaten dira ta,  litekena da, gaur euskera bateratua aldezkatzen duen jaun jakintsuak [sic] arrazoi izatea. Baiñan baserrian jaio, azi eta ezitako ez-jakin bat naizen aldetik, ori beia baiño leenago uztarria ekartzea dala uste det... Nola nai dala ere, jaun oietako batzuen muiñean zer darabillen jakitea guztiz onurakorra izango litzakeala deritzat,
|
bai
euskera eta Euskalerri osoarentzat. Misterio batzuek larru gorrian jartzea ere litzakeala uste det".
|
|
|
Halarik ere, aho betean goraipa dezakegu idazle trebe den aldetik,
|
bai
euskaraz laburzki, bai erdaraz ausarki: erdaldunek, diodan bidenabar, ez diote ezagutu ez aitortu gaztelaniak dion zorra, baina ez ezagutzearekin ez dute deuseztatu.
|
|
|
Herrietako euskararen plan estrategikoekin,
|
Bai
Euskarari Plan Estrategikoan burututako esperientzia emankorra herri eta auzoetara eraman nahi da. 2001ean hasitakoak plan pilotuak izango dira.
|
|
|
Eskas samarra. Hizketarako abildade gutxi daukat nik,
|
bai
euskaraz eta bai erdaraz. Nik nire barruan ez dut hitzik entzuten; gauzak ikusi egiten ditut.
|
|
|
Euskarazko ereduetan egindako haurren matrikulazioetan gehiegi nabarmendu ez bada ere, Helduen Euskalduntze Alfabetatzean badirudi nabaritzen hasia dela. Baina seguru egon
|
Bai
Euskarari kanpainarenondo ren euskara lantegietan planifikatzea erabaki dutenenpresa zenbait plan hauek gerarazten hasiak direla dagoeneko, hainbat aitzakia erabiliz. Aldeko haizea kontrakobihu rtzen denean, zalantzan daudenak -dira atzera egiten lehenak.
|
|
|
Euskalgintzak,
|
Bai
Euskarari konpromisoan abiatu bezala, alderdien arteko akordio bat bultzatu luke, euskararen aldeko neurri kualitatiboak martxan jarrarazteko gehiengo soziopolitiko bat artikulatuz.
|
|
|
Nire ustez beraien espazio politiko eta ekonomikoa bilatzen saiatzen ari dira, horri begira nazionalismo espainolistan kokatzen dira eta helburu horren kontrakotzat jotzen dute
|
bai
euskara bai nafarron sentipen abertzale eta euskalduna.
|
|
|
2) Esaten dutenaren kontra, gaur egungo euskal gizartearen elementu bateratzaile inportantea da. Joera politiko oso diferentetako jendea ageri da euskararen alde, nahikoa zabala da
|
bai
euskarari! dioen gizarte eremua.
|
|
|
Oinarrizko
|
Bai
euskarari! oinarri hartuta, euskaraz bizitzeko eskubidea aldarrikatzea eta hori gauzatuko duten neurriak sustatu edo sortzea izan da urteetan euskalgintzak egin duen lana, eta bide berari jarraitu behar dio, unerik latzenetan ere bere lanari eutsiz.
|
|
2002
|
|
|
Inola ere ez! Jende helduaren arretak harritu egin gaitu, heldu asko etorri baita «Sin verguenzas/ Lotsa gabe» ikustera,
|
bai
euskaraz zenean eta bai erdarazko bertsioan. Haiseran, gazteentzako funtzioak antolatzen genituen, baina gero denei irekiak antolatu behar izan genituen.
|
|
|
Maisuki lantzen du Iban Zalduak ipuinen generoa,
|
bai
euskaraz, bai gazteleraz. Lengua de Trapo argitaletxe madrildarrak kaleratutako «La isla de los antropologos y otros relatos» ipuin liburua, Gasteizen bizi den idazle donostiar honek plazaratutako bosgarrena da, eta gazteleraz idatzitako istorioez osatu duen bigarrena.
|
|
|
ikasle euskaldunen kopurua gorantz doa, nahiz eta demografia etaerdarazko ikasleak beherantz doazen. Baina euskarazko ikasketetan matrikulatzeko arazoak dituzte ikasle euskaldunek, bai sartzeko prozeduragatik (zerrenda bakarra unibertsitate publikoetan),
|
bai
euskarazko titulazioen eskaintza murritza delako eta, ondorioz, euskaraz matrikulatzea zalantzagarrizaielako. Ikasle euskaldunen jarrera aktiboa oso ondasun handia da euskalunibertsitatearen alde.
|
|
|
Atal honetako galderak egoera ideal batibegira egindakoak dira, saileko normalizazio linguistikoa lortzeko hartubeharko litzatekeen jokabidea zehazteko asmoz. Horien bidez, sailkideeigogorarazten zaie, unibertsitateko edozein kidek eskubidea duela baigaztelaniaz
|
bai
euskaraz aritzeko edozein arlotan. Hona hemen galderenadibide batzuk:
|
|
|
Euskal hizkuntza ezezaguna eta baztertua da gure inguruko eguneroko hedabide idatzi eleanitzetan. ...kariak kontuan hartuta, euskara hutsez argitaratzen den bakarra (Euskaldunon Egunkaria) alde batera utzita, euskal hizkuntzak jasotzen duen trataera ez da gizarte kultura anitz bati legokiokeena; aitzitik, badirudi euskara eta gainerako hizkuntzak elkarrengana hurbildu beharrean, hizkuntza desberdineko hiztunak elkarrengandik hurbilago jarri beharrean eta horien arteko integrazioa piztu beharrean,
|
bai
euskara eta gainerako hizkuntzak, eta bai euskalduna eta erdaldunak ere, elkarrengandik urruntzeko borondate irmoa dutela egunkari eleanitzik gehienek.
|
|
|
Erdal medioek arreta txikia eskaintzen diote euskaldunari, euskaraz bizi eta euskarazko kulturgintzan diharduenari. Eta arreta txiki hori, kasu askotan sentsazionalismoari (esate baterako, euskal erakunde bat epaitegietara deitua denean) eta kanpainei(
|
Bai
Euskarari edo Ikastolen aldeko festak) lotuta dago. Baina, arreta txiki hori ez da zuzentzen euskarazko bizitza arruntera.
|
|
|
Bestelakoak43: laburtzapenak sail orokorrean biltzen diren laburdurak, siglak eta sinboloak daude hemen, horiek ere hiztegian egon beharra dutelako, ez hiztegi tradizionaletan, izen bereziekin gertatzen den bezala, baina
|
bai
euskararako datu base lexikalean, batez ere corpusen analisia kontuan hartzen bada?. Hala ere, suprakategoria modukoa da hau, erreferenteak daramana, ondoren adieraziak (mugakizunak, ikus esklamazioak eta esaerak, kategoria nagusien atalean) benetan dagokion gramatika kategoria ere bai baitarama.
|
|
|
baliteke nire diagnosi hau oker bidetik egina izatea eta eria onera emateko gaiago izatea ezen ez zenduen ikustera joateko. Ezezkora lerratu naiz gehiago, beharbada, alde baikorrak poliki poliki baztertuz, nahiz nik itxaropena ez dudan inola ere galdu eta beti esango diodan
|
bai
euskarari, Euskaltzaindiaren leloa niregana ekarriz orain. Horregatik, hain zuzen ere, idatzi ditut lerro hauek.
|
|
|
Oraingoz guretzat euskararen guneno rmalizatuak sortzeak du lehentasuna eta Euskal Unibertsitatearen bidean sortzen diren inguruko iniziatiba guztiak errespetatuko ditugu, batik bat sare publikotik bideratzen direnak eta baita zerbitzu publiko gisa antolatzendi renak ere bultzatuz. Euskal Unibertsitatea, bai elebidun bidean direnak erakargarri izateko,
|
bai
euskararen garapen zein iraupenerako eta baita gure herria ren tresna kultural bezala mundura begira herri honen izaera jakinarazteko, ezinbestekoa zaigu. Azken finean, 1977an aldarrikatu genuen bezala, gure jakintsuek, artistek eta herri osoak beren irekitasuna eta unibertsaltasuna nabari dezaten.
|
|
2003
|
|
|
Euskaltegia sortzeko, zenbait lagunek jardun dute lanean.
|
Bai
Euskarari izan zenean, taldea osatu zen, eta Egunkaria itxi zutenean ere berehala sortu zen herri batzordea. AEK eguna delarik, batzordea eratzen da.
|
|
|
Bigarren urtea bukatzerako konturatu ginen herri mailako plangintza behar genuela, lanak egitura globala har zezan. Ordurako, Kontseiluak abian zuen
|
Bai
Euskarari akordio prozesua eta Jaurlaritza EBPN udaletara hedatzeko ereduak aurkezten ari zen. Guk sakon aztertu genituen biak eta konturatu ginen guk aurretik zehazturik genuen plana oso osorik sartzen zela beste bien baitan.
|
|
|
Planak hiru urte irauten du eta urtean urteko kudeaketa planak egin behar ditugu... Iaz, herri hizkeraren azterketa egin genuen, argitalpenak ere egin ditugu, irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko kanpainak, toponimia normalizatzeko ekimenak, udal administrazioko erabilera plana,
|
Bai
Euskarari akordio prozesua...
|
|
|
Gainera, diru laguntza eta sostengua. Kontseiluak, bestalde, arloz arloko gizarte eragileengana iristeko metodologia zehazturik zuen; adibidez, enpresa munduan sartzen laguntzen zuen,
|
Bai
Euskarari kalitate agiria bitarte. Gainera, Bai Euskarari kanpaina egin zenean Zestoako herriak eman zuen erantzuna ere baloratu genuen.
|
|
|
Kontseiluak, bestalde, arloz arloko gizarte eragileengana iristeko metodologia zehazturik zuen; adibidez, enpresa munduan sartzen laguntzen zuen, Bai Euskarari kalitate agiria bitarte. Gainera,
|
Bai
Euskarari kanpaina egin zenean Zestoako herriak eman zuen erantzuna ere baloratu genuen. Ondorioz, bi planek elkar ongi osatzen dutela iritzi diogu.
|
|
|
Dotrinea, eleizan, euskera hutsean ikasten genduan; eskolan, ostera, erderaz baino ez. Hamaika urtekoa nintzan Seminariora joan nintzanean, eta ordurako Kristinau Ikasbideko hiru mailak buruz ikasita neukazan,
|
bai
euskeraz eta bai erderaz, berba guztiak ondo ulertzen ez banituan be. Hainbeste urtetan, horixe izan zan nik euskeraz irakurritako lehenengo liburua, hiru mailatako Kristinau Ikasbidea.
|
|
|
Zorionez, gaur be bizirik dirau alkarte horrek, Iñaki Zubiri zuzendari dala. Nire ustez, Bilbok eta baita Bizkaiak be asko zor deutso alkarte horri,
|
bai
euskera irakatsi ta zabaltzeko egin eta egiten dauan lanagaitik, bai euskal kontzientzia bizkortu eta zabaltzeko aurrera eroan zituan ekintzakaitik.
|
|
|
Etxeparek euskara beste hizkuntzan mailan ikusi nahi zuen; euskaldunak euskaldun gisa munduaren aurrean harrotasunez ager zitezela(, heuscara ialgi adi mundura?,, heuscaldun den guiçon oroc alcha beça buruya/ Eci huyen lengoagia içanenda floria?,...). Finean, eta egungo hitzekin esanez, euskaldunentzako autoerreferentzialtasun bat sortzen ari zen, euskarazko narratiba bat hasten,, idazkerarik eta historiarik gabeko euskalduna, ren topikoa gainditzen. Ez da euskarazko historiografiaren hasiera, baina
|
bai
euskarazko historiografia abiatzeko beharrezkoa den hizkuntza idatziaren sorburua eta norberetasun kontzientziaren abiapuntua.
|
|
|
Handik urtebetera, udaberrian, ordura arteko euskararen aldeko kanpainarik sonatu eta zabalena hasi zen, Euskaltzaindiaren babes eta bultzadarekin:
|
Bai
Euskarari. Herri eta auzo ugaritan egin ziren Akademiaren aldeko diru bilketak, eta kanpainaren logoak (Nestor Basterretxearen usoak) Euskal Herriko hormak, bularrak eta karpetak estali zituen.
|
|
|
|
Bai
Euskarari kanpainako ekitaldi nagusia Legaireko zelaietan. Deia,. Abertzaletasunaren agiritegia.
|
|
|
Euskaldunok dugun indar osoa erabili behar dugu ez bakarrik proiektuak sostengatzeko, baizik eta baita euskararen aldeko gizarte konp romisoak eskuratzeko ere. "
|
Bai
euskarari" erdaraz aldarrikatzearen garaia atzean utzita, ikastea eta erabiltzea baliozko konpromiso bakarrak direla azpimarratu behar dugu.
|
|
|
• Su etenaren garaia euskalgintzan euforiaz bizi izan zen (Sadar betea,
|
Bai
euskarari). Gero etorri zen zapuztaldia.
|
|
|
Planteatu diren aterabideak bai, baina agian, azken aldian egin diren euskararen aldeko deialdietan ez da ikusi gizarteko sektore bakoitzeko ordezkarien elkartasuna (Sadar futbol zelaiko"
|
Bai
Euskarari" ezik), denen indarrak batu eta lelo berberarekin kaleratzea: Euskararik gabe Eus kal Herririk ez.
|
|
2004
|
|
|
Aitzin keinuak izan ziren jada EHEren bideseinaleen edo euskarazko xekeen kanpainarekin adibidez. Geroztik,
|
Bai
euskarari akordioetarik landa, Herriko Etxeen kanpaina heldu da eta demoek bezalako taldeek arras molde interesantean biziarazten dute euskararen baliatze konkretuaren debatea. Ofizialtasuna aldarri hezur mamitu gisa garatzen ari da eta Estatutik ukan ezinik, bere obratzeko urratsak dira lantzen azkenaldian.
|
|
|
Euskararen Kontseiluak antolatuta," Egunkaria aurrera.
|
Bai
Euskarari!" lelopean, Donostian dozenaka mila lagun bildu zen. Egunkariari egindako atxikipenak ezin konta ahala izan ziren.
|
|
|
Euskararen Kontseiluak antolatuta," Gora Euskal Herri euskalduna.
|
Bai
Euskarari" lelopean egin zen, Donostian.
|
|
|
Uribe Kostan
|
bai
euskara bera bai bertoko hizkera indartsuen dabiltzan herriak Mungiari begira bizi direnak dira, hots, Lemoiz, Jatabe Maruri, Laukiz eta Gatika »biztanle gutxien daukaten lau herriak ere badira, bidenabar». Bestela esanda, zenbat eta ekialderago, orduan eta osasuntsuago euskara.
|
|
|
Gasteizko euskalgintzak jakinarazi duenez, zorrotz jarraituko dute abian jarritako prozesua. Gakoetako bat Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia eta Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluaren
|
Bai
Euskarari Akordioaren Plan Estrategikoa uztartzea izango dela azpimarratu du Gasteizko euskalgintzak.
|
|
|
Lau egoitza dituzte baina bost departamentuetan aritzen dira. Berreskuratze prozesuan daude eta horretarako Garapen Plana egin dute,
|
Bai
Euskarari planaren antzekoa. Gizarte eragileei ere laguntza eskatu diete eta Herriko Etxeetara zabaldu dute kanpaina.
|
|
|
esatera baikaramatza. Ezkortasun horren fruitu dira gure gizartean sortu diren hainbat eta hainbat ekimen
|
bai
euskara sustatzeko, baita beste edozein arazori aurre egiteko. Gai honetan ere, ezkortasun ekintzailetik abiatu behar dugu?. 172
|
|
2005
|
|
|
Alde batetik, Mithridates izeneko joko digitalak euskalkiak entzuteko aukera ematen du; bestetik, horman paratutako mapetan historian zehar egin diren euskalki sailkapen batzuk ikus daitezke, Louis Lucien Bonapartek 1863an egindako ospetsu hartatik hasi eta orain gutxixeago Koldo Zuazok dezenteko arrakastaz proposatutakoraino. «Azkenik (dio Isoirdek), euskara batuak
|
bai
euskararen ofizialtasunean, bai irakaskuntzan eduki duen garrantzia azaltzen da».
|
|
|
Bi kolektibo horiek (euskaldun zaharrak eta berriak) oso ezberdinak dira kualitatiboki,
|
bai
euskaraz edo gaztelaniaz hitz egiteko orduan duten trebetasun edo erraztasun erlatiboaren ikuspegitik, bai beraien familiako, gizarteko eta laneko harreman sareetan duten euskaldun dentsitatearen ikuspegitik. Eta, azken batean, nagusiki bi faktore horien arabera egin ohi da hizketarako hizkuntzaren hautua.
|
|
|
Hala izan da. Hizkuntza bakoitzak badu bere helburua eta ailegatu behar da helburuaren zehaztapenetara,
|
bai
euskarari, bai erdarari, bai ingelesari dagokionean. EAEn ereduen borroka gainditzeko modua horrela ikusten dut.
|
|
|
Gauza harrigarria, 15 mintzaira aipatuak baitira, ez da agertzen orduko mundu osoan nagusi zen mintzaira, greziera. Aldiz
|
bai
euskara bezain xumeak ziren elamdar eta panfiliarra. Eta Euskal Herriko Elizak, hemengo grezierari, frantsesari ematen dio lehentasuna.
|
|
|
ko adjektiboak,
|
bai
euskaraz eraturikoak (bilbotar) bai mailegaturikoak (frantses) izenaren eskuinean zein ezkerrean onartu dituzte hiztunek. Baliteke berriki mailegaturiko adjektiboak izenaren ezkerrean jartzen dute nek hain zuen ere erreferentziazko eta tasunezko adjektiboak bereiztera heltzerainoko hizkuntz ahalmen aparta izatea.
|
|
|
Lexikoak halakobazterketa batezagutu duestrukturalismoazgeroztik, etaosogutxilanduaizandazereginhonetarako.Bonaparte printzeakberak eregramatikaezaugarrietanoinarritu zuenbere ekarria, lexikoarenkaltetan. JacquesAllieresizanda, beharbada, gehienerabiliduena, baiIparraldekohiz keren mapak egiteko (61960, 1977),
|
bai
euskararen eremu osoa landuizanduenean (1994).
|
|
|
16). Baina egia esan bere itzulpenak ulergaitzak dira
|
bai
euskararen aldetik baita erdaratik ere.
|
|
|
Bi hizkuntzen berba konposatuak, arau berberen arabera eratzen direla dio (subst.+ adj. edo subst.+ subst.). Konposaketa arau honi esker, erro batzuk bereizten dira, substantibo edo adjektibo gisa sailkatuz. Bere ustez, menpeko atzizkiak ere erroak ez direnak,
|
bai
euskarak bai iberierak, modu berean kokatzen dituzte, hau da, erroaren atzean. Hortaz hizkuntza bien egitura berdina da; eranskorra erroekin, eta inflexiboa erro ez diren atzizkiekin.
|
|
|
Bere analisitik ondoen planteatuta dagoena, antzekotasun morfologikoen auzia dela uste dut. Hau da,
|
bai
euskarak bai iberierak, itxura batean behintzat, konposaketa sistema eta ordena berbera darabiltela. Atzizkien esanahiekin ordea ez du hainbeste asmatzen28, ezta lexiko mailan proposatutako etimologiekin ere, fantasia itxura dutelako.
|
|
|
|
Bai
Euskarari Ziurtagiriaren 5 urteurrena
|
|
|
Mendea ren hasierarekin batera abian jarri zen
|
bai
euskarari Ziurtagiriak 5 urte bete izana agian ez da munta handiegiko efemeridea, baina Kontseiluarentzat eta dagoenekoZiu rtagiria eskuratu duten 1.300 enpresa, erakunde, saltoki eta elkarterentzat seguru asko badu bere garrantzia. Duela bost urte urxirripa isil baten antzera hasi zena dagoenekoerrekasto kantari bihurtu da, eta datozen urteetako ahalegin eta ibiliaren ondorioz lehenik ibai oparo eta geroago itsaso zabal gertatzea opa diogu.
|
|
|
Duela bost urte urxirripa isil baten antzera hasi zena dagoenekoerrekasto kantari bihurtu da, eta datozen urteetako ahalegin eta ibiliaren ondorioz lehenik ibai oparo eta geroago itsaso zabal gertatzea opa diogu. Euskal Herri osoan zehar pixkanaka pizten ari diren izar gisa, euskararen normaliz azioaren argitasun beteak gure lurralde osoa hartu arte
|
Bai
Euskarari Ziurtagiriak asko, gehiena du oraindik egiteko, baina hasiak erdi egina dirudien bezala iritsiko da eginakurrego rria ren distira izango duen garaia.°
|
|
|
Arrazoia hauxe duzu: batzuetan oso goraipatuak diren eleberri batzuen hutsak argi eta garbi azaldu nituzke, bai egituran, bai pertsonaietan eta
|
bai
euskaran. Eta ez zait gustatzen inori min ematen ibiltzerik.
|
|
|
Badira gure gizartearen onespen nahiko zabala lortu duten zenbait ekimen. Adibide soil batzuk jartzearren, Ko rrika (aurtengoa, antolatzaileen balorazioan, inoizko luzeena eta arrakastatsuena), ikastolen aldeko festak (Kilometroak, Ibilaldia...), Kontseiluak bultzaturiko kanpaina erraldoiak, zein eguneroko zeregin ixil eta etengabearen emaitza ederrak direnak(
|
Bai
Euskarari Akordioa, Bai Euskarari Akordioa Herrietan, Gizarte Eragile anitzek erakutsitako Konpromisoen sinaketa...).
|
|
|
Badira gure gizartearen onespen nahiko zabala lortu duten zenbait ekimen. Adibide soil batzuk jartzearren, Ko rrika (aurtengoa, antolatzaileen balorazioan, inoizko luzeena eta arrakastatsuena), ikastolen aldeko festak (Kilometroak, Ibilaldia...), Kontseiluak bultzaturiko kanpaina erraldoiak, zein eguneroko zeregin ixil eta etengabearen emaitza ederrak direnak (Bai Euskarari Akordioa,
|
Bai
Euskarari Akordioa Herrietan, Gizarte Eragile anitzek erakutsitako Konpromisoen sinaketa...).
|
|
|
Aitzitik, murriztailea, ezabatzailea, mugatzailea... da. Beti ahalegindu da batzuen" gehiegikeriak" (bai ustez EAEko Administrazioak berak eragindakoak,
|
bai
euskararen sustatze lanean aritzen den talderen batek bultzatutakoak) salatzen, mugak jartzen. Azkenaldian nabarmena da Foru Erkidegoko
|
|
2006
|
|
|
" Mahoma" erabiltzeak diosku euskal kultura cultura vasca dela, gaztelaniaren orbitan dagoen kultura bat. Ez al litzateke posible izango Mahoma izena eta izen horren beste formaren bat ere
|
bai
euskarak berez egokitutako izena izatea gaztelaniarekin kointzidentea bada ere?. Ba al dakizu nola esaten den izen hori gainerako erromantzeetan, hala nola katalanez edo aragoieraz, edo nola azaltzen den haren aipamenik nafar erromantzearen formak biltzen dituzten testuetan?».
|
|
|
Baina egia da, gure helburua ez dela Gaztetxea aberastea. Gehienetan, edo presoen kolektiboei, edo
|
Bai
Euskarari edo AEKri ematen diogu. Batez ere Euskal Herria bultzatzen duten elkarteei.
|
|
|
Eta gu, zer gara haientzat? " Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea"," Onomastika Batzordea","
|
Bai
Euskarari Akordioaren Jarraipen Batzordea"... Nola ikusiko gaituzte Bilboko, Baionako edo Iruñeko autobusean doazen horiek, euskararekin inolako harremanik ez duten horiek?
|
|
|
Hizkuntz ohiturak aldatzearen eta euskararen aldeko" hautua" egitearen kontua askotan aipatzen da
|
bai
euskararen aldeko kanpainak egiten direnean eta baita erabilera bultzatzeko planak eta antzerakoak diseinatu eta inplementatzen direnean ere.
|
|
|
Halaxe dio Anjel Lertxundik arestian aipatutako liburuan. " Idazteko oso esku trebea izan arren, errespetu ia erlijiozkoa zien Manolok
|
bai
euskarari eta bai idazkuntzari ere, eta, bere musiketarako letren faltan, ahozko tradiziora jotzen zuen (Azkue, Onaindiaren Mila euskal olerki eder, Salaberri), edo ahozko tradizioari garrantzi handia ematen zioten poetengana (Salbatore Mitxelena, Arrese Beitia). Nik material horrekin guztiarekin ikusten nuen bere etxean lanean, eta, horrela, inoiz behar bezala eskertuko ez diodan mesede bat egin zidan:
|
|
2007
|
|
|
Lau gune desberdin antolatu dituzte: euskal abestien gunea, bestean txisteak kontatuko dituzte, frontoian jolasak eta konpromezuaren txokoan,
|
Bai
Euskarari aprobetsatuz, ikasleek euskararekiko atxikimendua adieraziko dute. Sasoeta Zumaburu ikastetxean ere egun berezia izango da gaur.
|
|
|
Helburu nagusia, artean euskararen normalizazioa bultzatzea. Eusko Jaurlaritzaren Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia (EBPN) eta Kontseiluaren
|
Bai
Euskarari plana hartu zituzten oinarri, egitasmo bateratua eginez. Herriko eragile ugarik hartu du parte egitasmo horretan eta herrirako plana, hau da," oso pertsonalizatua" adostu dute.
|
|
|
Araban, gainontzeko leku gehienetan bezala," ez egite gozoa" egoeran eduki nahi da gure hizkuntzaren normalizazioa.
|
Bai
euskarari... baina muga batzuekin. Ondo normalizazioa ludikoa den bitartean baina kontuz ahalegin edo konpromisoak inplikatzen dituenean.
|
|
|
Gizarte esparru ezberdinetan eragitea da, beraz, hizkuntza plangintzen helburu nagusia.
|
Bai
Euskarari eta EBPN dira egun indarrean ditugun plan estrategikoak. Hauek normalizazioa antolatzea bilatu dute eta, urrats garrantzitsua izan dira, batez ere eragin beharreko esparruak identifikatzea ekarri dutelako eta, lurraldekako prozesuaz gain, arlokakoa bultzatu nahi dutelako.
|
|
|
Testuinguruari dagokionez, arloak, lekuak, erakundeak, pertsonak, objektuak, gertaerak, jarduerak eta testuak bereizten ditu. Argi ikus daiteke banaketa honen eta EBPN eta
|
Bai
Euskarari Plan Estrategikoaren arteko lotura. Elementu hauek guztiak baliatuko ditugu ikas prozesua antolatu eta esanguraz jantzitako jarduera didaktikoak antolatzeko.
|
|
|
Noiz eta nola hasi behar duzue
|
Bai
Euskarari Akordioa Bortzirietan gauzatzeko lanean?
|