|
2000
|
|
|
Bere jaioterri zuen Barasoain
|
herrian
ospitalea eraiki zuen, Nafarroaganako maitasuna erakutsiz. Gure egunotan, berriz, Eusko Ikaskuntzak ohore egiten dio Zuzenbideko koaderno sailari Azpilkueta izena ematean.
|
|
|
M. Larramendi gizon argi bezain zorrotzak, Espainiak gure
|
herrian
zeraman politikaz kezkaturik egin zituen zenbait salakuntza foruen alde. Hortaz irakurgarria da J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren So bre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua.
|
|
|
Nire kontzientziaren zoritxarrez, ez da Txema bakarrik izango
|
herrian
aurkituko dudana. Jabi ere hor dago.
|
|
|
badakizu erraz emozionatzen naizela toki berri batera heldu eta nire ametsetan sortu nuen Eire haren tankera hartzen diodanean. Corken itsasoa sumatzen hasi nintzen, Killarneyn kolore biziak, eta orain, Dingle penintsulako Dingle
|
herrian
nagoen honetan, dena nahastu zait: usaimena, ikusmena, entzumena eta dena.
|
|
|
Pittinka pittinka gure harreman hura hasierako komenientziatik urruntzen hasi zen, benetako bihurtzen, eta laster heldu zen momentua zeinetan egiaz disfrutatzen nuen Txemarekin. Jaietara joaten ginen; gustura herriko jaietan, baina askoz hobeto ingurukoetan edo urrunekoetan, eta zer esanik ez igande aspergarrietan supituan antolatzen ziren guateke ia anakroniko haietan (gure
|
herrian
mundu osoan baino hogei urte beranduago deskubritu ziren guatekeak). Ahoz aho hedatzen zen albistea, eta laster betetzen zen jendez eta edariz lonja txikia, atea irekitzeko giltzak nondik irten ziren inork ez zekien arren.
|
|
|
Aurpegi alaiz zetorren Eider, eta gogo nabarmenak erakutsi zituen Txemarekin hizketan zebilen hura ezagutzeko. Aurkezpenen ostean, garai hartan
|
herrian
puri purian zegoen gaiaren azken berria ekarri zuen Eiderrek: " ba al dakizue?
|
|
|
Burua non dudan oso ondo dakizu, Bitakora laguna, eta hori da ezinegona sortzen didana: beldur handia ematen dit deskubritu berri dudan Eider aske hau nire
|
herrian
kokatzeak. Talka egingo dut eguneroko erritmoarekin, hori badakit.
|
|
|
Eta, liburua apaletik hartu, eta zegokion orritik zabaltzen zenuela, irakurtzen hasi, eta hala jakin nuen nola Korintioko
|
herrian
bazen, Aulo Gelioren erranetan, Lais zeritzan emazte eder bat, famatua, amoltsua eta plazer egilea, bere ofizioaren baliatzen ongi zekiena, eta nola, egun batez Demostenes filosofo handi hura emazteki haren aldetik iragaiten zela, kilikatu zen, ernatu zen, linburtzen hasi zen, eta galdegin zion Laisi berari ea zenbana saltzen zuen fruitua, zer balio zuen merkatalgoak. Eta, batean liburuari eta bertzean neuri so egiten zenidala, hala jakin nuen, orobat, nola Laisek, usterik ezen ehiza sarean zuen, suma handi bat eskatu zion, gehiago bortz ehun ezkutu baino, eta nola Demos te nesek, aditu zuenean ema mutiriaren demanda, ihardetsi zion ezen hark ez zuela damua hain garesti erosten.
|
|
|
Gainerat, komunitate tipi bat zen Urbiain, eta han gauzak errazago joan zitezkeen, zuhaurk ere erraiten zenuen bezala, Jainkoaren laguntzarekin. Eta, inguruetako gaixo eta erien begiratzeko, ospitale bat ere eraiki genezakeen komarka hartan, nola egin baitzuen Azpilkuetako Martinek bere
|
herrian
... baina, hark ez bezala, bizirik nengoela egin behar nuen nik hura, zeren jauregi aberats bateko seme eta gizonezko bakarra bainintzen, aita anaiak hil ondoren, eta baliabide guztiak izan nitzakeen, neure xedearen betetzeko, Jainkoaren laguntzarekin. Eta, entseiu hartan neure arartekotasunaz baliatzen nintzela, osaba Joanikot eta ama elkarrenganat biltzea erdietsiko nuen, eta haien eragina erabiliko nuen herriko jende guztien batzeko eta zoriontsu izaiteko, Jainkoaren laguntzarekin...
|
|
|
" Gauza bat duk egia eta bertzea gustu ona, eta ni gustu onekoa nauk, zeren ene egia gustuaren neurrikoa duk". Eta segur nagok hire koadroak miretsiko dituztela... eta Rafaelen berrenkarnazinotzat ere hartuko hautela azkenean, zeren," jiganten
|
herrian
nano den gizona, jigant izan daitekek nanoen herrian...", eta jiganten herria duk Florentzia eta nanoena Urbiain, eta hi erran zaharraren gizona eta protagonista.
|
|
|
" Gauza bat duk egia eta bertzea gustu ona, eta ni gustu onekoa nauk, zeren ene egia gustuaren neurrikoa duk". Eta segur nagok hire koadroak miretsiko dituztela... eta Rafaelen berrenkarnazinotzat ere hartuko hautela azkenean, zeren," jiganten herrian nano den gizona, jigant izan daitekek nanoen
|
herrian
...", eta jiganten herria duk Florentzia eta nanoena Urbiain, eta hi erran zaharraren gizona eta protagonista.
|
|
|
—Baina ni, egia erran, sakonean, ez nauk protestant; edo, banauk, baina katolikoek protestantei hats hartzen ere uzten ez dieten neurrian; zeren, Suitzan jaio izan banintz, Miguel Servet hil zuten
|
herrian
, nork daki katoliko izanen ez ote nintzen...!
|
|
|
Nik ez nezakeen hainbertze erran. Aspaldi egon behar nukeen
|
herrian
, Unairekin. Ordu laurden ere ez zen gure ama sumindu eta berantetsiari telefonoz eskatu niola atzarririk ez itxoiteko.
|
|
|
Semearekiko zorra ere tipiagoa izan zitekeen, biharamunean, atzartzean, aita hitz jalea ondoan aurkituz gero. Errepideari berehala lotuta, ordu bata jo gaberik
|
herrian
izanen nintzen, ortzegunean bezalako lasterraldi arriskutsuen beharrik gabe. Ailegatu, amaren saihets berora bildu eta, xera batzuk eginda, sorgin afari batez gozatzeko parada ez nuen, menturaz, galdua oraino...
|
|
|
—Ez duzu berriz ere
|
herrian
laketuko horrelako itxuran. Zer dio izeba Gloriak zure janzkeraz?
|
|
|
—Ondoko
|
herrian
. Bestak ez dira oraino finitu eta tiraketa zegoen gaur goizean.
|
|
|
Etxetzar hartan nahi adina ganbera eta ohe genuen, ordea, inolako esturarik gabe, familiako guztiak ez ezik bertze hamar lagun gehiago bere hartan egokitzeko. Aldiz, gure amak hiritik alde eginda izeba Gloriarekin
|
herrian
partekatzen zuen bizitegian, bi bizilagunen logelez gain, ganbera itsu ttipi bat baizik ez zen, batendako ere handixko agituko ez zen oheaz hornitua. Erran gabe doa huraxe zela, nire banatzeaz geroztik, Unai eta bion aterpe deserosoa herrira joaten ginenean.
|
|
|
Unaik asteburu osoan
|
herrian
gelditzeko arropa falta zuen. Horra Kristinaren nahikeriari aurre egiteko gogora etorri zitzaidan arrazoi bakarra.
|
|
|
Ortzegunean, hasierako planen ariora biharamunean bueltatzekoak ginenez, egun baterako aldagarriak baizik ez nizkion eraman mutikoari. Orain, derrigorrez
|
herrian
gelditu behar eta, semeak galtzontzilo triste bat ere ez zuen garbi, erabilien ordez larunbat igandeetan janzteko. Ama suerte batzuk negar batean zeudekeen, beren erraietako hezur kuttunak zikin edo fardel jantziak egoten ahal zirelako susmoa hartuz gero.
|
|
|
—Are, mutiko, emaiok musu amari. Amatxi esperoan diagu
|
herrian
...
|
|
|
Deusez ohartu orduko, paper guztiak sinatuak zituen eta ezin eragotzia guk. Apartamentua erosi bai, baina
|
herrian
, familiaren etxetzarra atxiki zuen tokitik berrehun bat metrora eta, deus falta ez zedin, ahizpa neskazahar batekin erdibana.
|
|
2001
|
|
|
Haren iloba izan zitekeen telebistakoa. Baina atleta beltza zen eta Lucasen laguna ilegorria eta, geroago gogoratu zen, Madril inguruan fusilatu zuten eta ez zeukan seme alabarik; bai,
|
herrian
, Cardiffen, eta Lucasek berak idatzi zion neskari –ilegorria hura ere–, eta laguna ez zen gainera Thomson deitzen, Johnson baizik, mutil ona, onetan.
|
|
|
" Sendagile izan nahi nuke, gure
|
herrian
ni bezalako haurrei laguntzeko".
|
|
|
Ziminoek maiz pertsonen antzeko jokabidea hartzen dute. Manmad
|
herrian
zimino ar bat bere emearekin bizi zen. Motor batek hil egin zuen zimino emea.
|
|
|
Gurasoek beren haur izurriztatuak bazterrean hiltzen uzten zituzten eta alde egiten zuten nora edo nora, kutsamenaren beldurrez. Hurrengo
|
herrian
ere herioak berdintsu harrapatzen zituen, ordea.
|
|
|
Harkirat Singh ek pintura denda zeukan Batala
|
herrian
. Dendatik kanpora atera eta hormari alderatua bizikleta ikusi zuen.
|
|
|
" Nire alabak lotsagabe zirela diote. Ez da inola ere egia" esan zuen Khatto Bai k, 65 urteko alargunak, Rattangarh
|
herrian
.
|
|
|
Indore
|
herrian
, emakume larrugorri baten estatua" lizuntzat" jo zuten Youth Congress eko langileek. Sari bat jantzi zioten.
|
|
|
Delhi ondoko Okhla
|
herrian
, Patiala ko Estatu Bankuan Punjabeko lau abertzalek zuzendaria, diruzaina, polizia bat eta bi bezero hil zituzten.
|
|
|
Bihar estatuko Bara
|
herrian
, 34 jauntxo garbitu zituzten gau batean. Lehentxeago jauntxoek 10 paria garbituak zituzten.
|
|
|
Andra Pradesh estatuan, Chundur
|
herrian
goiko klaseetako jendea herratsu zebilen harijanekin, azken urteetan dalit asko gobernuko lanetan ari zela eta. Lan horiei esker beren buruen jabe ziren, hau da, diru apur bat irabazteko ez zuten goiko klaseetako jauntxoen beharra.
|
|
|
Gezurrez leporatu zioten, gainera, lapurretan egin zuela eta polizia behartu zuten gaztea giltzapean sartzera. Giro latza sortu zen
|
herrian
berriok hedatu zirenean.
|
|
|
Daliten kideek gorpuak ubidetik atera eta autopsia egitera igorri zituzten. Lau egun geroago hiletak izan ziren
|
herrian
. 25.000 dalit bildu ziren.
|
|
|
Mutiko bakartiak,
|
herrian
utzitako neskalagunari igorriko dioten erretraturako fotografo zaharren aurrean paratuak. Neska polit bat gona labur eta takoidun oinetakoekin pasatzen, helbiderik gabeko postala lez.
|
|
|
Baina kalean, ordura arte kaniketara egiteko, edo futbolean jokatzeko, edo auskalo non etxola sekretua eraikitzeko, edo txalupan nabigatzeko, lagunekin elkartzen bazen, ordura arte familia betirako zuela eta lagunok betirako zituela uste bazuen, orain ziurtasunak galdurik zituen eta nahastuta zegoen. Itsasora begira geratzen zen eta orduan alkimia arraro bat obratzen zen bere baitan,
|
herrian
zituen lokarrietatik bereiztera bultzatzen zuena.
|
|
|
Solas errazekoa zen gero portuges hura eta
|
herrian
paseatzen zen goizero, Goienkalen gora, Barrenkalen behera. Batzuetan arrantzuaren deskargari begira egoten zen:
|
|
|
Festa gaua amaitzen ari zen
|
herrian
. Eta bezperan hain ikusgarri apaindutakoa zeharo zikin eta hondaturik zegoen.
|
|
|
Eta
|
herrian
laguntzaileak izango zituztela esaten zen, haien gorputzetan eta txalupan armarik aurkitu ez zelako, eta behin lehorreratuz gero gutxienez pistola banarekin ibili zutelako badaezpadan, polizien kontrolen batekin edonon topo eginez gerotan ere. Eta baten batek salatu zituela, guardia zibil konpainia oso bat Burgos aldetik etorrita esperoan izan baitzuten.
|
|
|
Eta baten batek salatu zituela, guardia zibil konpainia oso bat Burgos aldetik etorrita esperoan izan baitzuten. Eta
|
herrian
jadanik lau edo bost gazte atxilotu zituztela ere esaten zen, eta kuartelera hurbiltzen ziren detenituen senitartekoei ez zietela pasatzen uzten, eta atxilotuen oinaze oihuak entzuten zirela alboko etxeetatik, batez ere goizaldean.
|
|
|
Giroa arraroa zen
|
herrian
. Guardia zibilak jeepetan pasatzen ziren baina ez ziguten deus esan.
|
|
2002
|
|
|
–Aizue –abisatu zuen Julenek– R
|
herrian
sartu da. Alex, Alex bada behintzat, segituan iritsiko da.
|
|
|
Baziren batzuk. Mutilzale ospea ere bazeukan
|
herrian
, eta bazekien. Irrikak jotzen zuenean ia edozer gauza egiteko gai zen.
|
|
|
Errumaniako Salistea
|
herrian
berrikitan gertatu zenak horixe erakusten du.
|
|
|
Prentsak zekarrenez, Castellongo Penyiscola
|
herrian
, bi rotweilerrek eta german shepherd batek beren nagusiak, senar emazteak eta seme bat, jan egin zituzten.
|
|
|
Euskal Herrian, gero eta jende gehiago da, aste barruan herri
|
herrian
bizi eta asteburuetan mendian edo itsasbazterrean duen etxera, baserrira edo landetxera joaten dena.
|
|
|
Tartetik esango dut, Oñatiko zakur lehiaketak asmatu zituena, On Jose Maria Agirrebaltzategi izan zela. Gure
|
herrian
egon zen apaiz. Euskaltzale zintzoa eta kirolzale sutsua genuen.
|
|
|
Pampaneira, Bubion eta Capileira. Bada, Matias erdiko
|
herrian
bizi zen, Bubion inguruan kokatutako komunitate bateko kidea zenez gero. Baina, Bubion inguruan bizi zen arren, Pampaneirako plazan ezagutu zuten Sarak eta Sergiok hura.
|
|
|
Dioni, hiriburukoa, eta Sonia, Almeriako Alpujarretan dagoen Ohanes izeneko herri batekoa, familiak probintziako hiriburura egin bazuen ere, Soniak hamar urte zituenean. Sergio eta Sararen antzera etorriak, bizimodu alternatibo baten bila, bost bat kilometrora zegoèn auzoko
|
herrian
bizi ziren Dioni eta Sonia. Baina, Sergio eta Sara ez bezala, haiek komuna batean txertatuta bizi izan ziren lauzpabost urtez, taldekideengandik bereiztea eta independizatzea ebatzi zuten arte.
|
|
|
Barkatu Sergioren kontu harengatik –eta, erdi txantxetan, erantsi zuen–: izan ere, kanpoko jendea ere integratu dinagu noizbait geure
|
herrian
.
|
|
2003
|
|
|
Berri txar horiek guztiek ez zuten bizkitartean agortzen Ameriketara zihoazen joaileen uholdea. Ez zen, arauz, hainbat hobea
|
herrian
gelditzen zirenen zortea! Mendi muinoetan errauts gaizto batek jotzen zituen, alabaina, gure ameztoiak, gaztaindegiak ala mahastiak, eta ibar zelaietan hesten ziren ilagindegiak, oihalgindegiak eta larru apaindegiak.
|
|
|
Bizkitartean, gerlari ohien erdian hazten eta ikasten ari ginelarik, hona non, 1930 iriko egun batez, Lourdesera zihoazen Hegoaldeko beilari batzuek, Hazparneko gure
|
herrian
iragaitean, karriketan hedatzen dizkiguten, zazpi euskal herriak batean bilduz, Euzkadi da euzkotarren Aberria letra larriz dioten hosto batzuk.
|
|
|
1933ko udazkenean, Luhusoko
|
herrian
, egin zen urteko bilkuran ongi etorria egin zieten euskaltzale zaharrek, Gauden gu! ziotenek, Piarres Lafitteren inguruan Gure Herria zaharberritu nahi zutenei eta Aintzina!
|
|
|
Geroztik entzun dut Québec eko erreferendum, hizkuntz eredu, azterketa, lege eta mirakulu asko goraipatzen Euskal Herrian, baina nehoiz ez F.L.Q. zenaren arrastorik izan denetz ere salatzen, gai hori tabu balitz bezala gure
|
herrian
.
|
|
|
Hirugarrenik, Anton Abbadia irlandarrak antolatu zituen Lore Jokoak, 1854an, Urruñako
|
herrian
eta gero, 1879an, zabaldu Nafarroako Elizondon gaindi Hegoalde guztira. Joko haien karietara, aitzineko. Hirurak bat?
|
|
|
Matiasek Ministerioaren proiektua kontatu zion, eta azaldu zion biografia bereziak biltzen ari zela Ministerioa, baina iruditu zitzaion" biografia" hitza arraroa egingo zitzaiola Martinari eta esan zion bizitza bereziak biltzen ari zela Ministerioa eskualde guztietan eta berak, Martinak, ezagutuko zuela, beharbada, bizitza arraroa zeukan pertsonaren bat
|
herrian
, eta pertsona hori hilda bazegoen ere berdin balio zuela, kontua zela bizitza arraroak biltzea grabadoran. Martinak Zertarako?
|
|
|
Edo edonork. Galdetu
|
herrian
eta edonork esango dizu hori. Edonork esango dizu.
|
|
|
Silvestreri entzunda dakit nik hori. Silvestreren
|
herrian
normala da sega. Esaten zuen bere herrikoak zirela unibertsoko onenak.
|
|
|
Horrela esaten zuen Silvestrek. Esaten zuen lehengusu bi zeudela bere
|
herrian
; esaten zuen segarekin erleak erdibitzeko kapaz zirela. Segaren soinuarekin erotu egiten dira erleak eta haginka egiten dute.
|
|
|
Biharamunean bera izan zen telefonoz dei egin zidana nire nobela, eskaintza eta guzti, autoan ahaztu nuela gogoratzeko. Hiriburuak badiaren bi ertzetan dituen kristalezko kafetegi horietako batean geratu ginen, Monika hirian bizi baita eta ni
|
herrian
. Artean ez genuen batak bestearen giltzarik.
|
|
|
Ikusi ez ezik, sentitu ere egiten diat nik, ordea! Eta, hala nabilelako, badakik zer zabaldu den
|
herrian
–Erotua nagoela!
|
|
|
Hala ere, don Justo honek
|
herrian
bazuen bere izengoitia: don Justo Gramatikaria.
|
|
|
Guretzat ez zegoen bizitza sozialik
|
herrian
. Kuarteleko emakumeekin ibiltzea zeneukan zuk, baina ez zenuen egiten.
|
|
|
Bigarrena hautatu nuen, oso arrazoi xinpleagatik: neuretarrekin gelditzea zen, neure
|
herrian
. Zaragozakoa ongi eraman nuen arren, herrimina sentitzen nuen.
|
|
|
Amaren eskutik noa neure
|
herrian
, Legazpin. Ama legazpiarra zen jaiotzez eta ez zuen gaztelaniaz ikasi eskolara joan arte, baina ez zigun euskaraz egin bere bost seme alabetako inori.
|
|
|
Birritan. Lehenengo
|
herrian
. Orain hirian.
|
|
|
Bere eskuek zertarako balio zuten ez zekien. Hirian zegoela,
|
herrian
jaio eta hazitakoa zela. Horiek guztiak detaile ñimiñoak ziren bere bizitzan.
|
|
|
Jatetxe berri bat ireki dute
|
herrian
, mexikarra. Bitxia.
|
|
|
Rakelek interesa agertu zuen eta hori inportantea zen Oskarrentzat. Inguruko jendeak aintzakotzat hartzen zuen beti Oskar
|
herrian
. Eta hain zen arrotza hirian.
|
|
|
Haren omenez bataiatu zuen negozioa. Denda handia zen, alderik alde metro luze eta zabaletan hedatzen zen lokal erraldoia, lehenago egon zen negozioa zela-eta, txurreria bezala ezaguna
|
herrian
. Denetik saltzen zuen gure amonak:
|
|
|
Gogoan daukat pare bat urte lehenago emakumeentzako prakak ekarri zituela. Hura zalaparta sortu zena
|
herrian
! Amona gaixoa erbesteratu egin nahi izan zuten batzuek, prakekin jantzitako emakumeak hiriko emakume lizunak baino bekatariagoak zirela sinetsita.
|
|
|
–Eta? Nolatan
|
herrian
–
|
|
|
–Ez, baina
|
herrian
ezkonduko den laguna daukat.
|
|
|
–Tira,
|
herrian
asko hitz egiten da, gehiegi!
|
|
|
–Hara bikote berria! Zer, fetitxista feriaren bat antolatu al da
|
herrian
––inolako lotsa izpirik gabe hitz egin zuen.
|
|
|
Nire gurasoak kanpotarrak dira, baina gure
|
herrian
ederki integratuak. Biek ikasi dute euskaraz, eta seme alabak ere euskaldunak gara.
|
|
|
Koadrila berekoak izandako pertsonaiak direla eskutitzotan agertzen diren pertsonaiak. Pertsonaia horietako batek, Kattinek, bere ideiak direla eta, arazoak ditu bere koadrilakoekin, arazo larriak, gure
|
herrian
, zoritxarrez, aski ohikoak direnak. Pertsonaien izenak eta Anttonek berak asmatuak direla noski, baina ezagutu izan duela Kattinenaren antzeko kasurik bere ikasleen artean, arazo ideologikoengatik koadrilarik gabe geratutako kasurik, alegia.
|
|
2004
|
|
|
jakina, nola lotuko ditugu bada hain modu estu eta gogor horretan hizkuntza, pentsaera eta herritasuna euskal? Berak hitzetik hortzera darabilen totalitarismo horren asmatzaileek gure
|
herrian
etnozidioa azken bururaino eraman ondoren, nola hasiko gara bada gu errealitate ñabar hau euskaldun huts bihurtu nahirik. Jainkoarren!
|
|
|
Bene benetan: gure
|
herrian
bezala, milaka herritan gertatu da munduan herrian herrikoak arrotz bihurtzeko etnozidio lazgarri hau. Nicos Poulantzasen pasarte hau ilea lazteko modukoa dela deritzot, eta oso osorik emango diot irakurleari, aukeran luzestekoa den arren:
|
|
|
Bene benetan: gure herrian bezala, milaka herritan gertatu da munduan
|
herrian
herrikoak arrotz bihurtzeko etnozidio lazgarri hau. Nicos Poulantzasen pasarte hau ilea lazteko modukoa dela deritzot, eta oso osorik emango diot irakurleari, aukeran luzestekoa den arren:
|
|
|
Harrituak dira ohartzen direlarik normalak direla (euskal) ikasleak? 57 Davanten iritzirako, berriz, etorkinen pare bide gabiltza: . Noiz arte legez kanpoko etorkin egonen gara, isilpeko, geronen
|
herrian
, guhaurren etxean? 58 Azken lekukoak, Xabier Iratzederrek, gerrateak tarteko, euskaldunaren arrozte zantzuak era honetara azaltzen dizkigu: –14ko Gerla Handiaren ondoren, Frantziako probintziek, Pariskoak ez zirenek beren nortasuna galdu zuten pixka bat.
|
|
|
Nekez aurki daiteke irudi liluragarriagorik euskararen ideia adierazteko. Izan, horixe izan da mendez mende euskara gure
|
herrian
: hau da, euskaldunaren hizkuntza nagusia izan den neurrian behintzat, horren eskarmentu eta bizipenen arragoa izan da, euskal izatearen ezaugarri nagusia.
|
|
|
Guztiarekin ere, ordea, dena delako gizakiaren sozializazioan taxutzen den nortasun sozialean eta nazionalean ageri zaizkigun osagaiak ez leudeke modu horizontalean egituratuak, modu hierarkiko eta hegemonikoan baino. Giza eta nazio kulturen arteko hartu emanak munduan dauden bezala egonda, gure
|
herrian
bertan euskaltasunak eta gainerako bi tasunek nolako lotura mota duten ikusita, ezin pentsatuko dugu hangoa eta hemengoa eta horkoa izatea aski denik. Argiago ikusiko dugu ordea beste tankera honetara aurkeztuta:
|
|
|
Ea gu gai garen egoera berri horretan gure interesak defendatzeko. Niri ez dit etorkizunak beldurrik ematen?. 149 Itsuen
|
herrian
betokerra izaten omen da alkate. Gu ere zerbait izango gara, beraz, besteak ere betokerrak bihurtzen ari diren garai hauetan.
|
|
|
Heriosuhar dabiltza euskaltasunaren aurka Nafarroako agintariak. Ikuskari ahalkegarria, non nahi eta noiznahi,
|
herrian
herriko hizkuntza eta kultura baten aurkako jazarpen hori, mintzaira baten pareko giza sorkaririk ez baitago, beharbada, gizatasunaren historia osoan. Hizkuntzari zor dio gizatasunaren sorkuntza gizakiak, eta Nafarroako agintariak ere gizakumetzat hartzekoak direla pentsatu nahi genuke.
|
|
|
Nafarren minduraz ari ginen duela gutxi,
|
herrian
bertan arroztuak eta gutxietsiak sentitzen direlako. Itzul gaitezen horietara, tartekatu zaigun hau beste egur bateko ezpala izan denez gero.
|
|
|
Ezetz esango nuke nik, eta ezetz esateko, Andoni Sagarnaren iturrietara joko nuke. Beti izan ote gara izan ere gutxi eta gutxituak geure
|
herrian
bertan?: –Hizkuntza minorizatua, bere funtziotan, bere erabileran, behar lukeena baino gutxiago den hizkuntza da.
|
|
|
hemen atzerritarrak etxean sentitzen dira eta gu erabat erbestean. Eustakio Mendizabalek idatzi zuen horrelako esaldi bat, alegia, bere
|
herrian
deserrian sentitzen zela?. 69 Bigarrenik, nazio eskubideen esparruan nor zer den ikusteko, Jon Urrujulegiren kexakizuna: –El inmigrante español me puede exigir que le hable aquí en español.
|
|
|
Ez dago hizkuntzaren bidez eraikitzen ez den pentsamendu eta kulturarik.536 Alabaina, eta hortxe dago gure zorigaiztoaren auzia, gaur gure
|
herrian
euskaraz jarduteak ez du esan nahi besterik gabe jarduera komunikatibo horretan pentsamendurik eta sentimendurik eraikitzen dugunik. Lan hori bi erdaren esku dago gaur egun. Bi horietan hizkuntzaren eta pentsamenduaren arteko harremanak sormenezkoak direnez, Vigotski k zioen moduan pentsamenduaren sorrera hizkuntzaren eginkizun delako, Euskal Herriko pentsamenduaren eta kulturaren oinarri eta iturri bi erdarak dira.
|
|
|
Euskaldunak bakarrik izan behar gara elebidunak? Gure
|
herrian
bizi diren besteek ez dute elebidunak izan behar??. 675
|
|
|
Hizkuntza taldeen arteko interesek kontrakarrean dihardutenean, hizkuntzen arteko orekarik ez dagoenean, aniztasun linguistikoaren eta kulturalaren aldeko hautua egin behar dugu, eta hautu horretan, euskaldunok eskubide osoa daukagu besteek eskueran duten egokiera eskuratzeko: hots, norbere
|
herrian
eta lurraldean norberaren hizkuntzaren eta kulturaren arabera. Jakina, egiten ari garen hautu honetan, euskararen nagusitasuna dugu xede eta helburu, besteek euskal lurraldearen eremuan izan ditzaketen eskubideak zapuztu gabe.
|
|
|
Hegemoniaren aldeko aukera, hortaz, azken buruan, herri orok bere nortasun jakinaren arabera bizi ahal izateko eskubidean datza, ez inori bere etxean berea ez duen nazio nortasuna zapuzteko jokabide doilorrean. Totalitarismoaren aurkako estrategia dugu hemen hegemoniaren auzi hau; nolabait esan,
|
herrian
herriko, lurraldean lurraldeko eta historian historiako izateko funtsezko giza eskubideak legitimatzen du gure hautuaren izaera etikoa eta politikoa. Diferentea313 izateko eskubidearen ideologiari dario hegemoniaren beharra; bestela esan, eskubide eta aukera berdinetan oinarrituriko legeriaren aterpea dugu aldarri.
|
|
|
Erdaldunak gure
|
herrian
bizi diren bezala bizi izanik, esne mamitan bizi baitira, besteren eskubideak zapuztuaz, oharkabean edo jakinaren gainean, baina hori da gutxienekoa, nola arraio normaldu behar dugu euskaldungoaren biziera soziolinguistikoa. Oinarrizko gizarte antolamenduaren parametro soziolinguistikoak talde nazionalen asimetrian funtsaturik dauden honetan, Paula Kasaresek arrazoi du, dioena dioenean, baina besterik izango litzateke egoera horren aldrebestua ez balego.
|
|
|
Erdal komunitatea bere eskuko da erabat eta osoki. Ez, haatik, euskara dagoen dagoenean ez balego, euskaldungoa nor balitz, eta nor izate horrek bere
|
herrian
zor zaion lekua eskuratzeko aginte ahalmen askirik balu. Orduan gauzak iraultzen hasiko lirateke inondik ere, eta hizkuntzen atzean dauden nazio taldeen arteko lehia gori gori jarriko litzateke, behinola Belgikan eta Quebecen jarri ziren legez.
|
|
|
Uri Ruiz Bikandiren ustez,, lekurik ezaren sentipena? nagusitzen zaio euskaldunari pluraltasunaren paradigma omen den gure
|
herrian
. Pluraltasuna hori baldin bada, alajainkoa, utikan pluraltasuna!
|
|
|
Ez dute gizarte bizitzaren komunikazio jardunekin lotzen. Horretaz gain, haurraren izaera praktikoak berehala definituko du euskararen zeregina gure
|
herrian
: eskolaren barrutitik ateratzen ez den mintzairaren kutsua hartzen dio, hezkuntza jardun mugatura murriztua dago euskararen erabilera batez besteko ikaslearen irudimenean.
|
|
|
Ni hemengoa naiz, Euskaldunon Egunkaria, 2002/4/7 Iñaki Lasa: . Bertakoa izan eta norberaren
|
herrian
kanpotar sentitzea ezagutu dezakegun oinazerik handiena da?. Budisten ikasgaia, Euskaldunon Egunkaria, 2002/2/13 Manex Goihenetxe:
|
|
|
230 Jon Sudupe Martija: Gure
|
herrian
badaude barne exilioan bizi direnak, Argia, 1999/12/5.
|
|
|
Euskaldunen hiztun
|
herrian
barneratu nahi izatea omen dugu, hortaz, erabileraren giltzarri. Honetara heldu garenez gero, berriz, zergatik ez egin gure betiko galdera:
|
|
|
Txekoslobakiako" buditelé" haien garaia da gurea: alegia, gure
|
herrian
" argi egin". Gaur ez da kanpoko hartu emanetarako aroa; ereintza aroa, esnaera aroa eta hizkuntza aroa baizik.
|
|
|
Euskaltzaleok, horrela, izuti gera geure
|
herrian
; eta geure hizkuntzaren aldeko burrukan, lotsatu egiten gera pittin bat.
|