|
2000
|
|
|
nahiz eta mundu mailan gertatzen diren jazoerak jendearen interesekoak izan, ekintza edo gertakizuna zenbat eta entzuleengandik hurbilago egon, hainbat eta handiagoa da interesa, salbuespenak gorabehera. Gertaera Japonian gertatzeak ala gure
|
herrian
bertan izan dela jakiteak interes maila desberdinak sor ditzake. Hurbiltasuna ez da faktore nagusia, oso kontuan hartzekoa da baina.
|
|
2001
|
|
|
Askok oraindik, Gaztela eta Leon moduan hartzen duen ingurune berezi horretan. Hala ere, lehen urrats horri esker, Argantzun eta inguruko haurrek ez dute Gasteizeraino joan beharrik izango,
|
herrian
bertan izango dute ikastola berria.
|
|
|
Nik zentzua dudanetik, sentitu naiz baztertua gure
|
herrian
bertan. Ukatu dizkigute gure nortasuna, gure pentsakera, ideologia, eta gure nafartasuna.
|
|
|
Iratiko txaletetatik 12,5 km.ra Larrañe koloretsua dugu, eta
|
herrian
bertan 180ºko bira eginez izen bereko mendatea igotzen hasiko gara. 500 metro inguru igo ditugula, Larrañeko herria eta aurrean duen mendi bitxi eta ikusgarria inoiz baino distiratsuago agertzen zaizkigu, azkenaldian herrian egin dituzten lanak (koloreztatu esaterako) direla-eta.
|
|
|
Zineklubak ugaritu egin dira, Euskal
|
herrian
bertan 40 baino gehiago daude, zer dela eta fenomeno hau. Zinemazaleen matxinadarekin ala ikusleen eskakizunekin zerikusi handiagoa duela uste duzu?
|
|
|
Filosofia kutsuko esaldi hauek gaur egungo gertaerei berriro lotzeko gisan, bukatuko nuke Xiberoko Zohardiak amaitzen ari zaigun urte honen azken txanpetan abian jarritako ekimenarekin. Lehen begirada batetik, egitasmoa txalotzekoa da, hau da, Zuberoako udal guztiei proposatzea euren
|
herrian
bertan kantu gaualdiak antola ditzaten, Xiberoko Zohardiak bere gain hartzen duelarik kantariak etorraraztea. Ongi iruditzen zait, bai, herrietan bertan kultur animazioak izan daitezen, eta damugarritzatderitzot, berriz, asmo hau euskaltzaleek —euskal izaeraren bizirik atxiki beharraz ohartuta daudenek— ez dezaten asmatu eta bideratu.
|
|
|
Lehen begirada batetik, egitasmoa txalotzekoa da, hau da, Zuberoako udal guztiei proposatzea euren herrian bertan kantu gaualdiak antola ditzaten, Xiberoko Zohardiak bere gain hartzen duelarik kantariak etorraraztea. Ongi iruditzen zait, bai,
|
herrietan
bertan kultur animazioak izan daitezen, eta damugarritzatderitzot, berriz, asmo hau euskaltzaleek —euskal izaeraren bizirik atxiki beharraz ohartuta daudenek— ez dezaten asmatu eta bideratu.
|
|
|
Gutxi horrekin moldatzekoak ginen gehienak, gure ohar isilak noiztenka burbuila zaratatsuan txertatzen genituela, hobera ustez, anitzetan geronen kalterako. Pentsamenduaren uniformitateari unibertsaltasuna deitzen zitzaion eta unibertsaltasun mota bat eraikitzen genuen gure
|
herrietan
bertan, elkarrizketa apalesten genbiltzala, indarraren eta ekintza bortitzen alde. Bitartean" ofizialki" ahulezia hazten bide zuen aniztasuna aipatzen zutenak baztertuak ziren, mututuak eta gordean ehortziak, biziaren bizitzeko astiaz erabat desjabeturik.
|
|
2002
|
|
|
Hasieran, aitonaren etxera joatea da abentura, baserri batera joatea eta animaliekin harremanak izatea. Baina gero, halako batean, ezustean jakingo dute neska horrek eta bere lehengusuak aitonaren herrian ere bazela pirata oso ospetsu bat, eta gainera litekeena dela haren altxorra
|
herrian
bertan ezkutaturik egotea. Hari horretatik tiraka hasi eta ezusteko gehiago bizi ahal izango dituzte neska mutiko horiek, bien artean piraten altxorra aurkitu arte.
|
|
|
Emaitza horien aurrean, erraz kausi daiteke munduko fikzioan AEBak direla nagusi. Hori batetik; eta, bestetik, jakin genuke, Europak ekoitzitako beste %30 ekoizpen
|
herrian
bertan baino ez dela ezaguna hein handi batean; alegia, produktu frantsesa Frantzian baino ez dela ezaguna edo italiarra Italian baino ez. AEBetako produktuak Europa inbaditzen duen bitartean, produktu europarrak ez du bere estatu mugak gainditzen asmatzen.
|
|
2003
|
|
|
Hurrena, berriz, pertsona nagusiak eta bihotzeko eta biriketako arazoak dituzten gaixoak: Galdakaoko ospitalea 5 km-ra dago, eta,
|
herrian
bertan, urtez eta ajez aberatsak garenok ere argi dugu guztiz! Hirugarrenik, esfortzu fisiko handia egiten dutenak, hots, oxigenazio handia behar dutenak, hala nola, nekazaritzako eta obretako langileak, kirolariak eta abar.
|
|
|
Egunpasa egitera doaz ikusle batzuk, eta Fira amaitu arte izaten dira bestetzuk. Azken horiek
|
herrian
bertan edo ingurukoren batean hartzen dute ostatu edota Tarregako kanpinean nahiz furgonetetan pasatzen dute gaua edo goizaldea. Alabaina, egun osoan izaten da zer ikusi.
|
|
|
herri berorren dinamikak beste kondizio batzuk sortuko dituela uste dugu. Eta sortzen joan dute
|
herrian
bertan, beraren ordezko izango diren erakunde guztiak eta hauen artean toki bat izatea itxaroten dugu.
|
|
|
beste baserritar bat baino ez zegoela, Miren, Alkizako  batean. Beste guztiak, apaiza izan ezik, pisu batean
|
herrian
bertan. Apaiza Alkizakoarenean, tentaziotik urruti.
|
|
|
Entzuleak hunkigaitzak baldin badira, oso eraginkorra izan ohi da misiolariak alde egingo dutela esatea,
|
herria
bertan behera, salbaziorako aukerarik gabe, utzirik.
|
|
|
Gertutik. Txorrokopuntako Zubian, hots,
|
herrian
bertan kasik. Baten batek jakin zuen haren izena.
|
|
2004
|
|
|
Zapaldu egiten gintuztela sentitzen nuen! Gure
|
herrian
bertan zapaltzen gintuzten! 6 urte bat izango nituen, mojen eskolan, josten eta errosarioa errezatzen eta han, aurreko paretan, gurutzea, eta beherago, Francoren erretratoa.
|
|
|
Nafarren minduraz ari ginen duela gutxi,
|
herrian
bertan arroztuak eta gutxietsiak sentitzen direlako. Itzul gaitezen horietara, tartekatu zaigun hau beste egur bateko ezpala izan denez gero.
|
|
|
Ezetz esango nuke nik, eta ezetz esateko, Andoni Sagarnaren iturrietara joko nuke. Beti izan ote gara izan ere gutxi eta gutxituak geure
|
herrian
bertan?: –Hizkuntza minorizatua, bere funtziotan, bere erabileran, behar lukeena baino gutxiago den hizkuntza da.
|
|
|
Batzuek ziotek Ema errekako urak hobeto mugitzen zuela harria, eta hortik ogi ona. Orain Ponte a Eman egiten ditek ogia,
|
herrian
bertan, baina eskasagoa duk, edo igual ez zaukaagu lehengo goserik. Emango beste zati bat, mesedez?
|
|
|
Citroen Visa Gorri bat ikustea iruditu zitzaiola esanen zion? Eta zer zeukan horrek arraro, bi edo baziren
|
herrian
bertan; Guardia Zibila ikusi uste zuela esanen zion, baina non ikusi zuen ba. Susmoez mintzatuko zitzaion, baina usteak baino ez ziren.
|
|
|
Atxiloturik seguru. Kontuak atera zituen, bera atxilotzera Donostiaraino joan baldin baziren, besteak
|
herrian
bertan harrapatu eta harrezkero komisaldegian egonen ziren. Argiarekiko izuari zetorkionarekiko izuak gain harturik dar dar hasi zen; ez zegoen heroitarako egina, esana zion Bazterri ETAn sartu nahi zuen galdetu zionean.
|
|
2005
|
|
|
Estrategiaren moldaketa izan zen orduan ezker abertzalean, bi ikuspegitik: batetik, Estatuarekin negoziatu behar zuena ez zen ezker abertzalea, Euskal Herria baizik, eta herri gisa negoziatzeko lehenbizi
|
herrian
bertan eman behar da elkarrizketa eta adostasuna. Lizarra Garazirena ahalegin berriaren lehen saioa izan zen.
|
|
|
Momentu honetara eta munduko leku honetara etorri behar izan dot egoera hau bizi izateko, jazoten jatan guztia atzerrian bizi nazelarik jazoten jat eta. Urrinera etorri behar, urrineraino aldean ekarri behar koadernoa, zer eta, seguruenik be, nire
|
herrian
bertan idatzita dagoala konprobatzeko. Ez daukat igesbiderik.
|
|
|
Atzerrira joateko erabagia hartu neban orain urte batzuk eta egia esan orain arte ondo moldatu naz oso hemengo biztanleen hizkuntza eta bizimodura. Oraindik orain atzerritartzat naukie bertakoek eta nik neuk be hatakotzat joten dot neure burua, ez baina sarritan neure
|
herrian
bertan sentitzen neban baino atzerritarragotzat.
|
|
|
Bat dan hori beti nagusitzen jako erdi apur horri. Erdi horren hiztunetakoa bazara, orduan atzerritarra izan zaitekez zeure
|
herrian
bertan, bat deitu dodan hizkuntza horretako edonork seinalatu zaikez bere atzamarrez. Gauzak holan, eta behingoz benetako atzerritarra sentitzeko, atzerrira joatea erabagi neban.
|
|
|
Labartza
|
herrian
bertan ez zen gauza handirik sentitzen. Baina baserrietan kurrinka etsi lazgarriak entzuten ziren etengabe bezperan, are lehenagotik ere.
|
|
|
Amak ez baitzuen deus esan, pentsatu nuen" gizonez gizon" hitz egin behar zidala, ez ote nuen neska jatorren bat bildu behar galdetzeko edo hala moduzko agindua emana izanen zion amak. Horixe, edo menturaz ama ahalketzen zuen arrebaren konturen bat komentatu behar zidan, ez zuen alabarekin harreman gozoa ukan inoiz eta pisu bat hartua zuten Marinak eta biek
|
herrian
bertan, eskandalutxoa garai laiotz haietan. Tabernara gindoazela galdera txarrantxaduna egin zidan," Ezagun batzuek galdetzen zidatek noizean behin semeaz, zertan egiten duen lan...
|
|
2006
|
|
|
Arrasatearrek
|
herrian
bertan grabatu dute lan berria, Iñaki Bengoa taldeko partaidearen Shot estudioan hain zuzen ere. Lan egiteko modua Bad f Line en parekoa izan bada ere, hizkuntzaren aldetik ikusi dute Bengoa eta Tadeosek alde nabarmenena.
|
|
|
Gero, udaberriro, mendietara joaten hasten ginen eta herriak ikusten genituen, eta jendea. Herri bazterrean egoten ginen, hala ere, ez
|
herrian
bertan. Inor ikusi gabe egoten ginela esan dut, baina herri bazterrean ginenean jende ezagunak etortzen ziren bisitan gure ardi kanpamendura.
|
|
|
23 urtez azpiko eta elite mailako gazteak elkartuko dira 10:00etan, Gatzagan, Dorletako Ama 28 txirrindulari probari hasiera emateko. Bailaran gora eta behera hainbat buelta egin ostean, 12:40 inguruan bukatuko dute lasterketa txirrindulariek
|
herrian
bertan.
|
|
|
Hamar mila pezeta behar nituela esan nion. Aurkitu nuela
|
herrian
bertan toki egoki bat kon  tsulta jartzeko, baina diru hura ezinbestekoa nuela horretarako. Hogeita bost mila pezeta jaso nituen.
|
|
|
Laguntzeko prest dagoen jendearekin gustua ematen du. Gure
|
herrian
bertan, oraintsu, laurogeita lau banku berri jarri dituzte elizan. Parrokoak gazteen laguntza izan du.
|
|
|
Hona agertu ziren lehenengo misiolari presbiterianoen hilerria da. Ikusten dudan halako bigarrena da, bart iluntzean beste baten barruan paseoan ibili bainintzen, Lapwai
|
herrian
bertan. Biak ere txukun, zaindurik eta ezertan ere bortxatu gabe daude.
|
|
2007
|
|
|
Durangok pairaturiko bonbardaketak ordurarte izandako bonbardaketa guztien biktima kopurua aise gainditu zuen. Izan ere, lehen egunetan 127 lagun lurperatu zituzten
|
herrian
bertan. Hurrengo egunetan, Basurton, Zornotzan, Deustun eta beste ospitaleetan hil zirenak gehituz gero, 256 pertsona ingurura igo zen hildakoen kopurua.
|
|
|
" Batixabi kiniela", adibidez, gazteei zuzenduta dago, eta 2006ko irailean, berriz, kanpotarrentzat hiztegiak banatu zituzten. Izan ere, kanpotarrekin lan egiten dute, jakin dezaten gaztelaniaz gain beste hizkuntza bat badagoela eta hori ezagutzeko bideak badituztela
|
herrian
bertan. Altsasuar berriek euskara baztertu ez dezaten eta euren seme alabek euskara ezagutu dezaten lanean ari dira.
|
|
|
Oro har, harremanak errazteko sortuak dira (kultur ekitaldiak, askaritxoak, irteerak, tailerrak, abesbatzak... ) batzuk
|
herrian
bertan egiten dira programetako partaideen arteko elkar ezagutza sustatuz eta herriko gainerako euskaldunekin harremanetarako aukerak zabalduz; beti ere gero eta tokiko hizkuntza komunitate trinkoagoa sustatu nahian; beste batzuk beste herri edo eskualde bateko programetako gainerako partaideekin (hurbil dauden bi edo hiru egitasmoen partaideen artean harremanak sustatuz), eta azkenik badago Eusk... Mintza eguna.
|
|
|
Sagardogintza oso erroturik dago Astigarraga aldean. 2003 urtean, Sagardun elkartea sortu zen eta iaz Sagardoetxea zabaldu zuten
|
herrian
bertan. Museo bat da eta sagarraren eta sagardoaren munduari beste balio bat erantsi dio.
|
|
2008
|
|
|
Urrutira joan gabe, baina,
|
herrian
bertan ere bazegoen alderik etxe batzuetatik besteetara. Aldea ez zen, haatik, berak inoiz imajinatu izan zuen neurrikoa.
|
|
|
Goizean egon gara Edioungoun. Oinez joan gara
|
herrian
bertan hiltzen den bolong edo ibaiadar ikusgarriraino. Gu iritsi eta Angeluko matrikula zeukan auto batek aurreratu gaitu, M, lompeko museoan. Irulegi?
|
|
|
Googleko artikuluaren arabera, Mancisidor
|
herrian
bertan hil zen garabi bat moldatzen ari zela, 1937an.
|
|
|
Eguerdiko bero sargoriak Aragoiko Esko zaharraren hondarrak itxuragabetzen ditu. 60ko hamarraldian utzi zuten
|
herria
bertan behera, Yesako urtegia egiteko.
|
|
|
Izena eman dion
|
herrian
bertan antolatuta, Tolosako Babarrun Asteak arrakasta handia izan zuen. Tolosako babarruna:
|
|
|
Benetan ez dugu ulertzen nola egon daitezkeen prozedura honen aurka. Alde batetik, ilegalizatuak, baina bertzetik,
|
herrian
bertan ere isilarazi nahi gaituzte, bakoitzak bere ondorioak atera ditzala!
|
|
|
Guibertek 81 urte ditu, eta Azpeitian (Gipuzkoa) jaio zen. 1983ko martxoan 17 egunez bahitu egin zuten Komando Autonomo Antikapitalistek, bere
|
herrian
bertan. Marcial Uzin Azpeitiko enpresako kudeatzailea zen orduan.
|
|
|
Joan zen igandean, azken asteetan eman gabeko itxura ona eman zuten, eta zaleen aurrean, estropada bikaina egiten saiatuko dira. Ederra izan behar duelako
|
herrian
bertan sekulako lana egitea, eta datorren asteko Kontxako estropadari begira, berreskuratu berri duten konfiantzari eutsi nahi izango diotelako.
|
|
|
Gaizka Etxebarria gaztearen gorpua atzo 10:30ean aurkitu zuen Ertzaintzak, desagertu zen
|
herrian
bertan, Sopuertan (Bizkaia). Aurrez, 19 eta 21 urte bitarteko hiru lagun bi gizonezko eta emakume bat atxilotu zituzten ertzainek goizaldera, ustezko hilketarekin zerikusia izan dezaketelakoan.
|
|
|
Ekintza gehienak
|
herrian
bertan egiten dituzten arren, irteerak ohikoak dira udalekuetan. Aramaiokoak Otxandioko igerilekura joaten dira, eta Aretxabaletakoek eta Eskoriatzakoek ere egiten dituzte txangoak.
|
|
|
Hiru egun beranduago, Errekagane kaleko aroztegi zaharrean Itzubaltzeta gaztetxe berria ireki zuten herriko gazteek. Handik hona, herriko koadrilen arteko komunikazioa eta elkar ezagutza sustatzea, herriko dendariekin denda txikien egoera aztertzea, gazteek
|
herrian
bertan erosketak egin ditzaten kontzientziazio ekimenak eta etxebizitzari buruzko hainbat kanpaina izan dira Itzubaltzetako Gazte Asanbladak burututako lana.
|
|
|
Urrutira joan gabe, baina,
|
herrian
bertan ere bazegoen alderik etxe batzuetatik besteetara. Aldea ez zen, haatik, berak inoiz imajinatu izan zuen neurrikoa.
|
|
2009
|
|
|
Behinola On Jose Miguel Barandiaranek atondu eta argitaratu zuen galdetegia, herri kultura eta jakintza batzea helburutzat zuena, oinarritzat hartu da horretarako, behar ziren egokitze eta moldakuntzak eginda. Jatabeko 23 berriemaile hautatu genituen lehenengo, guzti guztiak
|
herrian
bertan jaioak. Aldi eta era berean, Labayru Ikastegiak Jatabe inguruko herrietan aurretiaz garatutako etnografi ikerketetako datuak ere erabili ditugu, Jataberi buruzkoak izan direnean.
|
|
|
Denok gara euskaldunak, eta denok nahi dugu herriarentzako onena dena eta
|
herrian
bertan eroso bizitzea.
|
|
|
Eibarko alkatea izandakoa da Jexus Mari Agirre eta horregatik
|
herrian
bertan gizon ezaguna da. Plazagizona berez, gustukoa du batekin eta bestearekin aritzea.
|
|
|
Denak Etxarri ingurukoak ziren. Ondoren,
|
herrian
bertan, beste bi lagun atzeman zituzten: Eugenio Ulaiar eta Jose Luis Erro.
|
|
|
KOLDO. Etzakiat? baina agian, kiroldegi zaharra berritu eta
|
herrian
bertan inbertitu behar genikek.
|
|
|
Hemen beste turismo bat egin daiteke; ardoaren ibilbideak eskaintza berezia baitu. Nahi izanez gero, arratsaldea
|
herrian
bertan eman dezakezu; edo bestela, zaldia hartu eta txango bat egin. Hemen zaldizale bihurtzea ez da zaila, zaldi oso zintzoak eta esanekoak baitira, zaldiz ibiltzen ohituta ez dagoen jendearentzat oso egokiak.
|
|
|
Urrian hasten dira Pasaian lanak hartzen, eta abenduan egiten dute lehen erakusketa. Jasotako lan guztiak onartzen dituzte, guztiak, baherik gabe, eta guztiak jartzen dituzte ikusgai
|
herrian
bertan, hartarako egokituriko gune batean.
|
|
|
Behin
|
herrian
bertan izanda, ikasleek datuak biltzen jarraituko dute datozen asteetan eta, lau hilabete barru, bueltan etorriko dira, etorkizunerako nolako Aramaio diseinatu duten erakustera Udalari. Egiten ari diren lana interesgarria dela azaldu digu Asier Agirrek eta lagungarri izango zaiela, gaineratu:
|
|
|
Honako honetan Galdakaoko ikastolari egokitu zaizkio antolaketa lanak. Hala ere, erakusketa,
|
herrian
bertan jarri ordez, Bizkaiko Foru Agiritegiko erakusketa aretoan jarri dute, Bilbon.
|
|
|
Lan hori emakumeek egiten zuten. Haiek arduratzen ziren arraina saltzeaz,
|
herrian
bertan, dendetara, baita inguruko herrietara ere?.
|
|
|
Lider gisa itzuli zara Sopelara, eta zure
|
herrian
bertan lehiatuko da IBA zirkuituko hurrengo proba.
|
|
|
Atentatua gertatu eta lau ordura, azpian bonba bat itsatsita zuen beste kotxe bat ere topatu zuen Guardia Zibilak inguruetan, eta hura indargabetzea lortu ezinik, kontrolpean zartarazi zuen. Atentatu lekutik bi kilometrotara topatu zuten bigarren bonba auto hori, Calvia
|
herrian
bertan, Guardia Zibilaren kotxe ofizial baten azpian. Guardia Zibilaren artezilariek lehergailua kontrolpean leherrarazi zuten, arratsaldeko 19: 30etan.
|
|
|
Urretxuko Euskal Jaiaren arrakasta ez da
|
herrian
bertan geratzen, inguruko herrietan ere oihartzun handia du jai horrek. Asko dira karrozen desfilea ikustera gerturatzen direnak, eta horrek are bereziagoa egiten du Euskal Jaia.
|
|
|
Jaurlaritzan ere eskaririk ez dela izan berri eman du Hezkuntza Sailak. Hala ere, berretsi du eskari guztiak ikaslearen
|
herrian
bertan asetzen saiatuko dela.
|
|
|
Azpeitiko Udalean eta
|
herrian
bertan" euskararen erabileraren sustapena eta normalizazioa arautzeko eta ondorio juridikoak garatzeko" sortu zuten euskararen udal ordenantza hau.
|
|
|
Poliziaren arabera, Segiko ustezko kideen aurka azaroan egindako sarekadatik ihes egitea lortu zuen De la Mazak. Ostiralean bere
|
herrian
bertan atxilotu zuten, ordea.
|
|
|
Taldeko partaide guztiek hartu zuten parte proiektuan, nork laguntzaile gisa, nork dedikazio osoz. Mariok, esate baterako, bankuko oporrak
|
herrian
bertan eman zituen, inora irten gabe, beharrean, lokala atontzen. Eta hala jaioko zen Eibarko lehenengo kontsumo kooperatiba, Juan XXIII zeritzana, taldearen inspiratzailearen izena eramango zuena, Urkusuko parkearen ondoan.
|
|
|
Gure lurraldean bertan, erbesteratuak; gure
|
herrian
bertan, deserrituak; geure baitan ere, arrotzak.
|
|
|
Eta, nolatan bada, joan behar zuten haraino:
|
herritik
bertago soro ederrak izan ta...
|
|
2010
|
|
|
Irudiaren munduak erakarri nau betidanik, baina argazki kamerari lehen aldiz Hernaniko Kronika rentzat lan egiten hasi nintzenean heldu nion. Sei urtez aritu nintzen, eta kamera erabiltzen sakontzeko ikastaro bat egin nuen
|
herrian
bertan. Egunkaritik aparte, hasi nintzen nire irudimenak eskatzen zidanari erantzuten, argazki pertsonalagoak egiten, alegia.
|
|
|
Aste Santua igaro da. Batzuk herritik kanpo, besteak
|
herrian
bertan. Oporrak dira batzuentzat, baina ezin da ahaztu egun hauek duten esanahia.Ostegun Santuko Meza Nagusiek Jesusek apostoluekin ospaturiko azken afaria ekartzen digu gogora; Ostiral Santu egunean berriz Jesusen pasioa, larunbat gauean eta Pazko igandean Jesusen berpizkundearengatik otoitz egiten da.Izan ere, Lasarte Oriako herritarrek fedez bizi izan dituzte hain egun seinalatuak.Eta horren adibide, San Pedroko parrokian, Arantzazuko Amaren parrokian eta Brigitarren komentuan antolatu diren elizkizun eta Gurutze bideetan herritar ugari bildu direla da.Gurutze bideakOstegun Santuan euria egin bazuen ere, ostiralean atertu eta gure herrian ohitura handikoak diren Kalbario bideko eta Azkorteko Gurutze bideak egin zituzten fededunek.Giro ederra izan zuten beraz, eliztarrek Gurutze bidean Jesusek bizitakoa gogora ekartzeko.Goiztiarrenak, San Pedro parrokiko ehun bat fededun izan ziren.
|
|
|
Indok bi arazo ikusten ditu hor: batetik, ikastolak galtzen ateratzen dira nabarmen, azpiegitura ezagatik
|
herrian
bertan eskolatu ezin dituzten haurren dirua galtzen dutelako, eta bestetik, berdintasunaren kontzeptua ez du betetzen Frantziako Gobernuak; Ortzaizeko, Donibane Garaziko eta Mauleko ikastolek, esate baterako, beste batzuek baino baliabide dezente gutxiago dituzte, herrikoak ez diren umeentzako diru-laguntzarik jasotzen ez dutelako. Herriko etxeek ordaindu gabe uzten duten diru kopurua bi edo hiru Herri Urratsetan jasotakoa adina da.
|
|
|
Txiki txikitatik euskaraz soilik hitzegin didate(...) Oso zaila egiten zait euskaraz dakien norbaitekin gazteleraz edo beste hizkuntzaren batean mintzatzea(...) Hobekien kontrolatzen dudan hizkuntza da euskara eta bera maitatzen erakutsi didate, bai etxean eta baita herrian ere. Euskara maitatze horretan, bizi naizen inguruneak eragin handia izan du, oro har,
|
herrian
bertan ere oso estimatua baita hizkuntza hau.
|
|
|
Bi estilo, bi dantza mota, aurrez aurre,
|
herrian
bertan elkartuta, Aia dantzan, ostiral honetan, 20:50ean. Eta gogoz geratzen direnentzat, dantzan aritzeko bigarren aukera igande gauean, 21:30ean, ETB.
|
|
|
2 Ikuspegi horretaz zein glotopolitikoaz jabetu nahi duenak aditu ezagunak ditu Euskal
|
herrian
bertan: aspalditxo gure artetik joana dugun Jose A. Obietaz gainera, eta alfabeto ordenari narraikiola, hor ditugu Iñaki Agirreazkuenaga (2001 eta 2003) eta Ander Bergara (1996), Jose Manuel Castells (1985, 1990) eta Edorta Cobreros (1989, 1990), Josu Mezo (1996) eta Urrutia biak, Andres eta Iñigo (2005).
|
|
|
Familian eta auzoan, herrian eta aurrez aurreko bizitza arruntean euskara nagusi zela haziak ziren euskaldun horietariko asko, umetan. Gero, kalera jaitsita (edo jaiotako
|
herrian
bertan) euskara baztertzen eta erdara nagusitzen ikusia zuten, atsekabe handiz; halaxe ikusten zuten geroztik ere, egunero. Erabat ahultzen ari zen euskara:
|
|
|
Mila biztanletik gorako herrietan industria eta zerbitzuetako lanpostuak nagusitzen dira. Horietariko batzuek
|
herrian
bertan eskaintzen dira, Oionenkasuan, beste batzuk inguruko herrietan, Eltziegon edo Bastidan, baina kasu guztietan nekazaritza enpleguak garrantzitsuak dira. Guardian populazioaren% 19 nekazaritzan aritzen da, eta Lapueblan% 28 Beste alde batetik herri txikiak ditugu.Kasu horietan nekazaritzan sortutako lanpostuak nagusitu egiten dira nabarmenki.Herri gehienek dute% 40tik gora sektore hauetan enplegatuta eta ohikoak izatendira% 50a gainditzen dutenak.
|
|
|
Gainera, informazioa kontrastatzea oso erraza zaio irakurleari, nekez sar dakioke porrurik. Azkenik, Euskarazko herri prentsak gehienetan udalen diru laguntza jasotzen du, eta hauen kolore politikoa ezberdina izaten da herritik herrira eta, denboran zehar, aldakorra
|
herrian
bertan. Hala ere, herri prentsak ez du arazorik izan koloreekin; lerratu gabea den seinale.
|
|
|
Beste herri askok bezala, pentsamendu aniztasunarena gaizki eraman dugu beti euskaldunok –nor bere etxean bai baina denok zerupe berean– eta kondenatu zintuztenak, erahil zintuzten ETAko bi morroi haiek bidali zituztenak, zoritxarrez, pentsamendu askatasunaren antipodatan dabiltza, baina gure artean bizi dira. Zure askatasunaren aldarria zure
|
herrian
bertan biziz, bizkarzainik gabe, egin nahi izan zenuen, eta hori hemen ezinezkoa da, nabarmenkeria eta atrebentzia ikaragarria...
|
|
|
erosketak
|
herrian
bertan egin ditzatela.
|
|
|
Ekintza gehienak,
|
herrian
bertan izango dira, besteak beste, Torreosoroan edota Zurrategi plazan. Bisita gidatuak ere antolatu dituzte nekazaritza ekologikoa egiten duten herriko bi baserritara eta zapatuan, uztailaren 31an manifestazioa egingo dute Bergarako udalatexetik abiatu eta Ipiñarri baserri gainera.
|
|
|
«Gizartean edo
|
herrian
bertan elkarren ondoan bizi diren erlijioek hildakoei agur esateko liturgia ekitaldiak egiteko toki edo tenpluak dituzten bezala, Legazpiko Udalak gizartean gero eta eskaera handiagoa duen behar bati erantzun behar dio.
|
|
|
Pixka batean pentsatu ondotik, ez gehiegi ere, baietz esan nien, eta baiezko horretan arrazoi bakarra ez baizik eta hainbaten batura gertatu zen: batetik,
|
herrian
bertan gelditu ahal izatea, urte batzuetan deitzen zidaten tokiaren arabera hara eta hona ibili beharrik gabe, leku eta jende ezagunen artera sartzeak ematen duen konfiantzarekin; erosotasuna edo koldarkeria ikus liteke jokabide horretan, ez dut ukatuko, baina ez zen hori nire eragile bakarra: bestetik, ikastolaren aldeko hautua ere bazegoen, Euskal Herria eraikitzeko tresna gisa; printzipioz eskola publikoaren aldekoa izanagatik, Gasteizen menpeko administrazioa hartzen ari zen bidea ikusita, batik bat Ardantzaren eskutik PSOEkoek Hezkuntza Saila bereganatu zutenez geroztik, ez neukan gogo handirik Jaurlaritza horren langile eta zerbitzari izateko, funtzionariotzak hainbat mesede eta abantaila izan arren.
|
|
|
Kontuak kontu, ikastolan hasi nintzen lanean, neure
|
herrian
bertan. Azkena iritsitakoa nintzenez, neure espezialitatea Euskal Filologiakoa izan arren, ordu apur batzuk besterik ez nuen ematen Euskara ikasgaian; lanaldia osatzeko, berezien errefortzu gisa aritu behar nuen:
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, berez, beherakada hori jesuiten erruz gertatu denik. Gizartea bera asko aldatu da, geure
|
herrian
bertan begien bistan ikusten dugun bezala, jaiotzak erabat murriztu dira eta hortik datoz beherakada horren arrazoirik handienak. Beraz, ez dago esaterik oraindik zenbaitek dioen bezala, krisialdi hori Aita Arrupek ekarri zuela edo bere erruz handitu edo areagotu zela.
|
|
|
Gaztelaren nagusitasuna gazteleraren bidez ezarri zen. Euskaldunen juntetan eta
|
herrietan
bertan ere, autoritatea izateko, kondizio ekonomiko batzuk betetzeaz gain, gazteleraz idazten jakin beharra zegoen. Populazioaren gehiengoa kargu politikoetarik kanpo uzten zen horrela.823 Politika linguistiko hori ez zen, orduan, gehiengoaren parte hartzea bideratzeko, baizik eta elite batzuen nagusitasuna eta erabakimen zuzena bermatzeko.
|
|
|
Rockak gure herrian izan duen pisua ez da izan debaldekoa; rock gogorrari balio jakin batzuk lotzen zaizkio. Baina aspaldi lehertu da estilo aberastasuna gure herrian, bai mundu zabaletik iristen zaizkigun olatu berriekin, bai gure
|
herrian
bertan zabaldu den panorama estilistikoarekin. Agian garaia da gai horiek guztiak mahai gainean jartzeko, eta gure kulturgintzan irizpide komunikatibo kulturalen araberako analisiak hedatzeko:
|
|
|
Zapaldu egiten gintuztela sentitzen nuen! Gure
|
herrian
bertan zapaltzen gintuzten! 6 bat urte izango nituen, mojen eskolan,[...] eta han, aurreko paretan, gurutzea, eta beherago, Francoren erretratoa.
|
|
2011
|
|
|
Luis Romerok lagundu dio, eta probatu dutenen artean arrakasta izan du edariak. Onddo usain eta gustu gozoko likorea egin dute; alkohol zaporearen zantzurik apenas duena, eta erraz sartzen dena.Urretxuko (Gipuzkoa) jardunaldi mikologikoetan eta,
|
herrian
bertan, Zumarragako buzkantza lehiaketan aurkeztu dute orain gutxi likorea. Baina ez dute publizitatea egiteko behar handirik izan; 54 botila atera, eta guztiak saldu baitituzte.
|
|
|
" Preso politikoak egoteak horiekiko elkatasuna dakar naturalki. Gure
|
herrian
bertan urte guztian zehar ekimen desberdinen bidez saiatzen gara espetxeen eta gure herriaren arteko distantzia laburtzen", dio Orioko AAMk.
|
|
|
Laguntza teknikoen eta balorazioko zentroaren lanak aurki hasiko direla jakinarazi zuen Gizarte Politikako foru diputatu Maite Etxanizek, atzo egindako agerraldian. " Adineko edota ezintasunen bat duten zarauztarrek zein eskualdeko herritarrek aurrerantzean balorazioak
|
herrian
bertan egin ahal izango dituzte, Donostiara joan beharrean", adierazi zuen. Aipatu zentroa Salbide auzoan kokatuko dute, Dia alboan, Udalak utzitako lokaletan.
|
|
|
Laguntza teknikoen eta balorazioko zentroaren lanak aurki hasiko direla jakinarazi zuen Gizarte Politikako foru diputatu Maite Etxanizek, atzo egindako agerraldian. " Adineko edota ezintasunen bat duten zarauztarrek zein eskualdeko herritarrek aurrerantzean balorazioak
|
herrian
bertan egin ahal izango dituzte, Donostiara joan beharrean", adierazi zuen. Aipatu zentroa Salbide auzoan kokatuko dute, Dia alboan, Udalak utzitako lokaletan.
|
|
|
Morga sekula ez da izan industria herria;
|
herrian
bertan ez da lantegirik egon, Ganbe aldeko kantarea, Andramariko zerrea (oraintsuagokoa) eta Errotetako teileria txikia izan ezik. Jentea baserriko beharretik bizi izan da, eta gazte batzuk kriadu kriada joanda (Bilbora batez be).
|
|
|
Domeketako erromeriagaz batera, ermitetakoak be egoten ziran urtean zehar. Ermitako santua ospatzen zan egunean mezeagaz batera erromeria egiten zan,
|
herrian
bertan (Meakako auzoan San Bizenti eta Ganben San Juan, esaterako), baina inguruetakoetara be joaten ziran gazteak (Arrietako Jainkora, esaterako). Morga eta inguruetan ermita baten erromeria ezagunik izan bada, bat esateko, Bizkargikoa izan da.
|
|
|
Eskerika aldean lehengo mendeko hogeigarren hamarkadan jazoriko krimena oso ezaguna izan zan herri eta erbestean, eta orduko egunkarietan be asko zabaldu zan" el crimen de Morga" izenaz ezagutua, baina
|
herrian
bertan tabú antzera erdi isilean gorde dan gertaera latza da. Kanpotar bat," maketoa", behar Zornotzan egiten eban gizon bat, ei egoan Morgako andra bategaz ezkonduta.
|
|
|
Itsasoan itota hildakoak asko eta asko izan dira Busturian. Halakoetan eleizkizuna
|
herrian
bertan hil balitz lez egiten jaken, gehienetan gorpua berreskuratzeko erarik egon ez arren.
|
|
|
Arrotegitarren esanera ei egoan Gestora horrek osoturiko zerrendan izen gehiago agiri ei ziran, baina batzuk ez ziran burruken ostean herrira agertu; Arginzoniz alkatea eta Uriagereka zerga biltzailea, kasurako. Tomas Uriarte, Adolfo Borda eta Poli Astoreka, ostera,
|
herrian
bertan ostenduta egon ziran urteetan. Adolfo Bordak Axpeko plazan dagoan Carolinan etxien emon ebazan hiru urte inguru.
|
|
|
Eskola umeen hizkuntza jakituria dala ta, esan behar da, gure barriemoile askok orduan, euren berbakaz esanda, erderaz sí esaten be ez ebela jakin eskolara hasi ziranean. Horregaitik beharbada, euretariko asko
|
herrian
bertan eskeintzen ziran eskola partikularretara joaten ziran. Eta frankismoaren aldi ilun haretan eskolea emoten ebenak izaten ziran, edo errazoi politikoakaitik maisu titulua kendu eutsienak edo nautika ikasitakoak.
|
|
|
Busturiko 30 barriemoile alkarrizketatu doguz, ia guztiak
|
herrian
bertan jaioak eta urtetik gorakoak. Aldi eta era berean, Joseba Agirreazkuenagak herriko etnografia eta historiaren ganean aurretiaz argitaratutako ikerketak kontsultau eta Busturiko herriaren ganeko bibliografia zabala barneratu dogu gure bideari ekin aurretik.
|
|
|
Narruori, lehenengo, etxeko kamaran kare zeheagaz ondu eta lehortzen eukiten zan. Buztarriaren hedeak
|
herrian
bertan egiten ziran, txahal narrua onduta. Karea totuen ekarten eban auzora karreteruren batek.
|