|
2000
|
|
|
Eta tartean hainbat joan etorri Estatu Batuetara, Paris eta Londresera, Ozeaniako itsasoetan gerra eginez... soldadu yanki gisa! Hau amaitu zenean Mexikon eta Estatu Batuetan bizi izan zen baina beti ere Europara askotan etortzen zelarik eta Euskal
|
Herriko
egoerari buruz aski kezkatuta zegoela... Franco bizirik baitzegoen.
|
|
|
oso indartsua. Zehaztapen hauek egiten ditut, soziolinguistikoki sarritan konparatzen direlako Quebeceko eta Euskal
|
Herriko
egoera.
|
|
|
Beti gertatu ohi denez, azterketa horiek egin dituztenentzat Euskal Herria ez da existitzen eta, beraz, bertako datuak Espainiaren eta Frantziaren osotasunean galtzen dira. Nolanahi ere, azterketa horiek baliagarri zaizkigu Euskal
|
Herriko
egoera ezagutzeko.
|
|
|
Hala ere, Iruñean bildu ginenoi, beste euskaltzale askori bezalaxe, azken urte hauetan euskara Euskal
|
Herriko
egoeraren gainetik balego moduan, hizkuntza neutroa balitz bezala, jarduteko joerak, kezka sortzen digu.
|
|
|
ARGIAk, Euskal Telebistak, irratiek, geroxeago" Euskaldunon Egunkaria" k, kazetal hizkuntza eredua sortu zuten, baina da bestelako irakur edo entzuleria dutela herri hedabideek. Eta horrek hizkuntza moldearen birdefinizioa ere badakar, hasieran kazetal hizkuntza hura hartuta ere,
|
herriko
egoerara hobekien moldatzen den euskara hartzeko.
|
|
|
Aitzpea Azkorbebeitia ere bere saio kritiko luzean honela burutzen du literaturaren zereginari buruzko aipamena: " Sarrionandiarentzat ezinbestekoa da gizartea nahiz gure
|
herriaren
egoera aldatzeko ezinezkotasunaz konsziente izatea eta konsziente izanda aurrera egitea, saiatzea baita garrantzia daukana, saiatuz bizitzea: " Paradisurik ez da, baina saioaren sasoia da" (175 or.)" aberri leunago baten alde." (82 or.)
|
|
|
Horretaz gain, liburuak aurrera egin ahala, gero eta hausnarketa gehiago eskaintzen dizkigu. Horietako batzuk Euskal
|
Herriko
egoeraren ingurukoak dira: Ermuko PPko zinegotziaren hilketa, ETAren su etena, presoak Euskal Herriratzeari buruzko aipamenak, maiatzaren 1eko hauteskundeei buruzko erreferentzia,...
|
|
|
Bigarren eleberria, berriz, izenburuan bertan ikus daitekeen bezala, Pasaia Antxon kokatu du. Dirudienez, lehen eleberriko giro lausotu hori Euskal
|
Herriko
egoeran ere txerta daitekeela erakutsi nahi izan du. Azken batean, eleberri hauen bidez, Canok bizitzari buruzko estetika baten berri ematen du, eta hori hemen nahiz atzerrian deskriba daitekeela frogatu nahi izan du.
|
|
|
Egunkariei dagokionez, Hego Euskal
|
Herriko
egoerak honako mugarriak erakusten ditu:
|
|
|
Harrezkero ere izan genuen beldurtzeko arrazoi bat baino gehiago. Euskal
|
Herriko
egoera lazgarrian lan egitea betiere arrisku  tsua da, baina horretaz kontzienteago egin ginen telefonoz ilea lazteko gisako mehatxuekin deika hasi zi  tzaizkigunean. Alabaina, Dabid ordurako errotik aldaturik zegoen eta ez zen jada gaizkileen beldur ezkutatu zen oilobusti gauzaintzailea.
|
|
|
oinazea, penitentzia, gurutzea, kalbarioa... Kristoren pasioan oinarritutako iruditeria eta kontzeptuak darabiltza bere
|
herriaren
egoera adierazteko (gerraondoan idazten du), baina herri horrek ez du hil nahi, erromes doa salbazioaren bila, horixe baitu esperantza bakarra, Semearen hildura Amak eztituko du. Azurmendiren beraren hitzetan esatearren," Euskal Herriaren interpretazio teologiko liturgiko bat" egiten du Salbatore Mitxelenak.
|
|
2001
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera kezkatiarekin alderatuz gero, zein musikaren bihotza uste duzu daukagula barruan?
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera jarraitzen duen Alemaniako profesiokide batekin hizketan oraintsu, PPren ofentsiba ideologikoaren sorburua ETAren su etenaren bukaeran eta ondorio gisa ezartzen zuen. Begiak zabal zabal egin zitzaizkion datu zehatzak jarraituta erakutsi nionean ofentsiba horren garapena behintzat su eten garaian, bete betean, gorpuztu dela.
|
|
|
Ekonomiak politikan eragiten du eta alderantziz. Euskal
|
Herriko
egoera politikoak ez du proiektu komunak garatzen lagun tzen, antza denez.
|
|
|
Gaur egun ohartzen gara, soilik Euskal
|
Herriko
egoerari mugatzen gatzaizkiola, emaztea, eta, bereziki, idazten duen emaztea, gutxietsia den hizkuntzabat ezpainetan darabilen kolonizatuaren kinka berean dagoela:
|
|
|
proposatzen da ondoren: 1) Hasieran, Euskal
|
Herriko
egoera sozio historikoa eta bertan gertatzen den talde eta hizkuntza etnikoen arteko ukipenadago, talde eta hizkuntza bakoitzak bizitasun etnolinguistiko objektibo erlatiboaduela?, euskal testuinguruan, euskaldun menperatua estatus baxukoa eta gutxiengo taldea izanik; testuinguruak (batez ere, testuinguruan dagoen euskaldun proportzioa) gizabanakoen hainbat ezaugarritan izango du eragina, besteak... Prozesu horren ondorioz, portaerak egongo lirateke, eta lan honetan interesgarriak diren hizkuntz portaeraketa, horien artean, hizkuntz aukeraketa.
|
|
|
Halarik ere, bateko bizitzaren martxak berak eta besteko geroko geroak zokoratu egin dute, behin eta berriro, asmoa. Iazko udan, ordea, Pedro Migel Etxenikerekin Euskal
|
Herriko
egoera kezkagarria hizpide nuelarik, zientzialariak Koldo Mitxelenaren euskarazko lerro aldi luze bat errezitatu zidan, buruz, eta bihotzez, errezitatu ere:
|
|
|
Iparraldean eta Nafarroan duela urte piloa izugarrizko erasoak jasaten ari da). Zergatia jakiteko Euskal
|
Herriko
egoera zein den aztertu behar dugu.
|
|
2002
|
|
|
Guadalupe Echevarria komisarioetako baten esanetan, kanpoko eragin hori da hautatutako artisten lanen oinarrietako bat. Eta hala ere Euskal
|
Herriko
egoera politikoa eta soziala beste oinarrietako bat dela dio.
|
|
|
Batzuk hilabete eskas etorri ziren, beste batzuk 20 urtetik gora daramate Euskal Herrian. Badira oporretan etorri eta euren
|
herrian
egoera nahasi eta iluna zain dutenak ere. Gauza batzuetan ados daude, bestetan iritzi desberdinekoak dira.
|
|
|
Auzi hau ulertu ahal izateko gure
|
herriaren
egoeraren testuinguruan kokatu behar da, eta testuinguru horretan botere judizialak estatuaren hirugarren zutabea izanik, dituen zereginei eta dituen helburuei erreparatu. Botere judizialak uste du hizkuntzaren erreibindikazioa Justizia Administrazioan erreibindikazio soberanista dela eta, beraz, deuseztatu beharrekoa, eta horretara ipini dituzte bere tresnak, nahiz eta indarreko zuzenbidearen gainetik pasatu behar izan.
|
|
|
Guk ere ez. Euskal
|
Herriko
egoera soziopolitikoa aldatu da
|
|
|
Azken helegite hau Eusko Jaurlaritzari ahalik eta oztopo gehien jartzearen politika barruan kokatu behar da. PPk badaki aurrekontuak EAEko eta gure politikaren oinarria direla, PPk gure
|
herria
egoera zailean iraunarazi nahi du. Helegite hau elkarbizitza oztopatzeko aurkeztua da, egoera baketsu posible baterako bideak mozteko.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera halatsu gogoratzen du baita ere. Irakaslegaiak euskara irakaskuntzan eman zedin manifestatzen ziren.
|
|
|
BERAZ, Kultura Ministerioak Zientzia eta Arteen Institutua garatuz Espainiako zinema nazioarteko egituretan barneratzen jardun zuen bitartean, Euskal
|
Herriko
egoerak txarrera egin zuen. Zenbaitek biziraun badugu, gure lana Zientzia eta Arteen Institutuak sorturiko marku legalaren inguruan garatu dugulako da.
|
|
|
Lehenbizikoa, bereziki, aldaketa ugarikogarai baten hasiera bat izan zen, agente ekonomikoak bizi zireneko erakundeenesparruari dagokionez. Diktadura erregimenaren politika ekonomikoak ondorionabarmenak izan zituen Hego Euskal
|
Herriko
egoeran.
|
|
|
3 Ipar Euskal
|
Herriko
egoera sozioekonomikoaazken 20 urte hauetan
|
|
|
5.6 Ipar Euskal
|
Herriko
egoera
|
|
|
Esate baterako, gure metodoarekinEuskal Herriko unibertsitateetan ikutzen ez diren gaietan ez dugu gabeziarikikusiko, edo euskararen presentzia gaztelaniazkoaren adinakoa izatearekinkonformatuko gara, nahiz eta agian hori Bretainia Handian ingelesez egindaitekeenaren zati txiki bat besterik ez izan. Eragozpen horiek begi bistakoak dira, baina, esan bezala, mundu osoko unibertsitateen balorazioa egitera ausartzen ezgarenez, Euskal
|
Herriko
egoerara mugatuko gara hein handi batean.
|
|
|
Euskal hiztunok bizi garen esparruko erdaldunek euskara maitatzea lortubehar dugu. Euskal
|
Herriko
egoera berezia da oso, eta Euskal Herri integratua lortzea da bete gabe dagoen erronka nagusia. Alegia, herri bakarra, gizarte bakarra, ezbi hizkuntza komunitate ezberdinez osaturikoa.
|
|
|
Beste aldetik, Euskal
|
Herriko
egoera geografiko administrariboak Estatu espainiarreko eta frantseseko irratien sartze ahalmena ahalbidetu du, eta, beraz, oso nabaria da horren eragina eta hedadura euskal lurraldean. Gaztelaniazko eta frantsesezko emisorak euskaldunak baino ugariagoak dira, baita handiagoak ere.
|
|
2003
|
|
|
Juan Garayarrek mito askori egin nahi izan die aurre bere aurreneko nobela umoretsu honetan. Hasteko, Euskal
|
Herriko
egoera politikoa hain aldrebestua dagoenez gai horrekin literatura egiterik ez dagoela uste dutenei," La estrategia de la sardina" rekin erantzun die. 60 euskal belaunaldiaren biografia heterodoxoa egin du bertan, 1967an Gipuzkoan indarrean jarri zuten salbuespen egoerarekin hasi, eta Franco hil ondorengo amnistia eta geroko hilabetetaraino doan narrazioan.
|
|
|
Datu horiek ageri dira, bederen, Solange Mariluzek Manu Robles Arangiz Instituturako eginiko azterlanean, izenburuz" Ipar Euskal
|
Herriko
egoera ekonomikoa azken hogei urte hauetan" bataiatu duenean. Lan horren egileak aitortzen du oso zaila gertatu zaiola lan honetarako datuak lortzea eta, horrenbestez, 1993ko" Euskal Herria 2010" dokumentura jo behar izan duela bila.
|
|
|
Eta, egiatan, ardi aziendek eta haien esne produkzioak salbatu dute sektorea. Horrela ageri da, bederen, Solange Mariluzen" Ipar Euskal
|
Herriko
egoera ekonomikoa azken hogei urte hauetan" azterketan.
|
|
|
... subiranotasunaren zertarakoa aztertzen du, kulturalki plurala den herri gizarte batean. Horretarako saiatzen naiz, hitz horren jatorrizko esanahia eta gaur egun izan lezakeen legitimazio etikoa ikertzen, ondoren gure gaurko
|
herri
egoerari aplikatzeko.
|
|
|
Eta harreman horietako zenbaiten norabidea markatzerakoan erabili izan da indar bidegabea, baina harreman horietako asko bidezko bezala ere onartu izan dira herrien baitan eta herrien artean. Pertsonen eta
|
herrien
egoera hauei gizabidetik erantzuteko, elkar ulertzetik hasi behar da eta ditugun behar anitzei dagozkien aginte forma egokiak asmatu eta aplikatzetik.
|
|
|
Eta gero, aita sainduarekin buruz buru solastaturik, atera zitzaigularik gure apezpiku ona, erranez Pio XII.ak ez ziola besarkadarik eman nahi izan, gripearen kutsurik ez emaiteagatik, galde ausart bat egin nion berari: . Barka, Jauna, jakin daiteke noiz argitaratuko dituzun 36ko gerla denboran Euskal
|
Herriko
egoeraz Erromara bidali omen zenituen txostenak??
|
|
|
Caro Barojak ere aipatu izan du (1981) Larramendiren lexikoa oso ondo egokitzen dela garaiko errealitate historikora, eta beraz ez dela baztertu behar guztia asmatua ez izatearen aukera (Caro Barojaren iritzi horren inguruan ikus halaber artikulu honetako 102 oharra). 44 Larramendiren eraginaz eta Ipar Euskal
|
Herriko
egoera berdintzeko saioaz ikus X. Altzibar (1997: 46) eta Oyharçabal (2001a:
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoerari dagokionez, berrikuntzak, gure ustetan, bat bainogehiago dira. Batetik, nazioarteko elkartasun erakundeen egiteko moduak zeingizarte mugimenduek euskal nazio auziaren inguruan erabiltzen duten diskurtsoaeraberritu dituen diskurtso global bati hasiera eman diola.
|
|
|
Globalizazioa neoliberalaz hitz egiten denean, Euskal
|
Herriko
egoerari buruzko aipamena egiten bada, badirudi gai horren inguruko edozein eztabaidari helduaurretik bi osagai azpimarratu beharra dagoela. Lehenengo eta behin, globalizazioneoliberala, oinarriz, globalizazioaren alderdi ekonomikoari lotuta dagoela.
|
|
|
Horrela sortu diren
|
herrien
egoera latza izan da epe luze batetan: kaleen urbanizazio amaitu gabeak, ekipamendu eta zerbitzurik eza, gero industriaren birmoldaketaren ajea etorri zen.
|
|
|
Ondorioz, futbola eta iraultza kontraesanean zeudek, eta nik iraultzaren alde egin diat. Izan ere, begira iezaiok gure
|
herriaren
egoera tristeari. Don Justinianok nahi duena egiten dik Azpilen, etxeak, dorreak eta negozio zikinak, Easako boteretsuekin bat eginik.
|
|
|
Bere idealetara iraulia bizi nahi zuen, eta Azpilgo
|
herriaren
egoera irauli nahi zuen, bere jaioterriarena. Patxik bazekien hura ez zela urtebeteko lana izanen, hamar, hogei edo hogeita hamar urtekoa baizik, auskalo zenbatekoa, hura Jainkoak bakarrik zekien.
|
|
|
Zalantzak dauden arren, badirudi bertso-paper hori Erromesene baserriko Balendin Alkiza izeneko azpildarrak idatzi zuela, XIX. mendearen erdi aldera,
|
herriko
egoera aldatzen hasi zenean –txarrera–, don Paulino Azpilgo erretore izendatu eta gero. Elizako artxiboetan ibilia naiz, eta badakit, jakin, don Paulino 1840tik 1879ra bitartean egon zela.
|
|
|
Inork ekimen harrigarri eta berritzailerik asmatu ezean (asmatzea ere gerta liteke), gaur egun egiten ditugunak hobeki eta zuzenago egiten ahalegindu dugu, Euskal
|
Herriko
egoera soziopolitikoa ongi irakurtzen asmatuz eta euskararen munduak daukan barne indarra eta potentzialitatea ongi ulertuz. Baina, batez ere, etsipenaren mamuak astindu eta ez gelditu, horixe baita inora ez joateko modu seguru bakarra.
|
|
2004
|
|
|
Badira, hala ere, hainbat zalantza, hain zuzen ere PPren propaganda orbitak eta haren fronte mediatikoak Eroskiren eta Euskal Herriko beste enpresa batzuen inguruan sorturiko girotik datozenak. Euskal
|
Herriko
egoera politikoa ikusirik, gure produktuei eta gure enpresei boikota egiteko eskatzera iritsi dira, Eroski hatzarekin seinalatuz. Valentziako Komunitatean, boterea PPk kontrolatzen du, eta berehala eman dio bere sostengua, publikoki, Consumen bakarkako ibilbide berriari.
|
|
|
Nire irakurketaren arabera, hauteskundeen emaitzek Euskal
|
Herriko
egoera beste ikuspegi eta trataera batetik hartzera behartuko du Espainiako Estatua, baita autokritika egitera ere. Une honetan ezin dugu azkarregi joan ordea.
|
|
|
Ez dut uste. Nazioarteko, Estatuko nahiz Euskal
|
Herriko
egoerak aldatu dira. PSOEk alda dezakeena ikusteko dago, ordea.
|
|
|
Azpeitia adibidez oso herri berezia da euskarari dagokionez, hemen egonik ez dirudi euskara galduko denik. Errenterian eta beste hainbat
|
herritan
egoera bestelakoa da. Hemen, Azpeitian, euskaraz dakitenek euskaraz hitz egiten dute, besteetan ez, eta nire ustez hori da arazorik, larriena.
|
|
|
Eta bertsolariak, salatzeaz gain, zer gehiago egin dezake Euskal
|
Herriko
egoera konpontzeko?
|
|
|
Serioa eta hitz gutxikoa da itxuraz Abdati, adi adi dago kazetariok zer nahi, hori eskaintzeko. Bera nor den eta
|
herriaren
egoera nola bizi duen azaltzeko eskatu diogu eta luze eta zabal aritu zaigu. Hori bai, serio:
|
|
|
Hainbat arduradun politikoren jokamoldeak »PPkoenak bereziki» demokrazia politiko heldu gabe baten isla dira. Euskal
|
Herriko
egoeraren kasuan hori areago ageri da indarkeriaren arazoa tartean delako. Baina, arazoaren agerpena hemen izanagatik, arazoa euskal nahiz espainol arazoa da.
|
|
|
Egia esan, urruti samar joan gara gure kideen bila, munduan barrena joan ere. Baina nortasun auziari dagokionez, milaka
|
herri
egoera bertsuan gaude, kokapen geografikoak eta ekonomikoak oso bestelako egiten bagaituzte ere. Joan etorri labur hori egin ondoren, Rikardo Arregiren harako hartara itzuli nahi nuke lehenbailehen.
|
|
|
Erreferentzia hauek direla eta, duela zenbait urte, gomendio batzuk egin zizkigun euskaldunoi filosofo handi batek. Berba zorrotzak bezain jakingarriak atera zitzaizkion Jean Paul Sartreri Euskal
|
Herriko
egoera zela medio: –Así los vascos no pueden dejar de ser, en principio, más que la negación del hombre español que han querido hacer de cada uno de ellos.
|
|
|
Agertu, nahiz eta, batzuetan, nazio mugimendu baten aldeko independentzia indar politikoa burujabetza maila irmoan oinarritu. Alde horretatik, gurea bezalako
|
herrien
egoeran, bertako hizkuntzari zaion leialtasun jarreraren egoera, etnozidio latz baten ondoriozko egoera denez gero, komunitateak bere ibilera historikoan izan duen (in) dependentzia mailari dagokion arazoa da. Beraz, hizkuntza atxikimenduaren kontua ez da herri nazio baten autonomia mailatik landa dagoen bizitasun etnolinguistikoa, berezkoa edo; aitzitik, haren arabera antolatutako hizkuntza jokaera dugu azken hau.
|
|
|
2 Komunitate Autonomoko Erakunde komunek Euskal
|
Herriko
egoera sozio-linguistikoaren ñabardurak kontuan izanik, bi hiz1 Euskara, Euskal Herriaren hizkuntza propioa, hizkuntza ofiziala izango da Euskadin, gaztelania bezala, eta bertako biztanle guztiek dute hizkuntza biok jakiteko eta erabiltzeko eskubidea.
|
|
|
Giscard d’Estaing en Frantzia eta Francoren Espainia bezala, gogora dakartza Vietnam, Palestina, Afrika, Hego Amerikako herrialde pobre eta zapalduak(" Non dira Santiagorateko bideak...", HH, 98 or.;" Managuako bideak", 1979), eta gizarte mailaketaren, zapalkuntzaren edota gosetearen biktima izan den lurralde oro. Nazio urrunen zoriaz mintzo zaigu Erdozaintzi, baina beti ere bere herria gogoan, elkarren arteko gizarte edo historia parekotasunak agerian utziz, nazio haiei buruz idaztea gure
|
herriaren
egoeraz hausnartzeko aitzakia bailitz.
|
|
|
Bada, Manex Erdozaintziren gizakiari eta munduari buruzko ikuspegiak Mounierren obra eta pertsonalistek defendatzen zituzten ideiak dakarzkigute gogora. Ideia haiekin bat egiten zuen, bereganatu egin zituen Euskal
|
Herriko
egoerara ere ekarriz, eta idazteko eta gogoetatzeko abiapuntu izan zituen. Esprit eningu ruan garatu zen pentsamendu horren arrastoa ikus daiteke Manexen artikuluetan, bai eta poesian ere.
|
|
|
Manex Erdozaintzi ez zen hirugarren munduko lurralde azpigaratu batean bizi, ez eta oinarrizko eskubideen beharretan bizi zen komunitate batean. Baina antikolonialismoaren atalean esan dugun bezala, neurri batean Euskal
|
Herriko
egoera herri kolonizatu eta zatikatuenarekin parekatzen zuen eta askapenaren teologiaren printzipioak bat datoz Manexek zuen gizakiaren, gizartearen eta askapenaren printzipioekin: pobre eta zanpatuen aldeko aukera egiten du, estatu kapitalista eta boteretsuak gaitzesten ditu, pobreak eta alienatuak sistemaren aurka oldartzera eta borrokatzera deitzen ditu...
|
|
2005
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistikoaren ezaugarri nagusiak
|
|
|
Horregatik, bilduma honetan fikzioa eta gertaeren errealitatea nahastera joko du. Errealitate horrek, jakina, Euskal
|
Herriko
egoera sozial eta politikoarekin badu zerikusi zuzena (gerra zibila, iheslariak, borroka armatua...), ahaztu gabe gai jakin batzuekiko hipokresia soziala (sexua, harreman libreak...). Beraz, ipuin hauetan kondaira, anekdota, pasadizo eta zenbait fantasia ere tartekatuko dira.
|
|
|
" Umezurtz aberatsak Gabonetan jokatu nahi" ipuina ere badago nolabaiteko sinbologiatik hurbil. Olerkaria fantasia sinbolikora hurbiltzen den ipuina dugu, eta" Abertzalea" ipuinaren mezua egileak asmatzen duen errokaltar herriaren gorabeherek Euskal
|
Herriko
egoera sinbolizatzen dutenetik dator.
|
|
|
a. Zonalde, auzo edo
|
herriaren
egoera sozioekonomiko eta soziokulturalarenazterketa. Elementu hauen diagnostikoa egin daiteke:
|
|
|
Ikastetxea baldintzatzen duten inguruko elementuak ere (auzoaren eta
|
herriaren
egoera sozioekonomikoa eta soziokulturala, erakundeekiko harremanak, legedia, administrazioarekin dauden harremanak...) kontuan hartu behar dira koordinazioa indartzeko. Kanpoko koordinazioa hau da:
|
|
|
Eta diagnostiko baten bila, aldaketok Euskal Herriko espetxeetan ez ezik, mendebaldeko zigor kultur osoaren mugimendu estrukturaletan ere gertatzen ari direla baieztatu ahal izan dugu. Lan honek, gure
|
herriaren
egoera, hortaz, nazioarteko mugimendu politiko kriminal nagusien testuinguran txertatzeko balio izan badu, hori ez zen ekarpen makala izango eta berez etorkizun hobe baten itxaropena pizteko lehenengo zimentarria. Hala izan bedi!
|
|
|
Ipar Euskal
|
Herriko
egoera ekonomikoa azken hogei urte hauetan/ Perspectivas de la economa de Iparralde en los ultimos veinte años. (e).
|
|
2006
|
|
|
Ezagutzen baldin badute ere, liburuetan irakurrita ezagutuko dute, baina ez herri boliviarraren bizipenetik bertatik. Eta gero hitz egiten dute, beren erara,
|
herriaren
egoera ekonomikoaz, edo berdin herriaren egoera sozialaz, baina ezagutu gabe ari dira hizketan.
|
|
|
Ezagutzen baldin badute ere, liburuetan irakurrita ezagutuko dute, baina ez herri boliviarraren bizipenetik bertatik. Eta gero hitz egiten dute, beren erara, herriaren egoera ekonomikoaz, edo berdin
|
herriaren
egoera sozialaz, baina ezagutu gabe ari dira hizketan.
|
|
|
Sindikatuak mobilizazioa deitu zuen, kontzentrazio bat osatu zen, eta guk futbol zelaiko gazte bezala mobilizazio hori babestu behar genuela pentsatu genuen, «hau oso larria da, goazen gu ere». Niretzat hori izan zen gure
|
herriko
egoera sozial, politiko eta kulturala ulertzeko abiapuntua.
|
|
|
Diskurtso Teoriak, Diskurtso Teoriak eta Hizkuntzaren Didaktika, Hizkuntzaren Eskurapena: Ahozkoa eta Idatzizkoa, Irakaskuntza Eleanitza, Euskal
|
Herriko
Egoera Soziolinguistikoa, Hizkuntzen Didaktikarako Metodologia eta Lanabesak, eta Testu Generoen Karakterizazioa izeneko beste zazpi irakasgai, hauek ere derrigorrezkoak. c) Hizkuntzen Kudeaketan Aditu titulazioan, lizentziatura mailakoa izan gabe, zenbait kreditu bete daitezke, derrigorrezkoak batzuk eta hautazkoak beste batzuk.
|
|
|
Ustea hedatu da euskal literaturak ez duela azken berrogei urteotan gure herriangaratu den gatazka bortitza aipatu eta aipatzen, bere interes literario soilen izenean.Ordea gutxi edo aski Euskal
|
Herriko
egoera politiko latza, batzuetan miserablea, literaturalat pasatu dela erran dezakegu, Ehun metro Saizarbitoriaren nobela baizikez balitz ere adibide.
|
|
|
Estatuz kanpoko immigrazioari dagokionez, Hego Euskal
|
Herriko
egoera aztertzen dugunean kopuru erlatiboetan alde handia dago EAE eta Nafarroako datuen artean (%4 eta %9 inguru). Bestetik, EAEko herrialdeen artean ere ezberdintasunak daude:
|
|
|
2 Artikulua gaiari hurbilketa modura planteatzen da. Helburu nagusia gaia zertan den erakustea da, joera eta eztabaiden nondik norakoak azalduz, baina horregatik ez diogu uko egiten gure iritzia plazaratzeari, edo noizean behin Euskal
|
Herriko
egoerara hurbiltzeari.
|
|
2007
|
|
|
Autonomiaren egitasmoa hitz batean. Berriro ere Euskal
|
Herriko
egoera politikoaren erdi muinean kokatu nahi dugu autonomia gaia. Neure iritziz, ezkerreko abertzaletasunaren zati batean desbideratze gisako bat gertatu da une batez, departamenduaren bidean irristatzera heldu da abertzaleen parte bat, bidean argirik gabe.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistikoaren adierazle garrantzitsuenetako bat da Soziolinguistika Klusterrak antolatzen duen Euskal Herriko hizkuntzen kale neurketa. Euskal Herriko Kale Erabileraren Neurketa Orokorra 1989 urtean egin zen lehen aldiz; geroztik lau urtez behin errepikatu da, eta 2001etik aurrera bost urtez behin.
|
|
|
Adibide batzuk hartuko ditugu, eepk lagundu dituen egitasmoen artean. adibideak euskaltzaindiko Jagon sailan, ikerketa bat egin zen gazteen euskarazko aisialdiei buruz. Baxok Coyos 2011 liburuan agertzen da Ipar euskal
|
herriko
egoera eta zeharkako ohar anitz badira euskal kulturaren transmisioaz.
|
|
|
euskal kultura bera eskaini behar diogueuropar kulturari. Gure
|
herriaren
egoera hiru zatitan hain desitxuratuta izanik, hiruadministrazioren esku, alegia, Europan zaharrena den herriaren kultura (hizkuntza, ohiturak, zuzenbidea, folklorea, etab.) egituratzea eta eskuragarri bihurtzea litzateke gure eginkizun nagusia. Horra hor, Europako herri eta gizon emakumeei egindiezaiekegun ekarpenik onena.
|
|
|
Herri nomadak konponbideak bilatu behar ditu, mendebaldeko gizarteko baliabide ekonomiko eta teknologikoak erabiliz maiz. Moussak ‘En el desierto no hay atascos’ liburua argitaratu zuenean, Gerard Klein (aktore frantses ezaguna, aurkezlea eta dokumentalen ekoizlea) eta Hugues Aufray (musikaria, konpositorea eta interpretea)
|
herriaren
egoeraz interesatu ziren eta karabana solidario horren aitabitxi bihurtu ziren. “Ekintza horren bidez, tuaregen bizitza zertxobait erraztu nahi da, beren bizimodu tradizionala hondatu gabe, eta oso urrun dauden bi unibertsoren arteko zubia sortu nahi da, truke kultural, gizatiar eta espiritual horri etekin handia aterako diona”.
|
|
|
Einbiou Herri Plataformak
|
herriko
egoeraren inguruan egin duen diagnostikoaren berri eman, eta herritarren iritzi eta ideiekin
|
|
|
" Getxokoa lehenengoetariko bat da eta dagoeneko zaharkituta gelditu da aurrekontu aldetik. Proiektuaren erabiltzaile igoera kontuan hartu eta Euskal
|
Herriko
egoerara hurbildu behar da". Bere aldetik, maiatzaren 24an egin zen hitzarmenaren sinadura ofizialean (argazkian), Imanol Landa EAJren Euskara zinegotzia eta alkategaiak adierazi zuen" hitzarmena Getxoko Udala euskararen erabileraren alde aurrera eramaten ari den politikaren barruan kokatzen" dela.
|
|
|
Azpimarratu nahi dut Ekinetik ETAra zazpi urte pasatu zirela, eta denbora gehiena ikasten pasatu zutela ekintzaileek. Ikasten, bai nazionalismo zaharraren ikusmoldeak, bai eta ere Euskal
|
Herriko
egoera erkatuz munduan ziren jokamolde intelektual eta esperientzia historiko garaikoekin.
|
|
|
80ko hamarkadaren hasieran Euskal
|
Herriko
egoera orokorra diglosia anitzekoa zen. Alegia, bazen diglosia bat gaztelania eta euskararen artean eta beste bat euskararen barnean euskara batuaren eta euskalkien artean.
|
|
|
Luzaro jarraitu ahal izango genuke gogoetak eginez eskola eta hizkuntzaren berreskurapenari buruz eta luzaro jarraitu dugu Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistiko eta administratibo anitza ikusita, baina hemen lekua eta denbora agortzen ari zaizkigu. Pentsa dezagun eta elkartu ditzagun iritziak, beraz, munduko ezagutza soziolinguistikoa eta aniztasun linguistikoa aberastu dezagun...
|
|
|
Idazlan hau, Paideia eta hizkuntza: euskal hezkuntza, gure hizkuntzaren eta
|
herriaren
egoerarekiko kezkatik eta, modu zehatzago batez, euskal hezkuntzak auzi horretan duen erantzukizunaren inguruko galderatik abiatu da. Egungo pedagogian ohikoa da —globalizazioaren eraginez edo— aniztasun linguistiko kulturalaz, interkulturalitateaz edota eleaniztasunaz hitz egitea, horrek orokorrean galdera bat pizten duelarik:
|
|
2008
|
|
|
Ez dakit egun historikoa izan zen ala ez; hori denborak esango digu, baina bai izan zela egun garrantzitsua, eta ondorio positiboak ekarriko ditu gainera. Gure
|
herriko
egoera politikoa desblokeatu nahian, bakea eta normalizazioa bilatu nahian, Eusko Legebiltzarrak herriari hitza ematea ahalbidetuko duen legea onartu zuen. Oinarrizko ariketa demokratikoa izan da eta etorkizunean beste ariketa demokratiko batzuk ere egin ditugu, honako hau lehenengo urratsa baino ez baita izan.
|
|
|
Gauza bat da gure
|
herriaren
egoera itzulbiderik gabeko puntura iritsita egon litekeela onartzea. Gauza bat da amore eman behar genukeela uste izatea.
|
|
|
–Hizkuntza politika ezin da ongi eta zuzen abiatu dena delako
|
herriaren
egoera linguistikoari buruz galderak eginda, edota etorkizuneko egoerari buruz galderak eginez. Ez, oinarrizko galderak ez dira horiek, honako hauek baizik:
|
|
|
Inguruko
|
herrietan
egoera desberdinak izan ziren, batzuk hustu egin zituzten, bereziki abertzaletasunaren aldeko auzotarrak eta beste batzuetan ezinezkoa izan zen bertatik ateratzea baimenik gabe. Herritarrek, gainera, gurdiak prestatu behar izan zituzten soldaduak hornitzeko (Huidobro, 2005: 110).
|
|
|
«Euskal
|
Herriko
egoera eta Txileko maputxeena oso antzekoak dira»
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera munduko bertze herrialde batekin konparatuko zenuke?
|
|
|
Bai. Txilen ibili naiz, eta Euskal
|
Herriko
egoera eta maputxeena antzekoak dira.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera urruti dago Ameriketako Estatu Batuetakoarekin alderatuta, baina, hala ere, azken 30 urteetan hiru aldiz biderkatu da haur gizenen kopurua. Nafarroan egindako ikerketa batek ondorioztatu du foru erkidegoko bost haurretatik (15 urtetik beherakoak) bat gizena dela edo gehiegizko pisua duela; guztira, neska mutilen %13k pisatzen dute gehiegi.
|
|
|
Nola egin? Hego Euskal
|
Herriko
egoera hobeagoa da. Dirudienez, bai.
|
|
|
Manifestazioaren bukaeran, euripean baina jendez mukuru zegoen udaletxearen aurrean, Iker Uriguen bilbotarrak hartu zuen hitza. «Euskal
|
Herriko
egoera latza eta larria» salatu zuen, eta PSOE eta PPren estrategia edozein izanik ere ez dutela Euskal Herria «belaunikatuko eta damuaraziko» ziurtatu zuen. «Alternatiba bakarra uzten digute, Espainian integratzea, Euskal Herri gisa desagertzea, gure izaera eta nortasuna poliki poliki suntsitzea».
|
|
|
Sainte Marieren ustez, «erdibide bat sakondu behar da, erabat onuragarria izan den Batera prozesuaren eta gaur egun oraino abstraktuegia den autonomia estatutuaren artean». «Titulu itotzaile horietatik atera behar dugu, eta gehiago sakondu zer nolako ahalmenak behar dituen Ipar Euskal
|
Herriko
egoera soziopolitikoari begira», dio Sainte Mariek. Hori guztia oraindik mamitu gabe dagoela aitortu du ABko bozeramaileak.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera kezkagarritzat jotzen ez duten arren, zaindu beharreko arazo txiki bat dela deritzote instituzioek. Neurri handi batean «estetikotzat» jo dute plastikozko poltsek sortzen duten arazoa Hego Euskal Herrian.
|
|
|
Euskal Herrikoa dela esaten dutenean, ikuspegi kultural, sozial eta politiko batetik egindakoa dela esan nahi dute. Horrez gain, mundukoa ere badela azpimarratu dute, «Euskal
|
Herriko
egoera ulertzeko egoera orokorraren berri jakitea beharrezkoa baita».
|
|
|
«Euskal
|
Herriko
egoera ulertzeko egoera orokorraren berri jakitea beharrezkoa da»
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoerari begira, ezker abertzaleak ikusten du «aldaketaren fasea» ez dela amaitu eta horren erakusle dela Estatuak erakusten duen beldurra. Morenoren arabera, izu hori da «oinarrizko arrazoia» azkenaldian egin diren legez kanporatzeetarako eta atxiloketetarako.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera kontuan harturik indarkeriaren erabilpena goraipatu duela ebatzi du Europak
|