2000
|
|
Frantziskok, hamalau urte baino gehiagoz, 1508tik 1522ra arte, Parisen
|
egin
zituen ikastaroak, eta ondoren Sorbonako Unibertsitatean irakasletzan. Handik itzultzean, lehenik Valladolid hiriko Unibertsitatean katedradun Humanitate gaian eta ondotik Salamancan.
|
|
Frantziako Tolosan
|
egin
zituen lehen ikastaroak. Batez ere Zuzenbide Kanonikoan burutu zuen lana du aipagarriena.
|
|
Gero, 1567 urtean, Erromara jo zuen eta, Vatikanoko Tribunal nagusiko kide izendatu zutenez, aukera egokia lortu ere bai, zeren Pio V.ak, Gregorio XIII.ak eta Sixto V.ak beren kontseilaritzat hartu eta ohore handien jabe
|
egin
zuten. Eta, han ere, bertako antolakuntza eta egitarauen hobekuntzaz arduratu zen.
|
|
M. Larramendi gizon argi bezain zorrotzak, Espainiak gure herrian zeraman politikaz kezkaturik
|
egin
zituen zenbait salakuntza foruen alde. Hortaz irakurgarria da J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren So bre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua.
|
|
Lord Carnarvonek 1827an Penintsulara
|
egin
zuen bidaiaz idatzi zituen oroitzapenetan, euskaldunon foruak zehazki aipatzen ditu, Ingalaterrako Habeas corpus baino lehenagokoak izateaz gainera hobeak ere bazirela giza eskubideen aldetik begiraturik. Hori zen euskaldunon artean Argiaro garaiko giroa.
|
|
Foruen galeraren ondotik, hogeigarren mende hasierako egoerak eskatzen zuenaren arabera, garaiko iritziei buruzko galdera
|
egin
zuen Gipuzkoako Diputazioak Eibarko sozialisten Casa del Pueblora, eta honek beraien artean intelektual mailan burutza zeraman Toribio Etxebarriari eskatu zion gai horretaz zerbait presta zezala. Bi hitzaldi eman zituen 1918 urtean, La liga de naciones y el problema vasco izenburupean eta Eibarren bertan V. Fernández tipografian inprimatuak izan ziren.
|
|
XVII. mendean Arabako Batzar Nagusiek ahaleginik aski
|
egin
zuten, baina alferrik: konstituzio desberdinak zituztela-eta, lehenean jarraitu behar izan zuten.
|
|
Ondoren eta jarraipenez, Javier de Burgos-ek 1833an lurralde sailkapena
|
egin
zuenean (Euskal Herriarekin pentsatuaz, noski),. Probintzia Libreetan? (Provincias Exentas) barrendegi gisa zeuden lurraldeei ez zien eman jatorriz tokatzen zitzaien lekua.
|
|
Herriaren zentzuzko jokabideak baizik ez gaitu eramango demokraziaren bidera; grekeraz, demokrazia? herriaren burujabetza baita, eta horren arabera
|
egin
zen ONUren Adierazpena.
|
|
Baionan Abertzaleen Batasunak, Berdeek, CFDT sindikatuak eta AEK k bat
|
egin
zuten ekimenarekin, Eurogutunaren sinatze, duina, galdegiteko.
|
|
Ikasketak gazteleraz
|
egin
zituen euskalduna izanik, helvetiar konstituzioa ezagutzeak iratzartu ninduen eta hortik bihurtu nintzen euskaltzale. Mundu hau bakoitzak beretik osatu behar duela iruditzen zaidalako.
|
|
Irizpen horren giropean
|
egin
nituen 1992 eta 1993ko Ararteko txostenen aurkezpenak. Eurogutunaren kopiak ere zabaldu nituen, baina gure politikarien artean nonbait ez zuen arretazko jarrera egokirik izan.
|
|
Hori guztia kontuan harturik, ideia bikaina iruditu zitzaidan Baionan 1999 urteko urriaren 24an
|
egin
zuten manifestazioa. Demokrazia lortzeko herria iratzartu behar baita.
|
|
Edonork ikus dezala nire liburu horren 102 orrialdean nioen honako hau: . Zehazki, Real Cédula de 23 de junio de 1768, Karlos III.ak aginduaren arabera, lehenengo eta bigarren mailako irakaskintzak (enseñanza primaria y secundaria) Estatuko eskola guztietan
|
egin
zitzatela? únicamente en lengua castellana?. Baina lehenago ere, maisu maistrei isilpean, era horretako aginduak emanak zituzten Espainiako erregeek, gaztelerari bakarrik bidea emanez.
|
|
Adibidez, Bizkai Gipuzkoetan Oñaz eta Ganboarren arteko guduketaz baliatu ziren Gaztelakoak, talde baten alde jokatuz eta elkarren arteko zatiketa geroz handiagoak bultzatuz, harik eta lurralde guztiaren jabe
|
egin
ziren arte. Geroago, gauza bera egingo zuten Nafarroan, Agramont eta Beaumont taldeekin.
|
|
hark Durangoko nekazariei foruak. Hala ere, aldi hartan oraindik bakeak
|
egin
ezinik zebiltzan.
|
|
–Badakite bada horrelako aginteak eskatzea, ta erakartea, dala goitikan behera gure fueroa haustea: eta ez dirala
|
egin
beharrak, baizik huts hutsik obeditu beharrak. Badakite, ez gobernariak ezen ez eta harekin batean bere bilguma osoak ere, ezin kenduko digula fueroak ematen digun eskua, libertadea ta bidea?.
|
|
10 artikulua. Pertsona orok eskubidea du, berdintasun osoan, auzitegi burujabe eta alderdikeriarik gabean jendaurrean hitz
|
egin
eta zuzentasunez entzun diezaioten, nahiz bere eskubide eta betebeharrak erabakitzeko, nahiz bere aurkako salaketa penalak aztertzeko.
|
|
Euskararen alderako argudioak erabiltzeko, uste dut on zaigula euskarak historian zehar izan dituen gorabeherak ezagutzea. Asmo horrekin
|
egin
nuen Euskararen ostarteak (1998) deritzan liburua, gure iragana era orokorrean agertuz.
|
|
Felipe IV.ak, bere aldetik, Juan de Isasi eibartarra hautatu zuen bere semeen, ayo? (irakasle gisa), eta Elgoibarren 1635eko apirilean
|
egin
ziren Gipuzkoako Batzar Nagusietan irakurri zen bere gutun bat, non zioen Baltasar Printzeari gogozko zitzaiola euskara: –gusta su alteza a ratos que se le hable en bascuence y cuenta en nuestra lengua algunos números muy naturalmente?.
|
|
Bestalde, gogoan hartzekoak ditugu R.M. Azkue eta J.M. Barandiaranen bilketa lanak. Gai honetaz, neronek Julene Azpeitiaren Amandriaren altzoan (1961) liburuari
|
egin
nion hitzaurrean herri ipuinei buruz esan nuena berretsi nezake: herri ipuinak dira literaturaren aurrenengo kimuak, noski, haiexek izan direlako kulturadun hizkuntzen literatura oinarri.
|
|
Diario de Navarra tik hor ari izan zaigu Ollarra, oilarkeriak
|
egin
nahirik, baina oilandaren gisa. Batetik, Lingua Navarrorum euskara ez zela sinestarazi nahian eta, bestetik, egunkari horretan euskara batuaren aurka gipuzkera eta inoiz bizkaierazko artikuluei leku eginaz.
|
|
Espainiako Konstituzioaren Título preliminar delakoaren 1, 2 eta 3 artikuluen aurrean ere ez da zuzena. Bestalde, 1948ko Nazio Batuen Giza Eskubideen Adierazpenak dioena ongi ulertu eta zuzenbidez jokatuz gero inongo politikok ez luke horrelakorik
|
egin
behar. Euskaltzaindiak arrazoiz salatu zuen giza eskubideen aurka doan nafar jurista eta politikoen jokaera hori (ikus Euskera, XL, 1995, 555 orr.).
|
|
Euskararen Legeak markatutako helburu hori ahalik eta hobekien bete ahal izateko, Gobernuak Irratien FM frekuentzia berrien banaketarako deia
|
egin
baino lehen, Kontseiluaren gehiengoak eskatutako ohiz kanpoko bilera batean, Kontseilukoek Nafarroako Lehendakari jaunari eskatu zioten Iruñerrirako deialdi bikoitza egin zezala, gaztelaniazko eta euskarazko irratiena alegia.
|
|
Euskararen Legeak markatutako helburu hori ahalik eta hobekien bete ahal izateko, Gobernuak Irratien FM frekuentzia berrien banaketarako deia egin baino lehen, Kontseiluaren gehiengoak eskatutako ohiz kanpoko bilera batean, Kontseilukoek Nafarroako Lehendakari jaunari eskatu zioten Iruñerrirako deialdi bikoitza
|
egin
zezala, gaztelaniazko eta euskarazko irratiena alegia.
|
|
Esleipenean, ordea, Gobernuak Kontseilu honi agindutakoa ez betetzeaz gainera, alderantzizkoa
|
egin
zuen, eta hori izan zen, hain zuzen ere, 1998ko azaroaren 20ko prentsaurrekoan salatu zuena. Eta horrekin batera, jakitera eman zuen Kontseiluaren gehiengoak 1998ko urrian beste bilera bat egitea eskatu zuela eta Gobernuaren erantzuna ezezkoa izan zela.
|
|
Hori guztiori aski ez dela, Gobernuak ez zuen bete berak Kontseiluari ezarritako arauek agintzen dutena ere; izan ere, urtean bi bilera egitera behartua dago, eta 1998an bat besterik ez baitzen
|
egin
, Kontseiluaren gehiengoak egin zion eskakizunari ezezkoa emanez.
|
|
Hori guztiori aski ez dela, Gobernuak ez zuen bete berak Kontseiluari ezarritako arauek agintzen dutena ere; izan ere, urtean bi bilera egitera behartua dago, eta 1998an bat besterik ez baitzen egin, Kontseiluaren gehiengoak
|
egin
zion eskakizunari ezezkoa emanez.
|
|
Administrazio Publikoetako lanpostuen hizkuntz eskakizunak arautzen dituen Foru Dekretu baten zirriborroaz informatzeko besterik ez dute deitu. Batzordeak kritikak eta aldaketa iradokizunak
|
egin
zizkion zirriborroari. Baina batzordearen ekarpenek errespeturik gabeko tratamendua jaso zuten eta zegozkien aktetan jasotako testua ez zetorren bat, ez letraz ezta izpirituz ere, batzordekide gehienek bozketaz erabakitakoarekin.
|
|
Argi ikus daiteke, gaur egungo agintariak, garai batean erresumari saldukeria
|
egin
zioten Beaumontarren jokabide beraren jarraitzaile direla eta ez nafar erresumari hain leial jarraitu zion Agramont taldearena. Baina bere herriaren alde gizontasunez begiak itzarririk adi egon nahi dutenei, Arturo Campionen Navarra en su vida histórica (1929) eta El Genio de Navarra (1936) deritzen liburuen berrirakurketa komeni zaie.
|
|
–Hemen guraso eta maisuak falta handi bat erremediatu behar dute, eta gure Euskal Herriari oraindaino baino mesede gehiago
|
egin
. Jenteen artean beste Lenguajerik Euskera baino ditxa gabeagokorik ez da ikusi, eta gure jatorrizko, edo jaiotzako Hizkera ez balitz bezala eta Euskaraz hitz egitea pekaturik haundiena balitz bezala, giza artetik kendu, eta lurpean ondatu nahi dute, eta Eskoletan sortija edo siñalearekin, azote eta kastiguarekin eragotzi nahi dute.
|
|
Zer erakeria itsuagorik hau baino? Euskaldun prestuak, ez arren horrelako ofentsarik zuen lehenengo eta beti behar duzuen Eus kerari
|
egin
. Zuen juizioa non da?
|
|
Dekretu horri erregeak
|
egin
zion sarrerakoan zioen: –Hoy es general la preocupación que en España se siente por asegurar el mantenimiento y la supervivencia de esta lengua conservada, hablada y transmitida por el pueblo...?.
|
|
Ramón Menéndez Pidal zenak, berriz, Eusko Ikaskuntzaren eskariz 1921ean Bilbon eskaini zuen hitzaldi hartan beste honako aitorpen hau
|
egin
zuen: –Tenéis la fortuna de que vuestro pueblo sea depositario de la reliquia más venerable de la antigüedad hispana.
|
|
Baina ondotiko politikariek gauzak ez dituzte behar bezala eraman giza eskubideei dagozkienetan. Jaramon gutxi
|
egin
zaio Dei xionne legeari, eten eta deuseztu dituzte lege horren arabera A. Chamson, M. Legris eta P. Sérant jaunek erakutsi zizkiguten itxaropen bikainak, eta jaramon gutxiago egin diote 1953ko Unescoren gomendiozko L, emploi des langues vernaculaires dans l, ensei gnement delakoari. Horregatik, hor egon da geldi 1992an Europako Kontseiluan aurkeztu zen Eurogutuna.
|
|
Baina ondotiko politikariek gauzak ez dituzte behar bezala eraman giza eskubideei dagozkienetan. Jaramon gutxi egin zaio Dei xionne legeari, eten eta deuseztu dituzte lege horren arabera A. Chamson, M. Legris eta P. Sérant jaunek erakutsi zizkiguten itxaropen bikainak, eta jaramon gutxiago
|
egin
diote 1953ko Unescoren gomendiozko L, emploi des langues vernaculaires dans l, ensei gnement delakoari. Horregatik, hor egon da geldi 1992an Europako Kontseiluan aurkeztu zen Eurogutuna.
|
|
Guztiok dugu bizitzeko eskubidea eta, ezbairik gabe, inork eta ezergatik ez du beste bati bizia kentzeko eskubiderik. Behin eta berriz oihu
|
egin
beharrean gaude: hilketarik ez, indarkeriarik ere ez, eta kale borrokak baztertu.
|
|
Begiak itxi zituen gero, Rocío García de Mainuetaren irudia burura ekartzeko, eta Euskal Herrian zain izango zuen neska puska harekin gogoratuta plazerraren gailurretara ailegatzeko. Bitartean, zast eta zast hasi zitzaion, malguki guztiek oihu egiten zuten ohe zahar hartan, eta begiak itxita ahalegina
|
egin
zuen, ukitzen ari zen azal hura Rocíorena zela imajinatzeko; eta titi haiek, atzera eta aurrera dantzan zebiltzanak, bere ametsetako neskarenak zirela, eta txiliotxo lizun haiek.
|
|
Baina ezin zuen etsi: ahalegina
|
egin
zuen gutxienez Rocíoren begiak irudikatzen. Eta bazirudienean helburu hori lortua zuela, Rocíoren begiek itxuraldaketa sakon bat jasaten zuten eta, automatikoki, ez soilik begiak baizik eta Eiderren aurpegi osoa ere agertzen zitzaion.
|
|
Ahaztu nahi duzunak, edozer izanda ere, jadanik aztarnaren bat utzi du zugan. Nahi baduzu ahalegina
|
egin
dezakezu; baina laster konturatuko zara ekintza guztietan, leku guztietan, zurekin batera izango duzula ahaztu nahi duzun hori.
|
|
–Bai. Sei urte pasatu dira, eta oraindik ezin dut sinetsi mutilak
|
egin
zidana. Gertatutakoa gertatu eta gero Irlandara etorri nintzen bizitzera, eta gutxienez lantxo bat aurkitu dut aterpetxe honetan, eta horrek ematen dit aurrera segitzeko poza.
|
|
Gertatutakoa gertatu eta gero Irlandara etorri nintzen bizitzera, eta gutxienez lantxo bat aurkitu dut aterpetxe honetan, eta horrek ematen dit aurrera segitzeko poza. Baina hala ere ezin dut ihes
|
egin
lehengo oroipenetatik.
|
|
Gau hartan Txemak apenas
|
egin
zuen lorik. Irinaren etxean pasatu zuen gaua, Derryn bertan.
|
|
Abiadura handia zeramaten. Eta segundo bateko gauza izan zen, Irina ez zen ohartu ere
|
egin
: Txemak salto egin zuen neskaren hanketara, eta bultza egin zuen beherantz gorputzarekin, azeleragailuak ia hondoa jo zuen arte.
|
|
Eta segundo bateko gauza izan zen, Irina ez zen ohartu ere egin: Txemak salto
|
egin
zuen neskaren hanketara, eta bultza egin zuen beherantz gorputzarekin, azeleragailuak ia hondoa jo zuen arte. Ezker eskua, berriz, neskaren eskuetara eraman zuen eta bolante kolpe izugarria eman zuen.
|
|
Eta segundo bateko gauza izan zen, Irina ez zen ohartu ere egin: Txemak salto egin zuen neskaren hanketara, eta bultza
|
egin
zuen beherantz gorputzarekin, azeleragailuak ia hondoa jo zuen arte. Ezker eskua, berriz, neskaren eskuetara eraman zuen eta bolante kolpe izugarria eman zuen.
|
|
Hori da gure oilarrak duen dohaina. Edo zuena, zuzen hitz
|
egin
nahi badut.
|
|
Bere ahalmena frogatu nahi izan zuen, azken aukera gisa, hamabost segundo geratzen zirenean. " Kuu..."
|
egin
zuen ezinean.
|
|
Aguuuur, esan zuen oilarrak berekiko, eta bere hegal txikiak luzatu zituen kanposantuko hormatik behera salto egiteko. Han azpian, jauzi
|
egin
nahi zuen tokian bertan, hilobi baten apaingarri edo, gurutze zorrotz bat zegoen, ezin hobea bertara salto eginda bihotzaren erditik sartzeko. Bera zen munduaren akaberaren erruduna:
|
|
Gurutzeari begiratu zion berriz, ondo kalkulatu eta punta zorrotz hura bihotzean iltzatzeko. Aguuur, eta salto
|
egin
zuen burdinarantz. Bost lau hiru bi bat.
|
|
Dingle!, pentsatu zuen Txemak, eta gau osoan zehar presente izandako Eiderren irudia indartu
|
egin
zitzaion. Fergusek begiak ondo zabaldu zituen eta atentatu hura beldurgarria izan zela gaineratu zuen.
|
|
Arrastia zen, eta hondartzako pasealeku hutsean zehar nenbilen egunkaria irakurtzen. Bost haietan erreparatu nuen, izan ere ahopeka ari baitziren hitz egiten, eta horrek harritu
|
egin
ninduen. Eta bat batean, Enniseko bidetik, Chrysler zuri bat azaldu zen, luze horietako bat, badakizue; eta hondartza parean jiratu eta bere barrutik bi tipo irten ziren.
|
|
Eta badakit zerbait absurdua ematen duela, ezin dela hain modu sinplean bost pertsona hil, baina holaxe izan zen. Lealista protestanteek ez zuten zirkinik ere
|
egin
, pistola ateratzeko edo oihu egiteko. Ezer ez.
|
|
Ezer ez. Gero, bost haiek hilda eta ondo hilda zeudelarik, tiratzaileak eurengana hurbildu eta errematatu
|
egin
zituzten, banan banan. Gero ihes egin zuten.
|
|
Gero, bost haiek hilda eta ondo hilda zeudelarik, tiratzaileak eurengana hurbildu eta errematatu egin zituzten, banan banan. Gero ihes
|
egin
zuten. Nik ere lasterka egin nuen alde, hondartzaren ertzean dauden harritzarretan ezkutatzera.
|
|
Gero ihes egin zuten. Nik ere lasterka
|
egin
nuen alde, hondartzaren ertzean dauden harritzarretan ezkutatzera. Eta ez nion emazteari kontatu, epaiketetarako gogorik ez nuelako; eta orain, aldiz, zertarako esango diot..."
|
|
Amilduz eta amilduz, ematen du ez zarela inoiz iritsiko olatuaren aparra sentitzera. Ez dira gutxi izan sentsazio horren jabe
|
egin
direnak. Suizidak.
|
|
Kauendios, bota zuen, eta supituan konturatu zen oinen ehuneko ehuna lurrean jartzea zela onena, haize harekin ez zegoela funanbulu jokotan ibiltzerik. Atzeranzko pauso bat emateko ahalegina
|
egin
zuen baina azken haize kolpe hura gogorregia izan zen, eta ostia ostia... ikusi zuen gorputzak ez ziola behar bezala erantzun, eta ezinbestean erortzen hasia zela. Besoak mugitu zituen gorputzaren beheranzko indarrari kontra egiteko, baina beranduegi zen eta jadanik turista zaharren oihu eta laguntza eskaera antzuak ere ez zituen entzuten.
|
|
Ez zion astirik eman zain zuen itsasoari begiratzeko eta ez zekien zein harriren kontra jasoko zuen lehen kolpea. Zorabiatu
|
egin
zen bere begien aurrean zeru, itsaso eta lurrak bueltaka ikustean. hiltzera doazenek ikusten omen duten bezala, bere bizitza osoa agertu zitzaion argazkietan, edo diapositibetan, gustuen arabera beti ere.
|
|
Konturatu denerako ni ez naizela intsektu bat ohartu denerako bere begiak hurbilegi nituen eta hegal hezurtsuarekin igurtzi
|
egin
dit aurpegian.
|
|
Ezer ez zegoen bezala beste toki guztietan, eta bazekiela alferrik ari zela, koño, eta zer!! Baina Txemak, irribarre umil bat eskainiz, baietz
|
egin
zuen buruarekin.
|
|
Leo’s Hostel hartan logelak handiak ziren, sabai altukoak eta, batez ere, hotzak. Baina Txemari hamabi pertsonarentzako logela huts bat tokatu zitzaion, dena berarentzat, eta pozik sentitu zen, inork gaizki begiratuko zion beldurrik gabe
|
egin
baitzezakeen nahi zuen guztia han: ordenagailuarekin ibili, jan, lo egin eta, zergatik ez, mozkortu.
|
|
Baina Txemari hamabi pertsonarentzako logela huts bat tokatu zitzaion, dena berarentzat, eta pozik sentitu zen, inork gaizki begiratuko zion beldurrik gabe egin baitzezakeen nahi zuen guztia han: ordenagailuarekin ibili, jan, lo
|
egin
eta, zergatik ez, mozkortu. Komunera joateko logelatik irten beharrak ematen zion nagia, eta zegoena baino pixkatxo bat eroago egonez gero logelako leihotik behera egingo zuen txiza.
|
|
Hobe zen Eiderri buruz gehiago ez jakitea. Ahaztu
|
egin
behar zuen, ahaztu. Bertan behera utzi.
|
|
Eta Galway igaro ondoren walkmanean sartu nuen kasetea eta entzuten hasi nintzen. Hasierako kilometroak ez zetozen bat nik Connemaraz nuen ideiarekin, eta beraz itzali
|
egin
nuen walkmana. Baina apurka apurka etxeak desagertzen hasi ziren, lurralde gero eta latzago bati utziz lekua.
|
|
Ordu eta erdi eman nuen bertan, geldi, zain, furgoneta urdin bat geratu zen arte, leiho ilunak zituena. Nire ondoan zenean, ateetako bat zabaldu eta ikusi nuen barrura sartzeko gonbidapena
|
egin
zidana Duncan zela. Ez nuen batere gogorik eurekin batera bidaiatzeko.
|
|
Beharbada, balantza batean jarrita, sei horiekin bidaiatzeak alde txar gehiago izango zituen onak baino, baina ordurako furgonetara igoa nintzen. Lekua
|
egin
zidaten mutilek, niretzako aulkirik onena utzita. Euretako batzuek nahikoa estu bidaiatu zuten nire erruz.
|
|
Nik konpresak behar nituen. Euskal Herritik ekarri nituen batzuk, eta nezeserrean eramaten nituen, baina desagertu
|
egin
zitzaizkidan. Norbaitek eta, larregi pentsatu barik, ri ra hartuko zituen.
|
|
Eta beharbada ez zidaten utziko aterpetxeko egonaldia ere ordaintzen. Eta behin ere ez zidaten txarto begiratu, edo iraindu, edo proposamen arrarorik
|
egin
. Ez:
|
|
Ennistymonera gindoazela auto zuri batek argiekin keinu
|
egin
zigun. Begira geratu nintzaion, munduan gehien gustatzen zaizkidan autoak aspaldiko Chrysler horiek baitira.
|
|
Bera ikusteko gogoak, desertuan bezala oasiak. " Zergatik
|
egin
dute argiekin?", galdetu nion Ralphi. " Lainoen kontrako argiak piztuta neramatzan.
|
|
Baina (eta hemen hasten da kontatzeko zailena, hain zuzen ere zoragarriena delako) Ralphek ez zuen Lahincheko bidea hartu, Galwaykoa baino. Izugarri beldurtu nintzen; erabat paralizatuta nengoen eta oihuka hasiko nintzatekeen Ralphek furgoneta bide ertzean geratu eta hain ezti berba
|
egin
ez balit. Batez ere bere begirada zintzoak lasaitu ninduen.
|
|
Begiekin adierazten zidan ez zuela intentzio txarrik, hain zuen espresio barea. Eta asko lasaitu ninduen beste zerbait ere
|
egin
zuen, ordurarte ez Rocíok, ez Jabik, ezta Txemak berak ere hain era benetakoan lortu ez zuten zerbait: nire izena aipatu zuen behin eta berriro, bost hizki horiek gozatuz bezala, Eider hitzaren txoko guztiak deskubrituz bezala, eta Eider, Eider esaten zuen bitartean egia bor borka jaurtitzen zuten bi begi horiekin egiten zidan so.
|
|
Aste batzuk lehenago ezagutu zutela elkar, drogen aurkako talde horretan bolondres sartu zirenean. Baina Ralphi ez omen zitzaion gustatzen euren arteko giroa, eta Dinglen hartu ninduten momentutik bururatu omen zitzaion nirekin
|
egin
behar zuela ihes. Bestela ere alde egingo zuela, bakar bakarrik baina.
|
|
Esan zidanez, Dingleko atentatuaren egunean ere nirekin jator hitz
|
egin
besterik ez zuen nahi. Nahiko tristatuta itzuli zela etorritako bidetik, nire erantzuna ez zitzaiola asko gustatu, zakar jokatu nuela berarekin.
|
|
Ehundaka. Bazkaldu ere ez genuen ganoraz
|
egin
... Ihesean bezala ibili ginen, horixe!
|
|
Deskonektatzeko leku aproposa, benetan: itsasoa, haizea, euria askotan... txoko bikaina mundutik ihes
|
egin
nahi duenarentzat. Gela bi eta sukaldea ditu, eta komun txiki bat ur berorik gabekoa.
|
|
Gaur, atzoko bidaiaren ajeak oraindik gainean genituenez, ez dugu gauza handirik
|
egin
. Bakoitzak gela batean egin du lo, baina berdin izango litzaidake Ralphekin lo lo egitea.
|
|
Gaur, atzoko bidaiaren ajeak oraindik gainean genituenez, ez dugu gauza handirik egin. Bakoitzak gela batean
|
egin
du lo, baina berdin izango litzaidake Ralphekin lo lo egitea. Akaso gaur gauean.
|
|
Hautsak gure aurpegiak estali ditu eta segituan batu da beheko suaren kearekin. " Gustatuko zaizu, Eider", eta niri kristoren gogoak sartu zaizkit bere gainera salto
|
egin
eta musuka hasteko, horrelako lurrikara sortu baitzait tripetan.
|
|
Baina barre goxo bat baizik ez diot
|
egin
, eta eskuetan hartu dut berak emandako liburua. " Connemara in our heart" du izena, Elijah U. Oann izeneko norbaitek idatzia.
|
|
Eta nik baietz esan diot. Ez dakit ze hitz erabili dudan baiezkoa emateko, berbok berez
|
egin
baitidate ihes eztarritik, eta beraz ez dut aukerarik izan nire erantzuna gramatikalki zuzena zen frogatzeko.
|
|
Mesfidati aritu da, uzkur. Ez du atea zeharkatu, eta esan beharrik ez gonbidapenik ere ez digula
|
egin
barrura sar gintezen. Eta beno, argazkia erakutsi diot eta zirkinik egin barik erantzun dit" a, bai... aspaldi hil zen Paddy".
|
|
Ez du atea zeharkatu, eta esan beharrik ez gonbidapenik ere ez digula egin barrura sar gintezen. Eta beno, argazkia erakutsi diot eta zirkinik
|
egin
barik erantzun dit" a, bai... aspaldi hil zen Paddy".
|
|
Derry Irlandako borrokaren gakoetako bat da, toki ia mitikoa. Hori ikusi
|
egin
behar dut, nola ez!
|
|
furgoneta ez da berea, baizik eta drogen aurkako talde horrena. Eta noski, Duncanek eta honezkero salaketa jarriko zuten, lapurtu
|
egin
dugula eta auskalo zenbat deabrukeria gehiago. Batek daki, agian IRAkide beldurgarri batzuk garela ere esan dute bost horiek.
|
|
Gau hartan amets
|
egin
zuen. Eta ez zen, izatez, ametsen esanahiaz fidatzen diren horietakoa, baina izerditan esnatu zen, amestutakoa egia ote zen dudarekin.
|
|
Baina berdin zion. Ametsek esanahirik baldin badute, Txema poztu
|
egin
zen izandako amets haren esanahiarekin.
|
|
Pinguinoen kontu horrekin apur bat erretxindu zen, bai, baina askoz ere handiagoa zen Txemaren barruko poza, ikusita Eider zela orain ezeren ideiarik ere ez zuena. Eider, hain aurrerakoia zen hura, Irlandara joatearen erabakia atentatu baten gorabeheran hartu zuen hura, egunero egunkaria" Mundua" ataletik hasten zuen hura, IRA eta INLAren arteko banaketari buruzko tesia
|
egin
zezakeen hura; Eider alegia, ez zela konturatu IRAko kide baten zakila ari zela jaten.
|
|
Segi horrela, bai, eta noizbait konturatuko zara zeu zarela hemen engainatuena: zure maitale polita ihesean dabilen terrorista bat dela, Chrysler zuriko bidaiariak ez zirela turista soilak, argiekin ez zutela
|
egin
Ralphek lainoen kontrakoak piztuta zeramatzalako. Segi horrela, esaten zuen Txemak berekiko, eta garaipentxo bat emango didazu.
|
|
Ilusioa hiltzea zein den gogorra. Eta Txemaren ilusioak Connemarako malkarren batetik
|
egin
zuen salto, eta berarekin batera Eiderrekiko maitasunari eusteko gogoak, eta sentimenduen zurrunbilo hartan arrazoi bat bilatu nahiak, eta denak egin zuen salto malkarretik. Denak, Txemak izan ezik.
|
|
Ilusioa hiltzea zein den gogorra. Eta Txemaren ilusioak Connemarako malkarren batetik egin zuen salto, eta berarekin batera Eiderrekiko maitasunari eusteko gogoak, eta sentimenduen zurrunbilo hartan arrazoi bat bilatu nahiak, eta denak
|
egin
zuen salto malkarretik. Denak, Txemak izan ezik.
|
|
–Esan nahi dudana da, eta lasaitu zaitez, esan nahi dudana da Eiderrek hori guztia
|
egin
bazuen zerbaitegatik izan zela. Ez zen be....
|
|
Suabe, e? Eider garai txar bat ari zen pasatzen, eta ziur naiz heriotzaren aukera
|
egin
bazuen ondo hausnartutako erabakia izan zela.
|
|
Bitakora deitzen zion, pija halakoak. Eta bazuen lana, eta bizitza osorako promesa
|
egin
zion mutil lagun engainatu bat, eta pisu bat bere zain. Ez, Eiderrek ez zuen arazo ziztrinik ere.
|
|
Hor denak gogorarazten dit Eider. Jolasteko erabiltzen zuen panpina nintzen, baina aspertu
|
egin
zen nonbait; eta txarrena da orain ere, hilda dagoela ere, bere panpina naizela. Ni tontoa naiz, Jabi.
|
|
Abuztuko egun hartan presoek su eman zioten euren aterpe bakarra zen Santa Barbara kartzelari. Bertako 498 presoek, guztiek alegia,
|
egin
zuten alde. Kea eta kaosa aprobetxatuz korrika bizian irten ziren, askatasunaren besoetara heldu arte atsedenik hartuko ez zutela jakinik.
|
|
Askotan iruditu zitzaion hango hura Eider zela, eta gero beste hura. Zerbaiten bila?, galdetu zion neskak, eta Txemak keinu bat
|
egin
zion ezezkoan, edo ez zekiela, edo ez ziola galdera ulertu. " Sorry, are you all right?" galdetu zion berriro, Txemaren begi erneekin beldurtuta.
|
|
belaunak, sustraietatik agertu behar zuen umeak bidea libreago izan zezan buru likatsua ateratzean. Indarra
|
egin
zuen, bere eskuen noraezean kausitutako beso arrotz bat oratu zion, kexu indartsu batek egin zion ihes eztarritik gora umearen burua ate zarratuak irekitzen ari zela ohartzean.
|
|
belaunak, sustraietatik agertu behar zuen umeak bidea libreago izan zezan buru likatsua ateratzean. Indarra egin zuen, bere eskuen noraezean kausitutako beso arrotz bat oratu zion, kexu indartsu batek
|
egin
zion ihes eztarritik gora umearen burua ate zarratuak irekitzen ari zela ohartzean.
|