2000
|
|
«espanglish»a, alegia, XX. mendearen hondarrean sortua, ingelesa eta espainiera batzearen ondorioz. Emeki emeki, arrotza egingo zaien herri zabala bistaraziko zaie eta, aurrera
|
egin
ahala, gogora ekarriko dituzte beren oroimenean ahantzita zeuden elementu franko. Halaxe, gizonak gero eta jarrera iheskorragoa erakutsiko duen neurrian, emakumeak bertan atzemango dituen elementuak bereganatuko ditu.
|
|
Badaude hitzak betidanik zentzu peioratiboa izan dutenak. Eta hitz horien artean badaude hainbat, denborak aurrera
|
egin
ahala, gero eta esanahi itsusiagoz kutsatzen direnak. Hitz horietatik batzuek gora-beherak ezagutzen dituzte eta inoiz itxuraldatzen hasten dira eta zentzu garbi eta aldekoagoa ezagutzen.
|
|
Abiapuntu tragiko eta erromantikoa eman dio Julen Gabiriak bere estreinako nobelari. Kontakizunak aurrera
|
egin
ahala, ordea, bestelakorik topatuko du irakurleak.
|
|
Bakoitza bere bidetik, inoiz elkartu gabe, joan zitezen zen hasierako asmoa. Baina nobelak aurrera
|
egin
ahala, hasierako rolak nahastu egiten dira. Pertsonaiek bizitza propioa hartzea oso aberasgarria izan da
|
|
Castro Urdialesen erroldaturik ez dauden 20.000 horien artetik gehienak Bilbo Handitik etorri dira, Ibar Ezkerretik bereziki. Zonaldeko bizi kalitateak behera eta etxebizitzen prezioek gora
|
egin
ahala, Castroko bizi kalitateak eta etxebizitza merkeek erakarrita hurbildu da hainbat eta hainbat bizkaitar. Baina bertako alkatetzatik esandako hitzen arabera," lotara soilik etortzen dira".
|
|
Bizkaierak aurrera
|
egin
ahala, zalantzak eta galderak ere sortu ohi dira. Zein da euskalkiari dagokion lekua?
|
|
Prioia nerbio sistemara heldu eta zabaltzen hasten denean ez dago berau geratuko duen ezer. Gaitza sabeletik gorputz osora nerbio sistema hau erabiliz hedatzen da, proteina arruntak eraldatuz, motelago hasieran eta gero eta azkarrago denborak aurrera
|
egin
ahala. Biktimaren garuna bizitzarik gabeko belaki masa bihurtzen da eta ondoren, heriotza datorkio.
|
|
Urtaroen garapenak baldintzatuko ditu gertaerak. Izan ere, narrazioak aurrera
|
egin
ahala, maitaleen maitasuna udarara gerturatuz gero piztuz doala antzemango dugu: udarako argitasuna maitaleen alaitasunarekin bat dator.
|
|
Javier Rojoren ustez, Rakel Beaumont kontakizunari erromantizismo handia dario. Hala ere," istorioak aurrera
|
egin
ahala, erromantizismoak misterioari utziko dio lekua eta thriller baten ezaugarriak hartuko ditu kontakizunak." (El Correo VIII) Bigarren narrazioan, honen moduko garapena ere suma daiteke. Idazleak sortaraziz irakurlea irakurtzen jarraitzera bultzatu nahi du.
|
|
Haatik, hasieran bereizturik aurkezten zaizkigun bi istorio hauek, narrazioak aurrera
|
egin
ahala, espazioan eta denboran gerturatuz joango dira. Eta hurbilketa hau azaleko nahiz sakoneko alderdietan suma daiteke.
|
|
Lehen zatian plano bakarra aurkezten zaigun arren, bigarren zatitik aurrera aurreikusgarria zirudien narrazioa korapilotuz joango da. ...artitzeko orduan liburu osoaren haria zena ez da azkenean kristal zati hautsi bat baino, ispilua eratzen duten kristal zati guztien arteko bat." (Egunkaria) Egileak berak dioskun bezala," Hasieran, beharbada, errealagoa, sinesgarriagoa da kontakizuna, baina apurka apurka gero eta gauza eta pertsonaia bitxiagoak hasten dira agertzen." (Egunkaria XII) Ondorioz, bigarren zatian aurrera
|
egin
ahala, eleberrian hiru plano ezberdin azaltzen zaizkigula ikusi ahal izango dugu. Hiru plano hauek bigarren zatiko lehen atalean egiten dute bat.
|
|
ikus 1.4) Izan ere, bidaiaren istorioaren ibilbidean amodiozko istorio bat tartekatuko du. Itxuraz, bidaia izpiritual honek indar gehiago bereganatuko du narrazioak aurrera
|
egin
ahala. " Azken batean, bidaia honetan pertsonaia konturatu egiten baita bidaiekiko bere zaletasuna, zer den ez dakien baina bilatzen duen zerbaiten lasterketa dela.
|
|
" Azken batean, bidaia honetan pertsonaia konturatu egiten baita bidaiekiko bere zaletasuna, zer den ez dakien baina bilatzen duen zerbaiten lasterketa dela. Baina mutila ez dago bakarrik, neska du itxoiten, bidaiak noiz amaituko." (Egunkaria III) Baina, istorioan aurrera
|
egin
ahala, ordura arteko narrazioaren zenbait ezaugarri hankaz gora utziko dituen beste pertsonaia batekin topo egingo dugu: egunkari bat irakurtzen ari den pertsonaia baten bidez, plano ezberdinak txertatu ahal izango ditu.
|
|
Hasieran, gaindosi baten eraginez hil zela zirudien. Baina, gertakariak aurrera
|
egin
ahala, hilketaren susmoa piztuz doa. Honela, bere anaiaren bizimodua nolakoa zen ezagutzeko aukera izango du.
|
|
Bilbo, Donostia, Baiona; abuztuak 3, uztailak 10,... Horretaz gain, liburuak aurrera
|
egin
ahala, gero eta hausnarketa gehiago eskaintzen dizkigu. Horietako batzuk Euskal Herriko egoeraren ingurukoak dira:
|
|
lehen eleberrian, Bob Ieregi eroetxeko zoroen artean kokatzen du; bigarrenean, era bertsuan, erakunde armatuan sator modura sartu den ertzain bat izango da istilu gehienen ardatza. Hortaz, eleberrietan zehar hain bereizturik aurkezten zaizkigun bi plano hauek estuki uztartzen dira istorioek aurrera
|
egin
ahala. Are gehiago, lokarri gisa aurkezturiko bi pertsonaia hauek izango dira musikaren berri emango digutenak:
|
|
Aurkeztu dudan euskokultur gaien saila lan hipotesia besterik ez da, gure kultura antolatzeko eta esparrubakoitzeko barneko egitura eta besteekiko harremanak bideratzeko. Behin behinekoegitura da, lan
|
egin
ahala berrikusi duguna. Giza genoma gutxi gorabeheranolakoa zen aspaldian asmatu zen.
|
|
Animalia eta landareen hezketa edo domestikazioak aurrera
|
egin
ahala, gizakia ingurunea eraldatzen hasi zen; basoak erre zituen abereentzat larreak irabazteko, lurrak landu zituen eta ehiza, zeharo baztertu ez bazuen ere, bigarren mailara pasatu zen. Gainera, domestikazioak janaria izatea ziurtatzen zuenez, herrigune antolatuak eratzeko egitura ekonomikoa eskaini zion Neolitoko gizarteari.
|
|
Debekatuta dago hau, bai, esplizitoki, aldi berean, espiraletan jardutea edo espiralki jokatzea; ajerezaren arauen arabera, espirala, puntu batean sortzen dena, biziaren iturri baita, itzuliak eginez infinituraino luza daitekeena. Hori horrela izanik, espiralak konotazio zuzenak ditu ekologiarekin, naturarekin eta sorkuntzarekin, eta ajerezak, kontzeptu horiek deuseztu ez, baina ez ditu onartzen, garaietan aurrera
|
egin
ahala eta bere praktika asko zabaldu eta herrikoitu delarik, ikuspegia zertxobait malgutu den arren. Praktikan, baina, espiralki joka  tzea guztiz debekatuta dago, non edo non ez gaur, ez hemen, mugimendu horren aurrean itsuarena egiteko joera ikusi bada ere.
|
|
Hala gauzak, ustekabean rockarena ez, baina Rubenena izan da gaur bisitatu ahal izan dudan museoa, izan ere, hitz
|
egin
ahala, bere bihotzeko gela gehienetako ateak zabaldu dizkit, eta ni edozein museotan baino zurtuago eta txundituago geratu naiz beraren aitorpenekin.
|
|
Denborak aurrera
|
egin
ahala, ordea, sakabanatzen hasi gara. Egurrezko mendi errusiarrera igotzeko, esate baterako, ilara luzeegia zegoen, artean bero handia egiten zuen (beti behar da aitzakiaren bat), eta Rubenek eta biok txalupetara jo dugu.
|
|
Toki mitikoa horrela esaten baldin bazaio ikusteko irrika handiagotu egin zaigu azken kilom miliak
|
egin
ahala. Eta Visitor Center era heldu, heldu gara, baina han ez zegoen furgoneta aparkatzerik.
|
|
Eta nik hitz
|
egin
ahala, Rubenen irribarre gero eta zabalagoari erreparatu diot.
|
|
Frantziako okupazioarekin, Francorengandik ihes egiten ari zirenek berriz ere arriskuan ikusi zituzten beren bizitzak, naziek harrapatzen zituzten erbesteratuak Penintsulara bidaltzen baitzituzten. Inbasioak aurrera
|
egin
ahala, errefuxiatuek, Belgika, Frantzia eta Hitlerrek konkistatzen zituen herriak halabeharrez utzi behar izan zituzten edota haietan ezkutuan bizi. Normala denez, horrek, gehiegi ikertu ez diren beste ondorioekin batera, gure prentsaren desagerpena ekarri zuen.
|
|
Eguraldiari buruz egin dezakegu berba, hala nahi baduzu, umearen eskola txostenaz eta pediatraren gomendioez, erosketez, bankuko agiriez, bizimoduaren mekanika aldarazi digun telebista hondatu berriaz, auzokoen hurrengo bileraz, tabakoaren prezioaren gainean, irakurtzen ari zaren artikuluaz, udako oporrei buruz, zure lankide apo horretaz eta gainerako lankide ondraduez ere, zure depresio antzeko infekzioaz. Eta berba
|
egin
ahala, ikusi nola doakidan askatzen ariman nekarren kremailera. Ikusi zein naro isurtzen zaidan izter artetik Esne Bidea.
|
|
Bilbon ere etxe partikularretan hartu gintuzten, edo kolegioetan, ahal zen lekuan. Jende asko zen gerraren beldur eta ihesi zebilena, eta bidean aurrera
|
egin
ahala handitzen ari zen iheslarien saldoa. Ordiziatik abiatu ginenean familiaren kontua zirudiena, herri osoen hustea eta ihesbidean pilatzea izan zen Bilbon.
|
|
Zerua gero eta ilunagoa zegoen nik bide harritsuan gora
|
egin
ahala. Urduritu eta are beldurtu ere egiten ninduen Ernioko gailur gurutzeztatuan aurki nezakeenaz pentsatzeak.
|
2001
|
|
Baina, gure planetako gorabeherez haratago, gizakiak zerura ere begiratu izan du beti eta izarrak, modu horretan, museo pieza bereziak bihurtu dira. Teknologiak aurrera
|
egin
ahala, planetarioek bilakaera izugarria izan dute eta euren kupuletako zeru artifizialek gero eta antza handiagoa dute benetakoarekin.
|
|
HAUTESKUNDE kanpaina hasi ahala, jeltzaleek aldatuz gero elkarrekin gobernatzeko ateak zabalik utzi zituzten sozialistek. PPrengandik apur bat bereizteko joko taktikoa zela ikusi zen kanpainak aurrera
|
egin
ahala. Jaurlaritza PPk eta PSOEk osatzeko baldintza nagusia abertzaleen desadostasuna mahai gainean da eta EAJk ere oposizioan izan dela barneratua ei du.
|
|
Leku batzuetan hirugarren horma bat ere izan daiteke, errebotekoa, eta denetan zorua jadanik porlanezkoa (gaur egun asfaltozkoa) izan ohi da. Hauetako frontoi asko denborak aurrera
|
egin
ahala estaltzen joan dira, eta horietako batzuk pilotaleku industrial edo komertzialak bihurtu dira (Labrit, Beotibar, Astelehena), baina funtsean denek erakusten dituzte ezaugarri berdintsuak: Motzak (32 metro) ala luzeak (52 metro), bertan modalitate orotara joka daiteke, hots, eskuz, palaz, xisteraz, erremontean…
|
|
Urteek aurrera
|
egin
ahala ugaritzen dira bizipenak, eta horiek ahanzturan gal ez daitezen, gordetzea gauza ederra da. Baina batzuetan gure ganbarak huts egin diezaguke eta hobe izaten da oroitzapenei leku seguruago bat aurkitzea.
|
|
Zail da liburu bera behin eta berriro irakurtzera bultzatzen gaituzten arrazoiak azaltzea. Poetak esan zuen moduan, denborak aurrera
|
egin
ahala, haragia tristetuz doakigu eta irakurri beharreko liburuak murriztuz. Eta hala izango da, niri dagokidanez behintzat, betiko egile eta obra kuttunen txokoa nekezegi handitu baitzait azkenaldian.
|
|
Haurra eradoskitzen ari den amaren pisua maiztasun zehatz batekin kontrolatzea komeni da, eguneko kaloria kopurua gehitu edo urritu ahal izateko, amaren pisuak behera edo gora
|
egin
ahala.
|
|
Debateetan, dakigunez, eztabaidagaia edo hizketagaia aldez aurretik ematenda, izenburu modura, edota hizpide aitzakia legez; mintzagaiaren hornitzea baina, ez da, berezkoa?, zeren eta mintzajardunean aurrera
|
egin
ahala, hasierako mintzagai hura interakzioan hezur-mamitzen baita; eta horretarako dauden aukerak osodesberdinak dira.
|
|
Irakasleek ariketen helburuak eta prozedurak ulertzeko arazoren bat edo besteizan omen zuten ikastaroaren hasieran, lehendabiziko ariketetan. Arazo horiek, hala ere, ia ezerezean geratu ziren ikastaroak aurrera
|
egin
ahala, irakasleak prozedura eta lanketa berriak ulertu eta horietara ohitzen joan ziren heinean. Alde horretatik, beraz, badirudi gure arteko komunikazioa emankorra izan dela guztiontzat.Hala ere, uste dut, hori benetan horrela izan denentz frogatzeko, oso lagungarriaizango zela behaketaren bat egitea, askotan uste edo iritzietan bat datozen irakasleek oso modu ezberdinean jokatzen baitute praktikan.
|
|
Euskal eleberrigintza modernoak aurrera
|
egin
ahala, hainbat belaunalditakoahotsen topaketa antzematen da. Urtero bezalaxe, eleberrigile entzutetsuen argitarapenak izan genituen:
|
|
Aurreko piezak bigarren eta hirugarren kategoriakoak dira, eta denbora luzez egosi behar dira, samurragoak izan daitezen. Ehun konjuntiboa (kolagenoa) osatzen duten proteinak dituzte, animaliaren adinean aurrera
|
egin
ahala handitzen dena. Kolagenoa larruazal, hezur, tendoi, lotailu eta beroaren eraginez gelatina bihurtzen da.
|
|
Hala, pertsona edo pertsona talderen batek trikinaz eragiten badu, egunkarietan agertu ohi da berri gisa. Izan ere, denborak aurrera
|
egin
ahala, osasun agintariek abeltzaintzako ustiategien osasun ezaugarriak sustatzen eta hobetzen lagundu dute, eta eboluzio zikloak ixtea saihestu dute (bizi ziklo horren ondorioz, parasito batek eboluzionatu egiten du, arrautzatik edo larbatik hasi, eta jarduera patogenikoa duten helduetaraino). Hala ere, aurreranzko martxa argi hori ez da guztiz amaitu, eta gaur, funtsean, mikroorganismoei lotutako arriskuak ditugu.
|
|
Adinean aurrera
|
egin
ahala, organismoak aldaketa batzuk izaten ditu, gure osasun egoeran eragina dutenak.
|
|
Osteoporosiaren prebalentzia %12, 3koa da 20 urtetik gorako biztanleen artean, eta 2.400.000 emakumeri eta 1.200.000 gizoni baino gehiagori eragiten die. Ukipen hori handitu egiten da adinean aurrera
|
egin
ahala.
|
|
Arrautza fresko baten gorringoa dentsoa da, ongi zentratua zuringoan eta konkortua, eta frijitzean edo galdarraztatzean trinko geratzen da. Denborak aurrera
|
egin
ahala, gorringo hori ez da hain globosoa geratzen, eta alde batera mugitzen da.
|
|
Nina Hale Sabaiak zahartu egiten dira. Denborak aurrera
|
egin
ahala, zirrikituak edo pitzadurak agertzen dira, itxura hondatu eta azala hondatzen dutenak. Hori gertatzen denean, garrantzitsua da azkar jokatzea, pitzadura gehiago izan ez dadin.
|
|
Sabai aizuna konpontzea Hezetasuna eskaiolazko sabai aizunen etsai nagusietako bat da. Denborak aurrera
|
egin
ahala, igeltsuzko xaflak pitzatu egiten dira, edo haien arteko lotura agerian geratzen da estaltzen dituen masilla galtzean. Horren ondorioz, arteka antiestetiko txikiak agertzen dira, baina konpontzen errazak.
|
|
Haren funts ekonomikoak “laguntza publiko eta pribatuetatik” datoz lehenengo multzoan, “beka edo laguntzen deialdi publikoetara aurkezten gara, eta gero aurrekontuak doitu behar dira”, eta, bigarrenean, berriz, enpresa pribatuen eta bazkideen ekarpenak, oraingoz mila pertsona baino zertxobait gehiago, baina nahiko zaila da horiek ezagutaraztea”. Denborak aurrera
|
egin
ahala, hainbat proiektutan hasi dira lanean, baina, ahaleginak sakabanatu aurretik, bigarren proiektu baten garapenean jarri dute arreta edo eremu berean modu zabalagoan jardun dute. Beren herrialdeetan laguntzarik ez duten pertsona askorentzat erreferente izatea lortu dute.
|
|
Hala ere, kutsatzaile organiko ugari gehitzen zaizkio. Ibaietako jaiotzetan ura segurua da, baina, bere ibilguan behera
|
egin
ahala, animalien gorotzak aurkituko ditu, gaixorik egon daitezkeen edo gaixotasun arriskutsuak izan ditzaketen animalien hondakin naturalak (tuberkulosia, bruzelosia, ikatza, azaleko infekzioak, amildegiekin edo zorne poltsekin). Kutsadura hori uretan disolbatzen da eta ez da ikusten, baina gaixotasunak eragin ditzake.
|
|
kontserbadoreak elikagaien egonkortasuna bermatzea, oxidazioen eta mikroorganismoen garapen eta hazkundearen aurrean, elikagaien bizitza baliagarria luzatuz eta segurtasuna hobetuz. Hasieran, gehigarriak osasunerako kaltegarriak ez diren substantzia gisa, baina denborak aurrera
|
egin
ahala, egiaztatu da kasu askotan hori ez dela egia, horietako batzuek fenomeno toxikoak sortzen baitituzte epe luzera. Kontsumitzaileen beldurra arintzeko, sakon aztertu dira elikaduran erabiltzen diren gehigarriak, eta, horren ondorioz, herrialde askotako legediek zerrenda positiboak argitaratu dituzte elikagaiak prestatzeko onargarritzat jotzen diren guztien artean.
|
|
Ariketa fisikoa egitea eta tabakoa uztea dira espainiarren ustez osasuna zaintzeko giltzarriak diren faktoreak. Azterketatik ateratako datuek erakusten dutenez, adinean aurrera
|
egin
ahala, biztanleak gehiago kezkatzen dira osasunaz, eta Euskal Herriko eta Madrilgo herritarrak dira gehien kezkatzen direnak; galiziarrek, berriz, ez diote ia garrantzirik ematen. Halaber, txostenak adierazten du emakumeak gizonak baino hobeto elikatzen direla, eta etxekoandreak direla dieta osasuntsuagoa dutenak eta osasunaz arduratzen direnak.
|
|
Behin etxean daudela, leku fresko eta lehorrean gorde behar dira, baina kontserbazio hori hobetu egiten da hozkailuan kristalezko ontzi hermetikoetan sartuz gero. Horrela, urte osoan egoera ezin hobean mantentzen dira, nahiz eta 8 edo 9 hilabete baino lehen kontsumitzea gomendatzen den; izan ere, denborak aurrera
|
egin
ahala, ezaugarri organoleptikoak (zentzumenen bidez zaporea, testura eta abar hautematen ditugunak). gutxituz doaz.Hala ere, gorgojoa izan dezakete etsai.Lekale horien barrualdea jan eta hutsik uzten duen parasitoa da. Intsektu horiek ez erasotzeko, komeni da baratxuri burua sartzea haiek gordetzen diren ontzian.
|
|
Adituaren aburuz, produktu bat “naturala” delako kontzeptua oso hedatuta dago, baina segurtasuna sortzeko, hori egiaztatzeko eta kontuan hartzeko gai diren laborategiak behar dira, “ez dela existitzen”. Elikagaien segurtasun agentziak Urteek aurrera
|
egin
ahala, kontsumitzaileek elikagaien aurrean dituzten itxaropenak handitu egin dira. Horrela, besteak beste, kalitatea, irisgarritasuna eta segurtasuna bilatzen dituzte, baita produktu osasungarri eta kaltegabeak ere.
|
|
Bai, huraxe zen hitz justua, hiztegiak bere baitan gordetzen zuen egokiena. Beste batzuk ere bururatu zitzaizkion bakardade isil eramangaitz hartan bilduta zegoelarik, egunak aurrera
|
egin
ahala: absurdoa, beldurgarria, sinestezina...
|
|
Frakasatu bat besterik ez dela esaten dio kontzientziaren ahots betiere zorrotzak. Behean, kalean, minutuek aurrera
|
egin
ahala, jendea ugarituz doa, inolako ordenik gabe multzokatuz. Suizida ilegorriak, laster batean, poliziaren, anbulantzien, suhiltzaileen sirena hots mingarriak entzuten ditu, bertaratzen eta bertaratzen; eta geroago, ordu erdi bat geroxeago edo, polizien eta suhiltzaileen aginduei jarraituz, txaloz lagundurik, jendetza izugarriak lelo moduan errepikatzen duen esaldi bat entzuteko parada du, gero eta ozenago beregana aireratzen dena; eta, entzun uste duena ezin sinetsirik baina ziur egonik entzun duena ongi entzun duela, beherantz begira  tzen du burua poliki poliki mugiturik, eta han, berak nahi lukeen moduan koltxoi erraldoi bat ikusi ordez, hutsune handi xamar bat sumatzen du, behean eta bere pare parean, hain zuzen, eta klarionez margoturik, zirkulu gorri perfektu baten barnean, gorpu baten silueta izan litekeena, hanka besoak zabal zabal eginda, beltzez.
|
|
Gondoleroaren aurpegia, kontakizunean aurrera
|
egin
ahala, gero eta tristeagoa zen; puzker egin eta bere kontakizunari segida eman zion.
|
2002
|
|
Aurrerantzean ere, hortik etor daiteke ezker abertzalea eta Jaurlaritza sostengatzen duten alderdien arteko EAJ bereziki enfrentamendu iturri nagusiena. Oraingoz behintzat egoera okerrera doa eta Batasunako egoitzen itxierak aurrera
|
egin
ahala, gehiago okertuko dela dirudi. Eta egoitzen itxieraren zalapartaren erdian, irailaren 12an, Eusko Legebiltzarrean duela bi hilabete egindako erronkaren lehenbiziko emaitzak izango ditugu ikusgai.
|
|
Hizkuntzari melodia emateaz gain, zenbait azpi euskalkitan gramatika funtzio garrantzitsua betetzen du azentuak. Hizkuntzalari batzuen iritziz, euskararen azentuak abiapuntu bakarra izan zuen arren, denborak aurrera
|
egin
ahala, zenbait hizkeretan aldatu egin da hizkuntzaren bilakaerak eraginda.
|
|
Planak oraingoz lau pieza nagusi besterik ez ditu agertzen, eta puzzle diot, haien arteko artikulazio ezagunik ez delako. Gobernuak plan hau urte baterako diseinatu du, eta bidea
|
egin
ahala, proiektu bat artikulatzen joango da. Lau pieza horiek lege forma batean gauzatu ditu, baina oraindik ez gara fase horretara iritsi.
|
|
Istorioa 1973 inguruan hasi eta 1984an bukatzen da, Komando Autonomo Antikapitalistek Enrique Casas PSOEko senataria hil ondoren. Gertakizunek aurrera
|
egin
ahala, Zabalegiren eta Abaituaren biografiak elkar gurutzatuz doaz, eta heriotzaren, giza bakardadearen eta ezintasunaren gaiak hain bihurtzen dira obsesibo, non Iñaki Abaitua protagonistak bere buruaz beste egiten baitu amaieran.
|
|
Torturapean hil zen Joxe Agirreren hitzak transkribatzen dira 108 orrian eta Linaza kasuaren pasarte ia identikoak erabiltzen. Eleberriak aurrera
|
egin
ahala, Alfredo gero eta inplikatuago dago kasuarekin eta gizartearen axolagabekeria (86 or.), Ignacioren saldukeria (123)... esplizitatzen ditu. Bi lagunen arteko aldea nobelaren amaieran egiten den baieztapenean dago:
|
|
Argia, 1.523,, 45) horregatik izan zen: eleberriak aurrera
|
egin
ahala, Nerearen irudia zehazgabetuz doalako, eleberriaren ezusteko amaierak asaldatzen gaituen arte. " konprometitzea da" (19), emakumeen arteko maitasuna (June eta Mansfield, Woolf eta bere maitalea, Sartre eta Beauvoirren hiruko amodia, Colette... aipatzen dira 33 orrian), konpromisoak hartzeko gizonezkoek duten ezintasuna, sentsualtasunez beteriko 118 begiradak (Preverten poema bat aipatzen da 59 orrian), emakumezkoen zapalkuntza (66), maitasunik gabeko sexua (103), maiteminduaren ilusioak (106), nerabezaroko irakurketak... ekintza politikoak neurtzeko irizpideak, kontraesanez beteak batzuetan (28), dira, besteak beste, Mintegiren eleberriaren gai dentsitatearen adibide.
|
|
Eleberriak aurrera
|
egin
ahala, istorioa ulertzeko klabe ugari ematen dizkigu narratzaileak, horien artean, Ulises Penelope bikoteari egiten zaizkion erreferentziak. Rita Penelopek jertseak egiten dizkio kartzelan duen senarohi Hans Lauer Ulisesi.
|
|
Horregatik aipatzen zituzten gaztelaniazko hainbeste autore: adinak gora
|
egin
ahala, gaztelaniazko literatura gehiago irakurtzen zutelako. Amaitzeko, zerrenda hauetan narratzaileek duten protagonismo ia erabatekoa azpimarratu nahiko genuke.
|
|
Hauexek dira, hain justu, eleberriaren bigarren plano nagusiko pertsonaiak, Marta, Olatz eta Patakik, ertzaintzak erakundean inflirtatutako satorrak, osatzen duten komandoa. Ikerketak aurrera
|
egin
ahala, komandokideak ondoko pisuan dituela antzemango du Cesar Telleriak eta eleberriaren amaierako gertakari harrigarriek ezusteko ondorioak ekarriko dizkio.
|
|
Denborak aurrera
|
egin
ahala, erabilitako lehengaiak biziki bilakatu dira eta, horrela, gaur egun, Hevca brasilensis arbolatik eta Malasiako beste hainbat arbolatatik erauzten den kautxu naturaleko latexa da gehien baliatzen dena.
|
|
Adinak aurrera
|
egin
ahala gailendu egiten da, eta 65 urtetik gorakoen artean %12 izatera iristen da.
|
|
Ikasleek testuen aukeraketarako hasieran zituzten zailtasunak edo ezintasun irudipenak gutxitzen joan ziren irakurketa saioak
|
egin
ahala. Hizkuntza ekintzaren izaera lantzen eta barneratzen joan ziren heinean, gehienekerraz menderatu zuten alderdi hori.
|
|
Ikasleentzat saioak gogorrak izaten dira, eta hasieran bere ustean 20 minutukoelkarrizketa besterik ez denak, saioak aurrera
|
egin
ahala, lan handia eskatzen dio: prestaketa, zuzenketa, gaia gehiago jorratzea, eta abar. Gainera, ez dago keinurik, ezdu solaskidearen aurpegia ikusten, ezta ahozko hizkuntza ez den beste baliabideriklaguntza eskatzeko ere.
|
|
Beraz, hitzarmenaren helburu nagusiak, batetik, bi aldeen zama ontzienbabesa lortzea eta, bestetik, hitzarmenetik kanpo zeudenei egindako erasoak ontzatematea ziren. Baina urteek aurrera
|
egin
ahala, hitzarmen hori motz geratu zen.Merkataritzari buruz Conversa hitzarmenak ezer gutxi zioenez, Gipuzkoako agintariek erregearengandik pribilegio eta baimen ugari lortu behar izan zituzten Gortean, Lapurdikoekin salerosketan jardun ahal izateko. Horrela, 1558an, sei hilabeteko epean garia ekartzea eta, trukean, armak izan ezik beste edozein produktueramatea baimentzen zitzaien, frantsesei? 15 1594an elikagaiak libreki ekartzeaonartu zitzaien16, gero 1595ean baimena flandestar, eskoziar eta irlandarrei erezabalduz17 1597an, elikagaiak eta legezko produktuak ekarri zituzten ontzi horiei; trukean dirua ateratzea baimendu zitzaien18.
|
|
emaniko urratsean topatzen dute, eskolaren arabera, noski, irakurketa desberdina izango duena. Halaber, besteek,, gizarte modernoaren ereduaren faltsutasun historikoa agerikoa
|
egin
ahala?, arazo ekologikoa ukatuz, irakurketa negatiboaren bidetik, baina betiere modernitatea eta modernizazio sozioindustriala parekatuz, postmodernitaterako urratsa emango dute.
|
|
Informazioa sortzeko, igortzeko eta gordetzeko ahaleginak eragin zuzena eduki du gizateriaren garapenean. Datu guztien arabera, modu konplexuz eta zehatzez komunikatzeko, gizakiaren ahalmena eta nahia garatu egin dira denborak aurrera
|
egin
ahala.
|
|
Esan ohi da, gizakia soinua objektua jakinekin asoziatzen hasi zenean jaio zela mintzaira. Gizartea konplexua
|
egin
ahala, gizakiak objektu gero eta gehiagoarekin du harremana, eta horiek bilakatzen dira bizimoduaren erreferente. –Objektu gehiago berdin soinu jakin gehiago?; erraza dirudi, baina soinu jakinen ugalketak errakuntzak biderka ditzake.
|
|
Hizkeraren aldaketak berak ere laguntzen die pentsamenduaren aldaketei. Pentsamenduak aurrera
|
egin
ahala, garatu ahala, berba gehiago (sakonagoak eta zehatzagoak) behar ditu kanporatzeko, sozializatzeko, komunikatzeko eta ezagun egiteko. Era berean, hizkuntzaren beraren aldaketek ere laguntzen diote pentsamenduari arrazoiketan.
|
|
Denborak aurrera
|
egin
ahala, zinema auzo txiroetatik hiriguneetara hurbildu zenean, zinema denbora pasa familiarra bilakatu zen. Ikusleria zorrotzagoa egin zen:
|
|
Klase ertaina garrantzitsuagoa
|
egin
ahala ezagutu zuen prentsak bere urrezko ordua kolonia iparramerikarretan. Klase ertaina, publiko?
|
|
Eskerrak agudo ibili eta arbola gainetik agureak altxorra non ezkutatu zuen ikusi nuela. Hark alde
|
egin
ahala, arbolatik jaitsi eta urrez betetako lapikoa lurretik atera nuen. Bai agurea norantz zihoan begi eman ere.
|
|
Denborak aurrera
|
egin
ahala, maiz agertzen dira orbanak, erretenak edo bestelako akats txikiak etxeko horma pintatuetan. Etxea sarritan pintatu behar ez izateko, akats horiek disimulatzen dituzten ukitu txikiak egin daitezke, hormak garbi edukitzeaz gain.
|
|
Horrek gaixotasunaren bilakaera atzeratzen duela egiaztatu da. Adituen ustez, 65 urtetik gorako 1.000 pertsonatik batek izan dezake gaixotasuna, eta proportzio hori handituz doa adinean aurrera
|
egin
ahala. 75 urterekin, 100etik bat izango litzateke, eta 10etatik bat, 80ko hamarkadatik aurrera.
|
|
Mitokondrio kopuru handia duten zelulek besteek baino denbora luzeagoan lan egin dezakete. Mitokondriak, ordea, txikiagotu egiten dira adinean aurrera
|
egin
ahala. Hori dela eta, beste ikertzaile batzuek uste dute Williamsen taldea aurkitzeak ateak irekitzen dituela zahartzearekin lotutako gaixotasunak sendatzeko terapiak aurkitzeko.
|
|
Irudia: Stephen Gibson Denborak aurrera
|
egin
ahala, iturrien junturek eraginkortasuna galtzen dute. Horren ondorioz, tanta jario ia etengabea gertatzen da, eta gehienetan iturriaren itxitura hermetikoarekin kontrolatzen saiatzen da.
|
|
Argi egokia Irudia: tuexperto_ com3 Telebista ikusten denean argi ona izatea funtsezkoa da gehiegizko ikusmen nekea saihesteko, horrek jakekak eragin baititzake eta, denborak aurrera
|
egin
ahala, osasunari eragin. Argi guztiak itzalita badaude, begi niniak distira aldaketetara egokitu behar dira denbora guztian.
|
|
Lehenengo pausoa lurra aireztatzeko urka erostea da. Lan hori
|
egin
ahala, belar txarrak bereizten dira. Tresna belarren inguruan puztu eta gero altxatu eta sustraietako belar txarrak atera besterik ez da egin behar.
|
|
Kaka egitean urteetan eta erditzean behin eta berriz egiten diren esfortzuek luzaketa errepikatuak eragin ditzakete, eta, beraz, nerbio lesioak. Adinean aurrera
|
egin
ahala (eta traumatismo kirurgiko edo obstetrikoak, diabetea), muskulua ahuldu edo alterazio neurologikoaren ondoriozko inkontinentzia ere areagotu egiten da. Beste kasu batzuetan, inkontinentziaren arrazoia ezin da ezagutu, nahiz eta azpian nerbio disfuntzio bat dagoela susmatzen den.
|
|
Zuriak eta babesgabeak gara. Esposizio laburrak eta pixkanakakoak
|
egin
ahala, gorputzak, adimentsua izanik, melanina sortzen du defendatzeko eta erredurak jasateko arriskurik ez izateko», argudiatzen du Anna Tuneuk. Babesa bisera eta kamisetaren bidezkoa izan daiteke, «onena baina ez hain erakargarria», edo babes kremak.
|
|
Adin goiztiarrak Adina egoeraren adierazle zehatza da. Urteek gora
|
egin
ahala, kontsumitzaile eta egoera etiliko gehiago dago; hala ere, kontrola handiagoa da eta kontsumo konpultsiboa txikiagoa. Halaber, adin txikiagoetan, kontsumo problematikoak gertatzeko aukera handiagoa dago.
|
|
Beraz, ezin izan zuen bere etxean sartu (Casa Célula). Denborak aurrera
|
egin
ahala, Etxe Zelularra abandonatuta geratu da.' Hormetako pintura erortzen ari da, lorategiko loreak hiltzen ari dira, eta Glukosa andrea triste dago ikusten duenean. Horregatik, Glukosa andreak giltza bat izan dezan saiatu behar da.
|
|
Profilak jarri aurretik, oso garrantzitsua izango da instalatuko diren gainazala garbi eta lehor egotea, ondo itsasten dela ziurtatzeko. Azkenik, edergarria pixkanaka itsatsi behar da, mutur batetik abiatu eta besteraino, eskuarekin presioa
|
egin
ahala. Profila jarrita dagoenean, berriro errepasatuko da presioa eginez, ongi finkatu dela ziurtatzeko.
|
|
Adituen arabera, espainiarren %90 ez dago gustura bere fisikarekin. Denborak aurrera
|
egin
ahala, beren gorputzetan akats txiki edo handiak aurkitu dituzte, eta horiek ahal den neurrian zuzentzen saiatzen dira. Astebete baino gutxiagoan bost kilo galtzea, liposukzioak edo ebakuntza kirurgiko errazetan bularra handitzea agintzen duten dieta miragarriak dira, besteak beste, gorputz perfektua lortzeko aukeratutako metodoak.
|
|
Aditu horren iritziz, erekzio disfuntzioa duten bi milioi espainiarretatik 140.000 pertsonak bakarrik jarraitzen badute, neurri batean, desinformazioari zor zaio tratamendua, adineko pertsona askok uste baitute beren arazoa adinaren ondorio dela eta ez dela medikuarengana joaten. “Ez zaie arrazoirik falta, adinak erekzioaren disfuntzioan eragiten du, baina ikusmen nekatuaren arazoak ere areagotu egiten dira adinean aurrera
|
egin
ahala, eta arazo horiek dituztenak espezialistarengana joaten dira”, esan zuen Moncadak.
|
|
Errusiaren hegoaldean deslotutako disenteria izurriteak 2.100 pertsonari baino gehiagori eragiten die dagoeneko, eta, kaltetuen kopuruak gora
|
egin
ahala, agerian geratzen dira herrialde horretako osasun eta higiene gabezia larriak, elikagaien sektoreko ustelkeria izugarriak ordainduak. Infekzioa “uhinak uretan harri bat botatzean bezala” zabaldu zen atzo osasun agintariek, intoxikazioaren hedadura geografikoaren aurrean ezinezkoak zirenak, Kropotkinen fabrika batean egoera txarrean zeuden esnekiek eragin zutenak.
|
|
Aditu batzuek diote presioak eta tenperatura baxuek solidotu egingo dutela hidrokarburoa. Beste batzuk, aldiz, ez dira hain urrutira iristen ausartzen, eta onartzen dute tankeak urteek aurrera
|
egin
ahala amore eman dezaketela eta edukia “pixkanaka pixkanaka” aska dezaketela. Gobernuak bat egin zuen atzo aurreikuspen optimistenen aldeko aditu taldearekin.
|
|
Bestalde, 100.000 biztanletik gorako herrietan gehiago kontsumitzen direla horrelako produktuak gainerako hiriguneetan baino. Gainera, fruta eta barazkien kontsumoa handitu egiten da adinean aurrera
|
egin
ahala, eta 50 urtetik gorako espainiarrek Espainian saltzen diren fruta eta barazki freskoen erdia baino gehiago kontsumitzen dute. Era berean, guraso bakarreko etxeetan fruta eta barazki gehiago kontsumitzen dira hainbat kidetan baino, eta, bitxia bada ere, haurrik gabeko familiek gehiago kontsumitzen dituzte produktu horiek haur txikiak dituzten etxeek baino.
|
|
Kartzelako ataria iragan zuenean bere izaite eta arima kanpoan gelditu ziren, egun hartatik ez zen gehiago bere buruaren jabe, agindu edota mehatxu bidez mugiarazten zuten txontxongiloa zeukaten beien menpe. Hitzek nigar
|
egin
ahala, malkoak mintzatzen ziren; isiltasunean idortutako malkoak, oihartzunik gabeko hitzak Begiak itxiz gero, segundo batzuez zorigaitzetik at eskapatzen zen, beste mundu batera, bihoztunen mundura. Baina zilo hartako aire hezeak bihotzeko sugarra itzaltzen zion.
|
|
Hori besterik ez. Harekin hitz
|
egin
ahala bururatu zaidak dena. Nahi duzuena esango duzue, baina plana ona duk.
|
|
Odriozolatxo baserrian Kanelik umeak zituenean, berak garbitzen zien habia. Askotan ikusten nuen, umeek txixa
|
egin
ahala, mingainarekin edaten. Bai eta umeen kaka jaten.
|
|
Hitz
|
egin
ahala, harrotuz joan zen Fernando, eta laineza hartutako ume baten jarioarekin mintzo zitzaion, barrenak etenda, arratsalde  guztia hura esateko gogoz baina esan ezinda igaro izan balu bezala. Horregatik ez zen konturatu, gainean izan zituen arte, izkinako bi gizon gazteak baxoerdia edan eta kanpora irteten ari zirela.
|
|
Zer galdetu zidaten, zer erantzun nien, baina xehetasun gehiegirik gabe, banekien-eta aita sutan jarriko zela, bestela. Hala ere, nire kontakizunak aurrera
|
egin
ahala, aita haserretzen ari zela ikusten nuen. Eskuak bolantean, begiak errepidean, isil isilik entzun zidan, ezpainak hozkaturik eta arreta handiz.
|
|
Botere zaletasunak denboraren poderioz loarazi egiten du gizakia; zaintzarako zuhurtziak, aldiz, ez du inor loarazten. Espiritu publikoa makaldu egiten da pixkana pixkana eta berrizaletasuna, berriz, ezabatu; zaintzarako zuhurtzia, ostera, urteek aurrera
|
egin
ahala, gero eta handiagoa izan ohi da.
|
|
Bertara ailegatzeko beste hamar minutu zituela kalkulatu zuen, eta bien bitarteko denbora gehiena eskumako zelai batean futbolean ari zen haur hamarkote bat behatzen igaro zuen. Arretaren haria baloiaren zertzeladei lotua zuen, hasiera batean begitandu baitzitzaion erdi hustutako baloi arrunta zela, baina bidean aurrera
|
egin
ahala zalantza sortu zitzaion, ez ote zen eskuz jokatzeko pilotekin egiten den legez sokaz estu estu eutsitako objektu esferikoa besterik. Plazara heldutakoan asebeteko ur saioa egin zuen iturrian, eta bertoko petrilean atseden hartuta errepasatu zituen eman beharreko hurrengo pausoak.
|
2003
|
|
Hiru eta bost urte bitarteko hamalau bat ume hasi ziren. Ikasturteak aurrera
|
egin
ahala, eskaria hazi eta bigarren andereño bat kontratatu behar izan zuten, beste hamalau umeri eskolak emateko. Autobus arrosa batek eramaten zituen umeak ikastolara.
|
|
Nire ustez Egañak alor batzuetan pausoa eman du muturreraino, baina inoiz halako hausturarik sortu barik. Era batera edo bestera egin behar dira gauzak, baina
|
egin
ahala. Absurdua da esatea" gauza berri bat egingo dut".
|
|
Oroitzen dugunean, baliagarria edo onesgarria edo interesgarria edo deigarria iruditzen zaiguna iragazten dugu denboraren galbahean; aldiz, ahalegin berebizikoak egiten ditugu kaltegarria edo oinazetsua zitzaiguna albo batera gera dadin. Guk, gizaki denborazkoak izaki, hautamen interesatua egiten dugu denborak aurrera
|
egin
ahala. Hala ere, denboraren galbaheak ez du sarritan guk nahi genukeen bezain zehatz iragazten, eta aleak, hondarra, hautsak, oinazeak erortzen dira galbahearen saretik behera...
|
|
Horiezaz gain, baditu beste ipuin batzuk, beharbada hain aspaldikoak ez direnak, edo behinik behin beranduago argitaratuak (1981), gorago aipatua dugun VascH euskara ikasbide mardularen orrietan barrena sakabanaturik. Hauek idazkera berriagoan onduak daude, GabAt elaberriaren inguru edo ostekoak baitira, eta ordurako, euskara batuak bidea aurrera
|
egin
ahala, Oskillasok ere bere eredua hareantxo aldatu baitzuen morfologia aldetik. Hala, alabaa erako itxurak eskainiko ditu, artean hobetsi edo proposatzen zuen alabea eredukoen lekuan.
|