|
2000
|
|
|
JOAQUIN Almuniak eta Xabier Arzalluzek azaroan egindako bilerak atea zabaldu ondoren, iragan astean berriz bildu ziren jeltzale Arzalluz eta Iñaki Anasagasti eta sozialista Txiki Benegas eta Nicolas Redondo. Denetik
|
egin
ei zuten berba, baina akordiorik zehaztu barik. Euskal Herriarekiko politika PPkoarengandik ondo bereizi gura dute sozialistek datozen martxoko Espainiako hauteskundeei begira.
|
|
|
Parentesi bat eginez, jakizu Luisek esan didala Rubenek abtsulutuki homosexuala izan behar duela: antza, bart Estherrek berarekin hitzordu ezkutu bat finkatu zuen eta, Chicagoko hoteleko erasoagatik desenkusatzearekin batera, beste saiakera bat
|
egin
ei zuen, baina alferrik. Luis Estherrekin elkar hartuta ei dabil, eta Rubenen denda libre izango zuela agindu zion, baina baliabide guztiak jarrita ere, kluk egin du.
|
|
2001
|
|
|
maiatzaren bukaera aldera Javier Atutxa jeltzale bizkaitar esanguratsuak Joseba Egibar EAJko parlamentari taldearen bozeramaile izan ez zedin proposatu omen zuen. Beste bik bat
|
egin
ei zuten berarekin, Jose Antonio Rubalkaba eta Josune Ariztondok. Beste hamaikek atzera bota ei zuten asmoa.
|
|
2002
|
|
|
Udaberrian
|
egingo
ei da PSE EEren ezohiko kongresua eta ordu arte alderdian gerta daitekeena zalantzaz betea dago. Ideien lehia izango da, zalantza barik, baina pertsona eta alderdiko botere sektore desberdinen arteko borroka ere bai.
|
|
|
ASDV aldrakoak diñoenez, joan dan mendeko dotriñea, zimeldu
|
egin
ei da. Naziño dotriñak, erraza, odol, berbeta ta abar, amaituurren ei dira.
|
|
|
Norbere asmoari ta gurariari uko egiñaz, besteenai amor emon ezkero, bakebiderik geienak
|
eginda
ei legokez. Baiña ez beti.
|
|
|
Baina astero, edo hamabostero dirua eskuan hartzen eben. Dinoenez, dirugaitik, txakurrak ere, dantzan
|
egin
ei eban.
|
|
|
Bibul, ek pentsa bere ez bere erri alderaiño urreratzen ziranik oraingo onetan. Alik eta beranduen andik urten gura ebalako
|
egiten
ei eban orlan. Guk, gure aldetik etxoletara artu genduan, egun biko bidean ziran ta.
|
|
|
Ahapean gorde duzu. Italia txiki txiki
|
egitear
ei dago Ingalaterra.
|
|
2003
|
|
|
Larogeiko hamarkadan, aipaturiko EuskM elaberria, hainbat denbora lehenagotik
|
eginda
ei zeukan hura, Bilboko" R. M. Azkue" literatura lehiaketara aurkeztuko du, baina saririk jaso barik.
|
|
|
Ideia horrekin joan ei zen Basterretxea Marseillara. Eta han, itsas portu askotan itsasgizon euskaldunak egoten zirela zekienez aitari sarri entzuna zion, antza, nonahi zela ere itsas portu guztietan topatzen zituela euskaldunak, han ere bilatuko zituelako ustea zuen eta, haietariko batzuekin topo
|
egin
ei zuen. Markinako euskaran edo markinartzat zeukan berbakeran berbetan entzun ei zituen batzuk, eta haiekin berba eginez, atzeratu eragin ei zioten bere asmo arriskutsu horretatik, erokeria garbia zela ta.
|
|
|
arteeta idaz zaletasuna. Arana Martijak dioskunez, 1926an, oraindino 14 urteko zela, Don Kixote Mantxakoren lehen edizioaren azalaren irudi bat
|
egin
ei zuen eta aldizkarian atera; eta hurrengo urtean, 15 urtegaz, honako izenburudun idazlantxoa argitara omen zioten: " Caso de conciencia.
|
|
|
Ikusitakoa ikusi eta gero, hobeto jabetzen gara non eta zelako bizimodu gogorraz aurrera egin daben gure artetik hara joandako euskaldun" artzainak". Gaur gehienak polito baten bizi badira be, han inok ez ei deutse ezer erregalau, egin dabena euren nekez eta izerdiz
|
egin
ei dabe.
|
|
|
berau dogu, hain zuzen be, gehien landua, eskola zabal bat sortu dauana, Axular handiaren inguruan, batez be. Beranduago eta apalago agertzen jakuz literatura idatziaren plazara beste euskalkiak; baina, astiro astiro, Baxenafarroako idazleen eraginez, lapurtera klasikoa nahastu
|
egin
ei da, eta, P. Lafitte jakintsuaren ustez, beste euskalki barri bat nausitu ei da hango liburuetan: " navarro labourdin littéraire" deritxona.
|
|
|
zerrenda horretan euskerazko eleizlibururik banakaren bat baino ez zala agertzen. Hutsune hori zergaitik ete zan jakin gurean, eskutitz bat
|
egin
ei eutsan San Martin adiskideari, eta baita honek erantzun garbia emon be: berak ez zituala holako liburuak bere listan sartzen, baina ez aintzat hartzen ez zitualako, horren ardurea beste norbaitek hartu ebalako baino...
|
|
|
Behin baino gehiagotan entzun izan dot, eta noizbait irakurri be bai, lehenengo euskal mezea Bilbon emon zala, San Antongo parrokian, eta meza emoilea Don Klaudio ospetsua izan zala. Erroman Kontzilio ostean meza liburu barria erabilteko baimena emon aurretxuan
|
egin
ei eban hori gure elorriotarrak, bere herritar batek euskeraturiko meza liburua erabiliz, Kerexetaren Eguneroko Meza hain zuzen be. Ez dakit ziur zein urtetan izango zan hori, baina argi dago azken Kontzilioa amaitu eta gero izango zala, ez lehenago.
|
|
|
bizkaitar bat (Txomin Artetxe, gaur Ibarruriko parrokoa dana) eta kiputx bi (Patxi Epelde eta Xanti Garmendia). Euren etxeko euskerea landu ta sakontzeko
|
egin
ei eben liburu hau, Gasteizko Seminarioan ikaskide zirala. Behin Manuel Lekuonari erakutsi eutsoen, beronen eretxia jakin gurean.
|
|
|
Lantegi horretan euskaldunak asko ziran, baina erdaldunak be ez gitxi; eta gure aita zanak erderaz be polito ikasi eban, bere anaiarik gehienak baino hobeto. Soldadutza Bilbon
|
egin
ei eban, San Frantzisko kaleko kuartelean, eta horrek be emon eutsan erderea ikasteko erea.
|
|
|
Durangogaz bat eginda bagengozan, hori legez holan zan, baina ez geure borondatez: Durangok iruntsi
|
egin
ei eban Iurreta, ni jaio baino urte gitxi batzuk lehenago. Nekez esango eban iurretar batek bera Durangokoa zanik...
|
|
|
Altuberen liburu hau laburtu be
|
egin
ei zenduan zeure ikasleentzat...
|
|
|
· Sinismena galtzea: geure errua; ez harrokeria, zoritxarrik txarrena baino (Gaurko gazte askok galdu
|
egin
ei dabe fedea: sekula euki ete dabe fede" heldu" bat?)
|
|
|
cfr. Auspoa, 68 zk.). Beste batzuetan, bertsolaria bera ezjakina bazan, besteren batek semeak, emazteak... idazten eutsozan berak asmaturiko bertsoak (horrelantxe, Juan K. Zapirainek, emazteak gauero gauero irakurten eban liburutik entzundakoak, gogoan hartu, hausnartu ohean, ta hurrengo goizean bertsoetan emoten zituzan, ta emazteak paperean jarri: holan
|
egin
ei eban Bravanteko Genobebaren poema luzea bertsoko 163 ahapaldi! cfr. Lekuona, o.c., 56 or.); Pello Errotari beronen alaba Mikelak laguntzen eutsan horretan.
|
|
|
Euskerazaleak horretan eskolak emonaz ganera, beste lanen batzuk be
|
egin
ei zenduzan.
|
|
|
Dakianak dinoanez, ez ei dira atzo goizekoak idazleen antologiak. Holan, gerkeraz ezagutzen dan lehenengoa, Kristo jaioko zan baino ia berrehun urte lehenago
|
egin
ei eban Meleagro eritxon siriar batek. Harrezkero, munduko hizkuntzarik gehienetan egindako antologiak asko be asko dira, zenbatu ezin beste, eta, jakina, era askotakoak:
|
|
|
Txo, ondo
|
egin
ei dozu. Bejondeizula.
|
|
|
Joxek horrezaz guztiaz esango zituen apurren artean, jipoiaren kontua gezurtatzea egon arren, furgoian sartu eta handik ateratzeko bultzakada zakar batzuk edota mehatxu eta irainak ez baziren, artean ibiliko zen baten bat, esaten zuena gorputzean sarturiko beldurraren emaitza zela guztiz sinisturik, eta disimuluz kolpeen zantzuren baten bila, alperrik (benetan ondo lan
|
egin
ei zuten erietxean holako gauzak ostentzeko, alajaina). Bazirudien kartel batzuetan ikusitako benetako torturatuen irudien morboa bilatzen zutela batzuek.
|
|
|
Ez dakit zerikusirik daukan, bere Italiako bidaian Goethek kontatzen du(" urriak 6"), Veneziako gondolariak ilartargitan Ariostoren eta Tassoren poemak estrofak txandatuz abesten entzun dituela gau osoan kanaletan. Arrantzaleen andreek gauza bera
|
egiten
ei dute Lidoko hondartzan ilunabarrean, gizonek itsasotik etorreran erantzunda. Byronek informazio bera errepikatzen du.
|
|
|
Euskaratik eta euskararen kontura ondoen bizi izan direnak datozkigu abertzaleek ere badutela erruaren zati bat, patrimonializatu
|
egin
ei dutelako. Eurak ez omen nazionalista eta ez daude eroso, ez dute euren lekua topatzen honetan guztian, ez ei du euskalgintzak asmatu beste alde hori erakartzen.
|
|
|
Eta preso zela erabakitzen zuenean, harekin urrikaldu eta gupidatu egiten zen. Horrexegatik
|
egiten
ei zidan ihes. Halaxe esan zidan behintzat.
|
|
|
Bilbotik Madril inguruetara egin zuen, eta hantxe bildu zen Gerda Tarorekin. Handik laburrera bakoitzak bere aldetik
|
egin
ei zuten. Parisera gizona, Aragoi aldera Gerda.
|
|
2004
|
|
|
211 Urtzi Urrutikoetxea: . Eta konpromiso hori hartu ez, euskaratik eta euskararen kontura ondoen bizi izan direnak datozkigu abertzaleek ere badutela erruaren zati bat, patrimonializatu
|
egin
ei dutelako? (nik azpimarratua).
|
|
|
Ohituta gaude, batez ere gurea bezain inguru erdaldunetan, “zer ondo egiten duen euskaraz! ” en tankerakoak entzuten. Euskaraz “hain ondo”
|
egiten
ei duten horien jarioa entzunda, ostera, nik ez dut ezer berezirik igartzen, txarto egiten ez dutela ez bada. Alegia, Frankfurteko biztanle arrunt batek alemanieraz egiten duen bezala egiten dute euskaraz.
|
|
|
|
egiten
ei duten moduan.
|
|
2005
|
|
|
Egiten ote du behar besteko ahaleginik gaurko beharrei erantzuteko? Idazlearen ustez ez, hainbat gaitan ezikusiarena
|
egiten
ei du Elizak, barruko arazoak estali eta kanpora begira konponbideak ekarriko dituzten erantzunak eman gabe.
|
|
|
errepide guztiak itxita daude kamioiendako. Hobera
|
egingo
ei du eguraldiak arratsaldean.
|
|
|
errepide guztiak itxita daude kamioiendako. Hobera
|
egingo
ei du eguraldiak arratsaldean.
|
|
|
talde bat hezearen ordezkaria zen eta bestea berriz, lehortearena. Antza, ondorengo sei hilabeteetan, talde irabazlearen eguraldia
|
egiten
ei zuen.
|
|
|
Gizonak kontatu zion aterpetxera deitu zuela, kezkatuta zegoelako, eta handik berri txarrak jaso zituela. Norbaitek eraso
|
egin
ei zien Amets eta Naroari, eta ordutik desagertuta zeuden, arduradunaren esanetan. Madokak oraindik ere zalantzak ditu, Tetsuoren atsekabea erasoagatik ala ihesagatik ote zen igarri ezinik.
|
|
|
Konponduta daukan bakarra aireportutik hirirako garraioa da, Mutsumi laguna etorriko baitzaio bila. Hirian, berriz, argazkiko neska topatu du, arratsaldean, Asakusa ko tenpluan, eta berak eramango du Urkoren lagunaganaino, honen etxean lo
|
egingo
ei du eta. Ordura arte –batek jakin hori noiz izango den–, jantzi zikinetan sentitu behar.
|
|
2006
|
|
|
Bestalde, greziarrena eta erromatarrena zibilizazio hiritarrak ziren, eta ez zituzten begi onez ikusten gune ez hiritarretan eta mendialdean bizi ziren herriak. Menditar horiek oso itsusiak eta basatiak omen ziren, hizkuntza ulertezina hitz
|
egiten
ei zuten eta senez arriskutsuak ziren, gerrazaleak, bidelapurrak eta bortitzak.
|
|
|
2) ez guztiz positiboki behin juzgatzen du –salbuespenezkoa uste dudan kasu batean, eta oker ez banago bakarrean Ortega-ren obra guztian–, unibertsaltasunaren izpiritutik egungo aldebakarkeriara (bereziki alderdikeria marxistara) zubia
|
egiten
ei duelako: filosofia erromantikoak irakatsi bide duenez," cada" espíritu popular" –Volksgeist– posee una ideología propia inexorable e inalienable", horrela pentsamenduaren eta egiaren unibertsaltasuna galdu izango omen bailitzateke441; eta
|
|
|
Unamuno espainolista porrokatua zen. Baina espainol jatortzat hartu ohi den oro gorrotatu
|
egiten
ei zuen: " lo confieso, no solo no soy latino de raza (como vasco que soy) sino que aunque con la mente procure comprender el latinismo, mi corazón lo rechaza".
|
|
|
Iraultza deitu ohi dena, Europan, Frantziak
|
egin
ei zuen (ehun ken bat urte lehenagoko iraultza ingelesa –1688– ez da aintzat hartu ohi gure artean – gure kultura, frantsesaren kopia da). Baina Espainiak bere Iraultza deitu ohi dena abiatu zuenean, erresuma zaharrean ez zen gelditzen Antzinako Erregimenik iraultzeko:
|
|
|
Irakaskuntza krausista bera botika bezala ulertzen da. ...lítica quirúrgica" esango du Ortega-k halaber), arima espainol gaixo hori sendatzearren (Costa), hor Tierno Galván ek prefaxismo espainol bat salatu ahal izateraino (Costa, Macías Picavea) 130 Estatu indartsu bat, aberri berria egiteko, eskatuko du Unamuno-k Valentziako Ateneoan konferentzian 1902an (liberalismoak –" con su libertad y su democracia abstractas" – porrot
|
egin
ei du);" puede ser que el militarismo salve a España", iritziko dio 1906ko otsailaren 25ean Zarzuelako konferentzian; Ferrer Guardia-ren fusilamendua Bartzelonako Aste Tragikoan txalotu egin du (gero damutu), eta 1936an militarren altxamendua publikoki defendatu du eta bere laguntza eskaini (berriro damutu edo arte). " Liberal" hauek (Menéndez Pidal, Ortega, Marañón, etc.) problemarik gabe onartuko dute diktadura, Primo de Rivera lehenengo, Franco gero.
|
|
|
Ordenagailuak eta telebista aparailuak. Eskola on line
|
egiten
ei dute seme alabek.
|
|
|
Nik liburuarekin segitzen nuen, gogoetan, tarteka begiak itxiz, erdi ametsak erdizka kontrolatu guran. Lovecraft ek halaxe
|
egiteko
ei zeukan teknikaz irakurri nuenez geroztik sarritan egiten saiatzen naizen ariketan. Ametsak kontrolatzearena.
|
|
2007
|
|
|
XVI. mendean Gasteiz elebidun zen: erromantzea gehiago
|
egiten
ei zen, baina euskara ere biztanleen hizkuntza arrunta zen. Aldi horretakoa dugu" Landuchioren hiztegia" deritzana (1562), hiriburuan orduan egiten zen euskararen lekuko.
|
|
|
" Jentilak" espirituak dirala esan deusku. Jentea hilten danean, espiritua, batzuetan, ez ei dala gorpuan geratzen eta urten
|
egiten
ei dau. Espirituak edozein gorputzen eitea hartu leikela.
|
|
|
Ugazabak arriskua ikusten dau herriak hartu dauen bideagaz. Gauza asko turismoari begira
|
egiten
ei dira, eta bisitariok urte gitxitan bizimodua aldatu deutsegu. Gringitoek be etxeak erosi dabez, baita jantokiak zabaldu be; baina ez daukie hartu emonik bertokoakaz.
|
|
|
Bildurra sartu ei jakon gorputzean, asmau ezinik ha zer ete zan. Argiorrek erakarri
|
egiten
ei eban. Zer zan inoz ez dauela jakin esan deusku, baina gogoratzen jakon bakotxean zirrara batek gorputza erdibitzen deutsala autortu deusku.
|
|
|
" egin behar dot" asko daukie," gura dodana" gitxi egiten dabe. Hotz
|
egiten
ei dau: zapatak, kaltzetinak, fraka luzeak, gonak eta galtzerdiak, alkondarak, nikiak, jerseak eta jakea.
|
|
|
aspertu
|
egiten
ei ditu euskaldunak;
|
|
|
–dar a los mitos su valor exacto, sin dejarse llevar por la fuerza de los referidos tópicos, que, como indica Hume en la frase con que encabezo estas líneas, hacen mucha huella entre la gente vulgar: gente vulgar entre la que cabe que entren escritores, ministros o generales?? 10 Beraz, mitoek badute beren balioa, behar legez baliatuz gero, h. d., esajeratu edo larretsi gabe, bulgoak
|
egiten
ei duen moduan11 Caro Baroja-ren saioaren hasierako goiburu aluditua, Hume-ren izkribuko lehen perpausa da: –The vulgar are apt to carry all national characters to extremes?
|
|
|
inguruaren eraginaren pean, klima, elikadura, organoen erabilera edo eza? bizidunen ezaugarri batzuk aldatu
|
egiten
ei direla eta mutazio horiek ondorengoek heredatu egiten dituztela; hala, jirafaren lepo luzea janari bila beti sama luzatu beharrean ibiltzetik eratorria litzateke. Espezieak naturan, beraz, lehenik, ez dira aldaezinak, transformatuz doaz; baina, bigarren, esaniko aldaketak ez dira artekogabeak, kanpoak automatiko eraginak organismo biziaren gainean, baizik eta hartarako barne ahalmen bat duten indibiduoek bakarrik garatzen dituzte, h. d., norbere ekintza batenak dira ekarpenak inguruari erreakzioz (gero, gizakiari aplikatua, arrazaren izpiritua izango den barne indarra), ez zuzenean inguruaren akzioaren ekarki mekanikoak.
|
|
|
Beraz, mitoek badute beren balioa, behar legez baliatuz gero, hau da, puztu gabe, lagunabarrak
|
egiten
ei duen moduan750 Caro Baroja-ren saioaren hasierako goi buru aluditua, Hume-ren izkribuko lehen perpausa da:
|
|
2008
|
|
|
Beraz, “egokitze” bat behar dela ondorioztatu dute. “Zuhurtziaz” jokatzeko lan hitzarmena 2008ra mugatzea proposatu dute, “egoerak txarrera
|
egingo
ei du eta”, eta, datozen urteetan egoeraren arabera zer egin ikusi.Gobernu Taldeak, bestalde, sindikatuekin lotutako hitzarmena izan dela gogoratu dute eta Udaltzaingoari dagokion akordioarekin lotuta gainerako Udaletan lez jokatu dutela: ”Egokitzapen bat behar zen”. Jeltzaleei erantzunez diote akordioak lotzeko berandu dabiltzala.
|
|
|
" Nipai" esatera ausartzen zanari, ez entzun egin eta paso
|
egiten
ei eban. Kontua da errondea merke merke ateraten jakola.
|
|
|
Ni jaio nintzanerako igaroa zan gerra zibila, baina oihartzunak niganaino ailegau ziran. Gerra aurretxoan mitinak
|
egiten
ei ziran auzoetan be. Asterrikan guardia zibilek galarazo ei eben holako bat.
|
|
|
Bat batean be
|
egiten
ei eban, tabernetan eta. Halantxe ezagutu ebazan Mattin bertsolari ospetsua eta hemendik alde egindako Errexil be.
|
|
|
Karreretan be ibilten zan mutil hori, kontizu, eta haren goraipamenak egiten hasi ziran tabernan egozanak. Matiasek be bat
|
egin
ei eban alabantza horreekin guztiokin, lagun arteko konfiantzak emoten dauan berezkotasunaz, min egiteko asmo txikienik barik:
|
|
|
Bigarren arreba nagusia, lehenengo ezkontzakoa hau be, Maria Dominga izan zan. Baserrian bertan
|
egin
ei ziran bi arreba nagusien eztegu bazkariak, lehengo ohitura zaharrean.
|
|
|
Aitak kontetan ebanez, azken tragoa bertsorik txarrena botaten ebanak ordaintzen ei eban. Hori jakinda, entrenamentu gogorra
|
egiten
ei eben aurreko egunetan. Batez be asmetan trakets samarrak ziranek.
|
|
|
Frantziako matrikula dauka autoak, baina espainiarra da gidaria, hirurogei urtera bidean dagoen gizon ia burusoila. Hilean behin
|
egiten
ei du bidea, eta muga pasatzeko informazioa eskatu diogu.
|
|
|
Aldiz, Espainiaren kasuan, Errestaurazioko erregimena desmobilizazio sozialean oinarritzen ei zenez, eliteek beldurra omen zioten herritarren nazionalizazioari, haien parte hartze politikoa ekarriko baitzuen. Horregatik espainiar estatuak oso ahalegin urriak
|
egin
ei zituen eskolen bidez leialtasun nazionala sustatzeko217 Ezker eskuin ere ez omen zegoen kontsentsurik historia nazionala ulertzeko moduan, eta horrek ere indargabetu egin zuen eskolan bete zezakeen funtzioa: «El sentido de la historia de España suscitaba diferencias, por lo que no era fácil utilizarlo con fines patrióticos.
|
|
|
11 urteko neskatoa da. Desagertu
|
egin
ei da, Milena azken aldiz ikusia izan zen inguru berean.
|
|
|
alaituz kale-jira, jota eta fandangoekin, eta itzulitakoan, afari oparo batez. Afalostean Goienetxek topa xarmangarria, espiritual eta mamiduna,
|
egin
ei zuen. Horixe da 1891 urtean ikusi dudan Goienetxeren azken aipua.
|
|
|
Gaur egun, sakelako edozein telefonok dauka kamera. Canok azaldutakoaren arabera, sarritan
|
egiten
ei dira sakelakoekin filmatutako filmen lehiaketak; zinemazaleez gain, zuzendari profesionalak ere gonbidatzen omen dituzte lehiaketa horietara, eta, askotan, zein film diren batzuenak eta zein besteenak igartzea ez omen da batere erraza izaten.
|
|
|
Inpresio bat: espainiarren estrategia berria EAE ANV udaletxeetatik kanporatzea izango ei da, azken atentatuak posible
|
egin
ei du orain arte legez ezinezko zirudiena (Espainiako Gobernuak dixit, alderdia legez kanpo uztea gauza bat zela eta beste bat hauteskundeetako emaitzak). Ez dakit zelan, baina esango nuke hori ere egingo dutela, eskubide murrizketaren espiralean beste gradu bat.
|
|
|
Beste herri batzuetan, Azpeitian kasu, Jaurlaritzaren araudi egitasmoaren aurka agertu dira, eta bertako udalak, Zezen Beltz Elkarteak eta norbanako batzuek alegazioak aurkeztu dituzte araudi berriaren proposamenaren kontra. Domekan, San Sebastian Egunean,
|
egin
ei duten sokamuturrean ere araudi berriaren aurka protesta egin zuten azpeitiarrek.
|
|
2009
|
|
|
Egun, San Lorentzo elizako goiko aldean ikus liteke berez Santa Kurtzeko ermitari zegokion harrizko mahaia. Aldeetan irakurtzeko sano gaitzak diren letrak ikus litezke, eta lekukoen esanetan, antzina batzarrak harrizko mahai horren inguruan
|
egiten
ei ziren.
|
|
|
Etxeren batera zazpi biderrez joan behar izan zuten, jabeak erakusten zuen aurkako jarrera zela eta. Antzina
|
egin
ei zuten Larrauritik Jataberako bidea. Galipotaren aurretik, auzolanean, erreketako harriak hartzen zituzten bidegintzarako.
|
|
|
Bidegintzaren beste atal bat izaten zen etxe egin berrietan, edo zaharrak izanda ere etxerako kaminorik ez zeukatenetan, bidea egitea. Ibarrean era horretako beharrak auzolanean
|
egin
ei ziren. Marutxeaga auzoan, ostera, familia bakoitzak bere etxe aterainoko bidea egin izan du, auzokoen laguntza handi barik.
|
|
|
Gerra Zibilera arte lurraren gainean
|
egiten
ei ziren probak Jatabe inguruko lekurik gehienetan. Geroago ipini izan dira karrajuak.
|
|
|
Eta pobrea hiltzen zenean, ostera, ahalik eta arinen
|
egiten
ei zen segizioa eta hileta. Eta abadearen esana:
|
|
|
Gauerdian, Natibittate eguna hasten zenean, oilar meza egoten zen, eta hara joaten zen jatabear ugari. Seriotasun handiko meza izaten zen, kantariak egoten ziren, eta eliza bete
|
egiten
ei zen.
|
|
|
Baina akorduan daukate zelan eurak baino arteragokoak errondan atera ohi ziren Gabon Zaharretan. Errondan irten eta bihurrikeriak
|
egiten
ei zituzten antzinako gazteek egun horretan.
|
|
|
Etxekoei entzundakoaren arabera mutilak neska eta neskak mutil janzten ziren. Batzuek arropa berriak ere
|
egiten
ei zituzten mozorrotzeko.
|
|
|
Oilo satsa asko erabiltzen ei zen aldi batean, baina arin utzi zioten erabiltzeari. Lekukoen esanean, oilo satsa sano indartsua da, eta neurria hartu ezik, luzera, lurra erre
|
egiten
ei du.
|
|
|
Edozelan ere, kooperatiban ez ei zen hazi askorik saltzen. Ereiteko hazia edukitzeko modurik erabilienak, edo urte batetik bestera gordetzea edo batak bestearekin truke
|
egitea
ei ziren lehen.
|
|
|
Belar meta gutxi
|
egiten
ei zen lehenago Jataben. Lekukoek diote giputzek egiten zituztela asko, baina eurek lastategian sartzen ez ziren belarrekin baino ez zituztela metak egiten.
|
|
|
Elizaz Lemoizi dagozkion Jatabeko aldea etxeetako biztanleek, Eguen Guren egunez, esandako herrian egiten zen prozesioan parte hartzen zuten. Prozesioa kantuan
|
egiten
ei zuten, elizatik frontoiraino egiten zuten ibilbidea eta elizan amaitzen zen gero.
|
|
|
Ugari agertzen ei ziren, egun horretan okelarik ezin jan zitekeela eta. Prozesioa ere
|
egiten
ei zen Bariku Guren egunez.
|
|
|
San Lorentzoko elizkizuna serioagoa izaten ei zen. Andre Marian, ostera, gazteek parrandatxoa
|
egiten
ei zuten meza ostean.
|
|
|
Gloriako mezan sua eta ura bedeinkatzen ziren. Sua bedeinkatzeko su txiki bat
|
egiten
ei zen elizpean, batzuetan. Besteetan, kandelekin egiten ei zen bedeinkapena.
|
|
|
Sua bedeinkatzeko su txiki bat egiten ei zen elizpean, batzuetan. Besteetan, kandelekin
|
egiten
ei zen bedeinkapena.
|
|
|
Juanen aititak egin zuen zuloa harrian bertan ura edukitzeko. Beste errementari batzuek adreiluz
|
egindakoa
ei daukate, baina harria indartsuagoa da, luzaroan irauten du.
|
|
|
Gerra aurretik Jatabeko jolasa alaitzen soinulari ospetsua izan zen Rufino Arrola, Andrakako errementaria. Bere anaiak kobratzaile
|
egiten
ei zuen, mutilei kobratzen neskei oratuta dantzan egiten zutenean. Rufinorekin batera, Urdulizko Prudenek jotzen zuen panderoa hasieran eta Kepa Arrizabalaga plentziarrak beluago.
|
|
|
Uraren bidez kutsatu ziren biztanleak eta Ergoien izan zen kalte gehien jasan zuen auzoa. Gerrako alderdi galtzaileko hildakoak edozein lekutan eta edozein modutara lurperatzen ziren, eta lur azpiko urak kutsatu
|
egin
ei zituen, batzuek diotenez. Gero, ur kutsatu hori edanaren ondorioz gaixotu ei zen jendea.
|
|
|
Pausu horiek guztiak eman ostean, egun batzuetara, gariak aldendu
|
egiten
ei ziren.
|
|
|
Azken garaian autobusez
|
egiten
ei dituzte jatabearrek Urkiolarako osterak. Eta irribarrez begiratzen ei diete adin batetik gora harriari bueltak ematen ibiltzen direnei, sasoia joan ostean akordatu direla eta.
|
|
|
Ikerketa jardunean jakitera eman zaigunez, seina ortuan hobiratzea sekretu handiz
|
egiten
ei zen. Ume horien gainean berba egitea tabua zen.
|
|
|
Antzina, andreak, erditu eta ostean askoz egun gehiago
|
egiten
ei zituen ohean gaur egun baino. Elikadura ere ez zen egunerokoa izaten, oilo salda hartzen zuten egun askotan, janari arrunta jaten hasi aurretik.
|
|
|
Jatabera etortzen ziren maisu maistrek arin alde
|
egiten
ei zuten. Irakasle gehienek euskara ez jakiteak izugarri jaitsi zuen heziketa maila.
|
|
|
Jaunartze sakramentua hartzeko egunean umeen janzkera aldatzen joan da XX. gizaldian zehar. Hasieran batzuk beltzik jantzita
|
egiten
ei zuten jaunartzea. Gerora, gerraostetik aurrera, neskatilek buruan belo edo mantelina zuri luzea eroateko ohitura zabalduz joan zen.
|
|
|
Beste alde batetik, morgar uztargileen berri eman digute lekukoek. Garai batean, Valleren aurretik, Morgako uztargile batek
|
egin
ei zituen jatabearrentzako hainbat uztarri. Morgako Ola auzoko Jose Orue Jose Arotz izan zen uztargile ospetsua.
|
|
|
Sorginek kalte
|
egiten
ei zieten gauez etxerako bidean ibili eta eurekin gurutzatzen zirenei. Esaterako, Andrakako erromeriatik etxera bueltan zetorrela, sorginek bahitu eta bere burua Landatxuetan aurkitu zuen gizonaren kasua aitatu digute.
|
|
|
Lekuko batek, izekoari entzun zion zelan Anboton sorgina zegoela, eta gizonei bidean irten eta larrutan
|
egiten
ei zutela.
|
|
|
Agertu zenean txakurra askatu zuen, eta sasi aingeruaren izara zuria zati zati egin zuen. Azpian ostentzen zen gizonak justu justu
|
egin
ei zuen ospa.
|
|
|
Erradura zaharra ipintzen zitzaien etxeko atarian elaiei, bertan habia egin zezaten. Izan ere, elaiak leku berean
|
egiten
ei du habia urtero. Habia handitu egiten dute urterik urtera, eta ohitura egon da elaiaren habia errespetatzeko elaiak alde egin eta gero ere.
|
|
|
Inori faltsu esateko zapo esaten zaio. Eta lekukoen esanetan, benenoa daukan piztia da, bere txuak kalte
|
egiten
ei dio aurrean daukanari. Apoa eta sugea dira, bide batez, sotzardea edo palu bat sartu eta bertatik eskegita hil ondoren ere eguzkitan sikatzen uzten diren pizti bakar biak.
|