|
2000
|
|
|
Azken batean, Euskal Herriko bizimoduko esparru guztietan gertatu zen aldakuntza. Ikaragarrizko hazkundea izan zuen euskarak bitartean, baina, ni neu, hazkunde hori itsu itsuan eta bururik gabe
|
egin
ez ote zen nago... Egia esan, ez zen beste aukerarik, hil edo bizikoa baitzen haztea.
|
|
|
—Ez nikek mutur batetik bertzerat nahi, baina erdibide bat eta guztiondako tokitxo eta pausaleku bat. Baina giro hertsi honetan beldur nauk erdirat egin dezanak ere muturrerat
|
eginen
ez ote duen...
|
|
|
Handik harat, behin baino gehiagotan aditu ahal izan nion osabari erran misteriotsu hura: " Baina giro hertsi honetan beldur nauk erdirat egin dezanak ere muturrerat
|
eginen
ez ote duen...", eta, nahiz eta mementu hartan ez nion ulertu, aitzinago izanen nuen, bai, hitz haien argiak eta itzalak bereizteko parada: edo, ez al da egia ezen mutur batean itsuturik dagoenak halaxe ikusten ohi duela erdigunea bera ere, bertze muturrarekin bat eginik?
|
|
|
Eta literaturaren ikuspuntutik, zer erranen dizut, bada? ...azteko eta arintzeko... nahiz eta aditzerat eman behar dizudan, bertzalde, ezen orriotan edirenen duzun luma ez dela urrezkoa, eta ez dela, halatan, Petrarcarena, Danterena edo Cervantesena, ezta Rabelaisena edo Périgordeko jeinuarena ere, jakina, eta, beraz, ene hitza ez dela, haien kasuan bezala, Jainkoak edo goiargiak ukitua eta, finean, beldur naizela arindu nahi nizùn lana eta zama astunago
|
egin
ez ote dizudan, eta bihurtuko ez ote zaizun liburua, halatan, rudis indigestaque moles1 bat, Ovidiok zioen bezala.
|
|
2001
|
|
|
Garai bereko Eskual duna aldizkariak, Ipar Euskal HerrianAin tzin a-k baino askoz ale gehiago saltzen zituenak —garairik onenean 8.000 edo saltzen omen—, Xalbat Arotzarena zuzendariaren arrimupean, Hitlerren hitzaldi osoak euskaratzen zituen, alemanekin elkarlanean aritzeari adostasun osoa erakutsiz1 Beste aldizkariak aldendu beharrasumatu behar zuen, ezta? Susmo txarra
|
egitekoa
ez ote, delako Petainen esaldia oinarrietan aipatze hori.
|
|
2002
|
|
|
Eta ele moldeko erran hau ere: " ximinemea sedaz jantzi arren..." Ximinarteari irain
|
egitea
ez ote zen.
|
|
|
–Amarekin huts egin dut, eta beldur naiz zurekin ere huts
|
egingo
ez ote dudan.
|
|
2003
|
|
|
Euskal Herriak hartuko duen bideak, kulturan bereziki oso osoan baldintzatuko gaitu. Zoriontsu sentituko ginateke aurten bertan gure egitekoa amaitu dela ikusteaz euskal kulturak bide normal eta zabalak hartu dituelako; baina zoritxarrez, bildur gara oraindik zati batetan U.E.U.
|
egiten
ez ote dugun jarraitu?
|
|
|
bata, beraz, Azpilgo bihotzean, eta bestea, azkeneko puntan. Bi zabortegi horiek gero eta handiagotzen ari dira, gero eta zabalagotzen, eta nork daki biek bat
|
egingo
ez ote duten, halako batean...! Don Justiniano lasai lasai geratuko da orduan, eta herriari esanen dio:
|
|
|
Isiltasunak zoriontsuago
|
egingo
ez ote gaituen
|
|
2005
|
|
|
Baina ez daki. Amets handiegia
|
egitea
ez ote den ez daki. Seguru asko bai, baina saiatu gabe ez dago jakiterik.
|
|
|
Gero, gelara baino, esne hotza hartu behar zuela otu zitzaion. Abiatu zen sukaldera, ikusi zuen barnean semea nonbaitetik bildua zen El origen de la familia, la propiedad privada y el estado zeukan Conclusiones del Concilio Vaticano II irrati ondoan, Anarena azalberritua, nondik atera ote zuen zabor hura, semea ikustea halako titulua eskuan," Laxaroren semea kristau bihurtu duk!", aitari adarra jotzeko
|
egin
ez ote zuten, berariaz. Egongelaren txokoan zeukaten hanka luzeko lanpara piztu zuen.
|
|
2006
|
|
|
Gelara jantzita sartzen ikusten du, eta jantzita irteten. Jantzita lo
|
egiten
ez ote duen susmoa du.
|
|
|
Nik suerte txarra izan dut, Mixa, batzuetan pentsatzen dut baten batek gaizki
|
egiten
ez ote didan.
|
|
2007
|
|
|
Alabaina, hiru momentu horien erlazioa, zentzu komunak egiten duena baino kritikoago zulatzen hasi eta, behiala Platon aurkitu zen bezalatsu, jarraitzen dela gaur egun ere ematen du. Arazo nagusia da munduak (naturak) egiten ote dituen gauzak, hots, errealitatea, eta errealitateak pentsamendua; ala gauzak berak, pentsamenduak
|
eginak
ez ote diren (errealitatea pentsamenduaren eraikuntza); ala pentsamendua bera, eta errealitatea, hizkuntzak ez ote dituen egiten. Zein da elementuotan erabakigarria bata bestearen gainean?
|
|
2008
|
|
|
eta urtaro bati beste bat; baina hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste modu batean direla, lau urtaroek bat
|
egin
ez ote duten, hor ikusten baititut bi uso loretan, hegal bakoitzean udaberri bat daramatenak.
|
|
|
–Gela berean elkarrekin lo
|
egitea
ez ote nahikoa. Hori bai, leihoak itxita egingo dinagu gaur, nahi badun?
|
|
|
Horiek horrela, hizkuntzaren
|
egitekoa
ez ote dugu abertzale gehienen barren barreneko ustean dagoeneko aipatua dugun honako jarrera hau. Hots, hizkuntzaren formak funtsaren funtsean ez duela deus aldatzen politikaren muina.
|
|
|
Hala ere, ez dut bere inguruko berri oso zehatzik. Herrian zabaldu zen hemen
|
egingo
ez ote zenaren kontua, baina ez nekien ziur. Pena ematen dit herrian bertan ez egiteak.
|
|
|
udaberria, uda, udazkena eta negua; kanpoan uda da, badakizue, eta udari udazkena jarraituko zaio, udazkenari negua... eta urtaro bati beste bat; baina hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste modu batean direla, lau urtaroek bat
|
egin
ez ote duten... hor ikusten baititut bi uso loretan, hegal bakoitzean udaberri bat daramatenak. Ez dakit zenbat urte bete dituzuen, baina, esango bazenidate ere, ez nizueke sinetsiko, udaberriaren erlojuari udaberria sortu orduko erori baitzitzaizkion orratzak, udaberriaren urtemugan ez urterik ez mugarik.
|
|
|
–Gela berean elkarrekin lo
|
egitea
ez ote nahikoa. Hori bai, leihoak itxita egingo dinagu gaur, nahi badun...
|
|
2009
|
|
|
azkenekoz hitz egin genuenetik lasaiago ikusten zintudan, baina gaur, badirudi atzera gatozela berriro. Izan ere, zuk zer dakizu, Adak atsoarekin karitatezko obra bat
|
egin
ez ote duen. Baina Adak kontatuko zizun?
|
|
|
Eta ez hondartzara joan, mesedez, eta nola garaiko pulpitu guztietako predikariek etengabe erabiltzen baitzituzten Elizak kanonizatu berri zuèn Santa Teresita de Lisieuxen obrak eta mirariak beren predikuak eta hitzaldiak osatzeko eta karmeldar oinuts gaztea gazteriaren jarraibide gisa azalarazteko, honelaxe esan zion Mercedesek?: Eta dudaren bat baduzu, pentsa ezazu zer erabakiko lukeen Santa Teresitak zure kasuan balego, nik gero eta gehiago baitut Lisieuxkoa neure bizitzaren eredu, datorren urtean ni neu ere karmeldar oinuts
|
egingo
ez ote naizen? –eta, Maria Bibianari irri zabal bezain urduria eskaintzen ziola, bukatu zuen?:
|
|
|
aita Anizeto kalonjea; aita Anizetorena, baina, ez zen Reginaren kontua izan, harena ere izan baitzitekeen markesa anderearen jokabidea eredu zuen heinean, bere senarrarena baizik; Nazariok, izan ere, probintziako hiriburura ezkondu eta handik gutxira utzi zuen bibotea, aurrerantzean, kapela luzearekin batera, bere itxuraren bereizgarri izango zuena?, bere ametsak zituen, apaiz egindako bere anaiak ere, on Honoratok? gora
|
egingo
ez ote zuen Elizaren egituretan, gaur apaiz, bihar kalonje, etzi gotzain eta etzidamu auskalo, berak. Nazariok, bere negozioan gora egin zuen bezala; baina Honorato gazterik hil eta hantxe zapuztu zitzaion Nazariori anaiarekiko ametsa; baina eta Honoratok on Anizeto izan zuen, irakasle ez ezik konfesore ere?. Nire ikasle kuttuna zen Honorato?
|
|
|
ez gabardinarik, ez betaurreko beltzik? ...zen, ibili zen nasan gora eta nasan behera, tren heldu berriari arretaz begira, harik eta geltokiburuak banderatxoa jaitsi, trenak ziztua jo, eta makina eta bagoiak abian jarri ziren arte; eta orduan, bat batean amets batek hartu balu bezala, distira ezin distiratsuago batek bete zituen Adaren begiak, orduantxe ohartu balitz bezala ezen trenak beste lur batera zeramatzala bidaiariak; zenbat bider
|
egin
ez ote zuen, bada, Adak amets beste lur batekin, hain zegoen berean itota!; tren ziztuarekin batera barne oihu bat ere entzun zuen, ausaz, gizakia nomada zèn garaitik zetorkiona eta odolean halako dar dar berezi bat eragin ziona; zer egiten zuen berak, baina, han geldi, baldin eta une hartan ongi baino hobeto jakin behar bazuen, jakituriaren aurreko jakituria batean, askatasuna tren ihesaldi bat... Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina, geltokia!?, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon:
|
|
|
Noiz hasiko, eta nirekin. Haren
|
egitekoa
ez ote zen gelari eta lekaioak zuzentzea?
|
|
|
Beldur ginen Eusko Jaurlaritzak kontsultarako mahaiak prestatu eta urriaren hogeita bostean espainolek tankeak bidali eta Balzak EAEren ariketa demokratiko hori babestera eta espainolei aurre
|
egitera
ez ote zituen Ertzaintza eta beltzak bidaliko.
|
|
|
egin zituen hogei metro, berrogei, ehun, ehun eta hogei... begiratu zuen atzera berriro ere, badaezpada, arnasestuka, baina atzean inor ez: ...zen, ibili zen nasan gora eta nasan behera, tren heldu berriari arretaz begira, harik eta geltokiburuak banderatxoa jaitsi, trenak ziztua jo, eta makina eta bagoiak abian jarri ziren arte; eta orduan, bat batean amets batek hartu balu bezala, distira ezin distiratsuago batek bete zituen Adaren begiak, orduantxe ohartu balitz bezala ezen trenak beste lur batera zeramatzala bidaiariak; zenbat bider
|
egin
ez ote zuen, bada, Adak amets beste lur batekin, hain zegoen berean itota!; tren ziztuarekin batera barne oihu bat ere entzun zuen, ausaz, gizakia nomada zèn garaitik zetorkiona eta odolean halako dar dar berezi bat eragin ziona; zer egiten zuen berak, baina, han geldi, baldin eta une hartan ongi baino hobeto jakin behar bazuen, jakituriaren aurreko jakituria batean, askatasuna tren ihesaldi bat... Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina –geltokia! –, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon:
|
|
|
azkenekoz hitz egin genuenetik lasaiago ikusten zintudan, baina gaur, badirudi atzera gatozela berriro. Izan ere, zuk zer dakizu, Adak atsoarekin karitatezko obra bat
|
egin
ez ote duen. Baina Adak kontatuko zizun... –esan zuen izeba Ernestinak.
|
|
|
Eta ez hondartzara joan, mesedez –eta nola garaiko pulpitu guztietako predikariek etengabe erabiltzen baitzituzten Elizak kanonizatu berri zuèn Santa Teresita de Lisieuxen obrak eta mirariak beren predikuak eta hitzaldiak osatzeko eta karmeldar oinuts gaztea gazteriaren jarraibide gisa azalarazteko, honelaxe esan zion Mercedesek–: Eta dudaren bat baduzu, pentsa ezazu zer erabakiko lukeen Santa Teresitak zure kasuan balego, nik gero eta gehiago baitut Lisieuxkoa neure bizitzaren eredu, datorren urtean ni neu ere karmeldar oinuts
|
egingo
ez ote naizen... –eta, Maria Bibianari irri zabal bezain urduria eskaintzen ziola, bukatu zuen–:
|
|
|
Zerrenda osatzeko, bazen beste gizon bat, jauregian bizi ez zen arren, igande askotan etortzen zena, gonbidatu gisa: ...a, ez zen Reginaren kontua izan, harena ere izan baitzitekeen markesa anderearen jokabidea eredu zuen heinean, bere senarrarena baizik; Nazariok, izan ere –probintziako hiriburura ezkondu eta handik gutxira utzi zuen bibotea, aurrerantzean, kapela luzearekin batera, bere itxuraren bereizgarri izango zuena–, bere ametsak zituen, apaiz egindako bere anaiak ere –on Honoratok– gora
|
egingo
ez ote zuen Elizaren egituretan, gaur apaiz, bihar kalonje, etzi gotzain eta etzidamu auskalo, berak –Nazariok– bere negozioan gora egin zuen bezala; baina Honorato gazterik hil eta hantxe zapuztu zitzaion Nazariori anaiarekiko ametsa; baina eta Honoratok on Anizeto izan zuen, irakasle ez ezik konfesore ere –" Nire ikasle kuttuna zen Honorato" esaten zuen aita Anizetok no... ospa zitzala hiletak aita Anizeto kalonjeak; handik sortu zen Nazarioren eta on Anizetoren arteko adiskidetasuna, gero eta handiagoa egin zena, gero eta estuagoa –aita Anizeto ere monarkikoa zen, fedekidea eta irizkidea–, harik eta Nazariok etxera gonbidatu zuen arte, bere kontseilari aholkulari Mateo Sukunza ingeniaria hil eta handik gutxira.
|
|
2010
|
|
|
osatu gabeko haragi puska hura ikustea, neure besoekin besarkatzeko eta neure ahoko muxuekin muxuka jateko, ferekaz fereka eta laztanez laztan? nahiz eta duda geratzen zaidan berriro atzera
|
egingo
ez ote nukeen, begirada soil batek gure asmorik goitiarrenak lurpera ditzake?, ez dut uste; Benjamin Mariak badaki bere izena duen Kristo txiki handi biluzi bat dudala bihotzean, nire fedearen oinarri dena, apaingarriak eta soberakinak kentzen direnean gorputz biluzi bat geratzen baitzaigu, maitasuna eskatzen diguna, eta maitasuna baizik ematen ez duena, harik eta gorputz biluzia bera ere maitegune bihurtzen den arte, non bizitzak bere ipar galdua aurkitzen duen.
|
|
|
eta Susana enetik alde egin nuen Damasorekin. Garai batean, baina, zalantzak hartua egon nintzen, gaizki egin nuelako pentsamenduak inguratua, umetan Benjamin Mariari uko egin ondoren Kristori bigarren aldiz uko
|
egin
ez ote nion, Teofilo Maria bazter utzita, baina Damasok ezetz esaten zidan, izeba Ernestinak ezetz, frai Adrianok ezetz, zuk ere ezetz?
|
|
|
Anaiak, halakoetan, noiznahi egiten zizkidan gerrari buruzko iruzkinak: . Batzuetan duda etortzen zait itxura
|
egiten
ez ote zabiltzan, nire amets militarrak zapuzteko, beldurraren kontu horrekin batez ere. Izan ere, gauza bat da gerran beldur pixka bat edukitzea eta beste bat beti kaka eginda egotea, zuk askotan esaten didazun bezala??; eta, bere tesiari beste argudio bat aurkitzen ziola, gehitu zuen:
|
|
|
soldadu eta lekaide, lekaide eta soldadu?? hitz eman zigun behin batean, eta ongitxo bete zuen hitza?, mirari bat ere
|
egin
ez ote duen, auskalo, ez baita, bestela ere, mirari txikia nola hedatu den azken urteotan, aitak fabrika eraiki zuèn herriko mutilen artean, honako izen sorta hau:
|
|
|
–(?) De la dulce Inmaculada/ Que a la diestra del altar,/ Sobre blanquísima peana,/ Luciendo cerúleo manto(?)/ Blanco lirio de nítida corola/ Que en el mundo del fango germinó(?)? idatzi zuen Arruti frantziskotar kideak mende hasiera hartan!?, eta auskalo zer beste
|
egingo
ez ote nuen, salatu ere bai aitari edo Teofilo Mariari, edo autoritate zibil eta eklesiastikoari; begiratu ere, zorrotz begiratuko nizun, adarrak ote zenituen, isatsa ote zenuen, deabruzko zernahi?; are gehiago:
|
|
|
Badakit gordinegi ari naizela, oraintxe esan dizut, Damaso; baina errotik kendu nahi nuke neure min hau, eta horregatik ari natzaizu horrela; Benjamin Mariak bai baitaki, hura inon bada —esperantza horrek bizi nazala! —, zenbat maite dudan eta noraino naizen damu, berari irritxo bat bera ere ez eskaintzeagatik; badaki nire irrika irrikatsuen berri, eta badaki, hortaz, zein den nire ametsa: osatu gabeko haragi puska hura ikustea, neure besoekin besarkatzeko eta neure ahoko muxuekin muxuka jateko, ferekaz fereka eta laztanez laztan... nahiz eta duda geratzen zaidan berriro atzera
|
egingo
ez ote nukeen —begirada soil batek gure asmorik goitiarrenak lurpera ditzake—, ez dut uste; Benjamin Mariak badaki bere izena duen Kristo txiki handi biluzi bat dudala bihotzean, nire fedearen oinarri dena, apaingarriak eta soberakinak kentzen direnean gorputz biluzi bat geratzen baitzaigu, maitasuna eskatzen diguna, eta maitasuna baizik ematen ez duena... harik eta gorputz biluzia bera...
|
|
|
lehengoan jakin nuenez, badirudi gizon emakume batzuk santutzat hartzen hasi direla Teo —" Zoritxarren gudu zelaian Kristoren soldadu izatea egokitu zait, eta etxean lekaide bat bezala biziko naiz: soldadu eta lekaide, lekaide eta soldadu..." hitz eman zigun behin batean, eta ongitxo bete zuen hitza—, mirari bat ere
|
egin
ez ote duen, auskalo... ez baita, bestela ere, mirari txikia nola hedatu den azken urteotan, aitak fabrika eraiki zuèn herriko mutilen artean, honako izen sorta hau: Teobaldo Maria, Teodoro Maria, Teodomiro Maria, Teodoriko Maria, Teokrito Maria, Teodosio Maria, Teofano Maria, Teodoto Maria, Teodulo Maria... guztiak ere planetak balira bezala, eguzkiaren inguruan biraka dabiltzanak:
|
|
|
Oi, zure karta hau orain dela urte batzuk idatzi bazenit!; erreko nuen, sutara botako nuen —ez ahaztu, hori ulertzeko, zer nolakoa izan zen gure heziketa," txinito" errukarrien konbertsioa kristau herriaren goi helburuetakotzat hartzen zuena, baita mezua hitz hanpatu bezain hutsalez josten ere, bigunkeria ezti jario baten zerbitzuan: "(...) De la dulce Inmaculada/ Que a la diestra del altar,/ Sobre blanquísima peana,/ Luciendo cerúleo manto(...)/ Blanco lirio de nítida corola/ Que en el mundo del fango germinó(...)" idatzi zuen Arruti frantziskotar kideak mende hasiera hartan! —, eta auskalo zer beste
|
egingo
ez ote nuen... salatu ere bai aitari edo Teofilo Mariari, edo autoritate zibil eta eklesiastikoari; begiratu ere, zorrotz begiratuko nizun, adarrak ote zenituen, isatsa ote zenuen, deabruzko zernahi...; are gehiago: ikusi ere, ikusiko nizkizun, beharbada, deabruaren ezaugarri guztiak, itsu dagoenak ikusi nahi izaten duena ikusten baitu hondarrean, hain da bortitza irrika irrikatsuen ahalmena, errealitate objektiboa subjektibo bihurtu eta hura guztiz itxuraldatzen duena; aldiz, neure ibilbidea egina bainuen zurea jaso nuenerako, kontzeptu hutsalen jantzirik barrokoenetatik biluztasunera, bestelakoa izan zen nire erreakzioa; ez dizut esango, hala ere, batzuetan minik hartu ez nuenik... ezta, noizean behin, sutan jarri ez nintzenik ere —indioen kontu horrekin, adibidez, ikusi duzu... —, baina, senti nezakeèn amorruaren gainetik, barru barrutik atera zitzaizkidan esker oneko hitzak:
|
|
|
Nik zaintzen nuen, bai, Teo, hain gelditu zen istripuaren ondorioz ezindua, baina egun batean ni Diodoroz maitemindu, Teok gure artekoa onartu ez... eta Susana enetik alde egin nuen Damasorekin. Garai batean, baina, zalantzak hartua egon nintzen, gaizki egin nuelako pentsamenduak inguratua, umetan Benjamin Mariari uko egin ondoren Kristori bigarren aldiz uko
|
egin
ez ote nion, Teofilo Maria bazter utzita... baina Damasok ezetz esaten zidan, izeba Ernestinak ezetz, frai Adrianok ezetz, zuk ere ezetz... mundu guztiak esaten zidan ezetz, Diodorok batez ere, eta azkenean Diodororekin joan nintzen.
|
|
|
Anaiak, halakoetan, noiznahi egiten zizkidan gerrari buruzko iruzkinak: ‘Batzuetan duda etortzen zait itxura
|
egiten
ez ote zabiltzan, nire amets militarrak zapuzteko, beldurraren kontu horrekin batez ere... Izan ere, gauza bat da gerran beldur pixka bat edukitzea eta beste bat beti kaka eginda egotea, zuk askotan esaten didazun bezala... ’; eta, bere tesiari beste argudio bat aurkitzen ziola, gehitu zuen:
|
|
|
Erantzunetan asmatzen ote dugu beti, hori daiteke gaurko galdera. Bestela
|
egitea
ez ote da posible, nola egin liteke bestalde hizkuntzahuste hau uzkailtzeko?
|
|
|
1379. Halako antzerkietako jendeaz barre
|
egitea
ez ote da erortzen den errenaz trufatzea bezalakoa?
|
|
|
Xabier hil egin zela entzuteko beldur nintzelako, agian. Xabierrez galde
|
eginez gero
ez ote nintzen gu bion arteko sekretua saltzen ari beldur. Edonola ere, ez nintzen ausartu inori Xabierren berri ematera; ez nintzen bere bila hasi.
|
|
2011
|
|
|
–Oilagorretara horiek? Neskatan joaten ditun horiek, zera!?; beste batzuetan ama, artean umea nintzen baina ondo gogoan daukat, koinatuak auzoko ez dakit zein emakumeri etxera bisita larregi
|
egiten
ez ote zion-eta haserre. Ondo gogoan daukat zeren, ama behinik behin, beste guztiak ez bezalako errespetuaz mintzatzen baitzen normalean osabaz, ez zuen hain erraz onartzen txantxetako jarduna hari zegokionean.
|
|
|
Katilukada bat te aldean dudala besaulki horretan eseri ohi naiz unibertsitatean eskolarik ez dudan arratsaldeetan, eta zoriontsu sentitu ohi naiz harik eta gauak bakardadearen zantzuak ekartzen dizkidan arte. Orduan Nadiarekin gogoratzen naiz, edo Karlarekin, eta bietako batekin bikote bizitza jarraituagoa
|
eginez
ez ote nintzatekeen zoriontsuago izango galdetzen diot neure buruari, gizakiok tematiak baikara horretan, zoriona ez dagoen lekuan bilatzen alegia.
|
|
2012
|
|
|
Erantzun aurretik, buruz dakian arren, begiratu zenbat kilometrok banantzen hauten sorterritik, gauaren oharkabean kontinenteen plakek batzera
|
egin
ez ote duten, hire sumindura eta tristuraren neurria emateko.
|
|
2013
|
|
|
Bizitza osorako lana ere aurkitu dudala erranen niake, baina etorkizuna Allahren eskuetan zagok, eta ikusiko diagu. Gobernuak, izan ere, martxan jarria dik proiektu nuklearra, eta nork zakik instalazio berriak
|
egin
ez ote diren hemendik gutira: bunkerrak eta egitura bereziak?
|
|
|
Zurrumurruak ere zabaldu ziren, garai hartan, alkatea kirol zinegotziaren arrakasta guztiz lasterraz jeloskor ote zegoen, eta hori ere baliteke, Pedrok jasotako laudorioak eta gorespenak. EAJko militanteenak ez ezik, beste herritar batzuenak ere? ez baitziren gutxi, alkateari berari itzal egin arterainokoak bai!?, eta auskalo hurrengo hauteskundeetako zerrendetan aparrak lez
|
egingo
ez ote zuen gora, hirugarren postutik lehendabizikora?
|
|
|
Zenbait gauzaz oroitzea nahikoa izango zitzaiokeen bere usteak arrazoiaz kolokan jartzeko, baina ordura arte ez zitzaion bururatu Wickham bertan aurkitzearen ziurtasuna gauza horien argitan aztertzea. Ohi baino kontu handiagoz jantzi zen eta aldarte onenean prestatu gizonaren bihotzean menderatu barik geratzen ziren lurralde guztien jabe egiteko, iluntze horretan zehar irabaz zitezkeenak baino gehiago izango ez ziren esperoan; baina halako batean susmo ikaragarri batek jo zuen Elizabeth, alegia, ofizialei gonbita
|
egiterakoan
ez ote zuen Bingley jaunak Wickham nahita baztertuko, bere adiskide Darcyren gogarako; eta, kasua hori ez bazen ere, Wickham jauna dudarik gabe han ez zegoela Denny jaunak adierazi zuen argi eta garbi. Dennyk, Lydiaren irrikazko itaunei erantzunez, Wickham jauna bezperan hirira negoziotan joan behar izan zela esan zien, eta artean itzuli gabe zela; irribarre esanguratsu batez, honako hau erantsiaz:
|
|
|
Pedrok izan zuen behin edo behin eztabaidaren bat harekin, herriko eskubaloi taldeari eman beharreko diru-laguntzaren gainekoa, nola edo hala bideratu zutena. Zurrumurruak ere zabaldu ziren, garai hartan, alkatea kirol zinegotziaren arrakasta guztiz lasterraz jeloskor ote zegoen, eta hori ere baliteke, Pedrok jasotako laudorioak eta gorespenak –EAJko militanteenak ez ezik, beste herritar batzuenak ere– ez baitziren gutxi –alkateari berari itzal egin arterainokoak bai! –, eta auskalo hurrengo hauteskundeetako zerrendetan aparrak lez
|
egingo
ez ote zuen gora, hirugarren postutik lehendabizikora...
|
|
|
Bizitza osorako lana ere aurkitu dudala erranen niake, baina etorkizuna Allahren eskuetan zagok, eta ikusiko diagu. Gobernuak, izan ere, martxan jarria dik proiektu nuklearra, eta nork zakik instalazio berriak
|
egin
ez ote diren hemendik gutira: bunkerrak eta egitura bereziak...
|
|
2014
|
|
|
Beharrak aginduta jarri zuen martxan Nafarroako Bertsozale Elkarteak Bardoak txapelketa. " Gure artean bazegoen kezka urtero urtero Nafarroako Bertsolari Txapelketa
|
egitea
ez ote zen nekagarria izango", aitortu du Alaitz Rekondo Nafarroako Bertsozale Elkarteko lehendakariak. Izan ere, 2012 arte, urtero egiten zen Nafarroako Bertsolari Txapelketa.
|
|
|
Bihozberatasun eta leuntasun horiek zuzen zegoela ziurtatzen zioten. Baina, inbasioak laguntza indartsu hori ez izan arren, kinka larrian zegoen inperioa, beldur izatekoa baitzen kirgizen artetik askok eta askok bat
|
egingo
ez ote zuten tatariarrekin.
|
|
2015
|
|
|
Irakurtzearen plazera aldarrikatzen zuen, bada, Irastortzak, eta berarekin batera Etxezarretak. Euskal literaturan kritika falta zela zioen topikoaren kontra egiten zuen urrestildarrak, azken batean gehienbat literaturaren literatura
|
egiten
ez ote zen zalantza egiten zuelako. Unibertsitateko (bereziki EUTGko) kritikaren zientifismo nahi hori baztertzen zuen, literaturaren plazeretik aldendu eta teorizazio gehiegizkora jotzen zuelako.
|
|
|
behera
|
egingo
ez ote duten,
|
|
|
Beti ibili izan naiz zalantzaren ate zubia erabat zeharkatu gabe, itxaropenaren zirrikitutik arnasa apurra hartu ahal den bitartean. Ez dakit egunen batez eta gutxien espero dudanean, nonbaiten elkarrekin topo
|
egingo
ez ote dugun... Eta ez dakit topo egitea nahi dudan ere...
|
|
|
beste emakume batekin topo
|
egingo
ez ote nukeen.
|
|
|
Amaitu nuke. Hitzek salto gehiegi
|
egin
ez ote duten beldur naiz.
|
|
|
Betiko orduan egoten nintzen haren zain, baina, zirudienez, aldatu egin zuen etxetik ateratzeko ordua. Beldur nintzen aldaketa hura nahita
|
egindakoa
ez ote zen izan... ni ez ikusteko, niri itzuri egiteko. Harekin izaniko azken elkarrizketak uste baino saminduago utzi ote zuen.
|
|
|
7 Guztia burutua zenean, hiru edo lau ordura izango zen, espirituzko gerra batean nahasi ninduen deabruak, orain esango dudanez. Egin nuena gaizki
|
egina
ez ote zen jarri zidan aurrean; Probintzialak agindu gabe horretan saiatzea ez ote zihoan obedientziaren aurka (nik uste nuen, berari aurretik esan gabe, Gotzainaren mende jartzeak, nolabaiteko nahigabea sortuko ziola; baina berak onartu nahi ez zuenez gero, eta ni obedientziaz aldatu ez nintzenez gero, ez ziola beste aldetik batere garrantzirik emango uste nuen), eta hemen hain bizimodu estuan z...
|
|
|
Argi argi zela Jainkoaren espiritua esan zidan, eta otoitzera berriro itzuli beharra zegoela: ez nengoelako ongi finkaturik, ezta hildura ulertzen hasirik ere (eta horrelaxe zen, izena bera ere uste dut ez nuela ulertzen eta), eta otoitza inola ere ez uzteko, hartan ahalegin handiak egiteko baizik, Jainkoak hain mesede apartekoak egiten zizkidanez gero; ea zer nekien nik Jaunak nire bitartez pertsona askori on
|
egitea
ez ote zuen nahiko, eta beste gauza batzuk (izan ere, aurrez iragarri zuela dirudi Jaunak nirekin geroago egingo zuena); eta erru handia izango nuela neure gain Jainkoak egiten zizkidan mesedeei erantzuten ez banien.
|
|
|
Hor guztiz ezkutuan egotea, bai ongi dago; hau da nik dudan ardura. Hain bizimodu onaz tristura hori badu, zer
|
egingo
ez ote zuen frai Joanek izan zuenaz?
|
|
|
Nire pena da eraman zituztela eta ez dakit nora. Baina uste da estu dauzkatela, eta beldur naiz gehiegikeriaren bat
|
egingo
ez ote den. Errege Kontseiluan da kexa hau ere.
|
|
|
5 Ez dakit nola uzten dudan azkenerako ene aitaren gaitzak eman didan nahigabea; beldur naiz penitentziaren bat
|
egin
ez ote duen, Abenduan egin ohi duenetakoa: lurrean etzatea, gaitz hori ez baitu izaten hark.
|
|
|
2 Bada, ene dukesa andereari idazten diot, haren gorentasunari eskatuz paje gisa atera dezala; izan ere, paje izateko gizon egina dagoela iruditu zait, eta badakit Albornós jaunak asko ahal duela. Batzuk besteekin ari direnez gero, beldur handia dut handik joan dadila
|
egingo
ez ote duten, paje izateko handiegia dela esanez. Eta Jaunaren zerbitzurako dela ikusiko banu, ez nintzateke kezkatuko; baina Italiako gauzak arriskutsu dabiltza.
|
|
|
Izan ere, guztiz askatzeko eta hilduratzeko barrutik astia hartu arren, kanpotik berehala egin behar da. Eta guztiek egiten dutela ikusteak eta beti hain lagunarte onean izateak ez badio onik egin urtebetean, beldur naiz urte askoan on gehiago ez baina gutxiago
|
egingo
ez ote dion. Ez diot, aurrerapen horrek, gainerako guztiena bezalakoa izan behar duenik, baina hoberantz doala ager dadila behintzat, gaitza hilgarria denean berehala antzematen baita.
|
|
|
Izaria zaintzen ez dakitenen kaltetan. Besta
|
egitea
ez ote da lehenik jostatzea, guhauren alaitasuna besteekin partekatzea, solasean, irriz eta arrailerian ariz, ahal dugunek kantuz, musika joz eta dantzan. Bakotxa arizale izanez da besta egiten, bazterretik beha egonez baino gehiago.
|
|
|
Ba ote da hori baino bekatu handiagorik? Horrelakoak
|
egitea
ez ote da bekatu mortaletan mortalena. Neureak eta asto beltxarenak entzunen ditut hori aipatzeko kopeta ukanik!
|
|
2016
|
|
|
102 orrialdean, gure arbasoek lanerako aitzinako tresna" zaharrekin" (zahartasuna gutxiesteko dagoen joera horrek kezkatzen nau ere) sarritan indarka ibili behar izaten zutela ziotek, eta gaurko tresnen ugaritasuna goraipatzen. Baina beren buruari galdetu ote ziotek gaurko tresna moderno bikain, zoragarri, liluragarrien
|
egiteko
ez ote duen munduko hamaika eskualdetan langile andana batek indarka aritu behar izaten. Ziotek ere antzinako garaietan bizimodua aurrera ateratzeko ordu asko jardun behar zela lanean, eta gaur egun, oro har, denbora libre gehiago dugula gure zaletasunak lantzeko.
|
|
|
Argi dago kode aldaketa egiteko ondo menperatzen direla bi sistemak, baina zalantza egiten dut: a) Kode aldaketa egiteak, luzaroan egiteak eta asko
|
egiteak
ez ote dion eragin handiagoa egingo hizkuntzarik ahulenari —’mendekotasun sintomatzat’ jotzen zuen Coyosek (2010) —; b) Bereziki, ez ote duen eragotziko euskaren erabilera hizkera informalean —kode aldaketa aldaera herrikoiagoetan errazagoa erabiltzen dela zioen Rotaetxek (1999) —; eta c) Ez ote duen zailduko Aiatik kanpokoen parte hartzea bertako hizketa erkidegoan,...
|
|
|
Barrua urratzen digute, eta kolektibo gisa erantzuteko beharra izaten dugu. Batzuetan, ordea, pasa
|
egiten
ez ote garen... Kezkatu egiten nau gure identitatearen ezaugarriak katalogatzeko dugun joerak.
|
|
|
Hiri horren karrikak erabat arrotzak egiten zitzaizkien eta, denboraren nozioaren galdu ondotik, haien ardatz geografikoa galdu egin zutela ere ageri zen. Haien kokapenaren nozioak ihes egin ziela azaltzen zen ere, baina liburu zaharraren azken orrian idatzitako patuari ezin uko
|
eginez
ez ote zeuden. Hori guzia idatzita baitzegoen, baita ilunbearena ere.
|
|
2017
|
|
|
Genetikari esker ez, baina zientziak eman digun progreso izugarri eta izuarazlearen ondorioz munduan milaka familia eraldatu baitugu, familia horretako kide bat edo bi edo gehiago betirako erauziz. Esan nahi dut, demagogia merkeetan jausita ba ote da demagogia garestirik?, betikoan gaudela, mundura diseinuzko haurrak ekartzea baino daudenentzat merezi duen mundua
|
egitera
ez ote jarri litzatekeen indarra. Ikerketa geratu gabe, noski.
|
|
|
Orain, honezkero edozein parte hartzaileren ama izateko moduan nagoenean, pentsatzen dut egon behar duela beste formularen batek. Neuri ez zait okurritzen, eta esatea erraza da, noski; baina txapelketak beste modu batera
|
egiterik
ez ote dago. Sekulako harrobia daukagu, neska mutilek jatortasun, jenialitate eta gaitasun lezioa ematen digute urtero, eta eskuak izerdi hotzez blaitu gabe mikrofonora atera daitezen lortu behar genuke.
|
|
|
«Dena zure gain uzten dut», dio berak. «Baina batzuetan ikara ematen dit, hori
|
eginez
ez ote naizen eskubidez dagokizun guztia kentzen ari. Beharbada izango dut nire zigorra horregatik.
|
|
|
Martins, konturatzen hasita nengoen, arriskutsua zen. Neure artean galdezka ari nintzen azken batean huts borobila
|
egin
ez ote nuen: ezin nuen Martins ikusi Rollok agertutako gizarajoa bezala.
|
|
2018
|
|
|
Feminista batzuk beldur dira gizonez eta emakumeez hitz
|
egiteak
ez ote duen indartu besterik egiten baieztapen patriarkal bat, esaten duena Emakumea kategoria natural eta denboragabe bat dela, sortzetiko ezaugarri biologiko jakin batzuek definitua. Emakumeaz mintzatzea, ordea, ez da, inondik ere, emakumeez mintzatzea.
|
|
|
Jauregia onik libratuta ere, leotzetako matxinoekin
|
eginak
ez ote zituen ehunka matxino berri sortuko, Aba Yakueren fraide bihotz ustelek justiziaren eta errukiaren arteko orekaren aitzakiaz erretxindutako hiritar ahulenen artean?
|
|
|
Zer
|
egiten
ez ote genuen berotzeko?
|
|
2019
|
|
|
Elkarren artean ulertzen, desberdintasunak onartzen... Egun dagoen banaketa
|
egitean
ez ote garen hori guztia lantzeko aukera galtzen ari".
|
|
|
Berak zabaldu zuen: " Beldur naiz traba
|
egiten
ez ote dizuedan esan zuen. Nahiago baduzue, sukaldetik sartuko naiz; hala, giltzaz itxi dezakezue ate hau".
|
|
|
–Eta nork esan dizu zuri tunel sekretu bat
|
egin
ez ote duten Bilbotik Donostiara?
|
|
|
–Bibliak dioenez, Jainkoari obeditu ez ziolako bihurtu zen Loten emaztea gatzezko estatua; Bibliak esaten ez duena, ordea, zera da, ea grisak atzetik izan balitu, ziztuan
|
egingo
ez ote zuen estatuak berak ere, tximistak hartua balego bezala?
|
|
2020
|
|
|
Eta halaxe zen, oso azkar jaitsi baikinen. Orduan mutikoa eztabaidan hasi zen nirekin, hori jendeari iseka
|
egitea
ez ote zen esanez, eta denak nire kontra jarriko zirela adieraziz. Nire kontsolamendurako, eztabaida horretan jarraitu genuen luzaro, nik nire aldetik mila aitzaki asmatzen nituelarik.
|
|
|
Zugaztiaren aldera zegoen Pierre' ren gela; eta igandetik beretik, jendetzak eta auto pilloek erabat aldeginda gero, ibillaldi bat egin zuen legarrezko bide bakartietatik. Paper puskek eta edonolako hondakiñek hango olerkitasuna lardazkatzen zuten; baiñan egia biziago eta sarkorrago
|
egiten
ez ote. Zarata hura pasata, arrasto higuingarri mordo bat baizik ez zan lurrean agertzen; eta zugaitzen adaburuetatik haize balek armoniaturik, izadiaren ixilla, kima gurien urrin gaztea, erreken zurrumurru izutia, lehenagoko eta betiko pakea berriz gaillen...
|
|
2021
|
|
|
Txoratuta egoten zen herrietako aitona amonei entzuten. Ez dakit liburua
|
egitea
ez ote zen aitzakia bat besterik.
|
|
|
Ez zen batere gauza erraza buruzagi nagusiarengana horrelako historia batekin joatea. Beldur nintzen huts
|
egingo
ez ote nuen. Azkenean nahiago izan nuen kontua nire dibisioko jeneralari, Robles jeneralari eraman, nire familiaren adiskidea baitzen eta bere landa laguntzaile izendatu berria baininduen.
|
|
|
Ekuazio horri ihes
|
egitea
ez ote da irabazleen apaingarri izateko manera bat besterik. Ikus ezazue zein ederra den mundua, eta zuek bazterrak nahasten.
|
|
2022
|
|
|
Kuriosoa da: euskarazko literatura batek —ez guziak— ihes egiten dio egoera soziolinguistikoari, hor badago erran gabe doa moduko bat, eta narrazioari traba
|
eginen
ez ote diogun ustea ere bai. Nik pentsatu dut aurre egitea horri.
|
|
|
Edu minduak irudikatu du soinu gaiztoko gaitz horiek guztiak berarengan mamitzeak emakumeari sorraraziko liokeen plazera. Burutik pasatu zaio gogoan ez duen putakeriaren bat
|
egin
ez ote dion inoiz, beste bizi batean. Horrek arrazoituko luke tamaina horretako herra.
|
|
2023
|
|
|
Eskuartean nahiko diru erabiltzen zuen arren, egun askotan jateko ere larritasunak izaten zituen Vincentek; ez baitzuen ongi administratzen Theok bidaltzen ziona. 1882ko martxoaren 24an (183) Hagatik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion azkenaldian lana gogor egiten ari zela egunsentitik gauera arte eta hain gogor lan
|
eginda
ez ote zuen ogirik merezi; Cornelius Marinus Van Gogh jaunak eskatutako 12 marrazkiak amaitu zituela. Galdetzen zuen ea ez zituen merezi bere lana egiteko bitartekoak; gustatuko zitzaiokeela Theo lehenbaitlehen etorri eta egiaztatu izan balu iruzurrean ari zen ala ez.
|