|
2000
|
|
|
Ezin izan nien lehen malkoei eutsi. Itsas lamiak aire zahar
|
batekin
egin zidan ongietorria. Tximiniaren albora eseri ginen eskuak elkartuz.
|
|
|
Hori bai, lagun. Pattar pixka
|
batekin
, ahal izatera.
|
|
|
Bi azazkal txikiren aldaketak ez du, egia esan, ezer gaiztorik susmatzeko biderik eskaintzen, akaso, bere txikian, jabetu ere ez ginatekeelako egingo mudantzaz; eta, jabetuta ere, inork ez lioke aurkikuntzari aparteko garrantzirik emango, eta axaleko arrazoiren
|
batekin
lasaituko luke norberak bere burua segur aski; Brown jaunari, ordea, hamarrak aldatu zitzaizkion egun batetik bestera, edo, hobeto esateko, hogeiak: hatzetakoak zein behatzetakoak.
|
|
|
Luzaz gelditu zen eskuetako azazkalei begira, sorgorturik, ikusten zuenari arrazoiren bat aurkitu nahian, eskuei jira eta buelta eraginez, hatzak gora eta behera mugituz, orain astiro, bizkor geroxea  go, esku desitxuratu haiek begien onespena jaso zezaten zain. Behaketa luzearen ondoren, irribarre sineskaitz bat sortu zen Brown jaunaren ezpainetan, eta afaria prestatzearekin batera erabaki zuen aurkikuntzaren berri inori ez ematea, batik bat uste osoa zuelako loaldi goxo
|
batekin
dena bere onera etorriko zela. Ohera sartzerakoan, behatzen aldaketaren berri izan zuen:
|
|
|
ordurako ez zitzaion pitorik ere interesatzen otomandar enperadoregoari buruzko ezer; ez hori bakarrik: ohartu zen begiek nekez egiten zutela aurrera edozein motatako letren aurrean, itxi egiten zitzaizkiola Garcilasoren soneto
|
batekin
, Galdósen nobela batekin, Filisteoen pasartearekin... eta Edmundo de Oryren aerolitoekin!; eta ez hori bakarrik: begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik.
|
|
|
ordurako ez zitzaion pitorik ere interesatzen otomandar enperadoregoari buruzko ezer; ez hori bakarrik: ohartu zen begiek nekez egiten zutela aurrera edozein motatako letren aurrean, itxi egiten zitzaizkiola Garcilasoren soneto batekin, Galdósen nobela
|
batekin
, Filisteoen pasartearekin... eta Edmundo de Oryren aerolitoekin!; eta ez hori bakarrik: begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik.
|
|
|
Baina nire uste izugarri hauek ez direla eldarnioak erakustearren, eta orain ere beti bidaialagun aldaezin izan dudan zuhurtziari eskua emanik, hitz bi soil soilik: bazkaritarako haragia saltsan ekarri ziguten halako batean Armando Bonilla eta biok bakarrik gelditu ginen egunean, hain zuzen, bada, ari nintzen platerean zegoena gogo biziz jaten, batere errezelorik gabe, harik eta gogortasun
|
batekin
topo egin nuen arte. Ahotik puska bat atera, eta azazkal bat zela egiaztatu ahal izan nuen.
|
|
|
Behin, marinel jantzitako tipo
|
batekin
harkaitzetan ikusi nuela gogoratu nion; zaude isilik esan zidan, eta ontziak garbitzen jarraitu zuen.
|
|
|
... aberats
|
batekin
osatu nuen nik.
|
|
|
Orain amarekin bizi naiz. Eta haurtzaroari buruzko galderaren bat egiten diodanean, beste galdera
|
batekin
beti berarekin eran  tzuten dit:
|
|
|
Nire hatzak ez zeuden artoa aletzen ohituak, eta ezin nuen behar zen tokian indarrik egin. Nagi nagi eroriko ziren aleak, mailu
|
batekin
kenduak zirela iruditzen zitzaidan, halakoa zen nire hatzen indar galdua.
|
|
|
Aurrena goiko pisuan egon gara eta zinez ikustekoa zen dantzariek gehienak hego amerikarrak, gehienak kolore ilunez jantziak zein serio eta lizun hartzen zituzten salsaren konpas bihurriak. Luis, ordea, irri malizios
|
batekin
inguratu zait dantza eskatzera, baina erantzuteko betarik eman gabe neure burua deabruzko erritmo batean ikusi dut, Luisen gorputzari ezin itsatsiago eta, hala ere, askatasun sen  tsazio ikaragarri batekin (begirada jaso dudan istant batean, Ruben ere ikusi dut, hiltegira daramaten bildotsaren begiekin). Luisekiko saioa amaitutakoan, Rubenengana jo, eta dantzara atera nahi izan dut, baina bera haitza baino geldiago egon da, eta behin eta berriro uko egin dio, kasik indarka, nire gonbitari.
|
|
|
Aurrena goiko pisuan egon gara eta zinez ikustekoa zen dantzariek gehienak hego amerikarrak, gehienak kolore ilunez jantziak zein serio eta lizun hartzen zituzten salsaren konpas bihurriak. Luis, ordea, irri malizios batekin inguratu zait dantza eskatzera, baina erantzuteko betarik eman gabe neure burua deabruzko erritmo batean ikusi dut, Luisen gorputzari ezin itsatsiago eta, hala ere, askatasun sen  tsazio ikaragarri
|
batekin
(begirada jaso dudan istant batean, Ruben ere ikusi dut, hiltegira daramaten bildotsaren begiekin). Luisekiko saioa amaitutakoan, Rubenengana jo, eta dantzara atera nahi izan dut, baina bera haitza baino geldiago egon da, eta behin eta berriro uko egin dio, kasik indarka, nire gonbitari.
|
|
|
Guztiarekin, Rubeni ezer esan ez eta are gehiago estutu dut nire kontra. Baina gutxien uste nuenean, norbaitek sorbalda ukitu dit eta, burua itzul  tzean, nor eta Patxi ikusi dut, aurpegian alderik alde zabaltzen zitzaion irribarre nabarmenegi
|
batekin
.
|
|
|
Ni jeneralean lagun
|
batekin
ibiltzen naiz, baina aurtengoan huts egin dit. Hala ere, gero eta hobeki nabil amaitu dut Karmelori begira.
|
|
|
8 Zaldiko maldikoei buruzko museo batean Mary Landford mutil
|
batekin
dabil.
|
|
|
" Batek daki. Orain
|
batekin
harrapatu duzu baina, hainbeste ikastaro, hainbeste entrenamendu, eta halako gazte puskak, nork ziurtatzen dizu zurekin egon den bitartean ez dela beste norbaitekin ibili. Baina orain ez zaitez errebobinatzen hasi.
|
|
|
1 Zulo batetik begiraturik, Mary Landfordek katu bat zikoina
|
batekin
jostatzen ikusten du.
|
|
|
Orain dela hiru bat urte, egun batez Dabidi etxeko atea zabaldu, eta fardel
|
batekin
zetorrela ohartu nintzen. " Hara, eskultura bat ekarri dizut", esan zidan.
|
|
|
Neure harridurarako, barreka ari zena Karmelo zen eta, piztean, Tom ikusi dut esku minberari gora eta behera eraginez. Larriturik, berehala beste bidailagun batzuk ere etorri dira Preterito makila
|
batekin
ez, baina bideoarekin agertu da; eta Ruben gerritik gora biluzik, iskanbilak eranzten harrapatu izan balu bezala, eta handik gutxira Dan bera. Baina eraso egin didan piztiaren izena Tom zen eta, sorbaldak jaso bitartean," Sorry, txatxita" esan, eta buztana hankartean zuela joan da.
|
|
|
Baina Rubenek beste galdera
|
batekin
erantzun dit:
|
|
|
Gure ordez egoera bera mintzo zela iruditu zait. Rubenek musu
|
batekin
eskertu dit. Eta berehala berak bere oparia atera dit (nik neurea eman arte ez zuen berea jaso nahi):
|
|
|
Ezin dut ukatu: Patxirengana kafetegira jai  tsi naizenean urduri samar nindoan, baina han anaia
|
batekin
elkartu behar banu bezala sentitu naiz (beharbada besterik izango zen Rubenekin egon berria ez banintz).
|
|
|
Guztiarekin, ez dago zalantzarik urak on egin digula eta jendea, behinik behin, kanpinera beste aldarte
|
batekin
itzuli dela. Dan ere irribarretsuago ikusi dut eta dendak nola muntatu behar genituen erakusten eta afariaren ardura zuen taldeari laguntzen ikusi dut (Adela aintziran inguruka ibili zaio, haren burua jostetan urperatu nahian; kanpinean ere nabarmen aritu da Dan erakarri nahian, baina egingo nuke oraindik ez duela apustua irabaztea lortu).
|
|
|
Futxo! Gaur hasita eta hiru egunez, Chicagora iritsi bitartean hain zuzen, kanpinetan lo egin behar dugu, eta gainera kolonia merkearen kiratsa hamaika miliatara zabaltzen duen bidaiari bitxi
|
batekin
egokitu zait; en plus, taldeak ere egin behar izan ditugu otorduak eta prestatzeko, eta bakar bakarrik falta zaigu gauez sutondoan kantuan hastea... Dâailleurs, eta hori guztia gutxi balitz, Luisek atzo erdi txantxetan esan zidan ni zaharregia naizela Rakelentzat, eta oso itsusia dela nesken atzetik hain nabarmen ibiltzea, taldean beste neska batzuk badaudela, Adela urrunera joan barik (sic).
|
|
|
Arratsaldean, Danek mendi kasko batera inguratu du furgoneta, bidaiariok hango ikuspegia goza genezan; eta guk ikuspegia ez ezik, jostaldia ere gozatu dugu, zeren norbaiti han izkinetara josta gintezkeela bururatu baitzaio eta, ibili ere, halaxe ibili gara (nik, bien bitartean, nahitara, Tomekin ez bezala bilatzen nuen Rubenekin arnasestuka gurutzatzea; egia esatera, haur denboratik sentitu ditudan nire amodio asko begiratzera eta begiratua izatera mugatu dira, eta horrek bizipoza eta bizinahia pizten zidan eta dit). Joan den asteko jolas parkean bezalatsu, ume sentitu naiz, eta soil soilik ama falta zen, jostetak amaitutakoan txokolate edo txorizo otarteko
|
batekin
etortzen.
|
|
|
harengan topatu ditut behar beharrezkoak nituen laztanak, besarkadak, musuak, hitz eztiak, eta, egia esatera, ez dakit ez ote naizen urrunegi joan, Rubenen bidean ez ote naizen behaztoparri gertatu. " Nire lagunak pozak txoratzen jarriko lirateke Bakarnerekin ez, eta benetako neska
|
batekin
harremanak izan ditudala esango banie", adierazi izan dit trufaz azken egunotan, baina ez Ruben ez ni ez gara ausartzen etorkizunaz hitz egitera. Badirudi ez dugula elkar behartu edo mindu nahi; badirudi biok ere elkarren gorputzen gose garela, eta gose horrek ez duela amaierarik(" Orain arte neure buruari ematera mugatua, bazeneki zenbat laztan dudan zuri emateko...", esan zidan afaldu ondoren hotelera itzuli ginenean).
|
|
|
Eta gure egonezina erakusten zuen isilune jasangaitza apurtzearren, nik Polikarporen istorioa kontatu diot, nola ito zen gizajoa garbigailuarekiko liluraren eraginez, eta ni normal bezain hotz agertzen saiatu naiz. Karmelo, ostera, urduriago egon bide da, zeren, lurrera erori zaizkion arropa garbiak jasotzearekin batera, irribarre ezin osatu
|
batekin
agurtu bainau.
|
|
|
4 Bihotzean adabakiak josten ari dela, Mary Landfordi Dabid telefono eta telegrama
|
batekin
|
|
|
San Frantziskora bidean, San Joakin haran mugagabe eta fruta arbolez betean barrena gentozela, hango fruituen ugaritasuna eta lurraren emankortasunaren ikusirik, bururatu zait pilula hartzeari uzten ahal diodala, eta patuaren esku utzi ni haurdun geratu ala ez. Polita litzateke bidaia honetatik halako opari
|
batekin
itzultzea. Baina bidean aurrera, burutazio hori hausnartu, eta txorakeria galanta dela ondorioztatu dut (halaxe ohartarazi dit urrunetik etorri zaidan Teresaren ahotsak ere), eta aski noragabetua nagoela nire bidaia nahasi honetan halako erabaki bat hartzeko.
|
|
|
Allô, Dabid? Lehen ez bezala deitzen dizut, pozik baino gehiago arduratua eta zuri à la billebaude kontatzeko berri pila
|
batekin
. Rakeli buruz ez daukat berri larregi, ezpada gaur, belaontzi batean txango zoragarri bat egin ostean, Rubenekin batera joan dela zerbait afal  tzera.
|
|
|
Eta masailean musu emanez agurtu dut, eta ez naiz atzera itzuli harrizko estatua bihurtzearen beldur. Eta ibilian ibilian, esan ditudan azken hitzek Patxi ekarri didate gogora, hari ere beti" Sentitzen dut" esaka amaitzen bainuen; baina Patxiren hitzek ere berriro zalantza piztu didate, zeren, Teresari esan zionez, Dabid zineman neska
|
batekin
ikusi berria baitzuen.....
|
|
|
Baina Luis joan, eta, handik gutxira Esther etorri denean ere, loezak joa, ezin izan diot oroitzeari utzi. Jaikitzeko ordu gutxi falta arren, gaua urik gabe eta mazapan pilo
|
batekin
zeharkatu beharreko basamortua egin zait: dena ilun ikusi dut, ilun eta ezkor, ezkor eta etsipenez betea.
|
|
|
Aitak pozarren hartu zuen albistea, familiak aurrera egitea ongi zegoela, familiaren deiturak irautea hobeki zegoela, eta hau eta beste esan zion haren bozkarioa agertzearekin batera. Semeak, aitaren oniritzia jaso ondoren, madrildar
|
batekin
Madrilen bertan ezkontzekoa zela argitu zion. Aita, orduan, serio jarri omen zen eta, apur batean hausnartu ondoren, zenbait aholku eman zion:
|
|
|
Ni ere halaxe sentitu nintzela adierazi nion, neure burua maratoia amaitu duen lasterkari
|
batekin
alderatuz. Eta Karmelok barre egin zuen, barre sarkorra, eta niri on egin zidan ikusteak, aspaldiko partez, oraindik ere norbaiti barrea eragiten ahal diodala.
|
|
|
Une horretan furgoneta denboraren makina bilakatu izan balitzait bezala, berez berez oroitzen hasi naiz: gure harreman hasierako Dabid kasik nerabe eta jeloskorraz oroitu naiz, bihotzean min senti  tzen zuena berarekin baino lehenago birritan oheratu nintzelako beste mutil
|
batekin
nahiz eta bera ere bi neskarekin ibilia izan; geroko Dabid jostarinaz oroitu naiz, elkarrekin bizitzen jartzea amestu, eta hori lortzearren edozein lan egiteko prest zegoena; azken aldiko Dabid arduratsuaz ere oroitu naiz, oharkabean niregandik urrundu, eta beste neska baten kilika bilatu duena. Denboran aurrera egin eta etorkizuna ere igartzen saiatu naiz, eta guztiz imajinaezina egin zaidan arren, gutxienez aukeraz betea dagoela pentsatu dut, eta beldurrezko filmekin gero eta antz gutxiago izatea desio dudala.
|
|
|
Esango nuke sekretu asko gordetzen dituela... Berak, ohi bezain adeitsu, irribarre
|
batekin
erantzun dit: baleki badakidala!
|
|
|
Dabidek egiaz tiro egin aurretik, haren zain gero eta denbora gehiago igarotzen nuenez, Teresak zenbait liburu utzi edo aholkatzen zidan," Hire barne su lama horri pizturik eutsi behar zionagu". Behin MartÃn Garzoren nobela
|
batekin
etorri zitzaidala oroitzen dut," Amodio historia hau hiri gustatuko zain; nik, ordea, gogorragoak nahiago ditinat", esan zidan. Baina horrekin batera eta, hain zuzen ere oso gogorra iruditu zitzaidalako, nik ezin hobeki oroitzen dut nobelako pasarte hau:
|
|
|
Baina horrekin batera eta, hain zuzen ere oso gogorra iruditu zitzaidalako, nik ezin hobeki oroitzen dut nobelako pasarte hau: emakume gazte bat Leongo mendialdeko herrixka batera joan da irakasle; han jende gutxi bizi da baina, neguaren etorrerarekin batera, gero eta jende gutxiago ikusten du kalean, gero eta ikasle gutxiago joaten zaio eskolara; hala ere, horrek ez du askorik kezkatzen herrixkako arotz
|
batekin
maitemindu delako; halako batean, gau ilun batez, arotza ezustean joango zaio etxera eta berarekin joateko eskatu, baina irakasleak ezetz erantzun; harrezkero arotza ere desagertu egingo da eta, jakina, horrek bete betean kezkatuko du emakume gaztea; handik gutxira, kalexketan barrena dabilela, irakasleak etxe batetik irteten den arnasketa sakon eta sarkorra entzun du: etxera sartu da, ganbarara igo, eta, han, sabaitik esekiak, bi zaku handi eta lirdinga  tsu ikusi ditu, barnean bizia dutenak eta arnasketa ikaragarri horren sortzaile direnak; gero, amona batek emango dio usadio bitxi horren berri:
|
|
|
Batzuetan, egunero aparailu horrekin jardutearen jarduteaz, pentsatzen hasten naiz maitalearekin norabait joan zarela, eta dagoeneko bost axola zaizula nik kontatzen dizudana. Dâailleurs, jakizu Luis, turista
|
batekin
alde egin zuen birigarroa, itzuli egin dela, pen  tsa dezakezunaren kontrara oilarra baino harroago itzuli ere. Amaitze aldera, Dabid, esan gura dizut Rakel gaur ere ilaran dagoela kanpineko telefono honetatik deitzeko, baina saiatuagatik beti haren aurretik egokitzen naiz eta ezin ba jakin nori deitzen dion.
|
|
|
Baietz, neska. Patxirekin egon naun eta Dabid zineman neska
|
batekin
musuka ikusi duela ziurtatu zidan. Larrusendo horri potroak moztu behar hizkioke.
|
|
|
Baina bigarren egunerokoa irakurri dut, eta baita ohar batzuk hartu ere, eta, bigarrena diotsut, gaur merkatalgune batean gelditu garenean, erosketen artean beste koaderno bat ikusi diodalako, baina honezkero horrek ez dit batere pizten. Edozein modutan, irakurri dudanaren arabera, jakizu Rakelek Tom birigarro susmagarri horren bidez lortu duela erantzungailuko mezuak entzuteko aparailua, eta susmagarria diot, Rakelek eta gainerakoek Grand Canyoneko jaitsiera egin zutenean, behe behean Tom beste gizon
|
batekin
elkartu zelako, eta gizon hark pistola bat eman ziolako eta, attention!, elkar agurtzerakoan, gizon hark Tomi Ray deitu zion, hau da, amesgaiztoetan ahoskatzen zuen izena... Eta, bref, Dabid, esango nuke gure geletan ibili den morroi hori Tomen atzetik dabilela.
|
|
|
Goizeko ordu horietan oso jende gutxi zebilen Phantom Ranch inguruan, eta gorantza abiatu aurretik gehienok txabola itxurako komunetik igaro gara. Ni emakumeenean zain nengoela, Tom gure taldekoa ez zen gizon
|
batekin
hizketan sumatu dut, itxuraz aspaldiko laguna zirudiena. Atetik begiratzera irten, eta gizon ezezaguna Tomi ezkutuka zerbait ematen ikusi dut.
|
|
|
Guretzat eta josteta hutsa besterik izan ez dena hasi zait xuxurlaka, Olgarentzat benetako sofrikarioa eta gurutze bidea gertatu da. Nonbait, ez oso aspaldi lankideren
|
batekin
abentura bat izan zuen eta, Xavierren isilpean gorde ahal izango zuela uste izan bazuen ere, gure epaiketaren kontu horrek zuzenean eragin dio; pertsonaiekiko identifikazio handia, oso handia izan omen du; ni orain konturatu naiz: haren hitz egiteko modua ez zen txantxetakoa.
|
|
|
Eta Hilllaryk oilo urkatuaren begiradarekin haren damua nabarmendu nahi izan badu ere, kontua da gizon honek birritan hautsi duela bere zin egitea, eta birritan ibili dela gezurrak botatzen: engainatu gintuen kargurik gorena bereganatu, eta herriaren alde azkeneraino lan egingo zuela hitz eman zuenean, zertarako eta bekadun teenager
|
batekin
lardaxkan ibiltzeko; eta engainatu gaitu hori bere herriaren aurrean solemneki ukatu duenean. Gure herriak ez du merezi enbustekerian dabilen presidenterik, gure herriak bere hitzari eutsiko dion presidentea behar du, gero barkamen eske lotsagarri eta atxikopalatua ibiltzeko beharrik izango ez duena alegia adierazi du kasik" Gure Aita" otoizten den abiadarekin, baina ahots sendoz, eta herri tribunaleko kide guztioi banan banan eta tinko begiratzen zigula.
|
|
|
Nik, ordea, lepoa betiko burutik eta beste zerbait ikusi uste nuen: alegia, Dabid eta biok elkartzen gintuen zubia, zubi altxagarri
|
batekin
konpara daitekeela, eta oraingoz bi besoak ezin bereiziago daudela.
|
|
|
Ez txarto hartu, baina giro honetan halakoak sortzea ez da harritzekoa. Dâailleurs, jakizu ni Dan eta taldeko beste neska
|
batekin
, Adelarekin, geratu nintzela, erogailu horietara igo gabe. Adela hori dela eta ez dela, eta barre apur bat egin dezazun, ez dakit ba nire atzetik ez ote dabilen:
|
|
|
Eseki aurretik, Dabid, uste dut jakin egin behar duzula gaur Tom ez dela gainerako taldekideekin joan eta gelan geratu dela. Rakelen koadernoa bere tokian uztera itzuli naizenean, gizon pressé bat ikusi dut Tomen eta bion logelan sartzen; hobeto esan, sartu,
|
batekin
eta arropa edo oinetako denda batekoa zirudien poltsa batekin sartu da, eta, irten, bat ere barik irten da. Hori guztia igogailuaren atzealdean ezkutatuta ikusi ahal izan dut, eta net susmagarria egin zait.
|
|
|
Eseki aurretik, Dabid, uste dut jakin egin behar duzula gaur Tom ez dela gainerako taldekideekin joan eta gelan geratu dela. Rakelen koadernoa bere tokian uztera itzuli naizenean, gizon pressé bat ikusi dut Tomen eta bion logelan sartzen; hobeto esan, sartu, batekin eta arropa edo oinetako denda batekoa zirudien poltsa
|
batekin
sartu da, eta, irten, bat ere barik irten da. Hori guztia igogailuaren atzealdean ezkutatuta ikusi ahal izan dut, eta net susmagarria egin zait.
|
|
|
c) Tom gaur unai zamarra
|
batekin
jantzirik agertu da, eta jeans batzuekin, eta orain arte baino gazteago emango luke baldin eta larruzko unai sonbreiru handi batekin ikusi ez banu. Eta gaurko hegaldi osoa Tomen alboan egin behar izan dut.
|
|
|
c) Tom gaur unai zamarra batekin jantzirik agertu da, eta jeans batzuekin, eta orain arte baino gazteago emango luke baldin eta larruzko unai sonbreiru handi
|
batekin
ikusi ez banu. Eta gaurko hegaldi osoa Tomen alboan egin behar izan dut.
|
|
|
Arratsalde osoan ere talde osoarekin ibili nahi ote zuten beldurrez, nola edo hala desenkusatu naiz (ez nago ni itxurakeriak egiten hasteko moduan): " Hemen bizi den lagun
|
batekin
geratua nago". Eta behingoz bakarrik, Ba  ttery Park inguruan zerbait jan, eta belarretan etzan naiz.
|
|
|
Horregatik, berri gutxi eman ahal dizut, ezpada bikote bananduei buruzko artikulu bat irakurtzen eta koaderno batean idazten jardun zuela, ez zuela ezer jan eta komunera ez zela behin ere joan, azafatari tapaki bat eskatu ziola, eta gehiago ezer gutxi. Gaurko kontuez, ostera, esango dizut goizean tourné touristique moduko bat egin ostean, Rakelek ospa egin duela, aspaldiko lagun
|
batekin
geratua zela esanez. Nik hasieran sinetsi egin diot:
|
|
|
Pasadizo hark, ordea, bi lagun astunen harreman haren galerarekin batera, halako zapore erresumina utzi zigun. Baina zapore erresumin hura (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta lagun gutxiago genuen), orduan hain handia iruditu zitzaidana, hutsa zen gerora Dabidek sortu zidanaren aldean, hain zuzen ere egia aitortu, eta beste neska
|
batekin
hartu emana oheratu zela onartu zuenean (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta bakarrago nengoen). Gau hartan eta batez ere harrezkero piztu egin ez ziren lagunen lanparak bezain ilun geratu nintzen, eta bete betean dastatu nuen irainaren zaporea.
|
|
|
Gau hartan eta batez ere harrezkero, Dabidek batzuetan esan izan zidana etorri zi  tzaidan gogora: " Nire bikotekidea beste
|
batekin
ibili dela jakingo banu, batere pentsatu barik harremanak bertan behera utziko nituzke". Esaten zuen nire aurrean ez balego bezala, hirugarren pertsona erabiliz.
|
|
|
Gainerakoak aurrena isilean geratu diren arren, berehala ahots handian mintzatzen hasi dira: orain ulertzen dela Luis atzoko epaiketan egon ez izana, norbaitek Visitor Center en neska arrotz
|
batekin
ikusi zuela, eta hau eta beste.
|
|
|
leher egina, eroria, akitua. Eta beldur naiz, loaldi horretatik musu batez aterako nauen printzearekin amets egin beharrean, ez ote dudan landare haragijale
|
batekin
egingo...
|
|
|
Edozein modutan, harrigarriagoa egin zait egun osoan Rakel Rubenengandik horren urrun ibiltzea; ez dakit, beharbada oker nengoen. Dâailleurs, orain  dik harrigarriagoa izan da Luisek, Rakel marrubizko izozki
|
batekin
konparatu zuenak, bidaia bertan behera uztea eta turista batekin alde egitea. Niri dagokidanez, azkenik, jakizu Adelak orain ez didala kasu zipitzik ere egiten eta, zorionez, begiak Danentzat baino ez dituela.
|
|
|
Edozein modutan, harrigarriagoa egin zait egun osoan Rakel Rubenengandik horren urrun ibiltzea; ez dakit, beharbada oker nengoen. Dâailleurs, orain  dik harrigarriagoa izan da Luisek, Rakel marrubizko izozki batekin konparatu zuenak, bidaia bertan behera uztea eta turista
|
batekin
alde egitea. Niri dagokidanez, azkenik, jakizu Adelak orain ez didala kasu zipitzik ere egiten eta, zorionez, begiak Danentzat baino ez dituela.
|
|
|
6 Mary Landford txita
|
batekin
eta plastikozko kamioi batekin jostatzen ari da.
|
|
|
6 Mary Landford txita batekin eta plastikozko kamioi
|
batekin
jostatzen ari da.
|
|
|
alde batera, Polikarpo katuari ahora eman, eta froga ezin hobea izan nezakeen hark akabatu zuela erakusteko; bestera, amonari egia osoa esaten ahal nion. Baina betidanik sekretuak atxikitzeko gezurra esateko baino hobea izan bainaiz, orduko hartan ere amonari egia aitortu behar izan nion, eta hark errietaka ez, baina laztanka hartu ninduen, irriño
|
batekin
hurrengoan kontu handiagoz ibiltzeko esaten zidala.
|
|
|
Zer diozu? EEBBetako presidenteak bere ekintzarik ttikienaren ondorio guztiak neurtu behar ditu eta hori ez da konpontzen ahorita esan berri duzun" Senti  tzen dut" huts
|
batekin
. Estatu batuarrok ez dugu merezi atxikopalatuko gaituen presidenterik, adorea eman, eta eragingo gaituen pertsona baizik, eta zu, zu ez zara merezi dugun presidentea!
|
|
|
Nik neuk noizbait egin behar banu, beraren dotoreziaz egin nahi nuke. Gutako askok, gehienok baino duinago jokatu du, ze nor ez da noizbait beste pertsona
|
batekin
erakarria sentitu, galdegin du irmo, eta epaiketako kide guztioi begietara so egiteko behar zuen isilunearen ondotik, nork ez du noizbait horrelako desiorik sentitu?
|
|
2001
|
|
|
Alkandora, aldiz, kremaxka, lepokoa almidoiez gogortua, berez ere tentea zen jabearen burua are tenteago agertzeko  edo, hala jarria. Azkenez, eskumuturretan, urrezko mahuka biki bana, eguzkiak joz gero, dirdira bakar
|
batekin
bat baino gehiago itsuaraziko lituzketenak. Eta jaka poltsikoan, zapia; zapi gorri gorria.
|
|
|
Lepo motx eta zabala bazara, hiruki itxurako eskotea komeni zaizu, apaingarri sinple
|
batekin
hornitua. Ilea bekoki edo kopeta gainerantz  orrazten baduzu, gainera, lepoa luzatuko duzu.
|
|
|
Bi urte lanean, bi urte ideiei larruzko jantzia josten. Egun batean, ordea, zulo handi
|
batekin
egin du topo. Josi eta josi, baina, ezin inola ere adabatu.
|
|
|
Harrian, azpilean. Txapako depositutik, ura epeltzen egoten den zulotik piper poto
|
batekin
ura atera, eta parrast!, gaiineraaa!, goitik beheeeera!, botako dit. Gero, txapako labean periodikotan batuta egon diren kamiseta eta kuleroak jantziko dizkit, eta epel epelak egongo dira.
|
|
|
Ume txiki
|
batekin
bere ametsezko ilargira joan nahi dut.
|
|
|
Nire ohea inguratzen duten lau hormetatik ateratzeko ikara dut. Era berean, irrika bizi batek hemendik kanpo, milaka kilometrora aurkitzen den paradisu
|
batekin
amets egitera bultzatzen nau.
|
|
|
Txikitan, txikle
|
batekin
, bost pezetarekin eta nagusitan neuk egindako gona luzea janzteko itxaropenarekin poltsikoan neukan zoriontasuna.
|
|
|
Bejondeiola, berriz ere! Begien argia galdu ez duenak ez dezake horrelako usterik izan, aski baita gogoratzea gure gurasoak zer ziren gu eta gure ondorengoen aldean, aski baita berdintzea idazle zahar bat berri
|
batekin
. Azkeneko lan hau Aita Mokoroak8 aspaldi egin zuen nik egin dezakedan baino hobekiago.
|
|
|
Arthur Schnitzler idazle austriarrak zioen moduan, elebidunak aukerakoa du hizkuntza baten zein bestearen erabilera; aitzitik elebakarrak, ez baitu berean hitz egin beharraz gainera, besteak berera ekartzea beste aukerarik, eta halakoetan elebidunarena, aukera baino, derrigorrezko jokabidea gertatzen da. Halatan, begi bistakoak dira egoera batetik zein bestetik datozen ondorio psikologikoak, komunikatzaileak, administratiboak, politikoak, elkarbizitza justiziazko
|
batekin
zerikusia dutenak guztiak ere?, eta nago errealitate horri behar bezalako zentzuz ez begiratzeak kalte asko dakarkiola gure arteko komunikatu ezinari.
|
|
|
Literatur kritikari buruzko ikuspegi interes bizikoa ematen digu Yon Etxaideri buruzko artikuluetako batean: " Neurri bakar
|
batekin
neur genezake gure artean sortzen den nobela bat: inguruko eta urrutiagoko hizkuntzetan sortzen diren nobelak gaur neurtzen diren harekin berarekin".
|
|
|
Aspergarri xamarrak omen gara geure belaunaldikoak kontu kontari hasten garenean: beti
|
batekin
, dakizuen zerarekin, ari omen gara. Horrexegatik agian bestelako gertakariak, gerra aurrekoak, berritzeko asmotan agertu natzaizue.
|
|
|
euskara hizkuntza ahula da, eta aldamenean dituen erdaren aldean ez du indar nahikorik izango, ez orain ez denbora luze batean, haiekin lehian sartzeko. Era berean, uste dut euskaldunok nahiko zilegitasunik badugula gaur egun euskararekin inolako  harremanik ez dutenei eskatzeko, behingoz, uler dezatela euskararen normalkuntza arrazoiz eta tinko defendatzea bateragarria dela, guztiz bateragarria, jarrera moderno, liberal, kosmopolita eta demokratiko
|
batekin
.
|
|
|
Mitxelena guztiz bat letorke âbere testuetan guztiz bat datorâ maiz erabili izan dudan Heinrich Böll en esaldi
|
batekin
: " Bizilegezko herri batean hizkuntza bizilegezko bat bilatzen saiatzea da nire eginkizuna".
|
|
|
Aspaldi eskatua nuen (eta neronek hitzemana ere bai) artikuluren bat Jakinerako, gai honetaz. Azkenik, hemen nator bestetan irakurri berria dudan gauzatxo
|
batekin
. Hitzaldi delako hori Bergaran egin dut, azaroaren 4an.
|
|
|
Neurri bakar
|
batekin
neur genezake gure artean sortzen den nobela bat: inguruko eta urrutiagoko hizkuntzetan sortzen diren nobelak gaur neur  tzen diren harekin berarekin.
|
|
|
Haren lana, halaz guztiz, ez zen arras antzua eta elkorra izan ondorengoentzat. Hor du, lekukorik eskatzen duenak
|
batekin
aski baldin badu, Larramendiren garransia, orain garrantzi bihurtua.
|
|
|
Bere hizkera eta bertso lana euskalaririk gehienek ukitu behintzat egin dute, hala nola Stempf ek, Schuchardt-ek, hil berria dugun Ernst Lewyk eta, inork baino barrenkiago, René Lafonek. Argitaraldi honen eta guztien oinarria, Parisko Bibliothèque Nationalean gorde den ale bakarra, Urkixok atera zuen argitara, sarrera lan eder
|
batekin
, 1933ko RIEVen, faksimile eran eta bakarka, liburu  gisan, Lopez Mendizabalenean. Hemen datorren frantses itzulpena, Lafonena da, lehen BoletÃn de la Real Sociedad Vascongada de los Amigos del PaÃsen agertua, ohar ikasi ugari lagun zituela.
|
|
|
Halarik ere, gauza jakina da. Nonbait, Parisen edo hizkuntzalari edo hizkuntzalari kumeren
|
batekin
mintzatzen bagara, ez dugu luzaroan zain egon beharrik zein bidetarik dabilen antzemateko. Gaztea bada, Chomsky, McCawley, Fillmore edo are berriagoren baten deabrukeriak aterako dizkigu hasi orduko; zaharra delarik, berriz, horrelako izenik aipa  baledi, berehalaxe zimurtuko dizkigu ezpainak erdeinuzko nahi lukeen irribarrez.
|
|
|
5 Ikus Zaloña (Agustin Miner)," Euskera bateratua eta ikastolak" in Zeruko Argia, 1970/02/22, 3 or. eta" Ikastolak eta irakasleak" in Zeruko Argia 1970/03/1, 3 or. Zaloñak berak beste artikulu
|
batekin
erantzun zion Mitxelenaren honi. Ikus Zaloña," Euskeraren alde.
|
|
|
beti gorroto izan dituztelako edota, bestela, Egiptoko ilunpeak baino ilunagoen erdian, Damaskora gabe, argiaren distirak begiak liluratu dizkielako. Batzuek eta besteek, nik uste, ez bide dakite, gerokoak geroko, Frantziako kondairaren 1789 urteari 1868 dagokiola Espainian, alde huts
|
batekin
, halaz guztiz: Espainiakoek kolpe huts egin zutela Frantziako kideek burutik burura erdietsi zutena eskura nahi izan zutenean.
|
|
|
diru pilo polita uzten diolako. Burdin negozio batean hasten da lagun
|
batekin
eta ez dago zer esanik, estabilizazio aurrean garenez gero, laster duela bere burua zeharo aberasteko bidean. Aurki nazkatzen da, ordea, lanaz eta diruaz.
|
|
|
Nonbait idatzi zuen Garatek (eta buruz aldatzen dut mamia, hitzak oker daudelarik, alegia) barreiari agertzen dela euskal aditza: honek eskaintzen zion aditz pilo mardula ez zuela bizi osoan pertsona
|
batekin
bakarrarekin baizik (arrebarekin, noski) erabili. Nik ez dut arrebarik izan, eta adizki horiek erabiltzeko  paradarik ere ez.
|
|
|
Informazioaren ikusgarritasuna hertsiki lotua dago Euro  pako kazetaritzan erro sakonak dituen ideia
|
batekin
: informazio batez interesatzen den pertsona kopuruak ematen edo kentzen dio balioa informazio horri 26 Kazetaritza modernoak uste du, gero eta konbentzituago, jendeak berri baten aurrean duen interesa haren argudioaren sakontasunaren alderantzizko proportzioan dagoela.
|
|
2002
|
|
|
Hurrena, Orrondok Valentinaren esaldi famatua errepikatu zuen: alegia, berrogeita hamar urtera iritsia zelarik, nahiago zuela errotarri bat lepoan jarri eta itsasoan hondatzea, gizon
|
batekin
kateatzea baino. Algaraka eta elkarri mokoka jarraitu zuten pixka batean, arlotekerian erori gabe, halere.
|
|
|
Manuelen ama ere ikusia omen zuen, andre multzo baten erdian azalpenak ematen, eta urduri omen zirudien. Orrondo arratsalde erdian fabrika batera bidali omen zuten trokel
|
batekin
, eta kanposantuko aldatsean gora zihoala, Manuel auto batetik irteten ikusi omen zuen, beste neska mutil batekin.
|
|
|
Manuelen ama ere ikusia omen zuen, andre multzo baten erdian azalpenak ematen, eta urduri omen zirudien. Orrondo arratsalde erdian fabrika batera bidali omen zuten trokel batekin, eta kanposantuko aldatsean gora zihoala, Manuel auto batetik irteten ikusi omen zuen, beste neska mutil
|
batekin
.
|
|
|
Badira beharginak beren ugazabak maite dituztenak, eta egunero haien alde eta haien familiakoen alde otoi egiten dutenak. Beraien etxebizitzara ailegatzeko, hiri osoa zeharkatu behar da, trenbideaz harantz luzatzen den horma zurixka
|
batekin
topo egin arte. Horma zurixkaren atzean mendia hasten da, laharra eta sastraka nonahi dager.
|
|
|
Berak ere sarritan jarraitu egiten zuen gure txantxa, igarotako arriskuari barre eginez. Baina, ostera, txakur
|
batekin
egokitzen baginen, berriz bilatuko zigun eskua, otzana eta txikia izan arren gure  aurrean genuen animalia. Noizbehinka errieta egiten genion beldur hura gaindi zezan, baina alfer alferrik, zeren bere izua gure errieta baino egoskorragoa baitzen.
|
|
|
Trankil, gizona. Kafe egin berria pattar pittin
|
batekin
, eta beste gizon bat izango zara. Ikusiko duzu.
|
|
|
Haurretako oroitzapen desatsegin
|
batekin
lotu nuen, oraindik ere ez dakit ondo zergatik, Abelen inizialen agerpena. Oso gustukoa nuen zaldiko maldikoa eta hango marrazki urre koloreek ere izango dute agian zerikusirik loturarekin.
|
|
|
Gizon hexur eta axal bat; taberna kaskar bat dauka portutik hurbil. Zakur puska itsusi
|
batekin
ibiltzen da tipoa, badaezpada, zertarako bestela?, seguru nago ikusi duzula paseatzen.
|
|
|
Edonola ere, istorio zahar arrunt bat, baldin esperientzia hark erre eta pipertu izan ez balu. Etxean entzundakoagatik dakit ez zuela porrota irensten jakin eta harreman gatazkatsuak zituela jendearekin; beti zuela auziren bat, udaletxekoekin ez bazen, irakasleren
|
batekin
edo guraso elkartearekin. Ahotsa bezain zakarra zuen behintzat jenioa.
|
|
|
Ez nago gustura. Batek baino gehiagok galdetuko zuen honezkero ea zer egiten dudan nik irakasle
|
batekin
, eta gainera Pertirekin.
|
|
|
heziketa erlijioso batek agindutako diziplina baten barruan. Desberdintasun
|
batekin
: sinestearen araberako arauak zituztela bere aurrekoek.
|
|
|
Halako batean, eguerdi gainean bulegotik kanpora nindoala, ate ondoan zeuden aulki batzuetan aurkitu nituen jarrita euskaltegiko irakasle bi, inguruan inor ere ez zela ezagun, elkarren artean eleketan erdaraz ari zirenak. Ezkutuan bezala, ahalke pixka
|
batekin
, ez seinale ona. Biak ziren, gainera, euskal irakasleaz gain, euskal filologiako ikasleak.
|
|
|
Beraz, nolakoa den bakoitza, hori bai, baina gerta liteke bere inguruko eskolako kideek baino ahalegin gutxiago behar izatea ikasketak duintasun pixka
|
batekin
aurrera eramateko. Eta ez dakit hori sobera ona den umearentzat.
|