|
2000
|
|
|
Donostiarrak ikuskizunak antolatzen iaioak direna badakigu honez gero euskaldunok; dirua soberan eta... esango luke baten batek. Negu neguko egun
|
batean
ikusi ez dut bada garabi ikaragarri horietako bat palmondo ikusgarri bat ipurditik atera eta haruntzaxeago, itsasoari begira diren etxe horietako batean landatzen! Palmondo horrek jai du, lan hori orain eginarazi duen gizaki zuzenaren buruaren gisan arolduko da
|
|
|
" Horrela ez da berori sendatuko, zeren hobeki garbitu behar bainizkion zauriak eta haiei ukendua eman; eta belar batzuk ere bildu nahi nituzke gero, zolda belar batzuk, enplasturen bat egiteko...", eta osabak Maddaleni: " Bai, baina arimaren zauriak sendatu behar ditut lehenik, eta koadro
|
baten
ikusteak ez dit kalterik eginen...", eta hala zetozen, osaba Joanikot eta Maddalen, osaba Maddalenen besoari zetxekiola, Pedro Huiziren studioan sartu zirenean.
|
|
|
c) Tom gaur unai zamarra batekin jantzirik agertu da, eta jeans batzuekin, eta orain arte baino gazteago emango luke baldin eta larruzko unai sonbreiru handi
|
batekin
ikusi ez banu. Eta gaurko hegaldi osoa Tomen alboan egin behar izan dut.
|
|
2001
|
|
|
Kanpotik so eginda, AB ezker abertzalean kokatu izan da orain arte, baina ABk ez du inoiz bere izaera politikoa ezker abertzalean formalki kokatu. Batasunan ari garen ABko jendeak bere burua formalki ezker abertzalearen egitura
|
batean
ikusten ez dugunez, prozesuan parte hartu dugu eta Batasunako kideak gara. ABk orain arte izan duen definizio ezak ez du Batasunean sartzeko pauso hau erraztu beharbada.
|
|
2005
|
|
|
Bigarrenik etxekoei, bere unean emandakobabesa eta erakutsitako ausardiagatik. Hirugarrenik, inoiz Alarde
|
bat
ikusi ez duten, baina haren espiritua gertuko askok baino askozaz hobeto ezagutu eta ulertu dutenBilboko bi abokatuei. Eta azkenik, urteak joan eta urteak etorri, borroka honetanaurrera egitea posible egin duten eta egingo duten gizon emakumeei.
|
|
2007
|
|
|
Hitz egiteko interesa zuten, galderak egiteko, tenperatura hartzeko nolabait. Urte asko joan dira ETAko militante
|
bat
ikusi ez dudala, hala denik jakinik behintzat. Oso zaila da ETA ezagutzea, harreman publikoetatik isolatua den mugimendua baita.
|
|
2008
|
|
|
Adinekoen% 39 labainduta edo estropezu eginda erori ziren, sukaldeko edo bainugelako lurra bustia zegoelako, nonbaitetik jaisterakoan eskailera maila bat edo aldats
|
bat
ikusi ez zutelako, harri bat, lokatza edo belarra zapaldu zutelako, edo jaki baten azala, edo xaboi bat sukaldeko zoruan, bainugelakoan edo patioan, zola leuneko oinetakoak erabiltzeagatik edo ohean, aulkian edo besaulkian esertzen hasita.
|
|
|
Kanpotik ikusita ikusgarriena behatokia da, teilatu batean zilindro bat eta goian kupula
|
bat
ikustea ez baita ohikoa Durangoren tamainako herrietan. Herriaren hegoaldean dago, garai batean herriaren muturra zen tokian orain, etxe asko eraiki direnez, Durango barruan dago.
|
|
|
Sasoiari dagokionez ere, uste baino hobeto ikusi zuen Ariñok, baina behin eta berriz nabarmendu du Olaizolaren kasuan entrenamendu
|
bat
ikustea ez dela nahikoa iritzi argia izatekoa. «Nik uste dut gehiegi zabaldu zirela bere sasoiaren inguruko zalantzak.
|
|
2009
|
|
|
Hiriak Henrike Borboikoari eta haren jarraikitzaileoi bere ateak ireki zizkigun arte, puta, ikasle, bidaiari, lapur, ohoin eta bertzelako jendailaren biltokia zen, nonbait, Pomme de Pin delakoa. Poetek ere ba omen zuten toki horren gustua, nik bakar
|
bat
ikusi ez banuen ere. Gure jendearen etorrerak ikasle eta bertzelako bidaiariez hustu zituen bazterrak, bakarrik putak eta lapurrak utzita.
|
|
|
Itsasontziren bat gerturatzen ari dela ikusten badugu, oihukatu ere egiten diogu, gu ondo ikusteko. Ostiral goizean korrika atera behar izan ginen, portura sartzen ari zen ontzi
|
batek
ikusi ez gintuelako.
|
|
|
Kritikari jendea txalo aparretan gortzeko modukoa da blog batetik jasoa dudan pasarte hori, eta ez dut ukatuko distira duela, argia dariola zirrikitu guztietatik. Hala ere, exekuzio
|
bat
ikusi ez duen baina Azkenaz beste eleberrian exekuzio bat deskribatu zuentxo honek garbi dauka: kritikari hura bazen idazlea ere.
|
|
2010
|
|
|
Hura ez zen Felixinentzako tokia, bistan da, baina momentuan ez nengoen horretan pentsatzeko; bost axola gainera mutiko atzeratu batek zertan pasatzen zuen denbora, parkean kaniketan edo manifetan desafinatzen. Azkar ahaztuko nuen beraz Felixin hura eta bere kantua, handik laster beste ekitaldi
|
batean
ikusi ez banu.
|
|
|
Jestu
|
batek
ikusten ez den zerbait Liliren aitzinean, ezabatzen du.
|
|
2012
|
|
|
Zer da taldeak eman dizun gauzarik onena eta txarrena? Onena, taldean auzoko adin bateko eta besteko kideak batu garela eta lagunak egin garela; eta, txarrena, talde
|
baten atzean
ikusten ez den eta egin behar den lana. Zergatik erabaki duzue azken kontzertua izatea Aguraingoa?
|
|
|
Arma hartu, eta lasterka joan zen etsaiarengana. Kolpe batez lepoa moztu zion, horren trebe, ezen Alemaniako borrero batek ere ez bailuke bizkorrago edo hobeto moztuko, eta hori harrigarria egin zitzaidan oso, bere bizitza osoan ezpata
|
bat
ikusi ez zuela uste izateko arrazoiak nituelako, zurezko ezpatak izan ezik. Dena den, geroago jakin nuen, egurrezko ezpatak oso zorrotzak, astunak eta zur gogorrekoak zituztela, eta lepoak eta besoak kolpe bakar batez motz zitzaketela.
|
|
|
Hori horrela izanik ere, zerk bultzatu du berarengana hurbiltzera? Zer ikusi du berarengan besteren
|
batengan
ikusi ez duenik. Argi barrunda daitekeena da bere duintasunaren araberako jarrera barik bestelako zerbait eskatzen ari zaiola.
|
|
|
1270ko Aroan, eta harekin batera beste nafar asko ere ehortzirik gelditu zirela fedegabeak bizi diren desertuko hareen azpian. Baina haietako bakar
|
batek
ikusi ez zuenez bere begiez Lope heriotzaren unean, Oriak nahiago izan zion esperantzari eutsi, eta uste zuen noizbait ere itzuliko zela senarra, eta, erregearen banderari jarraikiz alde egin baino lehen egiten zuen bezala, berriz ere Irunberriko ferietara eramanen zuela bere zaldiaren ipurgainean.
|
|
2013
|
|
|
«Badira hamar urte martxa egiten hasi nintzela. Lehenago lasterka ibiltzen nintzen, baina begi
|
batetik
ikusten ez nuela geratu eta, epaile sartzea erabaki nuen, atletismo munduari lotuta jarraitzeko. Gero medikuak esan zidan martxa egitea posible nuela, eta horretan ari naiz etengabe».
|
|
|
Gizonak ondo ondoan zituen bederen bi objektuak, berari itsatsita. Eta, hala ere, ez zituen ez
|
bata
ikusten ez bertzea entzuten. Abdul Alimek, izan ere, begiak urrunago landatuta zituen:
|
|
|
Gizonak ondo ondoan zituen bederen bi objektuak, berari itsatsita. Eta, hala ere, ez zituen ez
|
bata
ikusten ez bertzea entzuten. Abdul Alimek, izan ere, begiak urrunago landatuta zituen:
|
|
|
2. Hiztegi ez den hiztegi honek testu azpian begiratzen duten irakurleak ditu gogoko, ahazten ez dutelako iceberg
|
batean
ikusten ez diren 9 atalak direla, ikusten ez badira ere, hura moldatu eta eusten dutenak. Paradoxa, ironia edo satira arbuiatzen ez dituzten irakurleak.
|
|
|
izan ninteke ikusi
|
batean
ikusten ez den nabarmena
|
|
2014
|
|
|
Une oro. Autobusean zoazela, eserita joan lukeen pertsona
|
bat
ikustean ez bazara zure lekutik altxatzen, boterea baliatzen ari zara. Boterea erabiltzeari erabat uko egin diezaioke pertsona batek?
|
|
|
C, est là une très grande erreur, qui, si elle devenait dominante, perdrait la civilisation européenne. Autant le principe des nations [zer nazio?] 1819 est juste et légitime, autant celui du droit primordial des races est étroit et plein de danger pour le véritable progrès? 1820 Nazionalitateen printzipioa, ikusia dugunez, inorentzat bai eta Renanentzat baitzen lehenago arraza printzipioa, uko honetan, orain, ororen aurretik autokorrektura
|
bat
ikustea ez da bidegabekoa. Kuriosoki, ordea, autokritika honek, Renanen argudiaketan, aleman arrazista anonimoren batzuen aurkako forma agresiboa hartzen du.
|
|
|
jendarmea, burges, andere eta bereziki zirtzilak. Manera guzien arabera, tobera ihauteri testuinguru
|
batean
ikusiz ez da harritzekoa. Baina zehatzegi dirudite Herellek deskribatzen dituen maskak, egite handiegi dute maskaradetako beltzekin zirtzilek, beltz ta xuri horiek orduko gizartearen miraila ez izateko.
|
|
|
Hemen horrelako neska
|
bat
ikusita ez da ahazten.
|
|
|
Bruno Lemaire bigarren, bozen %29rekin, ez baita batere gaizki, eta Hervé Mariton hirugarren, %6 bakarrik. Gisa batez, frango gehiengo ederra president ohiarentzat bainan gauzak beste punta
|
batetarik
ikusiz ez hain nasaia azkenean, jakinaren gainean bestenaz ere zonbat itzuli egin duen eta zonbat bilkura ahal bezen bozalde handia bereganatu beharrez. Dena den, partida hola irabaziz, erretxena du egina Sarkozy-k.
|
|
2015
|
|
|
Ezin dut ahaztu gure jendartean irudiarekiko dugun jokaera. Inoiz hegazkin
|
bat
ikusi ez duen Amazoniako tribu bati hegazkin baten argazkia erakusten badiot ez du zuk bezala erreakzionatuko. Ez da gauza bera hilotz baten argazkia haur bati edo heldu bati erakustea.
|
|
|
1 Jesus izan bedi berorrekin, ene ama, eta egin beza santa. Berorrenak poz handia eman zidan, aspaldi
|
batean
ikusi ez banu bezala. Jainkoak eman diezaiola osasuna eta gorde diezadala, baita ahizpa Beatriz Jesusena ere, haren gaixotasuna bihotzean sentitu baitut.
|
|
|
4 Pazko arrautzak saskian itsatsi Jolasaren aldaera bat da, eta astoa isatsa da. Haurrak begiak estalita dituela eta orientazioa galtzeko bira batzuk eman ondoren, bere intuizioaren bidez gidatu behar du, eta gainerakoen oharrak, objektu
|
bat
ikusten ez duen gainazal batean itsasteko. Oraingoan, asto baten marrazkien ordez, pazko saski eta arrautzak jarriko dira.
|
|
|
Arrantzarekin, itsasoarekin eta kostaldeko bizitzarekin lotura zuzena dute irudi horiek. «Ur tanta
|
bat
ikusi ez arren, bertan agertzen diren heritarrek kresal usain nabarmena dute». Kareaz zuritutako biltegian ageri dira makuesak, horma zahar horien artean sortu eta gordeko direlako «betiko euren izaera eta nortasunaren ezaugarrietako asko».
|
|
|
Ilea aitak bezala albo batera orraztuta eraman ohi du, baina bustitzen zaionean erabat aldatzen zaio aurpegia, noizbait izango den gizon heldu burusoilera hurbildu. Ikerrek sekula ito
|
bat
ikusi ez badu ere, iruditzen zaio ito baten bisajea daukala lehengusuak.
|
|
|
Margotzen ari naizen bitartean, gogoan dudan baratze ederra ikustea ez al da nahikoa, bere baitan, izkutaturik, lamiak daudela uste gabe? Abstraktu orekatu bat sortzen ari naizen anartean, sormen nahasi
|
bat
ikustea ez al da nahikoa, bere baitan, izkutaturik, sorginak daudela uste gabe. Espresionismoz hauxe idazten ari naizen bitartean, probokazione bat ikustea ez al da nahikoa, bere baitan deabruak daudela uste gabe?
|
|
|
Abstraktu orekatu bat sortzen ari naizen anartean, sormen nahasi bat ikustea ez al da nahikoa, bere baitan, izkutaturik, sorginak daudela uste gabe? Espresionismoz hauxe idazten ari naizen bitartean, probokazione
|
bat
ikustea ez al da nahikoa, bere baitan deabruak daudela uste gabe?
|
|
2016
|
|
|
Ez zekien. Hoteletik irteterakoan saguzar
|
bat
ikusirik ez zitzaion gogoratzen. Baina, piztuta zeuden farol haiek?
|
|
2017
|
|
|
Ordu erdiko argiz beteriko ikuskizun bat ikustera joatea nahiago dugulako, eta gero, etxera. Baina, Anish Kapoorren obra
|
bat
ikusteko ez dugu sekula ordu erdi hartuko. Eta ordu berean OKELA Sormen Lantegian dagoen Elena Aitzkoa, Damaris Pan eta Claudia Lorenzoren berbaldira joateko are gutxiago.
|
|
|
Urte batzu geroago, hilobia burdin sare batez inguratu zuten eta, ez ustean, jume landare bat jalgi zen hobitik, sekulan landare patagoniko
|
bati
ikusi ez zitzaion enbor pizkor batez apaindua. Geroztik, Alejandro Bustingorry" Ezequiel Ramos Mejia" aintzirako urek estalita dirau.
|
|
2018
|
|
|
" Horrelako dei bat jasotzea beti da pozgarria. Nire jantziak halako alfonbra gorri
|
batean
ikusteak ez du preziorik. Gainera, eurekin lan egitea plazera izan da niretzat.
|
|
|
Iduri zitzaidan heldu zen talde berrian goizeko neska beltzaran ederra ikusten nuela. Soingaineko grisez beztitu eta manupekoez lagundurik zaldiz hurbiltzen zen polizia inspektore
|
bat
ikusteagatik ez nintzen neska gazteekin hizketan hasi. Zaldun grisa ikusi zuten eta, maliziaz, gure erromantze herrikoienetarik bat goratik kantatzen hasi ziren, irakurleak barka diezadala hemen aipatzea:
|
|
2019
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin ...en bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu
|
batek
ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gai... Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut, Historia bizitza erreala izan zela, esan nahi dut, Ez ezazu duda izpirik eduki, Beharrik deleaturrik badagoen, esan zuen zuzentzaileak, hasperenka.
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut ...en bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu
|
batek
ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gai...
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen ...en bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu
|
batek
ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gai... Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut
|
|
2020
|
|
|
Susmo txarrak larrituta, gorde txirula eta lasterrari eman dio borda aldera, mandoa bertan utzita. Handik puska batera ailegatu eta, hasiera
|
batean
ikusi ez badu ere, txoko ospel batean topatu du aita, lurrean botata, labana eskuan duela. Odola dario borborka sabelaldetik, eta franko kostata ireki ditu begiak semea aldean sumatu duenean.
|
|
|
Zortea duzu gerriko zuri
|
bat
ikusi ez duelako bere Dojoari eta berak sortutako guztiari errespetua galtzen.
|
|
2021
|
|
|
Belarrietako gailurretan pausatutako elurra dirudi, beste horrenbeste begien gainean. Liburu
|
batean
ikusi ez ote dudan...
|
|
|
IV. mendean, Ausonio poetak gutun bat bidali zion bere bilobari, bere eskola bizimodu berria beldurrik gabe hastera animatu nahian: " Maisu
|
bat
ikustea ez da hain gauza ikaragarria", esaten zion. " Nahiz eta ahots zakarra izan eta, kopeta zimurtuz, errieta latzekin mehatxu egin, ohitu eginen zara.
|
|
2022
|
|
|
Ikusiko duzu sekula antzerako
|
bat
ikusi ez duzun modukoa.
|
|
|
«Uste dut guztiok gaudela prest jaietarako, baina blusak eta neskak inor baino gehiago». Urte
|
batez
ikusi ez dituen lagunekin elkartzeko irrikan dago, bost egunetan «bere familia» bilakatzen diren horiekin gozatzeko prest. Arratsaldeko seiak noiz iritsiko zain egoteak asko urduritzen du, badakielako Zeledon jaisten denetik bere kezka nagusia bilakatuko dela non gosalduko duen jakitea.
|
|
|
...guina dion beste emakume baten erresisten  tzia, baina bai, egia da berezitasunak ditudala, zaletasunak, badira gauza batzuk gustatzen zaizkidanak eta beste batzuk higuin ditudanak, eta txortan egiten dudanean, adibidez, nahiago dut txakurtxoaren jarrera, aukeran nahiago dut horma zikinari begirako txakurtxoa izan, atzean bi organok bat egiten dutela, gorputzetik aparteko bi sexu, giza borondate
|
batekin
ikustekorik ez balute bezala, ikustekorik ez nirekin, nire buruarekin, nirea ere ez dena zeren bat egite horretatik albait urrunen baitago nire burua, gogamenez, esan nahi dut, ez naute ni bereganatzen, ezta nire zirrikitua ere, emakume izateaz duten ideia bereganatzen dute, emakumearen sexuaren jokamoldeaz duten ideia, baina bost axola hori zeren txakurtxoaren jarrera honetan errazagoa zait beze... Eta ez pentsa nik arau horri ihes egiten diodanik, espezierik okerreneko emakumea naiz, emakumeak bezala jokatzen duen emakumea, hankak gurutzatzen ditudanean ezkutuka ageri den azpiko galtza gorri txikiaren detailerik inork ez dezan galdu seguru dagoena, inorentzako sekreturik ez duen emakumea, ez, burutik pasatzen zaidan guztia unean bertan erakusten du nire larruazalak, nire ideien segida istantean bertan islatzen zait aurpegiko azalean, nire pentsamenduak pudorerik gabe hedatzen dira, inork haiek gidatzeko moduan, puta naiz eta halaxe dagokit, hari batetik zintzilikatutako txotxongilo bat, baten batek bere zakilaren muturrarekin darabilena, inork ez dezala pentsa nire haur  tzaroa gaztelu zoragarri dorre altuekiko baten zimentu izan zenik, eta handik etsaia etortzen ikusi zitekeela konkistagai zen erresumaren mugak urrunago eramateko, ezta hurrik eman ere, gehiago da hezurdura erdibidean gelditutako bat bere portzelanazko hauskortasuna baizik eduki ez duena, hautsezko destinu bat baizik ez, eta nolanahi ere zer pentsatu asko dago, espazio huts gehiegi bete behar da, hortxe da nire aitaren Bibliako gatzezko estatua, desegiten ari da pixkanaka pixkanaka urtaroen joanarekin, edo hiltzen diren izarrak, hilagatik ere haien argia ez zaigu hemendik hiru milioi urtera baizik helduko, japondarren asotsa Tokion, jendetza garrasika irudi azkarren bidez ikusia, goitik, King Kongen gailurretik hiriari gainbegira eta haren urratsak, lehenengo urrats bat eta gero bestea, zorutik ikusiak erakutsiz, iheska doanaren ikuspegitik, hortxe nire lehengusinaren eskizofrenia, koloreek hitz egiten diote, eta horra nire zorigaitzaren ezdeusa galaxien talkarekin alderatuz gero, edo bere bidean planetak suntsitzen dituzten zulo beltzak eratzearekin alderatuz gero, horra zergatik ez duzun nigandik istoriorik espero behar, edo salaketa bat, zer pentsatu asko baitago, eta ni ez naiz heltzen gauza guztiak esatera, zeren niri ideia bat baizik ez zait heltzen, ahoz gora etzandako putaren ideia, koito baten aukera eskainka bi hitzorduren artean, hankak Japoneraino zabalik, munduko azken muturreraino, non eguna gaua den eta gaua eguna, eta puta hau izan ninteke ni baina izan liteke ni ez izatea, izan liteke beste inor, izan liteke nor edo zer denaren irudi izoztua bezeroen bidean gurutzatzea, zernahi izan liteke, oinetakoa jantzitako oina edota piztiaren begirada, emakume hordiaren abandonoa edota horri higuina dion beste emakume baten erresisten  tzia, baina bai, egia da berezitasunak ditudala, zaletasunak, badira gauza batzuk gustatzen zaizkidanak eta beste batzuk higuin ditudanak, eta txortan egiten dudanean, adibidez, nahiago dut txakurtxoaren jarrera, aukeran nahiago dut horma zikinari begirako txakurtxoa izan, atzean bi organok bat egiten dutela, gorputzetik aparteko bi sexu, giza borondate batekin ikustekorik ez balute bezala, ikustekorik ez nirekin, nire buruarekin, nirea ere ez dena zeren bat egite horretatik albait urrunen baitago nire burua, gogamenez, esan nahi dut, ez naute ni bereganatzen, ezta nire zirrikitua ere, emakume izateaz duten ideia bereganatzen dute, emakumearen sexuaren jokamoldeaz duten ideia, baina bost axola hori zeren txakurtxoaren jarrera honetan errazagoa zait bezeroak ez besarkatzea, haiek nire gainean daudela ez dut pentsatu beharrik, eskuz laztandu nazakete, asko gustatzen zaizkit eskuak zeren hotzago da, gauza gutxiago inplikatzen du horrek eta gainera burua beste inon ibili nezake, berriketan, bizialdia izan litzatekeen saga irudikatzen, adibidez, edo, bezeroaren hatsanken ordez, filosofiako irakaslearen arnasestuak irudikatzen, irakaslea niri egia errebelatzera balihoakit bezala, edo psikoanalistaren hatsankak irudika  tzen, haren dibanean etzaten bainaiz bera nirekin elkartzera balihoa bezala, alegia, lanbide honetan ikusiko ez ditudan gizon horiengan guztiengan pentsatu nezake, haiek ez baitira putetara joaten, haiek ez, haiek nahiago dituzte liburuak, hitzen eta kontzeptuen bidez gozatzen dute, hartzen dute atsegin, botere gosearen eta betiereko itzuleraren izarretako espazioaren bidez, haiek ez dute nigan pentsatzen, astunegia natzaie haragiz, handiegia, eta hitz egiten hasten naizenean batzuetan gogaikarriegia naiz, ohar inkoherenteak eta ezordukoak egiten ditut, desiratua den gorputz honi buruzko oharrak dira guztiz gehienak, behar den guztiaz osatutako gorputza eta bat egiten ez duena hala ere, aldi batetik bestera, egun batetik bestera, gorputz hori inoiz ez da lehengoa bera, gehiegi oroitarazten dit nire ama larba, amorru biziz tiranizatzen eta indar betez erdeinatzen dut, halako batean ihes egin banio bezala.
|
|
|
Eta ez pentsa nik arau horri ihes egiten diodanik, espezierik okerreneko emakumea naiz, emakumeak bezala jokatzen duen emakumea, hankak gurutzatzen ditudanean ezkutuka ageri den azpiko galtza gorri txikiaren detailerik inork ez dezan galdu seguru dagoena, inorentzako sekreturik ez duen emakumea, ez, burutik pasatzen zaidan guztia unean bertan erakusten du nire larruazalak, nire ideien segida istantean bertan islatzen zait aurpegiko azalean, nire pentsamenduak pudorerik gabe hedatzen dira, inork haiek gidatzeko moduan, puta naiz eta halaxe dagokit, hari batetik zintzilikatutako txotxongilo bat, baten batek bere zakilaren muturrarekin darabilena, inork ez dezala pentsa nire haur  tzaroa gaztelu zoragarri dorre altuekiko baten zimentu izan zenik, eta handik etsaia etortzen ikusi zitekeela konkistagai zen erresumaren mugak urrunago eramateko, ezta hurrik eman ere, gehiago da hezurdura erdibidean gelditutako bat bere portzelanazko hauskortasuna baizik eduki ez duena, hautsezko destinu bat baizik ez, eta nolanahi ere zer pentsatu asko dago, espazio huts gehiegi bete behar da, hortxe da nire aitaren Bibliako gatzezko estatua, desegiten ari da pixkanaka pixkanaka urtaroen joanarekin, edo hiltzen diren izarrak, hilagatik ere haien argia ez zaigu hemendik hiru milioi urtera baizik helduko, japondarren asotsa Tokion, jendetza garrasika irudi azkarren bidez ikusia, goitik, King Kongen gailurretik hiriari gainbegira eta haren urratsak, lehenengo urrats bat eta gero bestea, zorutik ikusiak erakutsiz, iheska doanaren ikuspegitik, hortxe nire lehengusinaren eskizofrenia, koloreek hitz egiten diote, eta horra nire zorigaitzaren ezdeusa galaxien talkarekin alderatuz gero, edo bere bidean planetak suntsitzen dituzten zulo beltzak eratzearekin alderatuz gero, horra zergatik ez duzun nigandik istoriorik espero behar, edo salaketa bat, zer pentsatu asko baitago, eta ni ez naiz heltzen gauza guztiak esatera, zeren niri ideia bat baizik ez zait heltzen, ahoz gora etzandako putaren ideia, koito baten aukera eskainka bi hitzorduren artean, hankak Japoneraino zabalik, munduko azken muturreraino, non eguna gaua den eta gaua eguna, eta puta hau izan ninteke ni baina izan liteke ni ez izatea, izan liteke beste inor, izan liteke nor edo zer denaren irudi izoztua bezeroen bidean gurutzatzea, zernahi izan liteke, oinetakoa jantzitako oina edota piztiaren begirada, emakume hordiaren abandonoa edota horri higuina dion beste emakume baten erresisten  tzia, baina bai, egia da berezitasunak ditudala, zaletasunak, badira gauza batzuk gustatzen zaizkidanak eta beste batzuk higuin ditudanak, eta txortan egiten dudanean, adibidez, nahiago dut txakurtxoaren jarrera, aukeran nahiago dut horma zikinari begirako txakurtxoa izan, atzean bi organok bat egiten dutela, gorputzetik aparteko bi sexu, giza borondate batekin ikustekorik ez balute bezala, ikustekorik ez nirekin, nire buruarekin, nirea ere ez dena zeren bat egite horretatik albait urrunen baitago nire burua, gogamenez, esan nahi dut, ez naute ni bereganatzen, ezta nire zirrikitua ere, emakume izateaz duten ideia bereganatzen dute, emakumearen sexuaren jokamoldeaz duten ideia, baina bost axola hori zeren txakurtxoaren jarrera honetan errazagoa zait bezeroak ez besarkatzea, haiek nire gainean daudela ez dut pentsatu beharrik, eskuz laztandu nazakete, asko gustatzen zaizkit eskuak zeren hotzago da, gauza gutxiago inplikatzen du horrek eta gainera burua beste inon ibili nezake, berriketan, bizialdia izan litzatekeen saga irudikatzen, adibidez, edo, bezeroaren hatsanken ordez, filosofiako irakaslearen arnasestuak irudikatzen, irakaslea niri egia errebelatzera balihoakit bezala, edo psikoanalistaren hatsankak irudika  tzen, haren dibanean etzaten bainaiz bera nirekin elkartzera balihoa bezala, alegia, lanbide honetan ikusiko ez ditudan gizon horiengan guztiengan pentsatu nezake, haiek ez baitira putetara joaten, haiek ez, haiek nahiago dituzte liburuak, hitzen eta kontzeptuen bidez gozatzen dute, hartzen dute atsegin, botere gosearen eta betiereko itzuleraren izarretako espazioaren bidez, haiek ez dute nigan pentsatzen, astunegia natzaie haragiz, handiegia, eta hitz egiten hasten naizenean batzuetan gogaikarriegia naiz, ohar inkoherenteak eta ezordukoak egiten ditut, desiratua den gorputz honi buruzko oharrak dira guztiz gehienak, behar den guztiaz osatutako gorputza eta bat egiten ez duena hala ere, aldi batetik bestera, egun batetik bestera, gorputz hori inoiz ez da lehengoa bera, gehiegi ...guina dion beste emakume baten erresisten  tzia, baina bai, egia da berezitasunak ditudala, zaletasunak, badira gauza batzuk gustatzen zaizkidanak eta beste batzuk higuin ditudanak, eta txortan egiten dudanean, adibidez, nahiago dut txakurtxoaren jarrera, aukeran nahiago dut horma zikinari begirako txakurtxoa izan, atzean bi organok bat egiten dutela, gorputzetik aparteko bi sexu, giza borondate
|
batekin
ikustekorik ez balute bezala, ikustekorik ez nirekin, nire buruarekin, nirea ere ez dena zeren bat egite horretatik albait urrunen baitago nire burua, gogamenez, esan nahi dut, ez naute ni bereganatzen, ezta nire zirrikitua ere, emakume izateaz duten ideia bereganatzen dute, emakumearen sexuaren jokamoldeaz duten ideia, baina bost axola hori zeren txakurtxoaren jarrera honetan errazagoa zait beze...
|
|
2023
|
|
|
Jabeen ustezko babesgabetasunari dagokionez, benetako okupazio kasu baten aurrean gogora dezagun: termino hori erabiltzen den guztietan, hutsik dagoen higiezin baten usurpazioari egingo zaio erreferentzia, bai Paco Morotek bai Carlos Castillo Madrilgo Maizterren Sindikatuko abokatuak, Ctxt ri adierazi diote legezko tresna nahiko daudela partikular
|
batek
ikus ez dezan bere jabetza inongo babesik gabe nola kentzen dioten. Bien iritzia epailetzako profesional askoren iritziari gehitu behar zaio, hala nola, Joaquim Bosch edo lehen aipatutako Diego Alvarez.
|
|
|
You run your hands under the water to feel the temperature. Then you take the soap in your hands and... Sallyk blusa erdi askatuz, ahuspeztu eta bularrak eskaintzen dizkio puska
|
batez
ikusi ez dugun Lou Pascali. Zaharraren esku zimurtuak agertzen dira eta ile kardatuak laztantzen dizkio luzaro, likits, ez dagokion altxor baten jabe egin den iruzurgilearen itxura hartuz.
|
|
|
Aukeren artean, Tabakalerara jotzea erabaki nuen orduan, denbora nahikotxo pasea baitzen instituziotik bertatik sortutako erakusketaren
|
bat
ikusten ez nuela. Hala, bada, erakusketara bertaratu nintzen; edo hobe esanda, bertaratu ginen.
|
|
|
Joaten den tokian aztarnaren bat utzi beharra dauka gizakiak beti. Azal
|
bat
ikusita ez da ezer gertatzen, bost ikusita jada zaborra da, eta ehun ikusita zabortegi bat. Non dago muga?
|
|
|
Zein mundu aldrebesa. Erabiltzen ez den antzoki
|
bat
ikustea ez da gehien maite dudan sentsazioa. Normalena antzerki taldeek egoitza egonkorrak izatea izango litzateke, antzokiak teatroz eta bizitzaz betetzeko.
|