|
2000
|
|
|
Iparraldeko esperientziari begiratuta, «Herria» aldizkariak 50 urtetik gorako historia dauka eta mailak bereizten dira: editorialak eta antzerakoek maila bat dute eta gero, barrualdean, herrialdeetako kontuetan nor hil den, jaio, ezkondu..., Zuberoako berriak era
|
batera
ikusten dira eta beste eredu batzuk ere bai; baina denean ikusten da halako jarraipen bat.
|
|
|
1982tik hona batua eta euskalkien artean egin den bidea beharrezkoa zen. Gaur egun, ordea, momentu interesgarrian gaude, beste patxada
|
batekin
ikusteko zeintzuk urrats eman behar diren euskara batua ahal denik eta biziena eta iraunkorrena izan dadin.
|
|
|
urtebete beranduago Ategorrietako Jai Alai irekitzeko asmoa zuen, beraz, ez zuen inongo lehiarik nahi. Hurrengo atal
|
batean
ikusiko dugunez, nahiz eta udaletxearen ezetza jaso, Jai Alai pilotalekua guztiz arrakastatsua gertatu zen.
|
|
|
Donostiarrak ikuskizunak antolatzen iaioak direna badakigu honez gero euskaldunok; dirua soberan eta... esango luke baten batek. Negu neguko egun
|
batean
ikusi ez dut bada garabi ikaragarri horietako bat palmondo ikusgarri bat ipurditik atera eta haruntzaxeago, itsasoari begira diren etxe horietako batean landatzen! Palmondo horrek jai du, lan hori orain eginarazi duen gizaki zuzenaren buruaren gisan arolduko da
|
|
|
Egun batean bi aizkolarik jardun zuten. Gure lagun
|
batek
ikusi zituen ahizkoran, eta esan zien «zuei biei apustu joko lizueken bat bada, Izarraitzpean». Eta apustua jokatu nien bieri, eta irabazi.
|
|
|
Azpibasoa belar urri batzuetara murrizten da, ez baita erraza itzalpean bizitzea, batez ere eguzkitik datozen izpiez elikatzen diren landareentzat. Jarraian, egin berria den borda
|
bat
ikusiko dugu. Garbi dago borda hau ez dela artzainak erabiltzeko egin.
|
|
|
Kontakizunaren hasieran kale bat agertzen da. Kalearen urrunean mendi
|
bat
ikusten da eta hura deskribatzen ari da mutil gazte bat. Kontalari gazte bat hortik hasten da oroitzen lehenengo denbora haiek.
|
|
|
Adimenaren espetxetik ateratzeko balio dizu hizkuntza batek. Mintzaira bat baino gehiago jakitean izugarri zabaltzen zaizu munduaz duzun ikuspegia, hala da, mundua leku garaiago
|
batetik
ikusteko parada ematen baitizu. Komunikazioa ez ezik, ikusmolde bat, logika bat ere baduelako.
|
|
|
Behin, Izurgi izurdearen kontzertura joan zen Marmokiñe. Kontzertuaz gozatzen ari zela, bat batean, arrantza ontzi ikaragarri
|
bat
ikusi zuen hurbiltzen. Itsasora bolanta sareak bota eta beldurra nagusitu zen itsasoko biztanleen artean.
|
|
|
Jabego pribatu hau igarotzeko hesiaren ondotik igotzen den bidea jarraitu behar duzue eta bertatik segi berriro uraren ondora jaitsi arte. Itsasadarrera iritsi baino piska bat lehenago, mendian gora abiatzen den bide
|
bat
ikusiko duzue. Hauxe da abialekura itzultzeko erabili behar duzuen bidea, baina oraindik ur ondotik piska bat gehiago jarraitzeak merezi du.
|
|
|
Aldiz orain, iduritzen zait gerta litekeela: sei edo zazpi urteko gazte
|
batek
ikusten badu hamaika urteko beste bat bertsoak kantatzen, bertsozalea eta bertsolaria bilaka daiteke.
|
|
|
Tolosako Orixe Institutuan ikasten zegoela sortu zitzaion Asierri antzerkiarekiko grina. " Behin, kalean nindoala, kartel
|
bat
ikusi nuen: antzerki ikastaroa Kultur Etxean, Maite Agirreren eskutik.
|
|
|
Bideoak jolasak eta abestiak entzun eta ikusteko aukera emango du, horrela jolasak ikasteko bidea erraztuz. Aldi berean, istorio bat izanik, film
|
bat
ikustea bezalaxe da. Horregatik, ikastetxean zein etxean ikusteko moduko bideoa da.
|
|
|
Plazaldea ikusi ostean, Pasteur Zubitik Uhaitzandi ibaia igaroko dugu. Ibai honen ikuspegi ederrago
|
bat
ikusi nahi baduzue hartu ezkerrera Victor Hugo merkatal karrika, hurrengo parke zubiraino. Hemen Agustin Xaho karrikatik Azoka Plazaraino (Place du Marche) igo gaitezke.
|
|
|
Lizarrako Akordioaren ostean, zuk aipatu alderdi demokraten arteko adostasun posible
|
bat
ikusten duzu?
|
|
|
PPren eta EAJren arteko polarizazioarekin lehendakari sozialista
|
bat
ikusten duzu?
|
|
|
Ni ere barne erritmoaz ari naiz. Jaialdiaren martxa, progresioa, izan dadila antzerki on
|
bat
ikusten ari bazina bezala.
|
|
|
San Migelera eraman gaituen bidetik, elizara iritsi aurretik (300 metro lehenago) eskuinean beherantz doan bide
|
bat
ikusiko zenuten. Seinalizaturik ez dagoen arren, hormigoizko plakez egindako bide horretxek zuzenduko gaitu Uharte Arakilera.
|
|
|
Espainia bakarra hartzen dute kontuan, bere menpean hartzen dituen nazionalitate ezberdinak zanpatu nahian, hauen Historia ahantzi nahian. Oraindik ez dute ulertu lurralde bakoitzaren ezberdintasunak aberasgarriak direla, pertsonen arteko ezberdintasunen gisara, iritzi ezberdinek ez digutela beldurrik eman behar, baizik eta gauzak beste ikuspegi
|
batetatik
ikusteko lagungarriak direla, beste nazioenganako begirunea areagotuz, gizabanako bakoitza aberatsagoa bilakatuz.
|
|
|
Bestalde, ipuin bilduma honetan zehazgabetasunetik zehaztasunera doan gradazio
|
bat
ikus dezakegu: izan ere, hasierako ipuinetan ez da kokalekua zehazten eta gero guztietan kokalekua zehazten hasiko da.
|
|
|
Cain madaricatuba leguez, arimaco gurasuen descuido
|
bat
icusi daijeeneco, arin aringa, pozca ta barreca duaz, aguiri dirianai contetara (Icas I, 214).
|
|
|
Ez mundutarrac leguez, sacerdote baten palta
|
bat
icusi edo entzun daguijee
|
|
|
EUSKALDUNON EGUNKARIAk proiektu politiko zehatzekin izan ditzakeenharremanak lausoagoak dira, bistan da. Baina bere atzetik hizkuntza egitasmoa agertzeak, zalantzarik gabe Euskal Herria beste modu
|
batean
ikustera eraman du, ez hainbeste sistema politikoek egituratzen duten parametroetan oinarrituta, hizkuntzarenerrealitatean oinarrituta baizik. Berea, neurri batean, hizkuntza komunitatean oinarritutako erreferentzia eremua da, nahiz eta ez den horretara mugatzen, eta nahiz etahizkuntza egitasmoak eta egitasmo politikoak zirt zart bereizterik ez dagoen.
|
|
|
Apirilaren 30ean, Politika sailean, Bilbon jatorria eduki eta izenperik ez daramanartikulu
|
batek
ikusi zuen argia. Tituluan hauxe irakurri dugu:
|
|
|
Arabar egunkari honek multzo bakuna ikusten duen horietarikoa da. Foralismouniprobintzionalistak gidatutako orrialdeetan, bere inguru geografiko eta politikoguztietatik aparte isolatutako Araba
|
bat
ikus dezakegu. Araba kulturalki Euskal Herrianeta administratiboki Euskal Autonomia Erkidegoan kokaturiko lurralde historikoa da.Eguraldi mapari gagozkiolarik, fakto hori ahaztua da egunkari gasteiztarrean.
|
|
|
Beraz, zenbait kasutan eskaintzen den informazio praktikoak irudiaren erabakiortasuna baldintzatzen etalausotzen du. Hain zuzen, maila sinbolikoan Zazpiak
|
bat
ikusten da (mapa); maila pratikoan, ordea, informazioak Mendebaldeko hiru lurraldeak hartzen ditu bakarrik gogoan kasu horietan.
|
|
|
Ametsa orainean kontatzen da, momentu horretan gertatzen ari balitz bezala, lehenengo pertsonan: , gizon
|
bat
ikusten ari naiz, belauniko dago zulo bategiten.?
|
|
|
Atxikimendua portaera instintiboa da, bainan egoerak eta atxikimendu irudiarekiko bizi den historiak eragiten eta modulatzen dute denboran zehar. Portaera haubizitzaren lehen urtean zehar sortzen da haur gehienetan, bigarren urtean nahikotipikoa den era
|
batean
ikus dezakegu, bizitzaren hirugarren urtean oso markatutajarraitzen du, eta gero, poliki poliki, jaisten hasten da. Nerabezaroan eta heldutasunean aldaketa batzuk gertatzen dira atxikimendu portaeran, zuzentzen zaionobjektua ere barne dagoela; baina portaera, berez, bizirik mantentzen da subjektuaren bizi guztian zehar.
|
|
|
Pabloren iritziz ez dira berdinak antzinagertatuak, mitoak? eta berak edo ezagun
|
batek
ikusiak, hemen mitoaren arraberritzeak deitzen ditugunak. Haren ustez, denbora urruna eta zehaztu barikoa behar dutemitoek, eta frogatu gabeak, ikusi gabeak?
|
|
|
e) Arauok bete beharrean, Probintziako Gobernariak mugaz kanpoko zabarkeriahandiren
|
bat
ikusiz gero, Gotzainari salatu ziokeen egoera, eta beronekzuzendu ezean, edota hain zuzen Gotzainak berak arauak hausten baldinbazituen, beste ezertara gabe Ministeritzatik emango zitzaizkion esanetaraegon behar zuen Gobernariak.
|
|
|
Hemendik, txilar eta larre artetik jaitsiz, Peña de las Rameraseraino bide markaturik gabe jarraitu behar da. Hortik, Bernales auzoraino pista bat abiatzen da, eta horretan zohikaztegi txiki bat eta amezti
|
bat
ikus daitezke.
|
|
|
Bakar bakarrik. Tipo galdu
|
bat
ikusten zuen, edalontzi batez babestua, ispiluari begira.
|
|
|
Bestalde, inguruko herririk politenak erakutsi dizkiot gaur Ralphi, baina uste dut ondorengo egunetan ez garela baserritik irtengo, ez baitut nahi inork ezezagun
|
batekin
ikus nazan.
|
|
|
Gero, hau guztia Rocíori kontatzean (eta gehiago orain, idaztean), iruditu zitzaidan nire esperientzia hura ere heriotza txiki bat izan zela. Hil egin zitzaidan Jabi lagun bezala ikustearen begirada errugabea (ordutik aurrera beste era
|
batean
ikusten baitut), hil egin zitzaidan nire mundu orekatua, errealitatearen gainean nuen kontrola, errespetua, konfiantza, eta Txemak gure harremanaren eternitatean sinesten zuen garaia ere hil zen. Zeren, noski, udalekutik etxera bueltatu eta ziplo bota bainion dena:
|
|
|
Jonathan Swift handiaren irudiak estaltzen zuen bere gelako atea. Barrura sartzean neska
|
bat
ikusi zuen etzanda Eider egondako ohean, hain zuzen ere lehenagoko motxilaren jabea. " Hello" xume bat bota zion Txemak, eta neskak berdin erantzun, barre lotsatiz.
|
|
|
Haiek ikusi bezain fite, nola baitzen superstizios samarra, hiru aldiz zeinatu zen gurdizaina, erreus eta urduri. Handik gutirat, berriz, hilik zetzan bertze ardi
|
bat
ikusi genuen. Eta gurdizainak, bertze hiru aitaren eginik, erran zidan:
|
|
|
Eta, Urbiaingo herriaren atarian geundela, bertze ardi hil
|
bat
ikusi eta zaldiak geldiarazi zituen. Eta, iduriturik ezen hirugarren hura fin gaitz egiteko seinale gertua zela, erran zidan:
|
|
|
Dorre gaineko talaia pribilegiatu hartarik, urruneko zeru urdinean, miru majestuos
|
bat
ikusten ahal genuen, hegaldi zirkularretan dantza eta dantza, osaba eta biok bizitzen ari ginen mementu biribil haien interpretazione doia eta zehatza eskaini nahi baligu bezala.
|
|
|
Eta hargatik ez zion behar bezala buru egin, maleruski, bere bi olen gainbeherari, zeina baitzegoen loturik, bertzalde, aspalditik zetorrèn eta Euskal Herri osorat hedatu zèn burdinaren gainbeherarekin... Ordea, noiz eta baitzirudien ezen negozioa galdugordean zegoela eta hondoa jotzerat zihoala, Urbiainerat heldu zen jigant hura, falkoina baino begi zoliagoa zena eta harririk arruntenaren azpian urrezko moneda
|
bat
ikusteko gai zena, eta jigant hura gure aita izan zen.
|
|
|
—Erranen diat, hasteko, ezen badirela, hemen Iruñan eta Nafarroako hainbat tokitan, koadro horien egiteko gai izan daitezkeen pintoreak, eta, beraz, baten edo bertze baten aldeko hautua egin genezakek, hik hala deliberatuko bahu... Iruñan egon nintzen azkeneko aldian, berriz, koadro polit
|
bat
ikusi nian, Tuteran dagoen pintore batena, zeinari Vicente Berdusán baiteritza, oker ez banago... Ordea, Italia aipatu duk eta uste diat ezen Jainkoak baizik ezin zezakeela hitz hori hire ezpainetan jar, zeren eta, Italia aipatu orduko, Pedro Huizi etorri baitzait bururat, Sagrario Landaluzeren semea...
|
|
|
ez nikek bertze jauntxoen irrigarri izan nahi... ’ Eta Pedrok ihardetsi zion: ‘Hitz emaiten dizut ezen ez naizela itzuliko’ Nik, berriz, taroteko karten artean izar
|
bat
ikusi nuen Italiako zeruan... eta izar haren igurikitzan bizi izan naiz ordudanik. Baina ez dakit, ez dakit...
|
|
|
Eta, paretetarik batean, leiho tipi bat zuen, nondik goiz erdiko eguzki izpiak iragaiten baitziren. Eta gelaren argi ilunean amaraun handi
|
bat
ikusi nuen lehenik. Sinetsi nahi al didazu, jaun André, ezen, bertze edozein iduriren aitzinetik, amaraun harena datorkidala bururat oraino ere, gela hura oroitzen dudan bakoitzean?
|
|
|
Zeren modu eta manera onik gabe eta gutieneko arau batzuk gabe ez baitago bizitza moldatzerik, eta zeren, zure ama Grazianak erraiten duen bezala, ez baitago goia behearekin nahasterik... —eta, aurpegia koadrotik urruntzen zuela eta behako luze
|
batean
ikusten ari zenaz laketzen zela, erran zuen—: Ba al dakik konbentzitzen hasia nagoela ezen, egiten ari naizen pinturaz denaz bezainbatean ere, ez nabilela bide zuzenetik urrun, bizitza osoan bertzela uste izan badut ere...?
|
|
|
Handik alde egin nuenean, itzal
|
bat
ikusi nuen zuhaitz batzuen artetik ihesi, baina ez nion kasu handirik egin, hain bainengoen arestian ikusiak liluraturik...
|
|
|
Eta meza entzun, eta prozesionea akabatu ondoren, berriro abiatu nintzen Pisako karriketan barrena. Eta gauza
|
bat
ikusi orduko bertze bat ikusi nahi nuen, toki baterat iritsi orduko bertze baterat nahi nuen, eta ene oinak ez ziren nekatzen ez ene begiak asetzen. Harik eta, goseak amorratzen, plaza bateko iturri baten ondoan jarri, ostalersak prestatu gazta eta urdai puskak, baita ogia ere, zorrotik atera, eta jaten hasi nintzen arte.
|
|
|
Eta meza entzun, eta prozesionea akabatu ondoren, berriro abiatu nintzen Pisako karriketan barrena. Eta gauza bat ikusi orduko bertze
|
bat
ikusi nahi nuen, toki baterat iritsi orduko bertze baterat nahi nuen, eta ene oinak ez ziren nekatzen ez ene begiak asetzen. Harik eta, goseak amorratzen, plaza bateko iturri baten ondoan jarri, ostalersak prestatu gazta eta urdai puskak, baita ogia ere, zorrotik atera, eta jaten hasi nintzen arte.
|
|
|
—Ez dakizu zein laket izanen nukeen egunen batean teatro on
|
baten
ikustea, baina zin zinezkoa: Molièreren komedia bat, konparazione...
|
|
|
Eta, etxeko pasabideetan barrena nindoala, itzal
|
bat
ikusi nuen, bertze noizbait ere ikusi izan nuena, neskame baten itzala izan zitekeena eta eneganik ihesi zirudiena, arestian barrandan eta guardian ari izan balitzait bezala...
|
|
|
Izua hezurretaraino sartu zitzaidan, eta, orduan, neure burua edo neure lepoa urka bilur hertsi
|
baten barrenean
ikusirik, denboraren irabazteagatik eta luzamendu baten erdiesteagatik edo, hitz haien erraiterat benturatu nintzen:
|
|
|
Izan ere, orain artean erran ez dizudan arren, anitzetan ageri izan zait bizitza zirkunferentzia bat bezala, puntu ezdeus batetik puntu ezdeus bererat garamatzana, geure deusezetik deusezerako bidaian. Baina gaur, etxe aitzinean geldi nengoela, marraskilo
|
bat
ikusi dut, eta bururatu zait ezen hura, arrastaka zebilen arren eta ezin baratxago, nehor baino urrunago irits zitekeela, zeren haren etxeak spiral bat baitzuen armarri... Eta, nola spirala beso bat ere baden, infinituraino luzatzen dena, hala, mundu osoa eta unibertso osoa beregana zezakeen ma rraskiloak, spiralaren aterpetik.
|
|
|
Zeren harat agertzen zitzaigùn pertsona bakarretarik apeza baitzen, don Lu zio, aldian behin etortzen zitzaiguna, ez ene bekatuen kontua hartzeko, baina enekin ehizaz mintzatzeko. Eta nik, ehiza zalea ez nintzen arren, nekiena erraiten nion, eta, ez nekienean, jakin iduri egiten nuen eta asmatu egiten nuen, eta batean erraiten nion ezen Indietako oihanetan zentauro
|
bat
ikusi nuela, eta bertzean, amazona bat, eta, noiz eta don Luziok galdegin baitzidan egia zenetz amazonek bular bakarra zutela, nik, ezin seriosago, ihardetsi nion:
|
|
|
Bada baldinba, lehengoan baratzean lanean ari nintzenean, mutil
|
bat
ikusi nuen, eneganat zetorrela.
|
|
|
Izan ere, ibaiertzean geundela guztiok bainatzen —zaharrak eta gazteak, umeak eta umoak—, kaiman handi
|
bat
ikusi genuen, ibaiaren bertze ertzetik guganat zetorrela... Eta gehienak oihuka hasi eta ibaiertzerantz abiatu ziren, hauek jauzika, haiek igeri, kaimanarenganik ihesi; eta guti batzuk perlesiak joak bezala geratu ginen... baita bizkaitarra ere, zeina baitzen, bertzenaz, ausartzia eta eskudantzia handiko gizona.
|
|
|
Eta galdegite hura zen ene egoerari buruzkoa, zeren jakin nahi baitzuen zer egiten nuen nik Indietan eta zertarat etorri nintzen. ...nuela deus ere aurkitu ez irabazi... eta, are okerrago, zeren, batetik, kapitain ohia eritu eta sukar izugarri baten ondorez hil baitzen, eta zeren baitzirudien, bertzetik, ezen oihanean galdu ginela Santo Tomáserat itzultze asmotan ginenean, nahiz eta azkenean zorte apur bat ere izan genuen... edo zorte handia, hobeki, ez baitzen ahuntzaren gauerdiko eztula paraje haietan fama oneko bertze nafar
|
bat
ikustea, ezta gutiagorik ere...
|
|
|
Eta ekarri zidan, ondorez, bertze behako hura, gauzak bertze molde
|
batean
ikusten lagundu zidana.
|
|
|
Eta, poltsikotik paper zahar bat ateratzen zuela, non mapa
|
bat
ikus baitzitekeen, erantsi zuen:
|
|
|
Eta, amaren aitorraren argitan, garbi oroit dezaket nik ere orain aldi hura eta aldi hartako hainbat gertaki. Bai, egia da gertaki hauek guztiak, amaren aitorraren aitzinetik, bertze molde
|
batean
ikusten nituela eta, geroztik, ikusmoldea aldatu zaidala, zeren eta pertsona baten eginak eta ekinak zentzuz aldatzen baitira eta erranahi berezia hartzen, noiz eta bertze pertsona batez amorosten den, nola izan baitzen amaren kasua, baina, ikusmoldeak ikusmolde, kontua da ezen ni ere ohartua nintzela orduko amaren joko bikoitz hartaz, osabarekin zuen erlazioneaz denaz bezainbatean, nahiz eta, no...
|
|
|
Behatu nionean, malko
|
bat
ikusi nion osaba Joanikoti, masailetan behera linburi.
|
|
|
" Horrela ez da berori sendatuko, zeren hobeki garbitu behar bainizkion zauriak eta haiei ukendua eman; eta belar batzuk ere bildu nahi nituzke gero, zolda belar batzuk, enplasturen bat egiteko...", eta osabak Maddaleni: " Bai, baina arimaren zauriak sendatu behar ditut lehenik, eta koadro
|
baten
ikusteak ez dit kalterik eginen...", eta hala zetozen, osaba Joanikot eta Maddalen, osaba Maddalenen besoari zetxekiola, Pedro Huiziren studioan sartu zirenean.
|
|
|
Ekialdeko Indietarik hiruzpalau untzi iritsiak ziren bezperan, eta, hargatik edo —hargatik, segur— anitz jende zegoen karriketan —marinelak gehienak, jakina, baina baita bertze jende tailu batzuk ere— tabernetarako bidean, edo tabernetarik ateratzen; eta anitz ziren, halaber, hango eta hemengo jendeek erabiltzen zituzten hizkuntzak eta lengoaiak, holandesa eta espainola bere batez, frantsesa gutiago; eta gizon batzuk multzoka juntatzen ziren eta pilatzen edozein bazterretan: multzo batean, sorgin iduriko atso zahar
|
bat
ikus zitekeen, kartak nahasten eta egozten; bertzean, bertze atso bat, belar afrodisiakoak saltzen; hemen, xirula jotzen zuen gizon batek; han, bertze bi gizonek txotxongilo batzuen hariak higitzen zituzten...
|
|
|
Eta bisaia oinazea nuen alderat astunki jiratu... eta zapi odoldu hura ikusi nuen oinaren jiran. Eta begi ordeak zituen gizon
|
bat
ikusi nuen, zeinak erran baitzidan, frantsesez: " Behatz handia galdu duzu... oraingoz..." Eta oinazea hantzen eta areagotzen zitzaidala —neure penak eta nekeak arimaren begietarik gainezka—, nigar egin nuen, malkoak agortzerainoko nigarra.
|
|
|
Eta nik ihardesten nien batean gauza bat, eta bertzean bertze bat: ...ak, edo Urbiaingo jondone Joanikot Etxegoienenak ere nehoiz... eta galdetzen zidaten nor ote zen saindu hura eta nongoa, eta nik ihardesten nien ezen neure herriko saindu bat izan zela, hain ona eta hain bertutetsua, non bizitza osoa iragan baitzuen teleskopio batetik beha, Jainkoa noiz ikusiko; eta galdetzen zidaten ea azkenean Hura ikusi ote zuen, eta ihardesten nien ezetz, baina egun batean uso
|
bat
ikusi zuela, Jainkoaren partez zetorkiona, erranez ezen ez zuela teleskopiotik gehiago behatu, zeren eta egunoroz etorriko baitzitzaion usoa bere leihorat bisita egiterat, nola gertatu baitzen handik aitzina...
|
|
|
Nik, zenbat ere urratua nintzen, une horretantxe biratu nuen burua, bi segundo, hiru gehienez ere. Kamioneta berde
|
bat
ikusteko aski. Kamioneta berde zahar eta luzexka bat, itzalekin berdintzeko puntuan.
|
|
|
Hamar minutu, barkagarri. Ordu laurden, mutur okerren
|
bat
ikusteko arriskua. Ordu erdiz goiti, gerla deklarazio bat.
|
|
|
Fernando Soria, alegia. Lehengoan ostatu
|
batean
ikusi omen huen.
|
|
|
Berdin berdin gelditzen ahal nintzen isilik, nirekin mahaia partekatzen zutenak lanpetuegi baitzeuden nigan batere erreparatzeko. Zehar begiz, anaiaren esku
|
bat
ikusi nuen, narraska, neskak jantzirik zuen bere txabusinaren azpira. Lepo ukaldi arin batez bihurtu nituen begiak, egunkariaren lehen orrialdeko titular beti bezain luzeetara.
|
|
|
Entzuleek, bere baitan bizi diren edo hiltzen ez direlako hiltzen ote diren eztabaida  tzen ari direla, bat batean, argi zerutiar orlegi moduko
|
bat
ikusi dute ate zirrikitu batetik sartzen. Poliki hurreratu dira atera; irekita dago; kezka eta zalantza dator berriz ere jendearen gogoetara:
|
|
|
Auto
|
bat
ikusi nahi nuke, automobila.
|
|
|
Imajina batzuk darabiltzat etengabe nire begien aurrean, eta nire bizitza osoa ari zait imajina horietan ito  tzen. Auto gorri
|
bat
ikusten dut, eta ez nago ni barruan. Eta gero, elurte ilun bat.
|
|
|
Aurrena goiko pisuan egon gara eta zinez ikustekoa zen dantzariek gehienak hego amerikarrak, gehienak kolore ilunez jantziak zein serio eta lizun hartzen zituzten salsaren konpas bihurriak. Luis, ordea, irri malizios batekin inguratu zait dantza eskatzera, baina erantzuteko betarik eman gabe neure burua deabruzko erritmo
|
batean
ikusi dut, Luisen gorputzari ezin itsatsiago eta, hala ere, askatasun sen  tsazio ikaragarri batekin (begirada jaso dudan istant batean, Ruben ere ikusi dut, hiltegira daramaten bildotsaren begiekin). Luisekiko saioa amaitutakoan, Rubenengana jo, eta dantzara atera nahi izan dut, baina bera haitza baino geldiago egon da, eta behin eta berriro uko egin dio, kasik indarka, nire gonbitari.
|
|
|
a) Puma: parke nazional bakoitzaren geografia eta ezaugarri nagusien berri izateko, sarreran Visitor Center bat egoten da, eta Mesa Verdeko honetan gaur puma disekatu
|
bat
ikusi dut: apal baten gainean, irmo eta mehatxukor.
|
|
|
apal baten gainean, irmo eta mehatxukor. Eta oraingoz nik bakarrik dakit New Yorken, hiri hirian, tigre zein puma izan, halakoxe
|
bat
ikusi nuela. Eta oraingoz nik bakarrik dakit neure baitan halako animalia bat dabilela, zelatan, eta eraso noiz egingo dagoela, eta izena duela Bakardade.
|
|
|
Baina paisajea ez ezik, navajoen zaldietan ibiltzea ere zoragarria izan da. Adela, Idoia, Karmelo eta Jordi salbu (hauek jeep
|
batean
ikusi dituzte hemengo bazterrak), gainerakook zaldian ibili gara.
|
|
|
Gainera, nire atzoko zelataldiak zer edo zertarako balio izan du: atzo esan nizunez, Tom Las Vegasen tatuaje denda batera sartu zen eta, gaur, nahiko ostendua izan arren, ezkerreko belarriaren ondoan zeukan izar moduko bati igarri diot, eta egingo nuke halakoxe
|
bat
ikusi nuela aurrekoan hartu nion pasaporteko argazkian. Ez dakit, Dabid, ez dakit, baina gizon horrengandik ez dut ezer onik espero.
|
|
|
Eta masailean musu emanez agurtu dut, eta ez naiz atzera itzuli harrizko estatua bihurtzearen beldur. Eta ibilian ibilian, esan ditudan azken hitzek Patxi ekarri didate gogora, hari ere beti" Sentitzen dut" esaka amaitzen bainuen; baina Patxiren hitzek ere berriro zalantza piztu didate, zeren, Teresari esan zionez, Dabid zineman neska
|
batekin
ikusi berria baitzuen.....
|
|
|
Kamioizalea izaki, aitak denboraldi luzeak igarotzen zituen etxetik kanpo. Horren eraginez, artean haurra nintzela, amarekin parkean jostatzen edo paseoan ibiltzen nintzenean, sarritan gizon
|
bat
ikusi, eta haren besoetara joko nuen beso zabalik. Gizonek harriturik hartzen ninduten, altxatzen ninduten eta kontu ba  tzuk ere egiten zizkidaten, eta ni, falta zitzaidan aitatasun dosia jasorik, pozarren itzultzen nintzen amarengana.
|
|
|
Eta horrek, noski, areagotu egiten zuen jendearen berezko. Baina atzo, azkenean, gelan telebista apur
|
bat
ikusten ari nintzela, X en adierazpenak entzun ahal izan nituen: antza, bera ttikia zela, emakume auzo bati berba hauek entzun ei zizkion:
|
|
|
Merde, merde eta merde! Baina bigarren egunerokoa irakurri dut, eta baita ohar batzuk hartu ere, eta, bigarrena diotsut, gaur merkatalgune batean gelditu garenean, erosketen artean beste koaderno
|
bat
ikusi diodalako, baina honezkero horrek ez dit batere pizten. Edozein modutan, irakurri dudanaren arabera, jakizu Rakelek Tom birigarro susmagarri horren bidez lortu duela erantzungailuko mezuak entzuteko aparailua, eta susmagarria diot, Rakelek eta gainerakoek Grand Canyoneko jaitsiera egin zutenean, behe behean Tom beste gizon batekin elkartu zelako, eta gizon hark pistola bat eman ziolako eta, attention!, elkar agurtzerakoan, gizon hark Tomi Ray deitu zion, hau da, amesgaiztoetan ahoskatzen zuen izena...
|
|
|
Eseki aurretik, Dabid, uste dut jakin egin behar duzula gaur Tom ez dela gainerako taldekideekin joan eta gelan geratu dela. Rakelen koadernoa bere tokian uztera itzuli naizenean, gizon pressé
|
bat
ikusi dut Tomen eta bion logelan sartzen; hobeto esan, sartu, batekin eta arropa edo oinetako denda batekoa zirudien poltsa batekin sartu da, eta, irten, bat ere barik irten da. Hori guztia igogailuaren atzealdean ezkutatuta ikusi ahal izan dut, eta net susmagarria egin zait.
|
|
|
c) Tom gaur unai zamarra batekin jantzirik agertu da, eta jeans batzuekin, eta orain arte baino gazteago emango luke baldin eta larruzko unai sonbreiru handi
|
batekin
ikusi ez banu. Eta gaurko hegaldi osoa Tomen alboan egin behar izan dut.
|
|
|
2 Mikrouhin labe baten barnean autobus
|
bat
ikusten da, eta haren gainaldean, bakarrik, Mary Landford.
|
|
|
Ni, ordea, leher kaka egina senti  tzeaz gain, azken boladan bezain axolagabe nindoan, baina ez denbora luzerako. Kanpo aldera begiratu nuen batean, zer eta tigre
|
bat
ikustea iruditu zitzaidan..... Hotzikara batek buruko ileetatik oinetako behatz ttikiraino zeharkatu ninduen, baina, alde batera, neure burua taldean nabarmendu nahi ez nuelako (zer edo zer argi baldin badut, horixe da:
|
|
|
Alabaina, ni ez naiz beste errealitate batean sentitzen tigre
|
bat
ikusi uste dudalako, edo mikrouhin labekoa bezalako pasadizoek hemengo normaltasunaz zalantza sortarazten didatelako, edo New York zinez gigantosoa Dan gidariaren hitzetan delako. Ez:
|
|
|
Gainerakoak aurrena isilean geratu diren arren, berehala ahots handian mintzatzen hasi dira: orain ulertzen dela Luis atzoko epaiketan egon ez izana, norbaitek Visitor Center en neska arrotz
|
batekin
ikusi zuela, eta hau eta beste.
|
|
|
Behin batez, telebistan bihotz trasplanteari buruzko erreportaje
|
bat
ikusi nuen. Hildako bati bihotza erauzi, eta, hura garraiatzeko, gure bidaian janaria gordetzeko erabiltzen ditugun hozkailuen gisako batez baliatu ziren.
|
|
|
Brecht-ek antzerkirako gomendatzen zuen urruntasun efektuaren antzekoa lortzen du Arregik poemen geografia urrunean edo iraganean kokatzen duelarik. Irakurleak eszenario
|
batean
ikusten du poema, eta irakurtzen duena kronika objektibo bat dela uste du. Gero hasiko da kodeak interpretatzen, exotismoaren lilura pasatakoan.
|
|
|
Hastiatua, leihora hurbiltzen zara eta handik, urrunera, haitz
|
bat
ikusten duzu eta haren gibelean eguzkia astiro ezkutatzen, prezisio suharrez.
|
|
|
Kontenplazioa dugu hemen nagusi, eta zuhaitz
|
baten
ikusteak darama poeta beste ikustate batzuetara, sentimenduen mundu adierazgaitzera. Iratzederrek Beloken beneditarra sartzea erabaki zuenean halako gertakari historiko xume bat zen gertatu, bertan baitzegoen Aita Lertxundi musikaria kantika liburua osatu nahi eta ezinik.
|
|
|
Dokumentu informatikoan disoziazioa sortu da informazioaren eta soportearen artean. Ordenagailua martxan dagoenean, dokumentu bakoitzaren forma eta eduki
|
bat
ikusiko dugu; edukia bera izan daiteke, baina forma softwarearen eta periferikoen arabera aldatuko da.
|
|
|
Hor ditugu antzinako testu zientifikoak, artxibo ofizialak, gutunak, argazkigintzaren hasierako bidrio plaketa negatiboak... onddo, intsektu, paper azido eta gizakiaren eraginez hondatzen. Bestalde, liburutegietako biltegietan erabili ez daitekeen, edo erabilpen murritza duen dokumentu asko dago ere; zorte pixka batekin eta kristalezko kutxa batean sartuak daudela, dokumentu hauen orri pare
|
bat
ikusteko aukera egon daiteke.
|
|
|
Pornografia omen Itxaso Diazek prestatutako collage
|
batean
ikus zitezkeen hainbat argazki! Orain hogei hogeita hamar urteko polemika itxura hartu nion, baina orain hogei hogeita hamar urte protagonistak ezberdinak izaten ziren.
|
|
|
Ikusten duguna, esango lukete fenomenalistek, gure sentimen daturen bat da. Eta ilusioak eta haluzinazioak gure benetako hautemateetatik bereizten ez direnez, hautemate kasu
|
batean
ikusten duguna gure sentimen datuak besterik ez direla esan behar da.
|
|
|
Baina katea maila hipotetiko batek egiten duen gauza bakarra antzekotasunari —gertakizunen arteko konexioari— buruz atentzioa ematea da. Modu berean zirkulu eta elipsearen arteko barruko erlazio bat irudiztatzen zen, elipsea pixkanaka pixkanaka zirkulu bilakatzen zen neurrian; baina ez zirkulu batetik benetan, historikoki, elipse bat sortu izan dela baieztatzeko (hipotesi ebolutiboa), konexio formal
|
bat
ikusteko gure begirada zorrozteko asmo hutsez baizik.
|
|
|
Orrialde hauek austriarraren biografia berreraikitzen saiatzen dira, bere oroipenak bilduz. Akademiatik at, gizakia eta filosofoa
|
batera
ikusten ditugu liburu honetan modu fin eta sakonean (ez da arraroa; behin Malcolmek Wittgensteini hurrengo esaldia entzun zion: " bizitza batean zehar bakarrik du zentzurik esaldi batek"; hori da liburuaren helburua:
|
|
|
Halako ohitura
|
bat
ikustean, edo entzutean, ematen du gizon bat ikusten dudala eta berak beste batekin garrantzirik gabeko gai bati buruz gogor hitz egiten duela, baina haren ahots eta aurpegikeragatik sumatzen dudala gizon hau noiz edo noiz lazgarria izan daitekeela. Hemen jaso dudan hunkipena oso sakona eta serioa izan daiteke.
|
|
|
Halako ohitura bat ikustean, edo entzutean, ematen du gizon
|
bat
ikusten dudala eta berak beste batekin garrantzirik gabeko gai bati buruz gogor hitz egiten duela, baina haren ahots eta aurpegikeragatik sumatzen dudala gizon hau noiz edo noiz lazgarria izan daitekeela. Hemen jaso dudan hunkipena oso sakona eta serioa izan daiteke.
|
|
|
orriaren ertzean aho malmutz
|
bat
ikusten dut barreka.
|
|
|
Abailduta nengoen. Lanbro
|
batean
nekusan dena, lausotuta. Donostian ez zitzaidan erraza ezeri ekitea.
|
|
|
Urte hartan ez dakit atzeratu egin ote zuten Francoren heriotzaren urtemuga edo zer gertatu zen, baina DGSn nengoen egun haietako batean ari ziren txakurrak haren oroitzapenetan, eta gogoan dut denak mozkor arraio eginda zeudela. Txakur haien artean buru egiten zuenetako
|
bat
ikusi nuen, ni ninderamanari esaten geroxeago ostera eraman nintzala hara, bere aurrera. Keinu adierazgarria egin zion buru egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan.
|
|
|
Balkoi lerro handia zeukan etxeak; handik begiratzen nion ikuskizunari: itsasoan barratik atzerago zegoen itsasontzi
|
bat
ikusten nuen bonbak jaurtitzen. Cervera zen.
|