|
2008
|
|
|
Duela zortzi
|
urte
hasi zen Euskaltzaindia bere web orria sareratzen. Ordurik hona hamaikatxo pauso eman ditu Akademiak bide beretik, betiere, eduki eta baliabide berriak plazaratuz eta guztion eskura jarriz.
|
|
|
Ildo berekoa izan da, izan ere, duela hiru
|
urte
Plazaberri albiste emaile elektronikoa sortzea eta garatzea. Gerokoak erakutsi duen bezala, horretan izan du Euskararen Akademiak agerbide berezia, web orriaren pizgarri eta eragile.Aldiek, hala ere, aurrera joatea eskatzen dute etengabe, eta horrek ekarri du, beste behin ere, emanaldi berri hau.
|
|
|
Halaxe egin du azken laurogeita hamar
|
urteetan
. Halaxe du egin etorkizunean ere, hortxe baitago bere xede eta helburua, euskararen aurreramendurako ekin eta jarrai, aldian aldiko eta tokian tokiko tresnak eta lanabesak erabiliz.
|
|
2009
|
|
|
Santiago sei anai arreben artean bosgarrena zen eta oso gazterik umezurtz gelditu zen. Izan ere,
|
urte
bat bertzerik ez zuenean ama hil zitzaion, bere arreba gazteena jaiotzean hain zuzen, eta handik hiruzpalau urtera aita ere galdu zuen zorigaiztoko istripu baten ondorioz.
|
|
|
Santiago sei anai arreben artean bosgarrena zen eta oso gazterik umezurtz gelditu zen. Izan ere, urte bat bertzerik ez zuenean ama hil zitzaion, bere arreba gazteena jaiotzean hain zuzen, eta handik hiruzpalau
|
urtera
aita ere galdu zuen zorigaiztoko istripu baten ondorioz.
|
|
|
Hamahiru
|
urte
zituelarik, 1938an, Altsasuko Kaputxinoen ikastetxean hasi zen fraide ikasketak egiten eta 1951n amaitu zituen. Apeztu ondoren, Lizarran, Zangozan eta Altsasun egon bazen ere, bere lanik nabarmenena Iruñeko komentuan eta Lekarozko ikastetxean egin zuen.
|
|
|
Aurelio Etxarri Aranazkoa zen bere fraide izena eta horrela erregistratu zuen Euskaltzaindiak urgazle izendatzean. Hamar
|
urtez
fraide izan ondotik, 1961ean, ordenatik atera eta Madrilen bizi izan da zendu arte. Han ezkondu eta lau seme alaba izan zituen.
|
|
|
Migel Goiaingeruari bedratzi urrena (1956), Meza saindua (1958) eta Bederatzi urren beharrezkoenak eta eliz otoitz batzuk (1958). Horietaz gain,
|
Urte
guziko homiliak izeneko bilduma ere prestatu zuen, liburu mardul batean argitaratzeko asmoz, baina garai hartan atera zen ordenatik eta argitaratu gabe gelditu zen.
|
|
|
Kaputxino izateari uko egin eta Madrilen bizi izan den
|
urteetan
ere artikuluak idazten segitu zuen, ez hasieratik, baina bai 1974az geroztik 2009a arte. Bigarren epe honetakoak dira hiru aldizkari hauetan idatzi zituen artikuluak:
|
|
|
Ostiral arratsalde arratsean, 2009ko urtarrilaren 2an hil zen Antonio Zavala jesulagun ezaguna, gure lagun eta adiskide mina eta Auspoa sail harrigarriaren hauspoa, arnasa eta bizi emailea berrogeita hamar
|
urte
emankor eta handi honetan.Ez beti gustura, gehienetan gure aitormen handirik gabe, iturriaren berririk eman nahi ez duen harrapakari askoren erasopean, baina berari gustatzen zitzaion lana egin du Antoniok joan deneko berrogeita hamar urte pasa honetan. Eta horren poza eraman du, ezbairik gabe.
|
|
|
...aren 2an hil zen Antonio Zavala jesulagun ezaguna, gure lagun eta adiskide mina eta Auspoa sail harrigarriaren hauspoa, arnasa eta bizi emailea berrogeita hamar urte emankor eta handi honetan.Ez beti gustura, gehienetan gure aitormen handirik gabe, iturriaren berririk eman nahi ez duen harrapakari askoren erasopean, baina berari gustatzen zitzaion lana egin du Antoniok joan deneko berrogeita hamar
|
urte
pasa honetan. Eta horren poza eraman du, ezbairik gabe.
|
|
|
Aurreko abenduaren 16an bisitatu genuen azkenengo aldiz Xabierren, KM ko zuzendari Lopez Landatxe jaunak eta biok, Eguberri jaiak baino lehenago berarekin hitz aspertu bat egin nahita. Gero urtezahar egunean hitz egin nuen azkenengoz Antoniorekin, bost sei
|
urte
honetan egunero egin dudan bezalaxe. Hiru bider hitz egin ere:
|
|
|
lehenengoan, urtezahar ona opatzeko hots egin zidan; bigarrenean, bere telefono zelularra konpondu ziotela esateko; eta hirugarrena, ondo konpondu ote zioten jakiteko neuk egindako deia. Eta egia esan, ondo aurkitu nuen, alai samar, hurrengo
|
urte
honetan lan asko egin behar genuela esanez. Itxaropena argitaletxetik Koldo Mitxelenera heldu den Joxe Manuel Arriola Mondragoeko kalezainaren liburua zertan zen, Euskaltzaindiak argitara emango duen Antonio Arruerena zertan ote den...
|
|
|
Haurtzaroko lehenengo eskola
|
urteak
, herrian hasi berria zen Escuela Vasca izenekoan egin zituen. Baina han neskak eta mutilak baitziren, bere anaiak joaten ziren herriko HH del Sagrado Corazón ikastetxean nahiago zuela eta hara joaten hasi zen.
|
|
|
Hamazazpi
|
urte
zituela, bere bideak aldatu eta Jesusen Lagundian sartzeko erabakia hartu zuen, bere anaiak bezelaxe.
|
|
|
Ez beti gustura, gehienetan gure aitormen handirik gabe, iturriaren berririk eman ez duen harrapakari askoren erasopean, baina berari gustatzen zitzaion lana egin du Antoniok joan deneko berrogeita hamar
|
urte
pasa honetan. Eta horren poza eraman du, ezbairik gabe.
|
|
|
Euskal kulturaren eragileek ere gero eta ozenago aldarrikatu lukete ikusmolde hori.
|
Urte
luzetan herri literaturaren esparruan ibilia, Zavalak badaki norabide ziurrak ematen. Horiek dira herri literaturaren ale garandu eta garatuak, euskararen ur garbian edan dituenak hau da, herri literaturaren ur jario agorrezinean.
|
|
|
Izarra, berriz, Xabierren gelditu da. Berrogeita hamabost
|
urte
geroago, hantxe ehortzi dezaten, Auspoa sortu zen lekuan, izarraren jarraitzaile zintzo izan den Antonio.
|
|
|
Mutikoen artean bazan azkoitiar bat, baserriko semea. Amabi bat
|
urte
izango zituan arek, baiña ordurako ere bertsozaletuta zegoan. Etxeko kanta papelak sarritan aitatzen zituan, behintzat.
|
|
|
Berrogei
|
urte
geroago, badirudi Antonio Zavala oraindik ere entzuten ari dela mutiko haren ahotsa (hitzez kontatzen zuenean, ederki asko imitatzen zuen mutikoaren Azkoitiko euskara). Eta begien aurrean du lekua.
|
|
|
Antoniok, une hartan, hogeita bost
|
urte
ditu. Bi aste barru beteko ditu hogeita sei.
|
|
|
Bizitza osoa du aurretik. Atzera begira, berriz, ia ia eskura ditu joandako
|
urteak
: Tolosan bizi izandako hamazazpiak, larunbatetan merkatu egunez Zerkausian ikusi eta entzundako bertso saltzaile haiek tarteko; udan Adunan pasatako oporrak; gero, Loiolako lau urteak, herriko jendearekin eta baserritarrekin nola harremanak izango bila; Orduña, Oña eta Xabierko urteak, begiak zabalik etxeko liburutegietako euskal liburuetara eta belarriak erne kanpoko jendearen kontakizun eta kantetara:
|
|
|
Atzera begira, berriz, ia ia eskura ditu joandako urteak: Tolosan bizi izandako hamazazpiak, larunbatetan merkatu egunez Zerkausian ikusi eta entzundako bertso saltzaile haiek tarteko; udan Adunan pasatako oporrak; gero, Loiolako lau
|
urteak
, herriko jendearekin eta baserritarrekin nola harremanak izango bila; Orduña, Oña eta Xabierko urteak, begiak zabalik etxeko liburutegietako euskal liburuetara eta belarriak erne kanpoko jendearen kontakizun eta kantetara:
|
|
|
Atzera begira, berriz, ia ia eskura ditu joandako urteak: Tolosan bizi izandako hamazazpiak, larunbatetan merkatu egunez Zerkausian ikusi eta entzundako bertso saltzaile haiek tarteko; udan Adunan pasatako oporrak; gero, Loiolako lau urteak, herriko jendearekin eta baserritarrekin nola harremanak izango bila; Orduña, Oña eta Xabierko
|
urteak
, begiak zabalik etxeko liburutegietako euskal liburuetara eta belarriak erne kanpoko jendearen kontakizun eta kantetara:
|
|
|
Handik bi
|
urtera
, 1956ko irailean, gerraondoan jendaurrean egingo den lehen biltzarra antolatuko du Euskaltzaindiak Arantzazun. Eta hantxe egingo du Antoniok bere hitzaldi programatikoa, azalduz zertan ari den eta zer asmo dituen gerorako.
|
|
|
Hogeita zortzi
|
urte
ditu Antonio gazteak. Ordurako, buru belarri sartua dago bertso munduan.
|
|
|
Ordurako, buru belarri sartua dago bertso munduan. Bi
|
urte
daramatza lanean. Hace ya dos años que no hago sino leer y copiar bertso berriyas, dio hitzez hitz. Eta:
|
|
|
Hala ere,
|
urte
batzuk ditu lana plazaratzeko. Berak sortu baitu argitaletxea ere:
|
|
|
310 ohikoak eta 22 sail nagusikoak; eta beste 29 ale, Biblioteca de Narrativa popular sailekoak; guztira, beraz, 361 (Erdarazko hauek 1993tik aurrera argitaratuz joan dira eta, azken batean, Auspoaren erdal adartzat jo ditzakegu.
|
Urte
batzuk itxaron behar izan dute, Azkoitiko mutiko haren ekarri ditut hura dela bitarteko.)
|
|
|
Izarra, berriz, Xabierren gelditu da. Berrogeita hamabost
|
urte
geroago, hantxe ehortzi dezaten, Auspoa sortu zen lekuan, izarraren jarraitzaile zintzo izan den Antonio.
|
|
|
Aurreko
|
urteotan
, hauek jaso dute Agosti Xaho saria: Battitta Urruty zenak, Jean Mixel Bedaxagarrek, Junes Casenavek, Daniel Landartek eta Jean Louis Davantek.
|
|
|
Gaur, otsailak 27, Gipuzkoako Foru Aldundian, ageriko bilkura egin du Euskaltzaindiak, eta azken
|
urtean
hil diren sei euskaltzain oso, ohorezko eta urgazle hauek omendu ditu:
|
|
|
Bertan, kartzelatik irten berria zela, aurkitu zuen lana Koldo Mitxelenak. Akademian ez ezik, besteak beste, Donostiako Institutuan, Gurutzearen Alaben ikastetxean edota Errenterian ere irakasle ibili zen Bidagain ondorengo
|
urteetan
, harik eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren Liburutegiko liburuzain plaza lortu zuen arte. Bertanegin zuen lan, jubilatu zen arte.
|
|
|
|
Urte
askotan zehar, euskarazko eskolak eman zituen Gipuzkoako Foru Aldundian. Bestalde, Irun Hiriko literatur sarien epaimahaikide ere izan zen.
|
|
|
Henrike Knörr Borràs Tarragonan sortu zen, 1947ko martxoaren 2an. Aita Gasteizkoa eta ama katalana, zazpi
|
urte
zituela Gasteizera etorri zen bizitzera. Filosofia eta Letretan lizentziatu zen 1981ean, Madrileko Complutense Unibertsitatean, Filosofia Hutsaren sailetik, Alfred N. Whitehead filosofoaren gaineko lan batekin.
|
|
|
Euskal Filologiako katedraduna zen, 1995az geroztik. Euskaltzaindiak 1975ean hautatu zuen euskaltzain urgazle eta bi
|
urteren buruan
, 1977ko otsailaren 26an, euskaltzain oso izendatu zuen, Antonio Arrueren ordez. Euskaltzaindiaren barne kargu batzuk bete ditu, hala nola, Euskaltzaindiko buruordea, 1995etik 2004ra bitartean; diruzain, Jagon sailburu eta idazkaria() eta Onomastika batzordeburua(); 2004ko abenduaren 17tik, Iker Sailburua zen; bestalde, Euskaltzaindiaren Arabako ordezkaria zen 2001etik.
|
|
|
Uztaritzeko eta Baionako Seminarioetan egin zituen apaiz ikasketak. Hogeita bat
|
urte
zituela, Belokeko beneditarren komentura joan zen. Lau urte geroago, 1945ean, bertan apeztu zen.
|
|
|
Hogeita bat urte zituela, Belokeko beneditarren komentura joan zen. Lau
|
urte
geroago, 1945ean, bertan apeztu zen. 1948tik 1968 arte beneditar nobizioen irakasle izan zen; gero priore eta 1972an abade izendatu zuten.
|
|
|
1948tik 1968 arte beneditar nobizioen irakasle izan zen; gero priore eta 1972an abade izendatu zuten. Hamabost
|
urtez
izan zen Belokeko abade. Ondoren, 67 urte zituela, 1987an, Afrikara joan zen, Dahomey estatuko Zagnanado komentura, baina hamazazpi hilabete besterik ez zituen bertan eman, eta berriro Belokera itzuli zen.
|
|
|
Hamabost urtez izan zen Belokeko abade. Ondoren, 67
|
urte
zituela, 1987an, Afrikara joan zen, Dahomey estatuko Zagnanado komentura, baina hamazazpi hilabete besterik ez zituen bertan eman, eta berriro Belokera itzuli zen. Hor bizi izan zen azken arnasa eman arte.
|
|
|
Aurrerantzean, Derioko Udako Ikastarotik sortu zen Labayru Ikastegiaren bultzatzaile handienetarikoa ere izan zen. 1995eko irailaren 8an, 63
|
urte
zituela, Bilboko gotzain laguntzaile izendatu zuten, eta zeregin horretan ibili zen ordutik 2008 urtera arte, jubilatu zen arte.
|
|
|
Aurrerantzean, Derioko Udako Ikastarotik sortu zen Labayru Ikastegiaren bultzatzaile handienetarikoa ere izan zen. 1995eko irailaren 8an, 63 urte zituela, Bilboko gotzain laguntzaile izendatu zuten, eta zeregin horretan ibili zen ordutik 2008
|
urtera
arte, jubilatu zen arte.
|
|
|
Adinari begira, bi maila dira: A maila, 11 eta 14
|
urte
bitarteko gazteentzat; eta B maila, 15 eta 18 urte bitartekoentzat.
|
|
|
Adinari begira, bi maila dira: A maila, 11 eta 14 urte bitarteko gazteentzat; eta B maila, 15 eta 18
|
urte
bitartekoentzat.
|
|
|
A eta B mailakoak. A mailakoa 11 eta 14
|
urte
bitarteko gazteen lanez arduratzen da, eta B mailakoa, aldiz, 15 eta 18 urte bitartekoenez.
|
|
|
A eta B mailakoak. A mailakoa 11 eta 14 urte bitarteko gazteen lanez arduratzen da, eta B mailakoa, aldiz, 15 eta 18
|
urte
bitartekoenez.
|
|
|
Julio Urkixoren arabera(), Hugo Schuchardt() izen zen euskara ikastera adoretu zuena, Baionako Lizeoan gaztelania irakasle izen zen garaian(). Baina, George Hérelleri() segituz, Pirinioetako hizkuntzekiko zaletasuna lehenagotik zetorkion, hogeita hamar
|
urte
egin baitzituen ahal zuen guztietan Pirinioetan zehar txangoak eginez, beti oinez eta esku kaierra gerrian loturik, bidean gurutzatzen zitzaizkion artzain edo baserritar ororekin berriketari ekiteko gertu, ondoren haien berriak amoroski apuntatuz metodo antropologiko klasikoak agintzen duen legez: ahoskerak, hitz bereziak, ohiturak, toki izenak...
|
|
|
Alfred Morel Fatio() hispanista frantses handiaren ikasle, jarraitzaile eta ordezkoa izan zen Collége de France n maisuaren azken
|
urteotan
(); kadira horretan eman zituen gaztelaniazko klaseekin batera euskarazkoak, berau izanik ziur aski unibertsitate batean euskarari buruzko klaseak eman zituen lehena. Halaber, Baionako Societé des Sciences, Lettres et Arts eko kidea, RIEVeko kolaboratzaile arrunta eta Eusko Ikaskuntzaren III. Biltzarrean (Gernika, 1922) partaide izan zen.
|
|
|
Henri Duhau Beskoitzen sortu zen, 1942an. 22
|
urtetan
, lur berri egiten Donapaleutik, teknikari gisa. 1968an Senpererat ezkondurik merkataritzan erretretarat heldu arte.
|
|
|
Laborantza ikasketak burutu zituen Frantziako Angers hirian: hemeretzi
|
urte
zituela sartu zen eta hogeita birekin irten, ingeniari tituluarekin (Ingenieur Agriculteur de lEcole Superieure dAgriculture d' Angers).
|
|
|
1965eko irailaren 24an euskaltzain urgazle izendatu zuten eta hamar
|
urte
igaro ostean, hots, 1975eko otsailaren 28an, euskaltzain oso.
|
|
|
Euskaltzaindiak euskaltzain urgazle izendatu zuen 1961
|
urtean
eta euskaltzain oso 1988ko apirilaren 29an. Euskaltzaindiaren Onomastika eta Literatura Ikerketa batzordeetako kidea da.
|
|
|
Orobat, eskerrak eman ditu Euskaltzainburuak: Euskaltzaindiaren ibilbidea
|
urtez
luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera etorri zareten guztioi, eta gerorako gonbita: lan egin dezagun guztiok elkarrekin, euskararen eta euskal kulturaren alde, Araban, Euskal Herrian eta mundu osoan.Bai Batzar Nagusietako lehendakariak, bai eta ahaldun nagusiak ere, Akademiaren lana gorpaipatu dute eta euren instituzioak euskararen alde egiten ari diren lana nabarmendu nahi izan dute, baina baita hiritar guztiena ere.
|
|
|
Ikerketa bi
|
urtez
egin dute ikerlariek eta bi zati nagusi izan ditu: lehengoan, luzeenean, idatziko iturriak aztertu ziren.
|
|
|
Espaniak 2001ean berretsi zuen Europako Gutuna eta eginbide zorrotzenak hartu zituen eremu guztietan. Azken
|
urteotan
Gutunaren arrakasta handiago izan da Europako ordenaren osagai oinarrizkoa bihurtu den arte.
|
|
|
Adituen Komiteak Europako Gutunaren aplikazioa kontrolatzea du betekizun. Gutuna berretsi duten estatuek hiru
|
urtean
behin txosten bat igorri behar diote Europako Kontseiluari eta argibide zehaztak eman behar dizkio Estatu horrek haren barnean egiten duen Gutunaren aplikazioaz.
|
|
|
Euskal Herritik kanpo gehitu zuen behin baino gehiagotan, Euskaltzaindiaren ordezkaritza eramaten zuenean, harrotasunez adierazten zuen gure Akademiarekiko nortasuna. Gogoan daukat, bat aipatzekotan, duela hiru
|
urte
, Lyonen Instituto Cervantesen egoitzan, Gabriel Aresti izena hango Bibliotekari jarri ziotenean, Frantziako hirugarren hiriko alkate, Unibertsitateko errektore, Espainiako kontsul eta gainontzeko ordezkarien aurrean, bere hitzaldiaren ondoren, nola aurkeztu ninduen Akademiaren ordezkari, adieraziz Euskararen Erret Akademiaren nortasun eta garrantzia.
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken
|
urteotako
erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Izan ere, 1981ean irakurri zuen semantika tesiaren garapena da. Egileak zehazten duen bezala, 1981
|
urtean
Bordeleko Unibertsitatean frantsesez irakurri nuen, eta liburu hau berridazketa da, gaurkotua, corpus astun batez arindua. Ez da lehenaren itzulpena.
|
|
|
Hiztegia osatzeko ibilbidea luzea izan da, 1970
|
urtean
hasi baitzen Txomin Peillen lanean, zehatz mehatz, biologiaren hiztegia biltzen. Gero dio Sorbonan, Mitxelena Parisen zegoenean, semantikazko klaseak hartu nituen.
|
|
|
Maite Alvarez de ZarateLiburu mardula gauzatu eta gero webgunea sortu zuten eta aurrekoaz gain, ahots artxiboak gehitu zituzten. Ariketak prestatzen ari dira ikastetxeetan erabiltzeko eta datorren
|
urtean
mapa eta kale izendegiaren arautzea
|
|
|
Jurgi Kintanak azaldu duenez, sei
|
urte
eman zituen artxiboak arakatzen, eta Azkueri buruzko informazioa biltzen. Ondorio garbia atera du:
|
|
|
Obrari buruz, genero guztiak jorratu zituela azpimarratu du, eta 60
|
urtetan
zehar, nekerik gabe, euskara hezkuntzan sartu behar zela aldarrikatu zuen, baita bultzatu ere. Bere obra nagusia, Jurgi Kintanaren aburuz, Euskal Akademia sortzea izan zen, euskara normalizatu eta normatibizatzeko.
|
|
|
Juri Zytsar ohorezko euskaltzain eta hizkuntzalari errusiarra hil zen atzo, 2009ko ekainaren 23an, 81
|
urte
zituela. Bihar, ekainak 25, lurra emango diote bere jaioterrian, Kuibyxev-en.
|
|
|
Juri Vladimirovich Zytsar Kuibyxev-en, Volga ibaiaren ondoan, jaio zen, 1928
|
urtean
. Ohorezko euskaltzaina zen, 1992ko otsailaren 1ean izendatua.
|
|
|
Bere jaioterrian Institutuko zuzendaria izan zen, hainbat
|
urtetan
. Siberiako leinuek erabiltzen zituzten zenbaki sistemak aztertzen aritu zen.
|
|
|
Azken
|
urtean
gaixotasun luze baten ondorioz ezin izan du lanik egin, eta ehunka proiektu geratu zaizkio amaitu gabe.
|
|
|
Argia aldizkariak eta Euskaltzaindiak
|
urte
bateko iraupena izango duen lankidetza hitzarmena sinatu zuten atzo, uztailaren 22an, Donostian. Hitzarmen horrek, bi erakundeen arteko elkarlana sendotzea du helburu, bereziki euskararen normalizazioari buruzko proiektuak gauzatzeko eta Euskaltzaindiak euskararen arloan ezarritako arauak zabaltzeko.2009 urtean, honela gauzatuko da atzo sinatutako hitzarmena:
|
|
|
Argia aldizkariak eta Euskaltzaindiak urte bateko iraupena izango duen lankidetza hitzarmena sinatu zuten atzo, uztailaren 22an, Donostian. Hitzarmen horrek, bi erakundeen arteko elkarlana sendotzea du helburu, bereziki euskararen normalizazioari buruzko proiektuak gauzatzeko eta Euskaltzaindiak euskararen arloan ezarritako arauak zabaltzeko.2009
|
urtean
, honela gauzatuko da atzo sinatutako hitzarmena:
|
|
|
aldizkariak, 2.000
|
urtetik
hona ekoiztu dituen testuak Euskaltzaindiaren eskuetan jarriko ditu, Akademiak Lexikoaren Behatokia deritzan egitasmoa garatu dezan. Bestalde, Euskaltzaindiak
|
|
|
ren urriko lau zenbakietan Euskara Saila babestuko du. Eta, hirugarrenik, Argiak beren beregi emango du Euskaltzaindiaren 90 urteurrenari buruzko informazioa, batez ere urrian, hil horretan egingo baita Donostian Akademiaren sorrera ekitaldiaren 90
|
urte
ospatzeko ekitaldia.
|
|
|
Euskera da Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala, 1920
|
urtetik
argitaratzen dena. 2008an etapa berri bat hasi zuen Euskerak, eta ondorioz, Euskaltzaindiaren agerkari ofizialaren hiru zenbaki argitaratuko dira urtero.
|
|
|
Duela bi
|
urte
argitaratu zuen Euskaltzaindiak, Jon Casenaveren eskutik, Pierre Lhanderen euskarazko nobela bakarra, Yolanda, aurrez frantsesez argitaratutakoaren euskarazko egokipena, egileak berak egina (Euskaltzainak bilduma, 3 zenbakia). Jakina denez, ez da Lhanderen nobela bakarra, ezta ezagunena ere, baina ildo batean kokatzen da ziur aski haren lan arrakastatsuena izan zenarekin, Mirentxu.
|
|
|
Mikel Atxaga kazetari, itzultzaile eta euskaltzain urgazlea atzo, irailaren 10ean, hil zen, 77
|
urte
zituela. Haren aldeko hileta elizkizuna bihar izango da, Donostiako Amara auzoan bertoko Olaeta plazan dagoen Nuestra Señora del Rosario elizan, arratsaldeko 19:30ean.
|
|
|
Gero, Gasteizen eta Donostian Filosofia eta Teologia ikasi zituen, baita latin ikasketak amaitu ere. Lourdesen eman zuen lehen meza, 1958
|
urtean
, eta apaiz bezala jardun zuen, Aizarnan adibidez urte baita Usurbilen ere. 1974an apaiz izateari utzi zion eta kazetaritzari ekin zion, buru belarri.
|
|
|
Gero, Gasteizen eta Donostian Filosofia eta Teologia ikasi zituen, baita latin ikasketak amaitu ere. Lourdesen eman zuen lehen meza, 1958 urtean, eta apaiz bezala jardun zuen, Aizarnan adibidez
|
urte
baita Usurbilen ere. 1974an apaiz izateari utzi zion eta kazetaritzari ekin zion, buru belarri.
|
|
|
Azken 10
|
urteotan
, Eusko Jaurlaritzak argitaratzen duen Bidegileak bildumaren koordinatzaile eta zuzendaria izan da Mikel Atxaga.
|
|
|
1998
|
urtean
, Rikardo Arregi kazetaritza saria eman zion Andoaingo Udalak.
|
|
|
Euskalgintzako gizon argi bat iruditu zitzaidan.
|
Urte
zailak ziren eremu horretan genbiltzan askorentzat, baina, Mikelek argiro ikusi zuen aldizkariaren norabidea, hots, euskarak gure hizkuntza nazionala izan behar baldin bazuen, batasuna behar zuela eta ez dialektalismoa. Disgustu bat baino gehiago jasan behar izan zituen hori zela eta, baita adiskide edota lagun batzuen haserrea ere.
|
|
|
ESEI alderdi sozialdemokratako kide izan zela uste dut eta haren izenean 1979.ko udal eta foru hauteskundeetan Euskadiko Ezkerreko zerrendetan aurkeztu. Alderdi txiki horren iraupena laburra izan zen, berea laburragoa, oker ez banago oraindik eta EAJ/ PNVra pasatu zen eta gainontzeko
|
urteak
jeltzale zintzo izan dela baieztatu didate. Bere abertzaletasuna ez zuela alderdikeriaz eramaten zin dagit, hain zuzen, nire ageriko bizitza politiko aktiboa utzi nuenean, begirunezko komentarioak Ardantza Lehendakariaren aurrean egin zituen, baita Deia egunkarian idatzi ere.
|
|
|
Mikel Atxaga orain 40
|
urte
arnasberritu zen euskal kazetaritzaren larre motzeko bidegile apal izan genuen. Jaioko dira bai berriak, baina Xabier Letek esan bezala, izan zirelako gara.
|
|
|
Gaur bezalako egun batean, 1919ko irailaren 21ean, Euskaltzaindia sortu zen. Gaur betetzen dira, beraz, 90
|
urte
Euskaltzaindia jaio zela. Egun horretan, Gipuzkoako Foru Aldundian egindako batzarrean, irailaren 21ean, abiatu zen Euskaltzaindia, aurrez izendatutako lau euskaltzainekin:
|
|
|
Jose Frantzisko Aizkibelek aipamen argia egin zuen idatzi batetan.
|
Urte
asko pasatu ziren, baina, euskaltzaleek hain nabarmen sentitzen zuten premia asetzeko. Bonaparte Printzea, Karl Hnnemann edo Theodor Linchsmann bezalako atzerriko ikerlariek ere lagundu zuten asmoa.
|
|
|
Eta etxekoek ahaleginak egiten jarraitu zuten.
|
Urteak
joan urteak etorri, XX. mendea sartu zen eta ordurako argi ikusi zen mota horretako proiektu iraunkor batek erakunde publikoen babesa izan behar zuela.
|
|
|
Eta etxekoek ahaleginak egiten jarraitu zuten. Urteak joan
|
urteak
etorri, XX. mendea sartu zen eta ordurako argi ikusi zen mota horretako proiektu iraunkor batek erakunde publikoen babesa izan behar zuela.
|
|
|
Bertso onak entzuten ohitutako jendea izaki, gozatu ederra hartu zuten Urepeleko pilotalekuan bildu ziren bertsozaleek. Aldi berean, haurren txokoa egin zen plazan, herri kirolak haurrei egokituta,
|
urte
oro bezala Mutrikuko taldeak zuzenduta.
|
|
|
Deiadarra taldeak horrela erabaki baitzuen Urepelen
|
urte
oroz, Xalbador eta Antonio Zavala izan da aurtengo Xalbador egunaren lema, hainbat elkarlan egin zutenak besteak beste, Odolaren mintzoa harrigarria goraldu eta omentzeko asmoz, Nafarroa Behereko mendiarte honetan. Eta aurtengo egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena eman nahi diegu laguntasun berdingabea eman diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari hura marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez denei, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan urte oro lagun izaten ditugun guztiei.
|
|
|
Deiadarra taldeak horrela erabaki baitzuen Urepelen urte oroz, Xalbador eta Antonio Zavala izan da aurtengo Xalbador egunaren lema, hainbat elkarlan egin zutenak besteak beste, Odolaren mintzoa harrigarria goraldu eta omentzeko asmoz, Nafarroa Behereko mendiarte honetan. ...go egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena eman nahi diegu laguntasun berdingabea eman diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari hura marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez denei, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan
|
urte
oro lagun izaten ditugun guztiei. Eta, nola ez, Xalbador egunean gurekin urte oroz biltzeko ohitura dutenei, eskerrik asko eta hurrengo urtera arte.
|
|
|
Eta aurtengo egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena eman nahi diegu laguntasun berdingabea eman diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari hura marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez denei, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan urte oro lagun izaten ditugun guztiei. Eta, nola ez, Xalbador egunean gurekin
|
urte
oroz biltzeko ohitura dutenei, eskerrik asko eta hurrengo urtera arte.
|
|
|
Eta aurtengo egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena eman nahi diegu laguntasun berdingabea eman diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari hura marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez denei, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan urte oro lagun izaten ditugun guztiei. Eta, nola ez, Xalbador egunean gurekin urte oroz biltzeko ohitura dutenei, eskerrik asko eta hurrengo
|
urtera
arte.
|
|
|
Hurrengo
|
urtera
arte, bai, Deiadarra taldea dagonekoz hasia baita hurrengoaz pentsatzen, aipatu ditugun gure laguntzaileek huts egiten ez badigute behintzat.
|
|
|
Esan bezala, ez da Euskaltzaindiaren historia ofiziala, hori egiteke dago, eta egiteko une aproposa 100
|
urte
betetzen dituenean izan daiteke. Bada, ordea, Akademiaren argazki zehatza.
|
|
|
Ilustrazioak azaldu dute ez dira apaingarriak, dokumentu guztiak irakurtzeko moduan ageri dira, informatiboak dira beraz, eta horietariko asko argitaragabeak dira.Euskaltzaindiaren iraganaz, orainaz eta etorkizunaz mintzatzen den liburu honetan hainbat atal nagusi daude: Historian; Euskaltzainak; Batzordeak, Egitasmoak eta Lantaldeak; 90
|
urte
ekin jarraituan; eta Eremu urriko hizkuntzen akademiak. Elkarrizketak ere badaude:
|
|
|
Hortaz gain, pelikula ezagun baten errodajean kolaboratu zuen, La espalda del mundo (Zuzendaria: Javier Corcuera) 2000
|
urtean
Donostiako Zinemaldiko Sari Nagusia eskuratu zuelarik. Oraingoan Euskal Herriari buruzko liburu bat argitaratu du Ankaran.
|
|
|
Hura zen Villasantek duela 30
|
urte
Euskaltzaindira ekarri zuen taldearen kidea: Zearreta, Lizundia, Badiola, Artza... ez dira alboan uzteko modukoak Akademiaren historian.
|
|
|
Zearreta, Lizundia, Badiola, Artza... ez dira alboan uzteko modukoak Akademiaren historian. Horiek ahalbidetu eta ziurtatu dute
|
urte
luze eta latzetan Akademiaren zeregina eta presentzia.
|
|
|
Hark kontatzen zituen bere lehen garaiak Akademian, Eusebio Erkiagari bisitak egiten zizkionean, bien artean Euskaltzaindiaren kontuak eramateko. Edota futbolerako zaletasuna,
|
urte
luzetan izan baitzen Juanjo Zearreta San Mames futbol zelaiaren esataria, euskaraz eta gaztelaniaz, jokalarien eta jokoaren gertaerak aldarrikatzen zituena.
|
|
|
Euskaltzaindiaren historian Juanjo Zearretaren izena letra larrietan idatziko da. 90
|
urte
bete ditu Akademiak berrikitan. Joan Mari Torrealdaik eta Imanol Muruak egindako liburu egokian dugu Juanjo Zearreta, euskaltzain eta langileekin batera, irudi dotore batean.
|
|
|
Luze eta zabal ihardungo nuke, ahal banu, bere kudeatzaile ardura nagusian. Aitor dezadan, hogeitamasei
|
urtetan
, eskuineko eskua izan dudala, azken urteotan kudeatzaile arduran. Uste dut gauza berbera aitortuko duela Andres Urrutia euskaltzainburuak ere.
|
|
|
Luze eta zabal ihardungo nuke, ahal banu, bere kudeatzaile ardura nagusian. Aitor dezadan, hogeitamasei urtetan, eskuineko eskua izan dudala, azken
|
urteotan
kudeatzaile arduran. Uste dut gauza berbera aitortuko duela Andres Urrutia euskaltzainburuak ere.
|