|
2000
|
|
|
Hego Euskal Herrian bada bestelako etorkin mota bat:
|
urte
sasoi zehatzetan mahatsa, patata, zainzuria eta beste produktuen uztan lan egitera Araba eta Nafarroara etortzen diren etorkinak. Milaka dira gure herrietara datozenak.
|
|
|
UDAZKENA,"
|
URTE
SASOIAK" BILDUMAKO AZKENA
|
|
|
Ahoz aho guganatu diren urtaro bakoitzari lotutako gure arbasoen ohiturak betirako galdu ez zitezen,"
|
Urte
sasoiak" deritzan bilduma plazaratzeari ekin zioten Ikastolen Elkarteak, Labayru Ikastegiak eta Elkarlaneanek. " Pinpirin eta florian" da bere azken emaitza:
|
|
|
Gertatzen da, eta behin baino gehiagotan, norabide bereko haizeak izen desberdinez deitzea,
|
urte
sasoi desberdineko haize motak bereizteko.
|
|
|
Medio hauetako animalia batzuek ezaugarri komunak dituzte, alabaina; kaber nikola gehienak itsuak dira eta animalia gehienetan baldintzen egonkortasunak barne erritmo arruntenak ezabatu ditu: argi ezak eguneroko erritmoa ezabatu du eta
|
urte
sasoi ezak ugalketa zikloak eta letargiak moteldu. Hainbat animalia lurtar kobazuloetan sartzen dira hibernatzera, baina kabernikola hertsietan ez da aurkitu honelako jarrera ziklikorik.
|
|
|
|
Urte
sasoiek bestalde, eragin itzela dute pagadiaren dinamikan. Udaberrian, zuhaitzetako hosto berrien estalpean, animalia askok aukera bikainak aurkitzen di tuzte ugalketarako.
|
|
|
Ez nintzen luzatu aldez aurretik nekiena egiaztatzen: udako programazioa
|
urtearen gainerako
sasoietakoa baino are okaztagarriagoa da.
|
|
|
Esan gabe doa gizakiaren itzala, gizakiaren antza duena, edo bere irudia ispiluan, euria, ekaitzak, ilargiaren aldiak,
|
urte
sasoi aldaketak, gizakiarekin animaliek duten harremana eta animalien arteko antzekotasuna eta bereizketa, sexu bizitzaren, jaiotzaren eta heriotzaren fenomenoak, laburbilduz, urtez urte gizakiak bere inguruan hautematen duen guztiak, hainbeste bide desberdinetan gurutzaturik, horrek guztiak bere pentsamenduan (bere filosofian) eta bere ohituretan zeregin bat betetzen duela; edo, are gehiago, hor...
|
|
|
Esan gabe doa gizakiaren itzala, gizakiaren antza duena, edo bere irudia ispiluan, euria, ekaitzak, ilargiaren aldiak,
|
urte
sasoi aldaketak, gizakiarekin animaliek duten harremana eta animalien arteko antzekotasuna eta bereizketa, sexu bizitzaren, jaiotzaren eta heriotzaren fenomenoak, laburbilduz, urtez urte gizakiak bere inguruan hautematen duen guztiak, hainbeste bide desberdinetan gurutzaturik, horrek guztiak bere pentsamenduan (bere filosofian) eta bere ohituretan zeregin bat betetzen duela; edo, are gehiago, hor...
|
|
|
Orinoco eta Rio Negro lotzen dituen kaño edo kanal naturala da Casiquiare, 350 kilometroko luzerakoa, munduko kanal natural bakarra. Zenbait
|
urte
sasoitan Orinocoren uretatik %20 Rio Negrora omen darama Casiquiarek, eta Rio Negrotik Amazonasera.
|
|
2001
|
|
|
Hain gara onberak guzti guztiok! Musu, besarkada," eguberri zoriontsu" eta" urteberri on", batazbestekoaren
|
urte
sasoirik maitatuenean gaude. Gainerakook jasan egin behar izaten ditugu jaiak.
|
|
|
Ibaia zabaldu egiten da eta sakontasuna lortzen du; berezko elementuak putzu, sakonuneak eta ur lasterrak dira. Horren ondorioz uraren tenperatura aldakor bihurtzen da
|
urte
sasoiaren arabera, eta oxigenoaren kontzentrazioa ere aldatu egiten da. Tarte horretan agertzen da ertzetako basoa, benetako galeria baso izatera pasatuz.
|
|
|
Ur geldiko alderdietan limo gehiago ageri da. Ibaiaren tarte horretan
|
urte
sasoi desberdinen artean hozbero aldaketa nabarmenak gertatzen dira eta disolbatutako oxigenoaren kontzentrazioak gorabehera handiak jasaten ditu. Oxigenoaren jatorria soilik fitoplankton eta uretako landareen fotosintesian bilatu behar da, aldapa leuntasuna dela eta, uherdura eta ur lasterrei esker lor daitekeen oxigenoa hutsaren hurrengoa baita.
|
|
|
|
Urte
sasoi honetan lurzoruarekiko atxikipena ahulagoa izateak aholkatzen dio gidariari atxikipena sendotzen laguntzen duten kotxeko elementuak puntu puntuan edukitzea, hala nola motelgailuak, neumatikoak, balaztak eta gidagailua.
|
|
|
|
Urte
sasoi honetan perretxikoak bilatu eta biltzeko grina piztu ohi da. Osasun agintariek jateko espezie ezagunak eta identifikagarriak soilik jasotzea gomendatzen digute, inolako zalantzarik gabe.
|
|
|
Leturiaren Egunkariak lau aldi ditu, lau tempo, sinfonia batek bezala. Lizardiren Urte giroak bezala, gainera,
|
urte
sasoien izenak daramatzate hasieran. Berez bezala dator horrexegatik, ezer behartu eta bihurritu gabe, Urte giro haiek eta Egunkari hau elkarrekin berdintzea nahiz formari nahiz mamiari dagokionez, elkarrengandik hain guztiz beste direlarik ere.
|
|
|
Horrelakoetan, eredu klimatikoaren bereizmena 50 km ingurukoa izaten da. Baina, eredu klimatikoek, aurresankortasuna hurrengo egunetarako izan beharrean etorkizun urrunagorako bada, ezin dute uneko giroa aurresan; bakarrik, adibidez, hilabetearen batez bestekoak tenperaturan, aire banaketan, ekaitzen bideetan, eta halaber
|
urte
sasoiaren zikloa eta klimaren muturreko gertakizunen probabilitatea. Honen guztiaren bereizmena 200 km ingurukoa da.
|
|
2002
|
|
|
Gure irakurketa orientatu nahian bezala, bildumagilea saiatzen da bereak egiten irakurlearen balizko dudak edo galderak: zer arrazoi direla medio erabakitzen duen protagonistak egunkaria idaztea, zergatik ez duen idazten une jakin batzuetan, etab. Aipatutako berezitasun narratiboez gain, eleberri berritzailea da orobat planteamendu kronotopikoari dagokionez, espazio erreal (Paris) eta ez errealak (Zerubide, Altzurain...) agertzeaz gainera, denboraren tratamendua
|
urte
sasoien bilakaeran oinarritzen baita. Denbora ulertzeko modu honek, nahiz tradizionala izan bere ikuspegi ziklikoan, zenbait berrikuntza ekartzen dio euskal eleberrigintzaren ordu arteko garapen linealari, narratzaileak ez baitu dudarik egiten gertakizunak protagonistarentzat duten balio sinbolikoaren arabera antolatzeko.
|
|
|
Formula horren bidez higiezina erosten ez den arren,
|
urte
sasoi jakin batean bertan bizitzeko eskubidea du titularrak
|
|
|
Sistema egokitzeko ezinbestekoa den ur kopurua zuhaixkaren mota, garapen, lurrazpiko,
|
urte
sasoi, klimatologia, haize, giroko hezetasun, azken euriteen nolakotasun eta beste hamaikatxo faktoreren arabera aldatuko da.
|
|
|
Europar Batasunak arestian arautu du landarezko elikagaiek, segun eta zein
|
urte
sasoitan, zenbat nitrato eduki ditzaketen gehienez ere.
|
|
|
Hortentsia batzuk lehortzen badira, berotegietako landare behartuak izan daitezke, argi eta iluntasun trukuak eta berogailua dituztenak. Garrantzitsua da hori kontuan hartzea; izan ere,
|
urte
sasoi jakin batzuetan, hortentsiak horrela hazi badira, lehortzeko aukera asko daude. Hori saihesteko, landare horiek leku eguzkitsu eta hezetasundunetan jartzea komeni da bero handirik ez dagoen hilabeteetan, baita loratze naturalerako behar adina argi ordu ere.
|
|
|
Bangladesh uholdeak eta zikloiak jasaten dituen herrialdea da. Oso fenomeno ohikoak dira
|
urte
sasoi honetan, eta ura geldiarazten dute. Beraz, Intervida enpresak ohartarazi du egoerak okerrera egin dezakeela hurrengo hilabeteetan.
|
|
|
Espainiako Argiztapen Batzordeak (CEI) eta Energia Dibertsifikatzeko eta Aurrezteko Institutuak (IDAE) egindako proiektuak planteatzen du, besteak beste, argi sortak zerurantz eta merkurio lurrunezko lanparak debekatzea, eta edozein establezimenduko luminariak itzaltzea, gauez ixten direnean. Horrez gain, muga handiak proposatzen ditu argi apaingarriak erabiltzeko, 23 edo 24 orduko olgetarako eta kirolerako instalazioak itzaltzeko(
|
urte
sasoiaren arabera), eta Europako zuzentarauen gutxieneko mailara murrizteko. Ekimenak, gainera, merkuriozko lurrun argien (kutsatzaileak izan daitezkeenak) desterratzea eskatuko du gauerditik aurrera, eta horien ordez, sodio lurrunezko beste batzuk jarriko dira.
|
|
|
Ekimenak, gainera, merkuriozko lurrun argien (kutsatzaileak izan daitezkeenak) desterratzea eskatuko du gauerditik aurrera, eta horien ordez, sodio lurrunezko beste batzuk jarriko dira. Gainera, ordutegi etengailuak instalatu behar dira,
|
urte
sasoiaren arabera itzalita egon daitezen. Ordenantza honek zigor araubide zabala barne hartzen du, araudia betetzen ez duten argiteria publikoan eta negozioak ixten direnean.
|
|
|
Azterketaren arabera, printzipio horien kontzentrazio handiagoak ez du eraginkortasun handiagoa bermatzen. Madrilgo Ospitale Klinikoko Luis Miguel Olmos Acebes dermatologoak gomendatzen du tratamendu kosmetikoak “benetako espezialistek aztertu behar dituztela, tratatu behar duten azala balioesteko, adinaren, osaeraren, osasun egoeraren,
|
urte
sasoiaren, lekuaren, lanbidearen eta abarren arabera”. Ohartarazten du ez dela fidatu behar “zelula suspertzailea”, “zelula birsorkuntza”, “gaztetzeko”, “zahartzearen aurkakoa”… “zentzurik gabeko merkataritza erakargarriak dira”.
|
|
|
Bere baliabide guztiekin arkitektura ingurumenera egokitu nahi du. Hori dela eta,
|
urte
sasoi bakoitzeko klima, tenperatura eta ezaugarriak aldez aurretik ezagutzea ezinbestekoa da eraikuntza edo erosketa erabakia hartzeko, proiektuaren azken diseinuari eragin gabe. Horrelako daturik ez badago, Meteorologia Institutu Nazionalak ematen duen informazioa erabil daiteke, probintzia bakoitzeko eta urtaro bakoitzeko klima zehatz mehatz ezagututa.
|
|
|
|
Urte
sasoi honetan, munduan behartsuenen alde lan egiten duten ehunka GKEetako kide diren pertsona famatuek elkartasunerako deia egiten dute. Aristokratek, kirolariek, aktoreek, abeslariek eta enpresaburu edo politikariek aurpegia eta ahotsa jartzen dizkiote elkartasun handiagoa eskatzeari.
|
|
|
Gustu ona eta dotorezia etxeko edozein txokotara eramateaz gain. Kontraste kromatikoa Bestalde, lore konponketen prestaketan kontuan hartu behar da zein
|
urte
sasoitan gauden, denboraldiaren arabera lore mota bat edo beste eskuratzeko aukera izango baita. Baldintzatzaile logiko horren ondorioz, abaniko kromatikoa izugarri aldatzen da urtaro batetik bestera.
|
|
|
Baserrira udan joatea ohikoa zen bezala, beste
|
urte
sasoian joatea zer edo zer ospatzeko izaten zen. Mutil koxkorra nintzen, eta ondo gogoratzen zait nolako festa antolatzen zen sukaldeko mahaiaren inguruan.
|
|
2003
|
|
|
Gu urte osoan ibiltzen garenez, emanaldi denak ere ez dira berdinak.
|
Urte
sasoi bakoitzean merkatua nola dagoen, guk ere hor mugitu behar izaten dugu. Abuztuan festa gehiago dagoenez taldeak baino, gu ekarri nahi gaituztenek ordaindu egin behar dute.
|
|
|
Ultzerari libre garatzen utziz gero, bilakaera kliniko kronikoa aurkezten du, eta bat batean atzera egin dezake eta gaixoa bat batean berreri daiteke, eskuarki
|
urte
sasoien aldaketari lotuta: udaberria eta udazkena dira ultzera jasaten dutenentzat garairik txarrenak.
|
|
|
Bisitatu beharreko herrialde edo eskualdea zeinahi dela ere, sendagileek hurrengo txertoak ipintzea aholkatzen dute: A eta hepatitisa, difteria, sukar tifoideaz gainera, helmugak,
|
urte
sasoiak eta gainerakoek agintzen dituztenak, unean uneko osasun egoera gogoan izaki.
|
|
|
Sarri, ordea, horren toki jendetsuetara biltzeak baditu kontrako alderdiak ere: gehiegizko ur eta eguzkia, bainulari oldeak eta hamaika ezbehar eta ezuste (intsolazioak, intsektu eta arrainen ziztadak, etc.) agertzen dira
|
urte
sasoi honetan, oporraldi bikainenen hondamena ondoriozta ditzaketen istripu eta eragozpenak eraginez.
|
|
|
Hitz gutxitan, bidaia egin aurretik gauza batzuk kontuan hartu behar ditugula: zenbat diru dugun, gure zaletasunak eta aukeratutako
|
urte
sasoia.
|
|
|
Neguaren amaiera eta jarduera lorategian Nahiz eta negua izan landare gehienek perennesek izan ezik lo edo latentzia aldia igarotzen duten garaia (hazkuntza eta jarduera fisikoaren garapena eteten duten fasea),
|
urte
sasoi horren amaieran zenbait jarduera egin daitezke, lorategiko aleek udaberria ahalik eta hobekien jasoko dutela bermatzeko. Ondoren, udaberria iritsi aurretik lorategian egin beharreko lan garrantzitsuenen zerrenda zehazten da:
|
|
|
|
Urte
sasoi honetan salmonelosia edo gastroenteritisa harrapatzeko arriskua areagotzen da.
|
|
|
Gaur egungo edertasun kanonei erantzuten dien irudi bat izateko obsesioa areagotu egiten da uda iristean. Jende askok dieta desorekatuak, hipokalorikoak eta koipe gutxikoak egiten ditu
|
urte
sasoi honetan, eta horiek oso kaltegarriak izan daitezke osasunerako. Gure dietatik funtsezko elikagaiak kentzeak duen arriskuaz ohartarazten dute medikuek, nutrizio gabezia handiak eta anemia larria eragin baititzake.
|
|
|
Oporrak iristen direnean, askotan maskotak edukitzea oztopoa izaten da bidaiatzeko; horregatik,
|
urte
sasoi honetan ugaritu egiten dira animaliak. Hori dela eta, Andaluziako Kontsumitzaileen Batasunak (UCA/ UCE) ohartarazi du arduratsuak izan behar dutela maskota bat erosteko edo hartzeko orduan, batez ere udan edo lanagatik joateko asmoa badu.
|
|
|
Eta
|
urte
sasoien eraketa ere bi horietaz beterik 188 dago, eta oraintxe aipatu ditudan bero eta hotz, lehor eta heze horiei elkarrekiko maitasun neurrizkoa egokitzen zaienean eta harmonia eta nahasketa orekatua jasotzen dutenean, gizakiei, gainerako animaliei eta landareei oparotasun eta osasuna ekarriz datoz eta ez dute kalterik eragiten. Baina harrokeriazko maitasuna urte sasoietan garaile gertatzen denean, gauza asko suntsitu eta kaltetzen ditu, eta horrelab koetatik izurriteak sortu ohi dira eta beste gaixotasun desberdin asko bai animalia eta bai landareentzat.
|
|
|
Eta urte sasoien eraketa ere bi horietaz beterik 188 dago, eta oraintxe aipatu ditudan bero eta hotz, lehor eta heze horiei elkarrekiko maitasun neurrizkoa egokitzen zaienean eta harmonia eta nahasketa orekatua jasotzen dutenean, gizakiei, gainerako animaliei eta landareei oparotasun eta osasuna ekarriz datoz eta ez dute kalterik eragiten. Baina harrokeriazko maitasuna
|
urte
sasoietan garaile gertatzen denean, gauza asko suntsitu eta kaltetzen ditu, eta horrelab koetatik izurriteak sortu ohi dira eta beste gaixotasun desberdin asko bai animalia eta bai landareentzat. Horrelako maitasunen elkarrekiko nagusitasun eta nahasmendutik sortzen baitira izotzak, txingorrak eta ezkabiak; hauen ezagupenak astroen orbitekiko eta urte sasoiekiko astronomia du izena.
|
|
|
Baina harrokeriazko maitasuna urte sasoietan garaile gertatzen denean, gauza asko suntsitu eta kaltetzen ditu, eta horrelab koetatik izurriteak sortu ohi dira eta beste gaixotasun desberdin asko bai animalia eta bai landareentzat. Horrelako maitasunen elkarrekiko nagusitasun eta nahasmendutik sortzen baitira izotzak, txingorrak eta ezkabiak; hauen ezagupenak astroen orbitekiko eta
|
urte
sasoiekiko astronomia du izena.
|
|
2004
|
|
|
Berrehun lagun gauerdiko eguzkia bixitatzera eraman baino gehiago pozten nau berrehun lagun Laponiako errealitatera hurbildu izanak. Errealitate hori gainera, aldatuz joan da urtetik urtera, eta horren osagarri bezala beste
|
urte
sasoi batzutan hurbildu izan gara bertara, eskiz, piraguaz edo bizikletaz. Nire bizitzako 500 egunetan gutxienez han esnatu naiz.
|
|
|
Zergatik ote da?
|
Urte
sasoiaren aldaketak, pertsona ia gehienentzat gauza pozgarria dena »egunak luzatzen direlako, eta tenperaturak igotzen direlako», beraientzat hainbat sintoma eta molestia ekartzen dituelako: arnas arazoak, azkurak, erresuminak eta beste hainbat ezinegon.
|
|
|
Tradizioz, artaldeak
|
urte
sasoi jakin batzuetan larre bila joaten ziren (horixe da transhumantzia, alegia) mendietako larre udatiarrak eta haranetako negutarrak lotzen zituzten abelbideetan barrena.
|
|
|
Habiak hil, harrapatu eta suntsitzeko ere baimen bereziak behar dira. Gogoan izan behar da legeriak hegaztiak babesten dituela eta, inguruabar,
|
urte
sasoi eta espezie jakin batzuetan izan ezik, debekatuta dagoela jarduera horietako edozein egitea. Jarduera horiek zigor ekonomiko handiak dituzte.
|
|
|
Mantenugai horiek, neurri batean, nabarmen ageri dira barazkietan eta barazkietan; beraz, oso aukera egokia litzateke goiza osatzea edo egunean zehar barazkiak hartzea. Gainera,
|
urte
sasoi honetan oso freskagarriak dira. Janaria, funtsezkoa Ordu horietan, organismoak karbohidrato konplexu ugari behar ditu, eguneko gainerakoetarako energia emango diotenak.
|
|
|
Errezeta batzuen arabera, gazpatxoa zati txiki txikitan ebakitako osagaiekin laguntzeko, beste ontzi batzuetan zerbitzatzen dira, edo barazki zoparekin nahasita. Gazpatxoa egiteko orduan, osagaiak eta osagaiak konbinatzea lekuaren,
|
urte
sasoiaren eta, batez ere, norberaren gustuaren edo etxe bakoitzaren ohituren araberakoa da. Gazpatxoaren gakoa freskoa hartzea da; horregatik, hozkailuan gorde behar da zerbitzatu arte edo izotz puskak gehitzen zaizkio hozteko.
|
|
|
Onddo edo perretxiko batzuk lehortu eta makila batean gordetzen zituzten. Eta fruta motaren bat, hala nola masustak edo baiak, baina argi, fruitua ematen zuten
|
urte
sasoian bakarrik. Baina besterik ez.
|
|
2005
|
|
|
Eskubiko berna sagarraren bueltan dudan arazo bat medio Osakidetza erdaldunean bueltaka nabil, nahi baino gehiago. Itxaron gela batean herrikide batek Hortensia izena duela jakin dut eta
|
urte
sasoia dela eta zoriondu dut: puri purian dira hortentsiak.
|
|
|
Iturri berak dioenez, Iparraldeko 2004ko urte turistikoa 2003koa baino zertxobait hobea izan zen, zeinetan kalterako izan baitziren Prestige ontziaren hondoratzea eta. Iparraldean udako turismoa da indartsuena uztailekoa eta abuztukoa bereziki, baina, azkenekoetan,
|
urte
sasoi horretaz kanpoko turismoaren konpentsazioa ere izan du; besteak beste, Baionako eta Biarritzeko negozioetako turismoak eta Kanboko termetakoek onuratu dute.
|
|
|
Egun gehientsuenak eguzkitsuak izaten dira, herrialde gehientsuenak 20º N eta 20º S paraleloen artean (hots, Cancer Tropikoaren eta Capricornio Tropikoaren artean) daudelako: horregatik, ekuatoretik gertueneko eskualdeetako klima bero eta hezea da beti eta bi eskualde tropikaletan (lurraldearen %80), aldiz, bi
|
urte
sasoi bereizten dira: lehorra eta hezea.
|
|
|
montzoi horren arabierazko pleguak
|
urte
sasoi adierazten du.
|
|
|
Udan ugariago da gainerako
|
urte
sasoietan baino eta haur eta nerabek nozitzen dute, bereziki.
|
|
|
Gehien ezagutzen dugun arrain urdinetako bat izaki, sardina gomendatzeko moduko elikagai merkea da, ohiko dietan presentzia handiagoa hartu lukeena: dauzkan kalitate handiko proteina ugariak (produktuaren %18) eta gantzak (sardinaren %8, nahiz
|
urte
sasoi batetik bestera kopuru hori aldatzen den) osasuntsu izateaz harro egon daiteke, Omega3 motako poliintsaturatu asko baititu.
|
|
|
Sardina freskoetan gantz hori arrain osoaren %8 inguru dabil, baina datu hori aldatu egiten da ziklo biologikoaren arabera eta
|
urte
sasoi batetik bestera: errutean, esate baterako, sardina arrain zuri bihurtuko da, gantzik apenas ez daukan eta.
|
|
|
Ugalketa asexuala urteko edozein sasoi faboragarritan gerta daiteke, baina ugalketa sexuala
|
urte
sasoi jakin batzuei lotuta agertzen da. Sasoi horiei kumatzegarai deritze, eta gehienetan udaberrian edo udazkenean izaten dira.
|
|
|
5/ Posible da organoen hazkunde independentea, bereziki gonaden kasuan. Gonadak
|
urte
sasoien arabera alda daitezke tamainaz, eta horrela gametoen biltegiratzea gerta daiteke baldintza faboragarrienetan, ugalketa arrakasta emendatuz. 6/ Fluidoz beteriko barrunbea eskeleto hidrostatiko eraginkorra da, zeren gorputz forma mantentzen baitu eta forma aldaketa bortitzak baimentzen baititu.
|
|
|
Balio erantsiko barietatea Gari zainzuria kontsumo tradizionaleko barazki preziatua da Mediterraneoko herrialdeetan. Modu espontaneoan eta basatian hazten den arren, landare horren merkatuak eta bere sasoi naturalaz besteko
|
urte
sasoietan landare hori erosteko aukerak laborantza eskala handiagoan garatzen lagundu dute. Oro har, basatiak eta landatutakoak bereizten dira:
|
|
|
Izkina bigunak zuhaixka aldean edo izkina aukeratu den landarean egurrik ez dutenak dira. Alde hori funtsezkoa da; izan ere, nahiz eta teknika bera erabiliko den, aldaketa handiak daude, adibidez, egin behar diren
|
urte
sasoian. Hala, zurezko izkinak, ahal dela, neguaren hasieran prestatu behar dira (ahal dela, azaroan), eta izki bigunak udako lehen hilabeteetan landatu behar dira.
|
|
|
Osasun gomendioa banaka egin behar da: bisitatzen den herrialdearen osasun egoeraren, eritasun endemikoen, bidaiaren ezaugarrien (ez da gauza bera landa eremu batera egindako abentura bidaia edo hiri eremu batera antolatutako bidaia), iraupenaren,
|
urte
sasoiaren, bidaiariaren beraren osasun egoera orokorraren eta abiatu aurreko denboraren araberakoa. Eritasunen bat duten pertsonek familia medikuarengana ere joan behar dute, beren egoerari buruzko txosten eguneratua eman diezaien eta bidaiak irauten duen egunetarako behar diren botikak eman diezazkien.
|
|
|
Eguzki izpien eragin bahetua ziurtatzea ezinbestekoa da
|
urte
sasoi honetan
|
|
|
Merkatariek,
|
urte
sasoi jakin batzuetan, saltzen dituzten artikuluen prezioa merkatzea erabaki dute, denboraldia amaitutakoan establezimenduan geratzen diren produktuen erosketa sustatzeko. Era horretako ekimenak egiten dituzte, halaber, izakin zaharrak likidatzeko, zenbait kontsumo zuzentzeko edo, besterik gabe, diru sarrerak handitzeko, produktu bakoitzeko mozkin marjina murriztuz.
|
|
|
|
Urte
sasoi honetan ez da ohikoa, dio Asociación Empresarial Eolica elkarteak.
|
|
2006
|
|
|
|
Urte
sasoi honetan, zehazki esateko, abenduan aurkeztu, eztabaidatu eta onartzen dira erakundeetako aurrekonturik gehienak. Beraz, garai hau aurrekontuen aroa bezala bataiatu genezake.
|
|
|
Inkomunikazioa. Nabaritzen dela hormonak edo eguraldia edo
|
urte
sasoia edo nekea edo guztiak batera zer ari zaizkidan egiten?
|
|
|
Arratsalde osoan Balaitousetik zetozen lauzpabost mendizale besterik ez genituen ikusi.
|
Urte
sasoi guztietan hala izango den ez dakigu, baina iraileko asteburu eguzkitsu horretan behintzat gu bakarrik geunden han. Hori bai, goiko lakuetan beste bi kanpin denda ikusi genituen hurrengo egunean.
|
|
|
Udako azken egunek, hur egoan hurrengo
|
urte
sasoiaren etorrerea iragarriz, lehenengo laino grisaxkak agiri ebezan zeru-mugan. Oraindino iluntzeari erion odol gorritasun bizi ha, daborduko nabarmen laburtu zan egunaren hondarrean tragetan zan, alperrikako ahaleginetan tragau be.
|
|
|
|
Urtean
sasoi jakin bati loturik agertzen denez, udazkenean edonork dauka gaztainaz gozatzeko parada.
|
|
|
ezta
|
urte
sasoiarekin ere. Serac ena, mekanika kontua da.
|
|
|
|
urte
sasoi beroetan. Horrek serum premia gero ta handiagoa
|
|
|
Ez dira arduratzen ez etekin ekonomikoaz, ez mozkin tasaz, ez esportazioaz, ez espezializazioaz; ez dute beren denbora kronometratzen, ez dihardute lehian auzokideekin. Laborantzaren errotazioa
|
urte
sasoien erritmoan doa; lanak bizitza osoa betetzen du, behin ere ez dago amaitua. Soldataren, lanaren iraupenaren edota oporraldien nozioek ez dute ezertarako balio (Jones, 1983:
|
|
|
Kolore distiratsuko loreak ere oso erakargarriak ditu. Uda osoan ematen dute distira, eta oso ale atsegina da
|
urte
sasoi honetan balkoiak eta terrazak apaintzeko. Loraldian, baliteke kimatu edo landatu behar izatea.
|
|
|
buffet hau. Eta
|
urte
sasoiaren arabera, goarnizioak harekin batera doazen landareak letxuga, tomate, erremolatxa, etab. perretxikoak, porruak, ilarrak… Ez dira falta izaten laguntzaile gisa ere patata purea eta lingonberriak, Suediako basoak. Baina arinago jan nahi bada, beti dago aukera pannkakor era, masa fin moduko bat, krepeak betegarri desberdinekin, haragia, barazkiak… Suedia, kafeagatik ezaguna Kattea, horrela esaten da kafe suediarra, edaririk onena da kontsumitua; izan ere, Suediari kafe bikaina ematen diote.
|
|
|
Txostenaren arabera, 2000 urtean 35.000 melanoma kasu izan ziren Europan, 9.000 heriotzarekin. Izpi ultramoreen eraginpean egoteak dakarren arriskua dela eta, lanak adierazten du eguzki bankuak eta horien erabilera azaleko minbizia areagotzearekin lotuta daudela; izan ere, larruazala erradiazio naturalekiko esposizioa luzatzen dute, “karga gehigarri batekin”, baita
|
urte
sasoi batzuetan ere, hala nola neguan, “eguzki gehiegi hartzen ez denean”, nabarmendu zuen Sendin Rodríguezen idazkari nagusiak, Juan José Sendínek. Gainera, txostenean gomendatzen da arrisku bereziko pertsonek, hala nola 18 urtetik beherakoek eta larruazal oso zuria dutenek, eguzki oheak ez erabiltzea, ez baitute kolorea aldatuko, nahiz eta eguzkitan jarri.
|
|
|
Ubarrak biltzeko sasoia abuztuaren amaieratik dator urriaren hasiera arte.
|
Urte
sasoi horretako tenperatura atseginek naturaz gozatzeko aukera ematen dute, eta, aldi berean, basa fruitu zoragarri hauek dastatzen dira. Zein dira haien propietate elikagarriak?
|
|
|
Onddorik balego, senarra herrira arratsalderen batean hurbildu eta saskikada eder bat bilduta itzultzeko... Baina nekez aterako ziren onddoak abenduan,
|
urtea
sasoirako oso beroa izan arren, mendi kaskoek ordurako ohi zuten elur izara falta izan arren. Euria bai, ordea, euria ausarki.
|
|
2007
|
|
|
“Dena ondo irten zitzaigun. Ez zigun euririk egin, eta hori oso oso arraroa da han;
|
urte
sasoi horretan uda da paraje hartan, baina euria egin ohi du. Beraz, ibilbide guztiak normaltasunez gauzatu ahal izan genituen”.
|
|
|
“Dena ondo irten zitzaigun. Ez zigun euririk egin, eta hori oso oso arraroa da han;
|
urte
sasoi horretan uda da paraje hartan, baina euria egin ohi du. Beraz, ibilbide guztiak normaltasunez gauzatu ahal izan genituen”.
|
|
|
Leurtzako urtegira bisitari asko hurbiltzen da,
|
urte
sasoi guztietan, mota guztietako jolas jarduerak egiteko asmoz. Ingurua erakargarria da, arro itxi eta isolatuan dago.
|
|
|
Hori ipini du bere kroniketako baten tituluan The New York Times egunkariak.
|
Urte
sasoi honetan erleak informazio izatea ez da harritzeko, prentsa guztian egiten da aipamen gozoren bat, erleak esnatzen diren sasoia delako. Ontsalaz, AEBetako egunkari famatuak zientzia orrietan aipatu behar zuen gaia erleen jokabideaz edo dantza famatuaz aurkikuntza berriren bat dela eta edo agian medikuntzako albisteen artean, eztiari edo propoliari aurkitu zaien bertute berriren bat kontatzeko.
|
|
|
Martxoan izotz geruzak urte osoko azalera maximoa izaten du, eta
|
urte
sasoi horretan izotz eremuek izandako bilakaeraz ere datu diferenteak eman dituzte bi taldeek.
|
|
|
Neurketa horietako bakoitzean diseinu eta prozedura berbera erabili arren, nork ziurta dezake neurgai den egoeraren egonkortasuna? Bestela esanda, kokapen berean,
|
urte
sasoi berean, ordutegi berean eta neurketaren gainontzeko baldintzak urtez urte berdin berdin mantendu arren, onartu dugu ikusmiran suertatzen zaizkigun solasaldiak ezberdinak izan daitezkeela, hainbat gora-beheren arabera: hileta elizkizuna aldameneko elizan bada behaketa egiten dugun orduetan, hildakoa familia euskaldun bateko kidea izan edo familia erdaldun batekoa izan, eta gure datuen egonkortasuna pikutara joango da.
|
|
|
Osagaien konbinazioak herrialde,
|
urte
sasoi, egile eta etxeko zaletasunen arabera aldatu egiten dira.
|
|
|
|
Urte
sasoi honetan komeni da lorategia prestatzen hastea udaberria hartzeko. Udan itzala ematen duten hosto erorkorreko zuhaitz edo zuhaixkak landatzeko erabil daiteke.
|
|
|
tenperatura altuagoa denez, ur gehiago galtzen da lurruntze bidez. oro har, ordutegi horietan ere haize gehiago dago, eta horrek ere ur galerak eragiten ditu, eta, gainera, toki batzuetan beste batzuetan baino ur gehiago jasotzen da. tenperatura handiagoak onddoen eta beste izurri batzuen erasoa eragiten du. Ureztatze maiztasun egokia Ureztatze maiztasun egokienari dagokionez, zenbait faktoreren araberakoa da, bereziki, eremuaren ezaugarrien eta
|
urte
sasoiaren araberakoa. Zenbat eta bero handiagoa eta ingurunean hezetasun txikiagoa, orduan eta ur gehiago da.
|
|
|
Gainera, uda sasoi aproposa da entretenimenduagatiko istripuetarako.
|
Urte
sasoi honetan, gertatzen diren ezbeharren erdiek arreta galtzea dute, DGTren arabera. Udan, aisialdiko joan etorri laburrak izaten dira zirkulazio istripu gehien izaten dituztenak(% 40 inguru).
|
|
|
|
Urte
sasoi honetan autoen tailerrak gainezka daude. Denek nahi dute ibilgailua egoera ezin hobean eduki oporretara arazorik gabe iristeko.
|
|
|
Gainera, beste lanpostu batzuk ere badaude, arrazoi desberdinengatik udan enpresek asko eskatzen dituztenak: Teleoperadoreak, harreragileak eta telemarketineko arduradunak, hizkuntzekin, errepideko laguntza enpresetarako, joan etorriek gora egiten baitute
|
urte
sasoi honetan. “Call centres” eko saltzaileak eta koordinatzaileak.
|
|
|
Gainera, ospitaleek, klinikek eta mutuek ere langileak eskatzen dituzte oporretako ordezkapenetarako. Eskatutako profilak
|
Urte
sasoi honetan, hizkuntza ezagutza duen 25 urte arteko pertsona bat kontratatu da gehien, ADECCO giza baliabideetako aholkulariaren ondorioen arabera. Izan ere, joan den udan ekainetik irailera bitartean, aholkularitza enpresa honek egindako kontratazioen %40 adin horretako gazteek egin zituzten.
|
|
|
Demertsaletan, itsasoaren hondoan elikatzen baitira, muskulu ilunaren kantitatea oso txikia da eta ehuna zuria du. Proteina eta koipea Arrainari dagokionez, haragiaren osaera hainbat aldagairen araberakoa da, hala nola espeziearen, adinaren,
|
urte
sasoiaren eta harrapaketa eskualdearen araberakoa. Mantenugai arruntena proteinak dira, funtsezko aminoazido eduki handia dutenez, haragia balio biologiko handiko proteina bihurtzen dutenak.
|
|
|
Gurean
|
urtearen
sasoi edo aro ederra izan ohi dena normalki, aurten iduri du neguak hartu diola gaina, nahiz eta oraino, egia, sasoi hori hasi besterik ez dugun egin. Orain arte ez dugu baratze, landare edo zuhaitz eta lore edergarri askorik ezagutu.
|
|
2008
|
|
|
Garagardoak markatzen du tempoa hemen ere. Zerbeza berezia ateratzen dute
|
urte
sasoi honetan, ohikoa baino gogorragoa, hotzari aurre egiten laguntzeko: Juleøl.
|
|
|
Lasai, hala ere. Elikadura osasungarri, bariatu eta orekatua egitea, estresa saihestea eta alkohola eta tabakoa bezalako toxikoak neurrian hartzea izango dira
|
urte
sasoi honetan hain arruntak diren infekzio horiei aurre hartzeko oinarriak.Badira negu osoan pare bat eguneko marranta arina besterik harrapatzen ez duten pertsonak, eta badira horrelako infekzioa utzi orduko agian okerragoa den krisia harrapatzen dutenak. Non egon daiteke aldea?
|
|
|
Astenia ohikoena, klima aldaketa bortitzekin loturiko
|
urte
sasoietan (udaberri eta udazkenean) ageriko kausarik gabe azaltzen dena da.
|
|
|
|
Urte
sasoi jakin batean etxe bat guretzat edukitzeko eskubidea ematen digute, altzari eta guzti, zazpi egunez, gutxienez.
|
|
|
Tokiaren arabera (etxearen eremu turistikoaren arabera), baina
|
urte
sasoiak ere badu eragina.
|
|
|
|
Urte
sasoi bakoitzean (uda, udazkena eta negua) zer elikagai kontsumitzen diren ikusi nahi dute, eta hori egiteko, AESANek jakinarazi duenez, taldekatu egingo dituzte biztanleak: 6 hiletik 11 bitarteko haurtxoak, urtebete eta 2 urte bitartekoak (denetarik jaten hasten dira), 10 eta 16 urte bitartekoak (gehiago jaten hasten dira, hazteko garaian baitaude) eta 25 urtetik 60 bitarteko helduak, haurdun dauden emakumeak eta bularra ematen ari direnak izan ezik.
|
|
|
Etxeak denborarekin ikasita, badaki Mikelen gustuko tenperatura hogei gradu dela, eta etxea tenperatura horretan mantentzen du automatikoki. Gainera,
|
urte
sasoiaren arabera, leihoak ireki edo itxi, aire egokitua piztu edo berogailua jartzen du, gustuko tenperatura lortzeko. Egun osoan zehar etxean inor egon ez denez, berogailua piztu egin da.
|
|
|
Xixo luze gelditu da mendira begira. Hori hori ageri da
|
urte
sasoi honetan.
|