|
2000
|
|
|
izan du liburu
|
honek
.
|
|
|
© Argitaraldi
|
honena
: 2000, ALBERDANIA, S.L.
|
|
|
Etenik gabe, aitorpen bortitz bat egiten du idazle gazteak, espirituzko streep tease betean: " Liburu
|
honek
salbatu nau nire buruaz beste egitetik. Literatura da ene Jainkoa, hitza ene redentzioa".
|
|
|
Eta ondoren, adierazi nahi duen ideiaren atari gisa, lau txiste kontatzen ditu, eta denak barrez lehertu beharrean jarri dituenean, beste azalpen hori irteten da bere ahotik, ezari ezarian: " Aldarte ona du bai liburu
|
honen
irakurleak, aldarte umoretsua, eta distantzia; baina beste gauza bat ere aitor dezadan: hemen espiritu ludikoa trajikotasunari gailentzen zaio".
|
|
|
K. L. idazle gaztea begira begira gelditu zaio; agureak ate nagusiko maratilari eragin dio, behin eta berriz, dardara batean, estualdiren batek larritzen dizkio barrenak; laster batean inguratu zaio adiskide bat laguntzera; beste bi, gero; beste lau, hurrena; baina ez dute maratila demonioarekin asmatzen. Gelako arduradunak, matrailak leher zorian gorri, larriuneetako irteerara jotzen du, baina
|
hau
ere itxita dago, kanpotik itxita. Kriptan ez dago barne telefonorik, ez dago leihorik, eta bi ateak itxita daude.
|
|
|
" Ez dago deretxorik! Non dago mundu
|
honetan
Justizia! Ireki ditzatela Askatasunaren Ateak!
|
|
|
Inor ez da ausar  tzen airean dabilen mamua aipatzera, baina ez du luze iraun isiltasunak: " Eta
|
hau
estatu kolpe bat balitz. Eta gera hotsa ezarri izan balute?
|
|
|
" Untxiak bezalaxe bai, ongi esan duk... Ze, ongi begiratuta, hementxe biltzen baitira herri
|
honetako
burmuinik argienak, eta ez duk oso azkarra izan behar jakiteko dirutza ikaragarria eskainiko lukeela edozein herrialde atzeratuk geure burmuinen truke. Auskalo zenbat milioi dolar!".
|
|
|
Zer egin? Zer egin hil edo biziko zalantza izugarri
|
honen
tenorean, ziur badakit zeruak diola luzaroan eutsi zama astun horri?
|
|
|
Giacomo Leopardi ez zaie arrotz: " zer zorion edo poztasun edo kontsolamendu ekar dezake egiak,
|
hau
da, ezerezak?". Itaunari ez diote erantzuten jakin.
|
|
|
Badakite, hala ere, denbora irabazteak ez dakarrela ezer onik, horrek beti bizia galtzea baitakar. Berez, ajerezean ez da denborarik irabazten
|
hau
da, ez dago atzerapen kontzienteetan edo azpijokoetan ibiltzerik, bizi atal bat galdu baizik. Debekatuta dago hau, bai, esplizitoki, aldi berean, espiraletan jardutea edo espiralki jokatzea; ajerezaren arauen arabera, espirala, puntu batean sortzen dena, biziaren iturri baita, itzuliak eginez infinituraino luza daitekeena.
|
|
|
Berez, ajerezean ez da denborarik irabazten hau da, ez dago atzerapen kontzienteetan edo azpijokoetan ibiltzerik, bizi atal bat galdu baizik. Debekatuta dago
|
hau
, bai, esplizitoki, aldi berean, espiraletan jardutea edo espiralki jokatzea; ajerezaren arauen arabera, espirala, puntu batean sortzen dena, biziaren iturri baita, itzuliak eginez infinituraino luza daitekeena. Hori horrela izanik, espiralak konotazio zuzenak ditu ekologiarekin, naturarekin eta sorkuntzarekin, eta ajerezak, kontzeptu horiek deuseztu ez, baina ez ditu onartzen, garaietan aurrera egin ahala eta bere praktika asko zabaldu eta herrikoitu delarik, ikuspegia zertxobait malgutu den arren.
|
|
|
Eztulen eta imintzio gehiegizkoen artean erre nuen zigarroa. Pentsatu nuen bidaiari haiek guztiek bertan lasai ederrean eserita jarraitzen bazuten, guztiz bere baitara bilduta eta
|
honi
eta hari hortzik gabe irribarre eginez, zinez istripurik izan ez zelako zeudela halaxe; eta, bene benetan zerbait gertatu bazen, ez zela inondik ere istriputzat hartzeko moduko zer bat, are gutxiago oraindik ezbehar lizuntzat edo kontaezintzat, hasiera batean nik egin nuen gauza bestalde, nire irakurketek eraginda eta hiperbolerako eta neurrigabekeriarako dudan erraztasunaz bultzaturik, duda izpi... Gertakaria, bada, hoztasun gehiagoz gogoratzea erabaki nuen, distantziaren zuhurtasunarekin, eta jarduera haren ondorioz ohartu nintzen urrunegi joan nintzela nire epaietan, ez zela izan halako burrunbarik ez lizunkeriarik, bai noski zimurdura akordeonistiko hura, baina akordeonistikoa hain prezeski, ezen istantean bagoia bere onera etorri baitzen hauspo erraldoi ikusezin batek bultzatuta bezala, eta, beraz, kaskateko edo zauri arinen bat izan ezik, denak bere hartan jarraitu zuen, ezer gertatu izan ez balitz bezala.
|
|
|
Minutuak aurrera zihoazen, ez geldo ez azkar, betiko martxan baizik, gupidagabe. Baieztapen
|
honekin
adierazi nahi dudan gauza bakarra da biziak aurrera jarraitzen zuela, desioa zerbait eternoa zela oraindik, eta ber  tsoak eta elurra beti izango zirela errugabeak. Kontsolamendu eskasa nolanahi ere, ezen han barnean bizia ez baitzen jada gure baitakoa:
|
|
|
inor ez zen bere lekutik mugi  tzen, inork ez zuen ezer galdetzen itsuak bakarrik, inork ez zuen angustiaz edo itobeharraz edo negarrik egiten. Jabetu nintzen orduan ezinezkoa dela hain pasibo izatea zorigaitza edota heriotza hain hurbil dagoenean, sortasun hain ageriko hura ezin zitekeela iruzur bat baino izan;
|
hau
da, bidaiari haiek guztiek bazekitela liberatuak izango zirela, edo, bestela, txarrenera jota, kondenaren ondorioak ez zituztela jasango; hortik ekartzea zegoen bidaiari haiek guztiak edo inpartzialak edo arerioak zirela; inpartzialak, jukutria edo, hobeto, trajedia hura antzezteko kontratatuak edo agian behartuak edota bahituak izan ziren neurrian; arerioa, ni, zuzenki nahiz zeharbidez, akabatze... Susmo txar hark indar hartu zuen nire baitan, eta, benetako  tzat jotzeaz gainera, iruditu zitzaidan nirekin zihoazen bidaiariak inpartzialtzat hartzea biguna eta arriskutsua ere bazela.
|
|
|
Baina, zer dela eta gogoeta luze
|
hau
–Nondik nora burubide hauek guztiak?
|
|
|
Onuzki! Ai, nik ahal banezaik, nik ahal (eztiago loak har basoan ilargiak baino) ene oihu
|
hau
sar bihotz hileraino!
|
|
|
Ikuskizun hura aipatu nion orduantxe, eta isiltzeko agindu zidan hark, ezker besoa falta zuela, eta ezintasun hark zeharo mingosten ziola aldartea. Nik, gauzen alderdi ona ez ezik komikoa besterik ikusten ez dakien
|
honek
, galdetu nion, irrimirri apur batez baina betiere errespetuz, ea zein aldartez ari zitzaidan, kosmikoaz ala beste batez, probintziar idazle gaixo bat besterik ez nintzela eta azal ziezadala arren astiroago puntu hura. Ubel eta triste jarri zen, eta ilean artesia egiten hasi zen abilezia txalogarriz.
|
|
|
Gero (baina askoz ere geroago), inguruaz jabetzen joan nintzen, alboan nuen jendeaz, eta abar. Aldean nuen jendeak, era berean, zelaiaren urruntasunaz jabearazi ninduen,
|
hau
da, kirolarien urruntasunaz, eta orduan gogoratu nintzen Schopenhauer ez, hark idatzi bai  tzuen (eta neuk irakurri) urruntasunak pentsamendua handitzen duela. Egia.
|
|
|
Polita, baina. Politagoa, baina,
|
hau
: jaur  titzaile batek, xabalina gehiegi atzeraturik... jaurtitzeko garaian besoa atzetik aurrera indarrez eraman...
|
|
|
Zenbat airbag dauzka
|
honek
, Guisfredo?
|
|
|
Auto
|
honetan
–
|
|
|
Baina, zera, patologia
|
hau
...
|
|
|
Hemen denetarik daukagu. Ikusten,
|
hau
–
|
|
|
|
Hau
, bai polita, hau, txikia, arina, alaia...
|
|
|
Hau, bai polita,
|
hau
, txikia, arina, alaia...
|
|
|
Ez dago salgai, ordea.
|
Hau
nirea da.
|
|
|
Eta ez al da auto
|
hau
Lester garbitu zuena?
|
|
|
Dena ederki kalkulatuta zegoen, nonbait: patioko hainbat toki estrategikotan neurgailu ba  tzuk ipiniak zituzten ikusleen odolaren beroa eta gonbidatuen aitorpen gogoak neur  tzeko,
|
hau
da, ikusmina muturreraino noiz, orduantxe saioari ekiteko. Eta ikusleak ezinago bero, eta gu harriekin ere konfesiotan hasteko zorian geunden une horretantxe, bada, piztu ziren argiak, hasi ziren musikak, poztu ziren ikusleen eta teleikusleen biho  tzak.
|
|
|
Argi fokoek begiak itsutu zizkiguten, ez genuen asmatzen kameren aurrean zein jarrera hartu. ...okerrerako biderik utzi gabe, esanez saio hura elkarkidetasunezkoa zela, anaien arteko solas bihozkor polit bat, gure esperientzia borti  tzetatik lezio zorrotzak ikasteko aukera ezin hobea zela, beti bezala, Oinazeak orduak luze ditu berezi hura, baina, aurrez ikusle minberak ohartarazi nahi zituela, badaezpada ere, han bizitzaren laztasuna ez areagotua baina bai bere horretan azal zitekeelako,
|
hau
da, bere gordintasun guztian, eta auskalo. " Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak.
|
|
|
Alfredo Iradierrek adeitsu asko azaldu zuen ez zuela hori esan maingua zelako, esateko modu bat besterik ez zela, metafora bat. " Bada, kasu
|
honetan
, metafora horrek ez du nahaspila besterik sortzen. Konprenituko didazu", erantzun zion Caterpilar andreak, bere ondoeza ezin ostenduz.
|
|
|
Han goitik, enbor lerdena eskuetan zut, esan zuen: " Hauxe izan da ene sumendia, laba
|
honen
indarrak ehundaka sabel, ezpain, tunel, sarobe ernaldu ditu, ene gogoz kontrara, diru apur batzuen truk. Maria Magdalenaren leinuari fidel izan nintzen, egia da, baina orain, orain Gabriel goiaingerua nauzue, bere suzko ezpatarekin, eta nik salbatuko zaituztet bekatuetatik, kainendandik, judas gaiztoengandik, eta nire arbola, nire suzko kirtena ez du inork ebaki ahal izango, zeren, jakin bezate arerio guztiek, berau suntsituta ere, atzera loratuko dela zuhaitz bat bezala, gero eta ederrago, gero eta indartsuago".
|
|
|
Ezin zuelako hitz egin, gor mutu zelako. Baina ez al dugu, ordea, orain minutu batzuk esan emakume
|
honek
sekulako trebezia zuela baieztapen apodiktikoak jaulkitzeko. Bada, halaxe adierazi dugu, bai, eta ez, horratik, oker.
|
|
|
Bada, halaxe adierazi dugu, bai, eta ez, horratik, oker.
|
Honetan
zetzan, hain zuzen ere, emakumearen zorigaitz berdingabea: oro zekien, baina ezindua zegoen bere jakinduriaren gauzarik axalekoena azaltzeko ere.
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. Baina honako istorio
|
hau
ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zez...
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. Baina honako istorio hau ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio
|
honek
halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki...
|
|
|
Erabateko itxuraldaketa esan dugu, oker ez bagaude, baina ez dugu orain kolpetik adieraziko zertan zetzan aldaketa bitxia; epeka emango dugu horren berri, apurka apurka, hitz lasterraren harmoniara egokiturik, ez horrenbeste intrigari eustearren izan ere, kontakizun
|
honetan
, intriga ez baitago itxu  raldaketaren zernolakotasunean, beste zerbaitetan baizik, ezpada kontaeraren arnasa bere gradazio egokian ematearren. Beraz, eta on  tzat jo dugun apiril euritsuaren buruan, lehen aldaketa hatz txikietako azazkalena izan zen.
|
|
|
Oinak ere badauzkagu". Irribarre keinu bat azaldu zen haren ezpain aparrez inguratuetan osaba Gilitoren kontura, baina keinua hain txikia izan zen, eta apar geruza, berriz, hain ugaria, non neke izango baikenuke eta
|
hau
ez da kontalariaren estu ibiltze/ ez ibiltze kontura soil soilik mugatzen, ezta fisonomia irakurketa huts batera ere zehatz mehatz adierazten keinu hura alaitasun xumekoa izan zen edota etsipen maxkalekoa. Nolako edo halako, gure aldetiko ezin erabakitze honek ez luke, inolaz ere, narrazioaren gardentasuna lainaje umel batean murgildu behar, zeren zinez aurrera baitezakegu xehetasun honi buruz aitortu dugun jokaera zalantzatiak ezen ez ezjakintasunak, eta are gutxiago zabarkeriak ez dituela gradu erdi batean ere aldatzen gertaeraren koordenadak.
|
|
|
Irribarre keinu bat azaldu zen haren ezpain aparrez inguratuetan osaba Gilitoren kontura, baina keinua hain txikia izan zen, eta apar geruza, berriz, hain ugaria, non neke izango baikenuke eta hau ez da kontalariaren estu ibiltze/ ez ibiltze kontura soil soilik mugatzen, ezta fisonomia irakurketa huts batera ere zehatz mehatz adierazten keinu hura alaitasun xumekoa izan zen edota etsipen maxkalekoa. Nolako edo halako, gure aldetiko ezin erabakitze
|
honek
ez luke, inolaz ere, narrazioaren gardentasuna lainaje umel batean murgildu behar, zeren zinez aurrera baitezakegu xehetasun honi buruz aitortu dugun jokaera zalantzatiak ezen ez ezjakintasunak, eta are gutxiago zabarkeriak ez dituela gradu erdi batean ere aldatzen gertaeraren koordenadak.
|
|
|
Irribarre keinu bat azaldu zen haren ezpain aparrez inguratuetan osaba Gilitoren kontura, baina keinua hain txikia izan zen, eta apar geruza, berriz, hain ugaria, non neke izango baikenuke eta hau ez da kontalariaren estu ibiltze/ ez ibiltze kontura soil soilik mugatzen, ezta fisonomia irakurketa huts batera ere zehatz mehatz adierazten keinu hura alaitasun xumekoa izan zen edota etsipen maxkalekoa. Nolako edo halako, gure aldetiko ezin erabakitze honek ez luke, inolaz ere, narrazioaren gardentasuna lainaje umel batean murgildu behar, zeren zinez aurrera baitezakegu xehetasun
|
honi buruz
aitortu dugun jokaera zalantzatiak ezen ez ezjakintasunak, eta are gutxiago zabarkeriak ez dituela gradu erdi batean ere aldatzen gertaeraren koordenadak.
|
|
|
Behar fisiologiko hura askotan errepikatzen zen nonbait, egoerarik edo lekurik ezinezkoenetan batzuetan, eta Brown jaunak laster batean eginiko kalkuluen arabera, zazpikoitu egin zitzaion ahalmen masturbatzailea, edo zortzikoitu, eta gauza da inolako erru sentimendurik gabe jotzen zuela orain kanpaia, edonola eta edozein lekutan, eta gozatu egiten zuela gainera, eta joera itsu hura, bere patetikoan barregarria izanagatik, edo bere barregarrian patetikoa, ez dakigu ongi, bada Brown jaunari ez zi  tzaiola ez patetiko ez barregarri iruditzen, guztiz duin eta onuragarri baizik. Irudipen
|
honen
haritik, beste egiaztatze batera heltzeko ere balio izan zion jaidura berriak: alegia, gizakia tximinoarengandik datorrela.
|
|
|
Aurrera dezadan orain aste hartan ere hu  tsik egin gabe joan zela egunero egunero bulegora; hiru aste egin zituen, beraz, bulegora joanez eta bere diseinuak eginez, itxuraldaketa prozesua hasi eta gero. Eta hutsik egin gabe joan zela esan dugu, eta bere lana txukun bete zuela ere bai, azken baieztatze
|
hau
guztiz egia ez den arren. Eta ez da guztiz egia ezta guztiz gezurra ere, Brown jaunak, nozitu zituen barne aldaketen ondorioz, batik bat, ez baitzuen azkenerako gauza bat ondo egiten, ez baitzekien nola erabiltzen zen ordenagailua, zer zen marrazki bat, zertarako balio zuen arkatz batek.
|
|
|
Bada, ez dakigu; ez dakigu benetan sinesten ote zioten, ala gezurti mixerable bat zela pentsatzen zuten. Berdin dio gainera, edo berdin behar du izan, honezkero; ezen, lankideen iritziak ez baitu axaleko garrantzirik ere Brown jaunaren itxuraldaketaren garapenean, eta ez dugu horretaz puntu
|
honetan
gehiago sakonduko. Hala ere, eta iritzi pertsonal bat zilegi bazaigu, adierazi nahi genuke Brown jauna errugabea zela, ez zela inpostore bat, eta, beraz, bere burua defendatzeko gezur errukitsu batzuk asmatu behar izan zituela ezinbestean, ez maltzurkeriaz, eta alde horretatik uste osoa daukagu lankideek gogo onez hartuak izango zituztela gizagaixo haren hitz sinpatikoak, jakina baita gizakiak ez duela egia dena sinesten, sinetsi nahi duena baizik.
|
|
|
Guztiz eta betiko isilarazi ote zituen orduan aireratu ziren ahots kexati mingotsak? Balia al nintekeen orain fisiognomiaz ezbai larri
|
hau
erabakitzeko. Zilegi ote nuen?
|
|
|
Mila froga eman nitzakeen gizakion arteko komunikazio ezintasunari buruz; horietatik bat aukeratzekotan, nire izate guztia aspaldidanik zauritzen duen adibidea aukeratuko nuke zalantzarik gabe, ezinago argi adierazten zuelako nire teoriaren funtsa batetik, eta, bestetik, ni neurrigabeki eta desesperatuki mintzen ninduelako. Zenbat gutun bidali nizkion nik neure maite kuttun bihotzekoari, gaxte gaxtetatik hasi eta gaurko neure zahartzaro ubel
|
honetaraino
–Dozenaka?
|
|
|
Eta orain galdetuko lidake buruargiren batek, oldarrean: eta eternitartea atzemanezina bada, eta eternitatea maitasuna bada, eta maitasunik gabe ezinezkoa gertatzen bada elkarren arteko komunikazioa,
|
hau
da, eguneroko harremanak eta agurrak eta poz haserreak, nola da posible bizitza. Merezi al du horrela bizi  tzeak?
|
|
|
estasiaren unea". Honatx, bada, zerk egiten duen posible bizitza, zerk egiten duen Malko Haran
|
hau
eramangarri. Estasi uneak.
|
|
|
Eta hausnarketa sakon
|
honen
haritik, hausnarketa zeina, oker ez banago, sortu baitzen aireak irentsi zuen nire esaldi ahoska  tzen hasi berri batek eragin zidan ondoez xumetik, eta hankamotz gelditu baitzen, nire minerako eta lagunen nahasbiderako, bada, orduan, argiak beren indar guztian piztuak zeudelarik gargolen aho zuloak ezinago artistikoki argitzeraino, baina artean hiru aurkezleak beren paperak errepasatzen ari zi... Nolako estasi unea, halako gizakumea zen beste nire teorietako bat, orain, labur beharrez, azalduko ez dudana.
|
|
|
Erantzunak hotz utzi zituen guztiak, eta Otsotzarmendi jaunak xehetasun gehiago eman zezala eskatu zion. " Telekinesiaren bidez nire pertsonalitatea beste gizaki batengan txerta dezaket ukimenaren bidez;
|
hau
da, nik behar nukeena da...". Deerek eten zion, zorrotz:
|
|
|
Garaiari dagokionez ere, bat edo batek esan dezake zehazgabe bezala nabilela, ez dagoela argi kontagai dudana noiz gertatu zen. Arrazoi puskarik aitortu behar nioke, dudarik ez, galdetzaileari, eta zentzu horretan Inkisizioaren gainean egin nuen aipamena zuzendu behar nuke, oker ulerturen bat bidera dezakeen neurrian;
|
hau
da, Inkisizioa aipatu nuen, ez Inkisizioaren garai ilunetan geundelako, ez, une latz hark garai haiek ekarri zizkidalako burura baizik. Aipamen hori, beraz, zentzu figuratuan egin nuen, eta halaxe ulertu beharra dago, nahitaez.
|
|
|
Ez dakit, eta ez nuke jakin nahi ere. Une
|
honetan
, erregu bat irakurleari: zilegi bekit ahanztura.
|
|
|
Zahartzaroak baditu bere pribilejioak, eta horietako bat, garrantzitsuena akaso, ahanztura da; edo, beste era batera esanda, erotasuna. Dagokidan erotasun eremuak salbatu izan nau askotan neure buruaz beste egitetik, adibidez; eta, gauzak hain muturreraino eraman gabe, zahartzaroak ekarri didan erotasunak, erotasun funtzionalak, egin du posible lekukotza
|
hau
kontatua izan dadin. Natura jakintsua da.
|
|
|
" Bai, halaxe uste dut. Liburu hartaz, ordea, nahiago nuke ez hitz egin; esperientzia mingotsa izan zen hura niretzat, ondorio
|
honetara
iritsi bainitzen: maitasuna ez dela existitzen...".
|
|
|
Deereren behementziaz nahikoa nazkaturik, Otsotzarmendi jaunak hartu nahi izan zuen hitza, itaunketari ukitu gizakorrago bat eman nahian, baina Deerek ez zuen men egiteko inolako intentziorik. " Jakin behar du jendeak, jakin behar du etxeko teleikusle errespetagarriak, gizaseme dohakabe itxurako
|
hau
, gizaseme onanista zikin hau zer den, zer izan den, gizarteak berriz inoiz halakorik pairatu beharrik izan ez dezan". Airean utzi zuen esaldia, eta Deerek ezpainak busti zituen ur tragoxka batez.
|
|
|
Deereren behementziaz nahikoa nazkaturik, Otsotzarmendi jaunak hartu nahi izan zuen hitza, itaunketari ukitu gizakorrago bat eman nahian, baina Deerek ez zuen men egiteko inolako intentziorik. " Jakin behar du jendeak, jakin behar du etxeko teleikusle errespetagarriak, gizaseme dohakabe itxurako hau, gizaseme onanista zikin
|
hau
zer den, zer izan den, gizarteak berriz inoiz halakorik pairatu beharrik izan ez dezan". Airean utzi zuen esaldia, eta Deerek ezpainak busti zituen ur tragoxka batez.
|
|
|
Edurtxo Caterpilar pantera bat zen: piztia
|
hau
jakinaren gainean dago bere edertasunaz, baina badaki, era berean, bere itxura beldurgarria dela; beraz, aurpegia gordetzen du, eta animaliak bere edertasun paregabeaz gozatzera hurbiltzen direnean, gertuen dagoena jo eta irensten du. Hau da:
|
|
|
piztia hau jakinaren gainean dago bere edertasunaz, baina badaki, era berean, bere itxura beldurgarria dela; beraz, aurpegia gordetzen du, eta animaliak bere edertasun paregabeaz gozatzera hurbiltzen direnean, gertuen dagoena jo eta irensten du.
|
Hau
da: nolakoa irudikatzen nuen nik Caterpilar anderea?
|
|
|
Bada, auskalo eta batek daki zalantzati horien azpian, gizaseme kalkulatzaile bat ezkutatzen zela, otsoak bezalaxe, gaizki egiten badu, bere burua zigortzen duena, eta, era berean, hipopotamoek bezalaxe, zelaietan atzera eginez sartzen dena, kontrako norabidean joan dela irudi dezan.
|
Hau
da, nolakoa zen, egiaz, Otsotzarmendi jauna. Bazetorren ala bazihoan?
|
|
|
Baina nireak alboratuz, eta atzera hari nagusira itzuliz, esan behar dut eguraldia ez zela ez hotz ez bero, Armando Bonilla zutik zegoela, erronkan, itzalita zegoen kamera bati finko finko begira, eta berak hartu zuela hitza aitorpen edo hustuketa bati ekiteko asmo sendoarekin; eta esan behar dut, zinez esan ere, Deere jaunak aurrez iradoki edo zituen basakeria izugarriak ez zirela inondik ere faltsukeria, Armando Bonillak berak delektazio psikopataz aitortu baitzituen hemen paperean idaztekoak ere ez direnak, bere izugarrian. Nire ustez, hala ere eta uste
|
hau
ziurtasun bihurtzea nahi nuke, baina ez dut horretarako arrazoi nahikorik aurkitu, Bonilla jauna gezurretan ari zen, plantak egiten, esan nahian bezala era guztietara larrutu behar zutenez, itaunketekin eta infamiekin eta gezurrekin txikitu behar zutenez, bada, bai, bidea erraztuko ziela, eta haien odol egarri basatia asetuko ziela denbora puska baterako, ziren astakeriarik beldurgarrienak asmatu... Nahasi samarrak edo gertatzen bazaizkio irakurleari, barkamenak aurretik, baina oroimenak ahaztuta nahiago dituen gauzekin ez dago eskakizun handiekin ibiltzerik.
|
|
|
Azken atal
|
hau
da, irakurle, nekosoena, mingarriena, arriskutsuena; ezen, azken atal honetan neu izango bainaiz protagonista, neure biziaz hitz egingo dut. Ez gustura eta ez nahi  ta, dagoeneko antzemango zenuen bezala.
|
|
|
Azken atal hau da, irakurle, nekosoena, mingarriena, arriskutsuena; ezen, azken atal
|
honetan
neu izango bainaiz protagonista, neure biziaz hitz egingo dut. Ez gustura eta ez nahi  ta, dagoeneko antzemango zenuen bezala.
|
|
|
Berririk aurreratu ez, baina nahikoa da begien bistan degoena irakurleari azaltzearekin: argi dago programa hura ez zela epai bat, edo, hobe oraindik, ni ez nintzela kondenatua izan; zeren, bestela, nola arituko nin  tzen ni orain lekukotza idazki
|
hau
zirriborratzen. Zorte hobea izan nuela nik haiek baino?
|
|
|
Lehen lehenik, irakurle, barkamena eskatu behar dizut atzera, atal
|
honetan
neure esperientzia gordin ahaztezinari buruz aritu behar dudalarik, halabeharrez esango nuke, soil soilik aparteko traszendentzia izan zuenari atxikitzen banatzaio; ez naiz, beraz eta tamalez, seguruenera, xehetasun txiki baina betiere apaingarrietaz arituko, hala nola eguraldiaz, zinpeko zaintzaileen jardunaz, publikoaren mozorro aldaketez eta heriotzez edota programaren beraren hainbat makinazi... ez naizelako horietaz oroitzen.
|
|
|
Bada, oso urduri nengoelako, batetik; eta bestetik, hiru aurkezleek niregan eragin zuten presioak ez zidalako xehetasunei erreparatzeko paradarik eman. Azken atal
|
honetan
, hortaz, fondoaz arituko naiz, ez hainbeste formaz. Saiatuko naiz, nolanahi ere, gauzak atsegintasunez kontatzen, eta zuhurtziaz, eta argitasunez, eta, ahal dudan neurrian neketsua gertatuko zaidan arren, ezinezkoa ez esatearren, irakurlearen sentsibilitate kristalezkoa ez mintzen, edo hobe kristalezkoa den neurrian, ez pitzatzen edo hausten.
|
|
|
Bukatu egin nahi nuke behingoz, irakurle, kontu desatsegin
|
honekin
. Ikusleen kontzientzia lozorrotuaren auziarekin hasi, eta begira non bukatu dugun.
|
|
|
Eta arestian esan bezala, azken atal
|
honetako
xehetasunez edota apaingarriez ez dudanez oroimen garbirik, bada ahapaldi hau hasteko esan dezaket une hartantxe euri langarra ari zuela patioa toldo hori erraldoi batez estalita zegoen, hori gorri marrakiko batez hain zuzen ere, zirku baten itxura bete betea ematen ziona, eta abendua zela, adibidez, eta ikusleriaren ehuneko hogeita hamarra ordurako gezurretazkoa zela, hau da, artelana edo jostai... Eta xehetasun txiki hauen ondoren, esan behar dut orduantxe hasi zela benetako borroka.
|
|
|
Eta arestian esan bezala, azken atal honetako xehetasunez edota apaingarriez ez dudanez oroimen garbirik, bada ahapaldi
|
hau
hasteko esan dezaket une hartantxe euri langarra ari zuela patioa toldo hori erraldoi batez estalita zegoen, hori gorri marrakiko batez hain zuzen ere, zirku baten itxura bete betea ematen ziona, eta abendua zela, adibidez, eta ikusleriaren ehuneko hogeita hamarra ordurako gezurretazkoa zela, hau da, artelana edo jostailu huts hutsa. Eta xehetasun txiki hauen ondoren, esan behar dut orduantxe hasi zela benetako borroka.
|
|
|
...bezala, azken atal honetako xehetasunez edota apaingarriez ez dudanez oroimen garbirik, bada ahapaldi hau hasteko esan dezaket une hartantxe euri langarra ari zuela patioa toldo hori erraldoi batez estalita zegoen, hori gorri marrakiko batez hain zuzen ere, zirku baten itxura bete betea ematen ziona, eta abendua zela, adibidez, eta ikusleriaren ehuneko hogeita hamarra ordurako gezurretazkoa zela,
|
hau
da, artelana edo jostailu huts hutsa. Eta xehetasun txiki hauen ondoren, esan behar dut orduantxe hasi zela benetako borroka.
|
|
|
Ikus dezakezun bezala, irakurle, letren erresuman sartu izana nire lotsagabekeriaren eskutik zuri dezaket soil soilik, eta egun zabaltze urdin bat bezain argia da ez naizela ni deitua izango Parnasoko ezti gozoak dastatzera. Nire liburu hauek guztiak eta samintasunik gabe dio  tsut
|
hau
, oinak lurrean jarrita erreak izan litezke, suntsituak, eta ez luke horregatik literaturaren ozeanoak malko pare bat baino galduko: nireak.
|
|
|
Agian esango duzu, irakurle, zertara datorren azken hegaldi
|
hau
, eta agian pentsatuko duzu berriz ere bidenabarretan galdu naizela, eta ea zer arraiotara joan naizen Ubedako muinoetaraino. Eta hori pentsatu baduzu, irakurle, oraingoan esango dizut ez duzula arrazoi pitorik ere, eta ez naizela Ubedako muinoetara ezertara joan ez naizela inoiz joan, joateko gogo handiak ditudan arren, esan didatenez ikuspegi paregabeaz goza baitaiteke bertatik; eta, behin errieta ematen hasita, esango dizut, gainera, bide guztiek ez ezik bidenabar guztiek ere Erromara daramatzatela, eta pertsiarrek esaten duten legez, pazientzia sustrai mikatza duen arbola dela, baina fruitu ezinago goxoak ematen dituena.
|
|
|
Jasoak liburu bihurtu ditut, hitz egin dira nire esku tximeletatsuetan; eta hi  tzak, musu. Bizitza, ordea, eman duzuna da, ez jaso duzuna; eta
|
hau
ez dakite gizasemeek. Neuk, hori jakin nuen egunez geroztik, ez dut nire bizitza osoan besterik egin; nire biografia sekretua horixe besterik ez da:
|
|
|
Eta halako batean, anabasa dialektikoa aprobetxatuz, eta gehiago luzatu gabe, zutitu, eskuak burura eraman, eta behementziaz bota nuen: "
|
Hau
ez dago gehiago gamarruzkatzerik!". Lehenengoan ez bide zuten entzun, eta bigarrengoz esan nuen.
|
|
|
Hiena bat zen; ez zen, beraz, jakina den bezala, ez har eta ez eme, eta ez zen, era berean, ez sinestun ez pagano ere. Hermafrodita guztien gisa, gure hiena
|
hau
ere espiritu bikoi  tzekoa zen, eta, beraz, aldabera bere ekintza guztietan. Horiek guztiak neuk azaldu nizkien hiru aurkezle ezjakinei, eta adierazi nien, behin hartara jarrita, hiena hilobietan bizi  tzen ohituta zegoela, eta gorpuak jaten zituela, eta, horrez gain, giza ahotsak ezin hobeto imitatzeko gaitasuna zuela, eta, amarru horretaz baliaturik, gizakiak bat batean irensten zituela; piztia ezinago hipokrita zela ere esan nien, ehizatzen zituen animaliak oro negar gezurtien artean irensten baitzituen.
|
|
|
Nire azalpenak, noski, ez ziren entzunak izan; horretaz gain, bi aurkezleek gaitsetzi egin zuten nire jarrera, txanda ez zegokidalarik hitz egin nuelako. " Gainera esan zuen Otso  tzarmendik, puruaren keaz bost aro olinpikoak eginez, funtsezkoena ahaztu duzu, gonbidatu jauna; eta funtsezkoena da hemen dugun hiena nazkagarri
|
hau
ez dela hiena bat, hienaz mozorroturiko gizaseme bat baizik. Beraz, erretolika guztia soberakoa zen, guztiz lekuz kanpokoa".
|
|
|
Beraz, erretolika guztia soberakoa zen, guztiz lekuz kanpokoa". Hori esanik, beste irudi bat egin zuen habanoaren keaz, irudi triste bat; eta, jarraian, eta ni umilatzeko asmo huts hutsarekin, krokodrilo sugejalearen irudia egin zuen alegia, ke irudigintzan non plus ultra modura hartzen den artelana, bikain egin ere, aitor dut; esan beharrik ez dago keinu jostalari fribolo
|
honekin
ikusle den denak patrikaratu zituela, atzera, Otsotzarmendi jaunak, eta txaloz eskuak txikitu beharrean aritu zitzaizkiola guztiak, Deere izan ezik, ezin konta ahala minutuz. Zer egin nezakeen nik egoera nola zegoen ikusita?
|
|
|
Eta jarraian, ahotsa nabarmen goratuz: " Nik aterako zaituztet, ikusle eta teleikusle errespetagarriak, behingoz zalantza
|
honetatik
! Honatx behar dugun froga hutsezina:
|
|
|
Hantxe azaldu ziren, pantailan, ederrenaren izen abizen eta gainerako xehetasunak. Eta halaxe nabil atzoz geroztik, eman ez zaidan agindu bat betetzea beste zereginik ez dudala, ero baten moduan, pistola beltz ezezagun
|
hau
hatzetan hain irmo itsatsia.
|
|
|
askatasuna. Zer da, orduan, moda berri barren huts itxurati nazkagarri
|
hau
–Nor engainatu nahi dute gure heroi berri txiotxiolari sasijainkotuek?
|
|
|
Kirats
|
hau
baina, txarra bada ere, ez da munduan txarrena. Ez horixe.
|
|
|
Edurne berriro gorritu zela iruditu zitzaidan. Zail egiten zait nire uste
|
hau
frogatzea, oso ilun baitzegoen.
|
|
|
Nire ahotsa ahulago sentitu nuen bigarren
|
honetan
. Huraxe zen nire benetako ahotsa, eta banekien harria eskuetatik eroriko zitzaidala, eta Migel izango zela nire ahuleziaren lekuko; eskuak indarra galtzen zihoazen, gero eta lasaiago, kirioen korapiloak askatzen ari zitzaizkidan, eta ongi baino hobekiago ezagutzen nuen eskuetan harria zuen Anjel gizajo hura.
|
|
|
Iritsi gara.
|
Honetaraino
iritsi gara, eta zu hor zaude, ama, lehendabiziko aulkian, orain zutik, orain eserita, orain belauniko. Eta nire hitzak, nirekin batera esaten ari zara, eta zureak zuretzat gordetzen dituzu.
|
|
|
Baina, gero, esne mukitsu hark nahastu zuen nire gaztetxo aroko sentiberatasun guztia. Eta hemen amaitu luke liburu
|
honek
.
|
|
|
Aspaldi
|
honetan
asko kostatzen zait gauzak behar bezala gogoratzea. Imajina batzuk darabiltzat etengabe nire begien aurrean, eta nire bizitza osoa ari zait imajina horietan ito  tzen.
|
|
|
Eta nire seinako pausoen erritmoan hasi nintzen abesten. Gure aitona ez zen behin ere oso eliza zalea izan, baina ez dakit zergatik ematen zion abesti
|
honi
ironia sakon baten airea:
|
|
|
Beno, nik ez nuen lo handirik egin, baina, tira!, ongi nekien nire lagunik handiena izango zela. Hurrengo goizean, igandea zen, eta mezetarako prestatzen ari ginen guztiak;" Andre Madalen ikasi behar duzu aste
|
honetan
", esan zidan aitak, eta bizarra mozten jarraitu zuen.
|
|
|
Bikoteen gaua da
|
hau
, Anjel eta eraztun ttikiak egin zituzten haren hatzek nire ilean. Beti nago zurekin ongi portatzeko prest.
|
|
|
Dantza gaitezen, Anjel. Odola lehor  tzen zait musika
|
honi
erantzun egokirik ematen ez diodan bakoitzean. Dantza gaitezen, mon vieux.
|
|
|
|
Honetan
, burua nahasten ari zitzaidala konturatzen hasi nintzen. Eztarrian geldi  tzen zitzaizkidan hitzak, eta ez nuen itsuaren eskuko soinua entzuten
|
|
|
Bikoteen gaua da
|
hau
, Anjel. Bederatzi eta erdiak dira.
|
|
|
Nik badakit, ongi jakin ere, joko
|
hau
beldurti batena dela. Zain ditut egoerak, eta leize zuloko hotsak entzuten ari naiz.
|
|
|
Beharbada, Zapelek Migeli belarrietatik heldu zion egun hartan, ama haurdun genuen. " Zuk hilko didazu barrengo
|
hau
" entzun niola uste dut haietako egunen batean.
|
|
|
Pentsa ezazu iluntasunaz eta ibar
|
honen
hotz handiaz, non aieneek durundi egiten duten.
|
|
|
Eta huraxe zen niretzako seinalerik txarrena. Goizean artoa aletu nahi nuela adierazi banuen ere, oraingo
|
honetan
jasan nuen ongi izebaren petralkeria. Ireki irekiak zituen hatzak bere buru gainetik, eta oinazea irristatzen zitzaien ganbarako hormen errainuan.
|
|
|
Egun ez dago lehen bezalako behirik.
|
Honi
ere hesteak ikusi bitartean bakarrik...
|
|
|
Zoaz amonaren bila esan zidan. Bestela ez dugu lan
|
hau
arratsalde guztian amaituko.
|
|
|
izan du liburu
|
honek
.
|
|
|
© Argitaraldi
|
honena
: ALBERDANIA, S.L.
|
|
|
Testuak badu, aldez eta/ edo moldez, bere garrantzia nire literatur ibilbidean. Horretaz zertxobait esateak emango ahal dio zilegitasunik hitzaurre
|
honi
ere.
|
|
|
Ez naiz ari, jakina, euskarak eta euskal literaturak ordutik hona izan dituzten hobekuntza nabarmenez. Nitaz ari naiz, idazle naizentxo
|
honen
ibilbideaz: ezagutzen al dut nire luma narrazioan zehar?
|