|
2000
|
|
|
Kojeve k metafora eder
|
hau
asmatu zuen bere ikuskera argitzeko: egia azaltzenduen mintzoa, ortzadar garaikidea da, baten gainean sortzen dena, eta urjauziadenborazko errealitatea da, iraganaren ezerezean suntsituz doana.
|
|
|
Hurrengoa esan daiteke: " burugabekeria da oso, modu
|
honetan
asmatua izan zedin". Ez ote da hau aurriak ikustea bezalakoa, esanez:
|
|
2003
|
|
|
Pello erraietan, Luis, Martxelo, Fermin eta Inma buruan eta Txema, Xabier biak, Iñaki eta Joan Mari bihotzean ditudala, sentitzen dudana hitzez adierazteko gauza izango ote naizen beldur, ekiten diot zeregin honi. Eta barka biezait Maloresek ez baldin badut menderatzen ez dudan ofizio
|
honekin
asmatzen, gorputza hitzatan baino musika sonante batean baitabilkit traboka. Torturatua izan denak, nekez asmatzen du esaldika torturaren berri ematen.
|
|
|
Behin berandu iritsi omen zen halako erreakzioa izan zuen pertsonarengana, eta erlaxatuta aurkitu zuen. Hasi zen pentsatzen, gaixotasuna beharrean ez ote zen sendatzeko prozesu bat izango, eta erreakzio hori baraualdia baino lehen sortaraztea egokiagoa zela-eta, arnasketa teknika
|
hau
asmatu zuen.
|
|
2004
|
|
|
Andoni ta Koldo izango ziren nahaste ta zalaparta
|
hau
asmatu dutenak. Iraultzaile gogaikarriok...!
|
|
2006
|
|
|
Kojevek metafora
|
hau
asmatuko du bere ikuskera argitzeko: egia azaltzen duen mintzoa ortzadar garaikidea da, ur jauzi baten gainean sortzen dena, eta ur jauzia denborazko errealitatea da, iraganaren ezerezean suntsituz doana.
|
|
2007
|
|
|
– Bai zera –esan zuen Orsonek–, neuk esango dizuet orduan: badakizue oholtza gaineko magoek nola zerratzen zuten bi zatitan kaxa batean sartutako pertsona, oinak alde batera eta burua bestera, ba, jaun
|
honek
asmatu zuen pertsona hiru zatitan egiten duen kaxa, burua alde batera, oinak bestera eta enborra hirugarrenera...
|
|
2008
|
|
|
Azken, lehenbiziko? mundu
|
honek
asmatu zituen argazki makinak, eta, jakina, bere buruari kalterik ez egiteko modukoak asmatu zituen.
|
|
2009
|
|
|
Mutilaren hitzak entzun ahala, ordea, medikua suspertu eta honela mintzatu zen, begirada azkar noragabeak zuzentzen zizkiela orain mutilari eta orain amari,
|
honek
asmatzen ez zuen bitartean zer aurpegi jarri, masailetako giharrak borondatearen gainetikako indarren mende balitu bezala:
|
|
|
â?. Eta zergatik ez duzue zerbait asmatzen txakolinari buruz gehiago hitz egin dadin? â?. Eta apaltasun handiz honako krema
|
hau
asmatu genuen, jatorri izenduntxakolinarekin egina.
|
|
|
Ondoren saiatu erantzuten: Nor da, euskararen aditz joko
|
hau
asmatzeko gai. Ba al da horrelako hizkuntzalaririk?
|
|
|
Mutilaren hitzak entzun ahala, ordea, medikua suspertu eta honela mintzatu zen, begirada azkar noragabeak zuzentzen zizkiela orain mutilari eta orain amari,
|
honek
asmatzen ez zuen bitartean zer aurpegi jarri, masailetako giharrak borondatearen gainetikako indarren mende balitu bezala:
|
|
2010
|
|
|
postuak aldatu eta probetxu propiorako erabili. Hainbeste aipatu diren zentsura eta betoak ere ez dira Gobernu
|
honek
asmatuak, EITBren historian sarritan gertatutakoak baizik. Egia da orain are nabarmenagoak direla joera horiek, baina horrek ez luke aurreko guztia ahantzarazi behar.
|
|
|
Orduan, baldintza hau jartzen dugu ikus dadin beraiek hautsi dutela, ez dutelako lurralde batasuna onartu?. ETAk aitzakia
|
hau
asmatu zuen, bere jendeari esateko: –Ikusten?
|
|
|
Harrotzekoa da horretarako asmatutako lehenengoetariko makinaren arrasto idatziak euskaldun batenak izatea. Louis Pasteur jaio baino lehen (1860 urtean demostratu zuen elikagaiak mikroorganismo eraginagatik galtzen direla), Manuel Gamarraren senak esaten zion haragiaren ustelduraren eragileak mikroorganismo aerobikoak zirela, eta horregatik hutsean kontserbatzeko makina
|
hau
asmatu zuen. Hiru pieza nagusi zituen (ikusi 1.15 irudia):
|
|
|
" Baina, zer esan du amona txoro honek", esango du ANUko jakintsuren batek (honenbeste izen" maiuskuladun" erabiltzen dituen kultura egungoenaren
|
honek
asmatu berri dizu ANU hori): " Auskalo Nongo Unibertsitate" esan nahi omen du, orain Unibertsitateek, dirua ateratze aldera erabat makurtu eta lerraturik, udako kurtso eta kurtsilo pila eratzen baitituzte, gero neguan beste lurraldeetara, hemengo eskolak utzirik hango kurtsilloetara, dena ordainduta noski, joan ahal izateko, emazte eta guzti, hori esan gabe doa, noski, zenbat esan beharreko hain espazio ttikian?
|
|
2011
|
|
|
Garbi dut lan
|
honekin
asmatu egin dugula edo hobeto esanda, Andres Iñigok asmatu duela. Horrela adierazi du bere poza Xabier Azanzak.
|
|
2012
|
|
|
Hirukoetan eta saskiratze errazekin ditugu komeriak. Ez dugula asmatzen da arazoa, eta kirol
|
honetan
asmatzen ez baduzu, jai dago! Defentsan, behintzat, ondo ari gara, eta.
|
|
|
Orain arte egunerokoan ikusi ez diren Pareak bai eta Egiaren bila probak ere jolasgai izango dira. Zer da Zer a bestalde, indartu egingo da, eta dirua, proba
|
honetan
asmatutako erantzunen arabera irabaziko dute.
|
|
|
Ipotxa nintzenik ere ez zuten onartzen, nire txikitasuna konparazio guztien gainetik baitzegoen, zeren eta, Erreginaren ipotxik kuttunena, erresuma hartan sekula ezaguturiko txikiena, ia bederatzi metro baitzen altu. Eztabaida luzeen ondoren, aho batez erabaki zuten relplum scalcath besterik ez nintzela, hitzez hitz esanda, lusus naturae; erabaki hau guztiz bat dator Europako filosofia modernoarekin, beronen irakasleek, ezkutuko kausen ihesbide zaharra mespretxatuz, beronekin Aristotelesen jarraitzaileak beren ezjakintasuna disimulatzen saiatzen ziren alferrik?, zailtasun guztien konponbide liluragarri
|
hau
asmatu baitute, giza jakintzaren ezin esanezko aurrerapenaren alde.
|
|
|
Ea
|
honekin
asmatzen dugun.
|
|
2013
|
|
|
Giannik ehun
|
hau
asmatu zuenean.
|
|
2014
|
|
|
Ezin du
|
hau
asmatu, baina dioen guztia ezinezkoa da.
|
|
|
Tipo
|
honekin
asmatu dut ogitartekotoi zotza.
|
|
2015
|
|
|
Alde batetik, haiek aritzen ziren jolasek ez ninduten batere tiratzen, eta bestetik, erran bezala, sekula ez naiz oso jendezalea izan, eta nire adinekoen lagunartea beldurgarriago zitzaidan atsegingarri baino... Baina horiek arrazoi mendreak ziren, ezdeusak, eta segur aski orain, nire haurtzaroko istorio ilun hura gogoratzeari lotu natzaion
|
honetan
asmatuak, zeren benetako arrazoia aski urrun baitzegoen haietatik guztietatik.
|
|
2016
|
|
|
Igandean Errauskailuaren aurkako mobilizazioa Zubietan, zoragarri, jende pila. Gai
|
honekin
asmatu beharra dago. Didaktika, didaktika eta didaktika.
|
|
|
Ea ba
|
honek
asmatzen duen.
|
|
2017
|
|
|
Idazlearen garaian Guayaquilgo industria handiek (La Universal, La Florencia...) markatzen zituzten lan jardunaren hasiera amaierak; eta ia ia egunaren martxa bera ere. Egileak kasu honetan, aipatu gabe, izen" handi" haien nolabaiteko aierupenezko deitura
|
hau
asmatu zuen.
|
|
|
Jarri ditu tren turistiko bateko gidari Anjel Mari Peñagarikano, erromatarren pare Xabi Paya eta Sebastian Lizaso, cowboy txapelarekin arrantzan Andoni Egaña, ontzi hegalari bateko gidari Nahikari Gabilondo, eta harkaitzetako jainkosa bihurtuta Xabier Amuriza, besteak beste. «Neu, behintzat, gozatu egin nintzen txorakeria pila
|
hau
asmatzen, bertsolariak ahotan hartuta», dio azalpenean.Epe luzean egindako lana du honako hau Zendoiak: 2004 eta 2017 artean egindako bertsoak bildu ditu liburuan.
|
|
|
Nazioarteko komunikazioa inongo herri batena ez den hizkuntzan gauzatu litzateke; gisa honetaz, bakarrik izango litzateke aseptikoa, neutroa. Helburu
|
honekin
asmatu ziren Esperantoa, Ido, Volapuk, Interlingua... Baina asmo on hauek nazio jakin batzuen interesekin egin zuten topo XX. mendearen hasieran, Esperantoaren etsairik sutsuena frantses gobernua izan zen adibidez, Frantsesa
|
|
|
|
hau
asmatu eta abiatu zutenek goresmenak merezi dituzte. hau urtez urte azkartzen eta sendotzen dutenek beste hainbeste goresmen.
|
|
|
Badu orain aipaldi frango LINKY deitu elektrika neurtzale edo compteur delakoak frantses estatu guzian. Alabainan tresna berri
|
hau
asmatua izan da EDF bezalako elektrika hornitzailek beren lana eta irabazia hobetzeko. Bainan gertatzen da ondorio batzu ere agertu direla han hemenka toki askotan:
|
|
2018
|
|
|
Ados, nire txanda! Ea
|
hau
asmatzen duzuen?
|
|
2019
|
|
|
Zozketan parte hartzeko galdera
|
hau
asmatu da: Zenbat abestik osatzen dute' Zu al zara' diskoa?
|
|
|
Hamaika eratara erailtzen ditu, gehiago dibertitzeko. Eritasunak eta istripuak asmatu ditu, hilabete eta urteetan zehar lasai ederrean dibertitzeko; eta, gainera, aspertzen denerako hortxe dauzka epidemiak, izurritea, kolera, anginak, baztanga; munstro halako
|
honek
asmatu duen guztia burutik pasatu ere egiten ote zait niri. Hau guzti hau ez aski harentzat sobra ere, gaitzok denok antzekoak izaki!, eta noizik behin guduak baiesten ditu, zertarako?
|
|
|
Baina, apirilak dituen gaitz eta makurraldi guztien seinale gotorrena beste
|
hau
asmatu zuenak eman nahi izan zuen: Apirilla ona ikusi nahi duenak, ehun urtez bizi du.
|
|
|
Martin honek hausten ditu marka guztiak.
|
Honek
asmatu du eta atera nonbaitetik bere trikimailu eta martingala!
|
|
|
Filosofatzeko gogoa beti ukan du euskaldunak. Edo isilik egotekoa, Bergara aldeko
|
hau
asmatu zuenak behintzat: Haixia hotza eta denbora monua, ixilik egotia hoba gu bezelakua!
|
|
|
Erreparatzen zion arratsetik mejora handian zihoala, ez horrenbeste goizetik. Ziur apuntatzen zuen
|
hau
asmatu zuenak: San Antontako eguna, oilar baten pausoa luzatzen da.
|
|
|
gehiago nahi, baina tira, oilarraren pausotxoarekin konforme. Ez zebilen hain zuzen kalkuluak botatzeko orduan beste honako
|
hau
asmatu zuena: San Antontako, ordu bete.
|
|
|
Zapatu alegriek dakar astelen tristie. Honako
|
hau
asmatu zuenak ere bazekien errepara  tzen: Idiak astelenian sasoirik onena, basamutillak larunbatian...
|
|
|
Martxoak, udaberri bidean, gustua hartzen baitio urte batzuetan hego haize epel bero losintxa zale horri, eta orduan trumoi hotsa sortzen da aise, eta horrek abantaila gutxi. Ez zuen maite honako
|
hau
asmatu eta bota zionak ere: Martxo kuerno!
|
|
|
Ederki adierazi zigun atsotitz
|
hau
asmatu zuenak ere: Santa Gurutz maiatzeko, gure soroak laiatzeko; hazia falta baduk, bilazak ereiteko!
|
|
|
Maiatzeko urak, ulea azteko. Bromosoren bat,
|
hau
asmatu zuena. Maiatz lehen edo Maialen inguruko ospakizunak jaso badituzu, ohartuko zara, gero ere bai, elorri xuriaren inguruan esandakoekin, ule eta ile, bazizutela sasoi honetan esanahi apartekorik ere.
|
|
|
Morroiak eskuarekin lana, semeak, esku eta buruarekin; ugazabak, esku, buru eta bihotzarekin. Ateraldi
|
hau
asmatu zuena ez zen morroia izango...!
|
|
|
Pazkoak atean. Aise erabaki zuen beste
|
hau
asmatu zuenak: Ihauteri ondoan garizuma.
|
|
|
Hitz bateko aginte esaldi
|
hau
asmatu bezain fite, hona adberbioa agertzekoa zen. Aztertzen ari garen garaietan, inplizituki erabilita ere, hiztunak laguna urrun xamar ikusten zuen, han, ez bere ondoan behintzat; eta horixe zen, hain justu, nahi zuena, bere ondoan egotea eta, esku eta guzti, etor!
|
|
|
Adizki
|
hau
asmatu zutenetik gure menderaino geruza guztietan agertzen da, eta guk, adizkia lagun, asmatu zuten garaira joan nahi dugu. Gure azterketari esker oinarrizko adizkiak kronologikoki zerrendatu ditugu eta ikusi dugu haiz eta naiz adizkiak baino lehenago da adizkia asmatu zutela; baina, bi kota horien artean ez ote zuten inolako adizki gehiagorik asmatu?
|
|
|
Oinarrizko adizki
|
hau
asmatu zutenak iraganaldian sartuak ziren; horretaz ez dago inolako dudarik. Garai hartan iraganeko NOR adizkiak indarrean zituzten, batez ere, zen adizkia.
|
|
|
esne(?) da. Kanpora begira ari ziren; aurrean zutena lagunari erakutsi nahian, formula ezin egokiago
|
hau
asmatu zuten: eskua da, sagarra da..
|
|
|
Historia luzea da oinarrizko adizki horrena, aberatsa, ia ia euskararena bezain luzea. Adizki
|
hau
asmatu zutenetik gibelean darama euskararen garapena, bai; baina, aitzin duena hitz bateko esaldiak baino ez dira. Halere, ezin dugu gutxietsi aspaldiko garai haietan horrelako esaldiekin lortu zutena.
|
|
|
Bada, atzizki
|
hau
asmatzeko orduan, gure ikertzaileek aipatu dituzten pausoak eman zituztela onartzen baldin badugu, aditz izenekin lortutako menderakuntza baztertu baino lehenago baztertu genuke perifrastikoaren bidez osatzen diren esaldi mota guziak.
|
|
|
Baliabide
|
hau
asmatu eta bere bidea egin zuen: lo egin, musu eman, min hartu sekuentzia honetan ederki nabaritzen da k. perifrastikoaren hasieran gaudela, partizipioak baitira lokuzio horietan agertzen direnak.
|
|
|
Aski izango da igarkizun
|
hau
asmatzen baduzu. Ea esan abiatu zitzaidan desafioka, ba al dakizu zenbat zulo dauzkan dragoi batek soinean?
|
|
2020
|
|
|
Ba
|
honekin
asmatu ditek.
|
|
|
Berriz ere, Twainek, umorez, benetako termino zientifikoak nahasten ditu hala ez direnekin, kasu
|
honetan
asmatutako hitz batekin. Enkrinita eta estalaktita geologiako terminoak dira, baina berbalapikita (ingelesez, blatherskiter) ez, jakina.
|
|
|
Eta, horretaz gainera, gizakiaren esperien  tzia kolektiboaren arazoa dago, gizonak gizarte ordena justo eta duinago batetara heldu behar duelarik, lehia gizartekoi kolektibo baten bidetik... Esan nuke, gainera, abesti
|
hau
asmatu nuenean" big bang" delakoaren teoriak asko hunkitzen ninduela, unibertsoaren hastapenei buruz galdera asko buruan nituelarik... Gehi dezadan, azkenik, gaur modatik pasa den Theilard de Chardin (sic) frantziar jesuita pentsalari heterodoxoaren ideiek eragin haundia izan zutela nigan kanta hau tajutzerakoan.
|
|
2021
|
|
|
Bertsolaritzaren inguruko ikerketa ez da ziklo
|
honetan
asmatutako zerbait. Baina zikloaren hasieran, Lekuonaz haratago nabarmentzeko moduko gutxi ikusten du Azurmendik behintzat:
|
|
|
Herrialde
|
honek
asmatu du, nik uste, gobernu ona izaten, eta hori argi nabaritzen da eguneroko bizitzako xehetasunik txikienetan.
|
|
|
Nola ba? ⣠Nere ustez, distantzia sozialean bizi ginen koiteretzia eta konfitamendu gogor
|
hau
asmatu baino lehenagotik ere, eta hori, esan nizuen behin, balitekeela etortzea batzarrea galdu eta kuadrillismoa gailendu zenetik. â Ni ezezkoan natxion.
|
|
|
Bosgarren funtziora heltzea ahalbidetzen ez duten hizkuntza politiken baitan, hizkuntzaren aldeko ekimen ugari eginda ere, aurreko funtzioen asebetetzea kolokan jartzen da. Horrek hizkuntzaren gaineko ustetan eragina duelakoan, honako hipotesi
|
hau
asmatu zen: gehienek hizkuntza nortasun ikurtzat eta komunikazio tresnatzat jotzean bat egingo dute, eta adostasuna gero eta txikiagoa izango da hizkuntzaren gaineko adierazpenak hortik zenbat eta gehiago urrundu.
|
|
|
Asmakizun
|
hau
asmatzeko gai zarete?
|
|
2022
|
|
|
Dispositibo mota berri hunen helburua, substantziak, markak eta jatorriak egiaztatzea da. Edozein industria errentagarriekin bezala, whiskiaren merkatuak iruzurrak jasaiten ditu, horretarako dute tresna berri
|
hau
asmatu. " Nos.e", zortzi usaimen sentsorez hornitua da, whiski desberdinen identifikatzeko programatua da.
|
|
|
Gero esaten dute harrobia gora eta harrobia behera, baina tranpa egin zuten euskaldunek. Kantabriako taldeak nagusi ginenean, ez zekiten nola irabazi, eta araudi
|
hau
asmatu zuten. Hiru urte egin talde berean, eta etxeko bezala izendatu; hor tranpa.
|
|
|
Elikadura burujabetza kontzeptua koalizio
|
honek
asmatu, teorizatu eta hedarazi zuen, egungo adierarekin: herriei, nekazaritza eta abelazkuntza politikak xedatzeko eta tokian tokiko elikagaiak ekoizteko zor zaien eskubidea.
|
|
|
Martial Toussaint-ek ez zuen lanbide
|
hau
asmatu.
|
|
2023
|
|
|
|
Hau
asmatzea biziki gustatu zauku eta kalera joaitea gure olerkien pausatzera, gainerat denbora eguzkitsua zen!
|
|
|
Unibertsoaren zatirik handiena energia ilunez osatuta dago. Zientziak kontzeptu
|
hau
asmatu zuen oraindik azalpenik ez daukan fenomeno bat ulertu ahal izateko: kosmosaren hedapen azeleratua zerk eragiten duen.
|
|
|
iberikoen taulak zerbitza daitezke, mini txigortze batzuekin igurzteko pateak, foie grasa, itsaski egosia… Sargune hauek erraz jartzen eta zerbitzatzen dira. Baina, gainera, kanape hauek daude, oso ikusgarriak eta pixka bat landuagoak, baina ez dute galtzen artikulu
|
hau
asmatzeko erabili den espiritua: sukaldean ere mahaian eserita gozatzea.
|
|
|
Orain badakizu: gaur baino lehen, zuk gudari bahitzailearen jolas inozo
|
hau
asmatu aurretik ere, ederki ordaindu dizkizuet nik babarrunak Txapartegiko arloteei.
|
|
|
bakeroenak eta, erromatarrenak eta. Pelikulak ikusi nahi baina txakur txikirik ez, ordea, eta, azkenean, honako sistema
|
hau
asmatu zuten: elkartzen ziren bospasei lagun, batzen zituzten denen artean zeuzkaten txanponak, eta lagun bakarrarentzako sarrera ateratzen zuten.
|
|
|
Artzainak abesti
|
hau
asmatu zuen jakari omenaldia egiteko.
|