|
2017
|
|
|
berak nahi zuen nik ez nezala berehala bilduma ikusi, horrexegatik asmatu nuen hitzordu bat bazkaltzeko. Esan nuen plazer
|
handia
izango zela niretzat bere bilduma ikustea, baina ezinezkoa zitzaidala hirurak baino lehen egitea, eta hiruretan pozaren pozez agertuko nintzela.
|
|
|
Ulertzen dut esan zuen marmarka, Berlingo
|
handi
mandiek sekula ez dute astirik ezertarako. Baina oraingoan denbora duzu, ez baitira hiruzpalau pieza, hogeita zazpi karpeta baino, bakoitza artista diferente batena eta bat ere ez erdi beteta.
|
|
|
Ikusiko duzu, plazer
|
handia
izango da zuretzat... edo disgustua. Eta zenbat eta disgustu handiagoa zuk are pozago ni.
|
|
|
Ikusiko duzu, plazer handia izango da zuretzat... edo disgustua. Eta zenbat eta disgustu
|
handiagoa
zuk are pozago ni. Horrelakoxeak gara bildumagileak:
|
|
|
Bai, ados nago. Plazer
|
handia
izango da niretzat.
|
|
|
Amak bidali nau zu ikustera... gertatutakoa kontatu dit... eta mesede
|
handi
bat eskatu nahi dizuegu... gure aita ikusten joan baino lehen... azaldu nahi dizuegu... Aitak nahiko du, normala den moduan, bere bilduma erakutsi... baina, bilduma... bilduma... ez dago osorik... zenbait pieza falta dira... egia esan, pieza asko falta dira.
|
|
|
Aurretik ere arazoak zituen, askotan kale egiten baitzion, baina gerra pizteaz batera itsu geratu zen. Bere asmoa zen, nahiz eta hirurogeita hamasei urte izan, Frantziako frontera joatea, baina armadaren jazarraldiak 1870ekoak baino motelagoak izanik, aitak disgustu
|
handia
hartu zuen, eta hortxe hasi zen ikusmena galtzen. Nolanahi ere, gaitz horretaz aparte, aita osasuntsu dago; duela gutxi arte orduak eta orduak ibiltzen zen paseoan, eta bere ehiza kuttunari ere ez zion muzin egiten.
|
|
|
Orduan, gauzak saltzen hasi ginen, baina bere bilduma kuttuna ukitu barik... Geneuzkan bitxi apurrak saldu genituen, baina, Alajainkoa!, txakur
|
handirik
ere ez zitzaigun geratzen, aitak guztiak enplegatu baitzituen arte laminak erosten. Eta orduan, zer saldu ez genuela... eta zer egin ez genekiela... orduan... amak eta biok pieza bat saldu genuen.
|
|
|
Ene Jauna! Arte saltzaile naizen aldetik pertsona asko ikusi ditut dohakabeki lumatuak, inflazioak era erdeinagarrian astinduak, ogitarteko baten truke familia ondare ikusgarri eta balio
|
handikoak
ostu dizkiotenak; baina oraingo honetan halabeharrak kasu berezi bat jartzen zidan aurrez aurre, barru barrutik inarrosten ninduena. Normala denez, isilik izango nintzela agindu nion nire solaskideari eta nire esku zegoen guztia egingo nuela.
|
|
|
Lehenengo karpeta hau Durero maisuarena da eta, ikus dezakezunez, nahiko osotua dago... pieza bat ederra bada hurrengoa are ederragoa. Zuk zeuk ikusi, esaterako, hemen dago zaldi
|
handia
! esan zuen karpetako lehen lamina erakutsiz.
|
|
|
Eta halaxe atera zuen karpetatik, zerbait hauskorra manipulatzen den arreta berberaz. Hatz puntez ukitu zuen kontu
|
handiz
, passe partout bat zen, barruan lamina huts bat zuen, hori kolorekoa, eta eskuetan eusten zion baliorik gabeko paperari bozkario handiz. Zenbait minutuz egon zitzaion begira, ikusten ez bazuen ere; lamina hutsa begi parean jarri eta adi adi begiratzen zion, eta bere aurpegiak ikusteko gauza den pertsonaren keinua adierazten zuen magikoki.
|
|
|
Eta halaxe atera zuen karpetatik, zerbait hauskorra manipulatzen den arreta berberaz. Hatz puntez ukitu zuen kontu handiz, passe partout bat zen, barruan lamina huts bat zuen, hori kolorekoa, eta eskuetan eusten zion baliorik gabeko paperari bozkario
|
handiz
. Zenbait minutuz egon zitzaion begira, ikusten ez bazuen ere; lamina hutsa begi parean jarri eta adi adi begiratzen zion, eta bere aurpegiak ikusteko gauza den pertsonaren keinua adierazten zuen magikoki.
|
|
|
Behin baino ez zen agurearen segurtasuna arriskuan izan: Rembrandt-en" Antiope" deskribatzen hasi zenean (prezio ikaragarri
|
handia
izango zuen pieza, dudarik gabe), grabatuaren zehaztasuna aitatu zuen eta, horretan ziharduela, bere atzamar urduri eta iragarleak plantxaren lorratza jarraitu zuten ohiko goxotasunaz, baina bere ukimen nerbio zorrotzek ez zuten inongo aztarnarik aurkitu lamina gainean. Laino moduko bat igaro zen bere kopetatik, eta ahotsak estropezu egin zion.
|
|
|
Onartu zuenean alde egin beharra nuela, gogor erresistitu ostean, eta agur egiteko ordua heldu zenean, ahotsa leundu egin zitzaion. Eskuak hartu zizkidan eta bere atzamarrek adierazkortasun
|
handienaz
laztandu zituzten nireak eskumuturreraino, nigandik gehiago ezagutu nahiko balute bezala eta hitzekin esan ezin daitekeena maitasunez adierazi nahiko balu bezala.
|
|
|
Poz
|
handia
eman didazu zure bisitarekin esan zuen egundo ahaztuko ez dudan barren barreneko emozioaz. Pozaren pozez izan naiz, azkenean, aditu batekin begiratu ditudalako nire lamina maiteak.
|
|
|
Kalean nengoen etxearen goialdean leiho bat ireki zenean zalaparta
|
handiz
. Nire izenez deitzen zuten, eta bai, bera zen, zaharra, bere begi itsuekin nire norabidea jarraitzen zuena.
|
|
|
Nire izenez deitzen zuten, eta bai, bera zen, zaharra, bere begi itsuekin nire norabidea jarraitzen zuena. Horrenbeste aurreratu zen leihoan ezen ama alabek kontu
|
handiz
heldu behar izan zioten. Zapia astinduz hauxe oihukatu zuen:
|
|
|
Bero
|
handia
egiten zuen arratsalde hartan eta, horregatik, tren bagoiko giroa ere sargoria zen, eta gainera, oraindik ordubete falta zen hurrengo geltokira heltzeko: Templecombe.
|
|
|
Hala ere, bagoia okupatu, neskatoek eta mutikoak okupatzen zuten. Izebak eta umeek funtsa
|
handirik gabeko
elkarrizketa etengabean ziharduten, mandeuli gogaikarriak bezala.
|
|
|
Mutikoak gogo
|
handirik
erakutsi ez bazuen ere, lehiatilarantz abiatu zen. " Zergatik eramaten dituzte ardiak beste zelai horretara?" galdetu zuen.
|
|
|
Neskato gazteena" Mandalayrako bidean" errezitatzen hasi zen, giroari barre ikutua ematen ziola. Lehenengo lerroa baino ez zekien, baina hala ere, probetxu
|
handia
ateratzen zion. Behin eta berriz errepikatzen zuen esaldi bera, eztiki eta aldi berean errime.
|
|
|
" Ez duzu arrakasta
|
handirik
kontalari gisa" esan zion bat batean mutilzaharrak bere zokotik.
|
|
|
Bata, agindutako guztia betetzen zuelako; bestea, beti garaiz heltzen zelako eta hirugarrena, portaera ona zuelako. Metalezko medaila
|
handiak
ziren eta oinez zihoala, batak bestea jotzean, dilin hotsa egiten zuten. Herrian ez zegoen hainbeste medaila zituen umerik, beraz, guztiek zekiten ikaragarri ona zela."
|
|
|
" Jende guztiak hitz egiten zuen bere ontasunari buruz eta lurralde hartako Printzeak haren berri izan zuenean, astean behin, herriaren kanpoaldean zuen jardinean ibiltzeko baimena eman zion. Jardina ederra zen eta umeak ezin ziren bertan sartu, beraz, ohore
|
handia
zen Bertharentzat."
|
|
|
urdin, berde eta urre koloreko arrainez beteriko umaelak, bat batean esaldi zorrotzak botatzen zituzten papagaiak eta egun osoan kantu kantari aritzen ziren kolibriak. Bertha hara eta hona zebilen atsegin
|
handiz
eta zera pentsatu zuen;" Hain ona ez banintz, ez nuke aukerarik izango jardin honetara sartzeko eta hemen dagoen guztiaz gozatzeko", eta aurrera jarraitzean, medailen dilin hotsak zenbateraino ona zen gogorarazten zion.
|
|
|
Azkenean, mirto sasi zarratu bat ikusi eta haren atzean ezkutatu zen. Otsoa sasitzaren inguruan usaintzen hasi zen, mihi beltz
|
handi
hura ahotik eskegita eta begi gris zurbilek amorru bizia erakusten zutelarik. Berthak beldur ikaragarria zuen eta bere buruari esan zion:
|
|
|
Henri Deplis, jatorriz, Luxenburgoko Dukerri
|
Handiko
hiritarra zen. Asko pentsatu eta gero merkataritza bidaiari moduan hasi zen lanean.
|
|
|
Asko pentsatu eta gero merkataritza bidaiari moduan hasi zen lanean. Merkatal egitekoek Dukerri
|
Handiko
lurraldez haratago eraman zuten behin baino gehiagotan. Italiako iparraldeko hiri batean zegoela albiste bat heldu zitzaion etxetik:
|
|
|
Pincini jauna Italiak egundo izan duen tatuaje maisu
|
handiena
zen, baina bizitzaren gorabeherek horrenbeste xaxatu zuten ezen, 600 liberaren truke, Henri Deplis bere bezeroaren bizkarra tatuatzen hasi baitzen, sorburutik gerriraino, Ikaroren erorialdia maisuki marraztuz. Grabatua amaitu ostean, etsitu samar agertu zen Deplis jauna, zeharo konbentzituta baitzegoen, Ikaro, Wallenstein jeneralak Hogeita Hamar Urteko Gerlan irabazitako gotorleku bat zela.
|
|
|
Hala ere, gustura geratu zen lanarekin. Marrazkia ikusteko pribilegioa izan zutenen iritziz, Pinciniren maisu-lan
|
handiena
zen.
|
|
|
Baina Piniciniren alarguna geratzen zen, eta seiehun libera zor zizkioten. Inoizko krisirik
|
handienean
murgildu zen Deplis jauna. Herentzia txikituz zihoakion apurka apurka; kantitate ziztrin bat baino ez zitzaion geratzen eta, ardo faktura bat eta beste zor txiki batzuk ordaindu eta gero, 430 libera baino ez zitzaizkion geratzen alargunari ordaintzeko.
|
|
|
Hirurogeita hamarrean erretiratuta bazegoen, bizirik bazen, ezinbestean, laurogei urte izan behar zituen. Baina pertsona aurreztaile orijinal eta absurdo hau jakinduria
|
handikoa
zen lamina zaharren bildumagile bezala: irizpide onekoa zen eta gustu finekoa.
|
|
|
irizpide onekoa zen eta gustu finekoa. Duela hirurogei urte egin zituen enkarguei begira nengoela, hauetako batzuk zilarrezko diruarekin kontabilizatuak, jabetu nintzen probintziano txiki honek, xilografia aleman ederrenenak merke asko eta zarata
|
handirik
egin gabe eskuratu zitezkeen sasoian, kobrezko grabatuen bilduma eder bat zuela, zorri aberatsen bilduma arranditsuen inbidiarik ez zuena. Guri bakarrik mende erdian zehar erosi zigunak balio ikaragarria zuen, eta pentsatzekoa da eskuraketa gehiago egingo zituela beste zenbait enkante eta antikuarioetan.
|
|
|
Berlingo R. jauna, antikuario etxe ezagunekoa. Pasa dadila... atsegin
|
handiz
!
|
|
|
Otsoa etsita zegoen, baina medailen dilin hotsa entzutean, gelditu egin zen bat batean, adi adi, hotsa sasitzatik baitzetorren. Bat batean sasitzara salto egin zuen, garaipen gosezko begi gris zurbil eta ankerrekin, eta Bertha
|
handik
arrastaka atera ondoren, oso osorik irentsi zuen. Utzi zuen bakarra hauxe:
|
|
|
Ez nekien zer zen negar egitea. Lorategietan dostatzen nintzen, eta saloi
|
handietan
ibiltzen nintzen dantza hona eta dantza hara. Horrexegatik deitzen zidaten nire herrikideek Printze Zoriontsua, benetan nintzelako zoriontsua.
|
|
|
esan zuen irribarretsu. Benetan, miraria da Berlingo jaun
|
handi
mandi bat bidean galdu eta gure herrixkara heldu izana... Baina kontuz ibili behar da arte merkatari batek trena hartzen duenean...
|
|
|
Bai, badakit zergatik zatozen nigana... Negozioek okerrera egin dute gure Alemania gaixo eta errukarri honetan, dagoeneko ez dago eroslerik, eta orduan, jaun
|
handi
mandiak aspaldiko bezeroez oroitzen dira eta bisitak egiten dizkiete... Nolanahi ere, nirekin ez zaude suerteko; gu, pentsiodun dohakabeok, pozarren gara ogi koxkor bat dugunean ahora eramateko.
|
|
|
Eta bihar beste egun bat izango denaren ametsetan igaroko duzu gaua. Ezer aldatuko denaren esperantza
|
handirik gabe
. Bihar, berriz, begiak irekiko dituzun jakin gabe.
|
|
|
Harro nago. Baina... beldurra sentitu dut, beldur
|
handia
. Beldurra eta dolumina.
|
|
|
Ez dago helmugarik Ortzirantz begira nagoelarik, zeru lurrek bat egiten duten tokira arte gurdia bultzaka eraman behar izango dugula iruditzen zait. Euskal Herriak pisu
|
handiegia
dauka berrogei eskuren indarrez norabait eramateko.
|
|
|
Baina nireganako axolagabekeriak aurrera jarraitzen zuen, eta,
|
handik
gutxira, amak dena batu zuen, bolatxoak, koloredun kordelak, bonbillak... Seinale txarra zela susmatzen nuen nik.
|
|
|
Iluntzen hasia zen gure ondoan kamioi txiki bat gelditu zenean. Gizon
|
handi
bat irten zen barrutik, enborretik hartu eta atzeko aldera bota gintuen. Han gu bezalako pinu asko zeuden, batzuk siku siku eginda, beste batzuk ez hainbeste.
|
|
|
Hura aurkeztu besterik ez zuen Ataulf Tarqquus jaunak, bi enpresen arteko absortzioa ahalbidetzeko. Batuketa estrategiko horren bitartez, Zöergell ek, hiruretan matriuska
|
handienak
, Moërgell gupidagabe ez irenstea erdietsiko zukeen Tarqquus jaunak1 Hil ala biziko paperak ziren, beraz.
|
|
|
Obusez ari garela, ez da ahaztu behar Ataulf Tarqquus jaunak, galera
|
handiekin
zen Moërgelleko zuzendaritzara iritsi, eta harturiko lehen erabakia, igorle, jasotzaile eta mezua zeukaten etorkizunik gabeko obusak ekoizteari utzi, eta ez mezurik, ez igorlerik, ez eta jasotzaile jakinik ez zuten pertsonen kontrako minaz ordezkatzea izan zela2 Hortaz, inbertsio handiak burutu eta gero, UNDER APPLE markako mina merke bezain eraginkorrak merkaturatzea menturatu zen. Erabaki horren eraginez, Moërgellen negozioak xanpain aparraren modura egin zuen gora.
|
|
|
Obusez ari garela, ez da ahaztu behar Ataulf Tarqquus jaunak, galera handiekin zen Moërgelleko zuzendaritzara iritsi, eta harturiko lehen erabakia, igorle, jasotzaile eta mezua zeukaten etorkizunik gabeko obusak ekoizteari utzi, eta ez mezurik, ez igorlerik, ez eta jasotzaile jakinik ez zuten pertsonen kontrako minaz ordezkatzea izan zela2 Hortaz, inbertsio
|
handiak
burutu eta gero, UNDER APPLE markako mina merke bezain eraginkorrak merkaturatzea menturatu zen. Erabaki horren eraginez, Moërgellen negozioak xanpain aparraren modura egin zuen gora.
|
|
|
Erabaki horren eraginez, Moërgellen negozioak xanpain aparraren modura egin zuen gora. Huraxe zen momentuz, haren lorpenik
|
handiena
.
|
|
|
Ataulf Tarqquus jauna, enperadore
|
handien
modura, bere egintzez guztiz harro sentitzen baldin bazen ere, ez zegoen erabat kontent. Berak, aurrerago joan nahi zuen.
|
|
|
Nola ebatziko zuen, itxuraz hain hutsala zirudien arazo larri hura? Moërgell hiri
|
handi
mandi eta zatar baten modukoa zen, hainbat eta hainbat pabilioiez osaturikoa. Bost mila langile ziren zentsatuta, orotara.
|
|
|
Laranja antzekoak besteak. Borobilak, hiruki antzekoak, txikiak,
|
handiak
, kolpatuak eta distiratsuak. Baina inoiz ez zuen aurkitzen magalean zeramanaren edertasuna zuenik.
|
|
|
Eta batez ere, ez al zion Maialenek azaldu behar lehenago berari zuzendutako begirada? Jakin min
|
handia
sortu zion begirada hark, begi urdinen begirada hark. Bazekien Maialenek ez zuela agure batekin oheratu nahiko, aukera hori hasieratik baztertu zuen.
|
|
|
Txapelaren goialdea zuri zuri zegoen, irinez estalita bezala. Elur maluta lodiak ziren, bizkortasun
|
handiarekin
erortzen zirenak.
|
|
|
Pausu bakoitza elur sakonera
|
handiagoan
ematen zuen Puskasek. Etxerako bidea abentura bat bihurtu zen, abentura arriskutsu bat.
|
|
|
Eliza txikia zen eta jendez beteta zegoen jada. Bere lagunak non egongo begira jarri zen eta
|
handik
gutxira Tomas ikusi zuen atetik hurbil auzokoarekin hitz egiten. Beraiengana hurbildu zen eta pixka batean hitz egiten egon ondoren, Tomasen auzokoa bere lagun batzuekin elkartu zen lagun zahar biak bakarrik utziz.
|
|
|
Baina, Dubiok irribarreaz itzuli zizkion irain ordainak. Hartaz oroitu zen, Tarqquus jauna, Gong itxurako bulegoko paretako erloju
|
handi
mandiari buelta erdia ematea erabaki zuenean. 17 minutu.
|
|
|
Emaztea berriz, bere maitale fin American Express kreditu txartelik gabe, depresiorik
|
handienean
jausiko zen, kokaina eta edanari atxikiko zitzaion. Eta alabatxoak...
|
|
|
Pozten nau zu ikusteak. Gogo
|
handia
nuen zu berriz ikusteko. Begira zer dakardan.
|
|
|
Ez dakit zer gertatzen ari den. Egunero jende multzo
|
handiak
sartzen dituzte leku batean dutxa bat emateko asmoz, eta ez dira inoiz itzultzen, hil egiten dituzte baina ez dakit nola, eta ez dut jakin nahi ere. Egunero, orduro, minutoro, segundoro gorpuak hilik ikusten ditut nire aurrean, begiratzen dudan alde guztietan.
|
|
|
Egunero, orduro, minutoro, segundoro gorpuak hilik ikusten ditut nire aurrean, begiratzen dudan alde guztietan. Gero, gorpuz beteriko pilo
|
handietan
, erre egiten dituzte guztiak gure aurrean. Ezin dut gehiago.
|
|
|
Aste bat daramagu infernu honetan, ez dugu jatekorik, ez urik, ez ezer, baina Margotekin nago eta hori da garrantzitsuena. Momentu oro jendea hil egiten da gure inguruan, kiratsa ez da inoiz joaten eta erretzeko prest dauden gorputzez beteriko piloak ikus ditzaket bata bestearen gainean," dutxara" doazen ilara
|
handiak
ere bai. Bat batean txilibitu baten soinua entzuten da:
|
|
|
Dena da arrotz, dena ezezagun, inongo tokietan, inoizko denboran dirauen munduan. Ezezagunik
|
handiena
geure burua den munduan.
|
|
|
Isiltasuna. Berriro ere aurpegira egin dio so eta neskaren begirada tinko eutsi du Joxeanek bere begi urdin
|
handi
horiekin. Eta Maiteri inoiz baino ederragoak iruditu zaizkio begi horiek.
|
|
|
Maiteren koadernoa eta liburua nire errealitatea den bezala. Nire liburua delako izango diot hain estimu
|
handia
agian. Edo txikitako egunerokoa delako igual.
|
|
|
Orain Maitetxo delako. Etxe
|
handia
utziko du eta bi gelako etxe batean biziko da agian. Eta hilabete batzuk beranduago hamar kilo gehiago nabarituko ditu gainean.
|
|
|
Lagunekin nagoenean, idazten behar nuke. Bai, etxe
|
handi
hura bezala da bizitza; leihoez bestalde askatasuna ikus dezakedalako. Eta nik ezin izaten dut ene begirada leihoetatik aldendu, eta ezin izaten dut askatasuna eskuratu, kanpoan dagoelako.
|
|
|
Idazten dudanean, mundu horretan, etxe
|
handiko
hormak desagertu egiten dira. Kobazulora argia sartzen da eta ez dit begietan minik egiten, eta gustuko izango dut argia.
|
|
|
Askotan saiatu naiz perfekzio hori bilatzen nire ipuinetan. Eta konturatu naiz, zoriontasuna perfekzioan bilatzea oker
|
handia
dela. Gizakia izaki inperfekktoa delako berez, naturaz.
|
|
|
Egun horretan ezagutu zuen Katalinek bere anaien lagun
|
handia
zen Ibai izeneko artzain gazte bat. Larre aldaketak egiten zituztenean elkartzen ziren mendiko txabola txiki batean, gazta eta ogia elkar banatzen zuten bitartean.
|
|
|
Nik ekarriko dizut ostadarra. Zeruko jainko guztien aurka borrokatu behar badut ere, argirik politena lortuko dut zure aurpegira irribarre
|
handi
bat bueltatu dadin.
|
|
|
Katalin bere aurrean eseri zen, ez zuen ezer ulertzen. Mutikoak poltsa ireki zuenean hutsune
|
handi
bat baino ez zegoen han barruan; eskuak sartu zituen zerbait aurkitzeko asmoz, baina alferrik. Ostadarra desagertu egin zen.
|
|
|
Giharrak gogortuta zeuzkan. Min
|
handia
sentitzen zuen gorputz guztian zehar, batez ere bizkar aldean. Burua altxatu zuen ze ordu zen jakiteko:
|
|
|
Belardietako zuritasunari erreparatu zion Puskasek; hain zuria, hain garbia, azukrea zirudien. Elurte
|
handiak
izan ziren azken egun haietakoak, eta bide gehienetan elurra ikus zitekeen. Herrira sartzeko bidea ere hala zegoen.
|
|
|
Maialen berez ez zen herrikoa, hamabost urte lehenago joan zen bere amarekin herri hartara. Eskatutako ardoa ateratzean, Puskasek, kontu
|
handiz
hartu eta mahai baten eseri zen lagunak noiz etorriko zain.
|
|
|
Balbe bigarren etxe bat bezalakoa zen herritar askorentzat. Maialen eta bere ama Maria Jesus oso atseginak izaten ziren herritarrekin, eta herritarrek estimu
|
handian
zeuzkaten ama alabak. Tabernari begira ari zela Puskasek Kattalinekin izaten zituen eztabaidak gogoratu zituen taberna zela eta ez zela.
|
|
|
Bertsotan egin, eta bertso saioaren ondoren, txukun ibili bazara bereziki sentitzen duzun euforia hori, Iturriagak kantu batean esaten zuen jainko txiki bat sentitzen zarela kotxean sartu eta etxera zoazenean, badago holako zerbait. Plazer
|
handia
dela iruditzen zait, sentitzea, sortu duzula zerbait, jarri zarela amildegi txiki baten aurrean, eta ez zarela erori, sortu duzula, komunikatu duzula, eta etxera zoazela. Izugarria da.
|
|
|
Musikarekin, zinearekin, edo, edo, deportearekin, futbol partida batekin emozio
|
handia
sentitu genezake, baina bertsolariak emozio hori artikulatu egiten du hitzez eta orduan bihurtzen da berebiziko aberastasuna, non emozio taldeko bat bihurtzen dan, non emozio hitz bihurtu bat, non emozio argumentatu bat, eta orduan halako indar berezia hartzen du.Orduan bertsolariaren aberastasuna da, nik uste, bere biluztasuna, beste arte forma horien ausentzian. Bere pobreza hori du bere aberastasuna.
|
|
|
Nik uste dut konplizitate berezi bat dagoela bertsolariaren eta entzulearen artean. Feed-back deitzen den mugimendu hori, bertsolarien kasuan feed-backa oso berezia da beste arte sorkuntza ia denetan baino nik esango nuke askoz
|
handiagoa
. Bertsolariak ezin du sortu entzulearen begirik gabe, entzulearen konplizitate sakoneko hori gabe.Behar bada amildegiak horrelako erakarpena du eta amildegiaren aurrean sortzen den errespetua hainbestekoa da euskara ere amildegian dagoelako?
|
|
|
Zeren hainbeste hitz egiten degu maskulinidadearen krisia eta abar, sasoi batean Balentziagak gure txapel euskalduna modan jarri zuan Hollywooden emakume aktrizen buruetan, feminizatu zigun fum txapela, gizonezkoen sinbolo totala txapela, gizona eta txapela, feminizatu zigun Balentziagak, eta orain zer da Maialen Lujanbiok neurri batean bereganatzen du, orduan dago alde batetikan satisfakzio
|
handi
bat, aurreratzen ari gera, baina bestalde gizonezkoak nik uste inkontzienteki, konturatzen gerala gure maskulinitate hori, ba en fin, badijoala, gure gizarte tradizionala ere badijoala, eta alde batetikan zelebratzen dugu, eta beste aldetikan arduratu egiten gera, zer gera gu. Eta nik uste lepotik heldu behar diogu alkarri, porque, eta horko besarkada hain, e, genuino haiekin, besarkada hain eder haien ondoren, besarkada hura argazki horrek neretzako esaten du dena.
|
|
|
Alegia, gaur egun zailtasunak oso sutilak dira, ez dira hainbeste kopuruzkoak, garai batean emakumerik ez zen ikusten plazan, eta gaur egun ikusten dira. Hor salto
|
handi
bat egin da dudarik gabe eta behar bada saltorik bortitzena. Baina orain behar bada dauzkagun arazoak sutilagoak dira, eta inkontziente mailakoak.
|
|
|
2005ean ikusi nuen nola hasierako zortzi bertsolarietatik bik bakarrik egin zutela aurrera eta nolako presioa zuten bertsotan egiteko. Niri ahalegin
|
handia
eskatzen duen prozesu luzea iruditu zitzaidan, egun osoko prozesua. Eta horri aurre egiteko ez da trebezia bakarrik behar, baizik eusteko eta erresistentziarako gaitasuna ere bai.
|
|
|
Ba dago euskaldun dexente hitzaren jolasarekin, gure pentsamentuak tolestatzeko eta botatzeko gaitasunarekin gozatzen duena eta horrek poz
|
handia
ematen digu guri, eta bestetik txapelketan gertatzen da, guzti horren erpina bihurtzen dela eta txapelketak ba dauka bertsozaletasunaz harago ere beste esanahiren bat, finalak adibidez. Finalean euskalduna joaten da, euskaldun asko joaten da, ez bakarrik bertsoaren alderdi ludiko eta sozial eta politiko hori gustatzen zaiolako, euskaldunak arrazoi gutxi izaten ditu euskera hutsez euforia momentuak bizitzeko eta nik uste dut denoi gustatzen zaigula noizean behin kolektibo baten parte sentitu eta momentu onak pasatzea.
|
|
|
Alegia, gure helburua ez dela bertsotan egitea bakarrik, gure helburua ez dela txapel bat irabaztea, txapelketaren funtzioa eta hor dauden bertsolariena hortik harago doan zerbait da. Eta bertsolaritzarekin berarekin dauka zerikusia, bertsolaritza suspertzearekin, indartzearekin, euskararekin dauka zerikusia, gure herrian egiten den euskarazko jardun
|
handiena
da seguruena txapelketako finala, eta benetan badaukagu holakoen beharra, zeren eta zoritxarrez ba ez daukagu euskarazko eta indartsu den jardun askorik, eta hor ari garen bertsolariok badaukagu funtzio haragoko bat betetzen ari garenaren ideia.
|
|
|
Maialen tabakalerako gela
|
handi
baten sartzen da. Gela handiko horma guztiak hitzez beteak daude.
|
|
|
Maialen tabakalerako gela handi baten sartzen da. Gela
|
handiko
horma guztiak hitzez beteak daude. Ingurura begiratu eta hitzak besterik ez ditu ikusten.
|
|
|
Tentsio
|
haundi
bat. Begiak zabal, belarriak zabal, adimenak zabal, hor bai, alerta esango nuke.
|
|
|
Nik uste dut Bertsolaritza bat batean gertatzen dela baina ez dela bat batekoa. Atzean lan
|
handia
daukala, baina benetan plazan ateratzen den hori, bat batean ateratzen den hori aurretik mamitutako hainbeste gauzaren emaitza dela. Eta bertso batean, lanbro batean bezala, bertso batean kutsatuta azaltzen direla aurretik egindako lan ordu guzti horiek.
|
|
|
Askotan esan izan dugu," puf, lasaiegi niok, hemen ez dator ezer onik", sentitzen baldin badugu erlaxazio
|
handiegia
dela, ez dugu beharbada sorkuntza puntakoa egiten. Ez dakit zenbateraino bihur litekeen, ez dakit biokimika ez dut gehiegi ezagutzen, baina adrenalina sorkuntza ere lika edo bizio txiki bat gugan, baina garbi daukat seguru asko bertsolari baten bizitzan adrenalina kolpe horiek ezinbesteko osagai direla, ohitu egiten garela, eta gainera behar dugula baita ere bizitzaren abiadura sentitzeko.
|
|
|
Ni benetan kontzentrazio maila
|
handi
bat lortzen dudanean, bertsora bakarrik nago, beste guztia itxita dago. Jendeari begira nago baina ez dut jenderik ikusten.
|
|
|
Nik uste beste bertsolari gehienak bezala iritsi naizela puntu batera bertigo hori
|
handiegia
ez sentitzeko. Ez dut gogoratzen azken urtetan behintzat gainditu nauen eta sorkuntzarako blokeatu nauen amildegia sentitu izan dudanik ia inoiz.
|
|
|
Michel Xalbador, Xalbador
|
handiaren
semeak lagunduta, iparraldeko bertso jarduna ezagutuko dugu, urepeleko Xalbadorren etxola bisitatu eta mattinen ahetzeko baserria.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere
|
handiagoa
, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
|
Handiagoa
, sakonagoa
|
|
|
Bertsoaren kasuan" feedback" a oso berezia da beste arte sorkuntza, nik esango nuke, ia denetan baino askoz
|
handiagoa
. Bertsolariak ezin du sortu entzunlearen begirik gabe, entzunlearen konflizidade sakoneko hori gabe.
|
|
|
Bertsolaritza gertatzen dela baina ez dela. Atzean lana
|
haundia
daukala eta benetan plazan ateratzen den hori, ateratzen den hori, aurretik mamitutako hainbeste gauzaren emaitza dela, ezta?
|
|
|
Badago holako zerbait. Plazer
|
handia
dela iruditzen zait sentitzea sortu duzula zerbait, jarri zarela amildegi txiki baten aurrean eta ez zarela erori, sortu duzula, komunikatu duzula eta etxera zoazela. Izugarria da.
|
|
|
Gogo
|
handi
baldin badezu
|
|
|
Garai baten emakumerik ez zan ikusten plazan, gaur egun ikusten dira. Hor salto
|
haundi
bat egin da dudarik gabe, beharbada, saltorik bortitzena, ezta. Baina nik uste bertsoetan oraindik ez dugula lortu naturaltasunez eta lasaitasunez emakumearen mundu intimoa azaltzen, ez?
|
|
|
Orain badago euskaldun dexente, hitzaren jolasarekin gure pentsamenduak tolestatzeko eta botatzeko gaitasunarekin gozatzen duena, eta horrek poza
|
handia
ematen digu guri.
|
|
|
Nik uste aurtengo txapelketa oso oso simbolikoa izan dela, eta hor hartu du indar
|
handia
eta jendearengan ere, nik uste, hainbesteko emoziok sortu dituela horregaitik. Belaunaldi aldaketa bat eman da, bisualizatu da nahiz eta plazetan emana zen belaunaldi aldaketa hori.
|
|
|
Gero Joxe Agirre da gaur egun plazetan dabilen bertsolari zaharren, beste bertsolaritza baten, beste mundu baten ordezkaria dala eta era berean kapaz izan dena gaurko bertsogintzan ez integratzeko bakarrik parte funtseskoa izateko, guretzat sorte
|
haundiz
gurekin oholtza konpartitu du, diskurtso konpartitua du saioa ehunda konpartitu ditugu eta Joxe Agirre den sinbolo horrek txapela jazten dio gaur egungo bertsolaritzaren ordezkariren gazteen belaunaldi horri, ez. Kasu hontan neri.
|