|
2017
|
|
|
Droga honek zuzenean eragindako zenbait heriotza ere agertu dira. Talde berekoa den eta
|
gure artean
aurkitu den azken katinona flakkadelakoa litzateke. Kimikoki, pirrolidinobalerofenona (alfa PVP) litzateke eta profil farmakologikoa MDPVrenaren oso antzekoa du.
|
|
|
Kimikoki, pirrolidinobalerofenona (alfa PVP) litzateke eta profil farmakologikoa MDPVrenaren oso antzekoa du.
|
Gure inguruan
ospe handirik ez duen arren, Estatu Batuetako ekialdean eragin lazgarriak pairatzen ari dira, eta 2015 urtean 63 heriotza esleitu zitzaizkion (12).? –
|
|
|
Baina, zein da egun droga berriek gizartearentzat ekartzen duten arriskua? Izan ere,
|
gure inguruan
duten agerpen eskasa dela-eta, arriskua ez da handia, baina gerora begira, arriskua lazgarri bilaka daiteke. Arazo horri irtenbidea aurkitu nahian, hainbat elkarte sortu dira kaleko drogak aztertzeko.
|
|
|
Egun
|
gure inguruan
substantzia psikoaktibo berrien agerpena oso garrantzitsua ez bada ere, balizko arriskua oso handia da. Izan ere, substantzia berri gehienak ez daude legez kanpo.
|
|
|
Egun,
|
gure artean
substantzia psikoaktibo berriek duten agerpena oso eskasa bada ere, gero eta handiagoa da urtez urte. Substantzia horien zenbatekoa eta merkaturatzea mugaezina denez, talde horrek gizarteari eragin ahal dizkion balizko kalteak zenbatezinak dira.
|
|
|
Bihotzekoa jasaten duten emakumezkoak gizonezkoak baino zazpi bat urte zaharragoak izaten dira, emakumeen batez besteko adina 67,9 urteen artean egoten da (8, 9); 71,6 urte da emakumeen batez besteko adina
|
gure
ikerketan. Adin diferentzia hori estrogenoek endotelioa babesten dutelako dela uste da.
|
|
|
Bihotzekoen arrisku faktoreak berdinak izaten dira gizonezko zein emakumezkoentzat. Arrisku faktore klasikoen artean
|
gure
datuen arabera, emakumeen artean hipertentsio kasu gehiago zeuden gizonezkoen artean baino. Nahiz eta gure datuetan ikusitako diferentzia hori adinaren ondorioa izan, literaturak dio hipertentsioak lotura estuagoa duela MIArekin emakumeen kasuan:
|
|
|
Arrisku faktore klasikoen artean gure datuen arabera, emakumeen artean hipertentsio kasu gehiago zeuden gizonezkoen artean baino. Nahiz eta
|
gure
datuetan ikusitako diferentzia hori adinaren ondorioa izan, literaturak dio hipertentsioak lotura estuagoa duela MIArekin emakumeen kasuan: populazioari egotzitako arriskua% 36koa da emakumeen artean, hau da, hipertentsioa kontrolatuko balitz, STISKA arriskua% 36 gutxituko litzateke (12).?
|
|
|
Zenbait ikerketak (4, 5, 8, 9) erakutsi digute iskemia denborak luzeagoak izaten direla emakumeen artean, besteak beste, beranduago jartzen baitira harremanetan osasun sistemarekin.
|
Gure
ikerketan sintomak hasi eta LHMrako tartea 110 (56,5) minutukoa da emakumeen artean eta 77 (40) minutukoa gizonezkoen artean. Iskemia denbora zenbat eta luzeagoa izan, orduan eta ondorio larriagoak izango ditu IAk bihotzean.
|
|
|
Ikerketa ezberdinek hilgarritasun tasak adinarekin doitu ondoren ondorio ezberdinak atera dituzte, hala nola van der Meerek argitaratutako metaanalisiaren (9) arabera, sexua konfusio faktorea den bitartean, American Heart Associationek 2016an ateratako adierazpenean dio adinaren eta sexuaren artean interakzioa dagoela.
|
Gure
ikerketan ikusitakoaren arabera, adinak modifikatzaile gisa jokatzen du, ondorioz ezin dezakegu esan ezberdintasunik dagoenik bihotzekoa jasaten duten emakumeen eta gizonezkoen hilgarritasun tasan.
|
|
|
Circulationaldizkariak bere azken zenbakian plazaratutako gai horri buruzko azterketak dio ezen, oro har, gaixo horiek bihotz hodietako gertakizun bat izateko arrisku handiagoa dutela, hala nola SKA, bihotz gutxiegitasuna eta iktusa (22). Ez da aztertu
|
gure
ikerketan arteria koronarioen lesioetan sexuen arteko diferentziarik ote zegoen. Bestalde, ospitalizazio garaiko gaixoen maneiua edota konplikazio kopurua ere ez dira aztertu.
|
|
|
Gipuzkoan haurdunen artean agertutako listeriosi kasuen ezaugarri epidemiologikoak zehaztea eta jarraibide terapeutikoak zeintzuk izan behar diren adieraztea. Aldi berean,
|
gure
zerbitzuan arrisku taldeak daudela kontuan izanik, haurdunak eta fetuak zein jaioberriak, diagnostiko goiztiar bat egiteko protokolo bat eraiki da. Bestetik, gaixotasun infekzioso bat denez, biztanleei zuzendu beharreko gomendio eta prebentzio neurriak zehaztu nahi izan ditugu, horretarako gomendio neurriak modu argi batean adieraziz.
|
|
|
Donostia Ospitaleko Epidemiologia Zerbitzuak emandako datuei esker,
|
gure
autonomia erkidegoan izandako kasuen kontaketa bat egin da; eta, zehazki, Gipuzkoan izandako azken urteotako listeriosi kasuen bilaketa klinikoa eginez, zehaztu ahal izan da zein izan den haurdun eta jaioberrien kasuen ezaugarri eta bilakaera.
|
|
|
|
GU
|
|
|
Infekzioaren ezaugarriei dagokienez,
|
gure inguruan
kasu gehienak haurdunaldiaren lehengo hiruhilekoan gertatu dira. Literaturak dioenez, listeriosi kasu gehienak 1/ 2a, 1/ 2b eta 4b anduiek eragindakoak izan dira.
|
|
|
Literaturak dioenez, listeriosi kasu gehienak 1/ 2a, 1/ 2b eta 4b anduiek eragindakoak izan dira.
|
Gure inguruan
ordea, 1 eta 1a anduiak izan dira isolatu direnak.
|
|
|
Lortutako datuen arabera,
|
gure
lurraldeko listeriosi kasuen igoeraren ondorioz prebentzio neurriak areagotu behar direla atzeman dugu. Behaketa honen ostean, infekzio bide nagusia elikagai kutsatuen bidezkoa dela ohartu gara.
|
|
|
Elikagaien inguruko heziketa egokia eta lehen mailako prebentzio neurriak funtsezkoak dira beraz; eta
|
gure
kasuan haurdunei zuzenduko gatzaizkie batez ere.
|
|
|
|
Gure
eskerrik beroenak Gipuzkoako Epidemiologia Zentroari, emandako laguntza eta datuengatik.
|
|
|
|
Gure
eskerrik beroenak ikerkuntzan lagundu duten Garikoitz Beitia, Eneritz Gómez Lázaro, Arantxa Azpiroz, Amaia Arregi eta Joana Pérez Tejadari.
|
|
|
Minbiziari aurre egiteko, organismoak immunitate sistema aktibatu eta hanturazko zitokinak jariatzen ditu. Azken horiek depresio nahasteetan duten garrantzia nabarmena da (4) eta, hortaz, depresio nahasteen hanturazko hipotesia da
|
gure
aztergaia.
|
|
|
Hainbat autorek diotenaren arabera, estres egoeretan askatutako glukokortikoideen erregulazio okerra gauzatzean, depresio jokabidea eragingo luketen prozesu biologikoak areagotu egiten dira (10). Hala ere, estres egoeren aurrean ez dugu denok berdin erantzuten, eta norbanakoen estrategia ezberdinek uste dugun baino zerikusi handiagoa izan dezakete
|
gure
garunean, estresak eragiten dituen ondorioak baldintzatu baititzakete (11).
|
|
|
Berezitasun horien adibide argia eskizofrenia da.
|
Gure
lanaren helburua zera da: eskizofreniadun gaixo elebidunetan azterketa psikopatologikoa ama hizkuntzan eta bigarren hizkuntzan egitean topatu diren ezberdintasunak landu dituzten ikerketak identifikatu eta emaitzak laburbiltzea.
|
|
|
Entzutezko haluzinazioei dagokienez, ezberdinak zirela ama hizkuntzan edo bigarren hizkuntzan, lehen hizkuntzan nagusiki entzuteko joerarekin ere.
|
Gure
testuinguru soziala elebiduna izanda, aurkikuntza hauek kontuan hartu beharrekoak direla uste dugu, eta gaixo psikotiko elebidunen azterketa psikopatologikoa bi hizkuntzak erabiliz egitea izango litzatekeela egokiena.
|
|
|
Testuinguru elebidun gehienetan, osasun arloan lingua franca edo komunikazio hizkuntza erabiltzea da joera, ama hizkuntza izan ez arren gehiengoak ezagutzen duen hizkuntza.
|
Gure
kasuan, Euskal Autonomia Erkidegoan, gaur egun oraindik osasun sistema publikoko komunikazio hizkuntza gaztelania da. Bai gurean eta bai beste testuinguru elebidun batzuetan dagoen joera horrek aurresuposatzen du gaixo elebidunak sintomak hizkuntza batean edo bestean berdin adieraziko dituela, gaixotasun psikiatrikoen kasuan aurresuposizio hori ziurtzat nekez eman daitekeen arren.
|
|
|
Gure kasuan, Euskal Autonomia Erkidegoan, gaur egun oraindik osasun sistema publikoko komunikazio hizkuntza gaztelania da. Bai
|
gurean
eta bai beste testuinguru elebidun batzuetan dagoen joera horrek aurresuposatzen du gaixo elebidunak sintomak hizkuntza batean edo bestean berdin adieraziko dituela, gaixotasun psikiatrikoen kasuan aurresuposizio hori ziurtzat nekez eman daitekeen arren.
|
|
|
Beraz, eta aipatu dugun moduan, hizkuntzak osasun mentalaren azterketan duen garrantzia susma dezakegun arren, gaixo elebidunen hizkuntza aukerak artatze psikiatrikoan duen eragina ikertu duten argitalpenak gutxi dira.
|
Gure
lanaren helburua da gaixo eskizofreniko elebidunetan sintoma psikotikoen azterketa ama hizkuntza eta bigarren hizkuntza erabiliz egin diren ikerketak identifikatu eta emaitzak laburbiltzea.
|
|
|
Azken aipamen moduan,
|
gure
gizarte gero eta pluralago honetan, ama hizkuntza gisa ez euskara ez gaztelania daukaten ez diren pertsonak topa ditzakegu, eta garrantzitsua litzateke interpretazio zerbitzu egokiak edukitzea haien beharrizanei ere aurre egiteko.
|
|
|
1 taulan bi sailkapenok deskribatzen ditugu. Dena den,
|
gure
ikerketa taldeak ikusi du Determinanteetan Oinarrituriko Sailkapenak hainbat arazo dituela, talde berean bilakaera ezberdineko pazienteak sartzen dituelako: organo gutxiegitasun mantendua duten pazienteak, baina nekrosi infektaturik garatzen ez dutenak batetik; eta organo gutxiegitasun mantendurik ez dutenak, baina nekrosiaren infekzioa garatzen dutenak bestetik.
|
|
|
|
Gure
ikerketaren helburuak ondorengoak dira: lehenik, ADHNaren prebalentzia Gipuzkoako lagin batean ezagutzea, eta, bigarrenik, ADHNak haurdunaldiko tabako esposizioarekin duen lotura ikertzea.?
|
|
|
Zehazki,
|
gure
ikerketako datuak biltzeko, haurdunei 2006ko maiatzetik 2008ko urtarrilera arte egin zitzaien jarraipena. Ikerketan parte hartu ahal izateko, irizpideak hauek izan ziren:
|
|
|
Hasierako momentuan aukeratutako emakumeen% 56k onartu zuten parte hartzea (kohorte guztiak kontuan harturik). Gipuzkoako kohortearen kasuan(
|
gure
lagina), parte hartze ezaren arrazoiak jaso ziren: % 27,6k ez zuen parte hartu nahi izan,% 30,3k denborarik ez zuela esan zuen,% 9,3k interesik ez zuela eta% 32,7 ezin izan zen lokalizatu aukeratuak izan ondoren.
|
|
|
Arreta defizitaren diagnostikoa egiteko baldintza (6 sintoma edo gehiago) 3 mutilek betetzen zuten; neska batek eta bi mutilek hiperaktibitatearen diagnostikoa eta bi mutilek ADHN mota nahasia erakusten zuten. Guztira 8 ume;% 2,5eko prebalentzia sumatzen da
|
gure
laginean,% 0,6 neskengan eta% 4,3 mutilengan (ez da taulan azaltzen).
|
|
|
|
Gure
ikerketaren emaitzekin bat eginez, beste lan batean tabakoak ADHNaren garapenarekin zerikusirik ez duela ikusi da, baina mutilek neskek baino arrisku handiagoa dutela ADHNa garatzeko. Sexu bereizketa horren arrazoia ingurune faktoreen menpe bide dago; izan ere, mutilak ingurune faktoreekiko sentikorragoak direla ikusi da neskak baino (3), eta ingurune faktoreak ADHNaren erantzule garrantzitsua direla onartuz, mutilek ADHNa izateko arriskua handiagotua dago modu ez zuzenean.?
|
|
|
ikerketan jarraitzen zutenek maila sozial altuagoa eta goragoko ikasketak zituztela bertan behera uzten zutenek baino (12). Horrek ere eragina eduki zezakeen
|
gure
laginean aurkitu dugun tabako azturan eta ADHNaren prebalentzia baxuan. Hala ere, ADHNaren diagnostiko kopurua handiagoa izan duten ikerketetan ere (11), ez da loturarik aurkitu.
|
|
|
Horretaz gain,
|
gure
ikerketan ez da aurkitu haurdunaldiko tabako esposizioaren eta ADHNa garatzeko arriskuaren arteko erlazio esanguratsurik. Beste ikerketa batzuek azaldu duten harreman hori familia barnean parte hartzen duten nahaste faktore ugarik azal dezakete, baina ez tabakoak umetoki barnean izan dezakeen eraginagatik.
|
|
|
Beste ikerketa batzuek azaldu duten harreman hori familia barnean parte hartzen duten nahaste faktore ugarik azal dezakete, baina ez tabakoak umetoki barnean izan dezakeen eraginagatik. Horrela, ADHNaren eta haurdunaldiko tabako kontsumoaren artean lotura baldin badago ere, txikia dela erakusten du
|
gure
ikerketak.
|
|
|
Arreta defizitaren diagnostikoa egiteko baldintza 3 mutilek betetzen zuten, neska batek eta bi mutilek hiperaktibitatearen diagnostikoa eta bi mutilek ADHN mota nahasia erakusten zuten. Guztira% 2,5eko prebalentzia sumatzen da
|
gure
laginean;% 0,6 neskengan eta% 4,3 mutilengan. Mundu mailako prebalentziarekin(% 5) alderatuz (1) lagin honetakoa baxua da.
|
|
|
Mundu mailako prebalentziarekin(% 5) alderatuz (1) lagin honetakoa baxua da. Hala ere, beste ikerketa batzuetako prebalentziak ez dira
|
gurearen aldean
hain ezberdinak: % 1,7 (10),% 2 (6),% 2,1 (11) eta% 2 (9).
|
|
|
Aipatutako azken ikerketa horretan 7 urtetik beherako haurren ADHNaren prebalentzia <% 1 zen; aldiz, 14 urte inguru zituzten haurren ADHNaren prebalentzia% 4,3ra igo zen. Kontuan hartuta
|
gure
populazioan ADHNaren diagnostikoa ezartzeko DMS IV galdeketa haurrek 4 urte zituztenean egin zela, adin baxuari egotzi dakioke, neurri batean, prebalentzia baxua.
|
|
|
Izan ere, ikerketa daniar batek maila sozial baxuarekin erlazionatzen zuen (6). Maila sozialarekin baino gehiago
|
gure
ikerketan ADHNa gurasoen ikasketa maila baxuarekin lotzen da. Beste aldagai inportantea amaren adina izango litzateke.
|
|
|
Beste aldagai inportantea amaren adina izango litzateke.
|
Gure
emaitzetan ez da esangurarik sumatzen, baina kontuan izan behar dugu% 2ra ez zirela iristen 25 urtetik beherakoak, aldakortasun txikia erakutsiz.
|
|
|
Arreta defizitaren eta hiperaktibitatearen nahasmendua (ADHN) umeengan arazo hedatua da
|
gure
gizartean. Haurdunaldian tabako kontsumoarekin lotu izan da hainbat ikerketatan, baina lotura kausal hori ondo finkatu gabe dago gaur egun. Ikerketa honen helburua zera da:
|
|
2018
|
|
|
Hala ere, farmakoagatiko apetitu galera hori nozitzen duten gehienek ez dute pisu galerarik izaten. Era berean,
|
gure
esperimentuko saguen janari kontsumoa murriztu badu ere, benlafaxinak ez du gorputz pisuan eraginik izan. Kortex prefrontalean, berriz, benlafaxinak 5HIAA maila handitzea eragin du, eta farmakoaeta estresafaktoreen artean elkarrekintza esanguratsurik aurkitu ez bada ere, emaitza hau tentuz hartu beharrekoa da.
|
|
|
Hori horrela izan daiteke obesitatea gero eta gehiago ageri baita adin goiztiarretan, eta horrek bizitzan zehar beste patologia batzuk izateko arriskua gehitzen du, hala nola HTA eta diabetesa (1,2). Aldiz, adin ertainekoen eta nagusien taldean HTA pairatzen zuten pertsonak gailentzen ziren, hori normala da, HTA
|
gure
gizarteko nagusien herenak sufritzen baitu eta beste herena prehipertentsoak dira (15).? –
|
|
|
Eta bestetik, arazoa egon daiteke odoleko glukosa maila eta haren garrantzia zein den ez dakitelako.
|
Gure
ustez datu horiek pentsatzera eraman behar gaituzte, batez ere mota horretako pertsonekin lan egiten dugunok, zeren kasu askotan erakutsi nahi diegu, adibidez, nola eragiten duen jarduera fisikoak haien patologian, baina garrantzitsuagoa da haien patologia ezagutzea (14).
|
|
|
Bestalde, patologia desberdinei bideratutako programa terapeutikoak, hau da, jarduera fisikoa eta nutrizio programak oso urriak dira
|
gure inguruan
eta horiek sustatzea ondo egongo litzake. Gainera, komenigarria ikusten dugu jarduera fisikoan adituak diren pertsonak patologia hauek dituzten pertsonentzat eskuragarri izatea osasun zentro edo ospitaletan, kasu bakoitza aztertu ondoren aholkuak eta gomendioak eman ahal izateko.
|
|
|
Kontzeptu bat izendatzeko termino bat baino gehiago izatearen arrazoia ez da beti berdina izan. Anatomiaren eremura etorrita, esaterako, Terminologia Anatomica latinezko nomenklaturaren araberako terminoak eta terminologia tradizionalaren araberakoak daude
|
gure inguruko
hizkuntzetan. Euskarara ere ekartzen dira horiek, baina, gainera, askotan gertatzen da euskarazko betiko hitzak egotea kontzeptu horietarako.
|
|
|
Haurdunaldiko amaren tabako kontsumoak jaiotzean pisu baxuko umeak izateko arriskua handitzen duela jakina da, baina hori ez da lan honen ikerketaren ardatza izan.
|
Gure
ikerketan ez da aurkitu GParekin loturarik zeukanik. Faktore horrek maila sozioekonomikoarekin lotura dauka, maila baxuagoko familiek gehiago erretzen dutelako (13).
|
|
|
Gipuzkoako umeen GParen prebalentzia oso altua azaltzen da
|
gure
lanean. Kontuan izanda obesitatea ekidin daitekeen gaixotasuna dela, honen prebentzioari eta zaintzari behar duten garrantzia eman behar zaio, ahalegin hori eraginkorra izan daitekeela ikusita (27).
|
|
|
Lehenik eta behin eskerrak eman nahi dizkiegu ikerketa hau posible egin duten familia eta haurrei. Gainera, lan asistentziala aurrera eraman zuten Zumarragako Ospitaleko eta Osasun Zentroetako langileei ere
|
gure
esker onak adierazi nahiko genizkieke. Baita proiektu hau aurrera eramateko euren oniritzia eman duten erakundeei ere:
|
|
|
Ildo horretan, Gipuzkoako Trauma Sistemak
|
gure
lurraldean dauzkagun zentroak integratzen ditu, emergentziekin batera, ondo lotutako sare baten barne. Eta sare horren erdian kokatzen da Donostia Unibertsitate Ospitalea, zeinak baliabide guztiak eskura dituen larriki zauritutako gaixoek dituzten behar guztiei aurre egiteko.
|
|
|
Gipuzkoako Trauma Batzordea 2010 urtean sortu zen Orduz geroztik, hainbat ekimen bultzatu ditu paziente traumatikoaren atentzioa hobetzeko asmoz. Hilero biltzen dira partaideak Donostia Unibertsitate Ospitalean, eta, datuak aztertzeaz gain,
|
gure
sistema eguneratua mantentzeko azkeneko argitalpen eta joerak eztabaidatu eta haien ezartzea baloratzen du. Halaber, programak garatu eta ikastaroak antolatzen ditu, sistemaren parte diren profesional guztiei zuzenduak, adostutako jarraibideak eta protokoloak ezagutarazi eta haien betetzea ziurtatzeko.
|
|
|
Ondorioz,
|
gure
lurraldean zauritutako pazienteei punta puntako atentzioa ematen zaie. Eta zenbakiek hala adierazten dute:
|
|
|
Eta zenbakiek hala adierazten dute: azkenengo hamarkadan, ospitalean ingresatutako traumatizatu larrien hilkortasuna% 16,7tik (2010 urtean)% 8,77ra (2016an) jaitsi da
|
gure
lurraldean, Espainia mailan% 15 inguruan mantentzen delarik (16).
|
|
|
Errealitate horrek Trauma Sistema baten barnean antolatzera bultzatzen ditu zentrook. Ildo honi jarraituz, Gipuzkoako Trauma Sistemak
|
gure
lurraldean dauzkagun zentroak integratzen ditu, emergentziekin batera, ondo lotutako sare baten barnean. Era berean, Gipuzkoako Trauma Batzordea osatu zen 2010 urtean, espezialitate ezberdinen kideak biltzen dituena.
|
|
|
Era berean, Gipuzkoako Trauma Batzordea osatu zen 2010 urtean, espezialitate ezberdinen kideak biltzen dituena. Orduz geroztik, hainbat ekimen bultzatu dira paziente traumatikoaren atentzioa hobetzeko asmoz, azken hamarkadan ingresatutako traumatizatu larrien hilkortasuna% 16,7tik% 8,77ra jaitsi delarik
|
gure
lurraldean. Horrenbestez, argi geratzen da Trauma Sistemak erreminta baliagarriak direla eskura dauden baliabideak modu egokian kudeatzeko eta zauritutako pazienteei atentziorik onena emateko.
|
|
|
2016 urtean 1,4 milioi pertsona hil ziren trafiko istripuetan, hau da, egunero ia 4.000 gizabanako inguru hil ziren errepideetan (1) (2).
|
Gure
lurraldean kopuru hori murriztea lortu dugu, prebentzioan zein atentzioan ezarritako neurriei esker: horien artean daude, besteak beste, errepideen hobekuntza eta ibilgailuen aurrerabideak segurtasunaren aldetik, lege berrien garapena eta populazioa kontzientziatzeko mezuak komunikabideetan, eta atentziorako sare integratua osatzea.
|
|
2019
|
|
|
Asimovek 1950eko hamarkadan irudikatutako Multivac bat izango al dugu
|
guk
etorkizunean. Neurri handi batean, gure ahalmenaren araberakoa izango da erantzuna, hots, galdera bakoitzari erantzuten dioten datu base egokiak eraikitzeko ahalmenaren araberakoa...
|
|
|
Asimovek 1950eko hamarkadan irudikatutako Multivac bat izango al dugu guk etorkizunean? Neurri handi batean,
|
gure
ahalmenaren araberakoa izango da erantzuna, hots, galdera bakoitzari erantzuten dioten datu base egokiak eraikitzeko ahalmenaren araberakoa... Eta, nolanahi ere, galdera asko erantzunik gabe geratuko dira.
|
|
|
Gaur egun aukera ezin hobea dugu erronka hau gauzatzeko: gaur egungo osasun arloko informazio sistemak izugarri hobetu dira, historia klinikoa aspalditik dago digitalizatua eta egunero osasun arretaren inguruko informazio edo datu ugari gordetzen dira
|
gure
datu baseetan. Egunero pilatzen diren datu horiek egituratuak edo ez egituratuak izan daitezke eta iturri anitzetatik jaso daitezke.
|
|
|
3.6 Egokia al da
|
gure
praktika. Zero kalte.
|
|
|
Ondorioz, gaixoari larritasuna eta antsietatea sortzen dizkiogu. Horrez gain, irudi erradiologikoko azterketen kasuan,
|
gure
gorputzeko ehunek ehun urte daramatzate erradiazioa jasaten.
|
|
|
Siddharta Mukherjee, Pulitzer saria irabazi zuen onkologoak, hau idatzi zuen: . Medikuen erresistentzia pazienteei zainketa aringarriak ematearen kontra hainbesterainokoa zen non nahiago zuketen
|
guri
begietara begiratu behar ez izatea, esaten genienean biziak salbatzeko ahalegina egiteari utzi lioketeela, eta duintasunak salbatzen hasi. Medikuek alergia zioten heriotzaren usainari.
|
|
|
Bertan esaten dugu: . Osasuna, zalantzarik gabe, pertsona orok gehien miresten dituen balioetako bat da; are gehiago, osasunari esker dedikatu gaitezke
|
gure
bizitzako asmo eta helburuetara energia guztekin, eta gure ahalmenak behar bezala garatu. Horrez gain, lehen mailako faktore makroekonomikoa ere bada.
|
|
|
Bertan esaten dugu: . Osasuna, zalantzarik gabe, pertsona orok gehien miresten dituen balioetako bat da; are gehiago, osasunari esker dedikatu gaitezke gure bizitzako asmo eta helburuetara energia guztekin, eta
|
gure
ahalmenak behar bezala garatu. Horrez gain, lehen mailako faktore makroekonomikoa ere bada.
|
|
|
Horretarako, eredu multibarianteetan sartu genituen aldagaiek hiru hauetako baldintza bat bete behar zuten: T4arekin erlazioa izatea (p balioa gehienez 0,10); esposizioari loturiko balioa% 10 aldaraztea; edota
|
guretzat
esanguratsua izan ez arren, literaturan garrantzitsutzat jotzea. Eredu multibariantean aukeratutako aldagaiak hauek izan ziren:
|
|
|
Janssen et al. ek proposatu dute PM2.52.5 partikulek areagotu egiten dutela T4 T3 bilakatzea, 2 deiodinasaren aktibitatea induzituz; era berean, PM aren eta T4 librearen artean alderantzizko erlazioa aurkitu zuten. Bestalde,
|
gure
emaitzek bezala, Howe CGk eta taldekideek haurdunaren PM2.5 ekiko esposizioa jaioberriaren T4 kontzentrazio altuekin erlazionatuta dagoela iradoki dute, eta haratago joan dira haurdunaldiaren zein astetako esposizioak duen eragina aztertuta.? –
|
|
|
Bestalde, bai Trumph eta kideek9eta bai Linding Andersenen taldeak (23) lehen hiruhilekoan iodoa osagarritzat hartzeak jaioberriaren TSH maila igoarazten duela ondorioztatzen dute.
|
Gure
lanean ikusi dugunez, iodorik ez hartzeak tiroxina maila altuagoa sor dezake. Ikerketa gehiago argitaratu ahala, interesgarria izango da jaiotzeak sortzen duen estresak zein amak iodoa hartzeak edo ez hartzeak tiroxina mailarekin erlaziorik duenetz ikustea.
|
|
|
Emaitza horiek bat egiten dute bibliografian aurki daitekeenarekin (22), (24), (25). Aitzitik, beste batzuetan ez bezala,
|
gure
ikerketan ez dugu ikusi haurdunaldian alkohola (23) edateak, tabakoa erretzeak (5), (9), (27) ezta zigarrokinen kea arnasteak (5), (6), (27) ere jaioberrien T4 mailarekin erlaziorik dutenik.
|
|
|
Janssenek eta kideek halaxe egin zuten, suspentsioan dauden partikulen eta zilbor hesteko hormona tiroideoen arteko asoziazioa aztertu zutenean (6). Aitzitik,
|
guk
T4 totala erabili dugu, Howek eta kideek bezalaxe (7), librea erabili beharrean. Kontuan hartu behar da hori, lan hau beste ikerketa batzuekin alderatu nahi dugunean.?
|
|
|
Esposizioaren eta efektuaren arteko erlazioa esanguratsua dela atera zaigu lan honetan, eta aldagai nahasle ugari kontuan hartu baditugu ere, gerta daiteke erlazio hori nahas dezakeen besteren bat egotea.
|
Gurea
baino lagin handiagoak sendotasuna emango lioke emaitzari. Ikerketa lerro honetan lan egiten jarraitu behar dugu, hortaz, emaitzei sendotasuna emateko, datu gehiago lortuz eta mekanismo fisiologikoak ulertuz.
|
|
|
Ehunaren berriztapen prozesu naturalean parte hartzen dute, ehun eta organoen homeostasian.
|
Gure
gorputzeko zelula ama arruntek eta minbizi zelula amek antzekotasun handia dute. Izan ere, gizakiaren gorputzaren garapena gidatzen duten mekanismoak minbiziaren sorkuntzaren mekanismoekin parekatzen dira.
|
|
|
APA estiloa (3) edo Joana Albret Bibliotekonomia Mintegiak proposatutakoa (4). Hala ere, eta
|
guk
dakigunez, Vancouver estiloa orain arte ez da euskaratu eta medikuntza arloan gehien erabilitako estiloa denez, funtsezkoa iruditu zaigu proposamen bat luzatzea.
|
|
|
hitza erabiltzea aukeratu dutenak.
|
Guk
azken hori erabiltzea erabaki dugu.
|
|
|
Aipatutako Citing Medicine liburuan dokumentu mota guztietako erreferentziak nola egin azaltzen da. Aldiz,
|
gure
euskarazko bertsioan, medikuntzan gehien erabiltzendiren dokumentuak hartu ditugu adibideak emateko.? –
|
|
|
Eta zer egin genezake osasun langileok
|
gure
egunerokoan?
|
|
|
Nabarmena da osasun langileok arazoaren kontzientzia hartu beharra daukagula
|
gure
egunerokotasunean ahal ditugun neurriak hartzeko.
|
|
|
Bai farmazialariok eta bai medikuok, urteetan zehar antibiotikoak modu arinean preskribatu eta dispentsatu izan ditugu, horrek dakartzan ondorioetan pentsatu gabe. Egoera hori nabarmen aldatzen ari den arren, oraindik
|
gure
egunerokoan egoera ezberdinetan aurkitzen dugu geure burua:
|
|
|
Batzuetan,
|
gure
kontsulta eta farmazietan presioa jasaten dugu pazienteen aldetik antibiotikoak preskribatzeko eta dispentsatzeko, eta ondorioz behar ez diren antibiotikoak ematen dizkiegu. Egoera hori gertatzen zaigunean gai izan behar dugu antibiotikoa eskatzen ari zaigunari azalpen egokiak emateko denbora hartu eta gure mezua sinetsarazteko.
|
|
|
Batzuetan, gure kontsulta eta farmazietan presioa jasaten dugu pazienteen aldetik antibiotikoak preskribatzeko eta dispentsatzeko, eta ondorioz behar ez diren antibiotikoak ematen dizkiegu. Egoera hori gertatzen zaigunean gai izan behar dugu antibiotikoa eskatzen ari zaigunari azalpen egokiak emateko denbora hartu eta
|
gure
mezua sinetsarazteko.
|
|
|
Datu horrek, berriro, formakuntzan jartzen du ardatza, preskripzioen egokitasunaren eragile bezala. Osasun langileok sekulako erantzukizuna daukagu
|
gure
heziketa mantentzeko garaian.
|
|
|
Farmazialariok ere estrategia horiek defendatu behar ditugu
|
gure
botiketan, medikuarekin eskutik.
|
|
|
Ezin dugu ukatu, osasun langileok aktore protagonistak garela auzi honetan eta hainbat eta hainbat interbentzio egin ditzakegula
|
gure
egunerokoan. Batzuetan hainbat eremutan interbentziorik egiteko aukerarik ez dugula senti dezakegu.
|
|
|
Batzuetan hainbat eremutan interbentziorik egiteko aukerarik ez dugula senti dezakegu. Hori neurri batean egia da, baina bestalde
|
gure
ekintza txikiekin pixkanaka asko lor dezakegu.
|
|
|
Arazo hau amesgaizto bihur ez dadin gehiago itxaron gabe lanean jarri beharra daukagu,
|
gure
ondorengoen etorkizuna gure egungo ekintzetan hasten baita.
|
|
|
Arazo hau amesgaizto bihur ez dadin gehiago itxaron gabe lanean jarri beharra daukagu, gure ondorengoen etorkizuna
|
gure
egungo ekintzetan hasten baita.
|
|
|
Mundu mailan arazo honen inguruan dagoen kontzientzia maila nabarmen areagotzen ari da eta herrialde desberdinetan, modu koordinatuan, ekintza eta plan ugari martxan jartzen ari dira arazo honi aurre egiteko. Osasun langileok
|
gure
egunerokoan egoera honen aurrean gure esku dagoen guztia egin beharra daukagu, gure ondorengoek osasunari dagokionez etorkizun hobea izan dezaten.
|
|
|
Mundu mailan arazo honen inguruan dagoen kontzientzia maila nabarmen areagotzen ari da eta herrialde desberdinetan, modu koordinatuan, ekintza eta plan ugari martxan jartzen ari dira arazo honi aurre egiteko. Osasun langileok gure egunerokoan egoera honen aurrean
|
gure esku
dagoen guztia egin beharra daukagu, gure ondorengoek osasunari dagokionez etorkizun hobea izan dezaten.
|
|
|
Mundu mailan arazo honen inguruan dagoen kontzientzia maila nabarmen areagotzen ari da eta herrialde desberdinetan, modu koordinatuan, ekintza eta plan ugari martxan jartzen ari dira arazo honi aurre egiteko. Osasun langileok gure egunerokoan egoera honen aurrean gure esku dagoen guztia egin beharra daukagu,
|
gure
ondorengoek osasunari dagokionez etorkizun hobea izan dezaten.
|
|
|
Gertakari hauek guztiak, antibiotikoen miraria, ren lelopean izendatu izan dira eta
|
gure
arbasoek eta egungo aitona amonek ondo ezagutu dituzten fenomeno miragarri honen ondorioek ondorengo belaunaldietan gure guztion, oroimen historikoan, jarraitzen dute oraindik ere.
|
|
|
Gertakari hauek guztiak, antibiotikoen miraria, ren lelopean izendatu izan dira eta gure arbasoek eta egungo aitona amonek ondo ezagutu dituzten fenomeno miragarri honen ondorioek ondorengo belaunaldietan
|
gure
guztion, oroimen historikoan, jarraitzen dute oraindik ere.
|
|
|
Jarduera fisikoak eragindako urdail hesteetako sintomek eragin handiak izan ditzakete kirol jardueren emaitzetan. Sintoma horiek gehienek jarduera fisikoak
|
gure
organismoetan eragindako aldaketa fisiologikoetan dute oinarria. Aldaketa fisiologiko horietako batzuk dira:
|
|
|
|
Gure
organismoa gai da berak sortutako beroa kanporatzeko. Lau mekanismo ditu horretarako:
|
|
|
Ikerketa hau beste xede biztanleria batzuetan errepikatu litzateke emaitzak orokortu ahal izateko. Bestetik, parte hartzea borondatezkoa zenez, baliteke boluntariotzarako joera profil psikologiko edo emozional konkretuekin lotuta egotea, eta hortaz,
|
gure
laginak errealitate orokorra ez islatzea.
|
|
|
Bularreko minbizia gainditutako emakumez osatutako
|
gure
laginean, depresioa eta antsietatea dutenek kortisol maila handiagoak dituzte, estres erantzuna erregulatzeaz arduratzen den HPA ardatzaren funtzionamendu egokia eten den seinale, eta emakumeek bizitako egoera gainditu eta egunerokotasunera egokitzeko izan dezaketen zailtasunaren seinale. Izan ere, estres iturri izan daitezkeen kezka psikosozial garrantzitsuak hauteman dira populazio honetan:
|
|
|
Atxikipen falta handitu daiteke tuberkulosia bezalako gaixotasunetan, non tratamenduak luzeak diren (hilabeteak) eta, ondorioz, eragin desiragaitzak agertzeko probabilitatea altua. Hala ere, kontuan izan behar da
|
gure
lanean tratamendua bete ez dutenen taldea, txikia izateaz gain, nahiko heterogeneoa dela. Horrela, askotan amaitu gabeko tratamendua kontsideratzen da pazientearen jarraipena egitea ezinezkoa den kasuetan, eta, ondorioz, atxikipena ezezaguna denean (adibidez, EAEtik kanpo bizitzera joan diren kasuak).
|
|
|
|
Gure
lanean ikusi denez, 2017an tuberkulosiaren tasa estandarizatuen arrazoiak 2003an baino txikiagoak izan dira. Horrek adieraziko luke aztertutako denboraldiaren bukaeran gabezia mailen arteko ezberdintasuna hasieran baino txikiagoa dela.
|
|
|
Espiritualtasuna haurrekin edo nerabeekin edota horien familiarekin lantzeko orduan, ohikoa izaten da. Zergatik
|
gure
seme alabari??,. Zein da bizitzaren zentzua??, bezalako galderak entzutea.
|
|
|
Amaitzeko, pediatriako gaixoen berezitasunak kontuan izanik, haiekin komunikatzeko erizainei formakuntza espezifikoa eskaintzea ezinbestekoa den arren,
|
gure inguruan
gaiaren inguruan formatzeko dauden aukerak urriak dira. Horregatik, formakuntza saioak sustatu eta gaiari dagokion garrantzia ematea komeni dela ikusi da.
|