|
2015
|
|
|
Yolanda Mendiolak aurkezten du, eta zenbait atal dauzka: idazleei elkarrizketak, nobedadeak, irakurle eta liburu saltzaileen gomendioak eta booktuberrenak,
|
besteak
beste. Zer den booktuber bat?
|
|
|
Zer dirudien ezdeusa, ezta, bertso bat osatu izanak, bakarra, hamarreko handia zen gutxienez, nahiz eta antza denez hori ere baden nire bertso ezjakintzan gaizki ulertu dudan zerbait, akaso meritu handiena ez delako silaba gehiago betetzea ezpada gutxiagorekin esatea esan beharreko guztia; edonola ere, badirudi ezdeusa ezta, bertso bakar horrek hamaika plazetako hamaika aleen alboan; bat batean osatu banu, behintzat. Dena dela, bakarra izan arren ondo gogoan dut,
|
besteak
beste deskubrimendua egin zutenek bidali didatelako pieza ez behin ezpada bi bider, emailez eta whatsappez, eta atzera begira balio izan didalako hantxe 10 urte freskorekin Gipuzkoako ez naiz akordatzen zer herritan idatzi nuen hark, neure buruari analisi txiki bat egiteko eta erronkatxoa jotzeko.
|
|
|
euria ari du zarra zarra/ eta ni aterki barik/ hori dela eta oraintxe nago/ goitik behera bustirik/ gainera ez dut inon aurkitzen/ estaltzeko aterperik/ a ze nolako bronka entzungo/ dudan amaren ahotik. ...rehala pentsatzen dut gaia emanda etortzeak (neurri zurrunak) itzel laguntzen zidala, kasik behartzen, zerbait amaitzera, eta zerbait hori ahalik eta txukunen gauzatzera, nire eleketari ibilbidean irabazi nuen hurrengo sarian ere gaia emanda idatzi bainuen idatzi beharrekoa, hitz lauz oraingoan; liberazio bat, gaia; eta egia da, halaber, bi sari horien ostean idazketari ez niola berriz serio heldu
|
beste
mota bateko derrigortasun bat iritsi zitzaidan arte. Kontuak kontu, bestelako toki batera ere badoakit gogoa bertso horren aurrean, hain zuzen jarreren inertzietara, eta auto ironiko irakurtzen dut azken puntx gisa saiatu nuen hura, amaren bronka, topikoagorik.
|
|
|
Ironiaz irakurtzen dudala diot, hain zuzen, nondik eta amaren aldetik egin zidalako klixeak ihes, emakumearenetik, hain juxtu gerora hain tentuz jorratu nahi izan dudan alde horretatik, literatura badelako errealitateko prozesuez hitz egiteko bide, gertagarria islatzeko gauza, alegia, gertatzea espero dena; baina gertagarriak badakarrelako, era berean,
|
beste
adiera bat, alegia, gertatzen ez dena baina gerta litekeena, eta, zentzu horretan ere, bada gertagarria islatzeko gauza idaztea eta, berdin zait, kantatzea, bada gauzak beste modu batekoak izan daitezkeela irudikatzen hasteko esparrua, eta nolakoak.
|
|
|
...ora hain tentuz jorratu nahi izan dudan alde horretatik, literatura badelako errealitateko prozesuez hitz egiteko bide, gertagarria islatzeko gauza, alegia, gertatzea espero dena; baina gertagarriak badakarrelako, era berean, beste adiera bat, alegia, gertatzen ez dena baina gerta litekeena, eta, zentzu horretan ere, bada gertagarria islatzeko gauza idaztea eta, berdin zait, kantatzea, bada gauzak
|
beste
modu batekoak izan daitezkeela irudikatzen hasteko esparrua, eta nolakoak.
|
|
|
...tik plazengatik baino), harria arrakalatu ez ezik nagusiarenak ez bezalako tresnak baliatu nahi zituztenen saioetara, tresnok gutxienez auzitan jarri nahi zituztenenetara, non oro ziren emakumeak eta ez zen kasualitatea; ikasturtea itzultzaileen hitzaldiekin beharrean arrakalagilearen bi eskolarekin amaitu nuenekoa, Maialen ikusi bainuen diferituan udako ikastaroen irekiera ekitaldian, bataren eta
|
bestearen
arteko konnotazioetan galdu gabe, eta zuzenean Eako poesia egunetan, esaten bertsolariek eraiki dutela eurei zegokien zubiaren puska bat, esan nahi baita, hizkuntz errekaren bertso aldetik hasita literatura bestalderaino, eta nire zalantza bazen ea literaturlari naizen aldetik, eta hizkuntza erreminta duten adierazpideen zale, hortaz, gehienetan, ez ote ditudan, zubi horretan, oraindik zimendu ge...
|
|
|
Kontzeptuekin bikain moldatzen den jendeak egindako txostena da. Susmoa dut ez ote den hor falta
|
beste
ikusmolderen batetik datorren ekarpenik. Gutxienez, sinplifikatu egin litzateke arautegi hori aspektu askotan.
|
|
|
Bertsolaritza, historian zehar, kultur produktu herrikoia izan da, herri xumearen izaera eta kontzientziari lotua egon da, eta herri xehearen eta herri xehearentzako espresio moldea zen. Orain, planteatu den ereduari esker,
|
beste
toki batean dago. Inork ez du esaten zilegi ez denik.
|
|
|
Noski! Baina bada
|
beste
estilo bat ere, bertso inprobisatuak izan zuen arintasun, bizkortasun, zorroztasun eta erabaki gaitasunarekin planteatzen dena, nahiz eta teknika aldetik hain landua ez izan eta lizentzia gehixeago hartu. Agian, atzera bueltarik gabeko oihan zarbatsuan sartzen ari naiz, baina esateko gogoa neukan.
|
|
|
Badakit norbait hasiko zaidala errima pobrea ez al den galdezka. Errima pobrerik ez dago edukiak
|
beste
guztia zeharo estalirik uzten duenean, diskurtsoak goia jotzen duenean. Era berean, hanka luzea ere aipa dezake norbaitek, baina Lazkao Txikik kantatzen duen bezala ez da antzematen.
|
|
|
Zer esatea nahi duzue? Gaur
|
beste
eredu batek agintzen duela!
|
|
|
eta
|
besteak
karteran.
|
|
|
Aurreko gaueko sustoa eta gero, San Frantzisko bisitatzera animatu ginen. Hango autobusak eta metroa probatu ondoren,
|
beste
garraio publiko baten bila joan ginen: bizikletak.
|
|
|
Hasieran geure taldeari jarri genizkion oinarrizko minimoei gain hartuta joan ginen NYCko Euskal Etxetik. Eta geratzen zitzaizkigun
|
beste
4 egun. Urtzik bataiatu ninduen Casabal I Handia bezala, eta argi zegoen garaipena paseatu beharra genuela etxe orratzen artetik.
|
|
|
Ezagutu genituen euskal diasporako belaunaldiak eta euren kezkak. Batzuek etorkizun iluna ikusten zioten euskaltasunaren jarraipenari, eta
|
beste
batzuek, gazteenek akaso, argi utzi ziguten gogoz eusten zietela gure kulturaren sustraiei. Ezagutu genuen Jaialdi handia, eta baita tamainaz hain handia ez den baina akaso edukiz josita dagoen beste bat ere.
|
|
|
Batzuek etorkizun iluna ikusten zioten euskaltasunaren jarraipenari, eta beste batzuek, gazteenek akaso, argi utzi ziguten gogoz eusten zietela gure kulturaren sustraiei. Ezagutu genuen Jaialdi handia, eta baita tamainaz hain handia ez den baina akaso edukiz josita dagoen
|
beste
bat ere. Ikusi genituen guretzat arrotzak zaizkigun parajeak eta baita gozatu haietaz ere.
|
|
|
XXI. mendeko gizarte honetan, non alde batetik
|
bestera
erraztasun izugarriz mugitzen garen, agian ez du zentzu gehiegirik izango bidaia baten kronika egiteak, edo akaso, irakurle fina zaren heinean, gustu eta plazer handiz egingo duzu bederatzi lagunek 2015eko uztailean egin zuten bidaia horren irakurketa. Honetan guztian egia borobila bakarra da, etorriko diren paragrafoetan irakurri ahal izango duzunez, bederatzietako bakoitzak esperientzia pertsonal ahaztezina izan zuela.
|
|
|
Burua altxatu eta lagun guztiak ikusten nituen AEBak eta aireportua erdibitzen dituen marraren beste aldean. Behin eta berriz saiatu nintzen azaltzen Euskal Kultura grabatzeko intentzioa besterik ez nuela han, baina, nonbait, nire kamera profesionalak
|
beste
intentzio batzuk nituela pentsarazten zion gizon hari. Azkenerako, itzultzaile bat ekarri zuten eta hamaikagarrenez, gaztelaniaz, zertara nentorren azaldu ostean, utzi zidaten Estatu Batuetako lurra zapaltzen.
|
|
|
Estatu Batuetara bidaiatu behar baduzu, eta bertan kotxe bat hartzekotan bazara, entzun gomendioa: ez galdetu jendeari zenbat denbora dagoen leku batetik
|
bestera
, eta aguantatu ezin baduzu, gehitu bi ordu, ematen dizuten denborari. Los Angelesetik Gardnervillerako bidaia xinplea zen, berez.
|
|
|
Izaki boteretsua behar zuen irakasleak, kantuan hasi aurretik guztiak jarri baitzituen lurraldeko banderari begira. Hain kontzentratuta kantatu zuten guztiek, hain berdin, hain bat; handik ere atera zitekeen
|
beste
thriller beldurgarri bat.
|
|
|
Aukeren lurraldea delako edo bizimodu bila joandako jende askoren helburu delako, Ameriketan sentsazioa duzu nahi duzun oro aurki dezakezula. Ez zait harrigarria egiten, adibidez, denboran bidaiatzeko hainbeste film eta telesail egitea Obamaren herrialdean, ematen baitu berrogeita hamar urte aurrera edo atzera egin ditzakezula pasaporterik erakutsi gabe, herrialdearen punta batetik
|
bestera
. Guk geuk, berbarako, ez genuen Grease pelikularen arora bidaiatzeko asmorik, baina bazkalordua heldu zitzaigun eta, errepidearen bazter batean, 50eko hamarkada aurkitu genuen.
|
|
|
“Tamalez nahi baino bilketa eskasagoa egin dut, jakin badakidalako horrek garrantzia handia duela. Elkartean zuzendaritzan sartu nintzenean ohartu nintzen horren balioaz, duela 18 urte inguru, eta ahal dudanetan materiala eramaten saiatzen naiz, gure etxe eta karpetatan baino hobeto gordetzen eta artxibatzen eta katalogatzen dituztelako
|
besteak
beste, eta badakidalako bilketa lana garrantzitsua dela, eta egunen batean nik zerbait banu badakidalako non egongo den, baita beste inork balu ere”.
|
|
|
“Tamalez nahi baino bilketa eskasagoa egin dut, jakin badakidalako horrek garrantzia handia duela. Elkartean zuzendaritzan sartu nintzenean ohartu nintzen horren balioaz, duela 18 urte inguru, eta ahal dudanetan materiala eramaten saiatzen naiz, gure etxe eta karpetatan baino hobeto gordetzen eta artxibatzen eta katalogatzen dituztelako besteak beste, eta badakidalako bilketa lana garrantzitsua dela, eta egunen batean nik zerbait banu badakidalako non egongo den, baita
|
beste
inork balu ere”.
|
|
|
Xenpelar Dokumentazio Zentroaren lan tresna nagusia Bertsolaritzaren Datu Basea (BDB) da gaur egun. Hori elikatu ahala, edonork kontsulta dezake azkenekoz jasotako informazioa internet bidez bdb.bertsozale.eus atarian. BDBn ikus daiteke
|
besteak
beste bertsolaritzaren agenda, plazaz plazako bertso saioei buruzko informazioa, 3.000 bertsolari, bertso jartzaile, gai jartzaile, epaile, ikerlari, eragile nahiz erakunderen biografiak, nahiz 12.000 bat bateko bertsoaldi eta idatzizko sorta.
|
|
|
Dagoeneko garatutako programa eta bertan bildutako datuei (biografiak, saioak, doinuak, eta abar) etekina atera eta ahalegin txikiagoarekin edozein lekutan eta edozein motatako bertsoak (bat batekoak edo idatziak, bertso-paper edo eskuizkribuak, audio formatutik edo idatzitik jasotakoak, …) bildu eta modu bateratuan aurkitzeko aukera emango du Bertsolaritzaren Datu Baseak. Horrez gain,
|
beste
euskal generoek bere dokumentazio egitasmoa landu eta gauzatu nahi izanez gero, lagungarri izan daitezkeen elkarlanetarako zabalik gaude”.
|
|
|
Eta handik goizeko ordu bietan irten –dena ondo badoa goizeko hiruretan neure herrira itzultzeko. Hurrengo egunean, demagun igandea dela,
|
beste
saio bat dago arratsaldez; lagunaren tabernan kafe petrolioduna hartu eta berriz kotxe zaharrean, irratia ez dabil, banoa bidean ahozko tradizio honen balio objektiboak banan bana akatzen. Bederatziak inguruan etxean izango naiz”.
|
|
|
Literatura oral vasca [Ahozko euskal literatura] eman zuen argitara 1930ean. Badago
|
beste
gizon bat egin zuen lana gutxik aitortzen diotena eta Errenteriako Makazaga da, horrenbeste bertsopaper eta bertso liburu atera zituena eta urtebetez Bertsolariya aldizkaria argitaratu zuena. Liburuxkak ere atera zituen:
|
|
|
Hasieran kartaz eskatzen zituen kanta paper eta bertsoak. “Nik iritsi ahala makinaz kopiatzen nituen, fotokopiadorarik ez baitzen eta udan hemendik Loiolara joan eta han pasatzen nuen uda eta handik hasi nintzen batera eta
|
bestera
bertsopaperak biltzen, Azpeitia eta Azkoitia buelta horretan”. Askotan kosta egiten zitzaien jabeei etxean gordeta zuten altxor txikia askatzea, eta Zavalak truke sistema bat pentsatu behar izan zuen.
|
|
|
Tratu bat egin ohi dut bertsopaperen jabearekin: berak niri orijinalak ematen dizkit eta nik berari horiek denak kopiatuta eta
|
beste
bertso asko ematen dizkiot. Batzuek nahiago izaten zuten orijinalarekin geratzea, eta, orduan, ez nuen errespetatu beste erremediorik izaten.
|
|
|
Ondoren 2006an edo bideo kamera digital bat erosi genuen eta argazki kamera hobexeagoa ere bai. Gaur egun
|
beste
bideo kamera bat daukagu. Audioa grabatzeko tramankulurik ez dugu izan, baina Xenpelarrekoa erabili izan dugu tarteka”.
|
|
|
Funtzio sozial eta funtzio emozionalean kokatu nahia adibideekin erakutsi zuen: “Oso desberdina da joatea Itureneko ganbarara inauterien bueltako ospakuntza horretara edo joatea antzoki baten barruan egiten den ostiral bateko saio batera, jendea asteguneko lanak bukatuta doanean zu eta
|
beste
batzuk entzutera. Kasu bakoitzak bere funtzioa dauka, eta nire burua horretarako kokatzea izaten da neure ahalegina”.
|
|
|
Terapiek lagundu diote,
|
besteak
beste, ulertzen emozio denak direla bizitzaren parte. Horiekin guztiekin bizi behar dela, eta horiekin guztiekin bizitzen jakin behar dela:
|
|
|
Generoa gero jarri diogu. Emozio batzuk atxiki zaizkie emakumezkoei eta
|
beste
batzuk gizonezkoei: gizonei, oldarkortasuna eta poza; eta emakumeei, tristura eta beldurra.
|
|
|
Eutsi behar izan dut, eta aurrera egin behar izan dut. Imajinatzen dut nik moduan
|
beste
jende askok ere hala egin behar izan duela. Hori guztia karga emozional handi bat da”, ondorioztatu zuen bertsolariak.
|
|
|
Jende horrek negar egiten du zurekin, identifikatuta sentitzen da, badauka barruan atera ezin duen min hori, onartzen ez zaion min hori.
|
Beste
batetik esaten dute ordua izan dela baten batek onartzeko triste dagoela, min daukala eta aurrera egiteko negar egin behar duela”. Euskal gizarteari ikusten dio “eutsitako mina” Enbeitak, eta baita Vazquezek ere:
|
|
|
Beste behin, adinarekin eta bizipenekin lotu zuen. “Adina hartu ahala gaia
|
beste
modu batean lantzeko nahia badaukazu, baina horretarako bizipenak eduki egin behar dituzu”, egin zuen lotura. Bizipenek juzku potoloetatik xehetasunetara eraman dezakete bertsolaria Elortzaren iritziz:
|
|
|
Agirre ere ados da halakoetan buruak egiten duela lana, barruak baino.
|
Beste
aldagai bat ere bada Barrosok zioenez: emozioak plazaratzen jakin beharra.
|
|
|
Ni ez naiz jendea hunkitu zale hunkitu nahi dudalako. Nik neure burua hunkitua dagoelako hunkitzen badut jendea, ongi, baina baldin banabil
|
beste
eremu batean, ez dudana batere emoziotik bizi, ez dut uste inoiz hunkituko dudanik jendea edo, behintzat, ez dut zerbait eginen horretara jotzeko. Nire burua hunkitua denean transmititzeko zalea naiz”, gaineratu zuen.
|
|
|
Niretzat sinesgarriena da sentimenduetara gehien hurbiltzen dena. Sentimenduetatik ari zarenean oso zureak dira bertso horiek,
|
beste
inork ezin du kantatu, eta gainera nork jarriko du zalantzan kantatu duzun hori? ”. Iritzi berekoa da Agirre:
|
|
|
Agirrek
|
beste
bi gako ere erantsi zituen publikoari begira. Kezka orokorra den ala ez, eta euskal gizartearen beste premia bat:
|
|
|
Agirrek beste bi gako ere erantsi zituen publikoari begira. Kezka orokorra den ala ez, eta euskal gizartearen
|
beste
premia bat: “Nik uste euskaldunok badaukagula elkartzeko eta gu sentitzeko premia.
|
|
|
Odei Barroso eta Amaia Agirre bertsolariak gaztetxoekin jarduten dira bertso irakasle. “Hor ikusten dut zein garrantzitsua den inteligentzia emozionalaren lanketa adin horretan, gerora
|
beste
tresna batzuk izan ditzaten”, ikusia du Barrosok. Agirre saiatzen da lantzen, baina ez du lan erraza.
|
|
|
“Bertso eskoletan ikasi behar dugu emozio denak normaltzat onartzen”, Onintza Enbeitaren ustez. “Gu bertsotan hasi ginenean jarrera bat zen jarrera nagusia —bai kantatzeko posturari zegokionez, baita kantaerari zegokionez ere—, hori zen normala, eta
|
beste
guztia arraroa. Nik uste dut bertso eskoletan erakutsi behar duguna dela dena dela normala:
|
|
|
Nik uste dut bertso eskoletan erakutsi behar duguna dela dena dela normala: batek ozenago kantatzea,
|
besteak
apalago; batek umore absurdoa edukitzea, besteak naturalagoa; batek kantatzea oso bertso sakonak eta egitea negar, besteak barre… Dena da bertsolaritza”, iritzi zion.
|
|
|
Nik uste dut bertso eskoletan erakutsi behar duguna dela dena dela normala: batek ozenago kantatzea, besteak apalago; batek umore absurdoa edukitzea,
|
besteak
naturalagoa; batek kantatzea oso bertso sakonak eta egitea negar, besteak barre… Dena da bertsolaritza”, iritzi zion.
|
|
|
Nik uste dut bertso eskoletan erakutsi behar duguna dela dena dela normala: batek ozenago kantatzea, besteak apalago; batek umore absurdoa edukitzea, besteak naturalagoa; batek kantatzea oso bertso sakonak eta egitea negar,
|
besteak
barre… Dena da bertsolaritza”, iritzi zion.
|
|
|
“Nik uste dut ez dugula konplexurik izan behar garen hori azaltzeko, gogoa baldin badaukagu. Premiarik eta gogorik ez baldin badaukagu, hori
|
beste
kontu bat da”. Alde horretatik, Enbeitak ezartzen dizkio “frenuak” bere buruari, eta ematen duen irudiari bidea egiten uzten dio.
|
|
|
Alde razionala gailentzen edo inposatzen da, alde horretatik. Hori menperatu ahala,
|
beste
arlo batzuei atentzio handiago eskaini ahal zaie”, ebatzi zuen Durangon (Bizkaia). Nonbaiten entzuna zuen adin batera arte —hogeita hamar bat urtera arte zela oroitzen zuen— gaien bila ibiltzen dela, eta adin horretatik aurrera gaiak segika izaten direla.
|
|
|
Maskara baino “autore eta pixka bat aktore” bihurtzea da Agirrerentzat: “Sentimendua ala
|
beste
buelta bat eskatzen duenean gaiak, istorio bat asmatzea”. Enbeitaren iritziz, maskararik gabe lukete publikoaren aurrean jardun.
|
|
|
“Psikologikoki funtzionamendu egokia burua eta emozioa uztartuz joatea da.
|
Beste
batek esango luke: ‘Zein ahulak diren! ’ Garai bateko ikuspegi batetik litzateke hori.
|
|
|
“Jaiotzen garenetik gure disko gogorrean beti dago plazeraren emozioa, berez osasuntsuena dena.
|
Beste
emozioak ere beharrezkoak dira egokitzapenaren prozesuan laguntzen digutelako”, erantsi zuen. Azkenik, bertsogintzara ekarri zituen emozioak:
|
|
|
“Jende batentzako oso ondo dago hori, egin behar da, baina beti ez naiz ni izango negar egingo duena: batzuetan, pentsatzen dut ni horrelakoa naizela, erraz egiten dudala negar, eta nik ez daukadala errurik
|
beste
bertsolari denak harrizkoak badira; beste batzuetan, aldiz, beste batzuek egin dezatela negar pentsatzen dut”.
|
|
|
“Jende batentzako oso ondo dago hori, egin behar da, baina beti ez naiz ni izango negar egingo duena: batzuetan, pentsatzen dut ni horrelakoa naizela, erraz egiten dudala negar, eta nik ez daukadala errurik beste bertsolari denak harrizkoak badira; beste batzuetan, aldiz,
|
beste
batzuek egin dezatela negar pentsatzen dut”.
|
|
|
Enbeitak “borroka psikologiko garrantzitsuak” dauzka, eta
|
beste
bat fisikoari lotutakoa du. “Konplexu asko” ditu fisikoari loturik.
|
|
2016
|
|
|
Bat judu alemana zen, Frantziara ihes egin zuen, baina bere familia guztiak Auschwitzen bukatu zuen, juduak zirelako.
|
Beste
aitona euskaldun peto petoa zen, eta nazien aurka gerrara joateko muga pasa zuen, bizikletaz. ‘Beste aldean’ ere euskaraz ari zirela ohartuta guardia zibil bati galdetu zion geltokia non zegoen, baina euskaraz.
|
|
|
|
Beste
erreferentzia garrantzitsua Nathalie Zadge etno psikiatrarena da. Giza-taldeen ibilbidea aztertzen du eta Zadgek dio trauma kolektiboak modu kolektiboan tratatu behar direla.
|
|
|
Bi ideia baino ez ziren. Bata, Frankismoak ez zuela epaiketarik izan eta,
|
bestea
, trauma kolektiboak modu kolektiboan tratatu behar direla. Eta galdera zen; baina, orduan, zein izango da ideia nagusia?
|
|
|
Batzuek kontatu egin dute.
|
Besteek
, batere ez. Eta beste batzuek erdia kontatu dute.
|
|
|
Besteek, batere ez. Eta
|
beste
batzuek erdia kontatu dute. Horiek dira sendatu behar diren zauriak.
|
|
|
65 urteurrena iritsi zenean, Berbaro, Gerediaga eta Kriskitiña hasi ginen bonbardaketa hori gogora ekartzen, bizi zirenak omentzen… Aurretik ez Udalak ez beste inork ez zuen ezer egin. Apurka apurka, horrek
|
beste
presentzia bat hartu du, baina kostata.
|
|
|
“Bi ideia baino ezi ziren. Bata, frankismoak ez zuela epaiketarik izan; eta
|
bestea
, trauma kolektiboak modu kolektiboan tratatu behar direla”
|
|
|
Hori da arrazoi bat. Ostera badaude
|
beste
pare bat elkarrizketa argi eta garbi ikusten dena zelan eragin duen gugan horrek guztiak. litzateke aztertu ezta ETA bera ere ez, hori guztia barik.
|
|
|
Ximunek pentsatzen du onartezina litzakeela irakasle horrek «tontoa zara ala judua zara?» esatea. Batzuk horrelakoak nolako inpunitatearekin esaten dituzten eta
|
besteek
nolako normaltasunez onartzen ditugun, hoztasun pixka batekin begiratuta, harritzekoa eta asaldatzekoa da.
|
|
|
Batzuen inpunitatea eta
|
besteen
onartzeko gaitasuna. Tribuak azala gogortuta dauka.
|
|
|
Igor Elortza: Eta bada
|
beste
alde nabarmen bat; altxamendu faxista horrek irabazi egin zuen eta nazismoak galdu egin zuen. Alde nabarmenena hori da.
|
|
|
Geroago aztertu da, beste denbora batean,
|
beste
bortxa batzuen aurrean izan dugun jarrera horrek baldintzatu ote duen. Erasotzen denaren arabera jarrera bat edo bestea izan ote den.
|
|
|
Geroago aztertu da, beste denbora batean, beste bortxa batzuen aurrean izan dugun jarrera horrek baldintzatu ote duen. Erasotzen denaren arabera jarrera bat edo
|
bestea
izan ote den. Agian mendekua izan da.
|
|
|
Igor Elortza: Gainera, aipatu ditugun
|
beste
metafora batzuk tratatzeko aukera ere ematen du. Zeintzuk dira gure herriaren traumak?
|
|
|
Bertsotan ari garenean, gu ez goaz obra berdinarekin Abadiñora edo Gasteiza. Gu Abadiñora edo Gasteiza goaz, eta ez dugu berdin kantatzen, hasi euskalkitik eta segi
|
beste
guztiarekin. Gure jarduna, gainera, hasi eta amaitu egiten da, momentuan, eta inguruko baldintzek eragin handia daukate.
|
|
|
Egia da ohituta gaudela elkarrekin lan egitera. Ondo ezagutzen dugu elkar eta, neurri batean, inkontzienteki uzten diogu batak
|
besteari
bere espazioa. Hori ez da zaila.
|
|
|
Jende askok entzuten ditu tertulia horiek irratiz edo ikusten ditu telebistaz. Carmen Martinez Bordiu hor dago, baina
|
beste
zaletasun hori ere hor dago. Nik askotan pentsatzen dut:
|
|
|
Berak aurkeztu zion proiektua egiteko proposamena Donostia 2016ri, eta zuzentzen duen Aztarna argitaletxeak obra argitaratu du. Antzerkian bertan zuzeneko musika jotzen du (pianoa),
|
beste
lau lagunekin batera; musika hori berak moldatu edota konposatutakoa da.
|
|
|
Musika emanaldiak ere egin ziren: Xabier Lete gogoan lehenik, urtebetez; Sortuko dira
|
besteak
iritsi zen ondoren. Ziklo horrek eman zuen berea, eta, ondoren, beste gai batzuk lantzeari ekin zioten ikuspuntu ezberdinetatik, hala nola musika, literatura, eta horretaz gaindi, Goikoetxearentzat aspektu garrantzitsua dena zinez:
|
|
|
Xabier Lete gogoan lehenik, urtebetez; Sortuko dira besteak iritsi zen ondoren. Ziklo horrek eman zuen berea, eta, ondoren,
|
beste
gai batzuk lantzeari ekin zioten ikuspuntu ezberdinetatik, hala nola musika, literatura, eta horretaz gaindi, Goikoetxearentzat aspektu garrantzitsua dena zinez: Lete eta antzerkia.
|
|
|
Joxan Goikoetxeak
|
beste
perspektiba kurioso bat eskaintzen digu: “Ez dago Euskal Herrian antzerkia Letek bezainbeste ikuspuntutatik praktikatu duenik:
|
|
|
Xabier Lete Urnietara joan zen bizitzera eta antzerkirako grina zeukan herri batekin egin zuen topo,
|
besteak
beste Lurdes Iriondoren lanari esker. Letek antzezlana aurrera ateratzeko deliberoa hartu eta lanari ekin zion.
|
|
|
Antzerki taldearen egoera ikustekoa zen: Letek 40 urte inguru, nik 32 (ordurako banuen esperientzia antzerkian), eta
|
beste
guztiak 22 urte inguruko mutil kuadrilla. Han parrandarako gosea besterik ez zegoen!
|
|
|
J.I. 1982an geneukan antzerki taldea ikustekoa zen: Letek 40 urte inguru, nik 32 eta
|
beste
guztiak 22 urteko mutil kuadrilla. Porroa, zurruta eta antzerkian batere esperientziarik ez.
|
|
|
–’Aizak, Txirrita ez zuan halakoa’ –’Baina ez duzu ezer ulertu?! Fartsa bat da, fartsa bat! ’ Azpimarratzekoa da Lete,
|
beste
gauza askorekin bezala, 40 urte inguru aurreratu zela obra honek inplizitu daraman ideiarekin. ‘Egunen batean Txirrita ere zalantzan jarriko duzue’, zioen eta, funtsean, egia da.
|
|
|
Jokinek eta Koldok,
|
besteak
beste, Miren Gojenolak egindako zuzendaritza lanaren garrantzia nabarmentzen dute: “Orain antzerkia askoz ere txukunagoa da alderdi teknikotik.
|
|
|
|
besteren
gauzaren eske;
|
|
|
|
beste
bostak elbarriyak;
|
|
|
|
besteak
, berriz, zerraldo.
|
|
|
|
beste
hamaika azaro.
|
|
|
|
beste
batekin ernai
|
|
|
ez baitut
|
beste
deusen beharrik
|
|
|
ondoan
|
beste
inor gabean
|
|
|
|
beste
batekin ametsak.
|
|
|
Bat batean sakeleko telefonoak jotzen digu, batari Elorrion eta
|
besteari
Lesakan. Telefonoaren bestaldetik Bertsozale Elkarteko emakume ahots ezagun batek pasioz diosku eskuartean dutena itzela dela, udaberrikoa ezin hobeto joan zela, uztailerako aurreikusita dutena zoragarria izango dela eta ea guk horretan guztian parte hartu nahi dugun.
|
|
|
Dena bere lekuan eta ordurako. Itzultzaileak oholtzan batetik
|
bestera
. Gure paperetan nota bat hemen eta beste bat han.
|
|
|
Itzultzaileak oholtzan batetik bestera. Gure paperetan nota bat hemen eta
|
beste
bat han. Bertsolariak anfitrioi onenen gisara.
|
|
|
“Hizkuntza txikiak”. Gaia entzun eta hitzik ere egin gabe, Eurig Salisbury eta Karen Owen oholtzaren ertz batera joan eta eseri egin ziren, eta bata telefono mugikorrean,
|
bestea
kaiera txiki batean, idazten hasi. Aquariumeko saioak aurrera jarraitzen zuen mikrofonoetan, eta artean eurak han, izkina batean eserita, isilik, hatz puntekin silabak zenbatzen, lurrera bergira, sabaira begira eta, tarteka, idaztera jarriz.
|
|
|
Horregatik
|
beste
izen bat ere ematen zaio Cynghaneddi: “presondegia”.
|
|
|
Ez alferrik, Karen Owenek (Bangor, Gales, 1974) Matematika Puruak ikasi zituen Bangorreko Unibertsitatean. Hala ere, kazetari lanetan aritu da profesionalki, arte eta literatur kritikari bezala,
|
besteak
beste. Egun Y Cymro galeserazko berriparerean dihardu.
|
|
|
Cynghanedd
|
beste
hizkuntza bat balitz bezala da, bigarren hizkuntza bat, ikasi egiten dena. Nik poesia librea ere egiten dut, araurik gabekoa, eta hori ere maite dut; baina Cynghanedd egitean, hizkuntza aldatzen ari naiz.
|
|
|
Esan dezaket lau hizkuntza dakizkidala: galesa, ingelesa, frantsesez moldatzen naiz eta Cynghanedd;
|
beste
hizkuntza bat da.
|
|
|
Azken batean, bizitza ere hala da, ataka estuan gaudenean eta ateratzea lortzen dugunean, gu,
|
beste
gu berri eta hobe bat gara beti, eta hori lorpen bat da. Bizitzak presiopean jartzen zaitu eta estutasun horretan konexio berriak sortzen dira, eta konexio berri horiek ideia berrietara zaramatzate.
|
|
|
– Formaz eta mamiaz gain bada
|
beste
elementu bat zuen jardunean, funtsezkoa eta liluragarria: deklamazioa edo testua esateko modua.
|
|
|
Nola lantzen duzue hori? Eta forma mamia deklamazioa triangelu horretan, bada bat
|
besteak
baino garrantzitsuagoa denik. Non dago oreka?
|
|
|
Nik hautsi egin nahi izan dut Galesko gizartean VIP direnen testuinguru horrekin.
|
Beste
entzule batengana iritsi nahi dut. Langileengana, adibidez.
|