|
2000
|
|
|
Baserri iladak Kantabriako Asón eta Cabuérniga ibaien arroetan arruntak dira.
|
Beste
baserri batzuek, berriz, Bizkaiko zein Kantabriako baserrien ezaugarriak bateratzen dituzte: aurrealdean, gainjarritako balkoi bat baino gehiago eta teilatuak etxearen bi alboetarako isuriak izateaz gain, miru buztan ereduko bisera (moriskoa) dute aitzinaldean.
|
|
2001
|
|
|
|
Beste
baserri batzuk erdi hutsik zeuden. Teilatu erdia erorita, aterperik gabe hazten zen asuna eta sasia lehengo ezkaratz geletan.
|
|
2002
|
|
|
Nik, baserri batean egonaldia egin eta maiz denbora luzea ematen dut bertara itzuli gabe. Bitartean
|
beste
baserri batzuetara joaten naiz. Atzera lehengo baserrira bihurtu eta bai pozten direla zakurrak.
|
|
2005
|
|
|
Handik laster Kasparren andrea irten zen etxetik marmita txipi batekin. Zabortegitik behera egin genuen hurritzen artean Errekalderaino, hango
|
beste
baserria, emakumea estrata zaharreko bihurgunean azaldu baino lehen. Ezker eskuin behatu zuen iturri parera heldu zelarik.
|
|
|
Emakumea
|
beste
baserrian sartua zela, gizon bizardun bat azaldu zen bordatik bidera. Iturriraino heldu zen, begipe geneukan.
|
|
2007
|
|
|
XVII. mendearen hasieran, elementu berriak agertu ziren Anoetako baserrien arkitekturan, hala materialetan nola eraikinen diseinuetan. Ateaga da arkitektura eraberritu duen
|
beste
baserri nagusietako bat eta haren aurrealde nagusia Anoetako guztien artean monumentalena da. Eraikinak zurezko armazoien tradizioari eusten dio, beheko solairuan, leihoen eta arkuaren inguruan harlandua nabarmentzen den arren.
|
|
2008
|
|
|
Pinudi batzuk bai, baina harestiek be luzaro iraun eben gurean, txondorra egin eta ikazgintzarako be beharrezko ziran eta. Haretxak inausi eta horretarako apropos prestauriko ikaztegi zuloetan egiten zan ikatza gurean,
|
beste
baserri gehienetan lez.
|
|
|
Handik sei hilebetera Gamartera, barriro be. Hamar urte han, eta sei, herri bereko
|
beste
baserri baten. Azken biak, Donazaharren.
|
|
|
Maiorazkoa hil egin zan istripuz eta ordurako beste txoriok habiatik alde eginak ginan. Euskal Herriko
|
beste
baserri askoren irudia baino ez da, ganera, gurean pasau dana.
|
|
2009
|
|
|
Eta errotara eroaniko artagarauna? Eta Mendatako
|
beste
baserrietan falta ziran oilo eta arrautzak. Nork ostu ebazan?
|
|
|
«Pozik joango naz zugana.» Ze ezetuten neuen nor zan da. Joan nitzen da bost urte egin nituzen han, han
|
beste
baserrien be, etxe ondoan bost urte. Da bosgarren urtean ama hil zen, da ama hila zan orduen, andria hil zen orduen, ba, amama euki eurien, da ni orduantxik etorri nitzen etxera.
|
|
|
Hau da, tamaina aldetik denak dira berdinak. Baina baserri batzuetan gehiago gustatzen zitzaizkien lumaje batekoak eta
|
beste
baserri batzuetan beste lumaje batekoak. Orduan, bakartuta haztearen poderioz, azkenean bost barietateak sortu ziren.
|
|
|
Jude’s Children’s Research Hospital eko Richard Webby k adierazi zuen AEBetako txerri gripea duten bost langiletik batek duela. Grist ingurumen aldizkariko Tom Philpottek iradokitzen duenez, AEBetako eskala handiko baserri batean sortutako kimu bat Mexikoko antzeko
|
beste
baserri batera iritsi eta mutatu egin zitekeen, gaur egungo arazo bihurtzeko. Zehazki, Smithfield aipatu du, sektore horretako multinazional estatubatuarra, Mexikoko Veracruz estatuan txerri lantegi horietako bat duena, “Granja Carroll” izenarekin.
|
|
|
" Lazarok xoria harrapatu, Erramuk lumatu eta Pazkok jan". Aste Santu inguruko kontuak ziren horiek gurean bezala
|
beste
baserri askotan ere gogoratzekoak. Orduan igande bakoitzak baitzuen bere ebanjelio txatalaren oihartzun luzea.
|
|
2010
|
|
|
FERMIN duela 76 urte jaio zen Igeldo herriko baserri batean eta bertan bizida. Zazpi anai arrebaren artean zaharrena izanik, hamabi urterekin, lau urtezmorroi joan zen
|
beste
baserri batera. Baserriko lana ederki ikasi zuen eta horregatik etxera itzultzean baserriko ardura berak hartu zuen.
|
|
|
Baina, segi dezagun Berdabioko jabe bikarioak 1857an egindako eskarioekin. ...Agustin Ansa, D Ygnacio Yndacoechea, D Ygnacio Apecechea, eta D Atanasio Salaberria errexidoreek, eta D Juan Blas Bergara, D Agustin Francisco Yñarrea, D Ygnacio Huici, D Juan Bernardo Apecechea, D Juan Antonio Arocena, D Antonio Nabarte, D Juan Bautista Huici, D Francisco Javier Zubiri, eta D Bautista Astivia beintenako kideek, esanez, Berdabio zerga guzietatik libre galditu zela bai, Goizuetako
|
beste
baserri guzien gisara, baina, 1848ko autoan esaten denez, ezin dela Anizlarreko basoetan lurrik eman para construir caserias, bordas, para aumentar de heredades, para feneral, para castañal, ni para otro objeto, baina, hala ere, betiko eskubideak errespetatu eginen zaizkiola Berdabiori.
|
|
|
Bizikletara igo eta etxe hartara joaten nintzen bakoitzean muga hausten nuela sinesten nuen, L. P. Hartleyk aipatutako leku arrotzean sartzen nintzela, iragana nagusi zen esparruan. Eta ez bakarrik nire lagunak, Lubis, Pantxo, Ubanbe, han inguruan bizi zirelako; baita
|
beste
baserrietako jendeagatik ere. Antzinakoak ziren denak.
|
|
2011
|
|
|
2001ean gertatu zen, Frantzian, eta, lau urtez preso egon ostean, Espainiara kanporatu zuten.Etxeberriaren etxekoa ez zen izan Guardia Zibilak atzo egindako miaketa bakarra. Esnaola anaien familiak Legorretan duen Olalde baserria berriz miatu zuten, eta baserria eta haren inguruak ez ezik, Legorretako
|
beste
baserri bat, Aizkorriko magalak, eta Azpiroz eta Baraibar inguruak ere arakatu zituzten 300 guardia zibil inguruk. Miaketetarako, bertara ekarri zuten Aitor Esnaola atxilotua.Esnaola inkomunikatuta daukate, baina aitarekin pare bat hitz egitea lortu zuen.
|
|
|
Herenegungo miaketetan bezala, 1.000 kilo inguru lehergai atzeman dituztela zabaldu dute berri agentziek, polizia iturriei erreferentzia eginez. Arma bat ere topatu ei dute.Goizeko zortziak aldera joan ziren guardia zibilak Olalde baserrira, eta handik,
|
beste
baserri batera joan ziren, abandonatutako baserri bat?. Eguerdi inguruan amaitu zituzten Legorretako miaketak, eta Aizkorri aldera jo zuten.
|
|
|
Amen ola esetu" ot ni (k) beti, neure denpora gustidxen. Eta
|
beste
baserri batzuten lurre edo losak. Harrilosak atarian?
|
|
|
Sakonetara baino lehen Malkorbera joan dira Antton eta André: goraxeago dagoen
|
beste
baserri bat da berau, baina Sakoneta ez bezala AHTren atzaparkadatik libratu dena.
|
|
|
Baserri izandako etxe bat zen gurea, Mispillibar izenekoa. Etxe solte bat zen; aurreko aldean
|
beste
baserri bat genuen: Garaño.
|
|
|
Modu bat, binaka lan egitea izaten zen. Aste batean baserri bateko gazteren bat ogi bila joan eta hurrengoan
|
beste
baserri bateko semea joaten zen. Horrela, bi baserrientzako ogia ekartzerik bazegoen hamabostean behin joanez gero.
|
|
|
Ordu eta erdi itxaron ondoren, pasa genuen eta goizeko seietan iritsi ginen baserrira. Sukaldean ginela
|
beste
baserri bateko lagun bat agertu zen, Elizondo izeneko bat, Andoaingo gazte jator bat, eta galdetu zigun ea garrasirik entzun genuen arratsean. Ezetz esan nion, eta ez nion garrantzirik eman galderari, baina handik hilabete pare batera jendarmeak agertu ziren nire etxean Txanberlain non bizi zen galdezka, eta esan nien Kiskilun bizi zela, ondoko baserri batean.
|
|
|
Eta handik biok joango ginen Oiartzunaino, mendi aldean zegoen borda bateraino. Dena dela, edozer gauza zela eta Tomesenea galtzen bagenuen pentsatu genuen komenigarria zela
|
beste
baserri bat izatea, eta, era berean, beste gizon pare bat genituela gutako bat gaixorik jartzen zenerako edo zer edo zer pasatzen zenerako. Tomasek esan zidan hurrengo asteburuan etorriko zela eta nik esan nion ahal bazuen larunbatean etortzeko, Lezok lehenengo hegazkinlariak asteburu horrexetan irits zitezkeela esan baitzidan.
|
|
|
Gero, Tolosaraino tranbian joan nintzen eta ilunabarrean, Orexara iritsi nintzenean, etxean aurkitu nituen denak, Txuriñe baserrian, Juan ez beste guztiak. Izan ere, bisitan etorri zitzaidan anaia
|
beste
baserri batean bizi zen emaztea eta bi semeekin. Eta ez nengoen oker, aitak ez zekien ezer.
|
|
|
Ordurako bagenuen
|
beste
baserri bat, Bidegain Berri baserria. Hain zuzen ere, hegazkinlariak pasatzen hasi baino lehen baserri horretara hurbildu nintzen Juan Manuel Larburu morroiari laguntza eskatzera, baina orduan ez zen ausartu.
|
|
|
Florentinori laguntzeko Patxi Okamika gernikarra, Joxe Manuel Aizpuru eta beste batzuk hartu omen zituzten. Eta atxilotu nindutenean poliziari zer esan nion ez zekitenez, badaezpada ere
|
beste
baserri batzuk ere hasi omen ziren erabiltzen. Esan zidan Tomasek ez zekiela besterik eta hurrengo hilean ekarriko zizkidala berri gehiago.
|
|
|
Horrela, ilunabar batean herriko ur biltegian geratu ginen bederatzietan hamalau gazte eta gu biok, eta esan genien ahalik eta janari gehien eramateko. Ibaira ordu batean iritsi ginen, zeharkatu eta Tomasek erdiak Atakako pasabidera eraman zituen eta ni
|
besteekin
baserri ingurura joan nintzen. Ordubete baino gehiago itxaron genuen, baina bat batean euria gogotik hasi zuenez, karabineroa postuan sartu zen eta zakurrak bezala makurtuta pasatzeko aprobetxatu genuen.
|
|
|
Aitasemegi auzoan. Herritik Leitza aldera, 1,3 kilometrora gutxi gorabehera, parean ezkerrera goiti doan moldatutako pista hartu, Juantxoeneko bihurgune itxia igaro eta hurrengo bidegurutzean (ezkerretako pista Benaibordara eta
|
beste
baserri batzuetara doa) aurrera jarraitu. Bidearen ondo ondoan azpiko aldean gelditzen den lehenbiziko baserria da.
|
|
|
Oharra: 1761 arteko apeoetan Tartazuko
|
beste
baserrien artean Ochoqui agertzen da; eta 1825etik aurrera Goicoborda. Bestalde, honako datuok ere interesgarriak dira:
|
|
2012
|
|
|
Ibiltzeko gauza izan nintzenean hasi nintzen lanean, baserrian ohi denez. Hernanira joan ginen sasoian, udan, morroi izan nintzen
|
beste
baserri batean. Ondoko udetan, fabrikan egin nuen lan, aitaren ondoan Olaran zerrategian.
|
|
|
Gerra garaian, inguruko baserritar frankista batek txikitu egin zuen, eta antxe geratu ziren arriak sakabanatuta.
|
Beste
baserri batekoak, Mutitegikoak, gurdian jaitsi eta etxean gordeta eduki zituzten. Andik ogeiren bat urtera, nere anai zaarrena, Mikel, Mutitegiko alaba batekin ezkonduta zegoen, eta, Antonio Labaienekin bat artuta, koinatuekin hitz egin, eta lengo tokira igo zituzten arriak, berriro gurdian.
|
|
|
Erdiuhartean, lehenik agertu zirenak, lan bilari xume klasakoak ziren alabainan.! Behi zaitzan, mahasti ala edozein
|
beste
baserri lanetan haien laneko kemen eta onestasuna ongi baieztua izan zen. Geroztik beti ongi etorria ukan du euskaldunak erdiuharteko jendartean eta bereziki Ambares en.
|
|
2013
|
|
|
Bai, bazen. Karrikan ginen, baina etxea baserria da Arbizun, ez da Gipuzkoan bezala, batean karrika,
|
bestean
baserria. Gure amaren etxea zen Kondearena hori izen ttikia zela zioen gure aitak, jolasean, aitarena Argiñarena.
|
|
|
Inguruko
|
beste
baserriak bezala, Bordaxar baserria ere betidanik izan zen bertsozaleen eta bertsolarien topagunea, lau pareta haien artean jaio ziren Joxe Bixente, Juan Kruz eta Joxe Zapirain, hirurak bertsolaritzaren historiaren osagaiak. Etxeko sukaldean ez ziren falta hiruren bertsoak, ez eta semeren baten erantzunak ere.
|
|
|
Gaur egun Jeuri esaten bada be, Jeuziri esan izan deutsie inguru osoari, gaur egun Jeuri danari eta kaminoaren beste aldeko etxe multzoari. Izan be, Jauregizuri eritxon etxea egon ei zan hor, eta halan erakusten dabe
|
beste
baserri batzuen izenek be: Jauregizuriabarri, Jauregizuriazarra, Jauregigoikoa, Jauregibekoa etab.
|
|
|
Horregaitik sarri eskolea galtzen eben. Askotan umeek
|
beste
baserri batzuetan be egiten ebezan beharrak, gehienetan jeneroren baten truke.
|
|
|
Aldi berean soloan behar egiteko be erabilten ziran; kasurako lurra areakaz apurtzeko. Baina soloko behar gogorrak egiteko lurra makinatu kasurako, basoetatik pinuak bajatzeko etab.,
|
beste
baserriren batetik ekarten eben idibuztarria. Behar hori egiten, trukean edo alogerean etorten ziran.
|
|
|
Udalatx mendiaren barnean akuifero edo ur poltsetan harrobi baten eraikuntza onartuz gero, Arrasatera datozen Beneras eta Epele erreka emaritsuak lehortzeko arrisku larria izango litzateke eta Elorriora doan Kanpazar erreka ere bai (jadanik Bostiturrieta lehortu da); gainera,
|
beste
baserri askotan ur mozketak eta kalitatearen arazoak daude gaur egun eta Elorrion eta Arrasaten ere ur hornikuntza zuzena asko eskastu da.
|
|
2014
|
|
|
Ez zutenez dokumentaziorik, Gonzalez Suarezi nik eman nion nirea. Hala erori ginen gu, ziztu bizian… Etxean harrapatu ninduten lo poliziek eta
|
besteak
baserrian", dio Álvarezek. Denak poliziaren atzaparretan erori ziren batzuek, tartean Barrosok berak, Meliton Manzanas ospetsuaren torturak jasan zituzten.
|
|
2015
|
|
|
Gerora jakin genuen ur sakonetan zerbait mugitzen ari zela. Klandestinitateko baserri hartan sartu irtena egin genuenerako, kasik klandestinitatean ari ziren Arnaldo Otegi eta Jesus Egiguren
|
beste
baserri batean, Txillarren. Gero etorri ziren Genevako eta Osloko elkarrizketak, 2006ko su etena, Loiolako elkarrizketak eta Barajasko atentatua.
|
|
|
Harrezkero, soldadu erdaldunek nahiago izan zuten
|
beste
baserri batera erretiratu; euskaldunak, ostera, gero eta etxekoago ziren. Antonio eta bere lagun bat, batez ere.
|
|
2016
|
|
|
Gurasoek bazituzten lur peza batzuk lehendik, eta, saldutakoaren diruekin,
|
beste
baserri bat erosi eta ontasun horrekin aitak baserri aski handi bat egin zuen. Gaizoak ez zuen biziki gozatu, baina.
|
|
2017
|
|
|
Oso osorik.
|
Besteek
baserritik alde egin dute.
|
|
2018
|
|
|
Fermina, Joxepa Inaxi eta Luzia.
|
Beste
baserritik eraman zituzten Bizente Mujika eta haren alaba Maria Joxepa; Ramon, Bizenteren anaia eta Maria Joxeparen senarra, osaba ilobak ezkonduta zeuden eta[!!!]. Bi etxeetako amak, Madalena eta Dominika, ez zituzten atxilotu, eta biak edadekoak zirenez, haien alabarik gazteenak etxean utzi zituzten amari laguntzeko”.
|
|
|
Eskualdeko
|
beste
baserriren batean egitea aurreikusi duzue?
|
|
|
1950ean lortu zuen argitaratzea baina ordurako Euskal Herria aldatuta zegoen guztiz. Orixe bera 1956an itzuli zenean bere joera klasikoekin zerikusi gutxi zuten joera berritzaileak ziren nagusi, poemak ez zuen oihartzunik lortu, besteak
|
beste
baserri giroko Euskal Herri baten identitatea goratzen zuelako baserriz landako Euskal Herria ahantzita. Bertso moldean osaturik bazegoen ere, garaiko bertsokeratik urrun zegoen Euskaldunak, bertsolaritzaren orduko arimatik.
|
|
2019
|
|
|
Joko kantak berak ere, kontu seriogoetarako balio izan zuen
|
beste
baserri batzuetan:
|
|
|
Aste osoko lan sokaren ostean, hura zen eguzkia, hura! Aurpegitik asteko bizarrak kendu, eta gure etxean behinik behin, larunbatean beti azaltzen zen eguzkia aitaren aurpegian, eta halatsu izango zen
|
beste
baserri askotan ere! Eguzki gabeko larunbatik ez, kuanto!
|
|
2020
|
|
|
Bilera zen igandeetan, bazkaldu ondoren irteten ziren baserritik eta ilunabarrean itzultzen. Beraien baserri ondoan bazen
|
beste
baserri bat, eta haren aurretik pasa beharra zeukaten etxetik ateratzen ziren guztietan. Bertako atarian Josetxo maingua edo herrena izaten zen zelatan.
|
|
2021
|
|
|
Zenbat bider jausi ete nintzan aska horreetariko batera! Inguruan egozan solo, landa eta barrutiek ikuspegi apartekoa emoten eutsien parajeari, zabala berau, altuan, bertatik
|
beste
baserri eta auzune batzuk ikusten zirala.
|
|
|
Basilio aitak nire amaxe Basili aukeratu eban etxerako oinordekotzat, zahartzaroan bera eta bere emaztea zaindu eizan. Kimerako baserri etxe bikotxa erosi eta lasterrera, Ubiden
|
beste
baserri bat erosi eban, eta baserri biak erabilten ebezan, familiako guztien artean bananduta. Basilio Kimeratik Ubidera eta Ubidetik Kimerara ibilten zan.
|
|
|
...ea han bere etxean, baratze eta soroekin, inguruko eraikin erraldoia eta alboko beste txikiago biak zelan altxatzen zituzten ikusten, eta bere Etxeatzekona ere hazten eta hazten, eta eukaliptoa ere beti han gora eta zabalera tantai bilakatzen; eta 1925ean Kutxarenak erabiltzen hasita, hango neska mutilak handik goitik berari begira; berari, baserriari, Etxeatzekonari, landei eta soroei, urrunagoko
|
beste
baserriei, hondartzari, ibaiari, gabarrei, trenaren keari, gurdiei, mundu berriari begiratzen eta mundu berriko hotsak aditzen; gurdien kirrinka, trenaren lurrun hotsa, gabarretako biraoak, oiloen monotonia, hontzaren gaueko uhuriak, goizaldeko arrantzaleen boz isil gurakoak, mundu berria. Neska mutil proletarioen uda bateko zoriona.
|
|
2022
|
|
|
Udarregiren heriotzaz jakin zuena —hala dio berak—, bertsolariari elizakoak eman zizkion apaizaren ahotik jaso zuen. Antza denez eta sinestekoa, Usurbilgo erretore zaharra ezinean zebilen aldatzean gora Artikula Aundira eta
|
beste
baserri askotara. Laguntzaile bat eskatu eta gazte apaiztu berri bat bidali zioten, Mateo Mujika.
|
|
|
Horrela, bada, zorioneko egun batean, arratsalde erdi inguruan,
|
beste
baserri baten ondoan zihoan mutikoa, karabina aldean zeramala, eta, bat batean, zozo beltz bat ikusi zuen hesi batean pausatzen.
|
|
|
Miren gazterik ezkondu zen auzoko
|
beste
baserri batera, eta hantxe jarraitu zuen bizitzen, denen haurtzaroko larre urdinetan, begiak eta eztarriak erretzen dituen kerik gabeko muinoan. Baina domeka askotan etortzen da familiari tabernan laguntzera, ezkon aurreko urteak zerbitzari lanetan emandakoa delako beste zenbait jatetxetan.
|
|
2023
|
|
|
Asto belarriak jarrita eta kolpeak jasoz gogoratzen ditut garai haiek. Geroago, gogoan dut
|
beste
baserri batera joan ginela bizitzera; trenbidea egiten hasi ziren baserriaren lurretan, eta guardia zibilez beteta egoten zen dena. Kontziente nintzen gertatzen ari zenaz, baina haurra nintzen.
|
|
|
Aurretik, baten bat bidali dute kanpora, begiratzera: hantxe amaitzen da bidea eta ez da inor pasako hortik gora
|
beste
baserriren batera, baina txapelokerrak baletoz ere...
|
|
|
Antzekoak kontatzen ziren Urnieta (G) eta Astigarraga (G) aldean, bai eta Oiartzunen (G) ere. Azken honetan, Garbuno baserria omen da eraikin zaharrena; bertako, bi ordu bidera
|
beste
baserri bat eraikitzen hasi zirela ikasirik, esan omen zuen: Aldexko, aldexko, auzoak ondo izateko!
|