|
2000
|
|
|
Bi ziren niretzako gauzarik txarrenak: jendilaje haren tartean egon beharra bata, eta bestea ez
|
nekiela
noiz arte egongo nintzen egoera hartan. Gaur kartzela batean aurkitu daitezke preso politikoak, lagunarterako jende jatorra dena.
|
|
|
Baserritarrak ziren, zeharo herri euskalduna; pentsa, ni garai hartan Sarako eskolara joan nintzen eta ez nuen frantsesik ikasi! Ikasi nuen" La Marsellesa" baina zer kantatzen nuen ez
|
nekiela
. Beti egoten ginen zigortuak, beti euskaraz hitz egiten genuelako.
|
|
|
Gero tabernaria ere batu zitzaigun elkarrizketan, eta azkenean barkatzeko esan behar izan nien, oraindik ez
|
nekiela
aterpetxean tokirik izango nuen, eta bertara joan behar nuela, ez banuen kalean lo egin nahi. Gonbidatu ninduenak barrezka erantzun zidan ezetz, tokirik ez banu bere etxera joango nintzela lotara, eta telefonoan txanponak sartzearen keinua egin zuen bere emazteari deitzeko, afari berezia presta zezan agintzeko.
|
|
|
Egunkarian dator albistea, artikulu labur batean. Eta txarrena... joder, txarrena da ez
|
nekiela
ezertxo ere. Joder!
|
|
|
Eta osabak ere nahi zuen, ongi aditu banion bederen, nik gogoeta egitea, neure arimaren indarztatzeko eta sendotzeko... Ohartu ote zen, bada, osaba Joanikot, zalantzaz josia nengoela eta ez
|
nekiela
norat jo, nahiz eta iduri egin nezakeen ezen osabaren kide ezin leialago nintzela. Baina nik ez nuen gerlarik nahi, bertzalde... nahiz eta, osabaren hitzen bidetik, gero eta klarkiago ikusten nuen ezen ezin ekidin izanen nuela gerla hura ene hautua egin nezanean eta alde baterat edo bertzerat jo... zeren eta, Italiarantz abiatu aitzineko denboraldi laburrean, behin baino gehiagotan ikusi izan bainituen aita Bartolome etorri berria eta osaba Joanikot kontrakarrean, buruz buru, etsai ozpinduak balira bezala, nor bere muturrean, urrats bat bera ere gibelatu gabe, batek antsiarik ez zuenaz antsiatzen eta enkoniatzen zelarik ber tzea.
|
|
|
—Atzo, zera... —erran nion, begi haien galderari ihardetsi nahian, urduri, zer erran ez
|
nekiela
, zeren hiruzpalau ideia korapilatu baitzitzaizkidan buruan, denak baterat, harik eta burutik mihirat jaitsi zitzaidan lehenari ekin nion arte—: Atzo, egin behar ez nuen zerbait egin nuen, baina, egin ere, egin behar nuen, nahiz eta, bertzalde, ez nuen egin behar, zeren...
|
|
|
Bertze batzuetan ez bezala, noraezean aurkitu nuen neure burua. Osaba Joanikot izan nuen luzaroan neure gaueko izar eta ipar, eta hantxe nengoen ni, iparra galdurik, norat bildu ez
|
nekiela
. Eta etxetik jalgi eta, ohartu nintzenerako, jauregiko sagastian nengoen.
|
|
|
AMAK bere egia kontatu zidan eta orain enea jakin nahi zuen. Eta ikusi zuenean ezen ez
|
nekiela
nondik has, erran zidan:
|
|
|
Eta ni hantxe geratzen nintzen bide erdian, nori sinetsi ez
|
nekiela
, zeren osaba Joanikot oso jakintsua omen zen, astronomoa, matematikoa eta ez dakit zenbat gauza gehiago, baina nola nik, artean, Felisa osaba Joanikot baino hagitzez maiteago bainuen, eta, nola maite duen ezjakinak gehiago omen dakien maite ez duen jakintsuak baino, zeren maitasuna baita jakintasun ororen gaineko jakintasuna, hala, Felisaren ipuinekin geratzen nintzen azkenean.
|
|
|
Eta zer egin ez
|
nekiela
, zeren, alde batetik, gaitz hark ez baitzuen ez medizinarik ez sendagarririk guztiz ematu eta sendatuko zuenik, eta zeren, bertzetik, ahalke bainintzen, jakinik ezen, baldin marinelei erraiten banien, irri eginen zidatela, edo, okerrago, ospitaleren baterat igorriko nindutela, gaitza kutsakorra zelako, bizpahiru egunetan utzi nuen auzia bere kasa, ea orban narriotsu haiek kentzen eta desagertzen ...
|
|
|
Zer erran ez
|
nekiela
utzi ninduen, kikildurik. Zeren ez bainekien zinez ari ote zitzaidan edo txantxetan.
|
|
|
Eta, zer egin ez
|
nekiela
, logelarat itzuli nintzen berriro. Eta ohean sartu, eta ezin kendu izan nuen iduri eta figura hura burutik:
|
|
|
Hitzik gabe geratu nintzen, eta, zer egin ez
|
nekiela
, besagainak goratu nituen, ergel batek bezala; eta kapitainak, ene mamirik gabeko behakoan eta ene besagainen keinu dorpe hartan ene ergelkeria irakurtzen zuela, erran zidan:
|
|
|
printzesa, erregina eta enperatriz; ordea, hagitzez ere inportantagotzat nituen nik istant hartan neure galtzoin zahar haiek, zulo eta guzti, munduko printzesa, erregina eta enperatriz guztiak baterat baino. Eta, zer egin ez
|
nekiela
, barren leihoa estaltzen zuen errezela bildu, sudurra atera... eta leihoaren bertzaldeko korridorerat egin nuen; eta, korridorean aitzina egiterat nindoanean, bururatu zitzaidan ezen leihoko errezel hura erabil nezakeela neure lotsarien estalkitzat... eta tiratu nuen errezeletik bortizki... baina hiru gizon iritsi zitzaizkidan orduan, supituki eta deblauki, korridorearen bertze puntatik, hirurak ... Eta, gizon haiekin baterat etxeko gela zabalago baterat ninderamatela, horma baten kontra jarri gintuzten guardiek laurok, eta bertze bi gizon gehiago.
|
|
|
—Zer egin ez
|
nekiela
nengoan —Ximurrak pausarik ez bere kontakizunari—, seme alabak kanpineko igerilekuan ito, eta haiekin batera andrea eta izeba ere bai, edo neronek burua urkatu itzala ere ematen ez duten pinu ziztrin horietariko batetik. Baina oporretan hago.
|
|
|
Keinu latz batez jakinarazi nion ez
|
nekiela
nortaz ari zitzaidan.
|
|
|
Erran gabe doa ez
|
nekiela
zehazki zertan zetzan" gure arteko" hori. Neska begiko nuen, arrunt, baina, hartaraino, beheraldi bortitzak gainditzeko ametsaldietan baizik ez zitzaidan kaxkoratu harekin harreman iraunkorrik izan nezakeenik ere.
|
|
|
Allô, Dabid? Hemen nauzu ostera ere eta, benetan, lehenago zer esan ez
|
nekiela
egon naiz, batik bat telefonoko ilaran Rakel zegoela ikusirik. Baina pozten naiz bigarren deiaren burutazio hau eduki izanaz, ze orain lasai esan ahal dizut furgonetan Luisekin berba egin dudala eta hark ziurtatu egin didala Rakelek eta Rubenek gaua elkarrekin igaro dutela.
|
|
|
Orduan, zurekin jarraitu nahi du... xuxurlatu dit, eta nik, zer esan ez
|
nekiela
, eskutik heldu, eta estualdi bat eman diot.
|
|
|
Teresaren hitzak entzundakoan, zer egin ez
|
nekiela
geratu naiz. Bidailagun batzuk baz  kaltzera joateko jaisten ikusi ditut eta, lasterka, komun batera joan naiz babestera.
|
|
|
Edozein modutan, ni entzuten egon nintzen, Rakeli buruzko galderaren bat egiteko aukera noiz etorriko, baina halako batean, itxuraz gura barik, bere zigarroaz niri atzamar bat erre, eta ahora eraman ez zidan ba! Lizun hasi zitzaidan, eskumuturretik heldu, eta atzamarra miaz  katuz, baina ni zer egin ez
|
nekiela
geratu nintzen. Futxo eta errefutxo!
|
|
|
Une hartan zer egin ez
|
nekiela
geratu nintzen, auto batek errepideko putzu baten gainetik igaro, eta frakak blaitzen dizkizunean baino haserretuago ezdeusago. Are okerrago autobuseko hartan nire ttikitasunaren, nire desanparoaren lekukoak asko gehiegi zirelako; eta haien begietan irribarre makurren bat, haserre keinuren bat sumatu nuelako sortzen ari nintzen atzerapena zela eta.
|
|
|
Karmelo naiz eta hemen nauzu, zuen erantzungailu horrekin berba egin ezinik. Atzo ere deitu nizun, baina zer esan ez
|
nekiela
geratu nintzen, eta ez pentsa gaur hobeto nagoenik. Benetan, a zelako eginkizuna egokitu didazun.
|
|
|
Bada nik antzeko zerbait sentitu nuen Dabidek egia aitortu zidan gau hartan: itxuraz gure artean ezer gertatzen ez zela (beharbada hori arrazoietako bat izango zen, hau da, gure artean ezer ez gertatzea), amodio istorio ezkutu bat garatzen ari zen, nik errealitate paralelo hartaz ezertxo ere ez
|
nekiela
.
|
|
|
Orexaraino heldua nintzen, baina nora jo ez
|
nekiela
nengoen berriro ere, altxorraren bila jarraitzeko bidea markatuko zidan maparik gabe. Horretaz pentsatzen ari nintzela, Lauaxeta ikusi nuen niregana etortzen.
|
|
|
Lauaxetak gure bidaiaren nondik norakoez galdetu zidan, eta nik esan nion Orexatik aurrera ez
|
nekiela
nora joko genuen, ez nekiela nondik zehar eta zenbat denboraren buruan helduko ginen Zeanurira.
|
|
|
Lauaxetak gure bidaiaren nondik norakoez galdetu zidan, eta nik esan nion Orexatik aurrera ez nekiela nora joko genuen, ez
|
nekiela
nondik zehar eta zenbat denboraren buruan helduko ginen Zeanurira.
|
|
2001
|
|
|
Poliki inguratu nintzaion eta poliki, samurtasun guztiz laztandu nizkion gorputzaren atalak. Ez zen nik inoiz ezagutu nuen poesia edo maitasun eskutitz bateko pertsonaia; ez zuen, nik
|
nekiela
, inongo olerkaririk aitatu, baina lilura pozima magikoaz zertzelaturik ageri zen, margolari eroren batek pintatutako azken flasa, azken argia balitz bezala. Ondoren bere kopetan idatzia zuena irakurri nuen nire belarriak ordurarte ezagutzen ez zuten doinu harekin:
|
|
|
Gauak argi zirrintatzen ziren aharrausika. Enetako are gehiago, iratzartzean ez
|
nekiela
, non eta zein egunetan bizi nintzen ere. Goizeko ordu txikietan, bidean gurutzatuak, susmatuak eta beldurrez ekidinak oro ingurutxo basatian zerabilzkidan gogoan.
|
|
|
Une hartan agian hitz gozoren bat xuxurlatu behar nion belarri ertzera; edo, zergatik ez, grinaz besarkatu, musukatu... Egun hartan neska hark bizia arriskuan jarriko zuen eta ni hantxe nengoen, berari begira mozolo bat bezala, zer egin edo zer esan ez
|
nekiela
. Hogeita batgarren mendeko heroia neu!
|
|
2002
|
|
|
Denbora horretan, mila alditan desiratu nuen norbaiti kontatzea, baina aldez aurretik planeatutako estrategia aurrera eramateko zorian nengoenean, beti kokildu eta atzera bota behar izaten nuen neure burua. Eta kontua da ez
|
nekiela
zergatik gertatzen zitzaidan beti bera lagunen aurrean. Agian erabat ziur ez nengoelako izango zen.
|
|
|
Hantxe hasi zen dena. Etxean, bakarrik, zer egin ez
|
nekiela
eta guztiz aspertuta nengoela, langelara joan, beharrezko materiala hartu eta, oker ez banago, The Offspring taldearen zinta zahar bat baxu baxu jarri ondoren, matematikako erroketa batzuk egiten hasia nintzen, V13476, 033..., nire burutik paperera zeozer jausi zela konturatu nintzenean.
|
|
|
Emazte ohiek, seme alabak berentzat harturik, mendekuzko hutsune izugarri bat oparitzen dietela ordu arte bikotekide izandakoei. Ez
|
nekiela
zer zen bakardadea sentitzea.
|
|
2003
|
|
|
" Nik orain arte eszenografo valentziar batekin egin izan dut lan. Baja hartu zuen, ordea, eta nora jo ez
|
nekiela
gelditu nintzen. Buelta asko emanda Anjelek ezagutzen zuen arkitektoen estudio batera joan eta bertan eskatu genuen eszenografia.
|
|
|
II. Mundu Gerlaren erdi erdian geunden orduan eta gutarteko anitzek ziurtzat emaiten baldin bazuten Hitler-en garaipena, beste zenbaitek pentsu zuten amerikarrek eta ingelesek irabaziko zutela; nik, aldiz, garbiki erraiten nuen ez nintzela ez sorgina, ez profeta, eta ez
|
nekiela
zer gertatuko zen.
|
|
|
Nik ezer ez
|
nekiela
aitortzearekin, salatu zidan orduan Narbaitzek berak, Esprit aldizkariko Emmanuel Mounier en lagunek bezala, Aintzina kideek erraiten zutela elgarri, erdaraz, L. Individu pour la Société, la Société pour la Personne.
|
|
|
Izen ezagunak ziren bai, baina konturatu nintzen ezer gutxi
|
nekiela
pertsona horien guztien inguruan. Gomazko pilota atera nuen poltsikotik.
|
|
|
Nik ukatu egin diot beti hori, ez baitut inoiz izan emakumeei aurrez aurre begiratzeko ohiturarik, ez behintzat horren lotsagabeki, eta are gutxiago egiten baitut onespen keinurik. Ez
|
nekiela
, esan omen nion, zergatik egiten zitzaidan bera hain erakargarri eta horrek erakargarriago egiten zuela oraindik eta misterio guztiak erakargarri zaizkigun neurrian ez nekiela dagoeneko, jarraitu omen nuen, zer egiten zitzaidan erakargarriago, bera ala bere misterioa. Monikak bere beso biluziak igurtziz jarraitzen omen zituen nire hitzak, fresko egiten baitzuen gau hartan, eta nik erakargarritasunekin segitzen omen nuen esaldiak gero eta gehiago trabeskatuz, ideien anabasa bat egiteraino.
|
|
|
Nik ukatu egin diot beti hori, ez baitut inoiz izan emakumeei aurrez aurre begiratzeko ohiturarik, ez behintzat horren lotsagabeki, eta are gutxiago egiten baitut onespen keinurik. Ez nekiela, esan omen nion, zergatik egiten zitzaidan bera hain erakargarri eta horrek erakargarriago egiten zuela oraindik eta misterio guztiak erakargarri zaizkigun neurrian ez
|
nekiela
dagoeneko, jarraitu omen nuen, zer egiten zitzaidan erakargarriago, bera ala bere misterioa. Monikak bere beso biluziak igurtziz jarraitzen omen zituen nire hitzak, fresko egiten baitzuen gau hartan, eta nik erakargarritasunekin segitzen omen nuen esaldiak gero eta gehiago trabeskatuz, ideien anabasa bat egiteraino.
|
|
|
Baina kontua da nik ez
|
nekiela
zein gairekin itzuli. Nola berrekin elkarrizketa interesgarri bati.
|
|
|
Eta logurak, nora jo ez
|
nekiela
.
|
|
|
Eta nik berriz ez
|
nekiela
esan nion. Eta berak esan zuen:
|
|
2004
|
|
|
Eta bigarrena irabazi zuen. Biharamunean eske etorri zitzaidan, berak irabazi zuela bigarrena ea non zegoen poema, eta ni non sartu ez
|
nekiela
. Berriz berdina esan nion," ez, broma bat zen hori ere, beste etapa bat irabazten baduzu idatziko dizut, oraingoan bai".
|
|
|
Musu bat eman eta eskuaz agurtu ondoren, kalera irten zuen. Han geratu nintzen minutu batzuetan, sarrerako ateari begira zer pentsatu ez
|
nekiela
. Oso garrantzitsua behar zuen izan esateko zeukana ospitalera ordu horietan etortzeko.
|
|
|
Ironiazko tonua susmatu zuten nire ahotsean, ala beraien urduritasunak traizioa egiten zien, nik zerbait
|
nekiela
pentsatuz?
|
|
|
Gino ezagutu genian, eta Miguelek, zoro horrek, eskua eman zioan, esan zioan" itzela da zu ezagutzea", eta bueltako trena hartu zian. Galdetu zidaan nik zer egin behar nuen, eta nik erantzun nioan ez
|
nekiela
, hainbeste buelta mundutik tipo hau ezagutzeko, eta gero eskua emanda bueltako trena hartzea ere... Eta hemen geratu ninduan.
|
|
|
Halako batean, auto bat agertu zen karrikaren buruan. Une batez zer egin ez
|
nekiela
gelditu nintzen, autoaren argiek itsututa, gauez errepideetan harrapatzen dituzten piztien antzera. Urrats bat egitera behartu nuen neure burua.
|
|
|
Begi bistakoa zen ostalersa irrikan zegoela luzaro geldituko nintzela entzuteko. Ez
|
nekiela
erantzun nion, agian biharamunean erran ahal izanen niola. Rue des Archives karrikaz galdetzeko aprobetxatu nuen.
|
|
|
Ez nekien entzundako garrasiak nireak ote ziren ala nire amesgaiztoetako erresuma ilun hartako mamuren batenak. Ingurura begiratu nuen, non nintzen ez
|
nekiela
. Sabaiko itzaletan erdi kukuturiko gauzakiek beren soslai ezagunak, lasaigarriak azaldu zizkidaten:
|
|
|
Azkenean, amaitu nuenean, isilik iraun zuen. Hosto bat bezala dardaratzen nintzen, zer erran edo egin ez
|
nekiela
. Isilunea jasanezina izateraino luzatu zen.
|
|
|
–Bi urte ziren Mireiaren ezer ez
|
nekiela
. Ezin dizut asko lagundu...
|
|
|
" Eutsi goiari, bilobatxo!". Eta, bihotzak mailu batek bezala astintzen ninduela, penalti puntura hurbildu eta, zer egin ez
|
nekiela
, metro bat lehenago irrist egin nuen, eta baloia, poliki poliki, kornerreko banderatxo hartarantz joan zen.
|
|
|
Eta, hala, heldu zen gau madarikatu hura, iritsi zen R. jauna Montseren gurasoen etxera... eta iritsi orduko ohartu nintzen guztiz irauliak zituela Montsek bere begiak –bai burukoak, bai bihotzekoak– R. jaunarengana. Istantean ohartu nintzen, bai, egoera hartaz, zeren, frantsesez ezer gutxi
|
nekiela
, neure soa zorroztu behar izan bainuen, mihiz iristen ez nintzèn lekuetara begiz iritsiko nintzen esperantzan: esan nahi baita berandu baino lehen ikusi nituela Montseren begiak betzuloetatik irtenak eta aurrean zuèn gizon jakintsuari emanak, Nobel saridunaren hitzek behin eta berriro liluratuko balute bezala.
|
|
|
Nonbait haren bila zebiltzaan, nonbait haren zain zeudean Etxaben... Eta nik, Artola hori ez
|
nekiela
nor zen eta Tapaxen berri ere ez nekiela aspaldi, egunak neramazkiela ikusi gabe. Eta:
|
|
|
Nonbait haren bila zebiltzaan, nonbait haren zain zeudean Etxaben... Eta nik, Artola hori ez nekiela nor zen eta Tapaxen berri ere ez
|
nekiela
aspaldi, egunak neramazkiela ikusi gabe. Eta:
|
|
2005
|
|
|
Athleticen himnoa, Realarena eta Australiako Waltzing Matilda kantatu genituen, hau ez da Australiako himnoa baina oso ezaguna da han. Amaitu zenean, mikrofonoa hartu eta esan nien zelan aurten Australiara noan, eta ez
|
nekiela
etorriko naizen atzera, ze neuk ere ez dut jakiten zer egingo dudan nire biziarekin; neure buruari egindako erregaloa dudala: furgoneta bat erosi Australian, eta buelta osoa eman kontinente hari, hemengo txakurrarekin.
|
|
|
Besagainei eragin nien. Ez
|
nekiela
erantzun nion; ez zidan sinistu. Eseri eta isilean gelditu ginen biok, Itziar noiz etorriko zain.
|
|
|
Zerbait esan nahi nuela erreparatu zuen berak, eta ez
|
nekiela
zein hitz hautatu.
|
|
|
Kixmiren aitak bibotea mugitzen zuen, kezkatuta. Hobeto nengoela eta ez
|
nekiela
zer gertatu zitzaidan horrela jartzeko adierazi nien, neure burua zuritu nahian. Baina barru barruan ondo nekien zer nuen:
|
|
|
Musika eten eta zinta hartu egin nuen, arrebaren gustukoa izango zelakoan. Autoa itxi nuenean konturatu nintzen ez
|
nekiela
zer egin giltza sortarekin.
|
|
|
–Oroitzen zara Italiarako bidaiaz? –galdetu nion nondik hasi ez
|
nekiela
.
|
|
|
Lotara joan ginenean, Idoia nire ohera etorri zen; bion zakuak elkarri lotuta, zorro handi bat osatu genuen. Ez genuen ezer egin, besarkaturik egon besterik; ni zer egin ez
|
nekiela
nengoen, gugandik oso gertu lotan zegoen jende haren erdian. Idoiak berehala hartu zuen lo, baina niri asko kostatu zitzaidan; alde batetik, bero nengoen, eta, bestetik, gihar bat ere mugitzeko ezgauza, arestian ikusia genuen hodeizko lastaira bigun haren gainean kulunka bagenbiltza bezala.
|
|
|
Benetan trabatuta. Ia hilabete, eta gaiari kosk non egin oraindik ez
|
nekiela
.
|
|
|
Urteberri egunean, esan nion. Dantzatzen ez
|
nekiela
otu zitzaidan orduan, nire lehen ipuina etxeko sukaldeko beheko suari ematen nion bitartean.
|
|
|
Gerrako arauak betetzeko zegoela, berak ez omen zuen nahi inolaz ere halakorik gertatzea, madarikatua izan dadila ume hau harrapatu dugun eguna, eta benetan ari zela iruditu zitzaidan, kutxa zartatu batetik bezala irteten zitzaizkion hitzak. Zer erantzun ez
|
nekiela
gelditu nintzen, Teruelen oso amorratuak zeuden bi aldeak, ez zen presorik egiten aspaldian. Hiru lagun aukeratzeko agindu zidan kapitainak, eta botila bat brandy eman zigun gero, laurak bere aitzinean presentatu ginenean, zoazte errukarriari adore apur bat ematera.
|
|
|
Eta algara egin zuen ostera Manterolak, beti hortzetan ibiltzen duen pipa eskuan hartuta. Berak bezalaxe egin nuen barre nik, halakorik galdetzea ere, Amsterdam, zergatik ez
|
nekiela
egin nuen barre. Manterolari denok diogun begiramenagatik, horregatik.
|
|
|
Komandantzian bildu ginenez geroztik ez dit bakerik eman, nongo mintzaira egiten dudan jakin zuenetik gainean daukat beti, portuko euskararik onena dela nirea, guk han nola erraten dugun hau eta bertzea, ez nau nire bidean utziko milia erdira ikusita. Orduan ere urrundik egin zidan diosala eskua jasota, komandantzia non zegoen ez
|
nekiela
usteko zuen.
|
|
2006
|
|
|
Azken urtean oso gutxi korritu nuen, ez nenbilen gustura, eta aukera eman zidatenez nahi banuen masajeak ematen hasteko, eskolara joaten hasi nintzen, eta ia bizikletan baino gehiago eskolan ibili nintzen. Irunen ibili nintzen astean hiru edo lau egunetan, eta ez nintzen handik asko
|
nekiela
aterako, baina hurrengo urtetik aurrera lanean hasi nintzen.
|
|
|
1983 urtean hauez zen poesiatzat hartzen Euskal Herrian. Gogoratzen dut aurreko belaunaldiko osopoeta moderno bati esan niola poema liburu ona iruditzen zitzaidala Montoiarena, eta poesiaz ez
|
nekiela
ezer erantzun zidan, hura ez zela poesia, hura ez zelaliteratura. Handik urte batzuetara Montoiaren lehen liburu horretaz laudoriohandiak entzun nizkion idazle berberari.
|
|
|
Ez da oso metafora originala horrelako ospea daukan irakasle batentzat, baina tira, askotan errepikatu ohi diren sentimenduak adierazteko gaitasunagatik bihurtu ohi dira esamolde batzuk topiko. Topikoak topiko, zure amodio sukartsu horren berri ikasturtean zehar jakinarazi bazenit, nora ezean utziko ninduzun; ez zer egin zalantzan, nire ikasketei garrantzi handia eman arren argi baitauzkat bizitzako zenbait printzipio eta lehentasun, baina bai zure aurrean nola jokatu ez
|
nekiela
eta disgustura. Delikadezia hori ezin dizut ukatu, beraz:
|
|
|
Probatu, berriro, baina nik ez nuen nahi. Hantxe nengoen, nora begiratu ez
|
nekiela
. Beldur moduko bat ematen zidan begiak altxatu eta zuri begiratzeak, zure aurpegi irrikatsuarekin topo egiteak; beldurra ematen zidan halaber kamarero edo bezeroetako inor egoeraz ohartu zela imajinatzeak, eta behera begira nengoen beraz, harizko mahai zapiari eta bitxitegiko eraztunari.
|
|
|
Isiltzeko keinua egin zidan Carvallok. Nora jo ez
|
nekiela
, amorruak oinak izoztu eta gogortu balizkit bezala geratu nintzen. Burmuina, berriz, irakiten sumatzen nuen.
|
|
|
Zer erantzun ez
|
nekiela
geratu nintzen, eskuetan traste handi hura nuela.
|
|
|
Sorbalda jaso dut, ezer ez
|
nekiela
adieraziz.
|
|
|
Zentzuzkoak gertatu zitzaizkidan Tariq-en hitzak. Zer erantsi ez
|
nekiela
geratu nintzen. Ez nizkion aitortu bere azalpena entzun bitartean burura etorri zitzaizkidan galderak:
|
|
|
Noizbait, amak hizketan hasi behar zuela ematen zuelarik, aitak zirkin egin zion adieraziz uzteko berari, eta aita mintzatzen hasi zenerako nik pentsatzen nuen jakin beharreko guztia
|
nekiela
, aitak emandako xehetasunek ez ziotela nire judu neurria beste ezer erantsiko ordurako nekienari, gurasoetatik nor zen judu ala biak ote ziren jakiteak ez zuela nire samina arinduko.
|
|
|
Ez nekien zertaz ari zen, baina bat batean dena
|
nekiela
konturatu nintzen. Ametsak mututu ziren, munduak lilura eta zentzua galdu zituen, ez nintzen jada sirenen hotsak entzuteko gai izango:
|
|
|
Angelok goizean goiz alde egin zuela etxetik, ez
|
nekiela
noiz itzuliko zen. Esan ziezadala bere izena eta neuk emango niola berak nahi zuen mandatua nire osabari.
|
|
|
Egin, zer?, nik. Ez nuela ezer ulertzen, ez
|
nekiela
zertaz ari ziren. Berriro jo ninditean.
|
|
|
Hasieran, egiten zizkidaten galdera gehienek Anghios zuten helburu. Ez nuela ezagutzen, ez
|
nekiela
ezer. Kolpeak nonahi.
|
|
|
Kopeta belztu eta aldartea ilundu zitzaizkion, atsoa deitzeaz gainera, erotzat hartu nuelako. Ez nuela ezagutzen, ez
|
nekiela
zer den Alemania maitatzea. Mirespen handiz hasi zitzaidan frau Gerdaz hizketan.
|
|
|
Eskertzen niola eskuzabaltasuna. Ez
|
nekiela
zer egin eta nora joan, baina asmatuko nuela zerbait. Nire bidea egin nahi nuela, hori zela ezezkoaren arrazoi bakarra.
|
|
|
Bostekoa eman nion Anghiosi, baina nire adostasuna adierazteko, eta ez agur esateko. Tupusteko erreakzio bat izan zen nirea, batere hausnarketarik gabea, baina horrek ez du esan nahi ez
|
nekiela
zer egiten ari nintzen: Anghiosi emandako baietzarekin, Hitlerren biktima soil izatetik Hitlerren arerio izatera pasatu nintzen.
|
|
|
Kontatu nizun institutuan Rakel nintzela, eta nola idazten nion Nabukodonosorri, papertxoa txintxetarekin pupitre azpian erantsita. Barre suelto egin zenuen egun hartan, eta gehiago Nabukodonosor nor zen ez
|
nekiela
esan nizunean. Ez eta berak Rakel izengoitiz sinatzen zuena ni nintzenik ere.
|
|
|
Egunero. Ez
|
nekiela
erdaraz konfesatzen esan nien, eta fuera, San Inaziora bidali ninduten horretara. Uste horretan, behintzat.
|
|
|
Nahi nuen jakin, ordea, ezezaguna nor zen gelara baino lehen, piura, taxu eta solas egokiak zeintzuk izango ziren asmatzeko, zer espero nezakeen kalkulatzeko. Tarte horretan ahotsa entzun nuen beste bizpahiru aldiz, eta guztiz familiarra izanagatik, ezin izan nuen asmatu nor zen bere jabea; agian familiartasun hori bera zela kausa, zergatik ez
|
nekiela
(edo bai: familiarra izanagatik ezezaguna zelako), ahots horrek areagotu egiten zuen esnatu nintzenetik nire baitan sentitzen nuen sentimendu apartekoa, ohi ez bezalakoa, estrainioa, eta hortaz, apur bat beldurgarria ere.
|
|
2007
|
|
|
Arrazoia! Ni berandu hasi nintzen idazten, bada, iruditzen zitzaidan, idazten hasteko ez
|
nekiela
euskara behar bezain ongi. Gero, artikuluak eta itzulpenak egitearekin batean istorioak ere idazten hasi nintzen, eta hola.
|
|
|
Ikuskizuna hasita zegoen gizon hura hantxe zegoela konturatu nintzenerako. Orduan nora begiratu ez
|
nekiela
jarri nintzen. Neskaren eta gizonaren begiek bat egin zuten behin baino gehiagotan.
|
|
|
–Ze ze ondo?, esan nuen nik, zer esan ez
|
nekiela
.
|
|
|
Elvis hil zen urte hartan nik ez nekien artean ez zer egin nahi nuen, ez zer izan nahi nuen. Etxean galdetu ere ez zidaten egiten azkenerako, purrustada batez erantzuten bainuen beti, ez
|
nekiela
eta haiei ez zitzaiela inporta; inporta, inporta zitzaien noski gurasoei, baina ikasle ona nintzenez lasai uzten ninduten, garaia iritsitakoan neure bidea aukeratzen jakingo nuelakoan. Ez nekien zein zen bide hori, baina urruti eramango ninduela egiten nuen amets.
|
|
|
Izan ere, hozka egiten diote liburuek honi, eskuetan hozka?. Ni irri inozo batekin isilik gelditzen nintzen, zer esan ez
|
nekiela
, Eduk berak libratzen ninduen arte: –Bueno, ama, kalera goaz.
|
|
|
Eta hitz horiek are gehiago berotu ninduten eta hizketan hasi nintzen, zer esaten ote nuen ez
|
nekiela
, eta halako batean, hitz totelka ia, galdetu egin nion ea norena zen espero zuen haurra.
|
|
|
90 minutuan sufritzen egon ostean, sekulako lasaitasuna sentitu nuen. Gainera jende mordoa besarkadak ematen, gure gainean, bazirudien ez
|
nekiela
non nengoen ere.
|
|
|
Orain, gainera, hiru edo lau hilabete aurretik ematen dute abisua. Zizurkildik, esate baterako, Ama Birjinetan kantatzeko eskaera eman zidaten joan deneko batean eta esan ere egin nion ez
|
nekiela
bizirik izango nintzen edo ez, hasi zen jardunean den bertsolaririk beteranoena.
|
|
|
Ez
|
nekiela
esan nionean, non izango nintzen ez neukala arrastorik, ahazteko eskatu zidan, hain zen onbera gizona. Nola ahaztu, baina, horrelako gauza bat?
|
|
|
Emakumeak, pauso txiki lasterrez hurreratu eta indarrez besarkatu ninduen. Olatu bat nire oinetan hautsi zen istant hartan eta bitsa sentitu nuen oin bularretan, eta bera, haragi hura guztia nire kontra lehertuta, eta ni, eskuak non pausatu ez
|
nekiela
, henna usaineko bere ile xerloak sudurretan kiribilduta. Beñat izena du, esan zidan hondarretan zetzan mutiko zurbila seinalatuz, Eta ni Karmele naiz, esan zidan, bular bigunen sentsazioa sentimendu bilakatuta ordurako nire baitan.
|
|
2008
|
|
|
Izeko dugu Bilbon, euskaraz ez dakiena. Ondarroara etorri zen batean, erdaraz batere ez
|
nekiela
konturatu zen. Familia ondarroarra; denak euskaldunak; etxean zeinu hizkuntza… Ez nekien erdaraz.
|
|
|
Zer esan ez
|
nekiela
gelditu naiz. –Gaur gauean ez?
|
|
|
–Adarretatik nabil, bai, baina muinaz eta enborraz ahaztu gabe, erantzun zion kontsulak, irri bihurri bat eginez, hiruzpalau segundoren buruan desegin zuena, zigarroari beste xurgada bat kendu eta ahotik kea egozteko, lurrunezko makina bat iduri, harik eta hariari modu hunkituan heldu zion arte?: Errenditu nintzen, beraz, neska xarmantaren xarmangarrietara; joan nintzen haren atzetik, bihotzaren eztanda haiei eutsiko ote nien ez
|
nekiela
, danbor larruak ere lehertu egiten baitira neurrigabeki astintzen dituztenean. Bazekien, bai, neska gazte mulatoak nora ninderaman:
|
|
|
Ez
|
nekiela
nola aurkitu esan nion dendan, plastikozko poto, pertz eta edukiontzien artean.
|