|
2000
|
|
|
1 Naharoki nekeza da zehaztea zer den baskotasuna, zer eta nor den baskoa, baina zer ez dena komunki errazagoa da
|
jakiten
. Francesco Petrarca, adibidez, ez zen baskoa izan.
|
|
|
Azken unera arte ez dute
|
jakiten
zenbat gizonezko eta zenbat emakumezkok parte hartuko duten," egoten gara beti, nahiz eta normalean oso gizon gutxi animatzen den. Sexualitatea modu garbiago bizitzen dutelako izan daiteke, emakumeak aldiz, barneratuago izaten du.
|
|
|
Gerrak aldatu zigun bizimodua: zortzi urterekin
|
jakiten
duzu aitaren lagun mina, Aitzol apaiza, fusilatu egin dutela. Hain justu, Bilbora ateratzeko bezperan, gure etxean egon zen txokolatea hartzen.
|
|
|
Askotan kontatzen da katu bilakaturik lapurretanibiltzen direla, edo jendeak izuarazteko haien bidera irteten, edo tximiniatik jausten, laminak legez, janari eske. Hola xifritua izan denak katuari kolpe bat ematen dio etazauritu; eta biharamunean herriko lagun bat, komunzki atso bat, hilik edo kolpatuaagertzen da katua zauritua izan den leku berean, zango edo beso batean gehienetan.Horrela
|
jakiten
da lagun hori sorgina dela eta katu bihurtzen dela. Gerta liteke horrenondorioz sorgina errea izatea.
|
|
|
Oroituko gara baiAranen berean eta bai hilaren semearen komentuan, zarata itzelak entzun zirelamemento hartan. Horrelako fenomenoak ezagutzen ditugu kinka antzekoetan agiturik, haien bidez
|
jakiten
ahal da urrun dagoen norbaiten heriotzaren berri; Marcaida kjasotako erreferentzian (1923, 31), eri bat hil zela igarri zuten, lagunen etxean entzunziren zaratengatik.
|
|
|
–Inoiz ez da
|
jakiten
, Antonio, inoiz ez da jakiten. Ardo goxo pixka bat hartukoduzu, ba, honaino etorri eta gero...
|
|
|
–Inoiz ez da jakiten, Antonio, inoiz ez da
|
jakiten
. Ardo goxo pixka bat hartukoduzu, ba, honaino etorri eta gero...
|
|
|
Ahalegindu naiz atzo nondik ibili zen
|
jakiten
, eta mutil horiek nola ezagutzen zituen, baina keba, ez dit oso erantzun zuzenik eman, eta nahiago izan dut gehiago ez ekitea. Ze goxo sartzen den kolakaoa etxetik hain urrun.
|
|
|
Badakizu, halaber, ezen salaketa haiek isilpean eta ezkutuan egiten zirela: hain isilpean eta hain ezkutuan, non akusatuak ez baitzuen salatzailearen eta lekukoen berri
|
jakiten
, eta, honelatan, nahiz eta akusazinoak, anitzetan, munta tipikoak izaiten ziren eta multa tipi batekin konpontzekoak, ez ziren guti izan, halaber, gehiegikeriak eta bidegabekeriak, zeren, babes haren gerizpean, nornahik sala baitzezakeen bertze nornahi, edo, gezurraz baliaturik, falso testimonio gaixtoren bat erauzaraz, bekaitzari eta inbidiari bide emanez, bidegabeki.
|
|
|
Bertze iritzi batekoa zen, ordea, Felisa, ene haurtzaroko haz ama eta inudea. Izan ere,
|
jakiten
zuenean ezen praktika haiek zituztela, sartzen zituen hatzak belarrian, eta erraiten zuen:
|
|
|
—Sekula ez duk
|
jakiten
noiz izanen den premia.
|
|
|
Baina, badaezpadakoan, etorri egin behar. Inoiz ez da
|
jakiten
noiz.
|
|
|
Hori ez da
|
jakiten
, Cacace; pairatu egiten da. Ulertzen?
|
|
|
" Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak. Gu, adiskide maiteak, horretan saiatuko gatzaizkizue biziki,
|
jakiten
zergatik astintzen dituen oinazeak bihotz hauetsuk eta ez bestetsuk, jakiten non auskalo dagoen zazpi gonbidatu maite hauen zorigaizto zornetuaren maratila, eta batek daki...". Txaloak zaparradaka erori ziren patio gotikoko lorategi krabelin xuriz betean, eta guri, krak, zerbait hautsi zitzaigun bihotzean.
|
|
|
" Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak. Gu, adiskide maiteak, horretan saiatuko gatzaizkizue biziki, jakiten zergatik astintzen dituen oinazeak bihotz hauetsuk eta ez bestetsuk,
|
jakiten
non auskalo dagoen zazpi gonbidatu maite hauen zorigaizto zornetuaren maratila, eta batek daki...". Txaloak zaparradaka erori ziren patio gotikoko lorategi krabelin xuriz betean, eta guri, krak, zerbait hautsi zitzaigun bihotzean.
|
|
|
Lasai sentitzen zen han, kalean ez bezala. Era berean, egun batez jakin zuen gauza ba  tzuk berez
|
jakiten
dira, akaso betidanik egon direlako gure baitan, gordean edo lozorroan, une jakin batean azaleratzeko ordu haiek guztiak ez zirela alferrekoak, egonean zerbait egiten ari zela, laster argituko zitzaion eginkizunen bat; eta beste egun batez, argi izpi gorrizta haien pean, whiskya lagun, Fontaine abizena heldu zitzaion belarrietara, blues sen  tsual batean bilduta;" ongi, Fontaine, ederki&qu... " kaixo, Rimouski, nola zu hemen, nork bidaltzen zaitu?", eta Rimouskik, era berean irribarretsu, baina Fontainen galdera erretorikoak entzun izan ez balitu bezala, maleta bat uzten dio barra gainean kontu handiz," bihar, gaueko hamarretan, 4 moilan, hitz egin bezala", eta lepoaldea estutu zion gero pixka bat, agur gisa segur aski, ez mehatxu gisa.
|
|
|
Futxo eta errefutxo! Horrela ibili nuela
|
jakiten
badut, jakin, beharbada ez nintzen hona etorriko. Eta oraindik hasi baino ez gara egin...
|
|
|
Puska jakin bat hartzen zuenari cailleach bela tine deitzen zioten, hots, Beltaneko carline a, lotsabide handiko izena. Hura
|
jakiten
zenean, bildutako batzuek hari heldu eta sutara botako zutelakoa egiten zuten; baina gehienak tartean jarri eta erreskatatu egiten zuten. (...) Eta jendeak jaia gogoan zuen bitartean, hilda bailegoen hitz egiten zuten cailleach bela tine az" (Urrezko abarra, II bol., 289 orr.).
|
|
|
Neurria hartzen diozu urari, ibiltzeari eta abarri, gorputzak beti berdin erantzuten ez badizu ere. Lehenengo gose greba hura negu erdian egin genuen, eta hotzaz askoz gehiago izorratzen zara; ez da
|
jakiten
, ea jateak eta ahuleziak edo hotzak izorratzen zaituen gehiago. Baina gorputzak gaizki erantzuten badu, gose greba laburrak gehiago izorra zaitzake luzeak baino.
|
|
|
" ixilpekoak ziren", esan zuen," baina nik banekien ari zirela"; gero, bekainak jasota, apalkixeago: " orain baino orduan errazago
|
jakiten
ziren gauzak", aitortu zuen. Esku gibelaz ahoa igurtzi zuelarik:
|
|
2001
|
|
|
Egunerokoak, esku artean dabilzkigun egunkariek, eman digute zenbait gertaeraren berri, xehetasun handirik gabe... Zoritxarrez, ez degu behar bezin informazio jatorrik, gauzak ez ditugu erdizka baino
|
jakiten
sarritan. (...) Denok elkarturik, bat eginik zerbait egin genezake, baina bestela... alferrik eta eroarena egiten gabiltza.
|
|
|
Hori jakin nahian, dendara sartzea erabakitzen du Ninak. Eta orduan
|
jakiten
du mister Daffodilek amets txarrekin eguzki gaztatxoak eta izar gaztatxoak egiten dituela.
|
|
|
protagonista izango denari galdera sorta eta grabagailua ematen dizkiote, eta berak egiten du dokumentazio lana, pixkanaka erantzunak grabatuz. Baina maiz, norberak ez du
|
jakiten
grabagailuari nola hitz egin eta nahi izanez gero, edo behar izanez gero, idazleak lagun diezaioke.
|
|
|
Edward Roseten iritziz biografiak lekukotza baten gisakoak dira: " Ondorengoek irakur dezaten oso polita da, askotan atzera begiratu eta gure aiton amonek zer egin zuten ez baitugu
|
jakiten
". Horrexegatik, agian, bezero gehienak protagonista izango denaren bilobak edo seme alabak izan ohi dira:
|
|
|
Edertasuna zertan datzan jakitea ez da erraza. Ez da garbi
|
jakiten
Goya-k" Maiatzaren biko errebolta" pintatu zuenean noiz zen pintura hori dokumentu historikoa eta noiz bihurtu zen giza sufrikarioaren sinbolo. Ez dugu oraindik jakingo geroak zer estimatuko duen poesia honetatik.
|
|
|
Norbere burua eta norbere bizitzan eragina izan duten bizipenak ezagutzeak egoera baten aurrean modu jakin batean zergatik erreakzionatzen dugun
|
jakiten
laguntzen digu edo maitasun harremana atsegina izan dadin zer aldatu behar dugun ikusten.
|
|
|
(Agenda erakutsiz) Bihar, goizeko bederatzietan bere bulegora joateko esan dit... Ikusiko duzu amak
|
jakiten
duenean...
|
|
|
Erantzuna niretzat gordetzen dut. (Pausa) Baina lasai, zeu izango zara lehena
|
jakiten
.
|
|
|
Nobelako senar koldarrak, bikotearen arteko harremana amaituta dagoelaonartu ordez, nahiago du mendekua hartu eta emaztea hil. Senar jeloskor hau dugu, hain zuzen, nobelaren narratzailea, eta bere ahotik
|
jakiten
ditugu bikotearenharreman zail eta trumoitsuaren unerik bortitzenak. Aurreko nobeletan bezala, oraingoan ere gertakariak ez zaizkigu aurkezten gertatu ziren hurrenkeran; alderantziz, berriro ere denbora psikologikoa da gailentzen dena, eta honen ondorioz, etengabeak dira aurreranzko eta atzeranzko jauziak.
|
|
|
Batez ere gibelean biltegiratzen da(% 80), eta garrantzitsua da erreserbek erakundearen eguneroko beharrak asetzea, B12 bitamina gutxi irensteko edo gaizki xurgatzeko erregimena ezarri eta 3 urte geroago. Bai elikadura konbentzionalak, bai ovolactovegetariarrak behar bezala asetzen dituzte behar organikoak, eta are gehiago
|
jakiten
da ez dela beharrezkoa egunero jatea. Ez da oztopo, bitamina horren urritasuna deskribatu da, urte askoan B12 bitamina ugari duten elikagairik ez duten gizabanakoetan, hala nola animalia jatorriko elikagai guztiak saihesten dituzten okurreetan.
|
|
|
Egoste modu hori da tradizionalena, baina produktuaren segurtasunerako eraginkorrena ere bai. Ez du
|
jakiten
nola sortzen den eta zein izen duen. Oro har, ontzian jartzen den kargaren arabera, egoste denbora 60 minutu eta bi ordu bitartekoa izaten da, eta potoaren barruan 100º C-ko tenperatura hartzen du.
|
|
|
Espainiako Bankuak milioidun isunak jarriko ditu, betebehar hori betetzen ez duela
|
jakiten
badu.
|
|
|
Kontuak kontu, ondo hasi dut goiza. Gaur egun librea nuen tabernan eta horrelakoetan normalean ez dut
|
jakiten
zer egin. Etxean geratu ohi naiz, nire pena eta damuekin bakarrik.
|
|
|
Baina eskularruak jantzi ditut halere. Inoiz ez da
|
jakiten
.
|
|
|
Baina bueno. Ez da inoiz
|
jakiten
.
|
|
|
Karwi ikarak hartu zuen. Alaba haurdun zela
|
jakiten
bazen, gizarteak eta senarraren ahaideek errukirik gabe madarikatu eta zigortuko zuten. Alaba berarekin hartu zuen eta erizain batekin batera ezkutuan alaba haurraz erdiarazi zuten.
|
|
|
Ez zen inor atera beraren alde. Etxetik zergatik egin zuen ihes, inor ez zen axolatu
|
jakiten
.
|
|
|
Badabil norbait pasealeku batean eta ibiltzez aspertu delako eseri egiten da hango banku batean, dagoeneko eseririk dagoen beste norbaiten aldamenean. Hasten dira azkenik hizketan eta, hitzak hizpidea dakarrela, horra non lehenbizikoak
|
jakiten
duen poliki poliki bigarrenaren iritzien berri. Jakin ahala, harritu ere egiten da.
|
|
|
Zoritxarrez, eta hau da uste dudanez auzi honek duen alderik okerrena, proposatu egiten dira hitzak zein hitz mordoak âsartzen eta sarrarazten saiatu, alegiaâ, baiezko nahiz ezezko arrazoibideak garbiroegi agertzen  ez direlarik, haatik. Nik, behintzat, gauzen berri ikasi ez dudalako edo, maizago
|
jakiten
ditut zeharka zuzenean baino. Eta bata ala bestea hobesteko nahiz saihestekoan irizpideak estalkirik gabe âbidenabar, halere, eta iragaitzaz bezala betiâ azaltzen badira, ez da batere nabari zeinek irten behar lukeen nagusi horrelako bi elkarren etsai ditugunean.
|
|
|
Zinetan eta benetan ari naizenez gero, esan beharra dut topo egin nuela, kalera baino lehen, Alcalan, Ricardo Muñoz Suay rekin, ordurako zinema kontuetan sartzekotan eta are sartuxea zebilena, eta gero, hurrengo urteetan zenbait aldiz bederen lepo hezurreraino sartuko zena. Harekin, beraz, eta zenbait ingurukorekin, gauzen berri
|
jakiten
hasi nintzen apurka eta pittinka bederen eta horrela lortu nuen Errenterian ezin lor nezakeen ikus ahal zabalagoa, zabalegia ez bada ere. Eta honetan naizenez gero, esan behar dut Muñoz Suay rekiko lotura, inoiz ezinbestean lasaitu bada ere, ez dela sekula eten.
|
|
|
Oker ari ez banaiz, Campionek sentimendukeriaz huts egin zuela esan izan da El último tamborilero de Erraondo, adibidez, idatzi zuenean; Blancos y negrosen baino areago. Hemen, idaztankerari dagozkionak axola ez zaizkigula, zaletasunak eta adiskidetasunak baztertuz, oinarriko emanak egiazkoak ote diren
|
jakiten
arduratu behar dugu. Eta oso beldur naiz erantzun bakarra baiezkoa ez ote den izango.
|
|
|
2. Ez da erraza
|
jakiten
epe luzera zein ondorio ekarriko dituen, eraso hauen zuzeneko kaltearen baitan ez ezik, eraso horiekiko euskaltzaleok dugun erantzun eta aurrera egiteko kapazitatearen baitan ere bai baitago euskararengeroa. Oraingoz orain eta epe laburrera hiru ondorio sumatzen ditut:
|
|
|
Laorga, Saenz de Oiza, Oteiza, Txillida, Basterretxea, Eulate, Muñoz... Harrigarri samarra da, zati bakoitza nork egin duen hain erraz
|
jakiten
den toki batean, inork ez jakitea nire egilea (nire egile materiala, biologikoa) zein izan zen. Kontuak kontu, zozomikote eta tenporekin bueltaka zebilen fraide batek ikusi omen ninduen aurrena, elizako ate ondoan, saskitxo batean.
|
|
|
Babalasto alaena! Ustekabe ederra hartu behar dik egia osoa
|
jakiten
duenean.
|
|
2002
|
|
|
Bihurri samarrak ginen lau anaiok. Eta bihurrikeri gehiago ez genituen egiten, gure amak dena
|
jakiten
zuelako! Gure amak beti jakiten zuen kristalen bat puskatzen bagenuen, edo automobilen bati potea erantsi, edo zakurren bati isatsetik zerbait lotzen bagenion.
|
|
|
Eta bihurrikeri gehiago ez genituen egiten, gure amak dena jakiten zuelako! Gure amak beti
|
jakiten
zuen kristalen bat puskatzen bagenuen, edo automobilen bati potea erantsi, edo zakurren bati isatsetik zerbait lotzen bagenion. Herriko ostatukoak izanda, iluntzean denak etortzen ziren kafea hartu eta musean aritzera, eta kontu kontari hasten ziren:
|
|
|
Pazientzia apur bat behar da, noski, baina ordubetez azalpenak ematen aritu ondoren, paziente bakoitzaren medikamentu guztiak zerrenda batean biltzea lortzen dute. Horrela, hartualdiak modu egokian antolatzen, botikak ez bikoizten, eta elkarren artean bateraezinak direnak detektatzen
|
jakiten
dute, pazientearen mesederako
|
|
|
Jakina, interesgarria da jendeak zer esaten duen jakitea, gizarte batean bizi naiz, ez mendiko punta batean. Presio delako hori jakin dut bereizten edo galbahea ezartzen,
|
jakiten
nondik datorren, nork esaten duen, horrek zer sinesgarritasun daukan. Ez zaio denari kasu egin behar, merezi duenari baino ez.
|
|
|
" Baltza" gehienbat etxeko andreagaz eta semeagaz bizikide zalarik, bere eginbeharrak zeintzuk eta zelakoak zirean
|
jakiten
hasi zan.
|
|
|
esanaz zirikatuten gaitubez zarrak. Eta ludiko barri zarra asko
|
jakiten
dabela entzun daruagun ezkero ezetzik ezin esan. Egi argija ba, ezin ilundu ixaten da osoz.
|
|
|
Eta hori zelanik? Zelanik... lehenagokoek itxirikoa belaunaldi barrikoek estimadu izaten
|
jakiten
dabenean.
|
|
|
Mende erdi baino gehiago da bakteria edo birus hau zerk eragiten duen
|
jakiten
saiatzen ari direla, baina ez da demostratu infekzio arazoak izan daitezkeenik eragileak.
|
|
|
–Ez daitezela zutaz trufatu, itxuretan ari dira eta, esan zion?. Hiru Emakume Urdin hauek, eta hauek bakarrik, esan diezazukete non aurkitu Ninfak, eta ez baduzu
|
jakiten
non dauden, ez dituzu aurkituko, eta aurkitzen ez badituzu, ez duzu inoiz aukerarik izango Medusaren sugezko ilajedun burua mozteko. Eutsi gogor, ez egin atzera, eta dena ongi amaituko da.
|
|
|
Edo, agian, jakiak izoztuta daudela nabarituko dugu, baina ez daude izozte tenperatura egokian. Hori
|
jakiten
lagunduko digute termometroek. Hozkailuan tenperaturak hiru eta zortzi gradu zentigradu bitartekoa izan behar du; izozkailuan, berriz, eta gradu zentigradu bitartekoa.
|
|
|
Hala ere, minimizatu egin daiteke, ahal den neurrian eta zentzuz elikatze katean sartzea murriztuko duten ekoizleak eta gainerako teknikariak saiatuz eta kontsumitzen duguna ahalik eta gehien dibertsifikatuz. Azken hori egitea ez da soilik dietistek egiten duten gomendio zentzuzkoa, ez baitago elikagai osorik gure eguneroko nutrizio behar guztiak estaltzen dituen elikagairik, baizik eta toxikologoen aholkua ere bada; izan ere, badakigu (eta
|
jakiten
saiatzen gara) zenbait elikagaik ezustekoak ezkutatzen dituztela maiz, metal jakin batzuen gehiegizko edukiagatik, baita kopuru kezkagarriagatik ere. (*) Toxikologiako irakasle titularra.
|
|
|
Aurrekonturik gabe, kategoria batzuetan behar baino diru gehiago gastatzeko eta beste batzuk alde batera uzteko arriskua dago, agian garrantzi handiagokoak. Aurrekontu bat egiteak zure ardurapeko hileko gastuak argi izaten lagunduko dizu, eta dirua non eta nola gastatzen duzun zehatz mehatz
|
jakiten
. Aurreko hilabeteetan egin dituzun gastuen ebaluazioa egiteak etorkizunean egin dituzun gastuen berri ematen lagunduko dizu.
|
|
|
Seguru asko, inork ez duenez nahi bere gauzak ezezagunen esku uztea edo beren lehentasunei jarraitu gabe banatzea, logikoena testamentua egitea da. Arazo eta kostu handiegiak saihestu baditzake ere, horrek ez du esan nahi ustekaberik dagoenik, batez ere
|
jakiten
ez bada ondasun guztiak ezin zaizkiola libreki utzi. Legeak “nahitaezko oinordekoak” edo senipartedunak errespetatzera behartzen du.
|
|
|
Esnea edo gainerako elikagai freskoak, ireki ondoren, ez dira giro tenperaturan eduki behar. Esne hautsa edo kondentsatua aukera daiteke, eta likidoa unean bertan kontsumituko dela
|
jakiten
denean bakarrik utz daiteke. Nolanahi ere, behar adinako edukiera duen hozkailua izan behar da, edo bestela, egunero erosi dira jan beharreko produktuak.
|
|
|
“Liburu dendako ikus entzuleak helduak dira, hogeita hamar urtetik gorakoak eta nahiko leialak, eta gehiago gidatzen dira ahotik ahora eta Interneteko gomendioen bidez baino”. Uste dute web orriak lagundu egiten diola irakurleari zer erosiko duen
|
jakiten
, nahiz eta dendara joatea funtsezkoa izaten jarraitzen duen.
|
|
|
Atzo Donostian egin zen Espainiako Senologia eta Titietako Patologiaren XXI. Kongresu Nazionalean azaldu zuenez, oncochipak «tratamenduaren indibidualizazioa hobetzea ekarriko luke, bularreko minbizia duen emakume bakoitzari bere kasurako tratamendurik onuragarriena ematen jakitea». Ildo horretatik, esan zuen tumoreak modu «estandarrean» tratatzen direla orain, dagoen armategi terapeutikotik abiatuta, eta, epe luzera, tratamendu osoa eraginkorra izan den ala ez
|
jakiten
da. Gainerretratua Baina teknika berriari esker, tumorearen adierazpen profila hasieratik ezagutu ahal izango litzateke, eta horri aurre egiteko tratamendurik egokiena aplika liteke.
|
|
|
Platerean erretako haragia hotz ez dadin, jakiak labean berotzea da sekretua minutu batzuez, horrela platerak tenperatura handia hartuko baitu.Plater honetan haragia zerbitzatuko dugu. Sistema erraz horri esker, haragi hotza jateak edo berotu beharrak sortzen digun gogaikarria saihestuko dugu,
|
jakiten
badugu horrela egostean baino lehorrago geratuko ginatekeela. Bestalde, mahaian erreta lotzean zipriztinak saihesteko, praktikoena saltsa beste saltsa ontzi batean aurkeztea da, bakoitzak bere erara zerbitza dezan.
|
|
|
–Proba egin behar nuen, ño. Ez da inoiz
|
jakiten
.
|
|
|
Bizitzak eskarmentu handia ekartzen du. Gizaki zaharrak etsipenaldi asko izan ondoren, noiz nola jokatu behar duen
|
jakiten
du.
|
|
|
Ordurako banekizkien nik Sarak bizi izandakoak, bai Edurekin, bai Sergiorekin eta Emmanuelekin ere, Sarak berak kontaturik. Banekizkiela esan dut, baina gauza horiek ez dira inoiz
|
jakiten
, ez behintzat zehatz mehatz, nik uste, ezta norberari gertatzen zaizkionean ere. Baina banuen informazioa.
|
|
|
Jendeak beti
|
jakiten
du mozten dio amak.
|
|
|
Jendeak beti
|
jakiten
du protesta egiten diot nik, eta hor ohartzen naiz amak ordu pare bat lehenago esandako hitz berak errepikatzen ari naizela.
|
|
|
" Ni bezalako gizon batek zuon konfiantza eta errespetua merezi du, diruari muzin eginez, nire burua zuon zerbitzutan jarri baitut; zuen susmopean egoteak irain egingo lidake, eta azalpenak eman beharrak, berriz, nire ohoreak berak horretara bultzatuko ez banindu, behintzat, ofentsa ezin handiagoa egingo lidake". Publikoak noski ez du berdin pentsatzen; gehiegikeriaren baten berri izaten duenean, baten batek axolagabeki jokatu duela
|
jakiten
duenean, administrazio eskuzabal uste horrek umiliazio lotsagarriak eragin dituela konturatzen denean, haren aurka altxatzen da irmo.
|
|
|
– Guk Barazar eta Dimako lubakietan, bernak ederto lokazturik, irakurri ohi genduzan. Halan
|
jakiten
genduan zenbaterainoko triskantzeak egiten eben geure kaskoen ganetik Bilborantz abiatzen ziran Heinkel eta Junker doixtarrak. –Joseri lokiak nabarmentzen zitzaizkion hunkitzen zenean; sorbaldak goratzen zituen, berriz, Galderrek kanpoko kazetariez galdetzen zionean– Handik hona, mutil, gauzak goitik behera aldatu dira, zorionez aldatu be.
|
|
|
ez baita nehoiz
|
jakiten
ahal
|
|
2003
|
|
|
Zaila da hori
|
jakiten
. Itxura batez, Administrazio Kontseilua osatu eta «Egunkaria» hasiera hasieratik aurrera atera zutenak barruan geratu dira.
|
|
|
Gerra guztien ondoren
|
jakiten
dira haietako zenbait pasadizoren gezurraz, eta Irakekoaz ere ugari ateratzen ari dira. Lynch emakumezko soldaduarena ezaguna egin zen oso.
|
|
|
Beldur nintzen kirol programa bateko zuzendaria emakumezkoa zela
|
jakiten
bazen," hoa ontzi garbitzera!" esanaz bukatuko zuela entzuleak. Futbolaz idazteko prestigioa lortu nuenean utzi nion goitizenari, oso berandu.
|
|
|
Nahiz eta Euskaltzaindiaren arauak, hiztegiak, gramatika eta gisako liburuak kontsultatu, askotan zalantzak izaten ditugu euskararen joskera, termino, aditz eta abarren inguruan, ez baitaude inon zehaztuta. Eta halakoetan ez dugu
|
jakiten
nora jo. Horiexek argitzeko aukera eskaintzen du, hain zuzen, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen (HAEE) Duda muda zerbitzuak.
|
|
|
Pertsona batek
|
jakiten
duenean gaixotasun sendaezin eta hilkorra duela, zer egin behar du?
|
|
|
Umetan hasi nintzen Txirritaren gorabeherak
|
jakiten
. Antonio Zabalak ateratzen zituen Txirritaren liburuak berehala erosi eta irakurtzen nituen.
|
|
|
Autobusean eztira mintzatzen catedraticoak euren espezialidadez, euren jakintza adarrez, eta eurek beste, eta askotan gehiago,
|
jakiten
dute ayudanteek han erabiltzen diran gaiez: Football jokoa, Koreako gerratea, edo honelako gaiak izaten dira autobuseko solasetan erabiltzen diranak.
|
|
|
" Trebetasun handia azaltzen du bertso lanerako, gaiari dagokion doñua ondo aukeratzen duanak. Ta gauza jakiña badirudi ere, askok ez dute
|
jakiten
, gaiak azkartasuna, grazia ta zorroztasuna eskatzen duanean, obe dala bertso laburra edo puntu motza; ta gaiak arnasa, dotoretasuna ta biotzondoa eskatzean, berriz, mesedegarri bertso luze ta oparoa. Ta batez ere, gaiaren sentipenak duan kolorea bear du musikak ere:
|
|
|
Bueno, zer esan
|
jakiten
ez danean hoba da ezer ez esatea. Gaurkoz denbora agortu jaku eta ez da ona izaten denbora barik ezeri ekitea...
|
|
|
Organoak ateratzeko baimena duen zentroak
|
jakiten
saiatu behar du interesatuak senideren bati edo erietxean tratatu duten profesionalen bati jakinarazi ote zion zein zen bere borondatea zein zen, eta, horretarako, erietxeko Borondate Deklarazioen Erregistro Liburuan edo historia klinikoan idatzi ahal izan duten edozein ohar erabil dezakete, eta hildakoak zeraman dokumentazioa eta gauza pertsonalak aztertu behar dira.
|
|
|
jantzi, mantel,...; bitxi eta mahairako zerbitzuan ere, kopuru handiak zituzten, 11.000 eta 31.000 erreal tarteko kopuruak osatuz. Batzuetan oso zaila da
|
jakiten
gauza hauek, batez ere sukaldekoak, etxekoak ziren bakarrik ala negozioan ere erabiltzen ziren, inbentarioetan sailkatu eta banatu gabe aurkitzen baitira (gehienez ere, tresnak eginda zeuden lehengaiaren arabera sailkatuak agertzen dira inbentarioetan) 27.
|
|
|
Jurisprudentzia doktrina hori 1994ko produktu akastunek eragindako kalteengatiko erantzukizun zibilari buruzkoa da, eta haren aplikazio eremua elikagai guztietara zabaltzen da, baita edarietara eta gasezkora ere, baina kasu honetan fabrikatzailearen erantzukizuna mugatua da. Gure auzitegi gorenek
|
jakiten
dituzten gaietako batzuen izapidetze judizial motelak eragotzi egiten du, kasu honetan gertatzen den bezala, aurrez interpretazio argi eta finkatua izatea produktu akastun batek eragindako kalteen ondorio juridikoei buruz. Kasu honetan, Lege horrek indarra hartu eta hurrengo hilabetean gertatu zirelako gertatu da.
|
|
|
zenbait bitamina, gatz mineral eta aminoazido azukreztatu, keratinizazioa errazten dutenak eta, beraz, ilea eta azazkalak sortzen dituztenak. Funtsezko mantenugaiak Azala, ilea eta azazkalak etengabe berritzen ari dira, eta, horretarako, mantenugaiak etengabe behar dituzte, ziur aski
|
jakiten
baita dietan substantzia jakin batzuen urritasunak aldaketak eragiten dituela hazkuntzan eta itxuran. Datuak adierazgarriak dira:
|
|
|
Horregatik, komeni da abal emaileek espresuki gordetzea informazio eskubidea. Bestela, ustekabea larria izan daiteke, jakinarazpen judizial egokia jasotzean ordaindu ez dela
|
jakiten
bada. c) Erakundeak ez du hipotekatutako ondasuna bahitzeko obligaziorik, ordaintzen ez badu. Ikuspegi juridikotik, hipotekatutako etxebizitza saihestu eta zuzenean abal emailearen ondasun pertsonalen enbargora jo dezakete. d) Abal emaileen aniztasunaren kasuan, adibidez bikote baten lau gurasoak, ordaintzen ez badu, erakundeak edozein abal emaileren aurka jo dezake, eta, iritzi publikoak uste duenaren aurka, zorra ez da erdibana banatzen bi familien artean.
|
|
|
Kakahuete pasta erraz aurki daiteke gehigarri gisa gozokietan, gozokietan, opiletan, izozkietan… Alergikoa, gainera, beste fruitu lehor batzuekiko sentikorra izan daiteke. Ildo beretik, hurrengo hilabeteetan hasiko den Europako ikerketa batek gaixo zeliakoentzako elikagai espezifikoetan glutenerako onartu behar den atalasea zein den
|
jakiten
saiatuko da. Zirkulu biziotsua da gai hori:
|
|
|
Ohiko ikerketa prozeduren bidez elikagaiei antzematea zaila denez, oso zaila da haien benetako eragina zein den jakitea. Datu epidemiologikoek adierazten dute haien eragina txikia dela, baina egia da, halaber, kasu gehienetan, ez dela
|
jakiten
elikaduratik eratorritako gaixotasunen arrazoia, eta kasu horietan birusek zeregin nabarmena izan lezakete. Birusen artean nabarmentzekoa da A hepatitisaren eragina eta garrantzia, gaixotasuna inkubatzen ari diren manipulatzaileen bidez elikagaietara transmiti baitaiteke.
|
|
|
Elikadura osasungarria izateko kezkak esneen kontsumoa areagotu du, erregina jelearekin edo fluorrarekin, bitaminekin aberastutako jogurtekin, mineralekin egindako zukuekin edo zuntzetan aberatsak diren gailetekin, kaloria, azukre edo kolesterola gutxiko elikagaien kalterako. “Egunero
|
jakiten
dira substantzia berriak, nutrizio balioa edozein dela ere, osasunerako ondorio onuragarriak sorraraz ditzaketenak”, dio Margarita Alonsok, eta hauxe gogorarazten du: “egunero merkaturatzen diren elikagai berrien ugaritasuna, kontsumitzailearen arreta eskatuz, bizi kalitate hobea eta zahartze erritmo motelagoa eman diezaion”.
|
|
|
Poema batean ez dakit. Inoiz ez da
|
jakiten
haizeak ze intentzio duen. Haizea bera pintatzeko aukera izango bagenu.
|
|
|
Edo ez. Egia esan nekatuegi egon zen aurreko egunean eta gauza gehiegi pentsatu zituen ohera orduko, eta gauza asko batera pentsatzen direnean ez da
|
jakiten
zer egiten den eta zer ez, eta argiak piztuta uzten dira edo iturriak zabalik edo telebistako mandoa izozkailuan.
|
|
|
Eta neuri esan zidan aitak bertan egoteko, irteteko zegoela erlekumea. Erraz
|
jakiten
da noiz dagoen erlekumea irteteko. Likido beltza botatzen du erlauntzak azpitik.
|
|
|
Etxera iritsi eta lapur baten antzera sartzen nintzen eta txintik esan gabe esertzen nintzen egongelako nire besaulkian, libururen bat eskuetan nuela, baina Monikak azkar asko sumatzen ninduen, ikaragarria zen horretan, gai baitzen kafetegi zaratatsuetan mahaietan eserita zeuden bikoteen elkarrizketak jarraitzeko. Etxeko pasilloan barrena sentitzen nuen eta" etorri al zara?" esaten zidan ahots apalez, hain apalez ze ez bainuen
|
jakiten
alde egin izanagatik eskerrak emanez edo etorri izanagatik agur gisa esaten zidan hori. Egongelako bere besaulkian egoten zen isilik tarte batez, etsiturik" ez dut sekula nobelaren hasierarekin asmatuko" esaten zuen arte.
|
|
|
Norbaiti esan nion bezala, publiko egiteak errealtasun handiagoa eman die: bestek
|
jakiten
badu," egiagoa" da.
|
|
|
Gainera, nola arraio gidatzen da horrelako traste bat? Nola
|
jakiten
da bidea. Eta balea batek eraso egiten badie?
|
|
|
Xahu gara, ondorioztatu zuen Kamitx batek?. Eta Bozek
|
jakiten
baldin badu, zer? –izan zen hurrengo galdera.
|
|
|
Pentsamendutan jardun genuen hainbat segundoz, eta izuz beterik ohartu ginen inork ez zekiela non zeuden begiraleak, ezta ba ote zuten laguntza posturik  edo salbamendu txaluparik edo helikopterorik. Ezjakintasun hura neurri batean normala zen, batek ez baitu sekula interesik jartzen ustez behar izango ez duenaren berri
|
jakiten
. Eta guk behar izango al genuen ba akaso salbamendu patruilaren zerarik, ura pinguinoak baina zitezen modukoa bazegoen?
|
|
|
ez da
|
jakiten
nola.
|
|
|
— Nondik atera duzu bada, Glauko? Ez al dakizu urte asko direla Agaton hemen bizi ez dela eta oraindik ez direla ezta hiru urte ere Sokratesekin denbora egon eta esan ala egiten duen guztia egunero
|
jakiten
saiatzen naizenetik. Hori baino lehen harat honat nenbilen egokitzen zitzaidan tokian, zerbait egiten nuelako ustetan, eta beste inor baino ta173 malgarriago nintzen, ez zu orain baino gutxiago, filosofian baino lehenago beste edozertan jardun behar dela uste duzuna.
|
|
|
Argi eta garbi jakin ezazue zuetako inork ez duela bera ezagutzen, nik erakutsiko dizuet ordea, hasi naizenez d gero. Ikusten duzue Sokratesek ederrak maitatzera jotzen duela, eta beti beraien inguruan ibili eta liluratuta egoten dela, eta beste aldetik orokorrean ez duela ezer ezagutzen ezta
|
jakiten
ere. Bere itxura hori ez al da sileno baten berezkoa?
|
|
|
Egiazki ito. Baina egoera gainera etorriko zaizula aurrez eta denbora askorekin
|
jakiten
baduzu, are da okerrago. Poliki poliki hasten zara itotzen, egoera irudikatze hutsarekin.
|
|
|
Nola liteke hildako istant berean zomorroak gorpuaren gainera etortzea. Nola
|
jakiten
dute. Nola iristen dira hain azkar.
|
|
|
Baina heriotza espantuz gertatzen bada, izuaren adrenalina bost kilometro t’erdira nabari dezaketen zomorroak ere badira. Oreina hil baino lehen
|
jakiten
dute oreina hil egingo dela gepardoarekiko lehian. Animaliak lurra jo orduko, hantxe dira.
|