|
2000
|
|
|
Adibidez, bat baserritarra bazen, baserriko kontuak jarriz gero oso ondo moldatuko zen, baina beste gai batzuekin ez zeukan luzitzeko aukerarik. Askotan gaia
|
herriak
berak jartzen du: taberna batean hasten bazara bertsotan, askotan konturatu ere egin gabe jendeak jarriko dizu gaia:
|
|
|
Herri batean kantuak izugarrizko garrantzia du, ez soilik Euskal Herrian. Bai hemen bai Afrikan nahiz Asian zein Ameriketan,
|
herriak
borrokan ari badira, beti kantatuko da. Kantuak itsasoaren uhainak bezalakoak dira, ageri dira ur azalean, bere barnean mugimendua dagoelako.
|
|
|
Berdin Txomin zena eta Mamarru kantaraziz. Aspaldiko denbora horietan pentsatzen nian egiazko kantari iraultzaile bat hintzela, gure
|
herriak
behar zituen bezalakoa.
|
|
|
Belauntza, Basaburua, Urdiain eta Arbizu
|
herriak
Udalerri Euskaldunen Mankomunitateko (UEMA) kide berriak dira. Pasa den igandean Iruran" Sartu euskararen xarean" lelopean egindako urteroko festan egin zitzaien ongietorria kide berriei.
|
|
|
160 kilometro luze eta 40 eta kosta zabal gutxi gorabehera eta liburuetan miatu gabe. Adar formako lur-mutur bat ipar aldera, Frantziako kostaldetik urre; irla goitik behera ebakitzen duen errepide potolo bat ekialdean; hiririk... hiri esateko modukorik, apenas...;
|
herriak
, hor nonbait, ez gehiegi eta zipriztinak bezala han hemenka; erdialde menditsua eta mendebal eta eki itsas-ertzak arrunt ezberdinak: lehena harkaiztsua, basatiagoa, mendi arteko kalatxoz josia, eta bigarrena, zonalde lauagoa, hare zuridun hondartza paradisiakoen katea, turistaz ondo kutsatua.
|
|
|
Berreuskalduntzea gizarte prozesua da, gizartearen inplikazioa eskatzen duena eta ezinbestean protagonista bilakatzen duena. Administrazioaren aldetik munduko erraztasun guztiak ez lirateke ezer
|
herriak
borondaterik ez balu, eta era berean, oztopo guztiak gaindi daitezke borondate hori egiazkoa bada. Gizartea euskararen alde mobilizatzea, etengabeko kontzientziazio lana egitea, era koordinatuan aurrerapausoak emateko euskaltzaleen artikulazioa bultzatzea, gizartearen erabateko inplikazioa lantzea, euskara ikastea eta erabiltzea dira etorkizuna irabazteko bideak.
|
|
|
" Gastibeltzaren karabinak" lana izan zen
|
herriak
antzeztutako azkena duela 9 urte. Ekimena berreskuratu nahian," eta Lekeitioko kultur eremua berpizteko gogoa zegoela ikusita, udalean haize berria dagoela aprobetxatu eta buru belarri ekin diogu obra antolatzeari.
|
|
|
Nafarroako Obanos
|
herriak
" Misterio de Obanos" ikuskizuna taularatuko du herriko plazan, uztailaren 22tik 29ra bitarte, ilunabarreko 22:00etan hasita.
|
|
|
Euskal kale antzerkiaren sustraietara joanez," Maddalen Jauregiberri" pastorala antzeztuko du Eskiula
|
herriak
. Berez, Biarnon dagoen arren, euskal nortasuna handizki atxiki dute Eskiulan.
|
|
|
Ene ikusmoldetik artegintzan arazoa izanen dugu aitzinantzean, artea ez baita kontsumitzen den gauza bat, ez bakarrik bederen. Artea herriarekin sortu behar da,
|
herriak
ez badu artea sortzen, arte sortzaileak galtzaile geldituko gara.
|
|
|
" Ia ia 300 ordu behar izan ditugu airez zazpi probintzietako irudiak hartzeko. Kostaldea, hiriak, bailarak, ordokiak, mendiak eta nortasun bereziko
|
herriak
... eta paisaia erakargarriaren tartean, biztanleak, herri bizia, alegia" azaldu du Iñaki Pangua saioko zuzendariak. Honenbestez, hegazkinetik, labarretan, zaldiak, traktoreak, ontzixkak, surflariak, eskalatzaileak eta abar ikus daitezke.
|
|
|
Egitasmo hau haatik, ezinezkoa izango zen 80ko hamarkadaren hondarrean Arrasate Press aldizkariak bidea ireki izan ez balu, argia ikustean euskarazko herri hedabideen aitzindari bihurtu baitzen. Denbora gutxiren buruan, bailarako gainontzeko
|
herriak
beren aldizkariak plazaratzen hasi ziren, loraldia Euskal Herri osora zabalduz. Hona hemen Debagoiena bailara aldean dauden herri aldizkariak:
|
|
|
" Ezerk ez ditu gizakiak eta
|
herriak
gehiago ezberdintzen bizitzako baldintzen aurrean bakoitzak duen jarrerak baino. Gertakarien ibilbidea aldatuz historia egitea aukeratzen dutenek abantaila dute aldaketaren emaitzen zain egotea erabaki dutenen aldean" esan zuen Jose Maria Arizmendiarretak egun MCC (Mondragon Korporazio Kooperatiboa) dena eskualdean sortu zuelarik.
|
|
|
" Chile-ko auteskundeen ondoren bide egokiak oso mugatuak daudela ikusten baldin bada ere(...), bi gauz nabarmentzen dira. Batetik, Frei ren eta kristau demokraten aldakuntza saioa areago eraman nahi duela Chile-ko
|
herriak
eta bestetik, sozialista joerak herriaren zati handi baten begi ona aurkitu duala inperialismoaren indarkeria puskatxo bat arintzeko".
|
|
|
" Danok Dantzara Plazara!". Izan ere, Erromeria Egunaren bigarren edizioa ospatuko da, Herri dantzak
|
herriak
dantza ditzan eta erromeria giroa berpiztu nahian.
|
|
|
Hala ere, ETAk su etena martxan jarri zuen. Hori izan da azken urte hauetan ETAk egin duen ekimen politiko nagusiena eta sendoena,
|
herriak
gehien baloratu eta estimatu duena.
|
|
|
Estatuaren botereen mehatxuek ez gaituzte izutuko ordea. Desobedientzia zibila eta intsumisioa erabiltzen jarraituko dugu, per tsonak,
|
herriak
, eta mundu libreagoak izatearren.
|
|
|
Bizkaiko herri txiki batean kokatzen da narrazioa, haatik, ez du honen deskribapenik eskaintzen, ez aipamen berezirik. Kontakizunean zehar aipatzen diren beste
|
herriak
ere Bizkaian kokatzen dira: Muxika, Basauri...
|
|
|
Oroi feudalismo garaiak zirela eta errege zein jaunak, lege guztien gainetik,
|
herriak
ahalik eta lotuen edukitzearen aldeko zirela. Herria foruen babespean ez jartzearren, jaunok lortu zuten Arabatik banatzea.
|
|
|
Baina alferrik, ez zuen ulertu nahi. Gaineratzen nion esanaz,
|
herriak
bere izate naturalean errespetatzen ez badira, oso normala zela horien aldetik burujabetzaren eskaria. Zeren mundua orotarikoa denez gero, bakoitzak beretik osatzea dela legezkoena, elkarkidetzan biziko bagara.
|
|
|
Gure
|
herriak
bere kultur ondarez duen edukirik garrantzitsuena euskara dela esan beharrik ez dut. Kontu horietan, bakoitzari bere izaera jatorrez datorkiona baita berezkoena eta naturalena.
|
|
|
Erromatar Inperioa erortzean anitz herri agertu ziren kulturaz noraezean. Ilunaldi luze batean murgildu ziren Europaren mendebaldeko
|
herriak
Erdi Arora arte. Hala ere, etenaren ondotiko lehen mendeetan berezko indar edo inertziazko jarraipena ezagutu zuten, poliki poliki itzaltzen joango zena.
|
|
|
Inperio hark hizkuntzarik gehienak suntsitu zituen. Gureak ere bide hori eraman zezakeen, baina hara hor suspertu eta indarberrituz gure
|
herriak
nola berreskuratu zuen.
|
|
|
Beren aberastasunetik neurtu daiteke herri gogoa. Harrigarria da benetan, gure
|
herriak
ahozko literatura horren aberatsa izanik, idatzizkoan hain txiroa izan beharra. Era guztietako ipuinen jabe gara, eta bertan ditugu lehenagoko sinesmen, kondaira eta ohituren argitasunak...
|
|
|
Adiskide nuen Yon Etxaide zenak behin baino gehiagotan esaten zidan gure
|
herriak
1200 urtean Gaztelaren mende erori zenetik ez duela bakerik ezagutu. Eta hori da Treviñori gertatua ere.
|
|
|
Frai Bartolomek dioskukabildokojaunakgaraizarduratuzirela, hauda, hondamendi handiabaino lehen, Karmengoelizakoerretaulaketaaldare mahaiakateratzeaz: 12erretaulaeta11mahai eraman zituztenXemeingoAndreMariarenparrokielizara, etaMesedetakoelizara; biSan AndresEtxebarrikoraeramanzituzten; eta honakohaueranstendupredikariak:. Guztiakelizetanerabiliakizanziren,
|
herriak
deboziohandiaziela?. GeroagoKarmengoelizarakoberreskuratzealortuzuten. EtakontalariakdioelizangeratuzirenaldarenagusikoerretaulabaliotsuaetaSan JoseetaSanJoanGurutzekoarenerretaulek, sua, kea etaegurginak izanziren arren, ezzutela, hondamenikizanetahaiengainekourreztadurakereezzuelainolakokalterikizan?.
|
|
|
Gerora, aldaketak izan dira demarkazio horietan, inongotan sartu gabeko
|
herriak
kokatzeko; eta, zenbaitetan, gutxi bada ere, gainditu egin da gehienezko kopuru hori; hori da, adibidez, EuskadikoAutonomia Erkidegoari dagokionaren kasua, non Eusko Jaurlaritzak demarkazio bakarra lortzekoborondate politikoa izan duen.
|
|
|
Mapak ez du existitzen dena bakarrik irudikatzen; lurralde propioaren pertzeptzio sakonaren etorkizuneko proiekzioa ere irudikatzen du, eta ezagutza politikoinplizitua erreibindikatzen du. Horra hor, esate baterako, munduan ezaguna den kasubat aipatzearren, Kurdistan
|
herriak
publiko egiten duen bere ametsezko mapa, berenmugak irmo mantendu gura dituzten bost estaturen gainetik eraikitako erreibindikazioidealean.
|
|
|
Maparen balio estrategiko horretaz, aspaldian konturatu ziren bai Estatuak berak, bai estaturik gabeko
|
herriak
ere. Maparen balio erantsia aspaldian ikusi zuten bailurralde bat bere menpe zeukan botereak, bai botererik eduki ez arren bere eremupropioa eraiki gura zuten herriek ere.
|
|
|
Besteekiko harremanetan, denboraren joan etorrian, gizakiak garatu egin du beretzat duen territorioaren errepresentazio ulerkorra izan daitekeen irudi bidimentsionala, non marrazten ikasi baitu bereak diren errekak eta mendiak,
|
herriak
eta bideak; batetik, kideak eta lagunak non bizi diren irudikatzeko; eta, bestetik, besteek, etxezkanpokoek, lurralde hori errespeta dezaten.
|
|
|
Nire iritziz, jite horrek aukera ematen digu, filosofikoki (baina ez nahitaezpolitikoki) gure alternatiba soziopolitikoaren eztabaida eternalari indar berria emateko. Beraz, hurrengo puntuetan, gure
|
herriak
dituen behar eta gogoetatik abiatuta, konstituzionalismoaren ereduak eskaintzen dizkigun aukerak azaltzen saiatukogara. Horretarako, ezinbestean, askatasunaren kuestioa eta politikagintzaren kontzepzio konkretua zehaztu behar ditugu.
|
|
|
Fenomeno hau hain indartsua izanik, egunero munduan zehar dabiltzan moneta bolumen handiek, banku zentralek beren moneten defentsan egin behar dutenesku hartzea ere gainditzen dute. Horrela, ekonomia osoak jartzen dira kolokan.Hain zuzen, Asiako Hego Ekialdeko
|
herriak
prozesu honen biktima izan dira; lehenago lurralde horietan kapital mordoa sartu bazen ere, orain, beren ahalmen esportatzaileak ahuldu direnean, kapital espekulatiboek ihes egiten dute, herri horienekonomia desorekatuz.
|
|
|
Begi bistakoa da, subirano izan nahi duen
|
herriak
bere politika teknozientifikoa erabaki behar duela. Aipatu dugunez, egitura politikoaren eta sistema teknozientifikoaren artean erlazio handia dago.
|
|
|
Herritarrak ez ezik, beste
|
herriak
ere kontrolatzeko interesa izaten dute estatuek. Sare telematikoen erabilpenean zehar estatu boteretsuek besteen jarduera ekonomikoak eta politikoak zain ditzakete, haien subiranotasunaren aukerak gutxiagotuz.
|
|
|
Gizarteak antolatzeko bide honetan, euskaldunonak bezalako estaturik gabekohizkuntzak, kulturak,
|
herriak
eta nazioak, gizarte tresna eraginkorrik gabe suertatzendira beren iraupenerako. Areago, askatasuna geroa eraikitzeko ahalmen modura ulertuz gero, aipaturiko giza taldeak menpekoak izatera kondenaturik ditugu betiko5.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (Estatu Batuak luke esan, bertan nazioakez baitira boterearen jabeak, estatuak baizik) autodeterminazioaren herri eskubideabere hastapenetan onartzen badu ere (Oinarrizko Kartaren lehenengo artikuluarenbigarren paragrafotik eta, bereziki, 55 eta 73.b eta 76.b artikuluetan), kolonizaturikizan diren herrien alde soilik azaldu ohi da (1514, 2625 eta 3328 ebazpenetan, adibidez). Beraz, edo eskubidea ez zaio herri guztiei aitortzen, edo kolonizatuak izandiren
|
herriak
bakarrik omen dira benetako herri, nazioarteko zuzenbidearen iturriaden NBE delakoaren ikuspuntuaren arabera7.
|
|
|
ideologia den aldetik, estatua eraikuntza modernoa da, zeren eta, industria aro modernoaren sorrera arte, autoritate zentralizatuak arazo handiakbaitzituen bere boterea eta autoritatea distantzia luzeetan jartzeko, eta muga politikoak zaluak baitziren. Azken garaiotan eratu diren muga politikoen definizio zurrunarekin eta gobernu zentralizatuen etorrerarekin, gutxiengo egoeran dauden
|
herriak
–arazo, politiko bihurtu dira, gaur egun ezagutzen ditugun eran behintzat.
|
|
|
Gainera, gutxiengo egoeran dauden
|
herriak
nazio estatuen barnean arazotsubihurtzeaz gain, erabakigaitzak diruditen arazo bihurtu dira. Honen ondorioz, gutxiengoek beren nazio estatuen aldeko borrokari ekin diote, XX. mendearen hasierako estatuekin erkatuz gero eta txikiagoak izanik, era horretan, bizi diren nazio estatu zabalagoen aurrean beren giza eskubideak defendatzeko.
|
|
|
Estatuek bezala, zenbaitetan, gutxiengo egoeran dauden taldeak indartsuak izan daitezke, etabaliabide baliotsuak kontrolatzeaz aparte, partaide diren gizabanakoei leialtasunakeska diezaizkiekete. Hala ere, estatuetatik bereiziz, hauen mugak aldatu egitenbaitira eta herritarrek utz baititzakete?,
|
herriak
kultura jakinetan jaiotzen dira etauztea zailagoa izaten da.
|
|
|
Gainera, mundu mailan, era batera edo bestera kulturkidetzarekin lotuta daudengatazkak, uste dugun baino maizagoak dira; eta askotan, suntsikorrak (Brogan1990). Esate baterako, II. Mundu Gerratik gatazka etniko garrantzitsua jasan izanduten
|
herriak
, munduan daudenetariko erdiak dira. Era berean, ordutik hona gertatu diren gerretan hildakoen %80 estatuen barneko gatazketan gertatu dira (Russett& Starr 1989).
|
|
|
Bata, hizkuntzaren alorreko fenomenoak ahalik eta ongienik ezagutzea(...) Bestea, berriz, hizkuntz pizkundean herria bera interesatu gabe, soluziorik ez dagoelasinetsi eta sinesterazi behar dugu. (...) Herriak ez badu nahi,
|
herriak
ez badu nazio hizkuntzaren arazoa bere gain hartzen, jai dago? (1, 10).
|
|
|
Esaten dugunaren froga, bildu den datuen ugaritasuna da. Badira haize mota beraizendatzeko 6 erantzun desberdin (6 berba desberdin) jaso diren
|
herriak
. Eta asko dira3 eta 4 hitz desberdin jaso direnak.
|
|
|
Kasu batzuetan, nirean alegia, txikitatik eskainiez zidatena eta urteak pasatu ahala deskubritu dudana erdiesteko. Herri bat bezala, beste
|
herriak
munduan zehar saiatzen diren gisan, aske izateko eta gurean guk erabakitzeko. Iruditzen zait bizitza, pertsonarena, indibiduala dela, norberarena, bereziadela.
|
|
|
–Kultura ez da erudizioabakarrik; bizitzaren aurreko jarrera goratzailea, harkorra eta batez ere zuhurra da, edo ez da ezer. Arrazionalistek bezala pentsatzen dutenek hobetzea edo, aregehiago, beren burua eraldatzeko gai izatea espero eta nahi dugu; hau da, beharrezkoa den goranzko jauzi kualitatiboa ematen ausartzea nahi eta espero
|
dugu.Gure
herriak, euskal gizarte osoak, premiazkoa du. Eta gainerako gizateriak ere?.
|
|
|
Txillardegik berak Huntaz eta Hartaz liburuan6 ezin argiagozioen: . Ezkertarrek uste dute, beraz, ba dala garaia euskaldun
|
herriak
lehenengo aldizbere burua altxa dezan; eta hau esatean ez dugu milimetro bat ere atzera joan nahi,, lege zahar, bila, denbora, zoriontsu?
|
|
|
Hizkuntzak ezinbestekoa du kulturaren (etniaren) sostengua, oinarri etnokulturalik ez duen
|
herriak
tradizioaren unibertsoarekin etendura bortitza dakarrelakogainerakoan. Halaber, etniak noraezekoa du nazioaren sostengua, abertzaletasunarenbarne kohesiorik gabe historian barrena datorren oinarri etnokulturalak nazionalismoaren aroan zer eginik ez daukalako.
|
|
|
Ameriketako indioei dagokienez, hauen
|
herriak
konkistatu ahal izateko hartzenzuten aitzakia,, basakeria, zen.
|
|
|
Irakaskuntzako hiru mailen lurralde banaketaren kargaren gaiak garbi erakusten du, sistemaren logika goitik beherakoa zela: oinarrizko irakaskuntzaz
|
herriak
arduratuko ziren, probintziek bigarren mailako irakaskuntzaren zama hartuko zuten bere gain204, eta unibertsitate eta, escuelas profesionales superiores, izenekoez Estatua arduratuko zen.
|
|
|
Eiderren hitzek, azkenean, ez zioten ezer berririk emango: neskak urtebete lehenago bizi izandakora hurbildu beharra zegoen, berak deskribatutako bide eta
|
herriak
aurkitu, eta gehiago: begirada zuzenduko zuen toki orotan Eider ikusi.
|
|
|
Zerutik lurrak teilatuen kolorea hartzen du, edo lakuena, edo mendiena. Edo ez du kolorerik hartzen, hodeiek lurra estaltzen dutelako, eta azpian geratzen direlako
|
herriak
, auzoak, pertsonak. Eta azpian geratzen direlako, baita ere, maitasunak, askatasunezko unetxoak.
|
|
|
Trenak eguneroko minutu pare laburra iraungo zuen estazioan geldi ziurrenera, baina guk eternitatea zer zen ikasi genuen jarlekuetan jesarririk eta hankak dingilizka genituela. Amak ezkerreko leihotik begiratzen zuen, herriari azken bistadizoa eman guran edo; baina guri bost axola
|
herriak
: behingoz trenean ginen, ordura arte debekatua zitzaigun trenbidearen burdinazko mugaren gainean, eta eskuin leihoko mendiak eta harro altxatzen ei ziren hiriak aurkitzea baino ez genuen xede.
|
|
|
Esku batean kabitzen ez diren eta beraz existitzen ez diren itsaso eta lurrak. Eta beste pauso bat emanda, bideak eta
|
herriak
eta fruitu arraroak eta kontinenteak eta lurmuturrak eta ezezagunak ziren txoko guztietako gau sargoriak (bere izar eta guzti) oparitzen zizkion Eiderri. " Esaidazu zein lurralde nahi duzun, eta zuretzat konkistatuko dut", promes egiten zion maitale utopikoak, artean poetikotzat jotzen zituen esaldiak erabiliz.
|
|
|
Eta beldurra aipatu duk, baina beldurra behar beharrezkoa duk, zeren, beldurrik ez balego, gizona oihanerat itzuli eta begien hertsi ireki batean joanen bailitzateke hankaz gora mende luzeetan eraiki duen guztia:
|
herriak
, estatuak eta eliza, elkarren arteko borrokak bitarteko. Eta jauregian ere beharrezkoa duk.
|
|
|
Hurrengo asteburuan amatxirekin janariaz mintzatuko nintzela hitz eman nion. Harrituxea nengoen, gure amaren
|
herriak
semearengan sorrarazten zuen liluraz.
|
|
|
Exekuta dezatela! Asesina dezatela!", oihukatu zuen
|
herriak
behin eta birritan, behin eta birritan, eta hirugarren aldi batez ere bai.
|
|
|
engainatu gintuen kargurik gorena bereganatu, eta herriaren alde azkeneraino lan egingo zuela hitz eman zuenean, zertarako eta bekadun teenager batekin lardaxkan ibiltzeko; eta engainatu gaitu hori bere herriaren aurrean solemneki ukatu duenean. Gure
|
herriak
ez du merezi enbustekerian dabilen presidenterik, gure herriak bere hitzari eutsiko dion presidentea behar du, gero barkamen eske lotsagarri eta atxikopalatua ibiltzeko beharrik izango ez duena alegia adierazi du kasik" Gure Aita" otoizten den abiadarekin, baina ahots sendoz, eta herri tribunaleko kide guztioi banan banan eta tinko begiratzen zigula. Presidente batek, garbitzaileek, taxistek edo irakasleek ez dituzten pribilegioak gozatzen ditu, eta neurri berekoa izan behar du herritarrekiko duen exigentzia.
|
|
|
engainatu gintuen kargurik gorena bereganatu, eta herriaren alde azkeneraino lan egingo zuela hitz eman zuenean, zertarako eta bekadun teenager batekin lardaxkan ibiltzeko; eta engainatu gaitu hori bere herriaren aurrean solemneki ukatu duenean. Gure herriak ez du merezi enbustekerian dabilen presidenterik, gure
|
herriak
bere hitzari eutsiko dion presidentea behar du, gero barkamen eske lotsagarri eta atxikopalatua ibiltzeko beharrik izango ez duena alegia adierazi du kasik" Gure Aita" otoizten den abiadarekin, baina ahots sendoz, eta herri tribunaleko kide guztioi banan banan eta tinko begiratzen zigula. Presidente batek, garbitzaileek, taxistek edo irakasleek ez dituzten pribilegioak gozatzen ditu, eta neurri berekoa izan behar du herritarrekiko duen exigentzia.
|
|
|
Bai, badakit orain emaztea eta abokatu defendatzaileak haren asmo ona eta apaltasuna goraipatzen hasiko direla, baina ezin izango dute haren errugabetasuna frogatu. Korajea ematen du, baina gure
|
herriak
presidentea egokia izan dezan, nik Bill Clintonen kontrako epaia eskatzen dizuet, eta denon artean behingoz kargugabetu dezagula espero dut. Eta hori guztia, berriro diot, haren iraganeko lardaskeriak aipatu gabe.
|
|
|
informazio orokorra, prentsa frankistaren laburpenak eta kanpoko egunkariek argitaratutako albisteak. Kezka nagusia, gure
|
herriak
sufritzen zuen errepresioa izaten zen eta baita Erregimeneko ustelkeriari buruzko datuak ere, hots, salaketa politikoa. Baina edukiak balore handikoak baziren ere, inpresio tresnak, ostera, oso eskasak ziren:
|
|
|
Frantziako okupazioarekin, Francorengandik ihes egiten ari zirenek berriz ere arriskuan ikusi zituzten beren bizitzak, naziek harrapatzen zituzten erbesteratuak Penintsulara bidaltzen baitzituzten. Inbasioak aurrera egin ahala, errefuxiatuek, Belgika, Frantzia eta Hitlerrek konkistatzen zituen
|
herriak
halabeharrez utzi behar izan zituzten edota haietan ezkutuan bizi. Normala denez, horrek, gehiegi ikertu ez diren beste ondorioekin batera, gure prentsaren desagerpena ekarri zuen.
|
|
|
Lehena, norbanakoen artean gauzatzen da, norbanako horien elkarrekiko premiak eta bat etortzeak euren arteko betebeharrak batzen dituztela. Bigarrenak, ordea, eginkizun du nazioak eta
|
herriak
hurbiltzea, gizakien arteko gizarte unibertsalaren beharrak betetzea. Merkataritza mota horien eragiketak, ia beti, loturik egon ohi dira administrazio eta politikaren ikuspegi nagusiei.
|
|
|
Kode Zibilaren idatzaldiak antzeman du
|
herriak
agintaritzarik gorenean jarri duen heroiaren gogoa. Horren asmoa edonon da eragingarri, eta herriaren alde egingo du hark ere beti lan eta trabailu, gure zoriontasunerako zerbait egiteko dueino.
|
|
|
Gure egitekoan jarri diren itxaropen zintzoen azpian gelditu gara, zalantzarik gabe. Lagungarri dugu, alabaina, gure errakuntzak ezinbestekoak ez izatea; eztabaida mamitsu eta argiak zuzenduko ditu horiek eta frantziar
|
herriak
, izkiluen bidez askatasuna eskuratu duenak, legearen bitartez gorde eta finkatuko du askatasun hori.
|
|
|
eurok dira, maiz sarri, herriaren moral bakarra eta beti beti horren askatasunaren zatia; azken batean, eurek arintzen diote herritar bakoitzari lege politikoek herriaren zerbitzurako ezarritako zama; berebat, sakon babesten dute herritarra, hala behar duenean, bere izate eta ondasunetan, bera, eta ez beste inor, herri osoa izango bailitzan. Hortaz, Kode Zibilaren idatzaldiak antzeman du
|
herriak
agintaritzarik gorenean jarri duen heroiaren gogoa. Horren asmoa edonon da eragingarri, eta herriaren alde egingo du hark ere beti lan eta trabailu, gure zoriontasunerako zerbait egiteko dueino.
|
|
|
Frantzia, beste aldi batzuetan ohiturazko
|
herriak
eta zuzenbide idatzizko herriak ezagutu zituena, zati batean ohiturak eta bestean zuzenbide idatzia zituen aginduzko. Erresuma osorako errege ordenantza batzuk ere tarteko ziren.
|
|
|
Frantzia, beste aldi batzuetan ohiturazko herriak eta zuzenbide idatzizko
|
herriak
ezagutu zituena, zati batean ohiturak eta bestean zuzenbide idatzia zituen aginduzko. Erresuma osorako errege ordenantza batzuk ere tarteko ziren.
|
|
|
[Urrezko abarra, I bol., 237 orr.13 Jakina,
|
herriak
ez du benetan sinesten subiranoak halako botereak dituenik; subiranoak soberan daki ez duela halakorik, eta baldin eta ez badaki, ergela edo eroa da. Baina, jakina, bere boterearen ideia moldatuta dago, —herriaren eta subiranoaren— esperientziarekin bat etortzeko moduan.
|
|
|
Inguruetako auzuneak eta
|
herriak
maite nituen. Hondartza ez nuen batere gustuko; mendia nahiago:
|
|
2001
|
|
|
Proiektu energetikoez hitz egiten denean, Euskal Herrian bizi eta urte batzuk jada ditugunoi, indarrean ezarri nahi izan zen Lemoizko proiektuaren historia guztia datorkigu gogora. Proiektu hura, azkenik,
|
herriak
geldiarazi egin zuen bere mobilizazioekin eta hainbat ekintzekin, armatuak barne. Zentral nuklearraren jabetza eta Basordas kalako eraikuntzaren zuzendaritza Iberduerori zegokion, orain Iberdrola denari.
|
|
|
Carlos Garaikoetxea lehendakariak Arestiren" Nire aitaren etxea" poema, herri honen ikur eta ezaugarri gisara aurkeztu zuen Katalunian: " EAJko agintariek Aresti bere egin dute, eta ez dute egin
|
herriak
eskatua, baizik berek halaxe nahi izan dutelako. Aresti gizon inportantea da agintarientzat.
|
|
|
Antza denez defentsa arazoei aurre egiteko prestatutako bizimodu antolaketa da. Lehen
|
herriak
murruz inguratuta zeuden, eta gauez herriko ate denak ixten ziren, barruan babesteko. Biasteriko ateak mende hasieran oraindik ere gauez itxi egiten ziren.
|
|
|
euskalduna, mistoa eta ez euskalduna. Legean (goiko argazkian ikus daitekeen bezala) eremu euskaldunean eta mistoan dauden
|
herriak
zehazten dira eta gainerakoak ez euskalduntzat jotzen ditu. Ez da banaketa horretarako irizpiderik ematen.
|
|
|
Herriak biztanleen kopuruaren arabera sailkatuak daude eta hautagai zerrendak aurkezteko modua ere kopuru hauen arabera moldatzen dira. Hiriak eta
|
herriak
hiru multzoetan sailkatuta daude: 3.500 biztanletik gorakoak, 2.500 eta 3.500 biztanleen artekoak eta 2.500etik beherakoak.
|
|
|
" Urbiain nik irudikatutako herria da. Beti gustatu zait, istorioak osatzeko, pertsonaiak ez ezik, etxeak eta
|
herriak
ere asmatzea, ez errealitateari ihes egiteko baizik errealitatea aberasteko, eta askatasun handiagoz jokatzeko. Herri ezagun eta erreal batean finkatuz gero, bere eliza eta kaleen artean, mugatuago eta enkortsetatuago sentitzen naiz, eta horregatik irudikatu nuen edo protagonistak irudikatu zuen Urbiain".
|
|
|
" Jo dezagun histori datoetara. 1871 ko martxoaren hamazazpian, Parisko
|
herriak
, auteskunde demokratiko baten bidez Komuna osatu zuan. Hiru hilabeteko bizia izanen zuan experientzi honek, baina, aldi hestu honetan bederen, Parisko proletargoa bere buruaren nagusi izandu zen.
|
|
|
herri honek ez du fronterik nahi, ez ditu fronteak onartzen. ETAk eta PPk proposatzen dituzten bideak ez ditu
|
herriak
nahi, bide berri bat markatu du herriak. Herri honek izugarrizko heldutasuna azaldu du, ez da erori komunikabide boteretsuen tranpetan, Hitz egin behar dela, eta horretarako mahai bat osatu behar dela dio herriak.
|
|
|
herri honek ez du fronterik nahi, ez ditu fronteak onartzen. ETAk eta PPk proposatzen dituzten bideak ez ditu herriak nahi, bide berri bat markatu du
|
herriak
. Herri honek izugarrizko heldutasuna azaldu du, ez da erori komunikabide boteretsuen tranpetan, Hitz egin behar dela, eta horretarako mahai bat osatu behar dela dio herriak.
|
|
|
ETAk eta PPk proposatzen dituzten bideak ez ditu herriak nahi, bide berri bat markatu du herriak. Herri honek izugarrizko heldutasuna azaldu du, ez da erori komunikabide boteretsuen tranpetan, Hitz egin behar dela, eta horretarako mahai bat osatu behar dela dio
|
herriak
. Bere buruaren jabe izan nahi du.
|
|
|
Argantzuneko agintari gorenaren esanetan," ikastaroak diruz lagundu behar dira
|
herriak
elkarrengandik oso bananduta daudelako. Gainera, Udala da euskararen erabilerarako aukerak errazteko egitasmoak antolatzeko laguntzak ematen dituen bakarra".
|
|
|
Lehenengo aldiz, X. mendean idatzitako dokumentu baten aipatzen dira Trebiño eta inguruko
|
herriak
. Sortu, baina, XII. mendean sortu zen Trebiño konderri moduan.
|
|
|
Horrela, zonalde hau" Antzinako Erresuma" erreen defentsarako garrantzitsua izateak, (Aragoirekiko hurbiltasunagatik hain zuzen ere), monumentu eta herri askoren izaera azal lezake. Hala izanik, gazteluak (Xabier), defentsarako prestaturiko monastegiak (Leire), mendi estrategikoen gainean kokaturiko
|
herriak
(Galipentzu, Uxue, Kaseda...) eta harresiz sendotutako hiriak (Erriberri, Zangoza). Oraingoan, Leire, Ledea, Zangoza eta Irunberri bisitatuko ditugu.
|
|
|
(...) Ba genekigun jakin, 1947an Bretaña Nagusiak Indiako inperioa gaitza uzterakoan, bertako etsaigoak pizturik utzi zuela. Gandhiren kontra" divide ut vinces" jokabidea gidaritzat harturik britaindarrek goritu zituzten hindutarren eta mahomatarren arteko
|
herriak
; eta, jakina denez, horretara sortu zen Pakistan erresuma artifiziala. Erlijio gudua hasi zen, eta Gandhik berak ordaindu behar izan zuen bere biziaz gudu sari hitsa.
|
|
|
MUNDUKO
|
herriak
dira eskubide horien subjektua, eta horrelaxe jasotzen du Nazio Batuen Batzar Orokorraren 1.514 ebazpenak. Euskal herritzat hartuko genuke bere esisten tziaren jabe den euskal komunitatea, berezkoak dituen eskubideak eraginkortasun betean jartzeko prest dagoena.
|
|
|
«Herriak bere hitza eman du baina ez da norabide zuzena». ETAk
|
herriak
esan duena mespretxatu egiten du eta, berriz ere, bere estrategia armatua jarraitu egin behar duelakoan, nonbait distentsio egoera bat emango bada, ETA bera indarrean izango den fase batean izango da, ez ahulezian dagoen fase batean, nonbait. Hori frogatu nahi du, antza.
|
|
|
Plano politikora etorriz, Batasunak Eusko Legebiltzarrean esan zuen gizarteak ez direla autodeterminatzen
|
herriak
baizik. Alegia, Euskadik edo Euskal Herriak herri delako izango du autodeterminazio eskubidea, ez gizartea delako.
|
|
|
Ezkerrean ozeano zabala, gure aurrean Astondopunte Uztrikoetxe lur mutur ikusgarriak, euren arteko kalak, eskuinean Plentzia Gorlizko hondartza eta
|
herriak
, gure azpian Muriola hondartzatxo izkutua, atzean aipatutako zelai galantak... Gaztelu punta zoragarri honetan orduak eta orduak eman ditzakegu, txundituta, horrelako mirari bat nolatan den posible pentsatuz.
|
|
|
Baina belizismoak politikagintzaren ahulezia adierazten du, alegia, arazoen egiazko konponbideari ekiteko ezina. Gure
|
herriak
ongi daki hori, eta ozenki adieraziko du, berriro ere hitza ematea tokatzen zaionean
|
|
|
IKER: Hondartzen arabera antolatzen ditugu bidaiak, baina nora joan, hango
|
herriak
eta kulturak ere ezagutzen dira. Gainera surf lekuak berez oso interesgarriak dira:
|
|
|
Nafarroako Bianaldean, Muez eta Soroslada herritxoen artean jasotzen den mendixkaren gainean, leku nahiko ezkutatu eta ezezagunean, basilika ederra eta monumentu natural are ederrago batzuk altxatzen dira. Horrela, bi
|
herriak
dominatzen dituen mendian" galdurik", euskal herritar askorentzat erabat ezezagun, bisitatzea biziki gomendatzen dugun San Gregorio izeneko osotasun arkitektoniko natural hau kokatzen da.
|
|
|
Bertzalde, Lodosa eta Sartaguda
|
herriak
direla eta, zer nolako giroa dago?
|
|
|
gure «uda» apirilean hasi eta udazkena arte ez zen bukatzen. Festetan zeuden
|
herriak
aukeratu, haiei buruzko informazioa eman eta, bide batez, publizitate pixka bat lortzen genuen. Korrespontsalekin egiten nuen lan hori.
|
|
|
Horregatik, gure
|
herriak
merezi duen gizarte baketsu eta normalizatuaren alde egin dezakegun keinurik onena alderdi guztion elkarrizketa mahai bat eratzea da, zintzotasunez, borondate onez eta elkarrizketaren balioan sinetsita
|
|
|
Zineklub batean ikusitako pelikula hark eman zien ideia, botere extralurtarrak dituzten ile horidun umeak bezala, ideia hura egia bilakatzen saiatu... eta lortu ere egin zuten. Egun, Bermeoko
|
herriak
badu zinekluba, eta Rilaren omenez" Midwich Cuckoos" deitu diote.
|
|
|
ETAk bere jardueran mendekua sartu du. Ertzaintzaren aurka eraso eginez
|
herriak
sorturiko poliziaren aurka ari da ETA. ETAk ez du onartzen herriak aukeratutako poliziak berari aurrea egitea.
|
|
|
Ertzaintzaren aurka eraso eginez herriak sorturiko poliziaren aurka ari da ETA. ETAk ez du onartzen
|
herriak
aukeratutako poliziak berari aurrea egitea. Ertzaintza ETAren helburu nagusia izatera pasa da; Euskal Herriaren izenean, bere hitzetan.
|
|
|
ETAk izua areago zabaldu nahi du, argi eta garbi. Baina,
|
herriak
sortutako ertzaintza izanik, herriak nekez ulertuko du ertzainak hiltzen ETA Euskal Herriko askatasunaren alde ari dela. ETA amildegi baten barrena sartu zen aspaldi eta ezker abertzalea berekin darama norabide ulerkaitz horretan.
|
|
|
ETAk izua areago zabaldu nahi du, argi eta garbi. Baina, herriak sortutako ertzaintza izanik,
|
herriak
nekez ulertuko du ertzainak hiltzen ETA Euskal Herriko askatasunaren alde ari dela. ETA amildegi baten barrena sartu zen aspaldi eta ezker abertzalea berekin darama norabide ulerkaitz horretan.
|
|
|
batetik, egun haietan gertatzen ari zen Panamako inbasio estatubatuarra (3.000 hildako eragin zituena) estaltzea; bestetik, komunismo europarrari merezia zuen amaiera ematea: komunismoa ez zen berez hil,
|
herriak
hil egin behar izan zuen, eta bortizki eman zuen azken hatsa, filmetako munstro guztiek bezalaxe.
|
|
|
" Ez entzun, ez begiratu, ez pentsatu gehiago, bizitza hau bakarra delako. Gal ez dadin ibiliez eta sentitu ere ez,
|
herriak
lez izan nahi genuke" (GP, 59)
|
|
|
zer ari da gertatzen gaur egun munduan? Garai batean bakezale ziren
|
herriak
, zergatik dabiltza orain gerra eta borrokan nahastuta. Zergatik kanibalismoa eta bortxaketa ikaragarri horiek?
|