|
2000
|
|
|
Franco hil ondoren ezarritako demokraziak, bere mendebaldeko testuingurukogainerakoen antzera bestalde, ez du espainiarren nazioaz kanpo beste inongo
|
herriren
askatasunik onartzen; eta gizabanakoa bakarrik hartu zuen oinarrizko eskubideen jabe modura, zuzenbide osoa hastapen horren arabera egokituz1.
|
|
|
P Sartre-k askatasunaz uste zuena hartu dut hizpide. Ondoren, berriz,
|
herri
askatasuna erdiesteko politikagintzan zer nolako aldaketak gauzatu liratekeenazaltzen saiatu naiz. Hori guztia, jakina, gai hauen inguruan funtsezkoak direnezbaien bila aritzen joateko.
|
|
|
Askatasunari buruzko pentsamendu filosofikoak, ordea, norbanakoaren etagiza taldearen arteko ustezko kontraesanak aztertzeko balio du; eta, era berean, baita autodeterminazioan oinarrituko den askatasun politikoa garatzeko ere. Beraz, ikuspegi horretatik
|
herri
askatasuna erdiesteko politikagintzan zer nolako aldaketakgauzatu liratekeen azaltzen saiatu naiz hurrengo lerroetan.
|
|
|
...san nahi du.Horretarako, ene aburuz, lurraldetasunari atxiki behar zaio inolako partiziorik onartu gabe, zeren, existentzialistek esango luketen antzera, autodeterminaziorako erreferendum plebiszitarioa galduta ere, garaipena nazio txikiarena bailitzateke, estatuek (Quebec-en bezala) subiranotasunaren oinarri legalaren eraldatzea onartubeharko bailukete de facto, eta ondorioz, Historiak ebatsitako
|
herri
askatasuna, askatasun nazionalak, ez bailirateke gehiago mendebaldeko demokrazien eskusoilik geratuko9.
|
|
2001
|
|
|
Erakunde politikoei dagokienez, izugarrizko kontraesana da giza eskubideen lehentasuna aldarrikatzea eta gero praktikan bere urradura ontzat hartzea, kasu batzuetan nazioarteko ordena edo demokrazia defendatzeko eta beste batzuetan
|
herriaren
askatasunak hala eskatzen duelako. Interbentzio militarrak, armadarako aurrekontuak onartzea, hilketa, torturak, hor sartuko lirateke.
|
|
|
«honaino iritsi naiz» esan, edo borrokatzen jarraitzea. Barruak agintzen zidana zen
|
herriaren
askatasunagatik borrokatzea. Hori da beti egin dudana.
|
|
|
ETAk izua areago zabaldu nahi du, argi eta garbi. Baina, herriak sortutako ertzaintza izanik, herriak nekez ulertuko du ertzainak hiltzen ETA Euskal
|
Herriko
askatasunaren alde ari dela. ETA amildegi baten barrena sartu zen aspaldi eta ezker abertzalea berekin darama norabide ulerkaitz horretan.
|
|
2003
|
|
|
Gutako bakoitzaren poltsikoan nortasun agiri berri batek, demokratikoki erabakitako legedi berri batek, ez du zertan gizarte haustura sortu. Eztabaida sano bat ekiditeko aitzakia bat da hori, debate politikoari beldurra diotelako,
|
herriak
askatasunez eta demokratikoki erabakitzen duenari beldurra diotelako. Erabakitzen duguna erabakita, marko juridiko politikoa aldatzea erabakiko bagenu ere, euskal gizartearen kohesioa ziurtatua dago.
|
|
|
Beharbada, familiakorik edo lagunik preso ez dudalako, konforme. Agian horregatik ez dut horrelako presiorik sentitzen, eta horregatik ulertzen dut beste modu batera gure
|
herriaren
askatasunerako bidea.
|
|
|
ETArik gabeko euskal gizarteak, kritika larriak egiteko dizkion arren, kontsideratuko du kanta zahar batek dion demokrazia ez dela beti zerri teen artean, ikastoletan ilegaltasunaren kultura bat barneratzen dela ematen du, nahiz eta ez den egia. Herritar heziketa egiten denean, sekten mehatxua aipatzen da zuzen den maneran, baina hitzik ez da ateratzen hain hurbil daukagun
|
herriaren
askatasunaren aldeko politika larruz gorde ETA sekta militarraz. Euskaraz ikasteko helburu bakarraz haurrak ikastolan jarri dituzten gurasoak hein bateko beldurrean bizi dira.
|
|
|
Euskal eliztar askoren sentikortasun berri horri ikaragarrizko bulkada emango zion Vatikanoko II. Kontzilioak (1962). Joan XXIII eta Paulo VI aita santuen Pacem in terris (1963) eta Populorum progressio (1967) entzikliketan lehenengo aldiz hitz egiten zen argi eta garbi giza eskubide eta arazo sozialei buruz, baita
|
herrien
askatasun eta eskubideei buruz ere. Ideia horiek guztiek berebiziko indarra emango zioten Ekintza Katolikoaren baitan biltzen ziren eliz mugimendu ugariei (HOAC, JOC, JARC, Herri Gaztedi...); horiek guztiek Eliza txiro eta konprometituagoaren alde egin zuten, aldi berean Euskadiren berezitasun etniko, kultural eta linguistikoak defendatuz.
|
|
2005
|
|
|
Beren ahotsa entzuna izan dadin eskubidea dute. Nik independente izateko bokazioa duten
|
herrien
askatasunean asko sinesten dut. Eta herri batek bere kontzientziaren sakonean arau propioak, adierazteko era ezberdina eta munduan egoteko modu diferentea izan behar dituela uste badu, aintzat hartu behar da.
|
|
|
Gaiek, batzuetan modu sinbolikoan (M. Zarateren ipuingintza), garaiko Euskal Herriaren arazo eta kezkak islatzen dituzte: euskararen biziraupena, euskararen batasuna,
|
herriaren
askatasun falta, gizartearen deshumanizazioa, arazo sozialak, euskal ortodoxia eta heterodoxiaren arteko talka (X. Kintana)... Horren aurrean ipuinek jarrera didaktiko eta morala erakusten dute, konponbideak jokaera etikoetan aurkitu nahiz.
|
|
2006
|
|
|
Lehen, Unamuno-ren bisioan, iraganaldi uherra –Estatuak, gerrak, joputzak– desegiten eta gainditzen, etorkizun arras garden batera bokaleratzen ikusten zen. Eta han, Herder biziki gogoratzen duen ikuskari batean, ez separatismoz, baizik
|
herrien
askatasunaren garapen naturalez, gainditua gaurko liberalismo jakobinoa ere269, Euskal Herriaren independentzia ikusten zen, hots, euskaldun bakoitzarena eta guztiena, eta euskaldunen herriarena (ez euskal Estatu bat, ezta Zazpiak Baten Konfederazioa ere270, baizik Estatugabetasunean herrien elkartasuna) 271, askatasun indibidualak eta nazionalak bat egiten zutela. Mundu aske batean Euskal Herri askea, eta askea euskaldun bakoitzaren kontzientzia.
|
|
|
Aladro jauna, ordea, hitzak nahikoa ez direla sinetsita, Albaniako
|
herriaren
askatasunaren alde borrokatu zen, eta, hainbat soldadurekin batean, armada turkiarraren aurka garaipena lortu zuen Davelikeko mendi zintzurrean.
|
|
2007
|
|
|
Horixe zen giroa: gogor eginez gero,
|
herriaren
askatasuna lortzeko aukerak zeudela zioten. Askatasuna eta, momentu horretan, sozialismoa.
|
|
2008
|
|
|
Hugok" Iraultza egin dugu baina iraganeko gauza onak ere kontuan hartu behar ditugu" defendatu zuen. Hugok Iraultza sakondu nahi zuen iraganeko gauzak kontuan hartuta, iraganeko herrian
|
herriko
askatasun zaharrak eta tradizioak zainduz. Euskal Herrian eredua aurkitzen du, baina Frantziaz ari da Euskal Herriaren aitzakian.
|
|
|
Aukeren berdintasunean, irakasleen prestakuntza iraunkorrean eta umearen gaitasun eta baldintza sozialetan oinarritutako proiektu baten diseinuan hartu zuen parte. Wallonek elkarte horretatik behin eta berriz egin zituen artikuluak, adierazpenak eta deialdiak bakearen, desarmearen, berdintasunaren eta
|
herrien
askatasunaren alde.
|
|
|
Saharako Nazioarteko Zinemaldiak (Fisahara) Dajlako errefuxiatu esparruan amaitu zuen atzo, Espainiako zinemak Mendebaldeko Saharari laguntzeko plataforma bat sortzeko eta desplazatuen parte hartzearekin film luze bat egiteko konpromisoa hartu baitzuen. Zinemagileen itxiera adierazpenaren zati bat irakurtzearen arduraduna Javier Bardem aktorea izan zen, eta gogora ekarri zuen “duela 33 urtetik hona espainiarrak izan ziren 200.000 pertsona baino gehiago bizi dira basamortu honetan”, eta “premiazkotzat jo zuen Espainiako herritarrek saharar
|
herriari
askatasuna itzultzen laguntzea”. Aurtengo Oscar sariaren irabazleak gogoratu zuen Dajlakoa dela giza drama handiena bizi den errefuxiatu eremuetako bat, eta egoerak okerrera egiten duela urtez urte.
|
|
|
Baina ziur gaude gurekin batera gogoeta txiki bat egingo balu bakoitzak, herri honek pixka bat gutxiago sufrituko lukeela. Heriotza hau kondenatzen ez duen horri zera esatea baino ez zaigu geratzen, ez dezala gure
|
herriaren
askatasunaren izenean justifikaezina justifikatzen jarraitu.
|
|
2009
|
|
|
Baionako estreinaldia izan zen antzerki obraz gain halako akontezimentu bat," un evenement politique". Zeren eta eman zuen ikusterat seminarioko arazoa ez zela seminariko afera soilik, Euskal
|
Herriko
askatasun mugimenduari lotua zela. Eta izan zen biziki jende.
|
|
|
Baina, dio EAk bere ponentzian, ekimen hauek Estatutu Berria eta Kontsulta Espainiatik hondoratu ondoren," subiranotasuna Espainiako herritarrengan" kokatu da argi eta garbi (Auzitegi Konstituzionalak Kontsulta Legeari emandako epaia medio) eta horrekin" horma bat altxatu dute euskal herritarren subiranotasuna ez onartzeko". Eta horma hori bota egin behar dela dio aipatu ponentziak," gure
|
herriaren
askatasunarekin konpromisoa duten indar politiko sozial guztien artean bota ere". Eta zehatzago ere aritzen da, indar metaketa horren helburua" prozesu subiranista bultzatzea dela" azpimarratuz eta horretarako" EAk nazionalismo aurrerakoi ezkertiarraren ekintza batasuna laguntzeko borondatea berresten du, III. eta VI. kongresuetan erabaki zuen bezala".
|
|
|
Horrez gain, bere 50 urteko bidea gazi gozoa izan dela ere esan du ETAk. Gazia, Independentziaren aldeko borrokari dena eskaini arren ez dugulako gure
|
herria
askatasuneraino heldu arazi. Gozoa, borroka batzuetan latza eta mingotsa izan arren, herri honen alde aritu diren herritar eta gudarion ekarriaz Euskal Herria bizirik izan eta etengabe eraberritzea lortu dugulako gaurdaino.
|
|
|
Moisesen patua tragikoa da. Israelgo
|
herriaren
askatasunaren heroia bera da. Berak bildu eta atera du herria faraoiaren joputzatik, berak bidatu du berrogei urtez desertuko martxan, lurralde agindura?.
|
|
|
suposatzen da, kosmos guztia, eta kosmosean biziaren sorrera, eta espezieen eboluzioa eta gizon emakumea, etab., dena biziaren eta askatasunaren hedakundea dela: eta
|
herrien
askatasun borrokak aspektu ekologikoak ere barnebil ditzake, esaterako. ETAren atentatu baten zentzua, orduan, ikusten da dagoela, Euskal Herriaren egoeraren analisi, herrien zerizanaren eta eskubideen teoriaren bati loturik, gizatasunaren kontzeptu bat, historiaren filosofia, etika, politika, desira pertsonalen batzuk, itxaropenen batzuk, azkenean mundu ikuskera oso batean bildua eta eraikia (zentzua beti eraikuntza bat da); edo ez du zentzurik, eraikuntza hori partekatzen ez bada.
|
|
|
Trularen belaunaldia altxatu zen gure
|
herriaren
askatasuna eta zanpatuen errebolta elkarrekin gauzatzeko, mundua, mundu osoa, aldatzeko eta sozietatea, sozietate osoa, iraultzeko. Iñako ibilia da amets eta abentura horietan, baina heriotzak eraman du helburuak gihartuak ikusi baino lehen.
|
|
|
Arrutik, aldiz, Foro Inperialen ikuskizuna. Erromaren hondamendiaren meditazioa?
|
herrien
askatasunaren himno bat bihurtu du: –Pozez gañezka gizonak zure/ Zorigaitzari begira,/ Astindurikan uztarri zarra,/ Orañ kate gabe dira?.
|
|
|
Bere lanaren garrantzia bakean nahiz gerran garbi dauka, horrek harrotzen du: burdina behar da basoa garbitzeko, burdina behar dute ikazkinek, nekazariek; burdina behar da, soroan artoa eta garia ereiteko,
|
herriaren
askatasuna gordetzeko. Ez, ez da dohakabea holako langilea.
|
|
|
Eta esan gabe doa, azkenik,, biluzik eta aho bete logurarekin PNV utzi dutela. Zenbaiten iritziz merezi ere bai omen, zeren hogeita hamar urtetan gobernatu baizik ez duela egin diote Madrilen morroi izanik eta sakelak ongi berotzeko modua eginez, langileria nahiz
|
herriaren
askatasuna benetan sustatu ordez. Jarraituko zehazkiago hurrengo batean.
|
|
|
Eta Latinoamerikako independentziaren aurrekariak izan dira, besteak beste, komuneroen iraultza Paraguain eta Kolonbian, kitxuen eta aimaren matxinada Cascon Tupac Amaruren gidaritzapean eta Araucoko maputxeen gerra. . Haien ondotik, Tomas Katariren atzetik, Tupac Katari dator, eta, gero, Juana Azurduy, eta, ondoren, Simon Bolivar gure
|
herrien
askatasuna bermatzeko. Gure indigenak eta kreolak omenduko ditugu, uste baitugu borroka hori ez dela alferrikakoa izan?.
|
|
|
altxatu dutela: . Horma hori bota egin behar dugula uste dugu, gure
|
herriaren
askatasunarekin konpromisoa duten indar politiko eta sozial guztien artean bota ere?.
|
|
|
Egoera horretan ero bihurtzea da errazena, edo zeure buruaz beste egitea, baina nik banuen bizirik jarraitzeko arrazoi bat: nire
|
herriaren
askatasunaren alde borrokatzea, nire ideia eta printzipioen alde borrokatzea. Horrek mantendu ninduen bizirik; indarra eman zidan askatasunarengan nuen esperantzak eta inoiz hilko banintz kausa justu batengatik izango zela.
|
|
|
Horien artean, Bilboko autobusen ardura daukan enpresa frantsesa Jerusalemeko tranbia egiten ari da. " Ezinbestekoa da Gazako sarraskia salatzea eta Palestinako
|
herriak
askatasuna lortzeko duen eskubidea onartzea. Gertatuarekin gobernu eta instituzioei Israelekin edozein motatako harremanak moztea exijitzen diegu", plataformak adierazi duenez.
|
|
|
Eta Euskal
|
Herriko
askatasunaren dinamikan beti murgilduta. Lehengo batean Benta handi aurrean Xabier anaia hil zuten.
|
|
|
Askapenarentzat Arriaran euskal mugimendu internazionalistaren ikurrik handienetariko bat da. . Bere
|
herriaren
askatasuna munduko herrien askatasunarekin ezinbesteko loturan ulertzen zuen?. Garcia eta Gonzalezen ekarpena ez zen gutxirako izan Askapenaren arabera, eta hirurak omentzean internazionalismoaren garrantzia nabarmendu nahi du.
|
|
|
Askapenarentzat Arriaran euskal mugimendu internazionalistaren ikurrik handienetariko bat da. . Bere herriaren askatasuna munduko
|
herrien
askatasunarekin ezinbesteko loturan ulertzen zuen?. Garcia eta Gonzalezen ekarpena ez zen gutxirako izan Askapenaren arabera, eta hirurak omentzean internazionalismoaren garrantzia nabarmendu nahi du.
|
|
2010
|
|
|
Horren ostean, bost mezu labur eta esanguratsu zabaldu nahi izan ditu Txutxi Ariznabarretak. Batetik, txalogarritzat jo du duela 200 urte Ameriketako
|
herriek
askatasunaren bidea hautatzea. Bigarrenik, independentziaren beharra aldarrikatu du.
|
|
|
Estatu frantsesak, berriz, Europako jarrerarik zitalena agertzen du Mendebaldeko Saharako auziari dagokionez. Liberté, egalité et fraternité diskurtso arranditsuetarako gordeta, kontu serioetan frantziar errepublikak interes ekonomikoak lehenesten ditu
|
herrien
askatasunaren eta eskubideen gainetik. Izan ere, eskrupulu demokratikoak arinagoak izaten dira negozio on bat tarteko.
|
|
|
Jose Maria Gorroño Gernikako alkateak azaldu duenez, Aguirrek erbestean demokraziaren eta
|
herrien
askatasunaren alde egin zuen lana aintzatetsi nahi izan dute, haren heriotzaren 50 urteurrena betetzen den honetan.
|
|
|
Jose Maria Gorroño Gernikako alkateak azaldu duenez, Aguirrek erbestean demokraziaren eta
|
herrien
askatasunaren alde egin zuen lana aintzatetsi nahi izan dute, haren heriotzaren 50 urteurrena betetzen den honetan.
|
|
|
Gainera, AEBko presidenteak gauza bat azpimarratu nahi izan du: Hauek Amerikako Estatu Batuak dira eta ezin dugu hautsi gure
|
herriak
askatasun erlijiosoarekin duen konpromisoa.
|
|
|
Ez dugu gizonentzat ezer eskatzen, zeren gure
|
herriaren
askatasuna babesteko proposamen tinkoz sakrifiziorik gogorrenei ere aurre egiteko indarra etorriko zaigulakoan baikaude?.
|
|
|
Ordutik aurrera
|
herriek
askatasuna dute kanbio sistema aukeratzeko, debekatuzen bakarra urrearekin finkatzea izan zen, beraz, sistema metalikoen historia luzeaamaitutzat eman zen. Herri garrantzitsuenek kanbio malguak, hau da, flotazioaaukeratu zutenez, esaten da kanbio finkoen sistematik kanbio malguen sistemarapasatu zela.
|
|
|
Garrantzizko erreferentzia izan zinen; Josu Peñaren eta Jon Neketaren antzera, Euskal
|
Herriko
askatasunaren alde lan egiteko tinkotasuna eta konpromisoa erakutsi zeniguten. Konpromisoa ez zela egun bakarrekoa ere erakutsiz.Borroka sozialez mintzo zinen, gainontzeko ezker abertzaleen borrokekin parean joan behar zuena...
|
|
|
Kubeh Garden auzo aberatsean eman zieten etxea eta, umeek ikasten zuten artean, 773 Mohamed ben Abdelkrim berehala bihurtu zen nor Kairoko mugimendu antikolonialean. 1947ko abenduaren 9an, Magrebeko Askapen Batzordea osatu zen, Afrika iparraldeko
|
herrien
askatasuna bultzatzeko. Bera izan zen lehendakaria, baina marokoarrekin desenkontru larriak izango zituen 1953ko krisiaren ondoren, Alal el Fassirekin batez ere.
|
|
|
Orain, Juan Carlos I 1978ko demokraziaren ekarletzat aurkezten denean, amnesia handia behar da ahazteko Francisco Francok instauratu zuela.989 Eta Juan Carlos horrek diktadore zaharrarekin batera presiditu zituela, 1975ean, Orienteko Plazan azken fusilamentu ofizialen aldeko jendetzaren txaloaldi eta aklamazioak. Diktaduraren eskutik heldu zen errestaurazio borbonikoa
|
herri
askatasunaren kontrakotzat baizik ezin da interpretatu.
|
|
2011
|
|
|
Independentziaren aldeko egun gisa hartu zuen urriaren 12a. Iruñean egindako lehen Martxa Berdean, munduko
|
herrien
askatasuna ospatu zuen, jai giroan. Arrakastatsua izan zen, eta aurten ere ekitaldi bat prestatu du sareak.
|
|
|
Bestalde, dimisioa Egiptoren emantzipazioa eta Egiptoko
|
herriaren
askatasuna dela adierazi du Mohamed ElBaradei Bakearen Nobel Sariak.
|
|
|
Puntu guztien artean, Böllen liburuan ageri den askatasun indibidualaren aldarri eta leitmotiva lehenetsi nuen, eta haren inguruko burutazioekin osatu nuen ideia sorta handiena. Segidan, nire orduko errotara ekarri nuen Böll, eta gure
|
herriaren
askatasun politikora egin nuen jauzi, auskalo zein bidetatik. Esan ezin zitezkeenak saihestu nituen, esan zitezkeenak ondo neurtu, eta idatzitako orotan hizkera nahiko kriptikoa erabili nuen.
|
|
2012
|
|
|
Egun gutxiren buruan, euren gorpuak agertzen dira kalean; askotan, mutilatuta edota tortura arrasto nabarmenak agerian dituztelarik. Islamabadek gure
|
herriaren
askatasun garrasia mututu nahi du, terrorearen bidez. Kamera geldo erako genozidioa pairatu dugu azken 63 urteotan balutxeok. Balutxe batzuk autodeterminazioa eskatu ohi dute; zuk, ordea, independentzia.
|
|
|
Gaur aldarrikatzen dugun amnistiak gure gizartearen oinarri soziopolitikoen aldaketa eragin behar du. Jendarte aurrerakoiago bat eta bere
|
herriaren
askatasunarengatik atzo jazarria zenak, aske gelditzeaz gain, bere kausaren zilegitasunaren aitormenaren lekuko behar du izan. Eta, 1977an gertatu ez bezala, jazarle eta giza eskubideen urraketen erantzuleak, egiaren ikerketa, justizia eraginkorra eta erreparazioa (ez errepikatzeko bermeak barne) ahalbidetuko dituen justizia trantsizionalpetik pasarazi, 1936ko matxinada militarrarengatik, diktadura frankistarengatik eta Estatu terrorismoak eginiko gizateriaren aurkako krimenengatik erantzutera.
|
|
|
Izan ere, giza espezie osoari dagozkion gaitz berberak jasan behar izan dituzte mende luzeetan: noblezia boterearengatik borrokan sarri,
|
herria
askatasunaren bila, eta Erregeak aginte absolutua nahi zuelako. Gauza horiek guztiak, nahiz eta zorionez erresuma hartako legeek murriztu izan, hiru aldeetako bakoitzak hautsi izan ditu batzuetan; eta behin baino gehiagotan gerra zibilak sortu dira, zeinetan azkenekoari oraingo Printzearen aitonak eman baitzion amaiera zoriontsua guztien akordioaz; eta adostasun orokorraz orduan ezarri zen miliziak geroztik bere zereginen barnean iraun izan du beti.
|
|
|
2.Herri guztiek dute determinazio askerako eskubidea.Eskubide horren ondorioz,
|
herriek
askatasun osoz erabakitzen dute euren egoera politikoa eta lortzen dute euren ekonomia, gizarte eta kultura garapena.
|
|
|
Erresuma 1 (2001),
|
Herrien
askatasun eskubidea.
|
|
|
Etorkizuna aurretik itxuratzen duen politika kultural eta linguistikoari dagokionez, konkistatutako botere espazioek aurrera egin behar dute «iraultza kultural»euskaldun eta euskaltzalean, oraingo testuinguruak ahalbidetzen duen neurrian: ulertu behar da herri kultura
|
herriak
askatasunez ekoitzitako erabilera balio materialeta sinbolikoen ekoizpena eta administrazioa dela; aurrera egin behar da, arianarian, haien desmerkantilizazioan eta despatriarkalizazioan; beharrezkoa da lanintelektuala eta esku-lana arian arian berriro batzea; nabarmentzekoa da oroimenhistoriko eta militarrak herri kulturaren osagai aurrerakoietan duen garrantzia; kontuanhartzekoak dira, halaber,... auzolana, batzarra, komuna, kontzejua, elkarrenganakolaguntza, lankidetza, elizatea... oraingo beharren arabera eguneratuta.
|
|
|
Horietako batzuk gure artean daude. Igo daitezela euren
|
herrien
askatasunaren alde lanean dabiltzan Herrialde Katalanetako, Eskoziako eta Irlandako bidelagunak!
|
|
|
Eta frogatzat, hirietako buruzagi liberalak foruzaleak izanik, karlisten aurkari zuzenak izan zirela aditzera eman zuten. Horrez gainera, herriz
|
herri
askatasunaren aldeko boluntarioen talde armatuak antolatu zituzten eta hiri nagusietan karlistek ez zuten garaipenik lortu, tokian tokiko gizarte zibileko kideak karlisten aurka ondo antolatu zirelako. F. Sagarminaga bilbotar liberal, enpresaburu eta foruzalea, liberal antikarlisten prototipoa zen.
|
|
|
Lana bera ez da askatasuna; aitzitik, gehienetan lotura bezala sentitzen dugu, eta bera ere askatu eta humanizatu beharra daukagu. Baina miseriatik askatu eta premia materialen asea ekarri ez ezik, komunitatea lotu, askatasun pertsonalari eta familiarrari,
|
herriaren
askatasunari eta ongizateari oinarria ipini, berak egiten du.
|
|
|
Nazionalismo iraultzailea kontradikzioz betetako eremua zen; borondate unibertsal komunista eta gure
|
herriaren
askatasuna elkarrekin jokatzeko, mila indar eta kemen egin genituen. Aurre egin genien Euskal Herriko nortasun nazionala internazionalismo espainolistaren aldarean sakrifikatu nahi zutenei; aurre egingo zaio ere balizko nazionalismo estu eta berekoiari.
|
|
2014
|
|
|
Bitartean atzerri politika frantsesa biziki aldatu baita. Napoleon III.ak nazionalitateen printzipioa bere ikurtzat hartu dizu?, printzipio horrek Frantzian gerra franko prusiarra baino lehen arrunt zuen zentzuaren eta garrantziaren azalpen entusiastikoa da. Nazionalitateen printzipioa, dio autoreak, XIX. mendeko gertakari historiko nagusiak gobernatzen ari den, lege orokorra?, Antzinako Erregimeneko konkistaren eskubidea ordeztu duen
|
herrien
askatasunaren printzipioa da, indarraren bidezko dominazioaren legearen tokian askatasunaren printzipioa1026; edozein arrazak sentitzen duen ezein arraza arrotzi subordinatua ez egoteko beharrarena1027, nazio guztien eskubidearena, pour vivre selon leurs instincts naturels ou leurs traditions historiques? 1028.
|
|
|
" Errepublika garaiko azken korporazio demokratikoari;
|
herriaren
askatasunaren, errepublikaren eta demokraziaren alde zeuden Jose Antonio Oiarzabal Oiarzabal eta Ciriaco Agirre Zinkunegi alkateei, Antonino Olaizola Etxeberria, Jose Maria Aramendi Estala, Jose Manuel Agirre Etxeberria, Luis Goenaga Odriozola, Demetrio Egiguren Barrutia, Francisco Arregi Etxaniz, Miguel Irureta Peñagarikano, Jose Maria Sorozabal Zulaika, Manuel Olazabal Gurrutxaga, Jose Antonio... Gaurko azpeitiarrok beraien duintasuna eta oroimena aldarrikatzen ditugu".
|
|
2015
|
|
|
Pertsona gisa, berriz, oso gizon" atsegina" eta" baikorra" zela esan du alkate ohiak.Ikurrina plazanAzkoitiko alkate zela, Bergarako alkateen mugimenduan ere parte hartu zuen Uriak; han bildutakoek amnistia, euskara eta Euskal Herriaren etorkizuna erabakitzeko ahalmena eskatzen zituen agiri bat onartu zuten. " Uriak buruan zeukan Euskal
|
Herriko
askatasun legea, eta Lege Zaharrak eskuratzeko nahia zuen", adierazi du Juan Bautista Mendizabalek.1977ik Asanblada Konstituziogileko senataria ere izan zen, baita Eusko Legebiltzarreko ordezkaria ere, EAJren eskutik. 1979ko Euskal Autonomia Erkidegorako Estatutua lortzeko eta onartzeko lanean ere jardun zuen.Euskararen eta Arte Ederren munduan ibilitako pertsona ere izan da Uria;" ilustratua", Mendizabalen hitzetan.
|
|
|
Gaur egun irakurriko balitz... Ez eban eskatzen askatasuna baino; askatasuna politikan, langileak euren sindikatuak egiteko askatasuna eta
|
herriaren
askatasuna. Handik lasterrera etorri zan Pacem in terris, baina dokumentu horrek eragin handia izan eban Eleizbarrutian, ze hori dala ta guk hemen geunkan gotzainak, nafarra bera, hartu ebazan erabagi batzuk neurriz kanporakoak; abade asko aldatu ebezan euren lekuetatik.
|
|
|
' euskal presoak giltzapean ditugun artean askapen prozesuaren etengailua eskuetan izango dugu'. ...re batzuek berretsi dute zenbateraino egiten duten bat haiekin eta haien asmoekin, gatazkaren konponketak enfrentamendu garai gogorren aitzakian eskuratutako pagotxa galtzearen ikaraz, nonbait.Horregatik, espainiar agintariek eta EPPKren zigor politikaren diseinuan eta gauzatzean eskutik izan dituztenek, nork bere ñabardurekin, eskaintzen diguten bide trakets bakarra gure izate politikoa eta gure
|
herriaren
askatasunaren aldeko borrokara eraman gintuzten arrazoien eta erabilitako bideen ukoa eta ernegatzea da. Urteotan eraiki duten eta indarrean dagoen salbuespenezko legediarena.Bere jokabidearen oinarrian hamarkada luzetan kartzela egoera latzenari aurre egin dion Kolektiboaz duten ezagutza zehatz zehatza dago.
|
|
|
Arozenaren etxeko bilera hartatik beharbada?
|
Herrien
askatasunaren eta artearen garrantziaren paper koloretsuan bildutako gozoki hura. Hura izan zen amua.
|
|
|
Gainera, timortar edo kosovoar izateagatik dituzte akabatzen, ez gizabanako zehatz hau ala bestea: giza eskubideak ez dagozkiela banakoei baizik, eta taldeei ez, estaturik gabeko
|
herrioi
askatasuna ukatzeko estakuru tentelak, erantzukizun larria du azken genozidioetan.
|
|
|
Horri jarraituz, Gerra Zibileko emakume milizianoak aurrekoak borrokatu ziren ideia berdinengatik borrokatzen ziren:
|
herriaren
askatasunaren eta eskubideen defentsaren alde; eta helburu horrekin bizitza sakrifikatzeko gai ziren, laztantzeko zituzten esku berberekin armak hartuta.
|
|
|
Inoiz izan ditugun baldintza onenak dituguhorretarako eta inoiz baino ozenago aldarrikatuko dugu: euskal jendartearen gehien goarekin batera gure
|
herriaren
askatasuna irabaztera goaz! Zurea da beraz, urratsa.
|
|
|
Estatua gainditua egon ala ez egon, demokrazia gainditua ez dagoen artean
|
herrien
askatasun eskubidea ez dago gainditua. Autodeterminazioa ez da kontzeptu nazionalista, eskubide demokratikoa baizik (404).
|
|
|
Kapitalismoaren gaitzespen irmoa jasotzen du Euban onartutako Printzipio adierazpenak —" kapitalist sistima langilegoaren eta
|
herrien
askatasun eta aurrerapenaren kontra dago" — eta" produkzio, kontsumo eta kultur tresnak langileen esku eta zerbitzuan egonen diren sozialismoa" aldezten du; langileentzat galdegiten du protagonismoa, eurak baitira" Euzkadi osoaren etorkizun librearen eragile nagusi", eta beharrezko ikusten du langileek, bere arduraz jabeturik," Euzkadiko langilegoarengandik eta ...
|
|
2016
|
|
|
Euskal presoen eta iheslarien afera ez da konpondu Euskal Herrian, herri askea ez garelako. Eta
|
herrien
askatasunean amets egitea zilegi denez, ez dagoela herririk aitzina egin dezakeenik hainbeste presoren eta iheslariren arazoari irtenbidea eman gabe iruditzen zait.Urtarrilaren 9an Bilboko kaleetan manifestaldia dago beren alde, eta arduradun politikoek, kolore desberdinetakoak, pertsonalismoak alde batera utzirik, hortxe egon lukete, ezen herriaren onbeharrez jardungo dutenean arazo larri honi i... Euskararen egoera ere ez da normalizatuko, eta denok dakigu euskararik gabe ez dagoela Euskal Herririk.
|
|
|
Euskararen egoera ere ez da normalizatuko, eta denok dakigu euskararik gabe ez dagoela Euskal Herririk. Eta presoz eta iheslariz Euskal
|
Herriko
askatasunik ere ez. Bada, askatasunik gabe, nola herri batek garatu bere burua eta aurre egin datorkeenari?
|
|
|
Jarraian zioen Euskadin, beste herri industrializatuetan bezala, bazegoela askatasun politikorako ohitura zerbait, enbrioi egoeran, eta Euskadin
|
herriak
askatasun politikorik gabeko sozialismoa ez zuela onartuko, non eta ez ziren errepikatzen Berlingoa bezalako harresiak. Baziren teknikariak, baziren ofizialak, baziren lanbide liberalak, eta halaber aurrerapen tekniko gutxieneko bat Euskal Herria kontzentrazio zelai moduan ez antolatzeko.
|
|
|
Batzuek manipaluta egin nahi izan zaituzte; gehienak, lehen bait lehen ahaztu, baina gure herriko abertzaleek zure tokian kokatu zaituzte, herriaren erdian, gure bihotzetan, gure eredu imitagarri gisa(...) Zerraldoaren aurrean milaka lagun testigu genituelarik zin egin genuen ez genuela etsiko. Erabaki genuen gure
|
herriaren
askatasuna lortu arte jarraituko genuela, gure herriak zutik dirauela, saldukeri guztien gainetik, zuzen eta gogor diharduela ozenki oihukatu genuen. Txominen bidea eta helburuari zintzo eutsiko geniola promes egin genuen(...) Txominen zerraldoaren aurrean egindako promesak etorkizunerako esperantza bilakatu zitzaigun, bizirik dirauen herri baten irrintzi ameslaria154.
|
|
|
Arrazoi politikoak alde batera utzita, pentsa liteke altsasuarron pekatua, kartzelara eraman zaitzakeena, euskalduna izatea dela, euskaraz jakitea, eta euskararen
|
herriarentzat
askatasunik handiena aldarrikatzea. Izan ere, altsasuar asko eta asko “ez gara hemengoak”, Sarrionaindiak esango lukeen bezala.
|
|
|
Saharako Errepublikako Arabiar Demokratikoa aldarrikatu zeneko 40 urteurrena dela kausa, Soraluzeko Udalak erabaki du adierazpen instituzional hau onestea eta jendaurrera agertaraztea saharar
|
herriaren
askatasunarekin duen konpromisoa.
|
|
|
Piztu eta utzi desioari hegan egiten lelopean, herritarrek beren desioak piztu eta aireratuko dituzte. Dena dela, ekimenean biltzen diren guztiek desio amankomuna izango dutela ere nabarmendu du alkateak," gure desioa Saharar
|
herriak
askatasuna lortzea izango da". Ekimenean lortzen den dirua Saharautz elkartearentzat izango da.
|
|
|
Erabakitzeko eskubidearen kontzeptuak bi oinarrizko ideia biltzen ditu bere baitan:
|
herrien
askatasun nahia gauzatzea autodeterminazio eskubideak aitortzen duenaeta Demokrazia (letra larriz idatzita), hau da, herri bakoitzak bere bidea egiteko borondate hori bide demokratikoetatik gauzatzea. Nolabait esateko, erabakitzeko eskubideak autodeterminazio printzipioa demokratizatzen du.
|
|
2017
|
|
|
Kezkaturik gaude Katalunian errepresio politikoaren maila gogor eta bidegabea delako, ezen ez baita halakorik jasan Francoren diktaduratik. Espainiak berehalaxe Katalunian errepresio politikoa geldiaraz dezala eskatzen dugu, eta eman diezaiola Kataluniako
|
herriari
askatasunez bere aburu politikoak adierazteko aukera.
|
|
2018
|
|
|
Kataluniari eskerrak eman eta elkartasuna adierazi dute. " Mundu osoaren aitzinean adierazi nahi dugu
|
herrien
askatasun eta burujabetzarako asmoak pizturik daudela" erran du Angel Oiarbide bozeramaileak. Iriartek gogoratu du kataluniarrek mobilizazio baketsua egin zuten bitartean, Estatuak indarrez erantzun zuela.
|
|
|
armak, petrolioa eta dirua. Guk
|
herrien
askatasuna defendatzen dugu, eta herri gisa dugun borondatea errespetatzea. Badakit, orain arte jasan duguna ez da ezer, ez zaie aski iruditzen, ez da nahikoa gure mahaietan esertzera etor daitezen.
|
|
|
Euskal Herriak batasunik ez daukanean, herrialde bakoitzaren nortasun propioa eta autonomia (are gehiago, herrialde batzuen arteko lehia) azpimarratzeak ez du laguntzen
|
herriaren
askatasuna eta kohesioa. Hain zuzen, herritar bat oso gipuzkoar senti daiteke eta beste bat hagitz nafar, baina bi herritar horiek Espainia senti dezakete beren lokarri gisa.
|
|
|
irakurleari, entzuleari, jarrera aktiboa galdegiten dio: ezin duzu gora adi egon, zerbait egin behar duzu, jalgi eta borrokatu zaitez zure
|
herriaren
askatasunaren alde. Helburu horrek bideratzen du testua, helburu horrek zamatzen du tonua.
|
|
|
Hor egin ginen gudari, batzuk betirako eta garaipenera arte. Muga pasoen artean, gauez eta izarren pean, iraultzaile izaten ikasi eta Julio Cortazarren" Nik anaia bat izan nuen" irakurri genuen," ni lotan nengoen bitartean mendietan zehar zihoan" anaia bat, euskaldunak ginelako eta aldi berean urruneko beste leku batzuetakoak, non
|
herrien
askatasunaren aldeko borrokak odoletan zeuden.
|
|
|
Hiru literaturetako poetek nahiz haien kidetzat aipatu ditugun Gabriel Celaya, Blas de Otero, Felix Grande eta Jose Hierrok berak garai paradoxikoa partekatu zuten esparru politikoan gerarazia, harrizkoa, baina esparru sozialean eta kulturalean ezegonkorra eta azeleratua. Izan ere, inguratzen zituen Mendebaldeko gizartearekin batean (Hego Ameriketako
|
herri
askatasunen mugimenduak, kontrakultura eta eskubide zibilen aldeko mugimenduak, Frantziako 1968ko maiatza...).
|
|
2019
|
|
|
Protagonista direnetan ere, ez dira ekintzaren eramaile edo egile gisa agertzen, nahiz eta iraganean hala izandakotzat agertzen diren. Urretabizkaiaren, Mintegiren edo Atxagaren eleberrietako" orainaldian" iragan horren ondorio intimoez (bakardadea, isolamendua, baztertzea...) eta egoerez arduratzen dira gehienbat (kartzela, atzerriratzea, bergizarteratze arazotsua...). Gainera, hiruren kasuan, egindako ekintza biolentoak
|
herriaren
askatasunerako mugimendu armatu baten testuinguruan burutu dituzte, eta ez dira erabaki indibidualak izan, beraz, ez dago zalantza etikorik edo arrangurarako aukerarik.
|
|
|
errealitatearen deskripzioa, literatura eta errealitate politiko garaikidearen isla bilatu zuen narrazio horretan. Hartara, Carlos izeneko pertsonaia aski urruntzen da
|
herriaren
askatasunagatik bere burua legez kanpoko borrokalari izatea erabakitzen duen heroiaren iruditik. Carlos pertsonaia aberatsa da, gatazka auzi gisa tratatzeari dagokionez ordu arte sorturiko konplexuena.
|
|
|
Era berean, nabarmentzekoa da, aipaturiko manifestuak eta, beraz, berau sostengatzen duten indarrek herrien etsai den Europar Batasun inperialistarekiko agertzen duten atxikimendua. Euskal Herriak Askatasuna plataforman argi dugu gure
|
herriaren
askatasuna ez dela etorriko ez espainiar eta frantziar estatu okupatzaileen erreformetatik eta ez nazioarteko inperialismoarekiko morrontzatik. Gure herriaren askatasuna euskal langileriak eta herri sektoreek gidaturiko nazio askapen borroka anti inperialistatik etorriko da.Bide horretan, abertzale independentista oro hausnarketa zintzo bat egitera gonbidatzen dugu, Demokrazia bai k ordezkatzen duen fronte neo autonomista/ federalista baztertu eta nazio askapenerako herri fronte abertzale independentista bultzatzeko.
|
|
|
Euskal Herriak Askatasuna plataforman argi dugu gure herriaren askatasuna ez dela etorriko ez espainiar eta frantziar estatu okupatzaileen erreformetatik eta ez nazioarteko inperialismoarekiko morrontzatik. Gure
|
herriaren
askatasuna euskal langileriak eta herri sektoreek gidaturiko nazio askapen borroka anti inperialistatik etorriko da.Bide horretan, abertzale independentista oro hausnarketa zintzo bat egitera gonbidatzen dugu, Demokrazia bai k ordezkatzen duen fronte neo autonomista/ federalista baztertu eta nazio askapenerako herri fronte abertzale independentista bultzatzeko.
|
|
|
Ikasia eta barneratua zuen ebanjelioa:
|
herriaren
askatasunaren alde ariko zen, etsaien artean sua eta desolazioa hedatuz, zauri eta makurrik handienak eraginez. Hori baitzen soluzioa, dolorea, gutxien uste zen leku ezkutuetaraino akuilatzea:
|
|
2020
|
|
|
Gure
|
herriaren
askatasunaren eta justiziaren aldeko borroka da hau. Kontsumo eredua galdekatzera eraman gaitu koronabirusaren krisiak eta bai, gure independentismoa bestelako jendarte baten alde eta klima larrialdiaren aurka dago argiki.
|
|
|
Hitzaurrea), azken urteetan (12 urtez bihotzetik gaixo) jakinda bihotza oso gaixo zuela eta ez zuela bere amets politikoa gauzatua ikusteko aukerarik izango, halere borroka gogorrean jarraitu zuen: " kontzienteki, emate osoaren bidea jarraitu zuen, zeukan guztia besteei eskeiniz azken ondorioetaraino, guk geure
|
herriaren
askatasuna ikus dezagun". Hitz horiek Brouardi berari eskaintzekoak ere badira.
|
|
|
Fergus Kilpatrickek berak eman zion Nolani, bere aspaldiko lagunari, ikerketa egiteko agindua, eta abuztuaren 2ko bilera horretan Nolanek traidorea Kilpatrick bera dela jakinarazten die bilduei, eta aurkezten dituen frogak erabatekoak dira. Bilduek heriotzara kondenatzen dute buruzagia, baina honek ez du nahi bere heriotzak herriaren kausari kalte egin diezaion; Nolanek
|
herriaren
askatasunaren aldeko plan bat zirriborratzen du eta herriaren memorian iltzatuta gelditzeko moduko heriotza bat prestatzen dio Kilpatricki, eta horretarako Shakespeareren, etsaitzat zuten dramagile ingelesaren, drama bat plagiatuko du eta Macbethen eta Julio Zesarren eszenak erabiliz bideratuko du buruzagiaren heriotza Dublingo antzoki horretan. Hori burutu ahal izateko, milaka herritar mobilizatu zituzten, Suitzako Festpiele direlakoetan bezala edo euskal pastoraletan egiten duten antzera.
|
|
2021
|
|
|
Palestinar
|
herriarentzat
askatasuna eta bakea aldarrikatu dituzte dozenaka herritarrek
|
|
|
Araba berria eraiki" lelopean, manifestua irakurri dute EH Bildu, Ahal Dugu Podemos, Ezker Anitza IU eta Equo Berdeak alderdiek. Elkarretaratzean gogora ekarri dutenez," 85 urte bete dira legalitate errepublikanoa eta pertsonen ala
|
herrien
askatasunak defendatzen zituzten pertsonen eta estatu kolpe faxista babesten zutenen arteko gerra ekarri zuen altxamendu militarretik". Ondotik etorri zen 40 urteko diktadura salatu dute.
|
|
|
Bide bera segituz hartu du hitza Jordi Sanchezek, ANCko presidente ohiak, lanean segitzeko nahikaria erakutsiz: " denak batera atera gira presondegitik, harro, duin eta
|
herriaren
askatasuna lortzen laguntzeko prest" deklaratuz.
|
|
|
ko postposizioa beste PSei erants dakieke: Datorren urte KO planak;
|
Herrien
askatasunari buruz KO galderak; Zuregana KO nire jarrera... PS ez direnak ere hartzen ditu osagarri:
|
|
|
Lurralde baten independentziari buruzko" erabakitzeko eskubidea" ez da existitzen era abstraktuan. Ekintza politikoa da eta batzuetan
|
herrien
askatasuna bultzatzeko balio dezakeen bezala, beste batzuetan herriak zatitu, neutralizatu edota konkistatzeko izan daiteke nazioarteko potentzien mesedetan; Kosovoko kasuan Mendebaldearen eta bereziki AEBen mesedetan.
|
|
|
Bera zen armada osoaren buruzagia. Oso argia zen eta bere
|
herriarentzat
askatasuna lortu nahi zuen. Fortun Santxez zaharra zen, ia hirurogei urte zituen eta baskoien alfereza izan zen azken hogei urteetan.
|
|
|
El Salvadorren emakumeak espetxean daude abortatzeagatik. Eta haien askatasunaren aldeko borroka Poloniako emakumeen edo Euskal
|
Herrikoon
askatasunaren aldeko borroka da.
|