|
2000
|
|
|
Kantaldiak pixka bat antzerki moldean ematen hasi ginen, eta herri tipietan bereziki kantatzea deliberatu genuen. «Aita Seme Laborari» izeneko diskoan
|
herria
gaztez hustutzen ari zela, eta gurasoen penak kantatzen genituen. «Laborari Langile eta Nagusia» delakoan berriz sozial mailan bizi ziren arrankurak kitzikatzen genituen.
|
|
|
Guk gauzak bizi izan ditugu osoki. Guk abesten genuen bizi genuen
|
herria
, bizi ginen moldean sentitu eta abesten genuen. Herri honetan biziz gero, bakoitzak herrian bertan bere borroka eraman behar zuen.
|
|
|
Bai. Arrazoiak geure izaera, gure
|
herria
eta gure bizitza bera ikusteko moldean atzemanen dituzu. «Guk» horrela gara.
|
|
|
Maulen ere gazte horiek eginen dute
|
herria
, frantses nortasuna dutenak ez baitira militante ez aitzindari. Ez dute deusetan sinesten.
|
|
|
Filmaketa hainbeste denbora atzeratu izana bestalde, mesedegarri izan zaio bai bi hilabeteko entseguak egiteko bai lokalizazioak ongi hautatzeko: Andoain
|
herria
(Ordizia balitz bezala atondua), Iparraldea, Irati, Madril eta Paris.
|
|
|
Ribagorza eskualdeko alde bati dagokio katalana eta Goi Aragoin hizkuntza bien arteko etena ez dago zehazterik, erdibideko hizkerak baitaude. Benabarre
|
herria
da muga, hortik hegoaldera muga zehatza da, erresuma kristauen hegoalderanzko ibilbidearen erakusgarri Birkonkista deitu izan zaiona.
|
|
|
Eta nire oroimenean atzera jo tzen dudanean onartu behar dut han emaniko bizpahiru urteak ahaztezinak izan zirela: hango egin beharra eta aktibitatea, sarritan 6 ordu klase eman ondoren, bilerak, bertako kudeaketa eta plangintzak... eta
|
herria
" hartu". Izugarrizko identifikazioa lortu genuen ikasle irakasle Algorta hiruki zabal hartan, eguneroko bizipozaren aldeko erronka Algortako kosmogonia txiki handi haren baitan sustraituz.
|
|
|
Hemen konbentzitu egin behar da, hemen partiduek konbentzitu egin behar dute... politika eginez, hau da, soluzio zehatzak lortuz jendearen onurarako. Minimo batzuen babesean bildu behar gara berehalaxe (beti ere bakean, elkarren arteko errespetuan, inolako indarkeriarik gabe) euskal
|
herria
eta euskal kultura maite dugunok, zeren, iruditzen zaidanez, nazionalismo espainolaren oldarra indartsu baitator oraingo honetan
|
|
|
Namibia hirugarren munduko
|
herria
da definizioz. Irakaslea izanik, hemen egunero ikusten dut nola haurrek borragomak zulatu eta arkatzak hausten dituzten.
|
|
|
Arizko mendietako bi isurialdeetan lurreratzen diren urek bi erreka eratzen dituzte. Hauek elkartzean sortzen duten haranean eraiki zuten
|
herria
leitzarrek. Hiru mila biztanle inguru izanik, jarduera nagusia industria dute; manufaktura industria, papergintza eta eraikuntza, baina zerbitzuetan eta nekazaritzan lana egiten duenik ere bada.
|
|
|
Burua altxatuz aldiz, haritz eta sasiek inguratzen gaituztela ikusiko dugu. Berauek, txori txikien babesleku dira eta txonta, txantxangorri, txolarre eta kaskabeltzak bidelagun izango ditugu.Beste leku askotan ez bezala, hesi biziak ugari dira eta Leitzako
|
herria
ikusteko itzultzen bagara, aurreko mendietan lurren banaketa hesi bizien bidez egiten dela nabaria da. Zelaiak bereiziz zuhaitz eta sastrakak osaturiko hesiak daude.
|
|
|
Txistulari eta atalabaleroaren atzetik Udalkideak gorporazioan. Bazirudien
|
herria
hutsik zegoela, haize nahasiak bazterrak zakar astintzen zituen bitartean. Udaletxetik eliza aurrean dagoen artera iritsi eta lau ertzetatik jendea biltzen hasi zen.
|
|
|
Hitza hartu eta proposamena bota:
|
herria
zabaltzeko aurrikusten diren obretan, zeharbidea egiten denerako, halako harizti salbatu behar litzatekeela. Hortik aurrera, emakumezkoa oraingoan iradokitzailea, herriko beste terreno hura alfer alferrik eduki gabe, litzatekeela arbola batzuk landatu itzala egiteko, aulki batzuk jarri eta ingurua erabiltzeko moduan prestatzea.
|
|
|
EAJrekiko gure harremana dezepzionagarria eta zapuzgarria bihurtu da azken bi urteetan bere politika dela-eta. EAJren politika zinez okerra da, arazoak konpontzen ez dituena,
|
herria
guztion artean eraikitzea eta euskal gizartearen aniztasuna sendotzea galerazten duena. EAJ batasun nazionalistaren ahaleginean murgildu da, eta gizartea nazionalismo homogeneo batera behartu nahi du.
|
|
|
Hala ere, duela bi urte han egon ginenean jendeak haserreago zirudien orain baino. Elianen aferak ordea,
|
herria
elkartzea eragin du umea Kubara itzuli dadin. Gurekin alderatuz gero, gu" Mambo erregeak" garen arren, Haiti edo Nikaraguan baino hobeto daude Kuban, oinarrizko beharrak beteta dituztelako.
|
|
|
globalizazioa, mundu osoarekiko hurbilpena mugak ia desagertuz, eta horrekin bat, paraleloki, norbere txokoaren garrantzia. Estatuaren gainetik, hiria, auzoa, eskualdea,
|
herria
, berta bertakora hurbiltzea.
|
|
|
Egin kontu; eski estaziorik ere bada Korsikan eta bertatik 40 minuturen buruan, plastikozko botak erantzi eta itsasoan plisti plasta ibiltzeko moduan egon gaitezke. Mendi katearen erdi aldea, Corte
|
herria
eta Restonica parke naturala, eskalatzaile eta piragua zaleen leku kuttuna da, ikusgarria.
|
|
|
Fotokopia batzuetan, nazio independiente guztien zabalerak Alaskarenarekin alderatuak ditu, eta denei bezala, ez baigenekien edo, niri ere 49 estatua zein handia den azaldu dit, bere herrikideek hain atsegin dituzten superlatibo eta konparatiboak erabiliz. Une hartan australiarra ez, Sam Osabaren etsai aljeriarra, sudandarra edo libiarra izatea gustatuko zitzaidakeen," Ene
|
herria
handiagoa duk!" edo botatzeko. Zerrendan Euskal Herririk ez, jakina, ez eta" Basque Country" rik ere.
|
|
|
Guztiz onartzen dut hori, baina ezin dugu ahaztu
|
herria
alderdi politiko baten izenean ordezkatzen dugula, eta badira herriaren kudeaketaren gainetik dauden baloreak. Udal akordio hauek su eten giroan sortu ziren eta legebiltzar mailako akordio bat ere bazegoen.
|
|
|
Ene bizitzan baitezpadako bi euskarri ukan ditut:
|
herria
eta etxea. Hirugarrena xerkatzen dut.
|
|
|
Bizkaiko mendebaldean, Txoriherri eskualdean, Zamudio
|
herria
aurkitzen da. Bertan, Bai Euskarari Kanpainak aitzina egin zezan, herriko berein jende batu zen lan taldea eratuz.
|
|
|
Begoña du izena eta apaizekin zerikusirik ez duen arren, Vicario darama deitura. Larrabetzuko
|
herria
zeharkatzen duen errepide magaleko taberna izan dugu elkarrizketaren lekuko, nahiz eta Begoña jaiotzez lezamarra izan.
|
|
|
Marilyn Monroeren heriotzarena ez aipatzeagatik. Baina arerioak ere bazituen, bere agintaldi laburrean Cochinos badiako porrotean, ia Hirugarren Mundu Gerra batean eta Vietnamgo gerran bere
|
herria
sartu zuen gizonak. Eta etsai horiek ez ziren nolanahikoak izango, duela 37 urte hil baitzuten tiroz Dallasen, eta oraindik garbi jakiteke baikaude nor zegoen hilketa haren atzean:
|
|
|
Abiapuntua Oiartzungo elizaldea izango da,
|
herria
osatzen duten auzoen erdigunetzat har dezakeguna. Aurrehistoriatik populatutako bailara, Ptolomeo grekoak" Oiasso" izenaz aipatzen du, eta Erdi Aroan Donostiaraino ailegatzen zen, hiriak independizatzen hasi zitzaizkion arte.
|
|
|
Bitartean, mende hauetan Lesakako ekonomia jarduerarik nagusiena udalerri osoan zehar barreiatutako burdinolak izango ziren. Gaur egun ere, batez ere industriaz arduratzen den
|
herria
dugu.
|
|
|
Bidasoako Bera inguru galantean barreiaturiko
|
herria
da, eta erdigune moduko bi dauzka: elizaldea eta Altzate auzunea.
|
|
|
Hasieran instituzioen legitimazio eta deslegitimazioaren artean eman zen borrokaren ondorioz, instituzioetan zeuden partiduengandik egon zen halako pentsamendu bat
|
herria
egituratzea herria instituzionalizatzea balitz moduan. Eta orain ari dira konturatzen gizarte erakundeetatik aspaldi komentatzen zena:
|
|
|
Hasieran instituzioen legitimazio eta deslegitimazioaren artean eman zen borrokaren ondorioz, instituzioetan zeuden partiduengandik egon zen halako pentsamendu bat herria egituratzea
|
herria
instituzionalizatzea balitz moduan. Eta orain ari dira konturatzen gizarte erakundeetatik aspaldi komentatzen zena:
|
|
|
Eta orain ari dira konturatzen gizarte erakundeetatik aspaldi komentatzen zena:
|
herria
egituratzea dela behetik gora gizarte zibila egituratzea eta ez dena publifikatzea. Gizarte zibilaren kemen erakusgarrietakoa izan da Bertsozale Elkartea, ez dena bertsolari kofradia bat, bertsozale mugimendu sozio-kultural bat baizik.
|
|
|
Larraun ibaiaren iturburu ikusgarria bisitatu nahi badugu,
|
herria
zeharkatu ostean eskuinalderantz Iribasera abiatu, geroago hartuko dugun Baraibar San Migel errepidea eskuinean utziz. Segituan aipatutako Iribas herrira iritsiko gara.
|
|
|
5 kilometro geroago Lazkaora desbideratuko gara, ondare historiko bikaina zaindu duen
|
herria
sigi sagean zeharkatuz. Lazkao Txiki bertsolari maitatuaren jaioterrian hurrengo monumentuek aipamen berezia merezi dute:
|
|
|
Unai Iturriagak agurrean laburtu bezala: " Bertsoa sendo,
|
herria
pozik, ta onenak irabazi dau".
|
|
|
Autobidetik at jada, Ozaeta norabidea hartu, ezkerrera, eta laster (Maturanara iritsi baino pixka bat lehenago) Garaioko Parkean barneratzen den bidea ikusiko dugu, kartel marroi batek seinalatua. Izena eman dion antzinako
|
herria
zegoen lekuan kokatua, 120 hektareako penintsulatxo batean, edonolako zerbitzuz hornitutako parke hau dago, egunpasa burutzeko eremu bikaina. Fauna eta flora interesgarria biltzen duen aisialdi eremu honetan, jende gehien erakartzen dutenak hondartza artifizialak (lakua bezain beste) eta zelai zabalak dira, eguzkia hartzeko aproposak.
|
|
|
Oraindik Erdi Aroko kale trazadura eta harresietako sarrera batzuk mantentzen ditu. Eraikin zibil interesgarriekin batera San Millan eliza(
|
herria
bezain zaharra baina XVI.ean berreraikia) aipa dezakegu.
|
|
|
Gatzagako behealdean errepidea hartuko dugu, oraindik ere beherantz, hainbat baserriren artean pasatu ondoren Eskoriatzara hurbilduko gaituena; bertan, hegoaldetik sartu eta
|
herria
zuzen zeharkatuko dugu. Aurreko herritik bezala, hemendik ere errege galtzada igarotzen zen, kale errepidearen alboetako etxeek frogatu moduan.
|
|
|
74,5 kilometroan azkenean, Arrasatera hurbildutako orori ongi etorria ematen dion kartela igaroko dugu. Dena den, herrian sartu baino, ibilbide honetan egingo duguna segituan ezkerrera jotzea izango da, Aramaio Bilbo norabidean (Arrasate
|
herria
lehen ibilbidean jorratu genuen).
|
|
|
Denbora eta espazioari dagokionez, han hemenka aipamen ugari egiten badira ere, oro har kronotopo indeterminatua gailentzen da. Istorioa iparraldean kokatzen da Sara
|
herria
aipatu egiten baita eta euskara eta frantsesaren erabilera ere nabarmena baita. Haatik, ez dira kokaleku jakinari buruzko aipu zehatzak aurkitzen.
|
|
|
bakardadea. " Bakardade suntsitzaile honek bakardadea ondokoen heriotzarengatik, afektuen hausturengatik, besteengandik ezberdin izateagatik,
|
herria
hustutzeagatik zabaldu, eta kutsatu egiten du dena; pertsonaiak eta herriko bizitza." (Egan 49)
|
|
|
" hurbil, Bizkaian daudelako biak; urrun, etengabeko aldakuntzek bien arteko zubi iragangaitza eraikiz joango delako." (Egan 48) Honela, herri bakoitzaren egoera zerbaiten adierazle litzateke: " Udarbe dugu tradizioa eta euskaltasuna adierazten dituen nekazal
|
herria
. Urtuellaren ardatza, berriz, meatzean dago, industrializazioan eta baita ideia berrietan ere." (Egan 48) Antza denez, gertu dauden bi herri hauen arteko urruntasuna deskribatzeko asmoz, bi mundu erabat ezberdin deskribatu dizkigu.
|
|
|
Hori guztia kontuan harturik, ideia bikaina iruditu zitzaidan Baionan 1999 urteko urriaren 24an egin zuten manifestazioa. Demokrazia lortzeko
|
herria
iratzartu behar baita.
|
|
|
ALTUNA, Jesus: Lehen euskal
|
herria
. Guía ilustrada de prehistoria vasca.
|
|
|
Era guztietako ipuinen jabe gara, eta bertan ditugu lehenagoko sinesmen, kondaira eta ohituren argitasunak... Norberaren
|
herria
ezagutu ahal izateko, zer hoberik ahoz aho etorri zaigun jatorrizko literatura baino?
|
|
|
Kristau teologia, etaberezikiteologiamorala, daherriaren mahaira dakarrenjakia. Herriarenmahaira ekartzeko, jakina,
|
herria
elikatzekoerakoaizan behar; haren izaerara, mailaraegokiturikojakiespirituala.Beraz, euskarazzerbitzatua.
|
|
|
Euskal Herriarekin gertatzen ari den lurralde errepresentazio forma anitzareneskutik, bere identitate nazionalari eutsi ez eze identitate hori eraiki gura duen
|
herria
, gurea, aurrera egiteko oztopo ugarirekin aurkitzen da, zeren gaur egungo forma aniztasun horrek arriskutan jartzen baitu bihar etzi nazioartean ezagutua izango den euskalmapa politiko bateratua bera ere.
|
|
|
Hamlet enaez da gure galdera. . Izan ala ez izan?, izatekotan, gure egoeraren deskripzio zuzenbat izan liteke, izan ala ez izatearen kinka horretan dagoelako gure
|
herria
.
|
|
|
Azken batean, gure asmo politiko horiekbilduko dituen konstituzioaz ari naiz: gure
|
herria
, inperioen hondar hauen aldean, konstituzionalismoaren proiektu politikoa berme osoz aurrera eraman dezakeensubjektu politikoa delako. Argi geratzen ari baita, gatazka nazionalak bere baitanmantentzen dituzten estatuek nekez gaindi ditzaketela zuzenbidearen filosofiarenazpian erortzen diren teoria nagusiak eraikitzeko erabiltzen diren irizpideak.
|
|
|
Hiru izango dira, beraz, lan honen ardatz nagusiak: lehenik, terminologia mailan, aipatutako hitzeninguruko hausnarketa, ondoren, gaur egun Euskal Herrian nortasuna bermatzen dutenagirien inguruko eztabaida eta proposamen desberdinak, eta azkenik, gure
|
herria
zatitzen duen mugaldean aski zabaldua den nazionalitate bikoitzen azterketa laburra.
|
|
|
baibiak uztartzeko. Erabilerari erreparatzen badiogu, baina, eta horretarako Euskaldunon Egunkariaren hemeroteka hartuko dugu irizpide gisa, hiritartasuna eta nazionalitatea hitzekin alderatuz, herritartasuna gutxien erabilia dena dugu oraindik7.Duen esanahi sinboliko potentzial handiagatik(?
|
herria
–delako kontzeptuak berebaitan laburbiltzen dituen esanahi ugari eta adierazkorrak kontuan hartuz), ordea, ezlitzateke harritzekoa erabilera politiko eta herri mailakoan orain artekoa baino zabalera handiagoa izatea epe laburrean, jendearengan atxikipen sentimendua oso errazpizten baitu.
|
|
|
Beraren aburuz, nazioa ez zen subirano pertsonalarengan edo agintari klaseangorpuzten; aitzitik,, nazioa? eta?
|
herria
–parekatu zituen filosofo frantsesak.
|
|
|
Bestea, berriz, hizkuntz pizkundean
|
herria
bera interesatu gabe, soluziorik ezdagoela sinetsi eta sinestarazi behar dugu.
|
|
|
Honetan jazo zena, maiz eta testu frankotanagertua da. Dakigunez, bilkura historiko hartan, bertzeak bertze, gaizki edo ondosamar?, anitz definizio eman genuen hitz askotaz, hala nola,?
|
herria
–,, nazioa?,, burgeseria?,, proletargoa?... Baita sozialismoaz ere.
|
|
|
Ez alderdi politika??: . Zalantzarik gabe, normalizazioprozesu batean
|
herria
ongi jakinaren gainean jartzea beharrezkoa da. Baina informazio hori ongi hartua izan dadin, lan politiko handia egin behar da aurrenik; hitzhorren balio semantikoa nahi adina mugatu behar bada ere?
|
|
|
Gure nazio hizkuntzaberriro Euskal Herriaren mintzabide eta oinarri bihurtuko bada, beraz, bi gauza lortubehar ditugu; eta lorpen horretan laguntzekotan sortu da eskuetan duzun aldizkarihau: Bata, hizkuntzaren alorreko fenomenoak ahalik eta ongienik ezagutzea(...) Bestea, berriz, hizkuntz pizkundean
|
herria
bera interesatu gabe, soluziorik ez dagoelasinetsi eta sinesterazi behar dugu. (...) Herriak ez badu nahi, herriak ez badu nazio hizkuntzaren arazoa bere gain hartzen, jai dago?
|
|
|
Izendapen asko eta desberdinak bildu dira, gehienetan izendapen bakarrak izatendirelako. Zenbat eta lokalagoa izan, hainbat eta izendapen bakarragoa izango da.Horrela, herri izen bat hartzen dutenak 8 dira eta nazio baten izena (aleman, frantzi, gallegu, gaztela) hartzen dutenak 66; tartean lurralde baten izena hartzen dutenak (taulan agertzen den bezala) eta
|
herria
baino gune txikiagokoa hartzen dutenakaurkitzen dira.
|
|
|
Absolutua guztiz erlatiboa da. Hots, Absolututzat daukaguna bera da erlatiboa(, nork bere
|
herria
maite du?); eta haren gure hautapena daerlatiboa(, ez dago, agiri denez, guzizko aukerapenik?). Horrela gizakiak, Absolutuabehar baldin badu, berak sortu beharra dauka, Absolutua izango duen zerbait berea (pertsonala, ez derrigor esklusiboa).
|
|
|
Bistan da, bestalde, euskararekiko atxikimendu handia duten herrietan bizi direla.Aipatzekoa da, dena den, B taldeko hiztunak, nagusiki oso eremu urbanoan haziak zirela, erdararekin harreman estuagoan, oro har. A taldekoak berriz, nekazaritza giro osoeuskaldunean, eta itxuraz gaztelaniatik urrunago, gertueneko hizkuntz eremuetanbederen (lagunartea,
|
herria
, familia).
|
|
|
jasangaitzagatik kexuka bazegoen ere, Aramaiokoa bezalako herri euskaldun batean, kolonizazio, bikoiztu hori ez zen arazo gisa bizitzen. Ez behintzat era dramatikoan; antifrankista etahorrexegatik astindua izan ondoren,
|
herria
etsipen natural batez bizi beharreanaurkitzen zen eta zinema ere zerbait on ekar zezakeen kontsumo produktu bat bezala, ikuskizun gisa onartzen zen. Ildo horretatik, gizarte kezka gehiegirik gabe hautatu, proiektatu eta ikusten ziren Sin novedad en el Alcazar (1958/03/23) bezalakopelikulak.
|
|
|
deritzo15),, espiritu gizatiarra? da, gizakia alegia; bestela esanik, gizaki kolektiboa,
|
herria
edo Estatua; azkenbatean, gizateria bere osotasun leku denborazkoan: historia unibertsal osoa.
|
|
|
XX. mende erditsuan, euskal hizkuntza, kultura eta
|
herria
bera azken hatsetan zeudelazirudienean, gazte ameslari batzuk errebelatu egin ziren, agintearen kontra, historiarenmartxaren kontra, gure izatearen heriotza sinatua bide zuen patuaren kontra. Baldintzaobjektibo guztien aurkako matxinada zen hura, garaitzeko inongo aukerarik ez zuena.
|
|
|
Guk, botoak hartzerakoan, munduari uko egiten diogu, etahorren sinbolo bezala baita lehengo izenari ere. Kaputxinook, apaltasun seinale gisa, norberaren
|
herria
izaten dugu deitura bakarra: lazkaotarrak Aita Lazkao eta zestoarrakAita Zestoa.
|
|
|
–Ez, Ezkio Itsaso da
|
herria
, hemendik gertu dago.
|
|
|
Urte haietan eta neurri handi batez Iparraldeko euskaltzale, apez eta Eliza euskaldunari esker, erantzuna eman zitzaion herritar askok eskatzen zuten euskarazko informazioa jasotzeko irritsari. Alde batetik, Estatu frantsesak turismoari ateak zabalduz Iparraldeko jatorrizko kulturari egindako mesprezuari aurre eginez, eta bestetik,
|
herria
bizi zedin euskal nazionalismoak agertutako grinari esker, euskarazko irratien panorama biziki aldatu da Baionako Gure Irratia, Nafarroa Behereko Irulegiko Irratia eta Xiberoko Botza irrati estazioen agertzeaz batera.
|
|
|
Herria, herriko jendea, txalo egiteko baino ez da irteten telebistan; eta egunkarietan, gertaera orrietan bakarrik agertzen da. Baina irratian
|
herria
protagonista da, parte hartzen du, galde egiten du, eta eguneko 24 orduetan zabalik ditu ateak. Jendea gehiago identifikatzen da irratiarekin beste komunikabideekin baino.
|
|
|
Edonola ere, hauen hazkuntzak diru gutxi ematen duenez, ez du garrantzi handirik Karrantzako abeltzain ekonomian. Erlezaintza, aldiz, garrantzitsuagoa da; izan ere, Karrantza, Urduñarekin batera, Bizkaian erlauntz gehien dituen
|
herria
da. Azken urteotan goraka doan jarduera dela dirudi.
|
|
|
Ahituta, nekatuta, jota iritsi zen Txema Lahinch herritxo geriatrikora. Hondartza luzea, golf zelai zabalak eta txalet eder askoak deskubritu zituen bertan; baina
|
herria
hutsik, Almeriako western etan bezala, haizeak bultzatutako sastrakak baino ez karrika mortuetan.
|
|
|
Edo Ciudad Realeko beste hartaz, zeinen azpian gordetzen zen herriko kale batean egin bainuen lo. Noski,
|
herria
agerian geratutako garai lehor batean.
|
|
|
Franco katxaloteak harrapatzen bezain iaioa zen urtegiak inauguratzen, eta geure herriari ere tokatu zitzaion. Ederra zen
|
herria
garai hartan. Bizia.
|
|
|
Eta artean 18 urte inguru izango nituen, baina txikitatik neraman zerbait zen, zer egingo diogu ba? Eta beno, urtegia egin zutenetik, abuztuero edo sikatearen erruz
|
herria
agerian geratzen denero, etxe honetara etortzen naiz, neska hura noizbait itzuliko delako. Badakit itzuliko dela.
|
|
|
Bai, interesgarria da, edo nahi bada exotikoa, kanpokoek gutaz pentsatzen dutena ezagutzea, eta alde horretatik ikusita Txemak pozik jarri zituen martxan bere zenbait neurona (larregi ere ez, topikoez hitz egiteko aski baitira dozenatxo bat edo). Aberasgarria da norberaren
|
herria
perspektibaz ikustea. Ados.
|
|
|
" Leku hobe baterantza, laztana", erantzun zion amak, eta guk lurralde berri haiekin segitu genuen gure bista gozatzen, estazioan utzitako
|
herria
baino hobea edozer izango zen ziurtasunaz.
|
|
|
" Gauza bat duk egia eta bertzea gustu ona, eta ni gustu onekoa nauk, zeren ene egia gustuaren neurrikoa duk". Eta segur nagok hire koadroak miretsiko dituztela... eta Rafaelen berrenkarnazinotzat ere hartuko hautela azkenean, zeren," jiganten herrian nano den gizona, jigant izan daitekek nanoen herrian...", eta jiganten
|
herria
duk Florentzia eta nanoena Urbiain, eta hi erran zaharraren gizona eta protagonista.
|
|
|
Jauregia, finean, talaia ezin hobea zen, nondik begizta baitzitekeen, han urrunean, urroztarren dorretxea, baita, legoa laurdenerat edo, Urbiaingo
|
herria
ere, zeinaz bi hitzen erraiterat obligaturik bainago, gure jauregiaren historia Urbiani guztiz loturik egon izan denez: " guztiz loturik" erran dizut, eta ez" guztiz nahasirik", zeren eta, liburuan barrena ikusiko duzun bezala, umetarik irakatsi baitziguten nor zen nor inguru haietan, jaunak beti jaun eta menekoak meneko.
|
|
|
Eta hala erran diezazuket ezen Urbiango
|
herria
urbiaindarrek osatzen zutela: haien egunorozko bozkarioak eta penak, alegia, eta haien egunorozko bizitzak.
|
|
|
" Ordea, Indiak urrunegi daude ni harat joaiteko... eta hura ez da eneganat etorriko nehork erraiten ez badio, zeren zinez bainago harekin izan nuen jokabideaz damu, eta harekin mintzatu nahi bainuke, hil aitzin..." Haatik, bat batean argi bat piztu balitzaio bezala, erantsi zian: " Halarik ere, gutun bat skriba diezaioket Villagrandeko dukeari, zergatik ez?, zeren haren eskua, bai, luzea baita, eta zeren dukea zorretan baitago etxegoiendarren leinuarekin"; eta, handik aitzina, hire amak kontatu zidaan nola prometatu zion dukeak zuen aitari ezen markes titulua emanen ziola eta Urbiaingo
|
herria
markeserri izendatuko zuela, hire aitak kanoi eta fusilen tratua bete ondoren, baina ezin izan zuela bere hitza bete, zeren, dukea azken urratsa emaiteko puntuan zenean, ahakartu baitzen aldi batez, bertze kontu batzuengatik, erregeren balidoarekin, zeinak ukatu baitzizkion, hartaraz gero, zor zizkion fabore, garazia eta abantail guztiak, aitaren markes titulua tartean. Eta hire amak hura guztia erran zidaan, eta bertze zerbait ere erraiterat zihoakidaan, baina nik ere hartua nian neure erabakia orduko, zeren, hasteko, itsasoa utzi nuenetik bortz hilabete baineramatzan lehorrean, gogait gaixto eginik, halako suertez, non itsasorat berriro itzultzeko asmotan bainengoen, eta zeren aitzakia ezin hobea izan baitzitekeen hura enetzat ere, Mundu Berria ezagutzeko eta obra on baten egiteko... eta zeren erakutsi nahi bainion neure buruari ezen ez nengoela artean ahiturik, adinean sartua egon arren; eta, hala, arrazoin haiek guztiak buruan nituela, erran nioan hire amari:
|
|
|
alde batetik, Urbiaingo ola egin beharra zegoan, profitaturik, hartarakotz, Laiotzako olako hainbat osagarri, nola horma zaharretako harlanduak, hala hauspoak eta labeak, eta, bertzetik, jauregia berreraiki, gaztelu zaharraren hondakinen gainean. Gainerat, herritarren mesfidantza zegoan, eta ez zegoan deus egiterik mesfidantza hura uxatu ezean, etxegoiendarrenak izan ziren lur haiek jabe berria zutenez eta jabe hura Urbiango
|
herria
zenez gero: erran nahi baita ezen lur haiek herri lur zirela orduko, Leringo kondearen zerbitzuan aritu zen Burgosko kapitain lagun batenak izan ondoren, zeren, gerla maradikatu haiek galduz gero, kapitain hark bereganatu baitzituen etxegoiendarren lurrak, kondeari eskaini zizkion zerbitzuen ordain, eta zeren, handik urte gutirat, urbiaindarrei saldu baitzizkien kapitainak jauregia eta lur haiek guztiak, Burgostik urrun geratzen zitzaizkiolako eta bere bizitzako mementu batean zorretan sartu zelako.
|
|
|
Gaur psikoanalisiaren modak modu mudakorragoak hartu dituen honetan, neure kabutako dibantxoan harildutako argibidea aurreratu nahi dut nik neuk: 1973 urte inguruetan, Goiko Kale kaleratu zen garaian, lurrikara bortitzena baino sekularizazio bortitzago bat bizitzen ari zen gure
|
herria
. Goiko Kale, besteak beste, sekularizazio garai hartan, literaturaren alde apustu egin zuen pertsona baten lekukotza da:
|
|
|
Astarrain itsasoratzen den haran hertsian eraiki dute nire
|
herria
. Arrantzale herria, nahiz eta ni kale baserri txiki, eta txikitasunean behartsu, batean jaioa izan.
|
|
|
Astarrain itsasoratzen den haran hertsian eraiki dute nire herria. Arrantzale
|
herria
, nahiz eta ni kale baserri txiki, eta txikitasunean behartsu, batean jaioa izan. Kaia ibaiaren ezker aldeko golko txiki batean dago, eta nire herriko kaleak Astarrainen hondoan hasten dira, ura baita gure jaioberritako lehen laguna.
|
|
|
Zure
|
herria
maite duzu?
|
|
|
Zugatik, noski. Aspen
|
herria
igaro ondoko restop batetik, arratsaldeko laurak laurden gutxi. Ah, hemendik aurrera lehenago deitu dizut, badakizu:
|
|
|
Behin batez, Madril aldean zebiltzan batean, dena delako politikariari telefonoz deitu zioten eta Cuencako herrixka batera joateko eskatu, bertako alderdiaren egoitza inaugura  tzera. Politikaria, ordea, guztiz gogogabetua zegoen(
|
herria
ttikiegia zitzaion, nonbait) eta, kosta ahala kosta, ekitaldi hura beste norbaiten esku uzten saiatu zen. Herrixkarantza zihoazela ere, sakelako telefonoz azken ahaleginak egin zituen, baina ez zuen ordezkorik lortzerik izan.
|
|
|
Muga
|
herria
, Bizkai herria. Horren adierazle eta mezulari, Euskaldunon Egunkaria k Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin asmatu digunBizkaia gehigarria.
|
|
|
Muga herria, Bizkai
|
herria
. Horren adierazle eta mezulari, Euskaldunon Egunkaria k Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin asmatu digunBizkaia gehigarria.
|
|
|
" bere jendeari giharrik sentiberenean min emanez", haien norW Xabier Kintana euskaltzaina eta EHUko Euskararako Kabinete Teknikoko zuzendaria da. tasuna bera mespreziatuz: " Joan zoazen
|
herria
zara. Gizarte unibertsalaren bizitzari traba egiten diozu, alde egin behar duzu, hil behar duzu, gelditzen zaizun bizia zapaltzen eta inbaditzen zaituen herriari emanez".
|
|
|
Zentzu desberdina izan zuen oso Uztaritzen 1950 urtean Gure
|
herria
ren berragertzeak. Hau frantsesez eta euskaraz hilabetero argitaratzen zen, M. Saint Pierreren bulkadaz, eta bi aldeetako kolaboratzaileak bildu zituen:
|
|
|
Higigarriak, ostera, hala dirua, nola balioko, kanbio letrak, banku zein konpainien akzioak, ontziak, merkatugaiak oro, mundu osoari dagozkio, mundua baita horretan Estatu bakarra eta horren kide gizarte guztiak dira. Efektu higigarri gehien dituen
|
herria
da aberatsena. Estatu bakoitzak eskuratzen ditu horiek, tartean dituela bere ekoizkinen salerosketa, manufakturen ekoizketa, industria eta merkatarien aurkikuntzak eta mentura bera ere bai.
|
|
|
Hiri eta hiritarrak ditugu horiek azken urteotan. Beharbada ahaztu dugu Lafitte Tournier en16 irakaspena cite, pays adieran,
|
herria
baita eta citoyen, herritarra. Orobat garai hartako testuen edukia17 Homme delako hori ere, ez nolanahi ematekoa.
|
|
|
16 Frazerrek hurrengoa dio: " Horrelako erregea zeremonien etiketak harrapatuta bizi da, debeku eta betebeharren sareak harrapatuta, eta halakoen xedea ez da erregearen duintasuna, are gutxiago erosotasuna, baizik eta bera, bere
|
herria
eta unibertso osoa, naturaren harmonia nahaspilatuz, hondamendira bidaliko lituzkeen jokamoldetik aldentzea. Betebehar hauek ez diote inolako erosotasunik ekartzen; aitzitik, haren egintza oro oztopatuz, ezereztu egiten diote askatasuna eta sarritan bizitza osoa zama nekoso eta tristea bihurtzen diote, babesteko xedea izan arren".
|
|
|
1973 inguruan barrika petrolioaren prezioa izugarri igo zuten; 20 dolar urtebetean, 3 dolar balio izatetik 23ra. Baina
|
herria
miserian eta injustizian bizi zen. Aski zenuen Caracas gaineko muinoetara begirada jasotzea gizarteko ezberdintasunak eta injustizia latza ikusteko.
|
|
|
Unean unekoa bizitzea gustatzen zaiona. Baina ezberdintasun eta injustizia sozial iraingarriak pairatzen dituen
|
herria
da. Ni han egon nintzen garaian horrela zen behintzat.
|
|
|
Gogoratzen dudana da, gaua zela Ordiziara iritsi ginenean. Paperezko farolatxoz josia zegoen
|
herria
, Madrilen erorketa ospatzeko. Gero jakin genuen, bezperan hil zela gure amona.
|
|
|
Restaurante Bizkaia, San Cristobal hondartzan. Urte batzuk geroago kanpotarrez betetzen hasi zen
|
herria
, eta orduko bi mila inguru biztanletik auskalo zenbatera igaroa den gaurdaino.
|
|
|
– Bai, hala uste dut –erantzun nion– Autobidearen bestaldean dagoen
|
herria
Gorriti da.
|
|
|
– Ez jakinat ba... Gure hizkuntza, gure
|
herria
, gure... gure arbasoek galdutako guda gogor eta ankerra... Hori guztia bardin jan?
|
|
|
– Zein da gertuen dagoan
|
herria
––galdetu zidan Lauaxetak.
|
|
|
– Lizartzan jaioa da Lizardiren aztertzaile sakonenetako bat –azaldu nion Lauaxetari, jaiki eta beherantz abiatu aurretik, Lizartza aldera begira, artean ere
|
herria
, mendi magalean ezkutatua izaki, ikusterik ez bagenuen ere– Berak ere erruz idatzi du: poemak, ipuinak, nobelak...
|
|
|
Horretaz pentsatzen aritu nintzen loak hartu aurretik, Lauaxetaren zurrunga leunak aditzen nituen bitartean. Nik beti esaten nuen Urolako tren zaharrak itxuratxarki traizionatu zuela Aizarnazabal, Zumarragatik Zumaiarainoko bidea arinago egitearren Urola ibaiaren ondotik urrundu eta gure
|
herria
baztertuta utzirik. Baina neuk ere neure herria baztertzea erabaki nuen gau hartan, Aizarnazabaldik ez pasatzea.
|
|
|
Nik beti esaten nuen Urolako tren zaharrak itxuratxarki traizionatu zuela Aizarnazabal, Zumarragatik Zumaiarainoko bidea arinago egitearren Urola ibaiaren ondotik urrundu eta gure herria baztertuta utzirik. Baina neuk ere neure
|
herria
baztertzea erabaki nuen gau hartan, Aizarnazabaldik ez pasatzea. Ez, trenak bezala, bidea arinago egin nahi nuelako, ezagunen bat ikusi eta hark, aitzitik, ni, ustez agerian izanagatik, ikusiko ez ninduen beldur nintzelako baizik.
|
|
|
Horretaz pentsatzen ari zela," Gernika Garbiketak S.L." errotulua irakurri zuen ondoko bidetik igaro zen furgoneta txuri batean. Gernikan baldin bazegoen, urte mordoska bat izan behar zuen iragana
|
herria
suntsitu zuen bonbardaketatik.
|
|
|
Euskaraz irakurri zuen Lauaxetak: " Euskal Herria edo Euskadi euskaldunen
|
herria
da. Sustrai sakoneko herria dogu, kultura berezia daukana eta hizkuntza bereziaren, euskerearen, jabe dana.
|