|
2010
|
|
|
Augustin bigarren joera honetakoa zen. Augustinek herriarentzako idatzi behar zela ulertzen zuen, berak, hain zuzen ere,
|
herria
prestatzeko antzerkia lantzen baitzuen. Baina euskaraz idazterakoan, modu jasoan idatzi behar zelako ustekoa zen, euskal literatura, hain zuzen ere, beste herrialdeetako literaturaren mailara igotzeko.
|
|
|
Kultura arloan baziren garai honetan ereduak eta gidari onak,
|
herria
eraikitzeko euskaran eta literaturan tresna guztiz baliagarria ikusi zutenak; horietako bat zen Jose Ariztimuño. Aitzol?. Honek El Día egunkari elebiduna, EAJren organo ofiziosoa, abian jartzea lortu zuen.
|
|
|
Maitasuna da kulturen bihotzean sartu eta honeek barrutik eraldatu eta garatzeko baldintza. Maitasunak bereizi behar dau zer dan
|
herria
suntsitzen dauana eta zer garatzen dauana. Dinodan hau orokorra da, gain gainekoa, baina ikusi daiteke badagoala hor egiaren alderdia.
|
|
|
Horretan Europa-ren, historian gure herriagaz hartuemonen bat izan daben lurraldeen artean, eta beste guztien artean bereizi behar da. Orokorrean, gure
|
herria
lehenagotik misiolarien bidez izan da leku askotan ezagutua. Ameriketan eta Australian, gure herritarren emigrazinoaz be bai.
|
|
|
Gaur egun komunikabideen bidez urrineko barriak leku askotara heltzen dira. Horretan gure
|
herria
, zoritxarrez, ETAren egintzez da ezaguna sarriegi, eta horrela beste lurralde batzuetako gerra eta terrorismoaz antzeratua edo bardindua. Holakoetan azalpena emon beharra izan neban, gure herria historiaz eta kultura sendoz bakezalea, errespetu handikoa dala(, lotsa?
|
|
|
Horretan gure herria, zoritxarrez, ETAren egintzez da ezaguna sarriegi, eta horrela beste lurralde batzuetako gerra eta terrorismoaz antzeratua edo bardindua. Holakoetan azalpena emon beharra izan neban, gure
|
herria
historiaz eta kultura sendoz bakezalea, errespetu handikoa dala(, lotsa, berbeak ondo adierazoten dauan lez).
|
|
|
Berrogei ta bi urte egi, ikArrasateko kalezai, atsedentzeko, Joxe Manuel, badala uste det garai.Lan eta kezkak utzi dituzu, bizi zaite orain lasai, zu guztiz ondo portatu zera, eta
|
herria
ere bai.
|
|
|
jaiak, kultur ekintzak, omenaldiak, herritar ezkonduen urrezko ezteiak, jubilatuen inguruko ospakizunak, herrian gertatutako aldaketa sozialak, familiari eta senideei eginiko bertso sortak... Esan dezakegu Jose Manuel Arriolak XX. mendearen bigarren parteko Arrasate herriaren historia apal bat idatzi digula, bihar etziko arrasatearrek euren
|
herria
nolakoa zen ikusi ahal izan dezaten. Lekuonak Nekez bada ereliburuan zioskunez:
|
|
|
Basarrik ere, liburuaren atarikoan agertzen ditu Arriolaren dohain pertsonalak, haren bertsogintzaren ingurukoak J. M. Lekuonaren esku uzten ditu?, baita bertsolaria eta Arrasate
|
herria
bihotz bihotzez zoriondu ere:
|
|
|
Hau ez da Asia, hau ez da Japonia, redios! Ez eta Kanbodia, Flipin ala Vietnam, san dios! Ez gara Burkina Fason, hau ez da Angola ala Laos.Gure
|
herria
da, Euskal Herria, gurea, mikrokosmos.Denak ezagun baikara, bildots, lanjeros, espos, amoros, kurios eta serios.
|
|
|
–Txekiako
|
herria
, Mistralen Mireio, Provenza... Euzkadieta El Día n kolaboratzaile den Basarri gazteak erabili dituen erreferentziak bertso munduan zeharoan berriak izanagatik, Pizkundeak, eta batez ere Aitzolek propaganda legez prentsan egunero darabiltzanak dira.
|
|
|
Bagenekien, Uriartez gain, Poxpolin antzokian Bizkaiak bigarren ordezkari bat izan zuena, baina apenas ezer gehiago. Lehenengo Bertsolari Txapelketaren inguruko artikuluetan eta, zehatz agertzen da partaide bakoitzaren
|
herria
; Prudentzio Abarrategiren kasuan, ordea, Bizkaiaagertuko da sistematikoki. Noiz jaio zen eta noiz hil ere, ez da inon agertzen.
|
|
|
–Abarrategi Besamotza, Urduliz, Bizkaia? 23 Halandaze, bat dira Besamotzabertsopaper saltzaile ezaguna24eta Abarrategi bertsolaria; badakigu jaioterria ere zein zuen gure protagonistak: Bizkaiko Urduliz
|
herria
.
|
|
2011
|
|
|
Gerra zuzena 1937ko apirilaren 27an bukatu zen Markinako eta Xemeingo lurretan, militar matxinatuek miliziarren eta gudarien erresistentzia apurtu, eta
|
herria
hartu zutenean. Bonbardaketak eta erasoak egun horretan bukatu ziren, baina, ostean, frontea Markinako eta Xemeingo lurretan geldirik egon zen hileetan baino samin eta bortizkeria handiagoa ezagutu zuten herritarrek; batez ere, abertzale, ezkertiar eta errepublikazaleek.
|
|
|
Laurogeita zazpi urte zeramatzan orduan. Munduko gerrak
|
herria
ia erabat hondatu bazuen ere, Durance aranaren eta inguruko mendien arteko bidea zegien autobusa martxan jarri zuten. Erlatiboki zalu zen baina behialan ezagutu nuen triskantzan neramala bururatzeko herri baten sarrerako lauki baten laguntza behar izan nuen.
|
|
|
Mendi mazaletan garagar eta zekalezko soroak berdatzen nekuskien baita pentze zonbait ere aran ertsietan. Garai hartatik aldentzen gintuzten zortzi urte horiek baizik ez ziren beharrezkoak izan
|
herria
osasun eta aiseriaz izarna zedin. 1913 eko Hondametan baserri txukunak badaude orain, bizi uros eta eroso baten lekukoak.
|
|
|
Hain urruti baina hain hurbil gelditzen diren garai batzuetan, euskaraz idaztea heroi lan bat zenean, eta erdi tranpaz eliztarrek aldizkari bat edo beste euskaraz argitaratzen zutenean, Karmel, xumetasunez baina tinko, euskal
|
herria
euskal kulturaz elikatzen saiatzen zen.
|
|
|
Giesek euskararen inguruan ere lantxo batzuk egin zituen. Bestalde han Gran Chaco izeneko lurraldeak eta matako
|
herria
ezagutzeko aukera izan zuen. Eta matakera ikasi eta geroago Alemanian bizi zela, gramatika bat eta etnotestuak aragitaratu zituen.
|
|
|
Jazoera historiko guztiak argitu beharra izaten zuten, eta, jakina, horretarako oso garrantzi gutxi izaten zuten egintza konkretu bakoitzaren inguruko zehaztasunek. Bibliako liburuen zerik behinena eta gogora ekarri beharrekoa, Israel
|
herria
Jaungoikoak aukeratutako herria zela, Egiptotik askatasunera etorritakoa, inguruko herriek ez bezala Jaungoiko bakarrarengan sinesten zuena, eta bizimodu erlijioso zehatza zuena zela jakitera ematea zen. Salmoak ere bide horretatik datozkigu.
|
|
|
Jazoera historiko guztiak argitu beharra izaten zuten, eta, jakina, horretarako oso garrantzi gutxi izaten zuten egintza konkretu bakoitzaren inguruko zehaztasunek. Bibliako liburuen zerik behinena eta gogora ekarri beharrekoa, Israel herria Jaungoikoak aukeratutako
|
herria
zela, Egiptotik askatasunera etorritakoa, inguruko herriek ez bezala Jaungoiko bakarrarengan sinesten zuena, eta bizimodu erlijioso zehatza zuena zela jakitera ematea zen. Salmoak ere bide horretatik datozkigu.
|
|
|
Errigoititik pasatuz, Ermua izan zan Txominen abadetzako lehenengo
|
herria
. Hiru urte egin zituan hemen.
|
|
|
Ipuin edo igarkizun luze antzera agerturiko
|
herria
MarkinaXemein da; eta fraide ameslari eta euskaltzalea, Aita Migel Maria.
|
|
|
Larraine
|
herria
Bortüen azpian.
|
|
|
hafnioa (Hafnia, Kopenhage); holmioa (Holmia, Stockholm); lutezioa (Lutetia, Paris),? Aipagarria da Ytterby Suediako
|
herria
, lau elementuri izena eman diena: erbioa, terbioa, iterbioa eta itrioa.
|
|
2012
|
|
|
A) EUSKAL: berba hau erabili izan dogu gure
|
herria
aitatzeko. Berba hau, euskara?
|
|
|
Ez eukien
|
herria
frantsesen aurka defendatu beharra baino beste betebeharrik.
|
|
|
Euskal Herria komunitate kultural legez harturik, olerkiaren betebeharra garbi ikusten dau. Olerkiak
|
herria
iratzartzeko dauan egitekoaz dihardu Lauaxetak be. Honek, olerkari sentibera eta bikaina izanik, hur hurretik sumatzen dau eragin ongarri hori.
|
|
|
Donibanetik iparraldera, Camareten alboan, Aranetik gertu, Casthetown inguruan edo Girvanen ertzean. Eta itsas lamien
|
herria
izan behar duela otu zait. Haizea aurpegian, hondar aho irrifartsua laster berrikusteko irrikitan doa marinel anonimoa.
|
|
|
Aurton bete dira 75 urte gure
|
herria
faxisten eskuetan jausi zana. Gure sasoiko gazte eta helduen artean ia ezezagun dan jazokerea dogu ordukoa, guretariko askok zaharreri horren inguruan inoz zeozer entzun izan arren.
|
|
|
Guda lerroa geroago eta parajeago egoala, Bakioko udalak, Urbitarteko Leandro Oraindi alkatea buru zala, agindua emon eban 1937ko maiatzaren 1ean
|
herria
hutsitu eta Zallarantza ines egiteko1.
|
|
|
–Sollube mendiko iparrean legionarioak aurrera egin eben Bermeotik urtenda, Matxitxakon zehar eta Bakioko Basigo
|
herria
atzean itxi artean. Legionario falangistak Matxitxakon barrena, itsasoa alboan eukela, Bakiorantza egin eben aurrera.
|
|
|
Tropa faxistak Bakion sartu ziranean,
|
herria
hutsik egoan, askok ines eginda eta beste batzuk etxeetan sartuta, bildurrez, seguru antzean. Ume gitxi batzuk baino ez ei ebezan kalean ikusi eta hortik gora, hiru gizon besterik ez jakezan parajetu ondo etorria egiteko, bi herrikoak, bestea kanpotarra, falangistea hau eta karlistak hareek biak, hirurak eurenetan sutsuak.
|
|
2013
|
|
|
Itakan galdu nintzen: Amaren hobiaren aitzineanKopeta apalduzOtoitz egin nuen.Haize hegoakEzpainak erretzen zizkidan: Galerna eta urbide latzakZeharkatu ditut.Bizirik nago oraindik.Urdinaren aldaera anitzakBarkamenerakoMendi mazelako xendraLokaztua erakutsi zidaneanItakan galdu nintzenEta ene
|
herria
zen.Berriz.
|
|
2014
|
|
|
Larraine
|
herria
. Liburuxka barruan azaltzen den marrazkia.
|
|
|
Euskal giro hori dala eta dino: Muxika izan zan ba, Muxikako
|
herria
, nire bigarren ikastola. Lehenengoa, Bilboko bere etxea izan zala esan deusku eta, andereñoa, ama.
|
|
|
Horregaitik hau esango deusku: Muxikako
|
herria
nire bigarren ikastola izan bada, Arrazolako herria Unibertsitatea izan dot.
|
|
|
Horregaitik hau esango deusku: Muxikako herria nire bigarren ikastola izan bada, Arrazolako
|
herria
Unibertsitatea izan dot.
|
|
|
Politika baina, ez zan Kili kilirena. Kili kilirena, euskera eta
|
herria
zan. Herriak bizirik iraun egiala.
|
|
|
Zer erran nezake nire alde?, bada nire izkribuetan, beste gai batzuk ikutu baditut ere, batez ere nire fedea arrazonatu dudala, eta makur asko egin baditut ere (oraindik ez dut amaitu filosofiako karrera), interesantea iruditu zait nire lana, eta horregatik, makur eta guzti, hor ibili naiz saiatzen publikatzeko, besteei transmititzeko nire fedebidea. Eta hori guzti hori euskaraz, eredu inperialistari eredu internazionalista oposatzen diodalako (interesante dena lingua franca nagusira itzuli daiteke), iruditzen baitzait etikoki askoz aurreratuago (zentzu horretan iruditzen zait berba egin duela aita santuak Corean erran duelarik ezen bere tradizioak mantentzen dituen
|
herria
herri jakintsua dela). Hori diot nik nire defentsan.
|
|
|
–Ofizio liturgikoak ospatzen hasita,
|
herria
etxe honi lege handia izaten hasi zi tzaion. Moja gehiago hartu ziren, eta Jauna gure aurka gehien nabarmendu zirenak mugitzen hasi zen, benetan guri lagundu eta limosna egin ziezaguten; eta horrela, onetsi egiten zuten hain gogor gaitzesten zutena, eta apurka apurka auzia alde batera utziz zihoazen eta konturatzen zirela, zioten, Jainkoaren lana zela, hainbeste kontrakoren artean Haren Maiestateak aurrera joatea nahi izan baitzuen?
|
|
2015
|
|
|
Aipagarria ere bada, 1937ko otsailetik 1937ko maiatzera arte, Berriatua ia hutsik gelditu zela. Beldurragatik, militarrek etxetik irtetera behartu zituztelako edo Euzkadiko Jaurlaritzak martxoaren 19an
|
herria
husteko agindua eman zuelako, jende ia guztiak ihes egin zuen herritik. Gerra Zibila ezagutu zuten berriatuar gehienek oso bizirik dituzte etxea utzi zuteneko momentua eta bueltatu zirenekoa.
|
|
|
Gure gurasoak gaztetxoak zirela Durangok bereganatu zuen gure orduko herri rural hau. Laburrean esanda, iturri baten truke saldu zuten herriko udal agintariek
|
herria
eta Durangoren mesedetan, honen expansiorako, lurralde zabalagoa izateko asmotan. Anexioaren kontrako ahalegin batzuk egin ziren 1926.
|
|
|
Justo Uribarrena,. Justo Lebron? 1926.ko azken alkatea,
|
herria
saldu ziguna eta Celestino de los Ríos Durangoko alkatea, Julian Zarate Berroia ijorretarrari anexioagatik protesta agiri bat irakurtzen ziharduen papera eskuetatik kendu eta zatitu ziona.
|
|
|
Sinbologian: ikurrina, dantzak, kantua, kurutzea, kapitala, korana, asteburuko mozkorra, mendia, kuadrilla, politika,
|
herria
, HERRIA, ABERRIA, eleiza, txistua, plaza, txalopintxalo, udagoiena, liburu ha, Harria, HARRIZKO MAHAIA, HARRIZKO MAHAI BIZIA, harrizko mahai bizia Eleizateko gerizpean, Eleizateko bakean, Eleizateko eztabaidan, Sinbologia nirea, zurea, GUREA, Kolektiboa, BATZAILEA.
|
|
|
6 Nik lanaren kultura bat proposatuko nuke. Horretarako ez da zertan
|
herria
goseak, edo egarriak, eduki. Horrekin iraultzak ere gertatu izan dira, eta ez Gibelaldek dioen moduan, espiritu ekintzailea, ez derrigorrean.
|
|
|
Behin, ni billete barik trenean sartuta nengoela jangelan, nirekin jarri zen Kaliforniako zahar batek, afaltzen geundela, esan zidan ezen emakumeak seguritatea asko estimatzen zuela, eta sekula ez zait ahaztu hori. Seguritatea materiala dena, kontzepzioaren momentutik hil arteraino, eta hori ezin da sostengatu ez badago lanaren kultura bat, edukazioaren bitartez, fantaseatzen ari naiz, gure gabezia handiak ikasia eta egiazki bizia, eta hori ere bada
|
herria
egarriak edukitzea. Herria eta gizarte osoa ere bai, mandatarietatik hasita azken eskekoraino.
|
|
|
Uztailaren azken igandea iritsi zen eta usaiari jarraiki, pastoralaren lehen saioa ikustera abiatu ginen. 10,15etarako Zalgizen ginen, eta jadanik,
|
herria
autoz betetzen ari zen. Aparkatu eta 10,30etan hastekoa zen mezaren bila aritu ginen.
|
|
2016
|
|
|
Gauak egunak bezala egiten du argi eta gozo bihurtzen da gizaki eta abereentzat. Iristen da
|
herria
eta misterio berriaren aurrean poz berriz alaitzen da. Basoa soinuz betetzen da eta harkaitzek oihartzun egiten diete poz kantuei.
|
|
|
Karrika bat iragaitea aski da Zuberoako hiriburutik Sohütara pasatzeko. Biztanle kopuruari dagokionez, gaurko Sohüta Zuberoako bigarren
|
herria
da, 1200 bizilagun inguru dituela. Maule Lextarrek, berriz, 3.400 biztanle inguru ditu.
|
|
|
Buruan dabilzkio haurtzaroa eta kinto joan behar aurreko hilabeteak, arnas batean, betean. Jolasak eta bidaia amestuak; isil gordean babestutako maitasun gazteak, inori esaten ausartu gabeko izarren argi sotil ikaratiak; gaztaroko odol beroa, etxea eta
|
herria
utzi eta mundua ezagutzeko gosea, lagun lotsagabeen alaitasuna, pattarraren errea eta izarra, besteak baino argiagoa, ikarati artean, soineko artean; aberriaren odol pattartua, behar zaituka, etxea eta basoak utzi eta galsoro erre amaigabeen ikara beldurtua. Bostetik bat, bera, bizitzaren zortea.
|
|
|
Jean Pitrauk 62 eta 63 bertsetetan honela dio: Pierra Etxahun adiskidea/ bertsolari famatüa/ argitzen düzü
|
herria
/ alageratzen jentea// Gü aldiz beti borrokan/ salbatü nahiz laborantxa/ gü iparrek haize hotza/ zü goizeko ortzadarra. 64 eta 65 bertsetetan Berzaitzek honako hau jartzen du koblakariaren ahotsean:
|
|
|
64 eta 65 bertsetetan Berzaitzek honako hau jartzen du koblakariaren ahotsean: Bertsolarien bihotza/ ez dük beti alegera/
|
herria
trixte senditüz/ goibel dik sentimendüa// Miresten diat züen lana/ baita kuraje handia/ züek düzüe salbatzen/ gure Xübero osoa.
|