|
2006
|
|
|
Zuzenean eta zeharka euskararen etorkizuna, hiztunen eskuetan dagoela esan ohi da, euskaldunengan batik bat. Egia esan, orain arte horrela izan da, urteroko matrikulazio kanpainak, helduen euskalduntze-alfabetatzea,
|
euskararen aldeko
mugimenduak, udalerri askotako elkarte berriak, euskal aldizkariak, egunkaria, laburbilduz euskaltzaleen militantziak prozesuaren jarraikortasuna euskararen alde jarri du. Horiek gabe prozesuaren norabidea bestelakoa izan zitezkeen.
|
|
|
Hala ere ez dugu uste nahikoa denik. Helduen artean eragitea, ahalik eta gehienak euskalduntzea, alfabetatzea eta
|
euskararen aldeko
jarrerari goren mailan eustea funtsezkoa baita hizkuntzen arteko asimetriari aurre egin ahal izateko.
|
|
|
" Helduen artean eragitea, ahalik eta gehienak euskaldun-tzea, alfabetatzea eta
|
euskararen aldeko
jarrerari goren mailan eustea funtsezkoa da hizkuntzen arteko asimetriari aurre egin ahal izateko"
|
|
|
" Helduen euskalduntzeak berreuskalduntze prozesuan indarra galdu duela oso nabarmena da" aurreko epealdian beste euskaldun berri espero genezake, are gehiago 86 -91 tartean
|
euskararen aldeko
hizkuntz politika areagotu dela pentsatuko bagenu. Zehatzago, adin talde bakoitzean 81 -86 tartean behatutako hazkuntza proportzioari eutsi izan balitzaio 86 -91 epealdirako 29.600 euskaldun berri edo gehiago espero genezakeen.
|
|
2007
|
|
|
Euskarari prestigioa eman behar zaio; euskararen beharra gizarteratu egin behar da. Hizkuntza eta kultura-aniztasuna balio nagusitzat harturik,
|
euskararen aldeko
sentiberatze-ekintzak antolatu behar dira. Hau guztia bideratzeko ez da nahikoa egun bateko kanpainak antolatzea, Euskarak sustapen kanpaina iraunkorrak garatu behar ditu.
|
|
|
HEA mugimenduak 1970eko hamarkadan ditu bere sustraiak. Garai hartan, Hegoaldean bezala, euskal kultura eta
|
euskararen aldeko
interes bizia zabalduz joan zen jendarte osoan. Euskara ikasteko gogoa hedatu zen eta han-hemenka euskarazko kurtsoak antolatzen hasi ziren, izan dadin lagunen arteko talde informaletan, herriko kultur taldeetan ala hizkuntza irakasteko herriko elkarteetan.
|
|
|
Pixkanaka eta urtez urte federazioak aurrera egin zuen halere, bere egitura hobetuz, bere irakasleak formatuz, didaktikan ere aurrerapausoa eginez. Bestalde, 1980ko hamarkadaren bukaeran euskalgintzako beste herri mugimenduekin batera DEIADAR mobilizazioak antolatzen hasi zen, euskal kultura eta
|
euskararen aldeko
neurriak eta dirulaguntzak lortzeko.
|
|
|
Irakasleen %47, 5 diote beren ikasleek
|
euskararen aldeko
jarrera dutela; %19, 7k ez aldekoa ez kontrakoa eta %32, 6 kontrakoa dutela diote.
|
|
|
Bestela esanda, irakaskuntzan, batez ere, eta eremu publiko zein pribatuko hainbat plangintzatan pixkanakapixkanaka ezartzen ari diren
|
euskararen aldeko
neurriak euskararen kaleerabileran ere islatzen direla. gintzatan pixkanaka-pixkanaka ezartzen ari diren euskararen aldeko neurriak euskararen kale-erabileran ere islatzen direla.
|
|
|
Bestela esanda, irakaskuntzan, batez ere, eta eremu publiko zein pribatuko hainbat plangintzatan pixkanakapixkanaka ezartzen ari diren euskararen aldeko neurriak euskararen kaleerabileran ere islatzen direla. gintzatan pixkanaka-pixkanaka ezartzen ari diren
|
euskararen aldeko
neurriak euskararen kale-erabileran ere islatzen direla.
|
|
|
71). litzatekeela, neurri handian. Alegia, irakaskuntzan eta eremu publiko zein pribatuetako beste hainbat plangintzatan eta euskalgintzaren bultzadaz, pixkanaka-pixkanaka ezartzen ari diren
|
euskararen aldeko
neurriek euskararen kale-erabileran ere eragiten dute.
|
|
|
Laburbilduz eta ondorioz, abian den
|
euskararen aldeko
hizkuntza politikak, duela guti abiaturik egia erran, fruituak oraino ematen ez dituela litzateke lehen gogoeta, hizkuntzaren erabilera alor honetan bederenErrorea! Hiperesteka-erreferentzia ez da baliozkoa..
|
|
|
euskararen eta euskarazko irakaskuntza; euskal hedabideen zabalkuntza, irratiak eta euskal telebista; euskaltzaindia eta Iker zentroari buruzko diru laguntza; euskararen erabilera zerbitzu publikoetan; hizkuntza kontseilua egitarauaren gauzatzeko. Bururatzean aldarrikapen bat egin zen" Lehentasuna duten norabide hauei esker,
|
euskararen aldeko
hizkuntza politikarako zutabeak eraik daitezke, ofizialki onartuz nortasun hizkuntzak hartze duen oinarrizko estatutua: " Euskal Herriaren hizkuntza euskara da". zorigaitzez ez zen diru laguntza berririk bozkatu eta gauzak geldirik egon ziren. herritarrak ziren mugitu 10.000 manifestariko Deiadar batean.
|
|
|
Beste garrantzi handiko hitzarmen bat izenpetu zen, 2003an eta 2007an, eep eta eusko Jaurlaritzaren artean. hizkuntza politika komun bat finkatu zuten
|
euskararen aldeko
lau erronka oinarritzat hartuz: transmisioa, gizarte erabilera, hizkuntzaren kalitatea eta hiztunen motibazioa. estrategia komun bat eramanen dute, elkarrekin muntatuko duten fondo bakar baten bidez, eep kudeatzaile. eskaera leihatila bakarra irekiko da elkarte eta eragileen ekimenak laguntzeko, lehentasunez sostengatuz erakunde egituratzaileak, ikastola eta eskola elebidunak, euskal irratiak, gazte aisialdiak (uda leku), bertsolaritza eta helduen formakuntza (Aek).
|
|
|
Euskararen agiria finkatu zen europako kontseiluak proposatu zuen Euskalde eta gutxiengoen eurokarta (1992) eredutzat hartuz: 40 neurri zerrendatu ziren 7 kapitulutan
|
euskararen aldeko
antolaketa eraginkorra finkatuz gizarte eremu guzietan legearen gerizarekin. Pizkundea bilakatu zen Euskal Konfederazioa, euskalgintzako elkarteak bilduz molde berezi batean bai eta ere gizarte alorretako ordezkariak, kirolak, lan mundua, irakaskuntza, hedabideak.
|
|
|
Sindikatu honek euskara eta euskal kulturaren zerga biltzen du, euro bat herritar bakoitz. Gainera baditu bere jarduera propioak, adibidez eusko Jaurlaritzarekin elkarlanean eTBren errepikagailuak eraikitzen eta mantentzen ditu, kultura lehiaketak antolatzen eta sariak banatzen,
|
euskararen aldeko
aldarrikapenetan parte hartzen... egia erran, aspaldidanik udalerria da euskaltasunaren kokagune nagusia. eskuduntza dauka lehen mailako ikaskuntza laguntzeko bereziki hezkuntza elebiduna. Jaiak eta kirolak antolatzen ditu besta batzordearen bidez. kulturgintza bultzatzen du liburutegi edo mediateka baten inguruan. eremu guzietako elkarteak, komunikabideak barne, laguntzen ditu beren finantzamenduan eta ekintza kudeaketan. eke eta euskal sindikatuaren arteko lankidetza eraginkorra da, gure aspaldiko historian oinarritua baita.
|
|
|
Egoera hobea izan zitekeela aitortuta ere, duela urte batzuk baino askoz hobea da XXI. mendean bizi duguna. D eredua etengabe ari da gora egiten, duela 20 urte baino 200.000 lagun gehiagok daki euskaraz, kultur produkzio oparoa dago esparru guztietan,
|
euskararen aldeko
jarrera hazi da eta euskararen aldeko lanean inoiz baino talde eta norbanako gehiago dabil.
|
|
|
Egoera hobea izan zitekeela aitortuta ere, duela urte batzuk baino askoz hobea da XXI. mendean bizi duguna. D eredua etengabe ari da gora egiten, duela 20 urte baino 200.000 lagun gehiagok daki euskaraz, kultur produkzio oparoa dago esparru guztietan, euskararen aldeko jarrera hazi da eta
|
euskararen aldeko
lanean inoiz baino talde eta norbanako gehiago dabil.
|
|
|
Euskaldun euskaltzale askoren kasuan, bestalde,
|
euskararen aldeko
motibazioa sakona eta ongi errotua den arren, ez da nahikoa izaten hizkuntza hori erabileraren eremura eramateko. Arrazoia, batzuetan, arestian esandako gaitasun mugatua izan daiteke.
|
|
|
Lerro batzuk gorago aipatu den lanean (Mart�-nez de Luna, 2010) esaten genuen azken bi hamarkadetan lurruntzen joan direla, abertzaletasunaz kanpoko sektoreetan batez ere, urte batzuk lehentxeago pilpilean zeuden euskarekiko lilura eta miresmena. Hori ez ezik, hizkuntza horren aldeko jarrera eta atxikimendua zalantzan jartzen hasi direla aipatzen zen; izan ere,
|
euskararen aldeko
hizkuntza-politikari kutsu politizatua, ideologikoa, eta erabilera partidista leporatu zaizkio. Alegia, errealitatearen hautemate eta irudikatzea gidatzen eta bideratzen dituen egitura kognitibo berria garatu da, zeinak euskara modu abstraktuan onartzen badu ere, bere aldeko neurri zehatz asko gaitzesten duen.
|
|
|
Aizpurua eta Ortiz de Landaluzeren ustetan,
|
euskararen aldeko
jarrerak eta hura indarberritzearen aldeko borondatea areagotu egin dira EAEn eta Nafarroan, ez ordea Iparraldean. EAEn eta Nafarroan adintalde guztietan egin du gora.
|
|
|
EAEn eta Nafarroan adintalde guztietan egin du gora. Iparraldeari dagokionez, azken bost urteotan gazteen artean
|
euskararen aldeko
jarrerak gora egin du. Hala ere, euskararekiko motibazio horrek baditu argi-ilunak.
|
|
|
Izan ere, inkesten bitartez gehienbat jasotzen den aldekotasuna azalekoa da, konpromisorik gabea, teknika horren bitartez hobekien jasotzen diren ideiak gizartearen babesa duteEgoeraren gaineko gogoetak eta norabide proposamenak – Iñaki Mart�-nez de Luna nak direlako. Hortik aurrera, alegia
|
euskararen aldeko
neurriak hartu behar direnean eta halakoek norbera edo senideren bat kaltetzeko arriskua dakartenean, euskararekiko aldekotasuna lurruntzen da. Hortaz, azaleko aldekotasun hori bukatzen da erabilera areagotzeko neurriak zehazten hasi bezain pronto (Amorrortu et al., 2009).
|
|
2008
|
|
|
" Euskadi Sarean" atalean
|
euskararen aldeko
ekimenak aipatzen dira:
|
|
|
Iparraldeko euskalduntasunaren azken hamarkadetako bilakaerari bere bizitzaren historia nola lotzen zaion ikusteko hor ditugu hainbat datu: kasu batzuetan euskararen erakundetzea bultzatuz, eta, besteetan, erakundeen bitartez
|
euskararen aldeko
plangintzetan, ekintzetan eta ikerketetan parte hartuz; erakunde publikoetan gehienetan, baina baita erakunde sozialetan ere, beti modu aberatsean euskararen alde lanean aurkituko dugu Baxok. Guztiagatik, gure zorionak eta esker onak zuri, Erramun!
|
|
|
Lehen artikuluan Euskararen Erakunde Publikoaren (EEPa) 2004ko sorrera aipatzen da" Estatua, lurralde aginteak eta Ipar Euskal Herriko hautetsiak biltzen dituen Interes Publikoko Elkargo" moduan,"
|
euskararen aldeko
hizkuntza politika baten definitzeko eta plantan jartzeko". Ondorengo urteetako bilakaeraren inguruko datuak ere eskaintzen dira, esate baterako, eredu elebiduna bultzatuz" euskararen eta euskarazko irakaskuntza" plangintza egiteko 2006 urtean hizkuntza-politikaren proiektua onartzea, eta abian jartzea" Hiztun osoak helburu, haur eta gazteak lehentasun" lemarekin.
|
|
|
Halere erran dezakegu hitzarmen lankidetzarako tresna bikaina dela... Mugaz gaindiko bi erakunde publikok (Errepublikaren ordezkaria barne!)
|
euskararen aldeko
hizkuntza-politika indartsu bat daramate, behar diren baliabideak baliatuz.
|
|
|
Kontseilu Nagusiko buruzagiaren aitzinean diagnosia hau egin zen, Ipar Euskal Herria lurralde euskaldunena zela (%30), baina euskara galtzen ari zela gazteetan. Hegoaldean hiztunak gazteago eta euskaldunago izanki euskal irakaskuntzari esker, Iparraldean hiztunak gazteago eta erdaldunago,
|
euskararen aldeko
egitarau baten faltaz. Orduan aipatu zen lehen aldikotz Hizkuntza Kontseiluaren beharra.
|
|
|
Horiek hola,
|
euskararen aldeko
lankidetza historiko sakon bat gertatzen da Euskal Herri osoan. Eta hizkuntza politika orokor honen abiapunduan dago 1982ko euskararen legea.
|
|
|
Bi erakunde publikoek onartzen dute erreferentziazko idazki bera, mugaz-gaineko egitarau hitzartua, 4 erronka nagusirekin: euskararen transmisioa, gizarte erabilera, hizkuntzaren kalitatea eta
|
euskararen aldeko
motibazioa.
|
|
|
Nazioarteko zuzenbidea eta estatuetako legediak errespetatzen ditu. Mugaz gaineko bi erakunde publikok (Errepublikaren ordezkaria barne!)
|
euskararen aldeko
hizkuntza politika indartsu bat deramate, behar diren baliabideak mobilizatuz. Oraino ez aski, baina inoiz baino gehiago.
|
|
|
Horiek hola,
|
euskararen aldeko
lankidetza historiko sakon bat gertatzen da Euskal Herri osoan. Eta hizkuntza politika orokor honen abiapunduan dago 1982ko euskararen legea.
|
|
|
1980ko hamarkada,
|
euskararen aldeko
militantziaren aroa izan zen. 1981ean sozialistak boterean sartu ziren eta François Mitterrand hautagaiaren 110 proposamenetan baziren hiru guretzat bereziki interesgarriak:
|
|
|
1980ko hamarkada,
|
euskararen aldeko
militantziaren aroa izan zen.
|
|
|
" Euskal Herriko Antolaketa eta Garapen Eskemaren elaborazioaren kariaz 1997an, euskara berreskuratzeko plana eraikitzeko Joshua Fischman-en (sic) aldarrikapenak baliatu izan dira" 7 Euskal Herriko Antolaketa eta Garapen Eskema hori bi dokumentutan aurkezten da, 1996ko" Norabide orokorrak" testuan eta 1997ko" Programmes opérationnels" delakoan. Proposatu den analisi soziolinguistikoa aski motza zen, baina esan behar da lehen aldia zela dokumentu ofizial batean
|
euskararen aldeko
politikarako hausnarketa batzuk agertzen zirela.
|
|
|
Lehen egiazko urrats publikoa gorago adierazi dugun Euskal Herriko Antolaketa eta Garapen Eskeman agertu zen. 1996ko" Norabide orokorrak" testuan," Kontestu honetan hizkuntz antolaketari buruzko politika egokia osatuka da(...) Hizkuntza antolaketa orokor bat asmatzera eramaten gaitu(...)
|
euskararen aldeko
hizkuntz politikarako zutabeak eraik daitezke" esaten da, besteak beste, 59 orrialdean. Dokumentu horren 4 zatiko 5 lerroaldea eta 1997ko dokumentuaren 4 atala" Aménagement linguistique" [Hizkuntza-antolaketa] deitu zituzten.
|
|
|
" Europar Batasuna eta
|
euskararen aldeko
hizkuntza politika" artikuluan, 2 artikulu emendatu horren beste bi ondorio aipa genituen irakaskuntzan (Coyos 2006, Euskera: 988).
|
|
|
zein da Ipar Euskal Herriko gizartearen jarrera euskarari buruz? Galdera hori garrantzitsua da zeren eta gizartearen atxikimendurik gabe
|
euskararen aldeko
eginahalak alferrikakoak lirateke.
|
|
|
Oro har, gutxitu nahi gabe ere, iduri luke irakaskuntzatik at Ipar Euskal Herriko gizartearen jarrera orokorra ez dela hain bizkorra. Halere, eta aldi berean,
|
euskararen aldeko
ekintzak, eginahalak normaltzat hartuak dira, gero eta gehiago.
|
|
|
Gorago ikusi dugun bezala, elkarteak dira
|
euskararen aldeko
egiturak sortu dituztenak, hizkuntza-plangintzaren eremuak ideki dituztenak. Gero botere publikoek politika hori beregaindu dute Euskararen Erakunde Publikoaren koadroan, elkarteak politika publikoaren eragileak bilakatuz.
|
|
|
3 Hala ere, 2004ko3 azterketan amandako datuekin alderatuz, euskaldunen kopurua, aurtengoan pittin bat behera egin duela aipatu beharra dago (aurrekoan, %68, 7ek euskara zekiela esan zuen). Datu honek,
|
euskararen aldeko
ekitaldi honetan, euskaldunak ez direnen kopurua gero eta altuagoa dela agerian uzten du.
|
|
|
Edizio bakoitzean, hauetako Ikastola batek, Nafarroa Oinez egunean, bukaera duen urte osoko jai – jarduera egitaraua antolatzeko ardura eta erantzukizuna dauka. Egun honek,
|
euskararen aldeko
guztion elkartasuna eta lanerako ahalmenen erakustaldia izan nahi du. Bianakoarekin, 27 edizioa izan da
|
|
|
Horrela, gaztelerazko kanalak lortu ditu proiekzio sozial eta audientzia handienak, euskarazkoaren kaltetan. c) Kanal bien arteko sinergia eza egon den bezala, tokiko euskarazko telebistekin ere antzera gertatu da. Telebista hauekiko inolako harreman seriorik ez eta lankidetzarik ez da jorratu, nahiz printzipioz guztiek helburu bera izan (tokiko euskarazko telebistak ez baitira etekin bila doazen kanalak,
|
euskararen aldeko
mugimendu sozialen adierazpenak baizik). d) Sozialki oso garrantzi handikoak diren funtzioak (partehartze politikoa eta integrazio soziala, biak informazioaren bitartez) gazteleraz burutzen dira, euskararen aurkako egoera diglosikoa birsortuz: euskara, tradizioaren eta umeen hizkuntza gisa agertzen da; gaztelera berriz, gaurkotasunezko politikagintza eta kanpoko fikzioarena. e) Gero eta konplexuagoa den errealitate soziolinguistiko bati (ia-euskaldunen hazkundea, euskararen unibertsoan integratu gabeko euskaldunen kopuru hazkorra, etxe mistoen fenomenoa eta abar), ETBko kanal biek eskema xinple batekin erantzun diote:
|
|
|
Azkenik, ETBk azken hogeita bost urteetan garatu duen eredu dikotomiko honi, muturreko kritiketan, honako hau leporatzen zaio
|
euskararen aldeko
herri mugimendutik: kanal bien artean gaztelerazkoak eman
|
|
|
Alegia, batzuetan, ematen du
|
euskararen aldeko
eskakizunak eskubide-mailakoak direla, hutsean eskubide-mailakoak. Hots, eskubidea dugula euskararekin, kasu honetan euskarazko hedabideekin, hedabideak euskaraz edukitzeko.
|
|
|
Ez, behintzat, telebista ikusterakoan euskarak duen tokian halako jauzi izugarria azaltzeko modukoak. Tamalez, datu horiek ez digute adierazten joeretan
|
euskararen aldeko
aldaketa historikoa gertatzen ari dela, aitzitik, ‘bizitza ziklo’ tankerako fenomeno baten berri ematen digute zeinetan haurrak handitu ahala euskarak atzera egiten duen.
|
|
|
euskara erabiltzea/ gatazka-egoera/ ondoeza. Gure ustez, jokabide hori erregulatzen duten mekanismoak ulertuz gero, errazago landu daitezke
|
euskararen aldeko
gertaeren aukera aldatzeko jokabide-estrategiak.
|
|
2009
|
|
|
Jakina, erakunde publikoek bultzaturiko azterlanetan konponbiderik ez da falta: merkataritzako azalera handiko frankiziekin hitz egin behar da euskara ere erabil dezatela konbentzitzeko; interneten euskal web-orriak eta internet bidezko komunikazioak euskaraz bultzatu behar dira,
|
euskararen aldeko
aukera hori ez baita galdu behar. Ezin dugu ahaztu edo ukatu leiho horietatik euskaraz irten daitekeen baino hamaika aldiz gehiago sartuko dela erdaraz, munduan globalizatuta dauden produktu kopuru amaiezin eta izugarri aldakorren eskutik.
|
|
|
— 2) Eta identitatea, berriz, euskararekiko identitate etnolinguistikoa, zenbait bestelako prozesu psiko-sozialak (hautemateak, motibazioak, jarrerak, emozioak,... baita euskararen gaitasun altua edo osoa ere (Txepetxek dion bezala, Un futuro para nuestro pasado (1987) argitalpenean11)), eta portaera psiko-sozialak ere(
|
euskararen aldeko
aukerak, parte-hartzeak,..., erabilera bera ere) azaltzeko.
|
|
|
Politika-borrokaren arrakastak, hizkuntza-pizkundea du oinarri, eta ez alderantziz. Gaur, beraz, gure betebeharrik premiatsuenetako bat,
|
euskararen aldeko
lana da19".
|
|
|
Politikaborrokaren arrakastak, hizkuntza-pizkundea du oinarri, eta ez alderantziz. Gaur, beraz, gure betebeharrik premiatsuenetako bat,
|
euskararen aldeko
lana da".
|
|
|
Hizkuntza-motibazioa aztertzeko faktoreak hauexek dira: nortasun kontzientzia,
|
euskararen aldeko
interesa eta iritziak, jarrera orokorra.
|
|
|
Urtero% 2ez emendatuz, %30 eskolier euskaldun daude 2006an, %40 izanen dira 2011an, %50 2016an, %60 2021ean eta gero. Momentoan ezin da asmatu
|
euskararen aldeko
nahia gorago igan daitekenik, salbu elkarrekilako motibazio bultzada gerta baledi. Haatik asma daiteke familia eta eskolako transmisioaren galtzeak, gau-eskolak osatuko dituela.
|
|
|
Donostiako Plan Orokorra" ren lorpenak garrantzitsuak izan badira ere, oraindik bide luzea dugu egiteko eta alderdi asko dira indartu behar direnak. Esan bezala, euskararen erabilerari ateak ireki behar zaizkio Donostiako gizarteko esparru desberdinetan eta, era berean,
|
euskararen aldeko
ekimenak eta mezuak behar bezala gizarteratzeko, komunikatzeari eta sentiberatzeari begirako jardun iraunkor bat lantzea garrantzitsua izango da. Euskararen normalizazioaren inguruan egiten diren jarduera eta ekimenak gizarteak ezagutzea beharrezkoa da jarduera horien arrakasta lortu nahi badugu.
|
|
|
Zentzu honetan, nahiz eta uste Donostiak, berez, euskararen normalizazio prozesuan aurrera egiteko beste hainbat udalerrik eta hiriburuk (hiriburuak aipatzearen arrazoia, eredu modura edo joera batzuk finkatzera begira indar handiagoa dutelako da) baino baldintza hobeak badituela, horrek ez du bere horretan aurrera egingo
|
euskararen aldeko
hizkuntza-politika aktibo bat bideratzen ez bada. Alde horretatik, Donostiako Udalak, Euskararen Udal Patronatuaren bitartez," Euskararen Ekimen Estrategikoak.
|
|
|
Bizipenak desberdinak izan arren, haiek ereduen baitan alderatzen direla ikusi da. " D" eredukoak
|
euskararen aldeko
apustutzat hartzen dute gurasoak egin zuten eskola ereduaren hautaketa. " A" ereduko zenbaitek kritikatu egiten dute gurasoek" B" eredua hautatu ez izana.
|
|
|
Bizipenak desberdinak izan arren, haiek ereduen baitan alderatzen direla ikusi da. " D" eredukoak
|
euskararen aldeko
apustutzat hartzen dute gurasoak egin zuten eskola ereduaren hautaketa. " A" ereduko zenbaitek kritikatu egiten dute gurasoek" B" eredua hautatu ez izana.
|
|
|
psikologoak kasu batzuetan, biologoak besteetan... Lehenago ere
|
euskararen aldeko
lanetan, beste diziplinetako ezagutza teknikoak ekartzetik urrats berri politak eman izan dira. Txillardegiren Eredu matematikoa izan da horietako bat gure ustez:
|
|
|
enpresan euskaldun-kopurua txikia bada, koordinatzaileak ez du zertan euskara jakin. Ezinbestekoa izango du, ordea, beste ezaugarri askorekin batera (enpresa ezagutzea, enpresakoek hura ezagutzea, toki askotara heltzeko ahalmena izatea,
|
euskararen aldeko
jarrera eta hura ikasteko gogoa... Gure bezeroetako baten kasua aipagarria da:
|
|
2010
|
|
|
Errealitatea hori dela berretsiko dugu hemen. Alegia, leitzarrari galdetuz gero, normalean,
|
euskararen aldeko
edo oso aldeko jarrera duela erantzungo digu ia seguru. Baina hor," aldeak alde" esan beharko genuke.
|
|
|
Beste gauza bat da, berriz, hizkuntza hautatu behar deneko egoera, eta hor, aldeko edo oso aldeko jarrerak gorabehera, bestelako portaera batzuk ere ikus litezke. Portaera horiek ez dute leitzarren
|
euskararen aldeko
jarrera auzitan jartzen, baina bai ñabardura batzuk egin beharra ekartzen. Bi hitzetan esateko:
|
|
|
Bi hitzetan esateko: nahiz eta
|
euskararen aldeko
jarrera izan, hainbat egoeratan, solaskideak euskaldunak izan arren, leiBaina praktikotasun hori alde batera utzita," erdalduna da" esaten denean, estatistika hutsetik harago joaten gara. Izan ere, gaur egun ia leitzar guztiak (haurrak eta adinekoren bat salbu) erdaldunak dira.
|
|
|
Beraz, urte askoan egin dugun analisia hori izan ez den arren, agian planteatu beharko da Leitza bezalako herri" euskaltzale" batean
|
euskararen aldeko
jarrerak indartu behar direla. Erdara erabiltzera bultzatzen gaituzten faktoreak eta arrazoiak gainditzeko, eta horiek gainditzera eramanen gaituzten jarrerak indartzeko.
|
|
|
Erdara erabiltzera bultzatzen gaituzten faktoreak eta arrazoiak gainditzeko, eta horiek gainditzera eramanen gaituzten jarrerak indartzeko. Ez, agian,
|
euskararen aldeko
posizionamendu ideologiko edo politiko bat indartzeko —hori dagoeneko egon bai baitago— Hori baino gehiago, euskara bizitzako egiteko, funtzio, aldarte eta egoera orotan erabil litekeen hizkuntza dela ulertzera, sentitzera, barneratzera eta adieraztera eramanen gaituzten jarrerak indartzeko baizik. Euskara ezezagunei lehendabiziko hitza zuzentzeko ere erabil dezaket, edota iturginari aurrekontu bat eskatzeko, elkartean idazki bat aurkezteko, lagunei posta elektronikoz mezua bidaltzeko, interneten kontsultak egiteko, bileretan parte hartzeko, egunkaria edo literatura irakurtzeko...
|
|
|
Izan ere, jendarteko interakzioen balorazio sozial eta kolektiboan, koherentzia kontuak alde batera utzita, hobeki baloratzen da euskaraz egitea gaztelaniaz egitea baino, eta nekez ikusiko dugu inor" euskararen etiketa" daukan beste bat kosta ahala kosta erdarara eraman nahian. Bi muturretako etiketak elkartzean, nire ustez behintzat, euskarak irabazten du, akaso lehia ez-esplizitu baina kontziente horretan euskarak
|
euskararen aldeko
jarrera kolektiboaren babesa daukalako.
|
|
|
Izaera soziala, kolektiboarekiko kezka, besteen eskakizunekiko elkartasuna... horiek denak nahikoa bateragarriak dira —akaso banaezinak— herrigintzan eta" herriaren alde" egiten duen pertsonaren izaerarekin. Eta euskararena aldarrikapen kolektiboa da Leitzan,
|
euskararen aldeko
jarrera orokoLogikoa dirudi herrigintzarako profila duenak, euskara bere lehentasuna izan gabe ere, gutxienez euskaltzaleekiko enpatia eta elkartasuna sentitzea, eta euskaltzaletasun berezko edo elkartasunezko hori bere lanean islatzea.
|
|
|
Izan ere, lehen eta bigarren hezkuntzako irakaskuntzatik kanpo gutxi dira Ipar Euskal Herrian euskararen ezagutza behar duten enpleguak. Eta egoera hori unibertsitateak berak ez du aldatuko, baina bai
|
euskararen aldeko
hizkuntza politika eraginkor batek.
|
|
|
Esan daiteke
|
euskararen aldeko
iritziek atxikimendu ahulekoak eta iritzi abstraktuak direla.
|
|
|
Horrela, esan daiteke
|
euskararen aldeko
iritziek atxikimendu ahulekoak eta iritzi abstraktuak direla. Aldiz, lotura eta konpromisoa inplikatzen duten iritziekiko kontrako iritzi eta jarrerak gehiago dira, aldekoak baino.
|
|
|
" Merkatu-balioari" dagokionez, euskara ez da produktuen edo zerbitzuen aukera hoberena eskaintzen duen hizkuntza, eta, horrela, merkatu-balio gutxikoa da euskara, gaur egun behintzat. Zer eta nola egin
|
euskararen aldeko
joera erakargarria izateko?
|
|
|
3) Euskararen erabilera nola bultzatu daitekeen eskola barruan eta eskolatik kanpo ere planteatzen da, orain arteko ikerketen emaitzen arabera zer dakigun zehaztuz, eta, baita, oraindik ikertu beharrean daudenak ere azaleratzen, esate baterako, komunikazio-modu berriak (texting, chatting, emailing,...) aztergai bezala kontsideratuz. 4) Immigrazioa dela-eta, etorkinen integrazioa nola egin daitekeen aztertzen da, bai hezkuntzan, eta baita euskal gizartean ere, ghettizazioa saihestu nahian, baita
|
euskararen aldeko
jarrerak eta aukerak bultzatzeko ere. Immigrazioko hizkuntzak kontuan hartzeko irizpideak ikusteko, jadanik zenbait egitasmo abian jarri direla erakusten da honako hizkuntzak erabiliz:
|
|
|
Adostasun-maila bat lortzeko saiakerak ez du fruitu askorik eman,
|
euskararen aldeko
printzipio orokorren adierazpen bat edo oso orokorrean egin diren balorazio positiboak izan ezik. (Amorrortu, Ortega, Idiazabal eta Barreña, 2009:
|
|
|
XX. mendeko 60ko hamarkadan, erregimen politikoa aldatu beharra euskal gizartearen gehiengo zabal baten aldarrikapena bihurtu zen. dinamika horretan murgilduta, ordura arte debekatua edo gaizki ikusia izan zen guztia, begikotasunez begiratzen hasi zen. abertzaletasunak gidatutako euskal nortasunaren berpizkundea abian zen,
|
euskararen aldeko
mugimendua barne, eta abertzaletasunaz kanpoko sektore asko ere joera nagusi horretara bildu ziren. ikastolen mugimendua berreskuratu eta berreraikitzen hasi zen urte haietan, euskal iritzi publikoa euskara deskubritzen hasi zen. gurean beste hizkuntza bat egon bazegoela hasi zen ohartzen, diktadura frankistak ezarritako debekuari muzin eginez. pixkanaka, euskara modan jarri eta erdaldun askorent... Jende andana hasi zen euskara ikasten. euskal kanta berria ere bidea egiten hasi zen eta jendaurreko erakusleiho ezin hobea eskaini zion euskarari. euskara batuak lehen urratsak eman zituen eta, aldeko zaletasunak eta kontrako jarrerak agerraraziz, euskararen corpusa hizpide —eta auzi— bihurtu zen.
|
|
|
189) azken datu horiek ez dira kontrajartzen lerro batzuk lehenago eman ditugunekin: lehenengoek, garai haietan zegoen
|
euskararen aldeko
framinga islatzen digute. azken datuek, aldiz, framing orokortu haren azpian ezkutuan bizi zen euskararen inguruko beste hautemate eta irudikapen motaren berri dakarkigute. hortaz, garai gogoangarri hartan, euskara ate handitik sartua zen agenda publikoan (McCombs eta Shaw-k 1972 urtean finkatu zuten kontzeptua erabiliz) eta, nola ez, garaiko komunikabideen agendan ere... agenda horien guztien a...
|
|
|
Hizkuntza-ezagutza eta hizkuntza-erabilera ez ziren analitikoki behar bezain ongi bereizten eta euskara-ikaste hutsak hizkuntza hori biziberritzeko nahikoa izango zela uste zabaldua zen. Aldeko iritzi publikoaren haizeak bultzatuta, ezjakintasun egoera hura lur emankorra zen itxaropen itsua lora zedin. horrek ematen digu gizarte sektore erdaldun horretan dauden
|
euskararen aldeko
neurriekiko adostasunaren, indiferentziaren eta aurkakotasunaren berri zehatza (amorrortu, ortega, idiazabal eta barreña, 2009: 300 -302):
|
|
|
1996 euskal herriko antolaketa eta garapen eskema deszentralizazioaren legea baliatuz, garapen kontseiluak (gizarte zibila) eta hautetsien kontseiluak batera proposamen ezberdinen bilduma aurkeztu dute 1996an, horien artean
|
euskararen aldeko
lehen hizkuntzapolitika proposamenak.
|
|
|
2000 euskal herriko hitzarmen Berezia 2001-2006 estatuak, akitaniako eskualdeak eta pirinio atlantikoetako departamenduak izenpeturik 2000ko abenduaren 22an, hitzarmen bereziak zeuzkan 10 ataletan lehena" hizkuntza politika" zen. nahiz aurrekontu txikiena zeukan, erran dezakegu
|
euskararen aldeko
lehen urrats publikoa zela, lehen hizkuntza-politika publikoaren urratsa.
|
|
|
2004ko uztailaren 9an estatuak, akitaniako eskualdeak, pirinio atlantikoetako departamenduak, herrien sindikatak eta hautetsien kontseiluak hizkuntza politikarako egitura publiko berri bat sortu dute, euskararen erakunde publikoa (eep, Office Public de la Langue Basque). hitzarmen bereziaren ondotik eta lehen aldikoz egitura publiko batek
|
euskararen aldeko
politika bere gain hartzen zuen. Sei urte iragan dira, 2006ko abenduan eepk bere Hizkuntza politika proiektua aurkeztu du, egitura azkartu da (3.056.000 euroko aurrekontua 2010ean, 12 langile laster), alor asko jorratu ditu. horietarik nagusiena euskararen eskola-irakaskuntza izan da, parekotasun-eredu elebidunean eta murgiltze-ereduan haurren kopurua azkarki emendatu da, bereziki lehen hezkuntzan. euskara teknikarien sare bat sortu du herri elkargo eta hiri batzuetan, soldaten erdia bere gain hartuz. kolektibitate publikoen eta euskararen elkarte sustatzaile nagusien bilgunea bilakatu da. hizkuntza politika publiko berri horretan elkarte nagusiak (euskaltzaindia, Seaska, ikas pedagogia zerbitzua, uda leku, euskal irratiak,...) politika berriaren obragileak bilakatu dira, eramaten zituzten jarduerak hizkuntza politika egitasmoan sartu direlarik lankidetza-hitzarmenen bitartez. eepren hizkuntza politika proiektuaren helburua" hiztun osoa" da(" Hiztun osoak helburu, haur eta gazteak lehentasun"). argi da" hiztun oso" aren nozioa ideal bat dela ipar euskal herriko kasuan, gauzatuko den errealitatea baino, euskararen gaur egungo egoera kontuan hartzen baldin badugu. hiztun oso izateak inplikatuko luke euskara bizi publikoko alor denetan, baita ere bizi pribatukoetan denetan sar ledila. horretarako euskarak oraingoz frantsesak dauzkan erabilera-eremuak eta funtzioak irabazi beharko lituzke, edo bederen harekin partekatu beharko lituzke. orduan bai, hori lortu eta, euskara alor denetara egokituko den neurrian, euskaraz mintzatuko direnak euskaldun osoak izanen dira. bigarren eepren lanaren ahulezia handia da euskararen irakaskuntza bultzatu duela baina erabilera zinez gutxi. hau da 2010eko maiatzean frantses estatuko lau ikuskari orokorrek erran dutena euskararen erakunde publikoaren (eep) ebaluazio txostenean:
|
|
|
1.2 euskararen estatusa eta nafarroako gobernuaren hizkuntza politika nafarroako gobernuaren hizkuntza politikaren arloan bi garai bereizi behar ditugu euskararako ekimenak, hala politikoak nola sozialak, markatu dituztenak. (1) Lehen garai bat, 1986tik 1999 bitartean, Euskarari buruzko Foru Legea zenbait arlotan garatzea ekarri zuena.
|
euskararen aldeko
politika garbirik inoiz egin ez bazuen ere, orduko hizkuntza politikarako zuzendaritza nagusiak sustapen epelaren zenbait lan bederen burutu zituen. 1999an elebitasuna sustatzearen aldeko jarrera instituzionala aldatzen hasi zen eta hala upnk nola pSnk euskararen eta haren normalizazioaren kontrako diskurtso politikoa ozpindu zuten.
|
|
|
1991an bat aldizkariak 20 urte betetzea gutxik espero zuen. zorionez, bat aldizkariaren ardura hartu duten pertsonei esker, zailtasunak eraginkortasunez gaindituz eta egoera berrietara zuhurtziaz egokituta, bide emankorra egitea lortu du. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain aldizkaria ingurumari oso gatazkatsuan sortu zela esan gabe ez dago ulertzerik bere bilakaera. giro politiko liskartsuan glotopolitika administrazioari bakarrik ala administrazioari eta eragile sozialei zegokien eztabaidagai zegoen abiatu zen garaian. ...opolitikan eragin nahi izatea, beraz, liskarraren erdian paratzea zen. horrek hainbat urtetan ez dio bat-i lagundu bere inguruan nahi izango lituzkeen guztiak biltzen, nahiz eta urte hauetan bere orrietan idatzi dutenen zerrendari erreparatzen bazaio, zinez, txalotzekoa den irakurleari eskaini dion iritzi eta ikuspegi aberastasuna. ikastolak, helduen euskalduntze alfabetatzea, euskarazko prentsa,
|
euskararen aldeko
kolektibo hainbat, intelektual sarea... euskararen aldeko sare soziala askotarikoa eta eragin handikoa zen. Multzo hau, halaber, hedatzen joan da 20 urte hauetan. instituzio eta enpresetako euskara teknikariak, trebatzaileak, herrietako euskara eta aisialdi elkarteak, soziolinguistika aplikatuan diharduten ikertzaile eta enpresak, alderdi eta sindikatuetako euskara arduradunak, profesional euskaltzaleak... bat aldizkariaren xede taldea ere gero eta zabalagoa bilakatu da. ugaritu egin dira, halaber, esperientziak nahiz euskararen errealitateaz gogoeta egin, ikertu edo sustapen ekintzak burutzen dituztenen ekarpenak eta premiak. euskarazko argitalpen espezialdu eta dibulgatiboen eztanda bizi izan dugu urte hauetan (ele, zutabe, hik hasi, uztaro, elhuyar, bertsolari...). bat aldizkariaren eremua errespetatuz lehiakide zuzenik sortu ez bazaio ere, bat-en berezko irakurlegoari errealitatea ezagutu eta jarraitu ahal izateko erreferentziak gehitzearekin hautatu beharra etorri zaio. hots, zer irakurri behar du irakasle euskaltzale batek?
|
|
|
1991an bat aldizkariak 20 urte betetzea gutxik espero zuen. zorionez, bat aldizkariaren ardura hartu duten pertsonei esker, zailtasunak eraginkortasunez gaindituz eta egoera berrietara zuhurtziaz egokituta, bide emankorra egitea lortu du. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain aldizkaria ingurumari oso gatazkatsuan sortu zela esan gabe ez dago ulertzerik bere bilakaera. giro politiko liskartsuan glotopolitika administrazioari bakarrik ala administrazioari eta eragile sozialei zegokien eztabaidagai zegoen abiatu zen garaian. ...aratzea zen. horrek hainbat urtetan ez dio bat-i lagundu bere inguruan nahi izango lituzkeen guztiak biltzen, nahiz eta urte hauetan bere orrietan idatzi dutenen zerrendari erreparatzen bazaio, zinez, txalotzekoa den irakurleari eskaini dion iritzi eta ikuspegi aberastasuna. ikastolak, helduen euskalduntze alfabetatzea, euskarazko prentsa, euskararen aldeko kolektibo hainbat, intelektual sarea...
|
euskararen aldeko
sare soziala askotarikoa eta eragin handikoa zen. Multzo hau, halaber, hedatzen joan da 20 urte hauetan. instituzio eta enpresetako euskara teknikariak, trebatzaileak, herrietako euskara eta aisialdi elkarteak, soziolinguistika aplikatuan diharduten ikertzaile eta enpresak, alderdi eta sindikatuetako euskara arduradunak, profesional euskaltzaleak... bat aldizkariaren xede taldea ere gero eta zabalagoa bilakatu da. ugaritu egin dira, halaber, esperientziak nahiz euskararen errealitateaz gogoeta egin, ikertu edo sustapen ekintzak burutzen dituztenen ekarpenak eta premiak. euskarazko argitalpen espezialdu eta dibulgatiboen eztanda bizi izan dugu urte hauetan (ele, zutabe, hik hasi, uztaro, elhuyar, bertsolari...). bat aldizkariaren eremua errespetatuz lehiakide zuzenik sortu ez bazaio ere, bat-en berezko irakurlegoari errealitatea ezagutu eta jarraitu ahal izateko erreferentziak gehitzearekin hautatu beharra etorri zaio. hots, zer irakurri behar du irakasle euskaltzale batek?
|
|
|
Kanpokoa horrela berbalizatu dute partaideek: ...motibazioa dutenak ere hurbildu daitezke euskarara baina" porque lo necesito para trabajar"," porque me lo exigen"," porque si no, soy el raro"," por obligación". euskararen normaltzeari begira egintzara bideratzen dituen motibazioak oso garrantzitsuak dira, kasurako euskara ikasteko, berba egiteko, seme-alabak euskarazko hizkuntza-ereduetan eskolaratzeko,
|
euskararen aldeko
hizkuntza-politika sustatzeko motibazioak. ikerketa kualitatiboak motibazioak askotarikoak, integratzaile zein instrumental, eta barneko zein kanpokoak, izan daitezkeela erakutsi du eta ikerketa kuantitatiboak datu hori berretsi du. ikus 2 taula.
|
|
|
7 ondorioaK artikulu honetan heldu erdaldunek zein balio ematen dizkioten euskarari aztertu da, aurkeztu den bezala, azken urteotan euskararen tresnabalioa hazi delako pertzepzioa orokorra da baina horrekin batera balio integratzailea ere beharrezkoa dela azpimarratu dute ikerketako partaideek. Bi munduko egoeran bizi dimentsioa bereziki emankorra suertatu da helduak euskararekiko nola kokatzen diren ulertzeko. izan ere, heldu asko bi munduko egoeran bizi direla kontuan harturik, hiritar horiek euskararekiko eta
|
euskararen aldeko
politikarekiko dituzten jarrerak ulertzea errazagoa da. artikuluan beste auzi garrantzitsu bat ere aztertu da: bi munduko egoeran bizi diren heldu horiek nola sumatzen dituzten euskara ikasteko aukera izan duten gazteak. euskararen normaltze bidean gazteek talde estrategikoa osatzen dutela badakite helduek eta auzi garrantzitsuak azalarazten dituzte. oso orokorra da gazteek euskara ez dutela erabiltzen edo oso gutxi erabiltzen dutela pentsatzea, nahiz eta" primeran" dakiten. gertakizun horren aurrean helduek ematen dituzten azalpen eta arrazoiak gazteen hizkuntza-portaera ulertzeko lagungarri izan daitezke eta sakonago ikertu beharrekoak seinalatzen dituzte:
|
|
|
Heldu asko bi munduko egoeran bizi direla kontuan harturik, hiritar horiek euskararekiko eta
|
euskararen aldeko
politikarekiko dituzten jarrerak ulertzea errazagoa da.
|
|
|
Hondamendira eraman gaitzakeen euforia itsutik katastrofismo ezkorretik bezain urrun kokaturik, alegia.16 iñaki larrañaga da euskal herri euskalduna berrosatzea eta bere garapen iraunkorra bermatzea nahi duen pentsamenduaren eta praktika soziolinguistikoaren erakuslerik handienetakoa. beti ere, manera onaz, hizkuntz ekologiaren ikuspegiaz —munduko hizkuntza komunitateak berdinak dira duintasunean, eskubidedun subjektuak dira, eta tratamendu bera behar dute— eta jarrera prepolitikoaz —euskararen herria lehenagokoa da menderatzen duten estatuek eta politikak baino— horregatik, agian, menpeko hizkuntza politika ofizialen arduradunek ez dute balioetsi eta aintzakotzat hartu merezi bezala haren ekarpena; aitzitik, diluitzen, ahultzen eta disolbatzen ahalegindu dira. denborak, ordea, arrazoia eman dio iñakiren ikuspegiari. Franco hil zenetik, hogeita hamar urte igarota, eta hogei urteko hizkuntz politikaren bueltan, eaen, hau da, nafarroarekin eta iparraldearekin erkatuz
|
euskararen aldeko
politikarik onena burutu den eremuan, ibarretxe Jaurlaritzak argitaratutako liburuxkan" hizkuntza politika aurrera begira" hizkuntza politikarako Sailburuordetzaren 2005-2009 egitasmoan, honako hauek irakur daitezke: " 1982 inguruko urteetan ez bezala, erdal elebakartasunaren diskurtsoa ari da orain gure artean zabaltzen" (26 orrialdean);" marka politikoen gainetik eraiki beharreko diskurtso ideologiko bat eskatzen du, ez nazionala, ez autonomikoa ere, baizik eta hizkuntz ekologia moderno baten oinarrietan tinkotua" (28 orrialdean);" gizarteari arazoak ere baditugula esan behar zaiolakoan gaude, urria eta guztiz irregularra baita oraindik ere euskararen erabilera... ezin da euskararen geroa bermatutzat eman" (38 orrialdean);" euskaldunak bakarrik hartuz gero, euskararen erabilerak behera egin du eaen ere bai" (64 orrialdea);" hizkuntza gutxitu batek atzera egiteko arriskua berezkoa du" (37 orrialdean). teoriak eta praktikak erakusten dute, beraz, menpeko hizkuntz politikekin euskaraz biziko den euskal herri euskalduna berrosatu nahi izatea idealista dela. globalizazioaren aroan eta euskararen egungo egoera minorizatuaren baldintzatan, gure hizkuntzaren normalkuntza osoa lortzeko, besteren artean, estatu politika eta estatu hizkuntz ofizialen estatusa behar dira. espainiako eta Frantziako estatuen ideologia hedatzaileek eta euskal herriko laguntzaileek, ordea, erreparazio historikoa baztertuz eta europako estatu hizkuntzen berdintasunezko ofizialtasuna ukatuz, euskal herri euskalduna berregitea eragozten dute. kasurik onenean ere, egungo euskararen hizkuntz politiken adostasuna ez da normalizatzailea, asimilatzailea baizik; eta euskarazko hizkuntz komunitatea berrosatzeko eta bere garapen iraunkorra bermatzeko betoa ezkutatzen du. horrek arriskuan jartzen ditu euskararen osasun betea bere lurralde historikoan eta hizkuntz aniztasunaren osotasuna munduan.
|
|
2011
|
|
|
Gazteak konturatzen dira horretaz eta aitortzen dute euren hizkuntzarekiko kontzientzia ez dela batere sendoa. Hau da, duten kontzientzia ez dela nahikoa
|
euskararen aldeko
ahalegina egiteko bezain motibagarria
|
|
|
Beraz, labur esanda, aipatu ditugun gizarteratze esparru berriak erdaraz badira, nahiz eta ordura arte gazteak euskaraz egin, horrela egiten jarraitu nahi badu motibatua egon beharko du. Behintzat, egoera normalizatuan egingo lukeena baino
|
euskararen aldeko
apustu askoz kontzienteagoa eta tinkoagoa egin beharko du: gizartean gertatzen denaz ohartu, hausnartu eta norabidez aldatu, hau da, hizkuntzatzat euskara hartu.
|
|
|
Ondorioz, gizartea alde batera badoa eta euskararen gaineko diskurtsoak bestetik badoaz, ez da erraza izango gazteen euskararekiko atxikimendua lortzea. Horrelako mezuek ez dute inolako gaurkotasunik eta beraz,
|
euskararen aldeko
mugimenduen planteamenduek gazteen errealitatera egokitu beharko dute.
|
|
|
• euskaraz diren lanak promozionatu herrian (tabernetan, adibidez) eta bailaran, • udalak laguntza bereziak emanaz CDak euskaraz argitaratzen dituztenei, • kontzertuak antolatuz ohiko zirkuituetatik kanpo (Gaztetxeetan izateaz gain herriko beste tokietan ere izan dezatela tokia euskaraz ari direnek, esate baterako), • herrian egiten diren
|
euskararen aldeko
ekimenetan musikari horien parte-hartzea bultzatu, • herriko telebistan eta egunkarian22lekua izan dezatela euskaraz aritzen direnek.
|
|
|
(identitate/ ideolojia politikoaren markadorea, jaiak, familia, sentimenduak) eta funtzionalaz gain (hezkuntza, umeak, euskal kultura), asignazio espazialak ere egiten zaizkio (auzoetako leku zehatz batzuk, hezkuntza zentroen inguruneak,
|
euskararen aldeko
mugimenduek sortutako azpiegiturak, taberna eta denda batzuk...), beti ere hiriaren gune zentralak ukitu gabe (Abandoibarra, Alhóndiga, BEC, La Paloma, luxuzko jatetxeak, plenoaretoa...). kal kultura), asignazio espazialak ere egiten zaizkio (auzoetako leku zehatz batzuk, hezkuntza zentroen inguruneak, euskararen aldeko mugimenduek sortutako azpiegiturak, taberna eta denda batzuk...), beti ere h...
|
|
|
...egiten zaizkio (auzoetako leku zehatz batzuk, hezkuntza zentroen inguruneak, euskararen aldeko mugimenduek sortutako azpiegiturak, taberna eta denda batzuk...), beti ere hiriaren gune zentralak ukitu gabe (Abandoibarra, Alhóndiga, BEC, La Paloma, luxuzko jatetxeak, plenoaretoa...). kal kultura), asignazio espazialak ere egiten zaizkio (auzoetako leku zehatz batzuk, hezkuntza zentroen inguruneak,
|
euskararen aldeko
mugimenduek sortutako azpiegiturak, taberna eta denda batzuk...), beti ere hiriaren gune zentralak ukitu gabe (Abandoibarra, Alhóndiga, BEC, La Paloma, luxuzko jatetxeak, pleno-aretoa...).
|
|
|
Azaleko egiturek estereotipoen eta moda desberdinen argitara jasandako moldaketak aztertzetik gehienbat. Adibidez Bilboko Udalaren
|
euskararen aldeko
politiken azterketatik. Sakoneko egituren azaleratzea, nola edo hala hiriaren imaginarioaren oinarri ezkutuak liratekeenen azaleratzea, Del Vallek aitortu bezala, askoz zailagoa da, azalerazten ditugun une berean sakoneko izateari uzten baitiote.
|
|
|
Eta zer ikusi du ba zibismoak eta euskararen gaineko ikuspegien arteko dialektikak? Bada, egitura sakon edo agerikoak direla medio, gaur eguneko hizkuntzen arteko harremanak, naturaltzat, kulturaltzat edo betikotzat jotzean, Udalaren
|
euskararen aldeko
politiken edo gainontzeko udal politiken hizkuntza – arloak kritikatu eta euskararen berreskurapen integrala eskatzen duten norbanako zein taldeak automatikoki inzibikoen eta kontsentsuaren eta hiritargo onaren kontrakoen taldean ezarriak izateko arriskuan eroriko direla, hain zuzen Espazio Publikoaren Ordenantza Berriak aldarrikatzen duen zibismoaren argudio berberarenpean.
|
|
|
Bilboko eguneroko mediatikoa apur bat jarraitu ezkero eman dezake Bilboko Udalak
|
euskararen aldeko
lan nekaezina egiten duela. Euskara zinegotziaren hitzei jaramon eginez elkarlanean oinarritutakoa gainera:
|
|
|
euskararen alde egiten dugu (deklaratiboki) baina euskarari inongo esparru berritan leku zentralik emateko asmorik gabe, horietan naturaltasuna gazteleraren esku utzita, proiekzio internazionaleko egitasmo-ekimenetan salbu, non ingelesak hartuko duen toki nagusia. Horixe da Bilboko Udalaren
|
euskararen aldeko
praktikaren oinarria. Asignazio funtzional eta espazial zehatz hauen adibidea izan daiteke Turismo Sailaren ekimen guztien izenena (denak ingelesez).
|
|
|
Bilbon ezaugarri partikularrak hartu dituena, baina orokorra dena. Naturalizazio prozesu honen zutabeetako bat hizkuntzaren beraren balizko gaitz, muga eta ezintasunak azpimarratzea litzaAhots eta bide bateraturik ez eduki arren, ertzetatik ari diren
|
euskararen aldeko
mugimenduek urrats asko eman dituzte Bilbon eta horrela, presentzia mediatikoaren eskasiak ez du esan nahi Bilboko imaginarioan euskararen aldeko ekimen eta ahotsek bere lekua egiten ari ez direnik. teke32 Prozesuaren oinarria euskararen ezintasun eta galgak hizkuntzari berari (eta hiztunari) egoztea litzateke, faktore politiko, sozial, kultural zein ekonomikoak aipatzea sahietsiz: euskararenak bereak dira arazoak, naturalak ditu zailtasunak (eremu pribatura minorizatu izana, ustez baserri girora mugatu izana, adaptazio eza...).
|
|
|
Bilbon ezaugarri partikularrak hartu dituena, baina orokorra dena. Naturalizazio prozesu honen zutabeetako bat hizkuntzaren beraren balizko gaitz, muga eta ezintasunak azpimarratzea litzaAhots eta bide bateraturik ez eduki arren, ertzetatik ari diren euskararen aldeko mugimenduek urrats asko eman dituzte Bilbon eta horrela, presentzia mediatikoaren eskasiak ez du esan nahi Bilboko imaginarioan
|
euskararen aldeko
ekimen eta ahotsek bere lekua egiten ari ez direnik. teke32 Prozesuaren oinarria euskararen ezintasun eta galgak hizkuntzari berari (eta hiztunari) egoztea litzateke, faktore politiko, sozial, kultural zein ekonomikoak aipatzea sahietsiz: euskararenak bereak dira arazoak, naturalak ditu zailtasunak (eremu pribatura minorizatu izana, ustez baserri girora mugatu izana, adaptazio eza...).
|
|
|
Euskararen aldeko mentalitatea ez bezala,
|
euskararen aldeko
diskurtsoa, presentzia mediatiko-politikoari dagokionez, bazterrekoa da Bilbon. Beste kontu bat da herritarren bizipenetan bazterrekotasun hori bere horretan mantentzen den.
|
|
|
Beste kontu bat da herritarren bizipenetan bazterrekotasun hori bere horretan mantentzen den. Ahots eta bide bateraturik ez eduki arren, ertzetatik ari diren
|
euskararen aldeko
mugimenduek urrats asko eman dituzte Bilbon eta horrela, presentzia mediatikoaren eskasiak ez du esan nahi Bilboko imaginarioan euskararen aldeko ekimen eta ahotsek bere lekua egiten ari ez direnik. Hau da, diskurtso instituzionala eta hegemonikoarekin batera, euskalgintzaren praktikak hiriaren imaginarioaren baitara bere mezu, esperientzia eta bizitzen multzoa dakar, nolabait bere tokia aldarrikatzen ari dena.
|
|
|
Beste kontu bat da herritarren bizipenetan bazterrekotasun hori bere horretan mantentzen den. Ahots eta bide bateraturik ez eduki arren, ertzetatik ari diren euskararen aldeko mugimenduek urrats asko eman dituzte Bilbon eta horrela, presentzia mediatikoaren eskasiak ez du esan nahi Bilboko imaginarioan
|
euskararen aldeko
ekimen eta ahotsek bere lekua egiten ari ez direnik. Hau da, diskurtso instituzionala eta hegemonikoarekin batera, euskalgintzaren praktikak hiriaren imaginarioaren baitara bere mezu, esperientzia eta bizitzen multzoa dakar, nolabait bere tokia aldarrikatzen ari dena.
|