|
2000
|
|
|
– Bai... –erantzun zion, harrituta, Lauaxetak– Nola
|
dakin
–
|
|
|
– Eta sinetsi egin al dion? –sartu nintzen ni solasaldian, Lauaxeta bezain harrituta– Ba al
|
dakin
zer garaitakoa den Lauaxeta?
|
|
2001
|
|
|
–Ez, Miren, ez... hik ez al
|
dakin
gu hona hi ikustera etortzen garela?
|
|
2002
|
|
|
Gainera, mutil mordo bat ezagutuko dun. Ba al
|
dakin
zenbat dauzkanan atzetik. Nik baino gehiago, agian –irribarre txikia atera zitzaion Alazneri, baina serio jarri zen berehala– Imanol segituan joango zain burutik.
|
|
|
–Eta hik nola
|
dakin
–
|
|
|
Galegoa dun, Granadara ezkondua, bertako emakume batekin. Ba al
|
dakin
nola esaten didan, ikusten nauen bakoitzean: ‘ ¿ Cómo está mi vasquiña? ’
|
|
|
–Ba al
|
dakin
mojak zaplaztekoa eman zidanean zapuztu zitzaidala moja izateko gogoa, baita Txinako misioetara joatekoa ere...? –eta, irri maltzurra egiten zuela, akabatzen zuen–:
|
|
|
–ihardetsi zion amak– Sara baino zuhurragoa uste hindudan... Ez al
|
dakin
, bada, hortxe ditugula Jainkoaren manamenduak, eta legea beti izan dela lege, mundua mundu denetik?
|
|
|
Beti pentsatu dinat neska bizkorra haizela esaten dit burla haizez. Hik ez huen ezer ikusi, hik ez
|
dakin
ezer, sustoa handiegia zunan ezeri erreparatzeko.
|
|
|
Nola
|
dakin
–galdetzen dio aparatudunak.
|
|
|
" Hori espainiarra duk". " Nola
|
dakin
–". " Bistan zagok, beltzarana, ezpain haragitsuak eta ez oso luzea.
|
|
2003
|
|
|
Ez, Ida, oraindino ez
|
dakin
plazerrik onenak luzeenak dirala. Orain ez leiteken plazerrik egongo, guztiz mozkortuta jagona ta.
|
|
2005
|
|
|
–Zertaz kexatzen haiz? Ez al
|
dakin
hi bezalako nexkak hiltzen direla Afrikan egunero gosez?
|
|
|
–Ba al
|
dakin
zer pentsatzen dudan batzuetan. Hobe genukeela telebista hartu, eta leihotik botako bagenu!
|
|
|
–Zer axola du horrek, unibertsoaren beste muturrean ere Bushekin topatuko bahaiz? Ez al
|
dakin
, bada, cowboy madarikatu horrek unibertsoa bereganatu nahi duela, Lurra bereganatuta gero?
|
|
|
–Ez, oraindik ez dut bukatu eta. Ba al
|
dakin
hik, izan ere, zer den esaera zahar bat. Sekula entzun al dun, esate baterako,, zerri goseak ezkurra amets??
|
|
|
–AEBek, bai! Ez al
|
dakin
, bada, AEBei osaba Sam deitzen diotela?
|
|
|
–Itzali telebista, Ines. Egunero horrela ibili behar! Ez al
|
dakin
, bada, konpartitzen den hitza arnasa bezalakoa dela familia batentzat?
|
|
|
Baina Pantera Arrosak ez din errealitatearekin zer iksuirik. Ez al
|
dakin
, bada, pantera guztiak beltzak direla. Eta paterak eta pateren hixtoriak ere, halatsu?!
|
|
|
Eta hemen, printze borbondarraz eta Elena infantaz baino gehiago, Pasionariaz hitz egin geniken! Baina hik ez
|
dakin
nor izan zen Pasionaria, noski?
|
|
|
–Txorakeria gutxiko emakume bat, Dolores Ibarruri izenekoa, meatzaria, langileen alde sutsu eta gartsu borrokatu zena, baita 1936ko gerran ere. Ba al
|
dakin
zer esaten zuen, e. Hobe dela zutik hiltzea belauniko bizitzea baino!
|
|
|
–Nola ezetz? Ez al
|
dakin
–Teleikasleak, saiokoak etortzekoak direla, eta gure eskolatik hiru ikasle aukeratuko dituztela beren programarako?
|
|
|
–Ez
|
dakin
zelako gogoa dudan zotz hauen dantzari amaiera eman eta hire sushi an nire zotza dantzarazteko.
|
|
|
– Ez
|
dakin
ondo, Maitetxu.
|
|
2006
|
|
|
Urte ugari igaro ditun gure bizitzak bide ezberdinak hartu zituztenetik. Argi
|
dakin
hik, nik adina, erregai gehiegi isuri huen leherketa hartan (alkoholaren nahasteak koma batean sartu hinduen) azken haria galdu zuela gure harremanak: pertsonaheldu bihurtzeko denon erregaia da denbora, askotan gauza berriekin irabiatu behar dena erreketagauzatzeko.
|
|
|
Froga guztiak aurkakoak baziren ere, edo horrexegatik hain zuzen ere: Antoniorekin gaia ateratzean, aurreko urteetan, beti zegoen aitzakiaren bat, oztoporen bat, familia osatzea erabat ezinezkoa bihurtzen zuen zer edo zer; lana, batik bat?" Ditxosozko lanbide hau", Antoniok errepikatu ohi zuen bezala?, edo etorkizuna?" Ba al
|
dakin
zelako mundura ekarriko genukeen haurra. Eta okerragoa izango dun, hago ziur"?.
|
|
2007
|
|
|
Lehen bilobek maite ninditenan, jolasean ibiltzen ginenean eta abar. Orain gero eta helduagoak ditun eta alabak bilobetako baten logelan jarri nain, eta bilobak logela bakarrean elkarrekin zauden, eta ez
|
dakin
nola begiratzen nauten... Egia esatea nahi badun, bilobak gorrotatzen hasia naun.
|
|
2008
|
|
|
–Eta nola
|
dakin
herorrek Txinan eta Japonian ez dagoela komenturik??
|
|
|
GERMAN. (zakar) Baina zertan habil? Ez al
|
dakin
atea jotzen sartu aurretik??
|
|
|
Baaaale. Ba al
|
dakin
–Kevin joan dun erietxera azkenean.
|
|
|
KEVIN. Hik ez
|
dakin
irakurtzen, ala. Aguarrasa eta aguafuertea zitunan!
|
|
|
KEVIN. Ez al
|
dakin
–Hire osabaren tailerrean istripua izan ninan eta ospitalean pasatu dinat gaua.
|
|
|
–Eta nola
|
dakin
herorrek Txinan eta Japonian ez dagoela komenturik...?
|
|
|
–Aukera bat dun, Arantza, aukera ona. Giroa itogarria dun hemen, hori nik bezain ondo
|
dakin
. Eta seihileko bat besterik ez dun.
|
|
2009
|
|
|
–aurpegira begiratu eta ondo ahoskatu dio esaldia?. Hik nola
|
dakin
zahartzen ari haizela?
|
|
|
–Eta hik nola
|
dakin
, ba, Teresa? –galdetu dio Eulalik.
|
|
|
Hark eskatu baino lehen aterako zitinan paperak! Ba al
|
dakin
ze eskatu dinaten ere!?
|
|
|
ABEL: Hik ondo
|
dakin
zenbat gustatzen zaidan nire biloba politak ikustea, baina lana?
|
|
|
KEVIN. Bai! Nola
|
dakin
–
|
|
|
LUKAS. Ez
|
dakin
zenbat pisatzen duten traste hauek?! Ezta, Kevin?
|
|
|
TXIMISTA. (haserretu aurpegiz) Ez al
|
dakin
metxeroa bere lekuan uzten?
|
|
|
GERMAN. Neuk ere bai... Ez
|
dakin
zenbat...
|
|
|
GERMAN. Hik ez
|
dakin
ezer.
|
|
|
TXIMISTA. Ez
|
dakin
ondo! Eta gu biok...?
|
|
2010
|
|
|
KEVIN. Laster dun Arralde guztia jakinean! Hik ez al
|
dakin
isilik egoten?
|
|
|
EIDER. Ez
|
dakin
zein garrantzitsua den niretzat?
|
|
|
KEVIN: Zer
|
dakin
–
|
|
|
MIKEL. Eta nola
|
dakin
orduan. Badun frogarik ala?
|
|
|
JOANA. Ez, baina?! Ez
|
dakin
nolako tentsioa sortu den azaldu garenean.
|
|
|
TXIMISTA. Hik ez al
|
dakin
esaera. Bi dauden tokian hirugarrena sobran!
|
|
|
... ta nun izkutatzen zinen orain arte urte luzeegi hauetan agertu gabe helduidazu eskutik estu arren ilun dago ta ez
|
dakin
bueltatzen...
|
|
|
Bion artekoa bukatu edo zela bost urte joan ditun ia, eta batzuen batzuetan atzoko kontua iruditzen zain, hurbila oso denboran. Asierrekin hasi hintzela, berriz, ez ditun oraindik lau urte, eta askoz aspaldikoago zer bat bezala bizi dun; aspaldiko zer bat bezala gogoratzen ditun hire orduko bizitzeko gogo ilusioak, gazte idealista eta besteak ez bezalako harengan aurkitu uste huen guztia?. Karlos ez dun beste inorekin egon urte horietan, hori ederki
|
dakin
. Badun jende klase bat holako hondo jotzeetatik burua altxatzen, inoiz lortzen badute, erruz kostatzen zaiena, eta Karlos dun horietako bat:
|
|
|
Zenbat eta maiteminduago heu, orduan eta urrunago bera, hala adierazten zinan barruak. Ez
|
dakin
noiz hasi zen, nola gertatu zen, baina une batetik aurrera holaxe bizi izan huen, Asierrek bere txangoetan egindako argazkietako izotz puskak bezain garbi sentitu huen, beroa epel, goxoa mikatz, magia... non da orain arestiko su hura, uholderik handiena ere baretzen da, lehenago edo geroago?. Patagoniako plana, urteetako hire ilusioa, zapuztu aurretik izan zunan, dezente lehenago.
|
|
|
Baina une batetik aurrera hitzak ez ditun aski; inoiz ez, agian. Benetakotasuna zerien oraingo Asierren hitzei, ondo bihotzean
|
dakin
hori; baina bere mendian zegon hura, aski izango ahal du horrekin. Ez dun sekula ulertu mendiarenganako pasio hori, eta saiatu haiz, saiatu haizenez, zentzugabea iruditu zain beti:
|
|
|
Ez zegon gauza handirik egiterik, heuk ere ondo asko
|
dakin
, baina telefonoa hartu eta berriro deitzeko prestatu zarete. Botikak ekarri dizkietenak geratuko direla orain Asierrekin, eta bera beherantz abiatzekoa dela esan dizue Imedak, hobe duela eta.
|
|
|
Aldizka, Peio eta Ani: ... letagin makodunak... bizkarra dena bilo... sabela gaizkondurez gorri... zango meharrak eta zakarrez beteak... ipurzilotik esne berdea dariotenak usua bezain lodi... sartzen zauzkik beharri zilotik eta burumuina jankatzen dauiete, purtta purtta... eta ez
|
dakin
gehiago non bizi haizen... erhotzen haiz undarra...
|
|
|
Eta bere ustez inork ez zekiela zer gertatu zen gau hartan Iruainen, eta berak basomutil bati sinesten ziola gehien, basomutil hark guardiak ikusi zituela hemendik ez oso urruti, gau hartan alegia. Eta Carmen lasaituta joan zen."" Asko
|
dakin
, Adela!", hots egin zuen Ubanbek. Begiak itxita zegoen.
|
|
|
Puru mutturra ezpainen txokoan zeukan. " Nola
|
dakin
horrenbeste, Adela. Oraindik ez didan esan." Adelak niri eman zidan erantzuna:
|
|
|
Edo: " ba al
|
dakin
nola maite haudan?". Hitzik gabeko besarkada besterik behar ez nian arren," hator, Mikel, etzan hadi eta kontatu egidak istorio bat", eskatu nian.
|
|
|
– Eta begetarioanoek ezin diten borroka armatuaren alde egon? Zer
|
dakin
hik. Bertatik bertara ezagutu huen?
|
|
|
Ba al
|
dakin
zergatik?
|
|
|
Ez
|
dakin
zer galdatu didan.
|
|
|
Horrelakoa haiz denetan. Baina oraingoan hori ez
|
dakin
.
|
|
|
Oinazearen neurria ez
|
dakin
zer den.
|
|
2011
|
|
|
– Hik zer
|
dakin
–erantzun dio gizonak espaloitik, hika berak ere, ezpainekin marraztuz itzuli beharreko muxua.
|
|
|
Malkoak begitik irten eta aurpegian behera nola labaintzen diren sentituz, jakinik eztarriko korapiloa ez dela askatuko anpuluari irtenbiderik zabaldu ezean. Oraindik ere, ez
|
dakin
nolako ito beharra jartzen zaidan hirekin akordatzen naizen bakoitzean, eztarrira nahi lukeen olatu batek eraginda bezala, begi ertzetik kanpora nahi duen malkoari eusten asmatzen ez eta.
|
|
|
–Behin amore emandakoak, beste behin ere aise ematen din. Baina hire aitak, eta heuk ere ongi
|
dakin
hori, Laida, gogor eutsi zion bere denbora guztian bereari, etsi gabe; ez dezanala behin ere ahaztu?. Azken aldi honetan izan dudan desafiorik gaitzenetako bat ekarri zidan zigor altxatzeari buruzkoak, aitortu beharra baitaukat, aitaren balizko ahulaldi baten susmoaren aurrean, susmo kalean inoiz aditutako zurrumurru batzuek indartua, bestalde?, zalantzaren harrak ausiki zidala.
|
|
|
Heu ere azkar asko azaldu hintzen joateko gertu, euskaltegitik bi lagun joatea erabaki genuenean. Ez
|
dakin
nolako poza sentitu nuen asteburua barnetegi batean elkarrekin emateko aukera ustekabeko haren aurrean. Poza esatea ezer ez esatea dun, egia esan, sentitzen nuenak ez baitzidan lo egiten ere utzi aurreko egunetan, hain nenbilenan aztoratua.
|
|
|
Eskua emango didan, konturatzen al haiz ez degula berriz sekula horrela egoterik izango, nik etsian, Segurutik ez, hik auskalo nola, jakin nahi niken nik adinako sastakoa hartu ote huen bai soila behar zuen seguru asko ez latz hura botatakoan?. Ez
|
dakin
, noski, baina loak hartu eta ordubetera edo esnatu nintzenean, eguna argitzen hasia zinan ordurako, ilusioa itzaltzen?, hire eskuak hantxe ziraunan libre artean, mugen gainetik eskainia nire ohe gainean, neurea baitzen, goizaldeko, edo bihotzeko, hozkirriak eraginda nonbait, erretiratua bide zena lo hartutakoan.
|
|
|
Hainbeste gauza aditzen hitunan... sinistuta geundenan hila zela. Ez
|
dakin
nola nahi nion, Maitere... –bukatu dik negar jario; eta nagok, sarritan egin ohi dugun bezala, okerrekoagatik damutua dela gure ama ere.
|
|
|
Baina gazte haiek, urte batzuk joan eta gero, egokitu zaizkien artaldeetara otzan otzan bilduak ikusten ditunanean, gutxi batzuk artzain, gehienak ardi, duda egiten dun zenbateraino izan ote zen garaipen. Edonola ere, beti dun on zer gogoratu atseginik izatea, eta zuek horixe baduzue, bederen; ez
|
dakin
oraingo gazteek halakorik izango duten, heltzen direnean.
|
|
|
–Neurekoi hutsa naun, baina ez
|
dakin
zenbat pozten naizen? –erran zion Palomak, ikusi zuenean.
|
|
|
–Ez al
|
dakin
alaba on baten lehen eginbeharra bere aita ongi zaintzea dela, sasikume horrek?. Etxeko katua baino gutiago ote naiz ni, bada??
|
|
|
«Baina nola
|
dakin
hura noizbait etorriko zainala?», egin zuen iseka bere baitako ahots txiki batek.
|
|
|
Aiba! Eta hik nola
|
dakin
–Etzaukan begi bistan.
|
|
|
MANEX. Etzan disimulatu: heuk ere ederki
|
dakin
zergatik esan duen ezetz: hiregatik, noski!
|
|
|
INES. Kasu honetan ona dun hori. Ez
|
dakin
nolako aldaketa egin duen. Miraria ematen din.
|
|
|
ALIZIA. Etorri berria naun handik. Ez
|
dakin
ze biloba polita daukadan...
|
|
|
Badakin haurren bila eskolara joateko ordua dela. Ondotxo
|
dakin
Didierrek ez duela dotrina errepasatuko hire laguntza gabe. Ondotxo dakin haurrek hire beharra dutela".
|
|
|
Ondotxo dakin Didierrek ez duela dotrina errepasatuko hire laguntza gabe. Ondotxo
|
dakin
haurrek hire beharra dutela".
|
|
|
Esaten ari haizena baino gehiago
|
dakin
. Informazioa hemendik irten dun.
|
|
|
—Kabroi puska ederra dun, eta hik heuk
|
dakin
hori nik baino hobeki —esan zion Bitorinok.
|
|
|
" Jakingo bahu, Patricia", pentsatu zuen, eta bere andrearen xalotasunak hura baino indartsuago sentiarazi zuen une batez. " Hik, bihotza eta birikak geratzeko hire gaitasun horrekin, hik, hire kontu korronte gizenarekin, teatrorako zaletasunarekin, Traviataren argumentuari buruz luze aritzeko gaitasunarekin, Cecilia Bartoliren disko bildumarekin, Chateau Lafitte, Chateau Latour," Pauillac bat da", hire frantses perfektuarekin, hik, emazte laztana, hik ere ez
|
dakin
dena. Ez dakin ia ezer nire munduaz.
|
|
|
" Hik, bihotza eta birikak geratzeko hire gaitasun horrekin, hik, hire kontu korronte gizenarekin, teatrorako zaletasunarekin, Traviataren argumentuari buruz luze aritzeko gaitasunarekin, Cecilia Bartoliren disko bildumarekin, Chateau Lafitte, Chateau Latour," Pauillac bat da", hire frantses perfektuarekin, hik, emazte laztana, hik ere ez dakin dena. Ez
|
dakin
ia ezer nire munduaz. Nire lehengo bizitzaz.
|
|
|
– Hoa pikutara, hoa pikutara... Ez al
|
dakin
besterik esaten. Heure burua errepikatzen ari haiz, eta hori ez dun bizitzeko modu sortzailea, ez litzaioken gustatuko Beuysi!
|
|
|
– Bat: ez
|
dakin
nor ari zen hizketan –saiatu da Soto ere– eta zer ote dakien hark teatroaz. Bi:
|
|
2012
|
|
|
Bai, nola
|
dakin
–
|
|
|
Gure ustez ondo hago eta oheak libratu beharrean gauden, geroz eta emakume gehiago etortzen ditun hona eta gelak aldatu behar ditinagu. Ondo asko
|
dakin
asko zaretela daukagun espaziorako. Atseden bat hartu zuen esaten ari zena hobeto barneratu nezan.
|
|
|
Hitz egiten
|
dakin
, Kaskezur! Ahots ederra daukan gainera, seguru kantatzen ere abila haizela.
|
|
|
Hik zer
|
dakin
!, erantzun nion haserre, egiten ari nintzenaz konturatu gabe. Baina gustatu zitzaidan haserrea adieraztea, hobeto sentitu nintzen.
|
|
|
Baina hik, zer? Ez omen
|
dakin
sukaldean, eta beti besteek prestatu behar!
|
|
|
INES. (begiratu eta luzatzen dio) Ernestok lortu zidan, gizon zintzoa dun. Ez
|
dakin
zenbat lagundu didan.
|
|
|
Nire kapritxoa dela hola egotea? Hik ez
|
dakin
zer den egonezin hau, itolarri hau! Ez zionat nire etsai txarrenari ere opa!
|
|
|
MANEX. Hik ez
|
dakin
, baina lehengo egunean tipo horrekin hizketan egon hintzen. Badaki nor haizen.
|
|
|
KEVIN. Jode, azkenean! Hik ez
|
dakin
zer den puntualitatea ezta?
|
|
|
ALIZIA. Ez
|
dakin
zenbat pozten naizen.
|
|
|
LUKAS. Ez, ez dun ulertzen. Ez
|
dakin
ezer, ezin dun jakin. Inork ez dakizue zer den egoera hau!
|
|
|
LEIRE., eta atzo Lurgorriko festetan? Ez
|
dakin
ze ondo pasatu ninan!
|
|
|
LEIRE. Hori bai negozio biribila, hi! Ez
|
dakin
ze ilara puska zegonan (furgonetaren aurrean) goizeko seietan! (hori Manexi zerbitzatzea bukatuz esango du)
|
|
|
Zurrumurruak! Badakin jendea nolakoa den. Baina hik
|
dakin
beste inork baino hobeto Said benetan nolakoa den?
|