|
2008
|
|
|
Nahiz eta zentsoreak, ziur asko arrazoi faltarik gabe eta ondoren izango zuen irakurketa politikoa aurreikusi gabe, Quousque tandem?! obran inolako tendentzia politiko arriskutsurik ikusi ez, berehala izugarrizko oihartzuna izan zuen euskal gizartean, batez ere garai hartan sortzen ari ziren
|
talde
politiko abertzale eta ezkertiarretan. Horren zergatia erraz suma daiteke:
|
|
|
Hamarkada horretan, nazioarteko testuinguru artistikoan, arteari, edo zuzenago, arte abstraktuari kutsu espiritual nabarmena ematen zioten artistak aurki ditzakegu, hala nola Mark Rothko, Giacometti, Barnett Newman, Ad Reinhardt, Clyfford Still edo Jackson Pollock, batzuk esatearren. Oteiza ere
|
talde
horretan koka dezakegu dudarik gabe. Beraien jardueran ezberdintasun nabarmenak izan arren, artista horien guztien lehen artelanek mundu mitikoen eragin zuzena daukate.
|
|
|
Laburtutako egitateei begira aurrikusgarria zen moduan, arlo politikoa ez da gatazka honetatik kanpo geratu eta hasieran aurrera eramandako ekimenak, gobernuaren kontrol funtzioaren barnean, zenbait
|
talde
parlamentariok (Talde Popularra eta Mistoa) aurkeztutako ekimen isolatuak izan baziren ere5, gerora Proposamen ez legegile bati bide ematera iritsi ziren6 Kongresuko Kanpo Politikako Komisioaren baitan aho batez onartutako Proposamen ez legegile honek:
|
|
|
Laburtutako egitateei begira aurrikusgarria zen moduan, arlo politikoa ez da gatazka honetatik kanpo geratu eta hasieran aurrera eramandako ekimenak, gobernuaren kontrol funtzioaren barnean, zenbait talde parlamentariok(
|
Talde
Popularra eta Mistoa) aurkeztutako ekimen isolatuak izan baziren ere5, gerora Proposamen ez legegile bati bide ematera iritsi ziren6 Kongresuko Kanpo Politikako Komisioaren baitan aho batez onartutako Proposamen ez legegile honek:
|
|
|
16 Ekimen hauen nondik norakoa ikusita, hemen defendatutako ondorioa oinarritzeko egitate nabarmenena dugu
|
Talde
Parlamentario Popularrak aurrera eramandako ekimen sorta, non Uruguaiko herritarren aldeko jarrera argi bat ikus daitekeen baina jarrera horren islarik ezin izan zen modu berean aurkitu Talde Popularreko kideak Gobernuan izandako aurreko legealdietan.
|
|
|
16 Ekimen hauen nondik norakoa ikusita, hemen defendatutako ondorioa oinarritzeko egitate nabarmenena dugu Talde Parlamentario Popularrak aurrera eramandako ekimen sorta, non Uruguaiko herritarren aldeko jarrera argi bat ikus daitekeen baina jarrera horren islarik ezin izan zen modu berean aurkitu
|
Talde
Popularreko kideak Gobernuan izandako aurreko legealdietan.
|
|
|
Mintzamena 2 (MINTZA 2). Bukatzeko, rol jokoa egin dugu seina laguneko bi
|
talde
ezberdinetan ikasturte bakoitzean. 1Hren araberako taldekatzea prestatu dugu.
|
|
|
Ingelesa ikasteko eredu goiztiarrari jarraitu dioten ikasleek emaitza kaskarragoak lortu dituzte ingelesez gaitasun komunikatiboaren osagaietan. Nabarmentzekoa da hiru ikasturte gehiagotan ingelesa ikasten aritutakoek, beste
|
taldekoek
baino emaitza okerragoak lortu dituztela. Hala ere, aldagai indibidualek pisu handia dute beste hizkuntzetako emaitzei begiratuz gero, askotan emaitza kaskarragoa lortzen baitute 5 urterekin hasitakoek.
|
|
|
Alegia, ingelesez egindako hiru ariketetan, MINTZA 3, MINTZA 4 eta IDAZ 4 deiturikoetan, 5 urterekin hasitakoek okerrago adierazi dituzte ariketen asmo komunikatiboak: MINTZA 3an
|
talde
honetako askok uko egiten diote argazkian agertzen diren pertsonen kokalekua deskribatzeari, adibidez; MINTZA 4an, etengabeko laguntza eskeek eta zuzentasun arazoek ekintza gaitasunaren ikuspegitik onargarriak ez diren testuak sorrarazten dituzte; IDAZ 4 ariketan ere gauza bera gertatzen da. Aldea, beraz, kontuan hartzeko modukoa da.
|
|
|
Anaforen erabilerari dagokionez, esan daiteke, batetik, 8 urterekin hasitakoen
|
taldekoek
anafora gutxiago erabili dituztela euskarazko IDAZ 1 ariketan; bestetik, 5 urterekin hasitakoen taldekoek besteek baino gehiago erabiltzen dituztela, bestelako, anaforak deitu ditugunak, hots, izen+ erakusle hurrenkerak.
|
|
|
Anaforen erabilerari dagokionez, esan daiteke, batetik, 8 urterekin hasitakoen taldekoek anafora gutxiago erabili dituztela euskarazko IDAZ 1 ariketan; bestetik, 5 urterekin hasitakoen
|
taldekoek
besteek baino gehiago erabiltzen dituztela, bestelako, anaforak deitu ditugunak, hots, izen+ erakusle hurrenkerak.
|
|
|
Aditzari erreparatuta, 5 urterekin hasitakoek narrazioaren ezaugarria den adizki burutua desegoki eman dute euskaraz (MINTZA 1); gainera, beharrizana bortitzago adierazi dute gaztelaniazko argudiozko eskutitzetan eta baita euskarazko rol jokoetan ere (MINTZA 2). Ingelesezko ariketetan okerragoak izan dira
|
talde
honetakoak, beste hizkuntzen eragin handiagoa izateaz gain, jokatu gabeko aditzen bitartez esaldi benetan traketsak osatu baitituzte. 8 urterekin hasitakoen taldekoei buruz honako alderdiak azpimarratu genituzke:
|
|
|
Ingelesezko ariketetan okerragoak izan dira talde honetakoak, beste hizkuntzen eragin handiagoa izateaz gain, jokatu gabeko aditzen bitartez esaldi benetan traketsak osatu baitituzte. 8 urterekin hasitakoen
|
taldekoei buruz
honako alderdiak azpimarratu genituzke: batetik, testu estatikoagoak sortu dituzte euskarazko IDAZ 1 ariketan eta, gainera, aditz denborak gehiago nahastu dituzte gaztelaniazko MINTZA 1 ariketan.
|
|
|
Ingelesez akats morfologiko gehiago, testu izaera ez duten zenbait lan, berba ulergaitzak eta ortografia akats gehiago topatu ditugu 5 urterekin hasitakoen taldekideen artean. 8 urterekin hasitakoen
|
taldekoek
euskarazko MINTZA 2 ariketan akats morfologiko gehiago egin dituzte, baina kontuan hartu genuke hauen jarduna aberatsagoa dela oro har.
|
|
|
Gaur egun, gizartearen esparru anitzetan ugariak dira jende arruntaren edo interes
|
taldeen
parte hartzearen aldeko ideiak eta mota desberdinetako saiakerak. Duda barik esan genezake, beraz, parte hartzearen erretorika modan egon dela azken hamarkadan politikan edo ekonomian aritzen diren teknikari edo agintarien ahotan.
|
|
|
gaur eguneko belaunaldien beharrak asetzen dituen garapena, etorkizuneko belaunaldiek euren behar propioak ase ditzaten baldintzatu barik. Definizioan parte hartzearen garrantzia zuzenean antzematen ez bada ere, garapen jasangarriaren inguruko nazioarteko hitzarmen askotan arreta eskaintzen zaio, bereziki ingurumenaren babesa inplikatzen duten helburuak lortzeko estrategiak inplementatzeko garrantzitsua delako hainbat puntu kritikotan pertsona eta
|
talde
ororen inplikazioa. Batetik ingurumenaren jasangarritasunak exijitzen dituen eraldaketengatik dator kezka, zeren egungo eredu nagusitik eredu jasangarri batera iragateak eraldaketa ekonomiko, politiko instituzional eta kultural handiak eragingo bailituzke eta, beraz, bide hori, botere publikoen eta gizartearen interes anitzen arteko birdoiketa etengabea eta ikasketa prozesu jarraitua izango litzateke, zeina aktore ezberdinen parte hartzearen bidez gauzatu ezean, ezinezkoa litzatekeen (Font eta Subirats, 2001).
|
|
|
Batetik ingurumenaren jasangarritasunak exijitzen dituen eraldaketengatik dator kezka, zeren egungo eredu nagusitik eredu jasangarri batera iragateak eraldaketa ekonomiko, politiko instituzional eta kultural handiak eragingo bailituzke eta, beraz, bide hori, botere publikoen eta gizartearen interes anitzen arteko birdoiketa etengabea eta ikasketa prozesu jarraitua izango litzateke, zeina aktore ezberdinen parte hartzearen bidez gauzatu ezean, ezinezkoa litzatekeen (Font eta Subirats, 2001). Bestetik, ildo beretik baina egiturazko
|
taldeen arteko
harremanetan bainoago jarrera mikroetan zentraturik, Olaizola eta Álvarez-ek (2003) diote ezen mundu jasangarri batek egungo eredu nagusian kokatzen den pertsona bakoitzaren aldaketa eskatzen duela, ostera produkzio eta kontsumo ereduak alda daitezen; horrek balio aldaketa dakar eta, beraz, herritarren inplikazioa eta parte hartzea premiazkoa da bizitza ereduak aldatu ahal izateko. Testuinguru honetan gatazka suposatzen duen problematikaren definizioa zaila izaten da batzuetan, eta, ondorioz, tokiko komunitatearen inplikazioa garrantzitsua da, bai arazoa ondo ulertzeko, bai konponbide propioak identifikatu ahal izateko, eta bai erabakitako ekintzen eraginkortasuna bermatzeko (ibid.).
|
|
|
Taulan proposatzen den molde eraldatzailean parte hartzea aldi berean da tresna eta helburu, kontua da tresna hori erabiltzeko modua desberdina dela 2 edo 4 kasuan. Azken horretan, herriaren parte hartzeak helburu gisa esan nahi du botere ekonomiko, politiko edo kulturala ez dagoela
|
talde
edo elite konkretu baten menpe (Kaufman, 1997). Bestalde, parte hartzea eraldaketarako tresna moduan, aurretiaz baztertuta egon direnen ahotsa eta antolaketarako gaitasunak garatzeko bidea da, gehiengoak beren beharrak eta nahiak identifikatu, adierazi eta ase ditzan, arazo sozialak konpontzeko zuzenki lagunduz.
|
|
|
Lehenik, boterea sistema itxi baten barruan ondasun eskas eta finitu bat bezala ikusten duten gatazkaren ikusmoldearen teorikoak daude. Kasu honetan boterea zero batura suposatzen duen jokoa da, indibiduo edo
|
talde
batek izan dezakeen boterea ezin du beste batek aldi beran izan, batek irabazten duena besteen kontura da, eta horrexegatik banaketa gatazka gisa aurkezten da.
|
|
|
Bigarrenik, adostasunaren ikusmoldearen teorikoak daude, beraiek boterea etengabe heda daitekeela uste dute pertsonen abilezia balitz bezala, botereak gaitasun baten antza hartzen duelarik. Zentzu honetan indibiduo edo
|
talde
batek botere gehiago izateak ez du zertan beste baten kalterako izan, ez baitago hasierako botere dotazio mugaturik, eta gizarteak botere gehiago sor baitezake helburu komunak bilatu eta legitimatzen dituen heinean.
|
|
|
Helburu konkretuak lortzeko gaitasun eta abilezien garapen gisa uler dezakegu.
|
Talde
desberdinek helburu komunak bilatzen dituzten heinean etengabean handitu daiteke botere mota hau, eta, beraz, ikusmolde kontsentsuzalearekin identifika dezakegu.
|
|
|
Elkarren boterea eta barne boterea. Bi hauek lotuta egon daitezke norberaren kontzientzia hartzera zuzenduta dauden neurrian; lehenengoan,
|
talde
dinamika eta helburu bilaketa garrantzizkoa da, eta, bigarrenean, norberaren balioaren zentzua indartzea. Hauek ere ikusmolde kontsentsuzalearen baitan koka ditzakegu.
|
|
|
Zentzu berdinean Mohan eta Stokke autoreek (2000) enpoderamendu kontzeptuaren bi erabilera mota aurkezten dituzte. Egungo ikuspegi neoliberal batetik, goitik beherako estrategia batez hitz egin daiteke, instituzioak eraginkorragoak izan daitezen aurrez definituta dauden jende
|
talde
konkretuak garapen prozesuan barneratzen direlarik. Ildo horretatik, enpoderamendua buruaskiagoa izatean datza, estatuaren zerbitzuen beharra murrizteari begira, estatuaren esku hartzearen murrizketa estrategia bati jarraiki.
|
|
|
Parte hartzeko espazioak nola, nork, zergatik eta zertarako sortzen edo betetzen diren jakitea funtsezkoa da beraz. Dena den, bi espazio mota hauen arteko muga ezin da zorrotzegia izan, bien arteko desberdintasuna ez baita soilik nork betetzen dituen, baizik eta bertan adosten diren estrategiek existitzen diren botere egiturak desafiatzen dituzten ala ez (Miraftab, 2004); zentzu horretan
|
talde
berdinek barruan eta kanpoan aldi berean egotea erabaki dezakete.
|
|
|
Lehenik, Rahnema k (1993) planteatzen du ezen
|
talde
batek (agentzia emaile bat, kasu) beste talde bat (landa inguruko jende txiroak osatutako elkarte bat, adibidez) enpoderatu dezakeela pentsatzen duenean, lehenak inplizituki onartzen du bigarrenak ez duela inongo botererik, eta ez hori bakarrik, baizik eta lehenak bigarrena enpoderatua izan dadin giltza baduela. Horrek, jakina, lehena nagusitasun puntu batean uzten du, eta bigarrena mendeko.
|
|
|
Lehenik, Rahnema k (1993) planteatzen du ezen talde batek (agentzia emaile bat, kasu) beste
|
talde
bat (landa inguruko jende txiroak osatutako elkarte bat, adibidez) enpoderatu dezakeela pentsatzen duenean, lehenak inplizituki onartzen du bigarrenak ez duela inongo botererik, eta ez hori bakarrik, baizik eta lehenak bigarrena enpoderatua izan dadin giltza baduela. Horrek, jakina, lehena nagusitasun puntu batean uzten du, eta bigarrena mendeko.
|
|
|
inpaktuaren tamaina edo indarra kodearen ondorioa da eta kode bakar bat ez, kode asko ditugu eta gainera elkar joka ari diren kodeak: batzuek besteek baino maila eta balio handiagoa dute gizartean (edo gizarte
|
talde
batentzat).
|
|
|
Euskal Herrian berrikuntza edo ordezkapen onomastikoa euskarazko izenak baliatuz egin da gehienbat. Talde arteko bereizketaren logikak eta
|
talde
barneko identifikazioaren edo homogenizatzearen logikak, biek ala biek, bultzatu dute, euskalduntze onomastiko hori?. Erreferentzi taldea, bistan da, Euskal Herria izan da.
|
|
|
izena jendarteko identitate baten erreferente izatea. Izenaren bidez izendunaren
|
taldea
zein den agertzeak izen horren erabileraz eta balioaz asko esango digu. Izen batzuek izena hautatu duenaren ideologia zein den dioskute, beste batzuek erlijio fedea zein den, edo hizkuntza, edo talde etnikoa, edo nazioa, edo familia...
|
|
|
Izenaren bidez izendunaren taldea zein den agertzeak izen horren erabileraz eta balioaz asko esango digu. Izen batzuek izena hautatu duenaren ideologia zein den dioskute, beste batzuek erlijio fedea zein den, edo hizkuntza, edo
|
talde
etnikoa, edo nazioa, edo familia...
|
|
|
Izendatze kodea nolako eskuragarria den; horra gakoa. Eta badira
|
talde
kode mugatuak eta talde kode zabalak, oso mugatuak eta oso zabalak ere bai. Zer dioskute Jessica edo Yerai izenek?
|
|
|
Izendatze kodea nolako eskuragarria den; horra gakoa. Eta badira talde kode mugatuak eta
|
talde
kode zabalak, oso mugatuak eta oso zabalak ere bai. Zer dioskute Jessica edo Yerai izenek?
|
|
|
Alderdi linguistikoa alde batera utzita, gizarte zientzietan ere denetarik ikertu da: herri izenak eta izen ofizialak aurka jartzen dituzten botere harremanak, edo
|
talde
estatusaren eta norberaren izenaren arteko loturak, edo izenen modak eta tradizioak, edo izen espezializatuak, hots, lanbide eta jarduera zenbaiti lotutako izenak, edo izenak norberaren izaeran edo autoeragingarritasunaren pertzepzioan ukan dezakeen eragina...
|
|
|
Beraiek berritu eta goitik behera hedatzen zuten berrikuntza. Mendeko
|
taldeak
eta klaseak, berriz, kontserbadoreagoak eta aldagaitzagoak ziren. Ezarian boteretsuen, ondare sinbolikoak?
|
|
|
etiketatzen dute, baina aldi berean eginkizun identitarioa betetzen dute: euskal
|
talde
kategoria edo labela ezartzea.
|
|
|
Gustuak, irizpide eta arau estetikoak gizarte anizkunetan anitz badira ere, hainbat ezaugarri estetiko orokor seinalatu ahal ditugu izengintzan: izen bikoitz edo hirukoitzak murriztu dira oso, izen laburrak eta ozenak nahiago ditugu nonbait, bokal
|
talde
batzuk nonahi agertzen dira (adibidez,/ ai/ izen andana ikaragarrian topatuko dugu: Haizea, Araitz, Unai, Maider, Alaitz eta abar euskal jatorriko izenetan; Haimar, Sarai, Yeray, eta beste asko erdal jatorrikoetan;/ ier/ edo/ er/ taldeak arrakasta handia du bukaera gisa:
|
|
|
izen bikoitz edo hirukoitzak murriztu dira oso, izen laburrak eta ozenak nahiago ditugu nonbait, bokal talde batzuk nonahi agertzen dira (adibidez,/ ai/ izen andana ikaragarrian topatuko dugu: Haizea, Araitz, Unai, Maider, Alaitz eta abar euskal jatorriko izenetan; Haimar, Sarai, Yeray, eta beste asko erdal jatorrikoetan;/ ier/ edo/ er/
|
taldeak
arrakasta handia du bukaera gisa: Asier, Xabier, Oier, Iker, Maider, Ander...) Bestalde, Amaia eta Aitor izen literario eta aitzindarien arrakasta ama eta aita hitzekin duten antzari zor dakioke.
|
|
|
Aspaldian, hortaz, erakunde eta
|
talde
arau zorrotzek gobernatzen zuten izendatzea. Gaur, ostera, hainbat merkatutan zatikaturik dagoen moda objektua da izena.
|
|
|
Euskal Herrian berrikuntza edo ordezkapen onomastikoa euskarazko izenak baliatuz egin da gehienbat.
|
Talde
arteko bereizketaren logikak eta talde barneko identifikazioaren edo homogenizatzearen logikak, biek ala biek, bultzatu dute, euskalduntze onomastiko hori?. Erreferentzi taldea, bistan da, Euskal Herria izan da.
|
|
|
Talde arteko bereizketaren logikak eta talde barneko identifikazioaren edo homogenizatzearen logikak, biek ala biek, bultzatu dute, euskalduntze onomastiko hori?. Erreferentzi
|
taldea
, bistan da, Euskal Herria izan da. Euskal Herriarekiko atxikimendua erakusteko modu bizia eta erreza izan da euskal izenen hautua.
|
|
|
Ezin ahaztu ikerketa haietan Mauss (1960), Evans Pritchard (1971) edo Lévi Strauss (1964). Lan horiek izendatze praktiken eta pertsonaren
|
talde
barneko estatusaren arteko loturak aski ikertu dituzte; batez ere, izendatzearen eta pasaera erritualen artekoak (jaiotzak, helduarora pasatzeko erritualek, talde bereizi batera sartzeko errituek, ezkontzek, heriotzak berak ere, guztiek dute bataio bereizgarri bat lagun). Bestalde, izendatzea eta izendatzen duen subjektua botere harremanen eta jendarteko hierarkien erakusle dira:
|
|
|
Ezin ahaztu ikerketa haietan Mauss (1960), Evans Pritchard (1971) edo Lévi Strauss (1964). Lan horiek izendatze praktiken eta pertsonaren talde barneko estatusaren arteko loturak aski ikertu dituzte; batez ere, izendatzearen eta pasaera erritualen artekoak (jaiotzak, helduarora pasatzeko erritualek,
|
talde
bereizi batera sartzeko errituek, ezkontzek, heriotzak berak ere, guztiek dute bataio bereizgarri bat lagun). Bestalde, izendatzea eta izendatzen duen subjektua botere harremanen eta jendarteko hierarkien erakusle dira:
|
|
|
Baina aldi berean, izen batzuk hautatuz eta erabiliz, bestetzuk ahaztuz eta zokoratuz, jendeak jendartea egituratzen du, hau da, izendatzea jendartea egituratzeko jarduera bihurtzen du. Horrez gain, izendatze praktikek gizarte
|
taldeen
arteko bereizketak eta aldeak indartzen dituzte. Bourdieu k azaldu legez, talde horiek, zeinek bere habitusari jarraituz, interpretazio kode eta irizpide ezberdinak erabiliz, balio?
|
|
|
Horrez gain, izendatze praktikek gizarte taldeen arteko bereizketak eta aldeak indartzen dituzte. Bourdieu k azaldu legez,
|
talde
horiek, zeinek bere habitusari jarraituz, interpretazio kode eta irizpide ezberdinak erabiliz, balio, ezberdinak onesten dituzte.
|
|
|
Aste bi geroago, 1888.eko maiatzaren 25ean Eskualduna astekariak Donibane Lohizuneko udal kontseilu berriaren osaketa damaigu8, eta, beraz, Albert Goienetxeren izendapenaren albistea, alkate gisa. Hori dela-eta, gazte
|
talde
batek jai alaitsua antolatu zuen; zenbait gorabeheraren ostetik azken momentuan Hendaiako musikariek hartu zuten parte, Klement Hapeten ardurapean.
|
|
|
Horretarako beharrezkoa da enpresan barrena ezagutza banatu eta barreiatzeko mekanismoak garatzea: bilerak, txostenak, enpresa barneko heziketa programak, bisitak, lanpostuak txandakatzeko programak,
|
talde
multidiziplinarrak sortzea, etab.
|
|
|
d. Enpresako pertsonek eta
|
taldeek
ezagutza behin eta berriro erabiltzeko mekanismoak ezartzea9.
|
|
|
Esan liteke, oro har, ezagutzaren etsairik handienetarikoak arau eta metodo zurrunak direla, zurruntasun horrek pertsonen eta
|
taldeen
sormena eta prestutasuna itotzen baititu. Lidergo faktoreak badu zeresana ildo horretan.
|
|
|
Sozializazio prozesuak ezagutza indibiduala, norbanakoarena? ezagutza kolektibo?
|
taldearena
–bihurtzen du (bereziki garrantzitsua izanik balio eta jarreren transmisioan).
|
|
|
Diziplina anitzeko
|
taldeak
|
|
|
proposatzen du: hots,
|
talde
bizkorrak, aldakorrak, malguak, hierarkiaz haragokoak, edonon saretan eratuak12.
|
|
|
2 Lidergo faktoreak berrikuntzaren atala sustatu behar du, horretarako proiektu
|
talde
handi nahiz txikiak eratuz eta, oro har, berrikuntzan arituko diren taldeak berez berez eta libreki sortuko diren giroa bultzatuz.
|
|
|
2 Lidergo faktoreak berrikuntzaren atala sustatu behar du, horretarako proiektu talde handi nahiz txikiak eratuz eta, oro har, berrikuntzan arituko diren
|
taldeak
berez berez eta libreki sortuko diren giroa bultzatuz.
|
|
|
Proiektu
|
taldeok
sustatu behar dira ideia berriak, merkatuari so eginda edota enpresaren barnean garatutako ideia berritzaileak, lantzeko helburuarekin.
|
|
|
Proiektu horiek ez dira hierarkiaren menpekoak:
|
talde
jakin batenak dira14 Azken emaitza argi eta garbia da: antolakuntza inteligente edo adimentsua, etengabe ikasten duena.
|
|
|
14 Proiektu horietako bakoitza
|
talde
txiki bati dagokio; taldeak bere estrategia propioa lantzen du eta, laguntza behar izanez gero, enpresako beste kideengana (zuzendariengana ere bai) jotzen du, sare modura.
|
|
|
14 Proiektu horietako bakoitza talde txiki bati dagokio;
|
taldeak
bere estrategia propioa lantzen du eta, laguntza behar izanez gero, enpresako beste kideengana (zuzendariengana ere bai) jotzen du, sare modura.
|
|
|
3 Enpresako zuzendaritza
|
taldearen
(lidergo faktorearen) eginbeharrik garrantzitsuena, ziur asko, giro aproposa sortzea da talde autoantolatu eta autoarautuek egitura burokratikoen lekua har dezaten. Horretarako, ezinbestekoa da lidergo faktore eraginkor baten lana, antolakuntza kultura kudeatuko duena; printzipio, balio eta sinbolo jakin batzuekin pertsona guztien batasun kultural indartsu bat lortuko duena; eta denok partekatutako bisio batekin pertsona oro noranzko berean gidatzeko gai dena.
|
|
|
3 Enpresako zuzendaritza taldearen (lidergo faktorearen) eginbeharrik garrantzitsuena, ziur asko, giro aproposa sortzea da
|
talde
autoantolatu eta autoarautuek egitura burokratikoen lekua har dezaten. Horretarako, ezinbestekoa da lidergo faktore eraginkor baten lana, antolakuntza kultura kudeatuko duena; printzipio, balio eta sinbolo jakin batzuekin pertsona guztien batasun kultural indartsu bat lortuko duena; eta denok partekatutako bisio batekin pertsona oro noranzko berean gidatzeko gai dena.
|
|
|
(
|
Taldeak
)
|
|
|
|
TALDE
AUTOANTOLATUAK ZUZENDARITZA
|
|
|
|
TALDEA
(lidergo faktorea)
|
|
|
Hainbait ikerlan enpirikok aditzera eman dutenez, ingurunea aldakorra eta dinamikoa denean, enpresaren jatorria edo naziotasuna zein den axola gabe, enpresaren baitan
|
talde
autoantolatuen presentzia handia bada, horrek enpresaren lehiatzeko gaitasunari modu onuragarrian eta biziki eragiten dio.
|
|
|
Azaleratzen ari den antolaketa eredu berrian, enpresako zuzendaritza
|
taldeak
giro aproposa sortu behar du enpresaren baitan talde autoantolatuak behin eta berriro eratu eta garatu daitezen eta ingurunearekin harremana izan dezaten, horixe baita giltzarri nagusia kanpo zein barneko konplexutasunekin era adimentsuan tratatzeko16 Baina horrek ez dakar jarduera enpresarialaren desplazamendu edo nahasketarik; kultura indartsu batek, printzipio eta balio bateratu batzuk muinean... argitasuna eta gidaritza eskaintzen dizkie eguneroko zereginei.
|
|
|
Azaleratzen ari den antolaketa eredu berrian, enpresako zuzendaritza taldeak giro aproposa sortu behar du enpresaren baitan
|
talde
autoantolatuak behin eta berriro eratu eta garatu daitezen eta ingurunearekin harremana izan dezaten, horixe baita giltzarri nagusia kanpo zein barneko konplexutasunekin era adimentsuan tratatzeko16 Baina horrek ez dakar jarduera enpresarialaren desplazamendu edo nahasketarik; kultura indartsu batek, printzipio eta balio bateratu batzuk muinean sustraituta dauzkanak, argitasuna eta gidaritza eskaintzen dizkie eguneroko zereginei.
|
|
|
b. Zuzendaritza
|
taldearen
eztabaidak, funtsean, ideia eta proiektu estrategikoen sustapenari buruzkoak dira batez ere.
|
|
|
c. Oinarrizko unitate autogestionatu eta
|
talde
autoantolatuei dagokie ideia berriak sortu eta garatzea (eurena da ekimena), bai zeregin arrunten atalean baita berrikuntzaren atalean ere.
|
|
|
15 Autoantolaketaz mintzo gara jendeak, berez berez eta borondatez,
|
taldeak
edo koalizioak sortzen dituenean arazo bati edo ustekabeko gertaera bati aurre egiteko, ideia edo helburu batekin. Talde edo koalizio horiek berezkoa dute aldakor, mugikor eta elastikoak izatea, baita ingurumari konplexuetara egokitzeko malguak izatea ere.
|
|
|
15 Autoantolaketaz mintzo gara jendeak, berez berez eta borondatez, taldeak edo koalizioak sortzen dituenean arazo bati edo ustekabeko gertaera bati aurre egiteko, ideia edo helburu batekin.
|
Talde
edo koalizio horiek berezkoa dute aldakor, mugikor eta elastikoak izatea, baita ingurumari konplexuetara egokitzeko malguak izatea ere. Autoantolaketak ez du nahitaez hierarkia oro ezabatzen; gehienetan enpresako hierarkiak berak eskaintzen ditu beharrezkoak diren giroa, baliabideak eta asmoak, talde autoantolatuak eratu daitezen.
|
|
|
Talde edo koalizio horiek berezkoa dute aldakor, mugikor eta elastikoak izatea, baita ingurumari konplexuetara egokitzeko malguak izatea ere. Autoantolaketak ez du nahitaez hierarkia oro ezabatzen; gehienetan enpresako hierarkiak berak eskaintzen ditu beharrezkoak diren giroa, baliabideak eta asmoak,
|
talde
autoantolatuak eratu daitezen.
|
|
|
gaitasuna, motibazioa eta erantzukizuna. Heldutasun maila altu hori lortu ezean,
|
talde
autoantolaturik ez dago sortzerik, ezta komeni ere (Hersey eta Blanchard en ereduak dioen moduan).
|
|
|
d. Zuzendaritza
|
taldeak
zehazten ditu lehentasunak eta proiektuentzako baliabideen banaketa, betiere unean uneko premia eta aukeren arabera. Aukerak somatu eta gorpuztu ahala, baliabideak proiektu jakin batzuetara bideratuko dira, proiektuok aurrera eramanez aukerok ustiatzeko; hortaz, ez da aldez aurretik proiektuen lehentasun edo hierarkia planik egiten.
|
|
|
4 Prozesuen kudeaketa eta
|
talde
lanerako sistemak, pertsonen garapena indartzen eta ezagutza indibidualetik ezagutza kolektibo errentagarrirako urratsa bizkortzen dutenak.
|
|
|
5 Lidergo eraginkorra,
|
taldearen
batasun eta motibaziorako elementu katalizatzailea dena, eta taldekide guztien, bisio, bateratua, ingurunearekiko elkarreragina eta berrikuntza zein etengabeko aldaketa sustatzen dituena.
|
|
|
|
TALDEAK
ETA PROZESUAK
|
|
|
Nire iritziz, kalitateari lotutako tresna eta teknika batzuek goraldi eta beheraldi nabarmenak izan dituzte, aipatu modekin argi eta garbi erlazionatu daitezkeenak. Kalitate zirkuluek, adibidez, oihartzun handia izan zuten laurogeiko hamarkadaren erdialde eta bukaera aldera; gaur egun ez dira aintzat hartzen, baina, kalitatea hobetzeko
|
taldeak
ez al dira, hein handi batean, kalitate zirkuluak. Batzuek esango dute ez direla gauza bera, baina nire ustez oso antzeko egiturak dira, neurri handian.
|
|
|
Nire iritziz, kudeaketa kontzeptuak ez dira modu mimetikoan ezarri behar, kudeaketa modei jarraitzeagatik edo interes
|
taldeen
presioagatik. Aitzitik, enpresak hobetzeko ikuspegi pragmatiko eta inkrementala behar da, kudeaketa jarduerak egoera eta toki bakoitzeko arau kultural eta muga ekonomiko eta sozialetara egokitu behar dira.
|
|
|
235 lagun geratzen zaizkigu. Non hil ziren argitzen ez bada ere, (Urduñan hildako soldadu baten kasuan bakarrik aipatzen da non hil zen), logikoa da pentsatzea Legutio inguruan hil zirela; 29 marokoarrez gain29, askoren kasuan gainera, Flandes, España, San Marcial edota Bailén
|
taldeetakoak
zirela zehazten baitu liburuak. Gasteizko Seminarioan instalatutako odol ospitaleak, bestetik, gainezka egin zuen (urtarrilean zenbait zauritu hil egin ziren) eta autoritate militarrek instalazioen ahalmena handitzea eskatu zuten eta 1.200 ohe ezartzera heldu ziren (Saenz Del Castillo, 2005:
|
|
|
40 Abenduan berrantolatu zen Osasun Zerbitzua batailoi bakoitzak zituen mediku
|
taldeez gain
, higiene dispensarioak sortu ziren. (Muñoz Rivero, 1996).
|
|
|
Euskal Armada batailoetan antolatuta egoteak, goi mailako loturak alboratuz, ez zuen asko lagundu, erasotzen ari ziren
|
taldeen arteko
komunikazioa eragotzi baitzuen (Amilibia, 1977: 116).
|
|
|
Gudarien esperientzia falta ere elementu garrantzitsua izan zen, Legutio izan zelako beraien lehen eta azkeneko eraso garrantzitsua. San Juan komandanteak azpimarratu zuenez, ez da nahikoa plantilla batzuk osatzea eta gizonak
|
taldeetan
biltzea armada bat edukitzeko. Armada prestatu egin behar zen eta ekintza txikietan erabili boluntarioak, eta derrigorrez joandakoak, benetako soldadu bihurtzeko.
|
|
|
58). Behe mailako ofizial eta ofizialorde askok inongo prestakuntza militarrik ez izatea, eta
|
talde
horiek dira, hain zuzen, armada ororen bizkarrezurra, ere horren ondorio zen. Espainiako kuota sistemak (ordaintzea soldaduska laburra egiteko) eragotzi egiten zuen klase ertaineko gazteak konplementoko ofizial eta ofizialorde izatea (Beldarrain dugu salbuespen eskasetako bat).
|
|
|
Espainiako kuota sistemak (ordaintzea soldaduska laburra egiteko) eragotzi egiten zuen klase ertaineko gazteak konplementoko ofizial eta ofizialorde izatea (Beldarrain dugu salbuespen eskasetako bat). Esperientziadun sarjenturik gabe, soldadu arruntak ez dira
|
talde
bat osatzeko gai, eta hiltegirako okela bilakatzen dira.
|
|
|
Bide horretan, nabarmena da Euskal Armadari buruzko lan guztiek duten hutsuneetako bat: 1936ko urriaren 16an Jaurlaritzaren Guda Zaingoak 1932, 1933, 1934 eta 1935eko kinten mobilizazioa agindu zuenean hirurogeita hamabi orduko epea ezarriz, sailaren esku utzi zen gudariak zein guda
|
taldetara
joango ziren. Praktikan, ordea, deitutako gazteek, nahi izan zuten ideologietako batailoetan integratu ziren.
|
|
|
Egia da Mola jeneralak Madril utzi eta Burgosera etorri zela, baina bera bakarrik, eta ez dirudi Solchaga k eskatutako laguntza Espainiako hiriburua inguratzen zuten tropetatik sortu zenik. Madril hartzea zen matxinatuen helburu nagusia eta bertan erabili zuten beren armadaren
|
talderik
onenak.
|
|
|
Legutioko Guardia Zibilaren koartelaren ondoan dago karlistek jarritako oroigarria, baina horrek 1937ko martxoko erasoaldia du erreferentzia nagusia63 Galtzaileek jarrera desberdinak izan zituzten. Nik dakidala, ezkerreko
|
taldeek
(anarkistek, komunistek, sozialistek edo errepublikazaleek) ez dute inoiz ospatu Legutioko erasoaldiaren urteurrenik. Bi arrazoi daude, nire ustez, jarrera hori ulertzeko.
|
|
|
Bi arrazoi daude, nire ustez, jarrera hori ulertzeko. Lehena, gerran eta gerraostean jasotako errepresioak asko ahuldu zituela
|
talde
horiek, bai kide kopuruari dagokionez (bizirik geratu ziren asko gainera ez ziren itzuli Euskal Herrira), baita erakundeen sendotasunari dagokionez ere. Frankoren heriotzaren ondoren indartsu atera ziren sozialistek eta komunistek ez zuten gerra gogoratzeko asmorik, trantsizio politikoak eskatzen omen zuen adiskidetze politikaren ondorioz.
|
|
|
Abertzaleen kasuan, jarrera desberdina izan zen, ez hainbeste biktima papera aldarrikatu nahi zutelako, zenbait egilek ikerketa gutxi eginda arinkeriaz esaten duten moduan64, baizik eta gerra ostean egitura sendoagoak mantendu zituztelako eta gerrako urteek pisu nabarmena izan zutelako egituratze horretan65 Legutiori dagokionez, jeltzale
|
talde
batek 1964 inguruan hilarri bat jarri zuen Larragotiko basoan erasoaldian hildakoen alde, «Ire azkatasunaren alde jiarduen 1936 1937» esaldiarekin eta mezak ospatu zituzten isilean hurrengo urteetan. Franco hil ondoren Itxarkundia batailoiko jeltzaleak 1977ko urrian bertan bildu ziren eta beste hilarri bat jarri zuten gerra ostean eraikitako urtegiaren ondoan.
|
|
|
Era horretan, uztailaren 20an Gasteizi eraso egiteko, militarrez, asalto guardiez eta milizianoz osatuta eta Vidal Munarriz teniente koronelaren aginduetara zegoen zutabea antolatu zen.
|
Talde
hori uztailaren 24an heldu zen Legutiora, eta topo egin zuten bertara heldu berriak ziren tropa nazionalekin. Zauriturik utzi ez zuen tiroketa luze baten ondoren, errepublikazaleak Otxandion eta Ubidean babestu ziren eta matxinatuak Gasteizen.
|
|
|
Edonola ere, Burgoseko San Marcial errejimentuko historialean emandako datuen arabera,
|
talde
horretako konpainia bat baino gehiago aritu ziren euskal frontean borrokan. Irailaren 20an 2 batailoiak Eskoriatza inguruan hartu zituen posizioak, ziur aski Alonso Vega-ren agintepean; urriaren 5ean 4 batailoiko hiru konpainia Legutiora abiatu ziren.
|
|
|
Horren guztiaren inplikazioetako bat da gentrifikazio prozesuak bizi dituzten auzoetan gertatutako giza taldeen mugimendua. Hau da, auzo deprimituan bizi ziren klase baxuak eta gizarte egoera ahuleko
|
taldeak
bertatik desplazatuak izango dira, eta horien ordez klase altuagoko jendearen trasbasea egingo da. Prozesu hauen adierazgarri lokala, Bilboko kasuan, Bilbao la Vieja auzoan aurki dezakegu18.
|
|
|
Artikulu honetan Etxebarriko eta Bolibarko hizkeretan gertatzen ari den hizkuntza bariazioa neurtu nahi da. EUDIA ikerketa
|
taldeak
esku artean duen Euskal atlas sozio geolinguistikoa3 da beronen sorleku eta arrazoia4 EHHA deritzon proiektua5 du aitzindari. Proiektu hori Euskal Herri osoan gauzatzen ari bada ere, artikulu honetan aipaturiko herri bietara mugatuko gara.
|
|
|
Aurrekoetxeak eginiko ikerketen ondorioek erakusten dute nolako eragina duten estandarrek hizkera jakin batzuetan. EUDIA ikerketa
|
taldearen
proiektuan aztertu nahi dena ere hori da, baina euskal eremu guztia aintzat harturik, hau da, estandarraren zantzuak hain nabari eta indartsuak ote diren Euskal Herriko gainerako herrietan ere. Euskararen atlas soziolinguistiko dialektologikoa ikerketa proiektuaren atal bat da, beraz, ikerketa artikulu hau, aztertzen ditugun herri bietara mugatuko dena.
|
|
|
Euskararen atlas sozio geolinguistikoa deritzo EUDIA ikerketa
|
taldea
Euskal Herrian egiten ari den ikerketa proiektuari. Proiektu horrek aldagarritasun geolinguistikoaz gain aldagarritasun soziolinguistikoa ere aztertzen du, horrela, azken berrogeita hamar urteetan hizkera bakoitzaren aldagarritasuna, hizkuntza estandarrak gure euskalkietan izan duen eragina zenbaterainokoa izan den neurtuko da, eta berdintze joera bizia edo motela den adieraziko digu.
|
|
|
Emigratzearen oinarrizko arrazoia ekonomikoa da latinoamerikarrentzat, hala ere, familiarekin berriro biltzea bigarren motibazioa da beraientzat. Magrebeko eta Ekialdeko Europako emakume
|
taldeetan
, bi motibazio nagusi daude, alde batetik ekonomikoa, eta bestetik, familiarra. Emakumeen artean, prestakuntza, babes politikoa edo bestelako arrazoiak, gutxitan agertzen dira, X2 (8)= 47,40; p= 0,000.
|
|
|
Hiru jatorrietako
|
taldeetan
oso antzekoa da harreman maila, bai hemen dauden herrikideekin, bai beren herrialdean daudenekin, baita bertakoekin ere. Beren herriko pertsonekin harreman maila, gutxi ertaina?
|
|
|
Gregorio-k (1997) bi konzeptu deskribatuz,
|
talde
domestikoa eta gizarte sareak, migrazioa azaldu eta genero ikuspuntua barneratzen duen eredu bat proposatzen du. Lehenengo kontzeptuarekin ikusarazi nahi du, bai gizonek eta bai emakumeek, familiaren iraupena segurtatzen dutela, eta horren ondorioz, edozein pertsona izan daitekeela hautagai etorkina izateko eta taldearen beharrak asebetetzeko.
|
|
|
Gregorio-k (1997) bi konzeptu deskribatuz, talde domestikoa eta gizarte sareak, migrazioa azaldu eta genero ikuspuntua barneratzen duen eredu bat proposatzen du. Lehenengo kontzeptuarekin ikusarazi nahi du, bai gizonek eta bai emakumeek, familiaren iraupena segurtatzen dutela, eta horren ondorioz, edozein pertsona izan daitekeela hautagai etorkina izateko eta
|
taldearen
beharrak asebetetzeko. Bestaldetik gizarte sareak jatorrizko herrialdean dauden pertsona ezagunek eta jomuga den gizartean daudenek osatzen dituzte, eta etorkinek duten babesa irudikatzen dute.
|
|
|
Bestaldetik gizarte sareak jatorrizko herrialdean dauden pertsona ezagunek eta jomuga den gizartean daudenek osatzen dituzte, eta etorkinek duten babesa irudikatzen dute.
|
Talde
horien laguntza eta ezaugarriak erabakigarriak izaten dira etorkin bihurtzen den gizona edo emakumea aukeratzeko.
|
|
|
Immigrazioa gertatzen denean, bi
|
taldeko
emakumeak etxeak mantentzeaz arduratzen dira jatorrizko gizartean, baina gauzak aldatzen dira jomuga den herrialdera ailegatzen direnean. Latinoamerikan, emakumearen rola ezinbestekoa da eta leku-aldaketarekin garrantzi hori mantendu edota areagotzen da.
|