|
2008
|
|
|
Lehen aldiz, gainerako artistekin zituen zorrak alde batera uzten ditu eta bere ibilbidea garbi definitzen hasten da. Figura para regreso de la muerte eta Coreano lanen kasuan, giza figuraren erdian hutsune bat zabaltzen da, gorputzak sakrifikatu eta tripak husteko helburuarekin eginiko zauri
|
handi
bat balitz bezala, eta horri esker kanpoko espazioa eskulturaren osagai izaten hasten da. Horretarako materia kentzea da lehen pausoa, lehen beterik zegoena husten hastea, horrela eskultura osatzen duten formez gain, inguruko espazioak ere garrantzia hartzen baitu.
|
|
|
Oso haur nintzela Orion nire aitonak hondartzara eraman ohi gintuen pasioan. Izugarrizko erakarpena sentitzen nuen barneko zatian zeuden zulo
|
handi
batzuen aldetik. Haietako batean ezkutatu ohi nintzen, etzanda, nire gainean geratzen zen ortziko espazio handi bakarra begiratzen, nire inguruan zegoen guztia galtzen zen bitartean.
|
|
|
Izugarrizko erakarpena sentitzen nuen barneko zatian zeuden zulo handi batzuen aldetik. Haietako batean ezkutatu ohi nintzen, etzanda, nire gainean geratzen zen ortziko espazio
|
handi
bakarra begiratzen, nire inguruan zegoen guztia galtzen zen bitartean. Oso oso babesturik sentitzen nintzen.
|
|
|
Haurretako nire esperientzia hondartzako zulo horretan, zuek ere oso antzeko uneak biziko zenituzten? nire ezerez txikitik ihes egiteko, salbamen desioz sartzen nintzen ortziko ezerez
|
handira
ihes egiteko bidaia batena zen. Haurraren deserosotasun edo larritasun horretan guk gizaki guztiok definitzen [ditugun] eta nolabait filosofia, erlijioa eta arte diren salbamen izpiritualeko hiru bide hauetako batera hurbiltzen gaituen existentziaren sentimen tragikoa esnatzen da jada.
|
|
|
liburu eskultura bat baita. Beste era batean azaltzearren, eskuetan hartu eta irakur daitekeen kollage
|
handi
bat dela esan genezake, berak egiten zituen kollage eskultura horietako bat bezalakoxea1.
|
|
|
Horren erruduna liburuaren konposizio bera da: 3 atal
|
handi
ditu, eta atal bakoitza jatorri askotako idatziez osatzen da, gehienak 1959 eta 1962 urteen bitartean Irungo El Bidasoa aldizkarian argitaratuak5 Konposaketa hau linealtasuna apurtzeko nahiko ez balitz, Oteizak, liburuaren hasieran eta Julio Cortazarrek bere zenbait liburutan egiten duen bezala, liburuaren lau irakurketa mota proposatzen dizkigu, lau ibilbide ezberdin, irakurlearen interesen edo ... 427) 6.
|
|
|
Jakina denez, Quousque tandem?! liburuak euskal kulturaren azken 40 urteetako zati garrantzitsu bat mugatzen du, argitaratu bezain laster arrakasta eta eragin
|
handia
lortu zuena. Lehenengo argitalpena 1963an egin zen, eta hurrengo urteetan 5 edizio berri izan zituen7 Frankismoaren garai ilun haietan zentsura pasatu behar izaten zuten liburuek.
|
|
|
11 Galdera hori erantzuteko orduan, Brancusi errumaniar artista
|
handiaren
kasua lagungarri suerta dakiguke: nahiz eta urte askotan Parisen bizi izan, beti bere, errumaniar nekazari?
|
|
|
Uruguaiko zenbait biztanle, auzitegietan aurkeztutako lan eta erresidentzia baimenengatiko demandetan, lehenengoz, Estatuaren ondarezko erantzukizuna eskatzen hasiko ziren, beraien baimenak Gobernuak ukatu ondoren auzitegietan aldeko sententziak lortuz gero, kalte ordainak jaso nahian7 Ikuspegi praktiko batetik aztertuta, hori gatazkaren behin betiko ebazpenaren aldeko presio elementu berri gisa eratuko da. Modu horretan, bai Espainiako bai Uruguaiko autoritateen geroz eta ardura eza
|
handiago
horri aurre eginez.
|
|
|
Aurreikuspen honek gertutasun
|
handia
du auzitegiek etengabe erreferentzia egiten dioten Vienako Hitzarmenaren 30.3 artikuluan jasotakoarekin, diferentzia nabarmen batekin: kasu honetan aldeen borondatearen aurrean aurkitzen garela eta ez tratatuetatik kanpo ekartzen dugun arau baten aurrean.
|
|
|
Zentzu horretan komeni da argitzea Vienako Hitzarmenaren 13 artikuluak jasotzen duenari begira, Nota Elkartrukea Estatuen borondatea plazaratzeko instrumentu juridikotzat jotzen dela eta, ondorioz, tratatuen oinordetza terminoetan hitz egitea onargarri bihurtzen dela. Instrumentu horretan jasotakoak eta lan honetan egitateetan islatuta geratu denak ez bide diote uzten zirrikitu
|
handirik
Uruguaiko herritar bati bisaturik gabe Espainian sartzeko momentuan; izan ere, bertan jasotzen den moduan, bakarrik laurogeita hamar egunetik beherako sarreretan edota langileria diplomatikoaren kasuetan baimen hau ez da galdatuko. Horri atzerritartasun legeriari blokean egindako igorpena gehitzen badiogu, horrek ondorioztatzera garamatza ezen, nahi bai, baina zaila dela bi instrumentu horien arteko interpretazio bateragarria topatzea eta, beraz, arlo honi dagokionez, 1870eko Tratatuaren 8 artikulua litzatekeela aplikatu bateraezintasun horiek direla eta.
|
|
|
1992ko Tratatu Orokorrak Auzitegi Gorenaren lehenengo sententzia eman zen garai hartan dagoeneko ia hamar urteko biziraupena zuela, hau da, hamar urte lehenago sinatutakoa zela. Egun, hau ikusita garbi dago zein esfortzu
|
handia
aurreztu ahal izango zuen espainiar jurisprudentziak Auzitegi Gorenak bere momentuan, zegokion moduan, bere lana kontu handiagoz egin izan balu. Are gehiago, Uruguaiko hainbat etorkinen zenbat sufrimendu aurreztu ahal izango zituen.
|
|
|
1992ko Tratatu Orokorrak Auzitegi Gorenaren lehenengo sententzia eman zen garai hartan dagoeneko ia hamar urteko biziraupena zuela, hau da, hamar urte lehenago sinatutakoa zela. Egun, hau ikusita garbi dago zein esfortzu handia aurreztu ahal izango zuen espainiar jurisprudentziak Auzitegi Gorenak bere momentuan, zegokion moduan, bere lana kontu
|
handiagoz
egin izan balu. Are gehiago, Uruguaiko hainbat etorkinen zenbat sufrimendu aurreztu ahal izango zituen.
|
|
|
Gainera, auzitegiak berak termino horiei inolako edukirik eman gabe, bere erabakia juridikoki kontrolatzeko bide orori ateak ixten dizkie. Oraingoan Auzitegi Gorenak kasu honen atzetik dauden arazo gatazkatsuei aurre ez egiteko motiboen atzetik dagoenaren inguruko dudak/ susmoak, berriz ere, sententzien koherentzia printzipioaren eta eskuak garbitu nahi izanaren artean mantenduko dira, azken honen alde egiteko arrazoi
|
handiagoak
badaude ere.
|
|
|
Egitateetan aipatu moduan, arlo politikoan aurrera eraman diren ekimenek aditzera ematen dutenez, benetako ardurarik ezin da ondorioztatu bertatik. Harritzekoa bada ere, ekimen legegile hauek kopuru
|
handiago
batean izan dira Espainiako Kongresuan, non modu errepikatu batean gobernuaren atentziora gai hau ekarri den16 Uruguaiko barne ordenamenduan, berriz, jarrera pasibo honek biztanleen aldetik kritikak sortu baditu ere, ekimen nabarmenik ez da gertatu eta horren adierazle garbia dugu 1992ko Tratatu Orokorrak jasotzen duen Goi Mailako Komisioaren bileran Auzitegi Gorenaren sententziaren zain geratzek... Jarrera hori ulergarri egingo lukeen arrazoi bakarra Uruguaiko herritarren aldeko sententzia jasoz gero Espainiako Administrazioa lotuta geratuko litzatekeelako ideiatik etor daiteke, baina ez dirudi hori izan denik Uruguaiko Gobernua horretara mugitu duen arrazoia.
|
|
|
Argazkiaren ahozko deskribapena egitea eskatu zaie aurrena. Horretarako, leku adizlagunak erabiltzeko aukera
|
handia
ematen duen argazki bat aurkeztu diegu. Bideoz grabatu dugu banaka egindako deskribapena.
|
|
|
Ondorio orokor bezala aipa liteke, ikasleen artean aldeak dauden arren, oro har, maila ona eman dutela euskarazko nahiz gaztelaniazko probetan. Ingelesezkoetan, berriz, zer hobetu
|
handia
dute, maila benetan apala baitute. Hizkuntza ezberdinetako mailen artean korrelazioa dago; hots, euskaraz maila ona duenak, gaztelaniaz eta, neurri batean, ingelesez ere erakusten du maila hori.
|
|
|
Gaitasun komunikatiboaren osagaien artean alde
|
handiak
daude balorazioa egiteko orduan. Gaitasun soziokulturalean, batez ere, nahiz diskurtso gaitasunean, hutsegite dezente aurkituko ditugu.
|
|
|
Hizkuntza horretako probetan oso modu apalean adierazi dute asmo komunikatiboa. Horrela, zailtasun
|
handiak
dituzte ikasleek, deskribatuz nahiz kontatuz, hartzaileari informazioa emateko eta hartzailea eragiteko.
|
|
|
Atalak aipatzen ote diren aztertzeaz batera, bestelako kontuak ere begiratu ditugu eta bigarren horietan gabezia
|
handiagoak
aurkitu ditugu. Atalak autonomoak egiten, horiek formalki bereizten, atalen artean topikoaren progresioa egokitzen eta 1 eta 2 mailako ideiak hierarkizatzen zailtasun handiagoak erakutsi dituzte gaztetxoen lanek.
|
|
|
Atalak aipatzen ote diren aztertzeaz batera, bestelako kontuak ere begiratu ditugu eta bigarren horietan gabezia handiagoak aurkitu ditugu. Atalak autonomoak egiten, horiek formalki bereizten, atalen artean topikoaren progresioa egokitzen eta 1 eta 2 mailako ideiak hierarkizatzen zailtasun
|
handiagoak
erakutsi dituzte gaztetxoen lanek.
|
|
|
Ingelesezko ariketetan asko jaisten da gazteen gaitasuna. Izan ere, nola eskema formalari jarraitzen hala ideien hurrenkera eta hierarkia ematen zailtasun
|
handiagoak
dituzte. Atalak ezabatu eta lekuz aldatzen dituzte eta antolaketa ezaren poderioz, ideien hurrenkerak baino ez diren lan sintetikoegiak ekoitzi dituzte.
|
|
|
Termino egokiak erabili diren arren, batzuetan horiek aukeratzeko ezintasuna agerian jarri dute ikasleek, metatze ariketa ondorioztatzen delarik. Argazki nahiz komikiarekiko autonomia falta
|
handia
da, handiagoa gaztelaniazko ahozko ariketan. Hitz teknikoen erabilera, kontzeptualizazioa testu onenetan baino ez da agertzen, proportzioa zertxobait igotzen da IDAZ 2 ariketan, bertan jorratzen den eremu semantikoa hurbilagoa baitute ikasleek.
|
|
|
Akats morfologikoen zein ortografikoen kopurua ere azpimarragarria iruditzen zaigu, hiru hizkuntzetan, gainera. Lexikoan ez da garbizalekeriarik ageri, hizkuntzen arteko elkarreragina
|
handia
da arlo horretan.
|
|
|
Lehen hizkuntzak hizkuntza gaitasunean eragiten du soilik. Lehen hizkuntzaren eragina
|
handia
da hizkuntza gaitasunean. Euskarazko ariketetan gaztelania lehen hizkuntza dutenek lan kaskarragoak ekoitzi dituzte arlo jakinei dagokienez:
|
|
|
Nabarmentzekoa da hiru ikasturte gehiagotan ingelesa ikasten aritutakoek, beste taldekoek baino emaitza okerragoak lortu dituztela. Hala ere, aldagai indibidualek pisu
|
handia
dute beste hizkuntzetako emaitzei begiratuz gero, askotan emaitza kaskarragoa lortzen baitute 5 urterekin hasitakoek. Ikus dezagun aldagai honen eragina gaitasun komunikatiboa osatzen duten gaitasun ezberdinetan:
|
|
|
batetik, 8 urterekin hasitakoak hobeak gertatu direla IDAZ 4 testuan egokitasun estilistikoari dagokionez. Bestetik, 5 urterekin hasitakoek gaztelaniazko IDAZ 2 probetan, hartzaileari formalki zuzentzeko agertu duten ezintasun
|
handiagoa
. Azken datu horrek, 5 urterekin hasitakoen multzoa osatzen dutenen maila eskasagoa erakus dezake.
|
|
|
8 urterekin hasitakoek besteek esandakoa bereganatzeko markatzaile gehiago, diskurtsoera txertaketa
|
handiagoa
eta kausalitatea adierazteko markatzaile gehiago erabili dituzte. Orain arte esandakoa euskarazko zein gaztelaniazko lanetan errepikatzen da.
|
|
|
Aditzari erreparatuta, 5 urterekin hasitakoek narrazioaren ezaugarria den adizki burutua desegoki eman dute euskaraz (MINTZA 1); gainera, beharrizana bortitzago adierazi dute gaztelaniazko argudiozko eskutitzetan eta baita euskarazko rol jokoetan ere (MINTZA 2). Ingelesezko ariketetan okerragoak izan dira talde honetakoak, beste hizkuntzen eragin
|
handiagoa
izateaz gain, jokatu gabeko aditzen bitartez esaldi benetan traketsak osatu baitituzte. 8 urterekin hasitakoen taldekoei buruz honako alderdiak azpimarratu genituzke:
|
|
|
Aldea oso
|
handia
ez den arren, ingelesaren aldagaian badira ezberdintasunak. Euskarazko ariketetan estrategia gutxiago erabiltzen dituzte 5 urterekin hasitako multzokoek.
|
|
|
Horiek, gainera, ingelesez laguntza eskeak eta zerbait saihesteko edo murrizteko estrategia gehiago darabiltzate. 8 urterekin hasitakoen multzokoek autonomia
|
handiagoa
erakusten dute aukeratzen dituzten estrategiei erreparatuta, automonitoretzeko gehiago erabiltzen baitituzte bai gaztelaniaz bai ingelesez ere.
|
|
|
Termino egokiak erabili diren arren, batzuetan horiek aukeratzeko ezintasuna agerian jarri dute ikasleek, metatze ariketa ondorioztatzen delarik. Argazki nahiz komikiarekiko autonomia falta handia da,
|
handiagoa
gaztelaniazko ahozko ariketan. Hitz teknikoen erabilera, kontzeptualizazioa testu onenetan baino ez da agertzen, proportzioa zertxobait igotzen da IDAZ 2 ariketan, bertan jorratzen den eremu semantikoa hurbilagoa baitute ikasleek.
|
|
|
Azaldutako guztiari, hizkuntza gaitasuna gaindituz ekiteko erronkari heldu diogu. Izan ere, gaitasun komunikatiboaren azterketak gero eta oihartzun
|
handiagoa
duen arren pedagogiaren aldetik, ez da gauza bera gertatzen jarraipen lan eta balorazioarekin. Horregatik, gure lanaren ekarpen nagusia aztergaiaren lanketa bera da, hots, gaitasun komunikatiboaren azterketa.
|
|
|
komunitate edo giza taldeen garapeneko parte hartzeak balio dezake, batetik, komunitate edo giza talde horiek aldaketa barik dirauen sisteman barneratzeko (bazterketa sortzaile den sisteman, hain zuzen), edo balio dezake, bestetik, gizartea eraldatzeko eta subjektu horien enpoderamendurako. Berezko anbiguotasun hori dela eta, azpimarratu nahiko nuke parte hartzearen formak eta helburuak hein
|
handi
batean baldintzatuko dituen erreferente ideologikoa kontuan hartzearen garrantzia, parte hartzearen definizio positibo berak erreferente normatibo bat eskatzen baitu (Dubois, 2000).
|
|
|
Definizioan parte hartzearen garrantzia zuzenean antzematen ez bada ere, garapen jasangarriaren inguruko nazioarteko hitzarmen askotan arreta eskaintzen zaio, bereziki ingurumenaren babesa inplikatzen duten helburuak lortzeko estrategiak inplementatzeko garrantzitsua delako hainbat puntu kritikotan pertsona eta talde ororen inplikazioa. Batetik ingurumenaren jasangarritasunak exijitzen dituen eraldaketengatik dator kezka, zeren egungo eredu nagusitik eredu jasangarri batera iragateak eraldaketa ekonomiko, politiko instituzional eta kultural
|
handiak
eragingo bailituzke eta, beraz, bide hori, botere publikoen eta gizartearen interes anitzen arteko birdoiketa etengabea eta ikasketa prozesu jarraitua izango litzateke, zeina aktore ezberdinen parte hartzearen bidez gauzatu ezean, ezinezkoa litzatekeen (Font eta Subirats, 2001). Bestetik, ildo beretik baina egiturazko taldeen arteko harremanetan bainoago jarrera mikroetan zentraturik, Olaizola eta Álvarez-ek (2003) diote ezen mundu jasangarri batek egungo eredu nagusian kokatzen den pertsona bakoitzaren aldaketa eskatzen duela, ostera produkzio eta kontsumo ereduak alda daitezen; horrek balio aldaketa dakar eta, beraz, herritarren inplikazioa eta parte hartzea premiazkoa da bizitza ereduak aldatu ahal izateko.
|
|
|
Eredu eraldatzaile bat lortzeko lehenengo pausoa erreferente arauemaile eraldatzaile bat finkatzea litzateke, eta horretarako proposatzen da giza garapen, garapen jasangarri eta enpoderamenduaren teorien hainbat elementutan oinarritzea. Ondoren, testuaren zati
|
handienak
izaera hori beteko lukeen parte hartzearen ezaugarriak identifikatzeari ekingo dio: parte hartzea bitarteko edo helburu gisa ikustea; botere eta enpoderamenduaren natura eta inplikazioak; parte hartzeko espazioak eta eskalak; autogestio maila; prozesu parte hartzaileetako eredu erabakitzaileen forma; parte hartzearen edukiak eta denborak; subjektu parte hartzaileak; eta azkenik, prozesu horien emaitzak eta eraginkortasun maila.
|
|
|
Izenek efektua dute: zenbat eta nabarmenagoak, orduan eta efektu
|
handiagoa
, zenbat eta arrotzagoak edo ohiko izenetatik urrunagoak izan, orduan eta efektu handiagoa. Baina efektu hori positiboa edo negatiboa izan daiteke, estimua edo arbuioa, atxikimendua edo mespretxua...
|
|
|
Izenek efektua dute: zenbat eta nabarmenagoak, orduan eta efektu handiagoa, zenbat eta arrotzagoak edo ohiko izenetatik urrunagoak izan, orduan eta efektu
|
handiagoa
. Baina efektu hori positiboa edo negatiboa izan daiteke, estimua edo arbuioa, atxikimendua edo mespretxua...
|
|
|
Juan eta Beckham. Lehendabizikoa efektu
|
handirik gabeko
izena da, batere inpakturik ez duena; izan ere, joera soziokultural nagusiek naturalizatu eta normaldu baitute. Bigarrena, ordea, inpaktu handikoa da, nabarmena bezain ezaguna:
|
|
|
Lehendabizikoa efektu handirik gabeko izena da, batere inpakturik ez duena; izan ere, joera soziokultural nagusiek naturalizatu eta normaldu baitute. Bigarrena, ordea, inpaktu
|
handikoa
da, nabarmena bezain ezaguna: guztiok dakigu zein diren izenaren konnotazio positiboak eta negatiboak (gizon gaztea, ederra, aberatsa, ospetsua...) Ez da inolako ahalegin berezirik egin behar, ez lan kognitibo nekezik, izen hori jarri dutenen asmoa zein izan den antzemateko.
|
|
|
Bestaldetik, gastu
|
handiko
bi izen: Diana eta Belisana.
|
|
|
Diana eta Belisana. Biek hartzen dute zentzua eta balioa kode mugatu batetik, inbertsio
|
handia
eskatzen digun kode batetik. Kasu bietan izenaren zentzua eta balioa azalduko digun kodea lortzeko kultura bereziz eta gaitasun hermeneutikoz jantzi behar dugu geure burua.
|
|
|
Diana, esaterako, ilargi jainkosaren izena da, jainkosa ehiztariaren izena, Ama Jainkosa baten gurtzeari buruzko konnotazio mitikoak dakartzan izena. Belisana izen zelta da, haren kutsu arkaiko eta etnikoari esker balio sinboliko
|
handia
du. Baina, bistan da, Diana Lady Di haren izen ezaguna da eta bada ere izen arrunt askoa eta ondo hedatua.
|
|
|
Bestela, pentsatuko dugu izen arrunt eta pop kulturaren emaria dela. Belisanaren kasua bestelakoa da, argi dago inpaktu
|
handia
duela, eta inpaktu hori nahita bilatua dela: jendea harrituko du eta, askotan ere, jakin mina piztuko:
|
|
|
Hedatuaz eta zabalduaz, indarra gal dezakete: zenbat eta arrakasta
|
handiagoa
izen hautaketetan, orduan eta inpaktu gutxiago eragingo eta orduan eta urrunago egongo dira jatorrizko erreferentzia eta zentzuetatik. Horrela bada, Belisana Diana bezain arrunta bilaka daiteke.
|
|
|
inpaktuaren tamaina edo indarra kodearen ondorioa da eta kode bakar bat ez, kode asko ditugu eta gainera elkar joka ari diren kodeak: batzuek besteek baino maila eta balio
|
handiagoa
dute gizartean (edo gizarte talde batentzat).
|
|
|
Azken kasu horretan herri askoren izenak sartu zituen Satrustegik, Andra Mari famaturik edo bat ere ez zuten herriak izanik ere (ezagun da Ainhoa herriak ez duela izan izen bereko Andra Maririk, bai ostera herri gaineko muino batean dagoen Arantzazu izeneko ermitak, baina Satrustegik ez zuen arazorik izan Ainhoa proposatzeko eta izenak izugarrizko hedapena izan du harrezkero). Esan bezala, Satrustegiren lanak irauli egin zuen euskal izendegia eta
|
handik
geroko euskal izengintza osoa.
|
|
|
Zelan jakin Egieder emakume ala gizona den? Galdera horri funts
|
handiagoko
galdera batez erantzun genioke: zer garrantzi du gizona ala emakumea den jakiteak?
|
|
|
Izendapen originalak: izen bereiziak, pertsonalak, inpaktu
|
handikoak
(esanguratsuak, harrigarriak) baina merkeak (prezio sinboliko gutxikoak: izen hautuaren asmoa aise antzemateko modukoak).
|
|
|
Ez dugu zenbaki hori hautatzen, ez du inongo balio sozialik, ez jendarteko truke baliorik, ez jendarteko balio sinbolikorik. Pertsona izenek, ostera, karga
|
handia
daramate soinean: karga afektiboa dute aski, konnotazio oparo, zentzu ezagun edo antzemandako asko, erreferentzia inplizitu franko... eta balioa dute, eta esanahia.
|
|
|
Kasu horietan izendatze jarduera, jarduera praktiko hutsa? da, gogoetarik gabekoa (hala ere, izendatze jarduerek gero eta gogoeta
|
handiagoa
eskatzen dute).
|
|
|
izen bikoitz edo hirukoitzak murriztu dira oso, izen laburrak eta ozenak nahiago ditugu nonbait, bokal talde batzuk nonahi agertzen dira (adibidez,/ ai/ izen andana ikaragarrian topatuko dugu: Haizea, Araitz, Unai, Maider, Alaitz eta abar euskal jatorriko izenetan; Haimar, Sarai, Yeray, eta beste asko erdal jatorrikoetan;/ ier/ edo/ er/ taldeak arrakasta
|
handia
du bukaera gisa: Asier, Xabier, Oier, Iker, Maider, Ander...) Bestalde, Amaia eta Aitor izen literario eta aitzindarien arrakasta ama eta aita hitzekin duten antzari zor dakioke.
|
|
|
balioesten duen teoria orokor bat ere. Teoria horrek balio
|
handia
ematen die jarduleen gorputzean eta jardueraren inguruko egituretan dauden gaitasunei eta aukerei (Bourdieu, 1997: 7).
|
|
|
Gogora ditzagun: herri gustuak ahalik eta gutxieneko gastu eginez lor daitekeen inpaktu
|
handiena
du helburu; gustu jasoak, berriz, gastu oparoa nahiago du, inpresio estetiko landua, neurtua eta mugatua lortzeko. Kanpo inpaktu gogorraren ordez, barne inpresio ondo landua nahiago du juizio estetiko ikasiak, hau da, gutxi batzuen eskura dagoen kodeak.
|
|
|
pasioa, kalkulua, jendarte inertzia, erresistentzia, senide arteko negoziazioa, mota guztietako transakzioak (erakundeekikoak barne)... Ikerketa honek erreakzio kasuetara jo du, kasurik berritzaileenak, baina ez, nahitaez,, erreflexiboenak?, ezta kapital (linguistikoa, kulturala, ideologikoa)
|
handiena
dutenak ere14.
|
|
|
14 Dena den, egiaztatu ahal izan dugu kapital hori zuzenki lotzen zaiola subjektuaren ahaleginari, hau da, kapital
|
handiko
pertsonak biziago eta tematiago ahalegintzen dira Erregistroari edo Euskaltzaindiari aurkeztutako helegite eta kexuek arrakasta izan dezaten. Esan bezala, kapitalak jendea, eskuduntzen?
|
|
|
gero eta gehiago eskatzen da, laguntza berezia eta aditua? (horren lekuko izenei buruz argitara ematen diren liburu sorta
|
handia
). Naturaltasun praktikoa galtzen ari da joko eremu honetan; izenena ere eremu berezitua eta arroztua bilakatzen ari da eta, hala izanik, pertsonek egoera anbiguoan jardun behar dute:
|
|
|
Obra Handi horrek gizadiaren galdera guztien eta unibertsoaren izaeraren arrazoiaren erantzunak bere hitz sarean() idealki edukiko zituen, baina halabeharrez «hondoratu» zen eta hura ere «hutsean» galdu zen bururatua izan aitzin, Septentrioaren existenzia edo existenzia eza errealaz kontu eman gabe. Interesgarria iruditzen zait, beraz, zenbait konparaketa hatz botatzea Mallarmé eta A. Arkotxaren desmartxei buruz, bi Septentrio en berezitasuna erakutsiz «Maisu»
|
handiaren
obraren arabera. Valery k Mallarmé ri ematen zion izengoitia balia baneza?.
|
|
|
Bestela errateko, poema guztiek Unibertsoaren kontingentziaren «lekuko» («témoin») izan behar dute (Poésies, op., 56 or.), «Beraren alegoria den soneto» enblematikoa bezala («Sonnet allégorique de lui même», Poésies, op., 59 or.): «zazpikote» («septuor») izartsua poetikoki ezeztatua da («aboli») giza Espirituaren birtualitate baten seinale soil gisa; testuak, bere buruari itzulia eta hutsean murgiltzen denak, Hartz
|
Handiko
ipar izar multzoa irudi mentala baizik ez dela, «Septentrioa» giza hizkuntzatik kanpo existitzen ez dela frogatzen du. Ezen, a priori irudi baldin badu ere Poesia ez dela Unibertsoaren menturazko jokoa islatzeko gai («un coup de dés jamais n, abolira le hasard»/ «dado botatze batek ez du nehoiz zortea ezeztatuko»), ahal bat gelditzen da beti, zernahigatik ere, hain zuzen giza Espirituaren mentura eta, beraz literatura, kosmosaren menturazko antolaketaren barne baitira:
|
|
|
Nik, Marlo Polo, Venezian 1254an sortuak, Niccolò Poloren seme eta Maffeo Poloren ilobak, orain Kristoren Haragitzearen ondotik den 1298 urtean Genovako presondegi honetan preso naizenak, mundua zein den eder, zein den
|
handi
kondatuko dizuet. Uste duzuen baino aise zabalagoa baita eta sekulan pentsa ez dezakezuen baino miresgarriagoa.
|
|
|
Uste duzuen baino aise zabalagoa baita eta sekulan pentsa ez dezakezuen baino miresgarriagoa. Hala Armenia Ttipia eta Armenia
|
Handia
, Persia, Tartaria, India, Katai eta Zipangoko uhartea. Eta bertze hainbat leku miresgarri, giristino baten ahoak nehoiz ahozkatu ez dituenak.
|
|
|
Orduan zuen amets bat egin nehoiz Rustichellori aipatu ez ziona», 26 or.); baina atal bakoitzaren barnean, ahots narratiboa anizten da: Markori toka mintzo zaio («Zortzi urte iraunen duen basamortua iragan duk», 26 or.), Aloadini zuka («Aloadin, ene printze eta jabea, bortz eguneko zabaltasuna duen probintzia bat iraganik, Karaanera helduko zara[?]», 29 or.), ondotik Kogatra pertsonaia femeninoa bera mintzo da («Duela sei urte, Kubilai Khan
|
Handiak
deitu ninduen[?]», 31 or.), bere erranetan Kubilai Khanen solasa diskurtso zuzenean tartekatuz, Marko Polo mintzatzerat utzi aitzin lehen pertsonan, berarekilako lehen elkarretaratzea konta dezan, Kogatrak berak orduantxe kontatu duelarik modu kasik berdinean, abantzu hitzez hitz. Nabari da Le Devisement du Monde honela parodiatuz, A. Arkotxa anitz jostatzen dela, idazteko mekanismoak desmuntatu... Bere palinpsestoa liburu egin idazkera ekoizpen bat bezala aurkeztuz («nehoiz ahoskatua», 25 or.), jatorrizko testua errespetatzen ez duena, eta Marko Polo gizon erreala fikziozko pertsonaia bilakaraziz, A. Arkotxak joko liluragarritzat erakusterat ematen digu gizakiaren saiakera naturala errealitatea hizkuntzaren bidez islatzeko:
|
|
|
alde batetik etengabeko errepikapena, etsigarria edo paradoxikoki bozkariagarria, Derridak «hesi metafisikoa» deitzen duenaren baitan («clôture métaphysique»), erran nahi baita hizkuntzaren mugetan; bestetik isiltasuna. Idatzi (hitzen birtualitatean bortxaz preso egonez, adibidez izarmultzo gisa agertzen zaizkigun argizagi septentrionalen antolaketa funtsez ezin ulertuz) edo ez idatzi, hau da Poeta guztiendako «Joko
|
handienaren
zalantza» («doute du Jeu suprême», Poésies, op., 68 or.). Lehenik, A. Arkotxak errepikapena hautatzen du. Haren bildumak biziki ongi erakusterat ematen du literaturaren itxidura, XIII. mendetik geroz aitzinatu gabe etengabe errepikatzen ari dena.
|
|
|
Lehen Septentrio n, testu bakoitza ber idazkera andana baten anarteko azken bertsio gisa agertzen da, haien jatorria absolutuki ezagutezina daukagularik, hizkuntza eta «Izaera» edo «Ez Izaera» hitz hutsetik («Ideietik») harat, erran nahi baita ele nahasia baizik ez den dialektika antzutik harat. Gérard Genette k bere liburu ezagutuan sailkatzen dituen «palinpsesto» mota
|
handiak
(imitaziozkoak eta bestelakariak: itzulpena, pastichea, parodia) agertzen eta nahasten dira A. Arkotxaren lanean, irakur dezagun Literaturaren erreferentea bere burua dela, eta esperientzia metafisikoa, zinez bizitua ere (adibidez a priori literatura egilea ez den itsasgizon batena) «literatura zehaztugabea» baizik ez dela.
|
|
|
eguzkiaren lasterraren drama du sinbolizatzen horrek, eta bigarren erran nahi batean izaera metafisiko batean (hitzak baizik ez daitezkeen Absolutu edo Ezdeustasuna baitan) oraino sinesten duen Gizakiaren hondoratzea. Ezkerrerantz argizagia (Eguzkia, Hartz
|
Handia
edo artizarra) bilatzen duen gizona (mendebalerantz, erran nahi baita septentriorantz, A. Arkotxaren kosmografian, estalkian agertzen den bezala) hartaz gero eta urrunagotzen da, ustez eta hurbiltzen delarik:
|
|
|
Bigarren azpiereduak entzuleriaren ezaugarrien ezagutza
|
handiagoa
eskatzen du, edukiek saio mugatuak izateari uzten diote, entzuleen nahiak era egokiago batean asetzeko eta koordinatzaile batek bloke bakoitzeko edukien arteko erlazioa dinamizatzen du.
|
|
|
Jarraitutasuneko azpiereduak, azkenik, programazioa saio ezberdinetan oinarritzen du. Saio horiek, entzuleria
|
handiko
ordutegietan ezartzen dira, prime time an, alegia, eta irrati proposamenaren ardatz nagusia osatzen dute.
|
|
|
eta irrati proposamenaren ardatz nagusia osatzen dute. Programazioa kanpotik datorren edozein albisteri irekitzen zaio eta malgutasun
|
handia
erakusten du albisteak berriztatzen diren heinean aldaketak zuzenean ematen baitira.
|
|
|
Irrati etxeen kontzentrazioak eta berauen oligopoliorantzako joerak kate erako programazioa desagerrarazten du eta ondorioz irrati lokalentzako denbora murriztu egiten da. Hala, irrati kateek entzule poltsa
|
handiagoa
daukaten bitartean integratutako irrati etxeek autonomia, denbora eta edukiak, galtzen dute progresiboki.
|
|
|
Horrek guztiak abantaila
|
handiak
dakarzkie bai entzuleei bai irrati programatzaileei edukien eta programazioaren aukeraketa zabalago bat bermatu eta sistema hertziarrean ez zeuden hainbat baliabiderekin jokatu baitaiteke, hala nola salerosketa digitalak, e commerce a, edo eduki eta zerbitzu gehigarriak, soinuzko eta saio eta eduki multimedien deskarga, adibidez?.
|
|
|
alde batetik, entzuleriaren hezkuntza eta kultura maila zabaltzeko igorleek antolatzen zutena, programazio aristokratikoa?, eta, beste alde batetik, hartzaileei entzutea gustatuko litzaiekeena, programazio demagogiko edo komertziala?. Gaur egunean, lehenengo eredua zaharkitua geratu da eta bigarren korrontean oinarritutako estrategia gailendu da, arreta
|
handiagoarekin
begiratzen baitzaio entzuleriaren portaerari ikuspuntu kualitatibo eta kuantitatibo batetik. Hortaz, entzule gehiago izatea bilatzen da zeren horrek, nola ez, diru iturri gehiago baitakartza publizitatearen bidetik.
|
|
|
Irrati programazioaren kontzeptua hedabide honen testuinguru historiko ezberdinetara era malguan egokitu den terminoa da. Teknologiaren ezarpenak ekarri dituen berrikuntzek berebiziko garrantzia izan dute hedabide ikusezinaren garapenean eta, ondorioz, hein
|
handi
batean, irrati programazioaren birmoldaketan. Ukaezina da teknologiak irratiaren iragana baldintzatu duela eta etorkizunean ere eragingo duela.
|
|
|
Eskualduna astekariaren orrialdeetako haritik tiratuz jakin izan dugunez17, 1889ko apirilaren hasieran harrera
|
handia
egin zitzaion Elizaga erretore berriari. Igandearekin batera eta goizeko zortzietan abiatuta, kale nagusietan garaitza arku bi eraiki ziren, lorez jantzita, eta urrezko letrekin idatzita La ville de Saint Jean deLuz à son pasteur eta Ungui ethorri zeramatzatenak; kale bazterretan eta leiho balkoietan jendetza ikaragarria; hirurogei zaldunez osoturiko eskolta bat zetorren, ilara bikainetan, apaiz eta agintari andanaren berebilen aurretik, herriko fanfarriaren doinuez alaituta; segizio luze horren ostetik, freren eta seroren eskoletako umeak, den denak elizarantz.
|
|
|
Ez dakit noraino den esanguratsua, bezperan Miarritzen egin ziren hileta elizkizunen ostean Léon Guichenné abokatu buru baionarrak ere agur hitzaldi solemnea egin zuela, baina astekari xuriak ez zuela jaso. Bide batez edo, aipa dezagun, Léon Guichenné() delako hori Piarres Buruzain mediku euskaltzale
|
handi
eta Hazparneko alkatearen koinatua zela (Xarriton, 1985: 9), eta, halaber, departamentuko diputatu xuri irtengo zela, 1906, 1910 eta 1914ko hauteskundeetan (Arbelbide, 2007:
|
|
|
Harrigarria da noraino gutxi ezagutzen den bizi zelarik hain ospe zabala eta garrantzi
|
handia
eduki zuen gizona; izan ere, Albert Goienetxe jaun medikuak lehen mailako jardunbidea eduki zuen, ikusiko dugunez, XIX. mendeko azken urteetako Ipar Euskal Herrian. Hala izanik ere, kasurako Auñamendi Entziklopedian2 ez duzu dozena bat lerro aurkituko haren bizitzaz, nahiz eta argazkiak pertsonaia aristokratiko bat erakutsi (ikus 1 irudia), paparra kondekorazioz betea.
|
|
|
Arestian aipatu bezala, auzapez hautatu zuten 1888an, baina gobernuak inhabilitatu zuen 1890ean; berriro aukeratu zuten 1892an, eta atzera ere baztertu 1896an; urte berean hirugarren aldiz aukeratu zuten, eta auzapez jarraitu zuen hil arte. Nolanahi ere, guztiz aipatu beharrekoa da xuri gorrien gatazka horietan Donibane Lohizunen auzapez bi nabarmendu zirela, bata xuria, artikulu honetara ekarri dugun Albert Goienetxe medikua, eta bestea gorria, hain zuzen Martin Guilbeau, berori ere medikua ogibidez, eta berori ere euskaltzale
|
handia
. Mendearen azken hamarkada horretan, bestalde, Donibane Lohizune euskal kulturaren gune distiratsu bihurtu zen, eta hori neurri handi batean Albert Goienetxe alkatearen ekimenari esker.
|
|
|
Nolanahi ere, guztiz aipatu beharrekoa da xuri gorrien gatazka horietan Donibane Lohizunen auzapez bi nabarmendu zirela, bata xuria, artikulu honetara ekarri dugun Albert Goienetxe medikua, eta bestea gorria, hain zuzen Martin Guilbeau, berori ere medikua ogibidez, eta berori ere euskaltzale handia. Mendearen azken hamarkada horretan, bestalde, Donibane Lohizune euskal kulturaren gune distiratsu bihurtu zen, eta hori neurri
|
handi
batean Albert Goienetxe alkatearen ekimenari esker. Urte horietan hiru biltzar eder eta arranditsu antolatu ziren bertan, 1892an, 1894an eta 1897an, Euskal Herriko bihotzaren barruko taupadak begien bistan utzi zituztenak.
|
|
|
Gure protagonistaren hurrengo agerpena 1892ko urtarrilaren hasieran gertatu zen26 Izatez, berria Achille Fouquier alkatearen heriotza izan zen, baina, haren hiletak direla-eta kronika luzea dakar astekari xuriak, eta ahukuaren
|
handia
zehazten. Hilobian, Albert Goienetxek egin zion azken agurra zenduari frantsesez, besteak beste hainbat argibide biografiko emanez, eta berriro ere azpimarratuz Donibane Lohizunen euskaldundu zela:
|
|
|
Beste era bateko berria irakurri dugu apirilaren hasierako Eskualdunan29; izan ere, Anton Abadia euskaltzale jakintsu eta mezenas
|
handiak
Goienetxe auzapezari idatzi zion, urte horretako euskal jaiak Donibane Lohizunen antolatzeko. Astekariaren arabera, artean datak zehazteke zeuden, baina, edozelan ere herriko jaien ostetik egingo ziren, hau da, ekainaren 24aren ostetik.
|
|
|
Hari kronologiko horretan aurrera goazelarik, azaroaren 17ko Eskualdunak Semaine de Bayonne delakoak argitaraturiko berri bat jaso zuen, aditzera emanez Goienetxe medikuak Eskualdun kantaria opuskulua plazaratu zuela42 Izatez, liburuxka horretan hainbat kanta bildu zituen mediku donibandarrak, la grande patrie françaiseren zerbitzura joandakoan euskaldun gazteek bihotzean bizirik manten zitzaten bai la petite patrie basqueren eta bai ere euskararen gomuta. Era horretara, halaber, hiri
|
handietan
gelditzeko tentaziotik begiratu nahi ditu.
|
|
|
1894 urteari dagokionez, ekainera arte ez dut topo egin mediku donibandar
|
handiarekin
Eskualduna astekariaren orrialdeetan44 Hilaren 15eko zenbakian, Donibane Lohizuneko kronikan, Donostiako Unión Vascongadatik jasotako albistea irakur daiteke. Dirudienez, Goienetxe Donibaneko alkatea, Lerenburu Sarako alkatea eta musde Elizaga sona handiko pilotazalea Irunera joan ziren, 10.000 liberako apustua egitera Etulain eta Xilhar pilotari frantses euskaldunen alde.
|
|
|
1894 urteari dagokionez, ekainera arte ez dut topo egin mediku donibandar handiarekin Eskualduna astekariaren orrialdeetan44 Hilaren 15eko zenbakian, Donibane Lohizuneko kronikan, Donostiako Unión Vascongadatik jasotako albistea irakur daiteke. Dirudienez, Goienetxe Donibaneko alkatea, Lerenburu Sarako alkatea eta musde Elizaga sona
|
handiko
pilotazalea Irunera joan ziren, 10.000 liberako apustua egitera Etulain eta Xilhar pilotari frantses euskaldunen alde. Espainia aldeko pilotaririk desafioa onartzeko gertu egotekotan, partida Donibane Lohizunen jokatzekoa zen, hilaren 25ean.
|
|
|
Zer esanik ez, Donibaneko euskal jaiek hartu zuten 1894ko abuztuaren 31ko Eskualdunaren azala eta zati
|
handi
bat49 Dirudienez, arrakasta handiz gertatu ziren, eta milaka bisitari eduki zituen herriak50 Nolanahi, kronika osotik puntu bakar bat aukeratu dugu hona aldatzeko, alegia, pastoralari dagokiona:
|
|
|
Zer esanik ez, Donibaneko euskal jaiek hartu zuten 1894ko abuztuaren 31ko Eskualdunaren azala eta zati handi bat49 Dirudienez, arrakasta
|
handiz
gertatu ziren, eta milaka bisitari eduki zituen herriak50 Nolanahi, kronika osotik puntu bakar bat aukeratu dugu hona aldatzeko, alegia, pastoralari dagokiona:
|
|
|
Hortaz, 1895ean kokatu garelarik, otsaileko 15ean aurkituko dugu mediku donibandarraren lehen kukua53 Izan ere, Serbiako erregearen bisita laburra eduki zuten Donibanen, eta udaletxean egin zioten ongietorria, Goienetxeren diskurtso batez. ...Antza, ama semeek astebete igaro zuten Donibaneko ville des Pins delakoan, eta eguraldi ederra profitatuz hainbat joan etorri egin zituzten, kasurako Irun eta Hondarribira55 Azkenik, martxoaren 22ko zenbakiak diosku makina bat lagun bildu zela Donibaneko geltokian agur esateko erregeari56; esker onez, Alexandre I.a erregeak St Sava ordenako komendadore izendatu zuen Albert Goienetxe, plaka, kordel
|
handia
eta enparauekin.
|
|
|
Alabaina, hurrengo abuztuan berriro ikusiko dugu Alexandre I.a erregearen izena astekari euskaldunean57; izan ere, hor aurreratzen digute ama semeek irailaren batean Donibanen egingo diren yate estropadak presidituko dituztela. Hala ere, azken orduan ezin izan ziren agertu, eta Goienetxeren kargu gelditu zen presidentzia58 Bestalde, Eskualdunaren arabera59, abisua pasatu zioten Goienetxe alkateari, esanez irailaren 7an eta bost astetarako Wladimir dukesa
|
handia
herriratuko zela, eta villa Mauresquen ostatuko zela. Iragarri bezala, gorentasun inperiala trenez iritsi zen Donibaneko geltokira, non Goienetxek egin baitzion ongietorria60.
|
|
|
(1) Bozkario
|
handitan
, kantatzen naiz hasi, Ohore emaiteko, gure jaun merari; Harrotz batzu nahi dute (bis) herrian ezarri, Promes ederrekilan gure buruzagi.
|
|
|
Hurrengo zenbakian73, zer esanik ez, nabarmen zabaldu da jaiei eskainitako tokia. Astekariaren arabera arrakasta
|
handikoak
izan dira jendearen aldetik: leihoak ikuslez gainezka, argazki kamerak plazako alde guztietan eta le Figaro eta l. Illustrationeko kazetariak oharrak eta oharrak hartzen:
|
|
|
Abuztuaren 27ko Eskualduna astekarian ere leku
|
handia
hartu zuten Donibaneko jaiek74 Dioenez, hiru milatik gora ikusle pasatu ziren erakusketa aretoetatik, eta, arrakastaren zioz, irailaren 15 arte luzatuko zuten. Dirudienez, euskal liburuen erakusketa bat ere antolatu zen, Parisetik eta Frantziaren lau bazterretarik hurbildu jaun jakintsu handientzat.
|
|
|
Abuztuaren 27ko Eskualduna astekarian ere leku handia hartu zuten Donibaneko jaiek74 Dioenez, hiru milatik gora ikusle pasatu ziren erakusketa aretoetatik, eta, arrakastaren zioz, irailaren 15 arte luzatuko zuten. Dirudienez, euskal liburuen erakusketa bat ere antolatu zen, Parisetik eta Frantziaren lau bazterretarik hurbildu jaun jakintsu
|
handientzat
. «Han zituzten bilduak, jaun heier erakusteko, eskuara liburu berri eta zahar guziak; batzu ederki aphainduak, estalgi ederrez inguratuak; bertze batzu biphiek eta saguek erdi janak, edo hezeduraren ondorioz osoki mutzituak».
|
|
|
Beraz, 1900 urteko urtarrilean berriro ikusiko dugu Donibaneko gure medikuaren izena, 12ko zenbakian104 Izan ere, egun horretako kronikak 1870 Gerlako Beteranoen urteroko biltzarra iragartzen zuen hurrengo iganderako, hilak 14 Programako azken ekitaldia bazkari
|
handi
bat izango zen Hôtel de Parisen, gerlari ohien presidentea zen Goienetxeren zuzendaritzapean.
|
|
|
Bestalde, harrigarria da hileta elizkizunetan parte hartu zuten pertsonen zerrendaren luzea; izen gutxi batzuk garanduko ditugu hemen: Rene Goienetxe semea, artean medikuntza ikasten ari zena; gorago agertu zaigun Klement Hapet hendaiarra, arrondizamenduko kontseilaria; Lacombe, gerora euskaltzaina izango zena; Wentworth Webster artzain protestante euskaltzalea Saran 1907an hilko zena, eta Pierre Buruzain euskaltzale hazpandar
|
handia
. Halaber, hilerrian hainbat agur mintzaldi egin zitzaizkion alkate zendu berriari.
|
|
|
Zaharrak joan, arrotzak jin, gure bazterrak eta egoitzak eta jauntziak eta ohidurak, oro itzulipurdikatu dauzkigutela. Zaharrak joan eta gazteek heien urhatseri ez jarreiki, bainago hea Uztaritzen, Hazparnen edo Baigorrin, herri
|
handienez
eta eskualdunenez mintzatzeko, hiru mutiko gazte badiren eskuarazko dotzenerdi bat kantu dakitenik.
|
|
|
Herri huntan berean, guziek badakizue, prestamuzko kacha bat altchatu duela gure jaun errotor kartsu eta ohoragarriak laborarien laguntzeko. Badakizue ere zer abantail
|
handiak
gure syndicat agricole deitzen den konfardien medioz onesten ditugun ongarri edo ongailuen izaiteko. Ongarri berri horiek gure errekolta edo uzta suerte guziak emendatu dituzte.
|
|
|
Elgar ez aditzeak eta kasik erran diteke ezin aditzeak galtzen du laboraria. Hiri
|
handietan
jendea errechki bil ahal diteke elgar aditzeko; laborarieri neke zaiote elgarretarik urhun bizi direlakotz ardura bilkuiak egitea. Hola beren oihua nekez adiaraz dezakete eta hortako laborarien nahi gaberi kasu egiten da.
|
|
|
Nola, ez balin bagare elgarri azkarki juntatuak eta nonbrerik
|
handienean
adiaraziko ditugu gure errenkurak. Beldur bat eman araz dezakeguke geldi arazteko bihien gainean Parisko eta bertze hiri handi batzuetako tratulariek egiten dituzten trampak.
|
|
|
Nola, ez balin bagare elgarri azkarki juntatuak eta nonbrerik handienean adiaraziko ditugu gure errenkurak? Beldur bat eman araz dezakeguke geldi arazteko bihien gainean Parisko eta bertze hiri
|
handi
batzuetako tratulariek egiten dituzten trampak. Ezin sinhetsia da bihien kurtsa gehienetan egina dela sekulan ogi bihi bat ez erain ez bildu ez duten gizon batzuez.
|
|
|
Behin omen zen mendi hegal batean arthalde eder bat, zoinak, otsotarik zaintzeko, baitzituen zakur
|
handi
azkar eta fier batzu. Egun batez otsoak adiarazi zioten ardieri, elgarren artean ezin adiarazizko etsaiik handienak eta bakharrak zirela chakhurrak.
|
|
|
Behin omen zen mendi hegal batean arthalde eder bat, zoinak, otsotarik zaintzeko, baitzituen zakur handi azkar eta fier batzu. Egun batez otsoak adiarazi zioten ardieri, elgarren artean ezin adiarazizko etsaiik
|
handienak
eta bakharrak zirela chakhurrak. Chakhurrik gabe, zioten, bakean eta gochotasunean biziko zarete.
|
|
|
Oraino gure Eskual herri maite huntan, esker diogularik
|
handien
eta tikien artean den anaiatasun ederrari, elgar aditze eder bat izan dezakeguke gure artean eta hortarat behar dugu lanean hari gu guzien onetan.
|