|
2000
|
|
|
erronka egiten diote aireari apurtu
|
baino
lehen.
|
|
|
eta horien izenak errepasatzea gosaldu
|
baino
lehen:
|
|
|
Langabezian geratu zen jende hura guztia, hirietan pilatuta, noraezean. Jendearentzat errazagoa zen, langabezian egonik ere, hirietan eskean bizimodua ateratzea, berriz nekazaritzara itzultzea
|
baino
. Esango nuke, Espainiarentzat Amerikara iristea eta han zegoena ustiatzea bezalatsu izan zela Venezuelarentzat petrolioa aurkitzea.
|
|
|
Ameriketatik harrapa zezakeen guztia lapurtu zuen Espainiak, aberastasun iturri osoa hirietara ekarri; eta orduan, jendeak hirietara jo zuen... Askok, fabrika textilean lana eginez
|
baino
gehiago irabazten zuten eliz atarian eskale jardunda. Venezuelan horrelako zerbait gertatu zen nekazaritzan aritu izandako jendearekin, petrolioa aurkitutakoan.
|
|
|
Parisen ere ez nuen ikusi nik Caracasen adina Rolls Royce. Venezuelak 10 milioi biztanle zuen orduan, eta proportzioan Ingalaterrak berak
|
baino
Rolls Royce gehiago zeukan; proportzioan, Bavieran baino garagardo gehiago edaten zen, eta Eskozian baino whisky gehiago. 70etan hori.
|
|
|
Parisen ere ez nuen ikusi nik Caracasen adina Rolls Royce. Venezuelak 10 milioi biztanle zuen orduan, eta proportzioan Ingalaterrak berak baino Rolls Royce gehiago zeukan; proportzioan, Bavieran
|
baino
garagardo gehiago edaten zen, eta Eskozian baino whisky gehiago. 70etan hori.
|
|
|
Parisen ere ez nuen ikusi nik Caracasen adina Rolls Royce. Venezuelak 10 milioi biztanle zuen orduan, eta proportzioan Ingalaterrak berak baino Rolls Royce gehiago zeukan; proportzioan, Bavieran baino garagardo gehiago edaten zen, eta Eskozian
|
baino
whisky gehiago. 70etan hori.
|
|
|
Banuen autoa, gasolina zegoen ia. Behin
|
baino
gehiagotan irten izan nintzen etxetik egunkaria erosi asmotan autoa hartuta; eta segi eta segi, beharbada bostehun kilometro egin. Noizbait geratu, zerbait jan, inguruak ikusi, horrela ibiltzen nintzen.
|
|
|
Tira, patuari aurka egin niola erabaki nuen hantxe, Agoizko bidegurutzean, eta segitu nuen Huescarantz. Esa aldera, bide ertzeko etxe batean arkumea ikusi nuen zintzilik, larrututa, salgai; erosi egin nuen eta urtegiko kanpinean bapo jan, gautu
|
baino
lehen. Hurrengo goizean, Jacara heldu nintzen; han konpondu nion bizikletari izorratutako kable bat.
|
|
|
Euskadi Ta Askatasunaren ondoan jarraitu nuen, lehen
|
baino
aktiboago nahi baduzu. Ikastaroa egin nuen beste batzuekin batera, hainbatek egina izango duten moduan Erakundearen historian.
|
|
|
Espainiar gutxi dago modulu honetan; laurogeitik sei zazpi
|
baino
gehiago ez dira izango. Valentziar gazteak ez du bere burua espainiarren artekotzat.
|
|
|
Baina txakur hark ez zekien halakorik. Kontua da, txakur haren karate kolpeek zerbait ukitu edo mugitu izan behar zidatela, eta haren" tratamendu" berezia zela bide, egundo ez naiz gerritik hobeto ibili azken hemezortzi urte hauetan
|
baino
. Txakur hark gaiztoz emandako karate kolpeek zuzendu behar izan zidaten zerbait gerri aldean.
|
|
|
Zapladak, irainak... modu oso jarraian, era kalkulatuan. Soinean min emateko
|
baino
, nortasuna pitzatzeko asmoz egindako tortura.
|
|
|
Beste inspektore bat edo halakotzat hartu nuen nik forentse modu hura. Azken aldi batez dutxarazi zidaten epailearen aurretik igaro
|
baino
lehen. Ez ditut ahaztuko dutxa haiek, dena krakaz beteta...
|
|
|
Lehenengo gose greba hura negu erdian egin genuen, eta hotzaz askoz gehiago izorratzen zara; ez da jakiten, ea jateak eta ahuleziak edo hotzak izorratzen zaituen gehiago. Baina gorputzak gaizki erantzuten badu, gose greba laburrak gehiago izorra zaitzake luzeak
|
baino
. Esperientziak erakutsi dit hori.
|
|
|
Urru eta biok zeharo jota geundelako, eta Txino eta Rafael gu zaintzera joan zirelako. Hauek ere greban zeuden, baina gu
|
baino
hobekixeago haatik. Egundoko sagu pila zegoen enfermeriako bazterretan.
|
|
|
Nik ez dakit non ezkutatzen ziren eta nola konpontzen ziren, baina arratsaldetan eta iluntzetan alde guztietatik agertzen ziren saguak. Hormak ez ziren guztiz lauak, pikordunak
|
baino
, eta horman gora armairu gainera, ohe gainetara eta edozein tokitara heltzen ziren. Saguak etortzen zitzaizkidan burkora, etzanda nengoen ohera; eta burkotik bekoki gainera, eta bekokian jolasean sagua!
|
|
|
Mundu propioa, mundu apartea da kartzela. Liburutxo batean kontatzeko
|
baino
historia txiki gehiago emango lituzke presondegiko edozein egonaldik, eta zer esanik ez egonaldi luze batek. Etxe modu hauetan urte batzuk daramatzagunok ere harritu egiten gara denbora gehiago daramatenen historiak entzunez.
|
|
|
Antxon gaztea zenean, urruti
|
baino
urrutiago ikusten omen zuen 2000 urtea, eta milurte hasiera horretan non eta nola egongo ote zen galdetzen omen zion bere buruari, etorkizun asmaezinari begira galdetzen den moduan, ia fantasia denari begira aritzen garen bezala. Duela hemezortzi urte ere, atxilotu zutenean, artean urrun eta ia harrapaezin ikusiko zuen seguru asko 2000.aren muga hori; baina iritsi zaigu, eta hemen gaude, muga horren atarian, muga askoren atarian beharbada.
|
|
|
Besteekiko ardurarik ezaz
|
baino
izorratzeko apropos aritzen direla dirudiela esaten du.
|
|
|
Ziega haietatik igaro direnek ikusiko zituzten nire marrazkiak; gainetik pintatu arren, erliebean geratuak. Batek
|
baino
gehiagok galdetuko zion bere buruari: nola demontre eginak ote dira?
|
|
|
itota eta gehiago jasan ezinik euren buruaz beste egin duten lagunak, esate baterako; ez dituzte menderatu, baina urkamendira bultzatu dituzte. Eta hor daude damutuak ere; nire ustez, damutuak
|
baino
ukatuak eta etsitakoak besterik ez direnak.
|
|
|
Bakardadea izan zen Castellonen lehenengo aurkitu nuena, lagun falta. Herreran modulu osoa ginen kolektibokoa, eta Castellonen bost
|
baino
ez; gure inguruan preso sozialak, ordura arte ezagutzen ez genuen giroan. Argi zegoen preso sozialekin nahastu eta haiekin parekatu nahi gintuztela, haien artean urtu, nolabait esateko.
|
|
|
Noziboen modulura pasa ginen Juanito eta biok, arriskutsuen modulura, euren sailkapenaren arabera. Hamabost hogei preso
|
baino
ez ginen han.
|
|
|
Hala ere, kartzelaldiak denboraren arabera neurtzea ez da haizu. Puertoko egonaldiak, eta Herrerakoak batez ere, askoz gai gehiago ematen ditu kontatzeko, askoz bizipen gehiago Castellongoak
|
baino
. Aurreko urteetako kartzelaldiekin alderatuta, zalantzarik ez dago monotonoagoa izan dela Castellongoa, eta neketsuagoa ere bai.
|
|
|
Oroitzapenak, memoriaren puzzle zati horiek, argazki moduko zartadaz edo flaxez osatzen dira sarritan. Agian horrexegatik, denbora eta espazioaren gainetik jauzi eginez gogoratzen ditugu hain argi aspaldiko kontuak, gaur goizekoak
|
baino
hobeto. Data zehatzak galdu egiten dira, hari finkoren bati loturik ez badaude; baina gertakarien argazkiak argi eta garbi azaltzen dira burmuinetan, temati, ezabatzeari uko eginez euren egoskorkerian.
|
|
|
Zalaparta itzela izan zen, leherketaren trumoi izugarria. Haiek ez ziren edonon bota behar eta jaurtitako bonbak, apropos herrigunean botatakoak
|
baino
. Etxera joan nintzen korrika, izututa, laborrian.
|
|
|
Lehenengo aldia, baita ere, postaz heldu zaion eskutitza entregatu
|
baino
lehen bere aurrean irekitzen diola kartzeleroak. Orain artean aurrez irekita eta Madrildik edo auskalo nondik itzulia eginda heldu baitzaizkio, denboraldi puska baten buruan.
|
|
|
Katalunia jotzen zen orduan leku segurutzat, eta haraxe gindoazen. Tren bat
|
baino
gehiago izango zen Arroxelan, itsasontzian joandako jendetza eraman ahal izateko. Geltokietan geratzen ginen; Gurutze Gorriko emakumeak izaten genituen zain, euren txapeltxo zuriarekin.
|
|
|
– Geuk uste
|
baino
sakonagoa seguru asko, eta ez zimurretan edo buru soilduetan bakarrik, tamalez.
|
|
|
Botila bat ur eta garbiketarako gauzak erosi ditu. Jangelako mahaietako batean eserita gaudela ohartu da Antxon, moduluko laurogeiren artean dozena erdi
|
baino
ez direla izango espainiarrak; arabiarrak dira gehienak; latinoamerikarrak ere mordoska bat; ingelesak, alemanak, frantsesak eta asiarrak bat edo beste, eta bakarra beltza.
|
|
|
Aita, behintzat, gerrara joana zen etxeko eskopetarekin. Hala ere, Ordiziatik martxa egin genuenekoa gogoratzen dut nik beste ezer
|
baino
gehiago. Ordurako mataderia ondoan bizi ginen, eta etxe osteko mendietan bonbak erortzen ari ziren, egundoko eztandak eginez.
|
|
|
Oraingo kasuan, gainera, Espainiako Gobernuak halako zaratarekin aldarrikatu duen mugimenduaren fitxa zarela ikusita, zeure izaera eta kolektiboarena deuseztatzeko, senideei eta lagunei beste burla bat egiteko mugimendua
|
baino
ez dela ohartuko zara, lehengoak, urteetako murrikak, aski ez balira bezala.
|
|
|
Nieves Santamaria zen kutxilleriako ofizinista. Ni
|
baino
bost sei urte nagusiagoa izango zen. Nieves honek meza liburua oparitu zidan behin; mezatara joan bakoitzeko duroa emango zidala agindu zidan.
|
|
|
Merkantzia Beasainen geratzen zen, ordea, eta handik Ordiziara oinez itzuli behar. Garai hartan sekulako giroa izaten zen Tolosan, Ordiziakoa
|
baino
askoz irekiagoa eta alaiagoa. Neska koadrila baten ezagutza egin genuen han, geltokian gu iritsi zain egoten zitzaiguna.
|
|
|
Eskatu egin du, eta baita onartu ere. Larunbatean urduri sumatu dut, aurreko egunetan
|
baino
urduriago. Astean zehar, tarteka egin ditu larunbateko bisitaren aipamenak, nortzuk etorriko zaizkion, zelan izango ote den egoera...
|
|
|
Sanatorioren batera joatea izango zen niretzako konponbidea, baina sanatoriora ez zen edozein joaten, beteta egoten zirelako. Osabaren etxera egiten zizkidan bisitetan konturatuko zen sendagilea, han ez nindutela oso gogoko, ez nindutela trapu zahar bat
|
baino
gehiago zaintzen. Inork inguruan nahi ez duen krakadunaren moduan nindukaten traste zaharrak gordetzen zituzten gela itsu batean, beste traste zahar bat gehiago, etxean edukitzeko baino jaurtitzeko hobea nintzena.
|
|
|
Osabaren etxera egiten zizkidan bisitetan konturatuko zen sendagilea, han ez nindutela oso gogoko, ez nindutela trapu zahar bat baino gehiago zaintzen. Inork inguruan nahi ez duen krakadunaren moduan nindukaten traste zaharrak gordetzen zituzten gela itsu batean, beste traste zahar bat gehiago, etxean edukitzeko
|
baino
jaurtitzeko hobea nintzena. Horretaz guztiaz ondo ohartu bide zen Don Emiliano sendagilea, eta Andazarrateko sanatoriora joan nahi al nuen galdetu zidan isilka.
|
|
|
– Zakur bat besterik ez zuan. Lehen ere garbitua nauk paparrean gurutzerik ez zeraman zakur bat
|
baino
gehiago!
|
|
|
Elizara ez, behera ez, jendea meza entzutera joan ohi den lekura ez. Elizako atetik gabe, Okendo kaletik, fraideen etxebizitzatik sartzen nintzen; elizaren goiko pasillora heltzen nintzen, eta handik korura
|
baino
gorago. Oso gustukoa nuen musika.
|
|
|
Arropa eta janzki gehienak Castellonen utzi zituen, bidaian ez ibiltzearren traste guztiekin tatarraka. Bera
|
baino
lehen helduko zela hona han utzitako paketea, esan omen zioten, baina egunak eta asteak aurrera doaz eta paketerik ez da agertzen inon, eta hemen fresko samar egiten du goizetan eta gauetan, hotz ere bai behe lainoa sartzen denean. Batari eta besteari galdezka jarduna da, baina sorbaldak jasotzen dituzte hemen.
|
|
|
Hala ere, Menier sindromeak tarteka ematen dizkion larrialdiei die beldur handiagoa hotzari, hernia lunbarrari eta antzeko min guztiei
|
baino
; hutsaren hurrengoak omen dira Menier larrialdien aldean. Dagoen lekuan dagoela, aulkian eserita edo ohean etzanda, oreka galarazten dio sindromearen larrialdiak.
|
|
|
Goizetan, patiora irteten garenean, hotz egiten du; haize fina eta hotza dabil, hezurretaraino sartzen dena, ondo jantzita egon arren. Hezetasuna
|
baino
hobea dela haize hau, esaten du Antxonek; Castellonen zeukaten jasanezinezko hezetasun hura dela izan litekeen gauzarik txarrena.
|
|
|
Baina orokorrean ez zen horrelakorik sumatzen. Bentzutuen sindromea eta autozentsura uste
|
baino
barrurago sartuta zeukan jendeak, eta entzun ere ez zuen egin nahi izaten politika konturik edo antzekorik. Futbola zen jendearen hizketagaia eta kezka nagusia, futbola gora eta futbola behera, nazkatzeko moduan.
|
|
|
Astelehena izaten nuen soilik atseden eguna. Astelehena, eta hura ere ez osoa, arratsaldera arte
|
baino
ez. Arraina partitzeaz gain, erosi ere neuk erosi behar izaten nuen batzuetan.
|
|
|
Maria Victoria ni
|
baino
hilabete geroago iritsiko zen Parisera, eta hilabete horixe izango zen elkarrengandik bananduta bizi izan ginen denbora bakarra.
|
|
|
Aurrerantzean ere, libre neuzkan larunbat gehienetan ibiltzen nintzen Parisen batera eta bestera. Lanean gurekin jarduten zuen madrildar batek esan ohi zuen, Madril ederragoa zela Paris
|
baino
. Harekin kontrakarrean aritzea alferrikakoa zenez, adarra jo nion.
|
|
|
– Baina, motel, Eiffel dorrera igotzeko igogailu bat
|
baino
gehiago erabili behar duk. Batean lehenengo estairaino, errestorant batera; han beste bat hartzen da eta gora jarraitzen, eta gero beste bat... eta horrela iritsiko haiz noizbait punta puntaraino!
|
|
|
Frantsesez ikasten ere ari nintzen apurka apurka lantegian. Maria Victoriak nik
|
baino
lehenago ikasi zuen, ordea. Dirudienez, hizkuntzak ikasten ere aurrea hartzen digute emakumeek.
|
|
|
Maiatza heldu
|
baino
lehen sumatzen zen bazetorrela zerbait. Esan liteke apirilean hasi zela 68ko maiatza.
|
|
|
Buruzagitza, eraketa, ahalmena eta dena gainditu zituen gizarteak. Jakina da ikasle mugimendua sindikatu eta alderdi politikoekin elkartu zela, edo alderantziz nahi baduzu, gainera zetorkien eta uholde ikaragarriaren moduan jaikitzen ari zen indar erraldoi hura gerarazteko ziur aski, gerarazi edo kontrolatzeko beste ezertarako
|
baino
gehiago. Egunak igaro ahala masa indar erraldoia bilakatu zen.
|
|
|
Lehen dispertsioa deitzen ziotenari hurbilketa deitzen diote orain; eta horrela, neure iloba adibidez, Txemi Arteaga, Albacetetik Picasentera hurbildu dute, Valenciara alegia. Lehen lagunekin zegoen moduluan, orain bakar bakarrik dago; lehen elkarrekin egiten zuten bisita Albaceten zeuden lagun guztiek, orain egun ezberdinetan egin beharra daukate Picasenten; lehen
|
baino
komunikazio okerragoak dauzka orain nire arrebak bere semea bisitatzeko. Eta eta abar.
|
|
|
Han elkartu gara beste moduluko hirurekin. Zazpi gizon eta lau emakume bakartu
|
baino
ez gara hemen, Antxonen faltan.
|
|
|
poeta zaharren hitzetan
|
baino
|
|
|
hesi berria paratzen hasi
|
baino
lehen...
|
|
|
Beldur mataza amaigabeak
|
baino
|
|
|
Zu olerkaria zara, ezta? Ba al da olerkari batentzat izarrei begira lo egitea
|
baino
ezer ederragorik?
|
|
|
Trasteak bildu, egunkariak erosi, bezperan egondako tabernetako batean gosaldu, kantinplora urez eta zahatoa ardoz bete eta bidean jateko zerbait erosi ondoren, Orexarantz abiatu ginen, goiza sorbaldan, zeru garbi baten azpian. Lizartzatik oso gertu zegoen bidegurutzea, eta handik lau kilometro eta erdi
|
baino
gutxiago geratzen zen Orexako plazaraino, denak aldapan gora, hori bai(" Aldapa goien Orexa han dugu,/ ‘munduaren ipurdia’", idatzi zuen Orixek" Lizardi gurean" poeman). Orexara heltzeko kilometro erdi bat falta zela, argazki bat egin nion bide ertzean ikusi genuen 1964ko hilarri bati.
|
|
|
Horretaz pentsatzen ari nintzela, Lauaxeta ikusi nuen niregana etortzen. Elkarri ezer esan
|
baino
lehen, ordea, auto gorri bat heldu zen plazara. Paretaren kontra baztertzera behartu gintuen.
|
|
|
Oraingoz behintzat. Nolanahi ere, Koldo Izagirrek esaten du faxistek fusilatu
|
baino
lehenago Aitzolek hil zintuela zu.
|
|
|
Aitzol gutarikoa zan, onenetakoa ganera, eta lagun handia... Badira poesia
|
baino
garrantzi handiagoko kontuak. Aberria eta uzkurtza, adibidez.
|
|
|
Lauaxetarekin bakarrik egon banintz, akaso ez nukeen arazorik izango hari gutuna erakusteko, Lauaxetarekin hartua bainuen konfiantza pixka bat. Gainera, azken batean, Lauaxeta hildako berpiztu bat
|
baino
ez zen. Baina neskari gutun hura erakustea ez zitzaidan kontu erosoa iruditzen.
|
|
|
Irurtzun eta Andoain arteko autobidearen puska bat eta Leitzako parke eolikoa ere oso ondo ikusten ziren. Parke eolikoko aerosorgailuak bezperan Otsabiotik
|
baino
askoz handiago ikusi genituen. Begirada ikusmira hartan galdu eta lasaitzeko ahaleginak egiten ari zen neska, une batez gutxienez ere tentsioa deskargatu nahian edo.
|
|
|
Ikastolan irakasle bat izan genian Lauaxetazalea oso. Hark esaten zian Lizardi
|
baino
poeta hobea zela Lauaxeta, baina bizkaitarra izateagatik zegoela Lizardi baino ahaztuago eta gutxietsiago. Niri, dena dela, berdin zitzaidaan bata zein bestea.
|
|
|
Ikastolan irakasle bat izan genian Lauaxetazalea oso. Hark esaten zian Lizardi baino poeta hobea zela Lauaxeta, baina bizkaitarra izateagatik zegoela Lizardi
|
baino
ahaztuago eta gutxietsiago. Niri, dena dela, berdin zitzaidaan bata zein bestea.
|
|
|
Errepara iezaiok heuk. Hi hilda egona haiz eta nik
|
baino
hobeto igarri hioke hilda dagoen edo ez.
|
|
|
Morroi honen alde ezer gutxi honezkero, nire ustez. Hemendik lehenbailehen ospa egitea izango duk onena, auto bat etorri
|
baino
lehen. Oraindik garaiz gaudek.
|
|
|
–galdetu zidan Lauaxetak. Urduri zegoen, ni
|
baino
askoz urduriago.
|
|
|
Ustelduta zagoze, ez dozue benetako sentimendu bakar bat be. Zuen ikuspuntutik, pertsona batek beste bat hiltea euria egitearen parekoa dok. Hildakoak
|
baino
hilago zagoze zuek, askoz be hilago, alajainkoa!
|
|
|
Nola azalduko diet ba zertan nabilen, paraje hauetan eta itxura honekin, hire ondoan, lana eta etxea utzita, bidez bide baina ibilbide jakinik gabe, oinez beti, Gorbeiapeko sagasti baterantz? Eta ni
|
baino
askoz ere okerrago hago hi inori ezer azaltzeko. Zer uste duk egingo dutela guardia zibilek hik gerra aurreko euskal olerkaria haizela esaten badiek, gerra garaian euskarazko lehen egunkariaren bultzatzaile suharra eta Euzko Gudarosteko intendentzia komandantea, 1937ko ekainean faxistek fusilatua eta 60 urte geroago bat batean Jaungoikoaren graziaz berpiztua?
|
|
|
Tolosara eta Lizartzara
|
baino
narrasago heldu zen Lauaxeta Leitzara. Neu ere aurreko egunetan baino pitin bat narrasago nengoen, baina alde handirik gabe.
|
|
|
Tolosara eta Lizartzara baino narrasago heldu zen Lauaxeta Leitzara. Neu ere aurreko egunetan
|
baino
pitin bat narrasago nengoen, baina alde handirik gabe. Ostatu batera sartzeko puntuan ginela, Patziku Perurena idazlea ikusi genuen autoan pasatzen.
|
|
|
Berriketa antzu haiek argi utzi zuten gauza bakarra egun hartan Leitzako parke eolikora igoko ginela izan zen, Aritz eta Zuparrobi mendietara, aerosorgailuak bertatik bertara ikusita nolakoak diren jakitera. Nik ere urrutitik
|
baino
ez nituen ikusiak ordura artean.
|
|
|
– Hodei ilunak zatozak –esan nuen nik, zeruari begira– Uste diat iluntzea
|
baino
lehen euria izango dugula.
|
|
|
Ez zegoen meteorologian aditu handia izan beharrik aurki euriaren eskuek igurtziko gintuztela igartzeko. Euria hasi
|
baino
lehentxeago, Loitzate mendiaren hego mendebaldeko mazela batean, Zumarresta errekaren ondoan, borda zaharkitu batean babestu ginen Lauaxeta eta biok, eta luzaz egon ginen hantxe, paraje guztiz bakarti hartan, geldirik eta isilik, atetik zehar euriaren zirri zarra etengabeak baso lehendik ere guztiz hezea nola mela mela eginda uzten zuen begira. Mundutik urrun, oso urrun, guztiz aparte.
|
|
|
Eta ez duk nire kasua soilik. Esate baterako, Egunkaria rentzat ere hi
|
baino
garrantzi handiagokoa duk Lizardi. Hire heriotzarenaren 60 urteurrenekoa baino hamalau hilabete lehenago, 1996ko apirilean, Lizardiren jaiotzaren lehen mendeurrenari buruzko erreportajea argitaratu genian.
|
|
|
Esate baterako, Egunkaria rentzat ere hi baino garrantzi handiagokoa duk Lizardi. Hire heriotzarenaren 60 urteurrenekoa
|
baino
hamalau hilabete lehenago, 1996ko apirilean, Lizardiren jaiotzaren lehen mendeurrenari buruzko erreportajea argitaratu genian. Gogoan zaukaat:
|
|
|
Gogoan zaukaat: Lizardimin zian izenburua eta zortzi orrialdekoa zuan, hiri buruzko erreportajea
|
baino
hiru orrialde gehiagokoa.
|
|
|
Bidean hogei bat minutu
|
baino
ez generamala, borda baten atarian artzain zahar batekin egin genuen topo. Ez zegoen neu baino askoz txukunago gizona:
|
|
|
Bidean hogei bat minutu baino ez generamala, borda baten atarian artzain zahar batekin egin genuen topo. Ez zegoen neu
|
baino
askoz txukunago gizona: arropa zahar zarpailduak, bizkarra euritik babesteko zaku zahar ireki bat burutik behera botea, hortz batzuen falta agerian, egun batzuetako bizar zuri latza...
|
|
|
– Hareen askoz be antz handiagoa dok ikusi barri dogun artzainarena
|
baino
.
|
|
|
– Horreek guztiok benetako motiboa ezkutatzearren asmatutako kontuak eta aitzakiak
|
baino
ez dozak, Julen.
|
|
|
Ostatuan sartu ziren geroxeago lau guardia zibil, metrailetak eskuan zituztela. Uste
|
baino
lasaiago nengoen hala ere, neure buruarekin harritzeraino. Galdetu zigutenean, esan genien ez genuela ikusi neskak zein aldetara egin zuen ihes, ez genekiela txoferra neska bat zenik ere, ez genuelako ikusi ere egin.
|
|
|
Egun gutxi batzuk
|
baino
ez neraman etxetik kanpora, egun gutxi batzuk baino ez, beraz, telebista lehen adinako egunerokotasunez ikusi gabe, baina hori aski zen iragarki guztiak ez ezagutzeko. Iragarki berri hark telebistatik urrundua sentiarazi ninduen, telebista egunero ikusteak sortzen duen aberri eroso eta abegikorrean arrotz, traidore ia ia, eta horrek, absurdua bazen ere, oroimin samur bat sentiarazi zidan, ez arrazoizgaineko erru beldurrik gabea, emaztea eta seme alabak abandonatuta etxetik alde egindako gizon bihozgabea banintz bezala.
|
|
|
Egun gutxi batzuk baino ez neraman etxetik kanpora, egun gutxi batzuk
|
baino
ez, beraz, telebista lehen adinako egunerokotasunez ikusi gabe, baina hori aski zen iragarki guztiak ez ezagutzeko. Iragarki berri hark telebistatik urrundua sentiarazi ninduen, telebista egunero ikusteak sortzen duen aberri eroso eta abegikorrean arrotz, traidore ia ia, eta horrek, absurdua bazen ere, oroimin samur bat sentiarazi zidan, ez arrazoizgaineko erru beldurrik gabea, emaztea eta seme alabak abandonatuta etxetik alde egindako gizon bihozgabea banintz bezala.
|
|
|
Hura atzealdean eta ni aurrean, mutilaren ondoan. Eseri
|
baino
lehen, Egunkaria ren egun hartako alea ikusi nuen niri zegokidan aulkian. " Hara!
|
|
|
Irri eta txalo egin zuten filologogai literaturzale gazteek, eta guk lasaitu ederra hartu genuen. Une hartan damutu egin zitzaidan Lauaxetari gorbata ez janzteko esan izana, horixe
|
baino
ez zitzaion falta izan eta.
|
|
|
– Ez, hori ez da nire ustea. Hipotesi bat
|
baino
ez da. Edo kondaira aizun mitomaniakoa, hala esatea nahiago baduzue.
|
|
|
Bizitza honek itsasoa dirudiela pentsatu zuen, behiala idatzitakoa berretsiz. Itsasoari buruz poema bat
|
baino
gehiago idatzi zuela ekarri zuen gogora, baina itsasoaren narru nabarra pantera batenarekin alderatuz idatzitako lerroen ausardia zela, XX. mendearen amaierako idazle eta kritikarien begietan behintzat, poema haien alderdirik goraipagarriena. Pantera batena zirudien, bai, begien aurrean zuen itsasoaren narru nabarrak.
|
|
|
Portu zaharra eta, uhainen artean, portua
|
baino
zaharragoa dirudien bafora portura arribatzen. Aidean hiruzpalau kaio biraka.
|
|
|
– Hobe juagu lekuak trukatzea –proposatu zidan Lauaxetak– Bestela gozak mintzatu, telebistarentzat
|
baino
ez dok izango begirik eta belarririk.
|
|
|
– Itsasertzera iritsi gura heuan, ez da halan? Tira, aukeran Donostia
|
baino
gurago izango neuan nik Bilbo, baina neukazan aukeren artean hauxe iruditu jataan egokiena. Arribatu gozak portura.
|
|
|
– Mozkor baten lerdokeriak
|
baino
ez zuazan izan. Ez neuazan aintzat hartu be egin.
|
|
|
Lauaxetak esan zidan ohitua zegoela jendea" ia soinutsik" ikusten hondartzetan, baina nire iritziz ez zen oso lasai sentitu. Zorionez, hondartzaren alderdi nudistan sartu
|
baino
lehen mendi aldeko bidea hartu genuen.
|
|
|
Trabatu egin ziren gure mihiak; lotsagorritu, urduritu eta larritu egin zen Lauaxeta. Ni askaturik, Lauaxeta besarkatu eta musukatu zuen, ni bezain luze eta heze, edo ni
|
baino
ere pixka bat luze eta hezeago beharbada.
|
|
|
Ondoren, Zeanurirako bideari lotu gintzaizkion berriro, mendiz, oinez, bizkar zorroa soinean eta noiznahi gogoaren aginduei men eginez biderik zuzenenetik irteteari uko egin gabe, lehen bezala. Baina ordura artean
|
baino
zuzenago joateko asmotan.
|
|
|
Aurreko aldietan
|
baino
adiskideago irten ginen Hendaiatik. Ez nekien oso ondo zergatik.
|
|
|
Anaia nagusiak zaituztet, anaia zaharrak, oso anaia zahar eta urrunak baina anaiak beti. Oso bestelako mundu batekoak, oso bestelako ikusmolde batekoak, baina garaiko gogaide asko
|
baino
askoz ere gertuagokoak hala ere. Hain gertu, hain urrun.
|
|
|
Hasieratik baztertu nuen etxetik pasatzeko ideia, baina Egunkaria ko erredakzioan sartzeko gogoa piztu zitzaidan. Bagenekien Lauaxetarentzat arriskutsua zela han sartzea, han bat
|
baino
gehiago egon baitzitekeen hura ezagutuko zuenik. Baina nik baneukan hara joan eta lankideei ustekabe bikaina ematerik.
|
|
|
Ez. Jaungoikoaren eginak
|
baino
ezin dira izan horreek.
|