|
2000
|
|
|
jarri
|
duenik
, edo gipuzkeraz
|
|
|
Askotan gauza minimoak nahikoa izan daitezke bertako egitura bi edo hiru hartzeko. Bermeoko bat Donostiara badator, hirugarren edo laugarren astean ez dut uste arazorik edukiko
|
duenik
; alderantziz zerbait gehiago. Bakoitzak berea hitz egingo du ez delako hain erraza bestearena hartzea.
|
|
|
Aragoiko Autonomia Estatutuak erkidegoan dauden hizkuntza aldaerak zaindu beharra aipatzen du, baina horretara mugatzen da. Egun, ez dago inolako eredurik, errepide seinale edo antzekorik, aragoeraren berri ematen
|
duenik
.
|
|
|
Bai Europatik etorria gehien bat ekialdetik, bai Afrikatik Marokotik bereziki. Eta bada gurean, gutxi asko, modu iraunkorrean bizi nahi
|
duenik
, Araba eta Nafarroara patata, mahatsa edo beste produktuen uztan lan egitera datozenak kasu. Sasaikako langile bezala ezagutzen ditugu.
|
|
|
Zalantza barik, Ibarretxeren erabakiak larriagotu egiten du EH eta ezker abertzalearen egoera, baina aurretik ETAk berak jarri du Lizarra Garazi zaldiaren hankapean, eta Ibarretxe lehendakaria eta HB bereziki. Balorazioak balorazio, ezin esan HBk ezustekorik hartu
|
duenik
Ibarretxeren erabaki horregatik. Inork ez du ezustekorik hartu, eta eragin duenak ere bazekien gertatuko zela, seguruenik, iragarri ere hala aurreiragarri zaiolako.
|
|
|
Ez dut uste posteritatera pasatzeko gogo berezirik
|
duenik
, baina munduko jendeen gauzez konprentsio infinitu bat somatzen diot...
|
|
|
ez da sekula santan ontzitik jaitsi. Iragan mendearen hasieran gaudela, Bederatziehun ez da existitzen, ez dago hiri, parrokia, eritetxe, espetxe edo futbol talderik bere izena inon idatzia
|
duenik
. Ez du aberririk, ez du jaiotza datarik, ez du familiarik:
|
|
|
Hauek elkartzean sortzen duten haranean eraiki zuten herria leitzarrek. Hiru mila biztanle inguru izanik, jarduera nagusia industria dute; manufaktura industria, papergintza eta eraikuntza, baina zerbitzuetan eta nekazaritzan lana egiten
|
duenik
ere bada. Abeltzain gehientsuenek behiak dituzte eta lurrak larre, zuhain eta basogintzarako erabiltzen dira.
|
|
|
Une honetan atzerapauso horietako batean egon gaitezke, baina etorkizunari begira lan eginez gero, arduragabekeria handia litzateke guztia bertan behera botatzea. Ezin dezakegu pentsatu bakoitzak bere helburuetan %100 lortuko
|
duenik
, eta besteak ezer utzi gabe aurrera egingo dugula; Jose Mari Olarrak antzekoak esaten zituen duela gutxi idatzitako artikulu batean.
|
|
|
Texaseko Unibertsitateko merkataritza elektronikoari buruzko ikerketa zentroaren arabera, Interneteko ekonomiak 301.000 milioi dolar mugitzen ditu, on line saltzen diren industria eta kontsumorako produktuak, zerbitzuak eta merkataritza elektronikoaren euskarria den softwarea barne. Bada automobilaren industriak sortzen dituen 350.000 milioi dolarrekin alderatzen
|
duenik
. Hazkunde erritmo honekin, Interneten bidezko merkataritza bost urteren buruan oso arriskutsua izango da negozio askorentzat eta errentagarria beste batzuentzat.
|
|
|
Ez dut uste ezertan baldintzatu
|
duenik
. Fernando Buesaren hilketa ez da PSE EEren posizioa baldintzatzen duena.
|
|
|
Nahiko gaizki pasa du gizarajoak, baina Kubara bueltatzen bada, ez pentsa kubatar arrunt baten bizimodua izango
|
duenik
, ez horixe, Fidelek Batista diktadorearen garaiko etxe puska bat emango lioke-eta, igerileku eta guzti. Ez naiz politika kontuetan sartuko, baina egia da kubatarrek zailtasun ugari dutela.
|
|
|
Arkatza, tinta eta akuarela erabiliz marrazki trebeak egiteaz gain, enkoadraketan ere maisu zen. Are gehiago, bada Orson Wellesen filmen planoetan Urrabietaren eragina antzematen dela esaten
|
duenik
. Bere arkatzarekin ordura arte ezinezkoak ziren joerak eta egiturak sortu zituen, marren lodiera erabateko kontrolpean zuen.
|
|
|
Martin Ugalde Kultur Parkeko kudeatzaileek jada hitz egin dute zenbait enpresarekin, eta beren egoitza bertan jartzeko asmoa azaldu
|
duenik
ere bada, Mikel Arrizabalaga parkeko kudeatzailearen esanetan: " Dozena erdi batek dagoeneko asmoa adierazi digu".
|
|
|
Ez, ez naiz inoiz gogoratzen emakumea naizela antzerkia zuzentzen. Gainera, ez dut uste generoarekin zerikusirik
|
duenik
, pertsonaren baitan dago. Zerbait kulturala da, baina aldatzen ari da.
|
|
|
Ia urtebete pasa dut Eskozian. Bada, ez dut aurkitu inor poesia irakurtzen
|
duenik
. Eta Euskal Herrian normala da.
|
|
|
Ezta hori xurgatuko
|
duenik
ere.
|
|
|
Garai hura ez da berriro biziko, baina galdu... galdu, ez dut uste galduko denik, jende berria ateratzen ari delako, Bizkaia aldean batez ere. Jakina, gu bezalako" kasta" izango
|
duenik
ez da izango, sufrimendu eta sakrifizioa eskatzen du-eta. Gastu handia duen kirola da gainera, kamioi bat egurrez betetzeak 600.000 pezeta balio badu, kontuak atera.
|
|
|
Uste dut momentu honetan, Iparraldeko saioetan jendeak eskatzen duenari erantzutea dela gure ardura. Hala ere, ez dut uste exijentzia maila hain altua ezartzen
|
duenik
, eta oraindik ere gazteari ematen dion babesa badugula. Biekin jokatuz beraz, normalean tapatzen duzu; orduan badago ardura, baina oso erlatiboa.
|
|
|
Egundoko pisua dute, jendearengana heltzen dira eta haien bidez jendeak ezagutzen zaitu. Ez dut uste horrek bertsozaletasuna emendatzen
|
duenik
, baina bai, dudarik gabe, laguntzen duela. Haurren mailan, datorren ikasturtean ikusiko da eragina, bertso eskolan ikasle gehiagok bere izena ematen duenez jakitean.
|
|
|
Jakina, antzerkiaren indargunea hitza da eta zinemarena aldiz, irudia. Horrekin ez dut esan nahi antzerkiak irudiaren lengoaia hartu behar
|
duenik
. Ez horixe, nik testuko aktoretzat hartzen dut nire burua".
|
|
|
Egiturak bai, prefosta, baina ez administratiboki soilik. Ez dut uste Euskal Departamendu berri batek gauza hainbeste aldatuko
|
duenik
. Sortze berri bat behar dugu; alta, ez dut ikuspen berri bat atzemaiten.
|
|
|
Eta hiesa duten gaixoentzat onuragarria gertatzen da erabilera. Minbiziaren kasuan bezala, horrek ez du esan nahi gaixotasuna sendatzen
|
duenik
, baina bai haren kalteak eramangarriago egiten dituela. Hiesaren kasuan, morfinak THCarekin nahasturik bere efektua hirukoiztu egiten du.
|
|
|
Ez dut uste Didier Borotrak hiria bereziki euskaldundu
|
duenik
. Berak, nik bezala, hiri honek euskal nortasun bat duela uste du, baina ez bakarra.
|
|
|
Nortasun gaskoia, frantsesa eta internazionala biltzen dira. Nortasun anitza duen hiria izaki, absurdua da pentsatzea hurrengo udal gobernuak (RPRren esku izanagatik) euskal nortasuna baztertuko
|
duenik
. Euskalduntasuna miarriztarren izaeraren parte bat da, ez dugu miarriztarrek biho tzez defenditzen dutena auzian jarriko.
|
|
|
Edozein artistak bezala, inork ezin du esan oso argi
|
duenik
. Oso jatorri mistoak dira.
|
|
|
Hobe horrela balitz, baina ez dut ETAren beste su eten baten posibilitatea ikusten, ezta EHren eta EAJren arteko akordio posiblerik ere. Ez dut uste EAJk Lizarrako bidea berrartzea pentsatzen
|
duenik
ere, hortik irtenbiderik ez dago-eta. Xabier Arzalluzek esan duenez, EAJk EHrekin edota ETArekin beste akordio bat egingo balu beste terminoetan eta berme gehiago izan luke.
|
|
|
Batzuek uste dute azken operazio hauetan EAJren interesekin bat egin duela Prisak. EAJ aspalditik baitabil EAEn El Correori aurre egingo dion komunikazio proiektu enpresariala antolatu nahian, baina ezin esan, orain arte behintzat, arrakasta handia izan
|
duenik
horretan. Zurrumurruek, hain zuzen ere, hemen kokatzen dute aipatzen ari garen albistea:
|
|
|
Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman dezakeela irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten
|
duenik
ere bada ordea: idazle baten zutabeak astero irakurtzen dituenez, eskura duenez idazle horren dosia, zertarako erosi bere liburu bat?
|
|
|
Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman dezakeela irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten
|
duenik
ere bada ordea: idazle baten zutabeak astero irakurtzen dituenez, eskura duenez idazle horren dosia, zertarako erosi bere liburu bat?
|
|
|
Literatura plazerra bada, nik ez dut ezagutzen inor plazerrera behartuta jotzen
|
duenik
. Beste gauza bat da bideak jartzea literatura maitatzen has daitezen.
|
|
|
Idazle gutxi da Kafka bezain garratz gizartearen akatsen aurka egin
|
duenik
. " Metamorfosia" n, esate baterako, familia, lan baldintzak, jauntxokeria, saldukeria eta abar gabe salatzen ditu.
|
|
|
Kode penalaren erreforma honek konstituzionaltasuna zalantzan jar tzen du berdintasunaren aurka joan daitekeelako. Ez dut uste ezer onik ekarriko
|
duenik
. Nahiz eta delituak burutzen dituzten, esperientziaz badakigu euskal gazteen aurkako errepresio penala areagotzeak ez duela ezer onik ekarriko.
|
|
|
Gogorra da, Azpeitiko altzairua lakoxe malgutasun gutxi du. Horrek ez du esan nahi zurruna denik, ezta gozotasunik ez
|
duenik
ere. (El Diario Vasco I)
|
|
|
Gure aburuz, bestalde, Iturriagak azalkeria darabil eleberriko istorioaren berri emateko. Honek ez du esan nahi, azalkeria islatu nahi izan
|
duenik
, izan ere, azalkeria horren berri ematearekin, gizartearen baloreen kritika egitea izan baitzezakeen helburu.
|
|
|
euskara, kultura eta gizartea (argitu dezagun. Euskal Herriarekin soilik zerikusia izateak? ez duela esan nahi artikuluak Euskal Herri osoarekinzerikusia
|
duenik
, baizik eta gaiak edo gertaerak loturarik ez duela Euskal Herrizkanpoko inongo eremurekin. Euskal Herriarekin zerikusia duen artikulu batek, hartara, Euskal Herri osoarekin zein haren parte batekin soilik izan dezake lotura.
|
|
|
%1era ere ez da iristen, kanal batean zein bestean, Lapurdi, Nafarroa Beherean zein Zuberoan gertatutakoalbisteen kopurua. Argitu beharra dago, bestalde, aurkitu ditugun kasu apur hauenartean bat ere ez dagoela Iparraldean gertatu eta bertan soilik eragina
|
duenik
. Alegia, Iparraldean gertatzen dena aipatzen denean, Hegoaldean ere eragina izateagatik soilikaipatzen da (adibidez, ustez ETArena den armategi baten aurkikuntza Baionan: Lapurdin gertatua, baina eragina ETArengan eta ondorioz Hegoaldeko errealitateanduena).
|
|
|
Erakunde arauemaile honen araupetze funtzioa mugatua da, hortaz6, eta gaur egunCSAren zeregina gehiago da aholkularitzarena, arauketari dagokionean behintzat, horretarako sistemaren gertuko jarraipena eginez. Alabaina, horrek ez du esan nahiindar exekutiborik edo eragin ahalmenik ez
|
duenik
. Aitzitik, botere zuzen eta nabarmenadu frekuentziak esleitzeko, zerbitzuak baimentzeko eta zigorrak ezartzeko orduan ere.
|
|
|
Euskaraz argitaratzen diren apurhoriek, bestalde, beti dute zerikusi zuzena Euskal Herriarekin. Gure laginean, behinere ez dugu aurkitu euskaraz idatzitako testurik, Euskal Herriaren mugaz haragokogaia edo
|
pertsonaia
duenik. Beraz, euskaraz idatzitako albisteek lotura zuzena duteEuskal Herriarekin.
|
|
|
Kontsentsu administratiborik ezak aurpegi politiko desberdinak ditu. Bada gureartean, esate baterako, lurraldetasun administratibo diferentziatuaren beharrik ikustenez
|
duenik
. Horrela, Bidasoaz iparraldeko Euskal Herriaren kasua hor dago, beregordintasun osoan, Parisek entzungor egin dielarik sarri euskal erakunde politikoen etakulturalen eskakizunei.
|
|
|
Bada gure artean, hirugarrenik, sentsibilitate estatutista dei diezaiokegun jarreraren aldekorik; horien arabera, gaur egun ezagutzen diren Gutun autonomikoek ezartzen duten marko juridiko politikoak nahiko lurraldetasun administratibo ezartzen dute eta, beraz, Euskal Herriaondo definiturik dago komunitate berezitutan. Bada gure artean, era berean, EuskalAutonomia Erkidegoaren eta Nafarroaren artean harreman soziopolitiko bat onartuarren, Espainiak eta Frantziak administratutako Iparraren eta Hegoaren artekoharreman zuzenik eta arauturik onartzen ez
|
duenik
. Bada gure artean, azkenik, euskalnazionalisten konstrukzio kontzeptuala onartzen duenik ere, hots, mapa politiko administratiboa mapa linguistiko kulturalaren gainean modu isomorfikoan ezarrikolukeena.
|
|
|
Bada gure artean, era berean, EuskalAutonomia Erkidegoaren eta Nafarroaren artean harreman soziopolitiko bat onartuarren, Espainiak eta Frantziak administratutako Iparraren eta Hegoaren artekoharreman zuzenik eta arauturik onartzen ez duenik. Bada gure artean, azkenik, euskalnazionalisten konstrukzio kontzeptuala onartzen
|
duenik
ere, hots, mapa politiko administratiboa mapa linguistiko kulturalaren gainean modu isomorfikoan ezarrikolukeena.
|
|
|
Nazionalitate eta, noski, hiritartasun bikoitza duten pertsona hauetako askokerabat modu instrumentalean erabiltzen dituzte, ahalik eta etekinik handiena lortzekoasmoz. Zenbait kasutan, hiritartasun bikoitzaren itzalean hauteskunde europarretanbi aldiz bozkatu
|
duenik
ere bada. Bestalde, abantaila ekonomikoak eskuratzeko, gizarte laguntzaren alorrean Frantses estatuan Espainiarrean baino aukera zabalagoa izaki, edota osasungintzari dagokionez gizarte segurantza frantsesaren menpeizateko, bi nazionalitateak izatea onuragarri suertatzen da.
|
|
|
Oinarrizko fantasia inkontzienteak unibertsalak dira, pertsona guztiok igarotzen baikara garapeneko antzeko egoeretatik, bakoitzarentzat desberdinak izanarren. Talde egoera batean, berriro ateratzen dira; horrek ez du esan nahi, taldeosoak fantasia bera
|
duenik
, zenbait fantasia taldekide desberdinek berrezagutzendituztela baizik.
|
|
|
–... gure artean badagooraindik,, agente? gorenekoen artean ere, euskara gabe Euskal Herria normalki izandaitekeelapentsatzen
|
duenik
–(11, 9).
|
|
|
Egungo zientziagintzan hizkuntzak duen garrantzia aipatu da aurreko ataletan; egia da, nekez aurki daitekeela beste gairik gaur egungo zientziagintzaren sorreran etagarapenean horren eragin handia izan
|
duenik
, nagusiki gizarte zientzietan. Bainaazaldu den ikusmira zabala eta heterogeneoa beharrezkoa bada ere, horren ondoankomeni da, era berean, horren guztiaren lotura erraza egingo duen bideren bat proposatzea.
|
|
|
Erran gabe doa, karlismoaren euskaltzaletasunaren historia oso bat egitekodaukagula oraindik, baina egon da alde hau zerbait aztertu
|
duenik
ere (e. b., Garmendia 1984: 425).
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, gaur egun klase sozialen zapalketa sozio ekonomikoakargitzeko, klase ustiaketa kontzeptuak ezer balio ez
|
duenik
. Jakina balio duela!
|
|
|
Marx-ek botere sozio-ekonomikoaren kritika zorrotza egin zuen bezala, ez dakitbotere politikoaren halako kritika zorrotzik egin
|
duenik
ba ote dagoen beste inor.Marx en teoria XIX. mendeko ustiaketa sozio-ekonomikoa aztertzeko tresna modurasortu zen, batez ere, eta horretarako balio du. Ez zen asmatua izan talde etnikoekikoEstatuaren zapalketa, ustiaketa, konkista eta etnozidioa aztertzeko.
|
|
|
Bat, ekonomiareneragina gizarte arazoetan. Gaur egun, hori ukatuko
|
duenik
, nekez aurki daiteke. Bi, egoera zehatz batean, erlazio sozio-ekonomikoak azpiegiturako oinarri eta erabakiorrak izan zirela edo direla esatea litzateke.
|
|
|
Irratilaria estu eta larri ibiltzen da denboraren mugak direla-eta, eta gogoa eta atsedena falta zaizkio informazio iturriekin harreman iraunkorra sortzeko; zer esanik ez, hori ikerkuntza kazetaritzaren garapen urrian islatzen da. Gainera, ez dirudi geroan kazetaritza mota honek arrakasta handirik edukitzeko aukerarik
|
duenik
. Irratiak hedabide pobrea izaten dirau, hedabide pobrea telebista eta prentsa izkiriatuarekin erkatuz gero; eta honek eragiten du ikerkuntza bazterturik egotea.
|
|
|
Gaur egun, soinuaren kalitatea asko hobetu da, eta goi mailako fidelitate handiena lortu nahian, Estatu Batuetan Dolby Digital AC izeneko sistema garatu da; Europan, kalitate eskasagokoa den Dolby Surround ProLogic deritzona ere asko hedatu da. Panorama horretan ez dirudi irrati analogikoaren soinuak bere horretan irauteko aukera handirik
|
duenik
. Digitalizazioaren aroa da gurea, eta irratiak ere egokitu du aro honetara.
|
|
|
bere parrilan musika eta informazioaren eskaintza egiten duen estazioa. Berrogeita hamarreko hamarkadaren erdialdeaz geroztik, telebista lehiakide izan zuenetik, arrakasta eduki duen irrati formula hau izan zen irratiaren pizgarri eta sustatzailea, eta etorkizunean ez du ematen erakargarritasuna galduko
|
duenik
. New York eko WNEW bezalako irratiek ipini zuten modan koktel hori orain zenbait hamarkada.
|
|
|
Orain zenbait urte Euskal Herriko zenbait irratitan ikerlana egin zen irratibideko iturriak zein ziren ikertzeko (Palazio, 1997); egindako ikerlanetik ezin esan irratilariak informazio iturri desberdinetara jotzen
|
duenik
. Tamalez, informazioa txekeatzeko ohiturarik ia ia ez dago irratietan.
|
|
|
Ezin da ukatu, integrazio nazionalaz gain, Estatuak bestelakorik ere bilatzen
|
duenik
, eta esan behar da, esate baterako, bere hezkuntza arloko helburuen artean ekonomiaren laguntza edota gizarte mugikortasuna eta kontrol soziala ere aurki daitezkeela. Edozein eratan begien bistakoa da, halaber, eta hau da guri une honetan azpimarratzea interesatzen zaiguna, heziketak Estatuaren eskuetan hartzen duen izaera politikoa:
|
|
|
Aldez aurretik egokia iruditzen zaigu nazionalismoak izan duen garrantzia azpimarratzea. Zalantzarik gabe, beste kontzepzio politiko batzuekin batera, XIX. eta XX. mendeetako kontzepzio nagusienetariko bat dugu (gaur egun ere, XXI. mendearen atarian gaudelarik, nahiz batzuen ustez guztiz zaharkitua izan, ezin da ukatu indar ikaragarria
|
duenik
). Baina ez da forma zehatz bakarra hartzen duen kontzepzioa, eta askotan beste batzuekin gurutzatzen da bide berean, bat egiten du, edota nahasten da; horra hor, adibidez, faxismoak eta nazional-sozialismoak nazionalismoari emandako forma, kolonialismoarekin izan duen zerikusia, marxismoaren nazioa eta nazionalismoa ulertzeko era hain ezberdinak, kontrajarriak askotan?, Estatu liberaletan beteriko zeregina, nazio askapenerako mugimenduetan beterikoa, etab.3 Edozein ikuspegi ideologiko aukeratuta ere, zaila da nazioaz eta nazionalismoaz aritu izan den norbait ez aurkitzea.
|
|
|
Honekin ez dugu esan nahi merkatu nazionalak nazioa egiten
|
duenik
edo nazioaren ezaugarri bat merkatu nazionalarena denik, ezta gutxiagorik ere. Azaldu nahi dugun gauza bakarra honako hau da:
|
|
|
—Bai, seme, gu zaldunak gaituk, nobleak, eta ez didak halakorik oroitarazi behar; izan ere, alde batetik, handitasunaren mendi gaina galdu duenak, nola galdu baitzuen gure familiak eta gure leinuak, Gaztelaren aurkako gerla maradikatu haien ondotik, ez dik mendi gaina baizik oroitzen; eta, bertzetik, umetarik ez diat bertzerik erakutsi... Baina ez diat uste horrek zer ikusirik
|
duenik
herriko apeza honat ekartzeko eta gure mutilei eskola batzuen emaiteko deliberamenduarekin... Eta zaldi eta astoen kontu horretan, seme, alde batetik arrazoin emaiten badiat ere, zalduna, deus ere bada, zaldi duna delako, eta bistan delako ezen zaldia astoa baino abere ederragoa eta airosagoa dela, eta, halatan, jende printzipalarendako egokiagoa, jakin ezak, bertzalde, zaldiak irrintzi egiten duela, eta astoak arrantza, eta ez dagoela alde handirik irrintzitik arrantzarat.
|
|
|
—Azkeneko hilabetea lozorroan bezala eman du, eta ez dut uste hagitz sufritu
|
duenik
.
|
|
|
—Ote da munduan sufritu
|
duenik
eta ordaindu duenik zuk bezainbat, ama. Edo, ez ote zara ohartzen ezen zure hutsak eta zure faltak nihaurk eginak izan zitezkeela, zeren zu aita Bartolome Ziaurrizkoarekin inkontratu baitzinen hemen Ur biainen, eta ni jaun Andrérekin han Salamancan, eta hori izan da bion artean izan den aldea?
|
|
|
—Ote da munduan sufritu duenik eta ordaindu
|
duenik
zuk bezainbat, ama. Edo, ez ote zara ohartzen ezen zure hutsak eta zure faltak nihaurk eginak izan zitezkeela, zeren zu aita Bartolome Ziaurrizkoarekin inkontratu baitzinen hemen Ur biainen, eta ni jaun Andrérekin han Salamancan, eta hori izan da bion artean izan den aldea?
|
|
|
" Jaun Joanes —erran zidan, handik egun guti batzuetarat, don Venancioren plantazionetik paseoan gindoazela, biok bakarrik—, gure artekoa erabaki baino lehen, neure berri eman nahi nizuke eta naizen bezalakoa agertu, zeren ez baitago egiazko zuhaitzik, erro egiazkorik ez
|
duenik
, eta nik sendo nahi nuke amorioaren zuhaitza... eta, hala, adarretarik ibili gabe, jakizu ezen enegan dakusazun bakea tenpestaren ondoko bakea dela, zeren eta halaxe ibili bainintzen denbora batean tenpestaz tenpesta. Eta ene lehen tenpesta ene lehen amorioa izan zen, eta amorio hura koadro bateko gazte segail bat izan zen.
|
|
|
ene bizitzaren fruitu hitzek ondua... edo, hobeki, hitzek galdua, zeren, dakizun bezala, zenbat begi, hainbat ikuspegi, eta zeren Erromak behiala deliberatu baitzuen ezen disidenteok eta herese ustezkook aldarrikatu edo skribaturikako hitzei, mihitik edo lumatik sortu bezain fite, hatsa eta kiratsa zeriela, ustelkeriaren ustelkeriaz. Baina ez zaitez kezka, ez antsia eta ez asalda horregatik, zeren mundu honetan ez baitago gaitzik kontsolagarririk ez
|
duenik
, eta gureak ere badu: aski duzu, horretarakotz, ene hitzen fruitua mizpiren idurikotzat hartzea, zenbatenaz ustelago, hainbatenaz apetitosago eta zaporetsuago.
|
|
|
—Ene jauregiaren kontra...? Esker mila, baina nik ez dut neuretzat aitortzen jauregirik, austriarren arrano inperialak atzaparretan
|
duenik
! Edo, ez al dakizu ezen osabak arranoari egin diola tiro, baina huts egin duela?
|
|
|
...mahaien inguruan marinelak, guztiak lurrezko pitxer tipi batzuetarik biera edaten —edo garagarnoa deitu ote genioke, jaun André, zeren garagarraren arnoa den? —, eta guztiak ere eskua dantzan, batzuk pipa erretzen ari zirelako, eta bertzeak emaztekien popako zein brankako altxor ezkutuen xerka zebiltzalako, zeren munduan ez baitago marinelik bere bizitzan altxorren batekin amets egin ez
|
duenik
.
|
|
|
Izanen da hagitz zibilizatutzat hartuko ez
|
duenik
semea amaren barrandari bilakatzea. Armetan eskas nengoen, ordea, eta eskura nituen apurrez profitatu behar.
|
|
|
—Falta zaizkian horietan ez duk izanen betiereko gaztetasuna edo, bertzerik gabe, gaztetzea xede
|
duenik
–
|
|
|
Ordu erdiren buruan etxepean izanen gintuan eta jadanik otoitzean ari ninduan, garajean auzo berankorren batekin topo ez egiteko. Haien parean odolusten ari bahintz, tirita bat ere ez liketek eskainiko gutiz gehienek, baina beti gelditzen duk gizon edo emakume prestu horietarik, hi zamaturik ikusi orduko hire karga partekatu nahi
|
duenik
. Horretaz kezkatzeko paradarik ez nuela izanen ohartu nauk, aparkalekura atera eta gure autora hurbiltzean —eskuak dardaritu zitzaizkion— Irekita zegoan, eta hutsik maletategia.
|
|
|
Ez dut erranen kazetaritzak nola halako eskerrik ez
|
duenik
. Jende interesgarria ezagutzeko aukerak kilikatzen ditu hasberriak, baita lanbideak bere protagonisten bizierari dakarzkion bizitasunak eta arau ezak ere.
|
|
|
—Hara, pulitzer bat genian gure artean eta gaur ikasi behar! Ez da, beraz, deus gaineratzen ahal" profesional handi" horrek aipatu ez
|
duenik
–
|
|
|
handik goiti hastio dut delako hitzñoa—, gaur egun, harekiko harremanak lankide gehienekikoak iduriak ditut, elkarren ondoan bai, baina adiskide min, inoiz ez. Bada lanetik aparte bit zaku horretan atsegin eta plazerra hartzen
|
duenik
. Eroetxeko bazka.
|
|
|
ez dut beste zuribiderik aurkitzen. Bada, noski, halakorik bere kabuz egiten
|
duenik
, bere burua, erakusleihoa edo ganadua bailitzan, gustura erakusten duenik, propaganda edo fama edo nik ahal dakit zeren bila. Ez nago ni horien artean, Jainkoak daki.
|
|
|
ez dut beste zuribiderik aurkitzen. Bada, noski, halakorik bere kabuz egiten duenik, bere burua, erakusleihoa edo ganadua bailitzan, gustura erakusten
|
duenik
, propaganda edo fama edo nik ahal dakit zeren bila. Ez nago ni horien artean, Jainkoak daki.
|
|
|
Ez nago ni horien artean, Jainkoak daki. Baina bizitza gauza hagitz aldrebesa da, eta ezuste asko gordetzen du bere baitan, eta ez dago esaterik esperientziaren ahotsa da mintzo iturri horretara sekula arrimatu ez zarenik edo aizkora horrek zure burua noizbait gogoko izango ez
|
duenik
. Herriaren hitzak dioen bezala:
|
|
|
haren galaitasuna, haren robertrefordtasuna Preteritoren hitzetan, laster elizan ikusten gaituztela... Bideoan hartu
|
duenik
ere izan da.
|
|
|
gurean inor ez da beste inor baino gehiago. Gure presidentea ez da supergizon perfektua, baina kargu horretara zer edo zergatik heldu da eta, bizi dugun egoera sozio-politikoari gainbegiratuz gero, ezin esango dugu bere lana gaizki egin
|
duenik
. Soil soilik esan dezakegu, beraren jokamoldea kasu bakar batean izan dela desegokia, zeren, besteak beste Amelia Hilton bekadunarekin, ezin argiago utzi baitu bere prestutasuna, baina bere hutsa onartu du eta baita barkamena eskatu ere, nola emazteari hala herriari.
|
|
|
...asa, ideologiak finkatu eta garatzeko erabilitako tresna guztien aldamenean, gerraren edo zigorraren aldamenean esate baterako, arteak ere paper bat izatea; ez baitzait iruditzen arteak ere paper hori jokatzea maltzurra eta berez txarra irudituko zaion inozorik izango denik, edo bestela esanda, artearen balio absolutua ideologiaren nahitaezko bilakaeratik kanpo edo gainetik egon behar duela esaten
|
duenik
gelditzen denik gaur egun.
|
|
|
Estatuak, bizimodu onei buruzko gizabanakoen ikuskera ezberdinen aurrean, neutrala izan behar duela defendatzeak ez du esan nahi, ordea, bere esparruan bizi diren hiritarren askatasun indibidual, segurtasun fisiko edota ongizateaz arduratu behar ez
|
duenik
. Alderantziz, aztergai ditugun liberal hauek, arlo horietan estatuak jarrera aktibo bat hartu behar duela diote2 Horrela bada, estatu liberal batek, neutraltasunaren agindua errespetatzen duen neurrian behintzat, politika antiperfekzionista bat izan behar du gidaritzat, ezin baitu bizimodu onaren ideia jakin bat edo beste bultzatu.
|
|
|
Izan ere, beste arlo gehienetan gertatu den bezalaxe, euskal gaiei buruzko argitalpenek azken hamarkadetan ere berebiziko gorakada eta hedapena ezagutu baitute, bai kopuruari, bai jorratzen diren arloei dagokienez. Bestetik, gure interesen bereizketa eta mugapena dela eta, ez dut uste —esate baterako— euskal kirol batekiko interes berezia duen ikertzaile edo irakurle batek aldi berean Nafarroako perretxikoei edo Iparraldeko dantzei buruzko
|
duenik
. Beraz, hemen ere arlokako antolaketa izango litzateke egokiena eta, gainera, zenbait arlotan jadanik badago martxan horrelako ekimen bat.
|
|
|
Ez naiz ni izango Itxaso Diazen lana defendatzen hasiko naizena, badu eta Arte Ederretako irakasleak ni baino hobeto defendatuko
|
duenik
. Baina erakusketa bat itxiaraztea kulturari gerta dakiokeen gauzarik larrienetakoa da.
|
|
|
Herri honek ez du bere kontalaria aurkitu. Harrizko herri honek ez du izkiriatzen
|
duenik
. Ez du bere kontraesan guztiak filmatuko dituenik.
|
|
|
Horrexegatik ez ditugu onartu, lege arrazoien artean, heriotza zibila —naturalaren antzekoa— eta ezkontide batek bestea salatzeko moduko delituak. Ez dugu zuzen ikusi dibortzioak onargarriagoa izan behar
|
duenik
, beste garai batean banantzeak ziren bezainbestekoak, behinik behin.
|
|
|
Ganorazkoa da, gai zibilak soil soilik aztertzerakoan ere, herri bat arautzen duten lege mota desberdinen jakinbide orokorra ematea; lege guztiek, edonolakoak izanda ere, beraien artean ezinbesteko harremanak dituztelako. Ez da kontu pribaturik administrazio publikoak intereseko ez
|
duenik
; ezta objektu publikorik ere, interes pribatu horiek arautzen dituen justizia berbanatzaile horren oinarriak, zabalago zein urriago, ukitzen ez dituenik.
|
|
|
49 Jakina, hau guztia bere lanetan ikus daiteke, Der Raum etik hasita (1922), 1970ean mexikar filosofoekin izandako eztabaidak arte. Euskaraz, espainolez edo frantsesez ez dago oraindik libururik Carnapen lan eta bizitza osoa aintzat hartzen
|
duenik
. Bai, aldiz, alemanez, Thomas Mormannena hain zuzen ere:
|
|
|
Harritzen nauena tautologia bat, hots, zerua urdina izatea edo ez, dela esateko joera senti lezake norbaitek. Baina besterik gabe ez du zentzurik esateak tautologia batek harritzen
|
duenik
. Aipatu d (it) udan beste esperientziaz (esperientziez) —erabateko ziurtasunaren esperientziaz— gauza bera esan daiteke.
|
|
|
esan zuen, atsegina izanda ere, joate hau" honi buruz esan daitekeen kasik gauzarik ñimiñoena dela". ...dela inolaz ere gizakiei buruzko enuntziatua, baizik eta Matematikaren zati bat ematen duela; eta, marrazten dudan aurpegi batez esaten badut" Barre gehiegi egiten du", esaten dela oraindik" ideal" batera gehiago hurbildu litekeela, baina ez oraindik behar bezain atsegina ez denik, eta halako" idealera" hurbiltzeak" buruketa matematiko bat ebaztearen" antza
|
duenik
. Era beretsuan, esan zuen, margolari bat koadro bat hobetzen saiatzen denean, ez da bere buruari buruzko saiakuntza psikologikorik egiten ari, eta ate bati buruz" Gaizki orekatuta dago" esatea, atean gaizki dagoena esatea dela, baina ez zein hunkipen utzi duen.
|
|
|
Egiaz, berezitasun honek ez du bakarrik zerikusirik" ghost" eta" shade" adierazpenekin, eta garrantzi txikia ematen zaio" arima"," espiritu"(" spirit") hitzak gure hiztegi jasoaren zati gisa kontuan hartzeari. Honekin konparatuta, gure arimak jan eta edaten
|
duenik
guk ez sinestea ñimiñoa da8.
|
|
|
Zuzena hurrengoa esatea da: ikuspegi bakoitza esanguratsua da esanguratsu gisa ikusten duenarentzat (horrek ez du esan nahi den moduan ikusten ez
|
duenik
). Egiaz, zentzu honetan, ikuspegi guztiak hein berean esanguratsuak dira.
|
|
|
Antzeko hainbat kasutan bezala, euriaren Afrikako errege batena irakurtzen dut, euri garaia heltzen denean euria eragiteko eskatzen diotena11 Baina horrek esan nahi du ez dutela uste euria eragin ahal
|
duenik
, izan ere, bestela, urteko sasoirik lehorrenetan, lurra" a parched and arid desert" [basamortu idor eta elkor bat] denean, egingo lukete. Baina suposatzen bada, hasiera batean, jendeak euriaren erregearen ofizioa ergelkeria hutsez sortu izan zuela, orduan garbiago agertzen da martxoan euriak hasi izanaren esperientzia lehenagotik izan zutela eta urteko gainerako sasoietan euriaren erregea jardutera behartuko luketela.
|
|
|
ezta usapalik ere zugatik negar egin ez
|
duenik
.
|
|
|
Patioaren alde batetik bestera bi hiru joan etorri egin orduko, besoak eta eskuak halako moduz mugituz ari zaio trabestia esplikazioren bat ematen. Ez dut uste asko aztoratuko
|
duenik
Ordiziako txapelduna. Joan etorrietan asko luzatu gabe, hurbildu den moduan joan da trabesti modukoa beste batengana.
|
|
|
Edo alderantziz, ez zakiat, berdin zaiok. Baduk haurride bila gertuago jotzen
|
duenik
, ETAko gudariengana esate baterako, baina baita askoz urrunago begira jartzen denik ere: Sabino Arana, Arturo Kanpion, Agustin Xaho, Matalas...; Amaiurren Mirandako kondeari eta Leringo etoiaren semeari, Orreagan Errolani eta Zelatunen erromatarrei aurre egin zietenak...; harrespil eta trikuharrien egileenganaino heldu arte.
|
|
|
" Paper bat...", hasi zen Xan, baina, zeukan paper hura zein zen gogoratuz: " ez", esan zuen," balio
|
duenik
ez". Pititak, neskarekin ari baina, sobra ere hura aditu egin zuen eta, biengana itzuliz:
|
|
2001
|
|
|
Duela bi urtetik hona berriro ospatzen hasi dira. Bada txalaparta pisoien erritmo honetan sortua dela esaten
|
duenik
.
|
|
|
batzuk lege mailakoak esaterako, euskararen erabilera Unibertsitatean arautuko duen dekretua, beste batzuk propagandistikoak horretan aspaldi dabiltza eta abar. Neurrien artean, zenbaiten ustez, baliteke berrikuntzarik izatea, eta alde horretatik bada esaten
|
duenik
gaztelaniazko eskaintza indartzeko eta erakargarriago egiteko plan zehatzak ere badaudela. Eutsi dio euskalgintzak zaparradari edo kraskatuko zaio bizkarhezurra?
|
|
|
Izango da, noski, ezkorregi ari naizela usteko
|
duenik
. Ez dut uste.
|
|
|
Taquimecanografas Mecanografas Auxiliares administrativos". Batzuk kanpoan dauden bitartean, horiek horrela ikusita, lan billa bertara joko
|
duenik
izango ote? (...).
|
|
|
UPNk oraingo egoera baliatu du administrazioan euskara arautzeko dekretu berria egiteko, baina ez dirudi horretan geratzeko asmoa
|
duenik
, irakaskuntzarako eta osasun eremurako ere beste bi dekretu kaleratuko dituztela iragarri baitute. Ikusi behar iragarpena zertan geratzen den; Nafarroako indar sozial eta politikoek dekretu honi erantzuteko bideratzen ari diren ekimen andanaren arabera ere egongo da neurri handi batean.
|
|
|
GURE PROBINTZIAK ez du teorikorik, ezta kritikorik edo komisariorik ere gure artea hiriko harresietatik kanpo indartu eta sustatuko
|
duenik
; kulturaren kudeaketa ipurdia beren eserleku bigunetan ederki hondoratuta izateagatik lana modu eragikorrean burutzeko gai ez direnen esku dago oraindik, alegia, betiko kultur teknikari arduragabeen esku; gaur egun, artearen mundutxoan zerbait diren artistak beren ahalegin handiena eguneroko ogia gure hiri aberatsetik hurrun bilatzen jarraitzen dutenak dira. Gure hirian dagoen arte garaikideko galeria bakarra betiko bera da:
|
|
|
Zenbatek irakurriko ote du oso osorik?, galdetu du, halaber, baten batek. Euskal idazleen artean ea nobela potoloena nork idazten duen nolabaiteko norgehiagoka dagoela, esan
|
duenik
ere bada.
|