|
2000
|
|
|
Zenbatean utzi behar
|
ditut
ba?
|
|
|
Kilometroak eta kilometroak gaztainondoen itzalpe goxoan barrena," skalextria" baino bide bihurgunetsuago batean, zeinetan txerri koadrilak ziren jaun eta jabe, autoekin askorik larritu gabe, bide erditik pasioan zebiltzala. Azken batean, behin Asterix eta Obelix pasa ondoren, zer beldur behar
|
zuten
ba... Zuhaitz arte itxi hartan, inoiz mendi kaxkoren bat bistara azaltzen zitzaigun eta tontorrean, monasterio giroko herrixka hustu itxurako, misteriotsu eta desolatu bat.
|
|
|
Kari horretara ba tzorde bat ari da lanean. Nik lasaitasun osoz espero
|
ditut
ba tzordearen lanen ondorioak. Ez naiz ni batasuna nahi duen bakarra, Miarritzeko RPRko hautesleek ere horixe nahi dute.
|
|
|
Zeren, latza litzateke gero ondokoaren mixeriari elkartasuna adieraziz bakoitzak berean egin ahal duen guztia ez egitearen kontzientzia txarra xurituko balu! Horrelakorik ikusi
|
dut
ba.
|
|
|
–Aita Morlans? Laguna ez
|
zenuen
ba?
|
|
|
–Zer
|
du
ba?
|
|
|
–Ez zen berarentzat aukerarik errazena izango, zer uste
|
duzu
ba. Urte pilo bat elkarrekin, eta zer uste duzu, guztia balkoitik behera botatzeko arrazoiren bat ez zuela izango ala?
|
|
|
Dâailleurs, guztiz harritzekoa ere ez da, ze mutila net erakargarria da. Zer gura
|
duzu
ba nik esatea. En plus, Luisek bera zirikatzen jarraitzen du eta atzo, urrunera joan barik, aspirina bat eta kondoi bat eman zizkion:
|
|
|
Zorroa zabaldu eta, barnean, zer eta gereziak topatu ez
|
ditut
ba!!! Ohar bat ere atera dut, izenperik gabea, baina honela zioena:
|
|
|
Entzungo ez
|
nituen
ba! Ez duzu sinetsiko, baina hilabete honetan ostera ere hasi naiz atzazalak jaten.
|
|
|
Sartuko ez
|
dute
ba! Batzuek pepino bat, beste batzuek bibragailua, edo botila muturren bat...
|
|
|
Berehala ezagutu nituen umetako etxe eta karrikak, orduan ibili nituen bidexkak eta zidorrak... ni arineketan, balak bilduta sutara botatzen... " Hemen behar du, ba, harrizko untxia zuen iturriak" esaten nion neure buruari, eta, etxe kantoia pasa ondoren, hantxe agertu zen lau muturreko iturria, gainean harrizko untxia zuela;" etxe paretako horma konkako santu irudiak hemen behar
|
du
ba", eta hantxe zegoen aurreraxeago. Eta bonbak neskatxoa zapartatu zuen lekua...
|
|
|
Noiz ikusi da?". " Eta zuk", esan zuen Elik," nola uste
|
duzu
ba hil zela katua?". " Bistan da", esan zuen Mariak," norbaitek hil zuen, eta gero ezkaratzera bota".
|
|
|
" Barkatu", esan zuen Xanek," ezin izan dut...". " Ezin?", esan zen emakumeak;" oker al
|
duzu
ba?". Xan tieso gelditu zen.
|
|
2001
|
|
|
98
|
dugu
ba ez dakitt/ eta biok e aurkituko dugu erantzuna/ nik uste dut
|
|
|
Bere harridurarako, ez da batere urduri jarri. Seguru ez nauela ezagutzen, pentsatu du, nondik ezagutu behar
|
nau
ba, eta gainera mugitzen hastea okerrago litzateke. Orduan bai erakarriko lukeela haren arreta.
|
|
|
Bai, Arantxak berak nahi zuen bezala erabili nahi zuen beti, esan du haserre, sarjentona horrek, baina nik bereak eta asto beltzarenak bota nizkion, ze uste
|
zuen
ba horrek, nire Jon horrela maneiatzen lagako niola nik. Tasiok ez daki nola moztu hura.
|
|
|
‘Ez. Zergatik uste
|
duzu
ba izan behar dudala? ’
|
|
|
‘Zer
|
dute
ba itsasbazterreko andreek? ’
|
|
|
‘Eta zerk etorri behar
|
zuen
ba! ’ esan dio baten batek.
|
|
|
‘Zer
|
duzu
ba? ’
|
|
|
Halantxe esan zion, euskaraz. Eta jakingo ez
|
zuen
ba! Ordurako denek genekien Ariane Zubietan, etxe alokatuan eta nabarmenki bakarrik bizi zela.
|
|
|
‘Ayahuma, eta nor
|
duk
ba Ayahuma? ’
|
|
|
– Ez gaituk hona etorri denbora galtzera, pottoko! Zer uste
|
duk
ba hik. Beste zereginik ez dugula, hemen eseri eta izadiaz gozatzea baino?
|
|
2002
|
|
|
Areago oraindik: hamabi ikusi, eta ez ote
|
zuen
ba pentsatuko guztiak erabiltzeko asmoa zeukanik. Kaxa zabaldu eta bi bakarrik atera zituen.
|
|
|
Gainera, bere zabarkeria ezkutatu ordez, hirekin hitz egiten duenean beti saiatzen duk hizketaldiak halako maila bat izan dezan. Alde batetik ulertzekoa duk haren jokaera, zeren betidanik jakin izan baitik hi Euskaltzaindikoa hintzela, Juanito San Martinek esanda ziurrenik, ez
|
dituk
ba alferrik biak eibartarrak eta biak adin bertsukoak. Beste alde batetik, txikitan akolito izana nonbait, haren hitz egiteko moduak Agirre Asteasukoaren sermoiak gogorarazten dizkik batzuetan, Leninen aipuak bestetan, eta ekonomia neo-liberaleko eskuliburuak beste zenbaitetan.
|
|
2003
|
|
|
" Gizonezkoek emakumeek baino hobe gidatzen dute"," Judutarrak merkatari bikainak dira, negoziogile hutsak" edo" Estatubatuar guztiak ergelak dira, buruarinak". Halako edo antzeko esaldirik inoiz pentsatu edo esan ez
|
duenik
ba al da. Gutxi, ziur.
|
|
|
X. Saldias: Urtero kanta bat izaten dugu, nahiz eta jendeak eskatu," hemendik ez
|
nauk
ba pasako!" esaten duguna;" Bomba" kantua modan zegoenean, adibidez, edo" Asereje". Eta uda guztia horren kontra egon eta gero, jende gutxi gelditzen den goizalde batean erori egiten zara:
|
|
|
Eta noiz bukeuko
|
dute
ba hola ikasten dabiltzenak?
|
|
|
antolatzea; Mitxelenak ez zuela libururik euskaraz argitaratu, eta, azken urteetan, Euskaltzaindian ez zuela lanik egin gehitu zuten2 Hilabete batzuk geroago, Txillardegik berak gogor kritikatu zituen Euskaltzaindiak Leioan antolatutako euskalarien jardunaldiak, ez zelako salatu euskararen hilzoriko egoera eta ez zitzaiolako tokirik eskaini ez euskararen soziolinguistikari, ezta hizkuntzaren normalizazioari ere. Jardunaldiak, haren ustez, desmobilizatzaileak izan ziren eta jauntxo kolorekoak, «Bere borondaterik onenarekin, Euskaltzaindia PNV aren joko politikoan erori da»3 Urte horren bukaeran (1980) kritika berriak egon ziren Euskaltzaindiak ez
|
zuelako
ba bestu Argia-k, Anaitasuna-k eta Jakin ek bultzatutako. Gu gara euskal prentsa, kanpaina4.Abenduaren hasieran, Juan San Martin Euskaltzaindiako idazkariak artikulu gogor bat kaleratu zuen euskararen aldeko taldeek, bereziki EHEk, egindako lana gaitzetsiz eta euskararen aldeko plangintzan erakunde publikoek izan beharreko lehentasuna defendatuz5 Antza, urtebete lehenago, 1979an, Euskaltzaindiak egindako barne jardunaldian San Martinek honako hau defendatu zuen:
|
|
|
–Ez
|
duzu
ba usteko Greta hasiko zaizunik lisatzen, ezta?
|
|
|
Eta zeharkatu dut bigarren bagoia, eta hirugarrena (zorionez, errebisore muturbeltzarekin topo egin gabe, sekula ez baita komeni halakoen  susmoak piztea); baina harrapakin egokiegirik begiz jo ez. Eta,  itzultzekotan nintzela, laugarren bagoi bat topatu ez
|
dut
ba!
|
|
|
Atea zabaltzearekin haize hotzaren haginkada nozitu, eta, gutxienik ustean, Joaquin uniformez jantzitako guardia zibil batekin hizketan ikusi ez
|
dut
ba! Harekin konfiantza handia balu bezala, buruan txaplaka eginez.
|
|
|
–Zer egin behar
|
dugu
ba hain gogor sakatzeko?
|
|
|
–Izango ez
|
duk
ba! Atxilotzeko sekulakoa montatu zitean auzoan.
|
|
|
–Zer ikusi nahi
|
duzu
ba? –galdetu dio senarrak.
|
|
|
" Faborez, Joseba!", pentsatu du edredoia  bere aldera ekarriaz. Zer nahi
|
zuen
ba, arra  tsaldeko teleberrikoa atzera berriz ikustea?
|
|
|
Edo mesfidati. Zer nahi
|
duk
ba, Sartre jauna, haren ipurdiaren atzetik ibili hintzen moduan ibili eta gero. Bollera ote zitekeen ere zabaldu zuan noizbait auzoan, gogoratzen haiz?
|
|
|
Ez
|
zuten
ba lehenagotik jarrita metrailadore bat han. Nola ere zen, parrokoak giltzak utzi zizkien gudariei.
|
|
|
" Nora joan behar
|
duzu
ba bestela?" erantzungo du
|
|
2004
|
|
|
–Oraintxe
|
duk
ba garaia lasai arraio harekin gelditzeko. Nigatik libre haiz.
|
|
|
Aise esaten duk hik. Nola ez
|
nauk
ba kezkatuko, nire erruz gurea ia ia pikutara joan duk eta. Ez diat mailarik eman, eta sentitzen diat, Aitor.
|
|
|
–Bai, hemen nagok bai. Non uste
|
huen
ba egongo nintzela. Zer, gaur ere norbaitekin pipak jatera joana hintzela uste nian, motel!
|
|
|
|
Banuen
ba, nik, sakela magikoan...
|
|
|
Zer uste
|
duzu
ba?
|
|
|
Lastima! Itxura ederra
|
zuten
ba!
|
|
|
Klaseek hizkuntzaren zorian parte haundia
|
dutela
ba daki; baiña ez daki, ez du aitortu nahi, erresuma klase horien tresna dala hain zuzen; eta kakoa, hortara, erresuma dala eta ez erresumaz kanpo biziko lirakean" klaseak". Klaseen nagusitasuna (edo nagusikeria) erresumaren bidez obratzen da.
|
|
|
–Oroituko ez
|
nauk
ba! –hots egin nuen– Hitz egin duk haiekin?
|
|
|
Txikituko zuen. Ez
|
zuen
ba ikusi Bazterren lagun haiekin izugarrizko tentsioa sortu zuela euskaldun izan edo espainol izan bezalako memelokeriekin. Beti igoal.
|
|
|
" Zer
|
dugu
ba?"
|
|
|
anuntzioan ‘veinticuatro horas’ jartzen duzu eta... Serbizioa al
|
dugu
ba, serbizioa?"
|
|
|
" Peugeota? Non
|
dugu
ba, peugeota?"
|
|
|
Kukuteko amona hil duk: Feliren ama; kale zaharrean bizi
|
dituk
ba..."
|
|
|
Ostia, hi. Ez
|
duk
ba ahaztekoa baina, Saxoren mobida horrekin... Zer ordu duk?
|
|
|
" Joateko? Zer
|
du
ba?"
|
|
|
" Zer uste
|
huen
ba, esan zuen burlari Pikutak; betiko egina zela, ala?"
|
|
|
" Horixe; zer uste
|
duk
ba. Dena kalkulatuta zagok."
|
|
2005
|
|
|
Orain partida gehiago jokatu behar direla esan egiten da, baina gero eguna iristen denean eta galderak egiten zaizkionean pilotariari," lehen partida hori arriskutsua baita" esaten dute. " Eta zeinen kontra jokatu behar
|
duk
ba?" Eskasenaren kontra. Eta hura arriskutsua?
|
|
|
Ni sekula ez naiz izan argala, beti mardula, eta jaten ere ona. Eta," zer nahi
|
duzu
ba, Amaia?", eta nik," ez dakit ba, tia, zeozer, zeuk nahi duzuna!". Eta, lehenengo, arrain zopa!
|
|
|
Auzoak lagundu nahi ez
|
duenean
ba ote dago modurik horretara hertsatzeko?
|
|
|
–Orduan nik baino gehiago duzue. Presaka alde egin zutela esan dizuet, eta pentsa zelako presa, batek ez
|
zuen
ba hemen bertan, nire mahai gainean, maletatxo bat ahaztuta utzi. Itzuliko zela espero nuen, baina agian ez da konturatu non galdu duen.
|
|
|
Orain besteek uste dute lana amaitu dela, ezin daitekeela aurrerago iritsi, eta zuen bidetik desagertu dira. Nork espero
|
duzu
ba gure proiektu hau deuseztatzea?
|
|
|
–Nor naizela uste
|
duzu
ba?
|
|
|
Irantzuk landareak maite zituen, egia esan bizirik zegoen edozer gauza maite zuen, eta udaberriro ahaleginak egin behar izaten nituen etxea zakur, oilar, aztore edo beste edozein piztiakumez bete ez zezan. Behin lau metroko suge nabar batekin azaldu zen etxean eta, piztia nazkagarri hura etxetik atera zezala eskatu nionean, horrela ez hitz egiteko erantzun zidan zakar; eta, etxetik atera eta autoan sartzen zuen bitartean, kumea zela oraindik esan ez
|
zuen
ba. Mugitzen ziren izakietan zakur bat baino utzi ez nionez, aspidistra, kentia, cotoneaster eta ribes familietako landareez bete zidan etxea.
|
|
|
–Zer espero
|
zenuen
ba?
|
|
|
Nolazaha rberritu gure kultura? Beti hutsetik hasten ari garela emango ez
|
du
ba! Izandakoarekiko axolagabetasuna etorkizunaz axolagabetutako aldi baten isla ez ote den, nago.
|
|
|
Gu giro horretan bizi ginen eta lagunekin erdaraz mintzo ginen, eskolan batez ere. Zer nahi
|
duzu
ba! Halakoxeak ziren garai haiek.
|
|
|
Ez
|
zaitu
ba, ondino itxartu lanaren zarateak?
|
|
|
– Errient nahi dukala? Aski
|
duk
ba zizare pikatzaile... Eta ontsa kontent hortara heltzeaz ere!
|
|
|
Bai, gogoratzen zuen. Gogoratuko ez
|
zuen
ba. Berea zen, Hondarribiko Arma Plazan ateratakoa, arratsalde luze batean.
|
|
|
Kartetan hasi zirenean gauzak apur bat hobetuko zirela zirudien. Bere arreba erretxindu egin zen ordea; mahaian utzi zuen zilarrezko zippoa banatzen ari zen kartak ikusteko ispilu gisara erabiltzen zuela salatu ez
|
zuen
ba! Izorratu beharra zegoen.
|
|
|
Edo areago, halako gauzetan aurkitu uste zenuen egiazko denboraren tasuna. Azken finean, pentsatzen zenuen, zer
|
duk
ba denbora, lo baten eta bestearen arteko etena baino. Sendabidea aurkitu uste zenuen, naturaren gauza eta gertaera horietan guztietan adimena zintzilik jartzen zenuenean.
|
|
2006
|
|
|
Beste elkarrizketa arinago batek era
|
badu
ba mamia. Elkarrizketatua Maureen Dowd da eta lehen aipatuaren bezperan argitaratu zuten.
|
|
|
Ezin dugu, nire ustez, gure kultur ekoizpenen kritika egin, munduko kultura erraldoien baitan ekoizten diren produktuak juzkatzeko erabiltzen ditugun parametroak erabiliz: ez
|
ditugu
ba gure enpresen azterketak egiteko Microsoft edo Boeing en erreferentziak erabiltzen!
|
|
|
Paradoxikoa da eskorpioi baten toxinekin minbizia sendatu ahal izatea, egungo teknika berritzaileekin, baina bide horretatik doa ikerkuntza. Nahi
|
nuke
ba, egunen batean eskorpioiei eskerrak eman behar izatea, euren klorotoxinarengatik, eta gaur egun hilgarria den gaixotasuna tratatzeko eta, nork daki, agian sendatzeko bidea emateagatik.
|
|
|
Zure aitak agindu ez
|
zuen
ba ezer gertatu ezkero Ingoren kargu egingo zela. Beste zure aita honek ez zuen zu adoptatu arteko onik izan, eta zure kargu egin ginen.
|
|
|
Hitlerrek berak esan ez
|
du
ba emakumeok ez dugula zertan karrerarik egin. Soldaduak izateko behar zaituzte zuek, soldaduen ama izateko behar gaitu gu.
|
|
|
Ezagutuko ez
|
duzu
ba! Judua da, Sebastian du izena.
|
|
|
Milango nor libratzen da bere bikotekidearekin eztabaida sutsu bat izatetik? Ederrak
|
dituk
ba italiarrak! Usaindu orduko badutela eskua non sartu, hor hasiko zaizkik larrutan edo lapurretan, eta, ahal badute, bietan!
|
|
|
– Zer nahi
|
duk
ba jartzea? –galdetu zidan kamareroak, musika aldatzeko eskatu nionean.
|
|
|
Harrapatu zaituzte, nik alde egin behar
|
dut
ba!
|
|
|
Alde? ez baitzen estreinako aldia, nora joan behar
|
duzu
ba?
|
|
|
– Zer entzun nahi
|
duzu
ba?
|
|
|
Ez duk inoiz errespetuz berba egiten ikasiko. Zer jakin gura
|
duk
ba?
|
|
|
– Hi boxealaria izango haiz, baina Anjel honek idi pare baten indarra zaukak oraindik –estuago tinkatu dio eskua– Zer uste
|
duk
ba?
|
|
|
–eta Goiok ez zuen buruaz ezetz esateko lanik ere hartzen, garbi bai garbi baitzen galdera erretorikoa zela–, prestakuntza, prestakuntza, prestakuntza da beharrezkoa alternatiba bat eratzen dugun bitartean, eratuko dugun egunerako, kostako da baina, hori ez dago ukatzerik, errealitatea konplexua eta aldakorra delako, horrexegatik beragatik hain zuzen, eta gero fabrikako lankideen eta sekzioko sugegorrien komentarioak, begira urliaren semea, lau urte baizik ez ditik eta lehengoan, nagusi izatean zer izan nahi duen galdetu eta ez al zian erantzun, ba, Hipertrolako ingeniari aurrez jubilatua soldataren ehuneko laurogeita hamarrarekin, Hi per tro la ko in ge nia ri au rrez ju bi la tua sol da ta ren ehu ne-ko la ro ta ha ma rra re kin, dena braust, baina silabak ongi markatuz eta silaba bakar batean zalantzarik edo tostorrik egin gabe, hori ez duk galduko, bizi bizi zetorrek, edo sandiaren aita hil berriarena, aita ona izan zuan, eta norbaitek inozoki galdetu, zer, seme alabekin mintzatzen zuan, seme alaben edukazioaz arduratzen zuan, kariñosoa zuan, edo zer, eta erantzuna labana kolpe bat bezala, ez, motel, ez, azkar hil zuan eta diru pixka bat utzi zian, dena zetorren ondo egun kloniko horiek iragateko, katean tapizeria jarri berriari errepasoa egiten, jostura bat tokiz kanpo han eta olio orban bat hemen, jardunaldi bakoitzean horrenbeste kotxe eta azkar ibili beharra orain gaueko txandan zebilen taldeak ehuneko hamarra ateratzen zielako produkzioan, Goiok ez zuen ulertzen, zertarako hainbeste presa gero handik sei hilabetera, merkatuaren egoera zela-eta, produkzioa mantsotu behar bazen eta fabrika hainbeste egunetan ixten bazuten, fabrika itxita zegoeneko egun libreak egun poltsarako, martxa hartan jubilazio egunean bi lan urteko zorra edukiko zuen enpresarekin, Armani, esplikatuzak hau, bizitza guztia lanean eta orain hauek zatozek dirua zor diedala, potroak, gero, bai, bazakiat denbora aldakorrak direla, baina ez nian uste sekula hainbeste aldatuko zirenik, lan egiteagatik ordaindu beharra, gaur jan ditudan lentejak datorren hilean pagatuko ditiat, zorretan jan ditiat, potroak gero, eta egunak joan egunak etorri, denak igual igualak, elkarrengandik bereizezinak, lenteja platerkadako bi ale bezainbeste, sikiera produkzio bitartekoak aitzurra eta pala ez diat esango baina hondeamakina eta barrenoa balira, horiek egitate kontrolagarriak zituan, ukigarriak, hurbilak, fisikoak, nire kapazitateentzako dimentsio ulergarrikoak, humanoak, baina orain dena egon zagok, baina sekula egon gabe, deabru ikusezin batek mugitzen ditik hariak hiperespazioko tokiren batetik, nonbait, mutilak, izorratu gaitiztek, esan ohi zuen Goiok, gaur egun dena duk birtuala, nire buruko soila izan ezik, igual, ez zaitez horregatik kezkatu, esaten zuen Armanik, ilea ugaritzeko genea aurkitu ditek saguetan, eta produktu bat atera ditek, funtzionatzen omen dik, baina ez hadi kezkatu, orain serio esaten diat, eta batez ere, ez hadi kexatu, sekula ez gaituk gaur den egunean bezala bizi, begiratu hire inguruan, Goio, noiz eduki ditiztek langileek horrelako kotxeak, noiz bidali ditiztek seme alabak unibertsitatera, noiz eduki ditek bigarren etxebizitza, noiz jokatu burtsan, noiz inbertitu, Armanik hori esaten zuenean Goiori bihotza jausten zitzaion lurrera, iruditzen zitzaiolako bere semeak arrazoi zeukala, bere semeak ezertarako balio ez zuen zahar bat zela uste zuelako, izan ere, pentsatzen zuen Goiok, ez nauk aita ona izan, azkar hil, auskalo, baina dirurik utziko ez dudalakoa segurua duk, nik ez zakiat burtsan jokatzen, orduan irri egiten zioten, ez dakiala burtsan jokatzen?, hori erraza duk, motel, ea: badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez
|
duk
ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badaki... badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak jaten segitu behar diat, hor konpon, hi, Goio, hori ez duk euren problema, jabeena, alegia, Armani, Armani, noizko alternatiba famatu hori, urteak dituk esaten duala ez dela biharko, baina ordutik bihar asko pasatu dituk, edozer baino lehen, ez gaitezen urduri jar, antola gaitezen, gainerako sindikatukook eta gainerako lankideok, orokorrean, bat datoz, egoera larria da, bai, baina guk ere indarra daukagu, manifestazio bat egingo dugu, hasteko, ezin gaituzte part botata utzi, konpromisoak dauzkate gurekin, ederki asko aberastu dira gure kontura, azken hamabost urteetan, borroka egingo dugu, negoziatu dute, negoziatzera behartuko ditugu, langileria berriro karrikaren jabe, beren ikur zaharrekin, jendea trumilka bildurik, Poliziaren karga bat edo beste, atxilotu batzuk, ez beste garai batean bezainbeste, hala ere, ez kargak eta ez atxilotuak, eta patronala eseri da sindikatuekin negoziatzera, ikusten, Goio, esaten zuen Armanik, ikusten, orain, albiste on horrekin batera badut beste bat txarra, urte on batzuen ondoren Elektrikak jaisten ari dituk, baina lanpostuei eutsi egingo zieagu, bai horixe, negoziazioak gogorrak izango dituk, negoziazioak gogorrak izaten ari dira, luzeak izaten ari dira, eta ez dirudi bide onetik doazenik, Elektrikak berriro behera, potroak, hi, negoziazio luzeak eta korapilatsuak eta halako desanimo orokorra zabaldu da fabrikan, aldez aurretik sentitutako derrota batena, kalean ere gero eta jende gutxiago, Poliziak ez du kargatzeko ez inor atxilotzeko beharrik ikusten, pintura planta hemen geratuko da, berrogeita hamazazpitik gorakoak aurrejubilatuko dituzte, eta gainerakoak kalera, hiru mila, bai, hiru mila baino beste lau milarena salbatu dugu, zer nahi duzue, ez dago besterik, baina nik berrogeita hamasei dauzkat, Armani, zorte txarra, Goio, zorte txarra, ahal izan den guztia egin dugu, baina ez dago besterik, azkenak argia amata dezala.
|
|
|
– Hori, hori! –animatzen zuen Mikelek– Zer uste
|
zuten
ba! Erreibindikatu zure eskubideak!
|
|
|
badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez
|
duk
ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badaki...
|
|
|
Izan ere, supermerkatuan argazkiak errebelatzeko izan gara eta, horretan ere denda eredu globala. Gustura esango niokeen, aizu, begira horri, horrelakorik ez
|
dugu
ba gurean.
|
|
|
Kasik ezin sinesterainokoa. Ez
|
ditu
ba aldarri ozen batean denon izenak banan banan esan, eta baita gutariko bakoitza nondik datorren erantsi?
|
|
2007
|
|
|
" Zergatik joan behar
|
dugu
ba?"
|
|
|
Zurea, oso ongi. Baina hark zer nahi
|
duen
ba al dakizu. Ze, maitasunak bien artekoa izan du, ez?
|
|
|
–Puntapaxa buruan eta ibili munduan?, esaten du horrelakoetan Jokinek, umoreari eusteko. Zergatik ez
|
dut
ba nik mutilek egiten dutena egingo?
|
|
|
Amak negar egiten dik aulkiarekin irteten ikusten nauen bakoitzean; hirekin akordatzen omen duk. Akordatuko ez
|
duk
ba! Zenbat erretolika ez ote hituen entzun, mukizu horrek, egurrezko aulki oker horretatik.
|
|
|
–Zer egin behar
|
dut
ba. Erosketak, pub batean pintak edan, zinemara joan.
|
|
|
–Nola ezetz? Zer egin nahi
|
duzu
ba. Jokoa jarraitu?
|
|
|
Alkohola ugari hartzen da herrialde askotan. Ardo beltzak ba ote
|
du
ba beste gauza bereziren bat?
|
|
|
gelditzen zara. Zer nahi
|
zenuen
ba, bi pilotariak mutur joka hastea. Hori horrela bada, igerilari ona izanen zara, baina kirolari txarra.
|
|
|
–Bai. Jakingo ez
|
dut
ba. Haren jaioterria da.
|
|
|
" Itsasora noa! Itsasora noa!", oihukatu ez
|
zuen
ba, gizajoak. Igor ere hondartza ondoan hil zen.
|