|
2000
|
|
|
zuku brikak, esne brikak... Azken hauek tolestea komeni da, edukiontzian leku gutxiago har
|
dezaten
.
|
|
|
«Tarteka bestelako saioak egiten ditugu, esaterako, Sanz Enea kultur etxeko jarduerei buruzkoa, programa bereziak haurrek bitartekoa ezagutu
|
dezaten
, Galiziako eguna edo natur astea dela, eta abar»
|
|
|
eta hori ez dela bekatu mortala. Xuxen apurka aberasten joan litzateke, batetik ahal denik eta gehien uztartzeko euskalkiak euskara batuan, kazetari gazteek euskalkien ekarria modu naturalean jaso
|
dezaten
, eta euskalki jasoa horrelako euskarri informatikoan gera dadin. Ditugun aukeren erabileraren txipak piztuta eduki behar ditugu eta Euskaltzaindiaren babesarekin, emaitzak etorriko dira.
|
|
|
Herrialde pobreen kanpo zorraren aurkako borroka nazioartean zabaldurik dago jadanik. Une honetan, mundu osoko 53 herrialdetan daude honelako kanpainak, hiritar guztiak arazo larri honetaz jabearazteko eta tokian tokiko gobernuak zorra deusezta
|
dezaten
bultzatzeko. Herrialde hauen artean, dagoeneko, 17 milioi sinadura bilduak dira ekimen honen alde, eta horri Espainiako Estatuan bildu diren milioi bat sinadura inguru gehitu behar zaizkio.
|
|
|
aldatzea. Gazte ikusle horiek dira beraz, orain ohitura hartzean presioa egingo dutenak noizbait zinema euskaraz ere eskain
|
dezaten
.
|
|
|
Bada azken arrazoi bat lagundu duena euskaratutako filmek harrera ona izan
|
dezaten
: itzulpenak egiterakoan askoz arreta handiagoa jartzen da, eta ahozkotasunetik hurbilagoa dagoen hizkera erabiltzen.
|
|
|
«Itzulpenetan jauzi nabarmena egin da eta, orain, gure eginkizuna irizpide bat finkatzea da hiru enpresek antzeratsu itzul
|
dezaten
. Bikoizketa egin ostean, azken orraztua ETBn ematen dugu, entonazioa eta ahoskera egokiak ote diren egiaztatzeko»
|
|
|
Xedea, berezko ekoizpena egitea baldin bada, kanpoko kateei erosi gabe (%80 Britainia Handiko BBC kateari), erreportajea egiteko epea bi hilabete ingurukoa izaten da. Burutu ondotik ordea, aukera urria dago «prime time»an eman
|
dezaten
. Hori dela eta, ezinezkoa da Espainia edo Euskal Herriko ekoizpenak Britainia Handia, Frantzia, Alemania edo Estatu Batuen pare jartzea.
|
|
|
Bildumaren egileen ustez, gazteek euren argotean ere euskara sar
|
dezaten
tresna egokia da liburu hau. Baina lehenago ere irainka euskaraz jarduten zuenak, bere lexikoa zabaltzeko aukera izan dezake
|
|
|
Sozialistok argitasun gehiagoz zehaztu behar dugu estatu eredua. Batez ere, gure estatuaren ideia ongi komunikatu behar dugu, herritarrek ezagut
|
dezaten
guk zer ulertzen dugun estatu nazionalanitzaren ideiaz. Beti ere, Espainiako Estatuaren barne delarik.
|
|
|
Jakina, helburua komunikazioa lortzea da, baina ez dezagun ahaztu haurrek bat batekotasuna berez badutela zerbait botatzeko. Hori dela eta, guk ez ditugu umeak xaxatzen garrasika erantzun
|
dezaten
, barrenetik atera behar zaie, bestela ez da naturala. Bihotz, emozio eta irudimenarekin esku hartzen badute, zertarako jarri umeak builaka?
|
|
|
Stanford-eko Unibertsitatean ikerketa burutu duten pediatrentzat, telebista denbora batez itzaltzeak ez du bakarrik umeek energia gehiago erre
|
dezaten
laguntzen, pantailaren aurrean eserita daudela umeak litxarreriak jan ditzatela eragozten du gainera. Thomas Robinsonek, ikerketaren egileetako batek, dio ikerketa ugarik frogatzen duela telebistaren aurrean jateak normalean jango litzatekeena baino gehiago jatera bultzatzen duela pertsona.
|
|
|
Zer egiteko prest daude sindikatuak beraien hitza errespetatua izan dadin? Zein motako dinamikak eskainiko dizkiete langileei beraien konpromisoa eta jarrera azaldu
|
dezaten
–
|
|
|
Hala ere, egoera nahasiaz gain, gero eta jende gehiagok, jakin, badaki gatazka konpontzeko arazo politikoari heldu behar diogula. Helburu horrekin, ahalegin handiz eta anitz jenderen partehartzeari esker, prozesu politikoa abian jarri da Euskal Herriko eragile politiko, sindikal zein sozial guztiei parte har
|
dezaten
eskainiz. Azken hilabete hauetan somatzen da oso prozesu luzea izan daitekenaren lehendabiziko jelkaldia bukatu dela.
|
|
|
SPRIk ez du azken zortzi urteetan Europako alde hau ukitu ere egin. Egun, bertan kokatzeko formularik egokiena eta iraunkorrena aztertzen ari da, EAEko enpresek merkatu hauetan sarrera azkarra izan
|
dezaten
. Ziuraski azkenean ordezkaritza bat ezarriko du Polonian; herrialde horixe izango da euskal sozietate sustatzailearen aurreneko helburu estrategikoa.
|
|
|
Bidaiarientzako tren kotxe horiek CAF enpresan egin dira eta, horrenbestez, Beasaingo enpresak sarrera izan du Estatu Batuetako merkatuan. Bukatzeko, aipagarria da erakunde honek eskaintzen dituen laguntzak euskal enpresek atzerrian inberti
|
dezaten
. Garrantzitsuak dira Bellota enpresak Kolonbian eta Brasilen dauzkan proiektuak, Irizar enpresak Brasilen dauzkanak, Tavex Algodonera eta Artalde enpresek Marokon dauzkatenak eta Ulma enpresak Brasil, Argentina eta Txilen dauzkanak.
|
|
|
Ikasbide ere gertatzen da gazteek mikro aurrean jarduten ez ezik, informazioa lantzen ere ikas
|
dezaten
. Alabaina, Arrakalaren apustua entzuleria zabaltzea da, Lekeitiar guztientzako irratia izan dadin.
|
|
|
Multinazionalek politikoengan agintzen dute, gure bizitza, gure lana, gure elikadura eta hedabideak (izkilu handienetariko bat beraientzat) kontrolatzen dituzte. Horretarako, haien xedea lor
|
dezaten
, Samir Aminen ustez, badauzkate monopolio teknikoa, merkatu finantzieroa, naturaren baliabideen lorpidea eta, azkenean, sekula erabiltzeko prest, arma suntsitzaileen boterea. Halaber globalizazioa aipatzean adierazi behar dugu bakar bakarrik estatu aberatsei begira eginda dagoela, estatu txiroek (indar ekonomikoen gatibuek) ez daukatelako inolako gaitasunik edo botererik behar dutena planteatzeko.
|
|
|
Agian Iparraldean gehien begiratu zaigunak garelako, gure atzean gazteagoak datozelako, eta begiratuz Iparraldeko bertsolaritza indartu beharra dagoela, bai, uste dut ardura badugula, gazte horiek segi
|
dezaten
lan egin behar dugulako. Baina ardura eta presioa bi gauza desberdinak dira.
|
|
|
Horrela ulertu behar da diskurtso bortitza, uholde gisa gure gainera etorri dena, galdutako denbora korrika eta presaka irabazi nahiko balute bezala. Ulertezina dena, baita azalpenik ez duena ere, azaltzen saiatu dira iritzi publikoan eragin nahirik, buruan dituzten neurri murriztaileak kosto politikorik txikienarekin onartzeko bidea izan
|
dezaten
. Nafarroako gizartea ez dago euskararen kontra eta badakite lan handia egin dutela errealitate hau aldatzeko; euskararen kontra jartzeko gezurra, iraina eta intoxikazioa erabili dituzte, bizi izan dugun kanpaina mediatikoan ikusi dugun bezala.
|
|
|
Gainera, oraingo egoera politiko petrala dela eta, abertzaleei etorkinak baztertu nahi izatea leporatu izan zaie. Errealitatea zeharo bestelakoa da baina, euskaldunek harrera beroa egin baitiete beti kanpotarrei, herri honen eraikuntzan parte har
|
dezaten
" gehitzen du Cesar Martinezek.
|
|
|
Beste batzuk patxada handiagoz aztertuko ditugu, emaitza bermatze aldera. Iraganetik datorkigun irla komunitate bihurtu nahi dugu, bere ezaugarri nagusiek iraun
|
dezaten
. Eta komunitate hori, sare baten lauki izan dadin saiatuko gara, horizontalean nahiz bertikalean beste batzuekin lotu eta euskal komunitate modernoa eraikitzen laguntzeko
|
|
|
Batasun hori, euskara idatziaren batasunaz mintzatu geranez gero, euskal idazle eta irakasleen eskuetan dago, Euskaltzaindia gidari eta laguntzaile dutelarik. Arantzazun izan diren eta ez diren euskaltzaleak argibide bat izan
|
dezaten
, Euskaltzaindiak geroago eta astiroago argitaratuko dituen erabaki eta lanen aurrerapena agertu nahi du orain. 1) Ortografiaz hortarako hautatu zen batzordeak adierazi dituen pundu gehienak onhartuak izan dira, ikusi dugunez.
|
|
|
Euskal Departamenduaren aldekoek desobedientzia zibila garatu eta gisa honetako abenturetan sartzeko asmoa badute, aitzina. Baina ez
|
dezaten
pentsa populazioaren gehiengoak segituko dienik, ezta gutxiago ere. Hemengo herritarrek ez dute departamenduaren afera eguneroko obsesio bat bezala bizi.
|
|
|
Frantses estatuak baliabide guztiak jarri ditu abian herritarrak bozkatzera joan daitezen. Abertzaleen Batasuna, berriz, bere ahal guztiak erabiltzen ari da Iparraldeko euskal herritarrek erreferenduman bozka
|
dezaten
. Alabaina, ABk hautesontzian bestelako boletina sartzea prosposatzen du:
|
|
|
Gipuzkoako lau teknologi guneek (Ceit, Ikerlan, Inasmet eta Teknikerrek) aliantza bat eratu dute urte honen hasieran, datozen urteetako industri garapenerako guztiz funtsezkotzat jotzen diren mikroteknologiako jarduerak bultzatzeko. Elkartasun horri esker ikerkuntza arloko lan eta eginkizun banaketa egin ahal izango da, baliabideen erabileran hobekuntza nabarmena lortuz eta teknika horiek enpresa sektorean hedakuntza handiagoa izan
|
dezaten
ahalbidetuz. Horren guztiaren ondorioz 3.000 milioi pezetatik (120 milioi libera) gorako inbertsioak egingo dira.
|
|
|
Lehenik," berezitasun nazionalekiko" hausturaren beharra nabarmentzen du, beti estatuen mugetan itxita dabiltzan hainbat ohitura sindikalen haustura hain zuzen ere, beren iraupenerako ezinbestekoak zaizkien baliabideen kopuru handi bat horiengandik espero dituztelako, jokoan dutena eta aldarrikapen eta ekintzen espazioa zehaztu eta mugatzen dietelako. Bigarrenik, pentsamendu bateratzailearekiko haustura proposatzen du pentsamendu eta ekintza kritikoa ahularazten duelako eta gizarte adostasuna gehiegizko neurritaraino balioesten duelako, sindikatuak" menperatuek beren menpekotasuna onar
|
dezaten
lortu nahi duen politikako arduretan iritsiz".
|
|
|
Sortzen Ikasbatuaz elkarteak ikasleek aisialdian ere euskaraz hitz egin
|
dezaten
egitasmoa abiatu du. Euskal Herri osoko zazpi zentrok hartu dute parte, eta, horretarako, irakasleek eta Urtxintxako begiraleek jolas tradizionalak berreskuratu eta berriak ikasi dituzte, haurrei jolas orduan erakusteko.
|
|
|
Municiok esan bezala, gaueko enuresia ez da arazo larritzat hartzen ikuspuntu medikotik baina umeentzat eta baita berorien gurasoentzat ere benetako arazo bihur daiteke, harreman familiarrak asaldatzeraino, konplexuak eraginez, eta arazoa etxe barruan ezkutatuz, beste pertsona batzuek ezagutu ez
|
dezaten
. Horrexegatik arazoa medikuaren eskuetan jarri behar da lehenbailehen, soluzioak badaudelako, eta ez delako etsipenean erori behar.
|
|
|
Orduan, lan hau egiterakoan urte asko joan zaizkit bere osaketan, lehenengo hartzaileak edo, nire ikasleak izan dira, beraiekin eztabaidatu baititut zenbait gai. Baina horrekin batera, beti gogoan izan dut Euskal Herri osoa; halere, nire pentsamendua ezker abertzalean kokatzen dudanez, eta nola nire aburuz ezker abertzaleak pentsamendu anitza izan behar duen, ikerketetan bezala plataformetan ere, bereziki ezker abertzaleari egiten diot eskaintza eta gehienbat bere buruzagiei, irakur
|
dezaten
, ea tresna baliagarria zaien eta erabiltzen duten.
|
|
|
Beste gauza bat da bideak jartzea literatura maitatzen has daitezen. Literatura derrigortzea gero literatura gorrota
|
dezaten
zigortzea da. Ezagutzen ditut kasuak, 12 urteko neska mutilak nik idatzi ditudan liburu zailenak (demagun" Carla") irakurtzera behartu dituztenak.
|
|
|
Kalitatearekin ere arduratzen dira eta badakite euren ikasleek gela barruko hizkuntza menperatzen badute ere, gabezia nagusiak hizkuntza erregistro informaletan dauzkatela. Horregatik" ahaleginak gero eta gehiago hizkuntz funtzional bat lor
|
dezaten
egiten ditugu". Goizeko hamaikak dira eta txikien jolas ordua amaitu da.
|
|
|
Euskaraz ez dakiten biztanleekin informazio zubiak antolatzea premiazko lana da. Euskal munduaren garapen, lorpen, disgustu, poz eta arazoen berri zuzena izan
|
dezaten
eta askotan jasotzen ari diren mezu gaizto eta manipulatzaileen aurrean erantzuna emateko bidea izateko.
|
|
|
Pertsonaiek beraien artean dutenean, egileak bere buruz hitzegin
|
dezaten
uzten ditu, ez du hizkunerik erabiltzen, kontalariaren ausentziari esker, gertakariak eskenatokian egongo bailiran suertatzen dira, arintasuna emanez. (Egan 49)
|
|
|
(Berasaluze, Garikoitz: Egunkaria) Hots, bere asmoa irakurleek pertsonaiak egunero kalean ikus ditzakeen horien modukoak direlako ustea beregana
|
dezaten
nahi izatea da. Argumentuaren kokalekua egiantzekotasunez deskribatzeaz gain, pertsonaien jarrerak ere egiantzekotasuna sortu nahian irudikatzean datza lorpen hori.
|
|
|
Historiagileak historia ezagutu beharra agertzen dut, zeren asko dira historian lizentziatuak, baina badira batzuk, alde guztiak irakurri gabe, lekukotasunen faltaz historia oker erabiltzen dutenak. Hortaz, adibideetariko bat jasotzen dut zenbaitek jakin
|
dezaten
.
|
|
|
Politika aldetik, debekatu egiten da hizkuntza tipiagoa ukatzea, bai eta garapena arriskuan jarriz baztertzea ere. Horrez gainera, hizkuntza gutxitua erabiltzen ez dutenentzat, mintzatzen direnen herrialdean bizi badira, nahi duten guztiek ikas
|
dezaten
aukerak jarriko dira. Gurasoek hautatzen dutenaren arabera, maila guztietako ikasketak beraien hizkuntza jatorrean egiteko aukera emango zaie.
|
|
|
Parte honetan horregatik agertu nahi dut kapitulu hau adierazgarri, zenbait historiagilek jakin
|
dezaten
esku artean duten lana alde guztietatik ikusiz ikertu beharrekoa dutela.
|
|
|
herri eta nazio guztiek izan beharreko jomuga legez, bai norbanakoek eta bai erakundeek. Adierazpen honetan etengabe oinarrituta, alde batetik, eskubide eta askatasun hauen begirunea bultza
|
dezaten
irakaskuntzaren eta hezkuntzaren bidez eta, bestetik, nazio mailan eta nazioarte mailan arianarian neurriak hartuz, era eraginkorrean eta orokorrean ezar daitezen ziurtatzeko, bai elkarkide diren estatuetako herrien artean eta baita horien eskumenpean dauden lurraldeetan ere.
|
|
|
11 artikulua. 1 Delituagatik salatutakoak eskubidea du errugabetzat jo
|
dezaten
, errudun dela legez eta jendaurreko epaiketan frogatzen ez den bitartean. Epaiketan bere burua zaintzeko berme guztiak ziurtatuko zaizkio.
|
|
|
–Administrazio Publikoek bultzatuko dute euskararen mailaz mailako presentzia komunikabide sozial publiko eta pribatuetan. Horretarako, eta komunikabideek euskara gero eta gehiago eta ohizko moduan erabil
|
dezaten
, Nafarroako Gobernuak diruz eta materialez laguntzeko planak gauzatuko ditu.?
|
|
|
Besteekiko harremanetan, denboraren joan etorrian, gizakiak garatu egin du beretzat duen territorioaren errepresentazio ulerkorra izan daitekeen irudi bidimentsionala, non marrazten ikasi baitu bereak diren errekak eta mendiak, herriak eta bideak; batetik, kideak eta lagunak non bizi diren irudikatzeko; eta, bestetik, besteek, etxezkanpokoek, lurralde hori errespeta
|
dezaten
.
|
|
|
Gustatu edo gustatu ez, hori besterik ez dugu; eta planteamendu horrekin euskal herritar guztien eskubideabermatuko litzateke. Izan ere, gutxienez badaukagu gune bat non prozesua bermatuko litzatekeen, eta gero gune hori Euskal Herria osora enfokatua izango litzateke, nahi duten guztiek parte har
|
dezaten
. Ez inkorpora daitezen, hori agian GernikakoEstatutuaren hutsetako bat izan da, eta noski, nafar batek, ziurrenik arrazoi handiz, esan dezake:
|
|
|
Badirudi Erkidego Autonomoan eskubidehori lor daitekeela eta aplika dezakegula. Zergatik ez dugu planteatzen hori egitea, aukera utziz, gero, bere garaian, nafarrek eta iparraldekoek aplika
|
dezaten
–
|
|
|
Sentitu eta nabaritzen duenhorren erreferentziaz gabeturik, eta bizi izandako besteekiko plazer eta harremanerrealeko esperientziez gabeturik, izaera nartzisistak norberaren identitatea irudirantz lekualdatzen du. Bere irudi bat eraikitzen du, nahiko handioso etaamainaria, bere burua maitatzeko eta besteek mirets
|
dezaten
.
|
|
|
Nolanahi ere den, arazoa beste nonbait dago, gazteeibegira geure gaitasun bultzagilean, alegia. Gazteek hitza har
|
dezaten
eta hori berenbaitako (barneko eta kanpoko) egin dezaten ahalegindu behar dugu. Azken buruan, lurhonen, gizarte honen eskuko izan daitezen, gatazkak bideratzeko, konponbideakaurkitzeko eta utzi dizkiegun bideak eta beren kabuz sortuko dituztenak egin ditzaten.Kontua da, kultura garatzen ari dela eta aurrera egiten duela on txar guztiekin, liburueta abestiekin, eskola eta harreman modu berriekin.
|
|
|
Nolanahi ere den, arazoa beste nonbait dago, gazteeibegira geure gaitasun bultzagilean, alegia. Gazteek hitza har dezaten eta hori berenbaitako (barneko eta kanpoko) egin
|
dezaten
ahalegindu behar dugu. Azken buruan, lurhonen, gizarte honen eskuko izan daitezen, gatazkak bideratzeko, konponbideakaurkitzeko eta utzi dizkiegun bideak eta beren kabuz sortuko dituztenak egin ditzaten.Kontua da, kultura garatzen ari dela eta aurrera egiten duela on txar guztiekin, liburueta abestiekin, eskola eta harreman modu berriekin.
|
|
|
izateko zuhurtzia eskatzen zuen: , denbora behar da eskolak, eta elizak ere, bere gaztelaniazko heziketa lana burutu
|
dezaten
–. Hori gertatzean(= guztiak elebidunak izatean) izango da gaztelania hizkuntza bakar bezala ezartzeko mementoa (pentsamendu hau ageri da Serrano Suñer en galde gutunean, eta ondoko erabakinegoziatuan ere:
|
|
|
Kojeve k Hegel-engandik jaso zuen, gizakigaiek besteek naturaz gaindikoak direlaonar eta aitor
|
dezaten
bilatzen dutela: gizakiak baizik ez du bilatzen onarpen hau munduan, hura baita biologiaren gainetik dagoela frogatzeko bere bizia arriskatzera iristenden izaki bakarra.
|
|
|
Adibidez: . ABE delakoak, Afrikar Batasunaren Erakundeak alegia, bakea lortzeko negoziazioa egin
|
dezaten
eskatu die??.
|
|
|
Funtzionalista baino ez den kontzepzio horrek, irratibidea definitzeko orduan, azterketa kategoria adierazkor eta sortzaileagoa garatzea eragozten du. Zentzu honetan, gaur egun irrati programazioetan informazio talk show eta musika formatuak nonahi nagusitzeak, ez die lagundu komunikazioaren alorreko teoriko eta profesionalei, irratia adierazpidetzat har
|
dezaten
beren mentalitatea aldaraziz. Irratia, berriemaileen etengabeko mintzoaren bitartez burutzen den albiste hedagailu bilakaturik, edo elkarte diskografikoek beren berrikuntzak uhinetaratzeko erabiltzen dutenaparatu gisa kontsideratuta, ez da harritzekoa batzuek uste izatea, irratiaren existentziaren zioa bere funtzio teknikoan dagoela, mintzo albiste edo disko musikaren kanal igorle modura duen funtzio teknikoan, alegia.
|
|
|
Irratibideak erronka handiak ditu etorkizunean, baina desafio nagusien artean, informazioarena dago zalantzarik gabe, irratia hedabide aproposa baita hiritarrek azken ordu eta uneko gertakarien berri jaso
|
dezaten
.
|
|
|
Bukatu aurretik, eta berriz ere informazio iturrien afera hagitz garrantzitsua dela aipatuz, iturrien hautua egiteak orduz geroztiko lan guztia baldintzatuko baitu, ekar ditzagun hona irratiko estilo liburu batean ematen diguten aholkua, kazetarigai eta kazetari profesional guztiek aintzakotzat har
|
dezaten
(De Maeseneer, 1989, 27):
|
|
|
—Mutilak, ez ahantzi ezen artelantxo horiei olagizonen izerdia dariela bazter orotarik, zeren batzuek infernua bizi behar izaiten baitute, bertzeek zerua goza
|
dezaten
.
|
|
|
indiarrek igorri zuten ene semea purgatoriorat eta indiarrek atera dute. Eta horregatik baizik ez ditut indiar emaztekiak hartzen, eta horregatik igortzen ditut haiek, erditzear direnean, beheko txaboletarat, haien haurrek ere tipitarik ikas
|
dezaten
zer den sufrimendua, harik eta, sufrimenduari sufrimendua eratxikiz, sei zazpi urteko direnean, Cumanáko perla saltzaile lagun bati igortzen dizkiodan arte, dohainik, hark enplega ditzan perla bilatzaile gisa han edo hemen, Vene zue lako kostan oraino ere geratzen diren perla toki bakanetan, eta halatan hil daitezen haiek guztiak bizimodu ezin gogorrago baten ondoren, birikak leherturik —et... Zeren mundu honetan sufrimenduak erredimitzen baikaitu eta ene seme bastartek ene seme lejitimoa erridimituko baitute, sufrimenduaren bidez.
|
|
|
—Bai! Zeren eta nahi ez duenak dei
|
dezaten
oilo, ez dezala jantz oilo lumarik, eta zeren hik oiloaren antz handiagoa daukak ezpata utzi huenetik...!
|
|
|
—Badira tigreak, sare batean lotu eta zaldiaren gibelaldean eramaiten direnak, ehiza lekuraino, non laxatzen baitira, ehizaren gibeletik egin
|
dezaten
... —eta, hatza ezker eskuin higitzen zuela, erantsi zuen—:
|
|
|
...en egiten duguna bertzeen begietarako gaitz eta itsusi dela, entseiatzen gara haren gordetzerat eta ezkutatzerat, edo haren zuritzerat eta justifikatzerat, edo ipintzen diogu estalki bat, zeina izan daitekeen diru emaite bat kapera baten edo komentu baten eraikitzeko, edo hospizioen eta bertzelako karitatezko obren bulkatzeko, bertzeen begiak lilura daitezen amoreakatik, eta arestian ikusia ahantz
|
dezaten
. Zergatik erraiten dizudan hau guztia...?
|
|
|
Ongitxo dakit hanka sartzea nirea izan balitz ekin du besterik espero ez genuenean, berak ere barkatu egingo zidala. Bestalde, bikote guztiei opatuko nieke horrelako esperientzia bat izatea, amodioa, benetako amodioa zer den ikus
|
dezaten
amaitu du bataren eta bestearen jardunak txalotzen dituen Estherren esku zartekin batera.
|
|
|
N Ez dizuet eskatzen —horretan sartuko ez naizela argi utzi baitut— Ibarretxeren gobernuari lagun diezaiozuen," bai ordea hiru (edo zenbat behar dira? 2, 4..) legebiltzarkide bidaltzea" euskararen azpiegiturazkoak" diren bozketetan EAJ, EA eta EB/ IUrekin boza ematera joan daitezen, halakoetan gure hizkuntzaren arerioek ezin garai
|
dezaten
. Are gehiago, era horretan are nabariago gertatuko litzateke Ibarretxeren gobernuari egin gura diozuen kritika politikoa.
|
|
|
Poeta beti izan da gauaren biztanle, izarrei beha egin izan du hasperen, edo ilunpean babestu ohi da itzalek ikara ez
|
dezaten
. Xabier Montoia bestelako poeta da, gaueko piztia den neurrian.
|
|
|
Lortzen badute ere, zertara konektatuko dira eskola umeak? Kableak jartzea kontu bat da, baina ze eduki klase prestatzen ari gara eskolako umeek Interneten ezer euskaraz aurki
|
dezaten
–Ezertxo ere ez, nire ustez.
|
|
|
Eskakizun hauek autoritateak" ekintza positiboa" delako neurri multzo bat onartzera eraman ditzakete. Oro har, ekintza hauek, historia, etorkin etniko zein sozial, genero, erlijio edota talde kultural batekoa izateagatik beraien buruak antzinatik bazterturik ikusi dituzten gizabanakoak gizartearen patu kolektiboan benetan parte har
|
dezaten
dute helburutzat. Beste hitzetan esanda, gizartekideak hiritartasunaren idealera hurbildu daitezen kontsideratu behar zaie, ez indibiduo abstraktuak, isolatuak bezala, baizik eta giza talde ezberdinekin lotura estuak dituzten indibiduoak bezala.
|
|
|
Halere, lan horri ekin aurretik, bi baldintza bete lirateke: batetik, beharren azterketaren araberako plangintza zehatza eta sakona, martxan dauden eta sortu nahi genituzkeen liburutegiek zerbitzuaren bikoiztasuna eskaini ez
|
dezaten
. Bestetik, nola ez, bideragarritasun azterketa zorrotzak argitu liguke zentro berri horiek sortzeko eta kudeatzeko beharrezko den dirutza nola lor daitekeen.
|
|
|
Hori dela eta, Euskal Autonomia Erkidegoko udalei eta, udal bat baino gehiagoz osatuta egonik, nortasun juridiko propioa duten entitateei dirulaguntzak ematen zaizkie, Liburutegi Sare Nazionalean sartuta dauden liburutegi publikoetako liburu multzoa berritu edota handitu
|
dezaten
. Dirulaguntza horiek honako liburu hauek erosteko izango dira:
|
|
|
Prestakuntza arloan, Kultura Sailaren ustez, liburutegietan lan egiten duten langileen formazioa ezinbestekoa da, liburutegiek gizartearekiko duten eginbehar garrantzitsua bete
|
dezaten
. Hori gogoan dugula, ezin da ahaztu liburuzainei zuzenduta dagoenBibliotekonomiaaldizkari profesionala.
|
|
|
Horretaz gain, azpimarratu genuke, Kultura Sailak, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen eskutik, Euskadiko udal liburutegietan lanean ari diren liburuzainen prestakuntza beharrei erantzuteko eskaintzen dituen ikastaroak. Era berean, Liburu eta Liburutegi Zerbitzuak, udal liburutegiekAbs y sprograma erabil
|
dezaten
prestaketa ikastaroak ere antolatzen ditu urtero.
|
|
|
Bestalde, liburutegi digitalaren zerbitzuak irakaskuntza eta ikerketa mundura egokitu ditzakegu, komunikazio sareek irakaskuntza eta ikaslearen arteko elkargune bat osa
|
dezaten
eta dokumentu digitalen diseinu, konstrukzio eta difusiorako medio bat bihur daitezen.
|
|
|
Lege zibilak, nolanahi ere, iraultza ederra egin dezake mailegu emaileentzat segurtasuna ematen badu, horiek irabazpide zentzuduna jasotzeko adostasuna erakuts
|
dezaten
. Molde horretan, konfiantza sor dezaketen erakundeak, fidantzen betebehar solidario edo ez solidarioen gaineko araubide egokiak, hipoteken oreka berma dezaketen lege jakintsuak, horien hartzekodunek zordunen aurka izan dezaketen akzioa laburtu, arindu eta merke dezaketenak, era erara datoz trafiko horri eusteko.
|
|
|
Aspaldiko oro berria izan zen behin batean. Ganorazkoa, alabaina, erakunde berriei halako iraunkortasuna eta egonkortasuna bermatzea, eurok ere aspaldikoak bihurtzeko eskubidea izan
|
dezaten
.
|
|
|
Edozein modutan, Beltaneko jaiaren, kasu, jatorria onartzeko uste sendoa dugu: hau da, gizon batek halako jaiak ez dituela, nolabait esan, hola edo hala asmatu, baizik eta oinarri handiagoa, are handiagoa, behar dutela jaiek luzaroan iraun
|
dezaten
. Jai bat asmatu nahi izango banu, hau oso azkar hilko litzateke edo jendearen joera zabaldura egokituz moldatu litzateke.
|
|
|
ingurukoek ikus
|
dezaten
|
|
2001
|
|
|
Eta bere agerpideen amaieran honela dio: " Atzerritarrak Brasiletaz iritzi obea izan
|
dezaten
hontara joka behar genuke: 1 Aldizkariak eta berri ematea aske, libre, ager dedilla.
|
|
|
Gurea bezalako herriek beren kultura sortzeko eta hedatzeko dituzten baliabideak lehentasunez garatu behar dituzte, kultura lan eremu estrategikoa bihurtzeko. Eta horretan, fikzioa eta dokumentala, pantaila handia nahiz txikia, beharrezkoak ditugu, besteek gure historia idatz ez
|
dezaten
.
|
|
|
Neurri terapeutikoak hiru bidetatik abiatzen dira, nagusiki: enfoke neuropsikologikoa batetik (ukitua dagoen garuneko hemisferioa estimulatzen saiatzen da, ikusmenaren edo ukimenaren bidez, edota letra deformatuak erabiliz); enfoke kognitiboa bestetik (dislexikoek irakurtzeko prozesuan bere trebetasuna hobetzea lor
|
dezaten
); eta disfuntzio horiek dakartzan akats eta hutsune kognitiboak konpontzeko entrenamendu berezia azkenik.
|
|
|
Euskal Departamenduaren aldeko (ADN) Hautetsien Elkarteko Renaud Delizagarai bozeramaileak eta Euskal Departamenduaren aldeko sozioprofesionalen elkarteko (AND) Jacques Saint Martin lehendakariak euskal instituzioen nahia agertzeko eskatu die hautetsiei. Udalen Biltzarrari eskatu diote auzapezek berriz ere bozka
|
dezaten
departamenduaren aferari buruz. Hautetsi ahaltsuen jarrera ezaguna da, hautetsi xumeen kopurua emendatuko ote den igandean ikusiko da.
|
|
|
Horrela, lanaldia murrizteko aukerak berekin dakar soldata murriztea eta kotizazioa gutxitzea, eta eszedentziek, berriz, eten egiten dute kotizazioaren haria. CESek dio ezinbestekoa dela hutsune horiei aurre egitea eta eskubide horiek" familiaren eta lan profesionalaren arloak bateragarriak izateko balio
|
dezaten
" lortzea.
|
|
|
Edota aiek ez al dute ikuskizunik Euskera bateratzeko arloan? Bestela, berriz, gaztelaniaz ikas
|
dezaten
beartu edo bortxatuko ote ditugu gure senide aiek? (...).
|
|
|
" Nire eleberriaren zain zeudenei berau irakurtzeko pazientzia izan
|
dezaten
desiratzen diet urte berrian".
|
|
|
Bestalde, nautika, itsas ingeniaritza, itsas biologia eta oro har, itsasoarekin zer ikusia duten ikasketak burutzen ari diren ikasleengana iritsi nahi dute, praktikak egiteko aukera eskaini, alegia. Ildo horretan, akordioak adostu nahi dituzte zentru akademikoekin, irakasten duten materiarekin erlazioa duten gaietan sakontzeko aukera izan
|
dezaten
.
|
|
|
Honen bidez katalogoa osatzen duten 16 filmak EAEko hiri nagusienetan eskainiko dira. Azkenik," Kimuak sorta" ren bidez, katalogoko filmetatik sei hautatu dituzte eta hauei buruzko materiala sortu dute nazioarteko lehiaketetan horien berri izan
|
dezaten
. Hauek izan dira hautatuak:
|
|
|
Congoko agintariek onartuko balute, familia nahi nuke ekarri. Aita bezala nahasia naiz, 1992an sortu lehen semea abandonatu izanaren kulpaz, militarrek armadara bortxaz eraman
|
dezaten
beldur naiz. Bizi duten egoera latza nire buruari egozten diot; kulpabilitate sentimenduak ditut.
|
|
|
Eta ikastolari lagundu," eskola aldetik preparatuak direlako, bestalde herriaren aurrean zerbait errepresentatibidade edo ordezgaritza dutelako, edo, nola-nahi dela ere, horretarako kontzientziatuak baldin badira, egokien litzatekeen horiexek izan behar dute euskera aldaz goran eta zuzper aldi batetan jarri behar dutenek: giroa sortuaz, ikastola indartuaz, gurasoak kontzientziatuaz, Gipuzkoan den Ikastola Elkarteari ere eskaria eginaz, noski, hitzaldi edo nolabaiteko laguntza lor
|
dezaten
hiri horretakoek".
|
|
|
Mikel Atxagak dio, etorkinen uholdeak eta bat bateko hazkundeak gehiegi aldatu dutela Urnieta, gaurko gazteek haren izaera eta bilakaera behar bezala ulertzeko. Eta bereziki horiexek herria hobeto ezagutu eta gehiago maita
|
dezaten
saiatu da" Gure Urnieta" n argibideak eta ereduak eskaintzen.
|
|
|
Bailarak oraindik zenbait hutsune ageri ditu ekonomikoki, hala nola erosketak egitera inguruko herrietara joan behar izaten dela, baina orokorrean Lea ibarrak iraultza handia ezagutu duela esan genezake, hau da, bere etorkizuna inoiz baino argiago ikustea, baina aldi berean bere izaera eta nortasuna gordetzea ahalbidetu izan dion bilakaera sakona alegia. Orain leatarrek euskal herritar eta kanpotar guztiak beren berpizkundearen lekuko izatera gonbidatu nahi dituzte, bide batez turismoaz baliatuz bertako bazter lasai eta ederretaz goza
|
dezaten
|
|
|
Jakina, unibertsitatea okupatzea ere ez da jarraitu beharreko eredurik egokiena, baina ezta ondoren egin zena ere. Elkarrizketa behar da, beraz, baina elkarrenganako begirunea izanda eta elkarrizketatik aterako den emaitza denek errespeta
|
dezaten
.
|
|
|
Egun, Euskal Herrian nagusitu den bidea antzerki ekoizpen etxeena da, aktorearen indibidualtasuna eta komertzialtasuna. Jakina komertzialtasuna behar dela ekoizpenek aurrera egin
|
dezaten
, baina balantza alde batera erori dela iruditzen zait. Euskal antzerkiak, orokorrean, ez dio ezer berririk eskaintzen euskal kulturari.
|
|
|
Hona hemen ipuin aproposa gure neska mutikoek baserriko giroa eta hizkeraren berri era oso atseginean izan
|
dezaten
: Pello Añorgaren «Pottokoren otsoa»z ari gara.
|
|
|
BNGk oso argi jokatu du azken urteetan eta Galiziako ezkerraren erreferente gisa agertu da. Batasunako buruzagiei azken urteetako BNGren norabidea ondo azter
|
dezaten
aholkatuko nieke.
|
|
|
Txapelketak irauten duen hamaika egun hauetan Herriko Etxeak hainbat ekintza antolatu du bertara hurbiltzen direnek kirol honetaz zerbait gehiago jakin
|
dezaten
. Horien artean, zesta punta gaitzat duten margoak, kirolaren historiari buruzko erakusketa, trinketean jokatzen diren espezialitateen azalpenak, xisteragintza, ikus entzuteko emanaldiak eta abar
|
|
|
Edward Roseten iritziz biografiak lekukotza baten gisakoak dira: " Ondorengoek irakur
|
dezaten
oso polita da, askotan atzera begiratu eta gure aiton amonek zer egin zuten ez baitugu jakiten". Horrexegatik, agian, bezero gehienak protagonista izango denaren bilobak edo seme alabak izan ohi dira:
|
|
|
HILABETE bat pasatu da jadanik Paueko prefetak 16 euskal errefuxiatu eta herritar arrunt bat Frantzia utz
|
dezaten
agindua eman zuenetik. Bien bitartean, 16 pertsona hauetako hiruk helegitea aurkeztu dute Paueko Administrazio Auzitegian.
|
|
|
Horrez gainera, honako eskariak egin dizkio gobernuari: lehentasuna eman diezaiola energiaren eraginkortasunari energia eskariaren kudeaketarako programen bidez; energia berriztagarriek dituzten oztopoak kendu eta horien aldeko jarrera har dezala, gutxienez, energia eskariaren %12 bete
|
dezaten
2010 urtean; eta erregai fosilen eta energia nuklearraren alde dauden diru laguntzak energia berriztagarrien eta eraginkortasun energetikoa lantzen duten teknologien alde jar ditzala.
|
|
|
Nik nire ikasleak hori ikas
|
dezaten
saiatzen naiz. Jakin min ezberdina, anbizio handiagokoa, zorrotzagokoa.
|
|
|
Lantegi guztiek Ormaiztegin prestatutako pertsonen buruzagitza dute, eta horietako bakoitzean Irizarren filosofia ezartzen ahalegintzen dira. Filosofia kooperatibista hori antolamenduko pertsona guztien lankidetzan eta partaidetzan oinarritzen da, eta guztiei ematen zaie enpresako alderdi on eta txarren berri, eta enpresak epe labur, ertain eta luzerako dituen proiektuak ezagutarazten zaizkie, kudeaketaren protagonista gisa esku har
|
dezaten
.
|
|
|
batez pilotalekuak ere arau jakin batzuetara moldatu, enpresekin zerikusirik ez duten pilota hautatzaileak izendatu, txapelketak batzorde antolatzaileen eskuetan utzi, enpresetatik ahalik eta urrunen, dagokien lana egin
|
dezaten
. Enpresa handi eta gainontzekoen arteko errespetua bultzatu...
|
|
|
1985ean sortu zen ikastola hazi eta hazi ari da ordea, eta Fontellaseko ikastola txikiegia egin zaie. 2002ko Nafarroa Oinez horretarako izango da, 240 ikasleek eta 20 irakasleek erakusteko zein ikasteko espazio nahikoa izan
|
dezaten
. ARGIA aldizkariak urtero moduan datorren urteko egutegia kalean du eta 365 orritxoko takoak zuzenean lagunduko dio Argia ikastolari.
|
|
|
Beraz, hortik haratago doazen kritikak ez dira bidezkoak. Sindikatu hauei beren ertzainkideek bizi duten drama gogorra ulertuta ere barne sailburuarekiko erakutsitako jarrera kritiko hori, ea gizarteak haiengandik espero duena ote den, gogoeta
|
dezaten
eskatuko nieke. Galde diezaioten beren buruari ea beren jarrera horrekin Ertzaintzaren benetako maila ematen duten.
|
|
|
Legeak onartzen duen egoera honetan, kaltea izan duen erabiltzaileak eskubidea du aire konpainiak txartelaren prezioa itzul diezaion, edo (nahiago badu) ahalik eta azkarren joan behar duen lekura eraman
|
dezaten
eta gainera kalte ordaina jasotzekoa, dirutan nahiz bidaia bonoetan: 25.000 pta hegaldia 3.500 km baino gutxiagokoa bada eta 50.000 pta distantzia horretatik gorakoa baldin bada.
|
|
|
Auto gehienek segurtasun krisketak izaten dituzte atzeko ateetan, umeek barruko aldetik atea ireki ez
|
dezaten
.
|