|
2009
|
|
|
Jendearekiko harremana goraipatuko nuke ere; zure mobidez ezer ez dakien enpresa bateko arduradun bati tramex xafla bakarra eskatu, eta
|
pertsona
horrek zure proiektuarekin hartzen duen konpromisoa ikustea, ez dakit, oso aberasgarria izan zen.
|
|
|
Kontakizun hau gauzatzeko, liburu eta datu baseetara jo beharrean, denbora horiek bizi zituzten eta dituzten
|
pertsonekin
mintzatu gara. Batzuk izen eta abizenez aurkeztu ditugu; beste batzuk, berriz, atzeko atetik sartu egin dira.
|
|
|
Etorkizunaren aipamena etengabekoa da Caicoyaren berbetan. Oso esanguratsua dirudi, batez ere, ibilbide profesionala Petrolioaren Krisialdiarekin batera hasi zuen
|
pertsona
batengan. Garaiotan (berez 1973an koka dezakegu, baina bere ondorioak luzaroan sentitu ziren gurean), eraikuntzaren industria ia guztiz geldiarazi zen.
|
|
|
autoak, aisialdia? Eta zorrak ordain ezin dituzten
|
pertsona
eta enpresen kopuruak etengabe gora egiten jarraituko balu, horrek hauxe esan nahiko luke: hasieran kalitate txarreko edo arrisku handikoak ez ziren bestelako finantza produktu batzuek ziur asko ezin izango luketela inbertitutako kapitala berreskuratu, eta arriskua eta mesfidantza oraindik handiagoak izatea.
|
|
|
ogia erosteko bezala, eginahalak egingo ditugu berau ordaintzeko. Baina ogia ez bezala, diru kopuru handiak inbertitu ditugu hori lortzeko, seguru asko
|
pertsona
arrunt gehienek bere bizitza osoan egingo duten eragiketa finantzario handiena izango da. Bestalde, berme gisa ere aparteko ezaugarriak ditu:
|
|
|
Inoiz baino gehiago taldean egindako lana izan behar du. Oinarrian, arkitektoa, soluzio baten bila, arazo baten zatiak bereizi, ulertu eta barneratzen saiatzen den
|
pertsona
dela uste dut. Hori beharrezkoa den neurrian, arkitekturak iraungo du.
|
|
|
Valentzian pasatutako egun hauetan, gure antzeko jendea, eta ez horren antzekoa, topatu dugu. Izendatzaile komuna profesio batean hasten ari diren
|
pertsonak
izatea da, nahiz eta batzuek jadanik 7 edo 8 urte daramatzagun. Kasu gehienetan prozesu geldoa da.
|
|
|
Kasu gehienetan prozesu geldoa da. Baina Próxima gertakizunaren alderdi interesgarriena, lehen aipatu dudan moduan, karrera bukatzeko momentutik oso bide desberdinak jorratu dituzten
|
pertsonak
bildu izana da, oso gauza desberdinak egiten dituztenak. Lehiaketak, familia eta lagunen lokal edo etxebizitzen berriketak, familia bakarreko etxebizitzak, kiroldegiak?
|
|
2010
|
|
|
Pertsona bat baino gehiagokoa: hemen ere ez dago familia nukleo rik;
|
pertsona
bik edo gehiagok osatzen dute eta haien artean ahaidetasuna egon daiteke edo ez.
|
|
|
ezkondu eta gurasoen etxe tik irten urte askotarako lan batekin, estabilitate eta bizi ziur tasuna ematen zuena. Gaur egun (belaunaldi haietako jendea barne) ezin dugu hemendik bi urtera lan, hiri edota
|
pertsona
berdinekin egongo garen esan.
|
|
|
|
Pertsona
bakarrekoa: ez dago familia nukleorik eta pertsona bakarrak osatzen du.
|
|
|
Pertsona bakarrekoa: ez dago familia nukleorik eta
|
pertsona
bakarrak osatzen du.
|
|
|
|
Pertsona
bat baino gehiagokoa: hemen ere ez dago familia nukleo rik; pertsona bik edo gehiagok osatzen dute eta haien artean ahaidetasuna egon daiteke edo ez.
|
|
|
Zabaldua: edozein motatako familia nukleoa da eta bertan
|
pertsona
bat edo gehiago bizi dira elkarren artean ahaidetasuna izanik.
|
|
|
Egungo gizarteak hiritar izan eta sentitzea ahalbidetzen duten erantzun arkitektonikoak zehaztu lituzke arauak. Araudiak bere gizarte testuingurura egokitu eta
|
pertsonen
be
|
|
2012
|
|
|
Okupazioa: 22 m2/
|
pertsonako
|
|
|
Zati dezagun, beraz, teknologiak urtebetean egiten duen lan totala
|
pertsona
batek urtebetean egiten duenarekin. Horrela lortuko dugu makinek egiten duten lanaren baliokidea, baina gizaki urtetan neurtua:
|
|
|
Garraio publikoaren aldeko apustu sendoa (0,5 MJ/
|
pertsona
km-ko kontsumoan konbergentzia, garraio mota guztietan)
|
|
|
Eta alde horretatik, hitzaurre hanpatu honen ostean, aurtengo Euskal Hiria 2012 kongresuaren zuzendari zientifiko gisa, gaiaren inguruan gabiltzan gizabanako nahiz erakundeen partehartze deialdia egin nahiko nuke. Lau alorretako
|
pertsonak
elkarretaratuz: (a) administrazio publikoa, (b) enpresa eta eragile sozio-ekonomikoak, (c) akademia eta komunitate zientifikoa eta (d) gizarte zibila.
|
|
|
Proportzio arazoa da. Demagun bost
|
pertsona
dituzula lurralde zabal batean hedaturik. Bada, nahi bezala bizi dira:
|
|
|
Lurralde zehatz bateko
|
pertsona
kopuruaz ari naiz. Zera esan zidaten behin Galizian, kongresu batean:
|
|
|
Gero, auzokoen bilobaren irudia gauez proiektatu eta neskatilaren soslaia marraztu zen eskuetan pikotx bat zuelarik, hormaren eraispena irudikatzeko. Amaitzeko,
|
pertsona
heldu baten begien garaieran adreilu bat zulatu zen behatxulo modura, hormaren alde bien arteko harremana berrezartzeko. Zeresana sortu zen herrian eta horma zati haren zentzugabekeria azpimarratu zuten gehienek.
|
|
|
Baina arazoaren gakoa guztiontzat hori da. Garapen bidean dauden herrialdeek adierazi dute lehentasunezkoa izan behar duela
|
pertsona
guztiei energia eskura izateko aukera bermatzeak, eta pobrezia energetikoa desagerrarazteak. 1.200 milioi pertsona inguruk ez dute energia eskuratzeko aukerarik, eta horrek eragin zuzena du haien osasunean, hezkuntzan eta bizitzeko moduan.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialdeek adierazi dute lehentasunezkoa izan behar duela pertsona guztiei energia eskura izateko aukera bermatzeak, eta pobrezia energetikoa desagerrarazteak. 1.200 milioi
|
pertsona
inguruk ez dute energia eskuratzeko aukerarik, eta horrek eragin zuzena du haien osasunean, hezkuntzan eta bizitzeko moduan. Gainera, Zambiako ordezkariak erakutsi digu emakumeak direla pobrezia hori gehien pairatzen dutenak.
|
|
|
Iraunkortasunaren alde munduko zenbait lekutan garatzen ari diren denetariko esperientziak bertatik bertara ezagutzeko aukerak ez du parekorik. Emakumeen, gazteen eta hezitzaileen elkarteak, herri indigenak, nekazariak, sindikatuak, eskualdeetako komiteak, hiri iraunkorrak (green cities), iraunkortasunaren aldeko enpresaburuak eta gauzak egiteko beste modu batean (modu iraunkorrean) sinesten duten hainbat
|
pertsona
daude ordezkatuta, iraunkortasuna beren eguneroko bizitzan aplikatzen dutenak.
|
|
|
Zergatik ez saiatu bilatzen eta amesten hiritarrekin batera kontsumoa eta hazkunde eroa gelditu eta ekonomia eredu berri eta justuagoa bat ekarriko lukeen beste bizimodu bat. Errealitatea, ordea, gordinagoa da eta PPren udal gobernuak debatea ekidin eta ingurumena gizarte eta
|
pertsonekin
lotuta dagoela ahaztuz, kulturartekotasunean, kooperazioan eta elkartasunean atzerapausoak ematen ari da nabarmenki.
|
|
|
Azken urteetan Gasteiz bisitatu gabe egon den
|
pertsona
orok, Arabako hiriburua berriz ikustean harritzen duen lehen gauza haren hazkundea da. Azken hamar urteetan populazioa% 5 igo den bitartean, etxebizitzen lur okupazioaren igoera% 40 ingurukoa izan da.
|
|
|
Eraztun Berdea Bilboko Udalak hiriko berdeguneak zaharberritzeko eta berriak sorrarazteko erabilitako estrategia izan da. Ahalegin horren ondorioz, 1999an
|
pertsonako
berdeguneen sei metro karratu egotetik orain gure hirian pertsonako 24 metro karratu egotera pasatu da.
|
|
|
Eraztun Berdea Bilboko Udalak hiriko berdeguneak zaharberritzeko eta berriak sorrarazteko erabilitako estrategia izan da. Ahalegin horren ondorioz, 1999an pertsonako berdeguneen sei metro karratu egotetik orain gure hirian
|
pertsonako
24 metro karratu egotera pasatu da.
|
|
2013
|
|
|
Esate baterako, Guerrila Bike Lanes egitasmoa: 200 dolar, pare bat ordu eta hiruzpalau
|
pertsonen
lanaz, bidegorri berriak sortu ditu Los Angeles hirian, bide seinale eta guzti. Edo Bunchy Carter Park for the People, udalaren kartel baten kopia perfektua, parke baten proiektua iragarriz, coming soon?
|
|
|
Zenbat kosta daiteke sukalde erabat automatizatua ekoiztea? Eta zenbat
|
pertsona
bati eguneroko eginbeharrak egitea bideratzea. Gaizki ordaindutako atzerriko jendeari eskainiko diogu gure sendia zaintzea?
|
|
|
Ustelkeriaren dimentsioaren aurrean ezin ezer egin, erakundeetan barruraino sartua baita. Turismoaren aitzakiaren inguruan interes ekonomiko handiak salatu ditu, baita mafia, dirua zuritzeko sare, droga eta
|
pertsona
trafiko eta jazarpenen aurrean erakundeek sistematikoki beste aldera begiratzen dutela ere. Alkateak berak ere ez omen zuen botererik.
|
|
|
Esaerak dioen bezala, zenbat buru hainbat aburu. Errealitate objektiboaren aurrean (existituko balitz?)
|
pertsonak
pertzeptzio bat edo jarrera bat aurkeztu ohi du eta berarentzat, gehienetan, horixe da errealitatea. Beraz objektu edo paisaia «beretik» bi pertsonak errealitatearen irudi ezberdinak soma ditzakete, hortik, paisaiari eraikuntza mentala deitzea.
|
|
|
Errealitate objektiboaren aurrean (existituko balitz?) pertsonak pertzeptzio bat edo jarrera bat aurkeztu ohi du eta berarentzat, gehienetan, horixe da errealitatea. Beraz objektu edo paisaia «beretik» bi
|
pertsonak
errealitatearen irudi ezberdinak soma ditzakete, hortik, paisaiari eraikuntza mentala deitzea. Pertzeptzio horren garapenean pertsonaren bizipenak oso garrantzitsuak dira, horiek osatzen baitute beraren pentsaera edo jarrera paisaiaren aurrean.
|
|
|
Beraz objektu edo paisaia «beretik» bi pertsonak errealitatearen irudi ezberdinak soma ditzakete, hortik, paisaiari eraikuntza mentala deitzea. Pertzeptzio horren garapenean
|
pertsonaren
bizipenak oso garrantzitsuak dira, horiek osatzen baitute beraren pentsaera edo jarrera paisaiaren aurrean.
|
|
|
Naturak (paisaiak) bizirauteko muga batzuk dauzka eta muga horiek ezin gainditu ditzakegu. Halere, muga horiek errespetatuz, ederto disfrutatu dezakegu, informazio ugari jaso dezakegu, toki zoragarriak eta bizikide ikaragarriak ezagut ditzakegu eta, azken finean,
|
pertsona
zoriontsuagoak bihurtu gaitezke. Zoriontasuna ez al da pertsonak etengabe bilatzen duena?
|
|
|
Halere, muga horiek errespetatuz, ederto disfrutatu dezakegu, informazio ugari jaso dezakegu, toki zoragarriak eta bizikide ikaragarriak ezagut ditzakegu eta, azken finean, pertsona zoriontsuagoak bihurtu gaitezke. Zoriontasuna ez al da
|
pertsonak
etengabe bilatzen duena. Bada, naturarekin harreman egokiak suspertuz topatu daiteke.
|
|
|
BISITA KOPURUA: 700.000
|
pertsona
/ urtero
|
|
|
BISITA KOPURUA: 700.000
|
pertsona
/ urtero
|
|
|
Ez da Industria Iraultzan inmigrazioarekin gertatu zen jatorriaren galera hura, baizik eta nortasunaren eta lekutasunaren guztizko galera da, denboran leku batekiko atxikimendua lortzeko ezintasuna.
|
Pertsonen arteko
erlazio fisikoaren desagerpen progresiboa, erlazio birtualen mesedetan. Zenbat hasi dira Skype erabiltzen Erasmus urtearen ondoren?
|
|
|
Bestalde, hiri zati horretan
|
pertsonak
, eraikinak, zerbitzuak nola kokatuko ziren zehazteko irizpideak kontuan hartuta, nagusiki bi ereduri jarraitu zitzaiela esango nuke: batetik, eremua berregituratzeko arkitekturaren edukian, gaitasunean oinarritu zirenak, hiri proiektu bat garatuz; eta bestetik, behin betiko hiriak izango zuen forma zehaztu gabe, metropoli estrategiaren gida-lerroak finkatzea helburu izan zutenak:
|
|
2014
|
|
|
Sektore horien nolakotasunak eta egungo ekonomia motaren izaerak bultzatuta batetik, eta informazio, gizarte eta espazioarekin zerikusia duten joera berrien arteko konbergentziak bestetik, langileen arteko elkarlan eredu berrien beharra bultzatzen ari dira. Antzina,
|
pertsonek
egiten zuten lan gehiena banakakoa bazen ere, gaur egungo enpresetan kontrakoa nagusitu da, langileek lan ataza bukatutzat sentitzeko besteekin partekatzeko beharra dute, eta talde lanean burutzen diren proiektuak areagotu dira.
|
|
|
Horrela, esan genezake lanaren giza alderdia jaso eta ahalbidetuko duten bulego konfigurazioak halabeharrezkoak direla, elkarlanak ezinbestean bulego mota ezberdinak ekartzen baititu, erronka berriekin batera: elkarlan erradikalagoa sustatuko duen espazioaren konfigurazio eta artefaktuak, informazioa, jakintza eta lana agerian utzi eta modu gardenean erakusten dituzten espazioak, sorkuntza ahalbidetu eta
|
pertsonen arteko
interakzioa sustatzen duten tokiak, etab. Pertsonen ezagutzan eta ahalmen sortzailean oinarritutako jarduera ekonomiko hazgarrian, ezagutza hori bultzatu eta indartzeko beharra agerikoa da. Zentzu horretan, Ikujiro Nonaka eta Hirotaka Takeuchi k (1995) idatzitako The Knowledge Creating Company lanak jasotzen duenaren harira, erakundeen barruan ezagutza sortzeko lau bide daude, sormen eta berrikuntzan ondorioztatzen direnak:
|
|
|
Horrela, esan genezake lanaren giza alderdia jaso eta ahalbidetuko duten bulego konfigurazioak halabeharrezkoak direla, elkarlanak ezinbestean bulego mota ezberdinak ekartzen baititu, erronka berriekin batera: elkarlan erradikalagoa sustatuko duen espazioaren konfigurazio eta artefaktuak, informazioa, jakintza eta lana agerian utzi eta modu gardenean erakusten dituzten espazioak, sorkuntza ahalbidetu eta pertsonen arteko interakzioa sustatzen duten tokiak, etab.
|
Pertsonen
ezagutzan eta ahalmen sortzailean oinarritutako jarduera ekonomiko hazgarrian, ezagutza hori bultzatu eta indartzeko beharra agerikoa da. Zentzu horretan, Ikujiro Nonaka eta Hirotaka Takeuchi k (1995) idatzitako The Knowledge Creating Company lanak jasotzen duenaren harira, erakundeen barruan ezagutza sortzeko lau bide daude, sormen eta berrikuntzan ondorioztatzen direnak:
|
|
|
erabiltzailean zentratutako diseinua. Erabiltzaile eta
|
pertsonengan
arreta jartzen duen diseinua, oinarrian, sorkuntza prozesua erabiltzailearekin batera egitean edota erabiltzaileak berak diseinatzean datza. Hau da, erabiltzailearen parte hartzea sustatzen eta bermatzen duen praxia da.
|
|
|
Hortaz, erabiltzaileak ere, erabiltzaile hutsa izateari uzten dio, nolabait, subjektu aktibo eta sortzaile bilakatuz: " Sorkuntza, eraikuntza eta kudeaketa prozesuetan arkitektura biziko duten
|
pertsonen
inplikazioak, arkitektoak sortzaile moduan izan dezakeen figura urtzeaz gain, erabiltzailearen figura guztiz desagertzea dakar" (Hainbat Egile, 2010: 26).
|
|
|
Espazioa erabiliko duten
|
pertsonekin batera
diseinatzean beharrak modu egokiagoan ase daitezkeela pentsatzeak logikoa dirudi, eta, ondorioz, hurbilpen mota honi emaitza hobeak (diseinu egokituagoak) eskuratzeko gaitasuna aurreikusten zaio. Are gehiago, diseinu parte hartzaileak espazio parte hartzaileagoak sortzen dituela uste da, elkarlanak berak ondorio bezala espazioa erabiliko duten pertsonen artean elkarlan handiagoa eta espazioarekiko identifikazioa dakarrelakoan.
|
|
|
Espazioa erabiliko duten pertsonekin batera diseinatzean beharrak modu egokiagoan ase daitezkeela pentsatzeak logikoa dirudi, eta, ondorioz, hurbilpen mota honi emaitza hobeak (diseinu egokituagoak) eskuratzeko gaitasuna aurreikusten zaio. Are gehiago, diseinu parte hartzaileak espazio parte hartzaileagoak sortzen dituela uste da, elkarlanak berak ondorio bezala espazioa erabiliko duten
|
pertsonen artean
elkarlan handiagoa eta espazioarekiko identifikazioa dakarrelakoan.
|
|
|
Komunitatean sortzen den autoeraikuntzak norbanakoaren, taldearen eta espazioaren eraldaketa hirukoitza dakar: haren irismenak espazioaren sorkuntza bera gainditzen du, prozesuaren gaitasun hezitzaile eta sortzailearen sakontasunaren arabera,
|
pertsonak
, gizabanako gisa eta talde gisa, euren burua eraikitzen doaz, euren patu amankomuna espazioaren eraikuntzarekin batera, modu paraleloan, sortzen dutelarik. Horrek, horrela ulertuta, autogestio estatusa ematen dio espazioaren sorkuntzari, eta halabeharrez espazioa lortzetik haratago joatea dakar (Wiesenfeld, 2001:
|
|
|
Sorkuntza, berriro ere, ez da gai hutsala, eta taldearen eraikuntza prozesuan izan dezakeen esanahi sinbolikoaz gain, produkzioak giza izaeraren adierazgarri nabarmena izateagatik eragin indartsua dauka sortzen den horrekiko, sortzailearen eta sortutako espazioaren artean harreman estua eraikiz. Izan ere, espazioa bizi eta erabiliko duten
|
pertsonek
espazio horren sorkuntza materialean modu aktiboan parte hartzea haren gaineko jabetze, mantenu egoki eta zaintza kolektiboaren bermea izan daiteke, hau da, autoeraikuntza espazioaren bizigarritasuna eta jasangarritasuna bermatzeko bidea litzateke.
|
|
|
Erabiltzaileen behar eta premiei erantzuteko gai izango zen ikaskuntza espazio bat lortzeaz gain, prozesuak, espazioaren eta haren erabileraren inguruko esperientzia pedagogikoa izan nahi zuen: prozesuak, zeharka, espazioa bizi duten
|
pertsonen
eta taldeen arteko elkarlana eta erantzukizun kolektiboa hedatu nahi zituen. Horretarako, erabiltzaileetan zentratutako prozesuaz gain, erabiltzaileek gidatutako diseinu eta produkzio prozesu kolektiboa abiatzea erabaki zen.
|
|
|
Diseinatzaileen papera ideiagintzan, oinarrizko irizpideak emateaz gain, prozesuaren ondorioz adostutako erabakiak eta prototipoak diseinu teknikoetan irudikatzea izan da, baita auzolanean egin ezin zitezkeen zenbait eraldaketaren (instalakuntza elektrikoa eta bestelako elementu teknikoak) kudeaketa lanak bere gain hartzea ere. Lan tekniko nabariena, ordea,
|
pertsonen arteko
hausnarketa, sorkuntza eta elkarlanerako momentuen zaintzan egon zen, hau da, erabaki prozesuaren diseinu eta kudeaketan egon zen lan tekniko mardulena: dinamikak, metodologiak, euskarriak, informazioa, pertsonen kudeaketa, harremanen zaintza, etab.
|
|
|
Lan tekniko nabariena, ordea, pertsonen arteko hausnarketa, sorkuntza eta elkarlanerako momentuen zaintzan egon zen, hau da, erabaki prozesuaren diseinu eta kudeaketan egon zen lan tekniko mardulena: dinamikak, metodologiak, euskarriak, informazioa,
|
pertsonen
kudeaketa, harremanen zaintza, etab.
|
|
|
Gure proposamena jende helduaren betiko etxea egokitu eta moldatzean datza, tresna automatizatuekin eta robotizatuekin.
|
Pertsona
helduak bere buruaren kontrola duen bitartean, nolabaiteko tresnen bitartez bere eguneroko zereginak egiteko erraztasunak izan ditzan saiatzen gara. Nolabait, hegazkinetako pilotu automatikoak bezalakoa da, hegazkina bakarrik joan daiteke, betiere pilotuak gertatzendenaren kontrola du, baina ezbeharren bat gertatuz gero, automatikoki neurriak hartzen dira bai hegazkinetik beretik, bai kanpoko laguntzaren bitartez.
|
|
|
Eraikuntza originalak 77 dobelaz osatuta zegoen, baina makinaren ezaugarrien ondorioz zenbait pieza bi edota hiru zatitan banatu behar izan ziren, guztira 146 mekanizatuz. Fresatzeko makina erabiltzen erakutsi zigun
|
pertsonaren
aholkuari jarraituz pagoa aukeratu genuen maketa egiteko; egur hori biguna da eta mekanizaziorako oso egokia, erretxinarik ez duelako. Ganga 1:4 eskalan erreproduzitzearen zioa makinaren mugak izan ziren:
|
|
|
Plangintzan zehazten diren aspektu hauek guztiak
|
pertsonen
bizitzan dute ondorio eta, beraz, planaren kudeaketan bizilagunen iritzia aintzat hartzeak lurraldean inplikaturik diren zehar ikuspegi eta hurbilketa oro identifikatzeko aukera eskaintzen digu. Modu horretan, HAPOren edukiak gizabanakoaren bizimodu ereduaren aukeraketarekin duen harremanagatik, HAPOren idazte lana aukera paregabea da esku hartze dinamikak praktikan jartzeko, herriaren eraikuntzaren zimendu lana egiteko hastapen bide bat izan baitaiteke.
|
|
|
HAPOk udalerriaren etorkizun komunaren oinarriak eztabaidatu eta ebaztea du helburu eta egiteko horretan ez dugu lurraldearen eraikitze fisikoarekin lotutako gaietara mugatu behar, beste mailako eraldaketak gauzatzeko oinarriak ezin baitira alboratu azterketan(
|
pertsona
zaharren zailtasunak, bizitza soziokulturalaren dinamizazioa, gazteen bizimodua?). Horrela, udalerriaren bizi kalitatearen eztabaidan ari garenean, ekonomia, ingurumena eta giza harremanak tartean izango dira, garrantzitsuena zein den zehazteko gaitasunik gabe.
|
|
|
Bide horretatik posible da «nire arazo»aren pentsamendu indibidualista baztertzea eta «gure arazo»an murgiltzeko pausoa ematea. Prozesu parte hartzailearen lan eredu honek prozesua bera gidatuko duten egitura sozialak sortzea eskatzen du, ahalik eta
|
pertsona
gehien mobilizatzea lortu dadin. Komunitatea sortzeko lan honetan berebiziko garrantzia baitu pertsona kopuru handia egiteko gutxitan lanean aritzeak, eta ez maiz gertatzen den moduan, pertsona kopuru txikia arlo askotako ardurapean izateak.
|
|
|
Prozesu parte hartzailearen lan eredu honek prozesua bera gidatuko duten egitura sozialak sortzea eskatzen du, ahalik eta pertsona gehien mobilizatzea lortu dadin. Komunitatea sortzeko lan honetan berebiziko garrantzia baitu
|
pertsona
kopuru handia egiteko gutxitan lanean aritzeak, eta ez maiz gertatzen den moduan, pertsona kopuru txikia arlo askotako ardurapean izateak.
|
|
|
Prozesu parte hartzailearen lan eredu honek prozesua bera gidatuko duten egitura sozialak sortzea eskatzen du, ahalik eta pertsona gehien mobilizatzea lortu dadin. Komunitatea sortzeko lan honetan berebiziko garrantzia baitu pertsona kopuru handia egiteko gutxitan lanean aritzeak, eta ez maiz gertatzen den moduan,
|
pertsona
kopuru txikia arlo askotako ardurapean izateak.
|
|
|
–Balio bizitza. Baliabide energetiko eta naturalen beharra eta substantzia kaltegarrien isuria murriztu da, osasungarria eta
|
pertsonentzat
erosoa izan dadin. Horretarako hainbat neurri hartu dira:
|
|
|
–Momentu kritikoetan eta, oro har, obra guztian, denbora eta indar asko bideratu dira lanean geunden
|
pertsona
guztiok elkar ulertzeko, ez baitzegoen agintzen zuen inor. Mundu guztiak bere ahotsa eta papera izatea nahi genuen.
|
|
|
Lan munduan erremintak eta materialak erabiltzen ikasi dugu, horrela etorkizunean egin diren konponketak egiteko gai izango gara. Agian, zenbait
|
pertsonarentzat
hori ez da oso garrantzitsua, baina orain arte inoiz ez dugu geure burua trebetzat hartu, eta orain ere ez gara, baina igeltserotza, brikolaje edo arotzeria lanak egiteko baliabide gehiago izango ditugu.
|
|
|
Espezializazioa ezeztatu eta langilearen eta sortzailearen arteko lerroa haustea da bilatzen dena. Edozein
|
pertsonak
ekoiztea, banatzea edo promozionatzea baimentzen du gizarte kapitalistaren zenbait arau erauziz. Merkatuak agindutakoaren gainetik gauzak egiteko norgehiagoka jarrera batetik abiatzen da DIY mugimendua, autogestioa osagai oso garrantzitsua delarik.
|
|
|
Familia berri bat iristen zenean, beste baten etxean hartzen zuten, euren etxe berria eraiki ahal zuten arte. Zenbait kasutan, 20
|
pertsona
ere bizi ahal ziren etxe batean, familia berriak etxe berria egiten zuen arte. Hasieran 10 bat metro koadroko etxea egiten zuten, logela, sukaldea eta komun txikia.
|
|
2015
|
|
|
Hiria
|
pertsona
, ideia, kultura, historia, begirada, usain, gatazka, aldarrikapen edota bizimodu askoren pilaketa da, auzoena ere. Hiritar bakoitzak pertsonalak diren hiriko mapa mentalak kartografiatzen ditu, bizitoki, adina, eguneroko desplazamendu, ikastetxe/ lantoki, zerbitzu, familia/ lagun, segurtasun edota hirian mugitzeko erabilitako medioen arabera irudika daitezkeenak.
|
|
|
Auzoko eskalara eramaten badugu gure bizitza, gure bizilekuaren parte garrantzitsu, ezinbesteko, bihurtzen da espazio publikoa. Bertan egiten diren erabilerak
|
pertsona
eta komunitate gisa garatzeko ezinbestekoak baitira.
|
|
|
Gure jendartea eraldatzen ari da. Orain arte ezkutuan egondako kolektiboak bistaratzen ari dira (emakumeak, kultura eta erlijio anitzeko
|
pertsonak
, umeak, nagusiak, LGTBak?), eta aniztasun horretan guztiok aurreiritzirik gabe toleratzen eta onartzen garela pentsatzea utopikoa da, irreala. Elkarren arteko ezberdintasunak aberasgarritzat jotzen ditugun garaiotan, xenofobia jarrerak ezkutatzen dituen azpijoko bat nagusitzen ari baita; izan ere, estatu «aurreratu»etan bizi garenok gero eta gehiago nahasten ditugu pluralismoa eta aniztasun kulturala.
|
|
|
Baina ez da gertatzen paisaiaren antolamenduan beti gailenduko dela gizarte eta kolektibitate mailan dagoen paisaiaren ulermen hori, zailagoa delako
|
pertsona
bakoitzak duen esperientzia subjektibo hori barne hartzea. Gainera, gizarte mailan ere hainbat azpimaila daude; adibidez, izan daiteke auzo bateko biztanleek bide baten inguruan duten ulermena bat izatea, baina herri mailan ez du baliorik bide horrek.
|
|
|
Hor lan asko dago egiteko. Baina oso inportantea den zerbait da; izan ere, denok ezagutzen ditugu
|
pertsona
adinduek hemen edo edozein herritan dituzten esperientziak, eta haien jaioterrira doazenean esaten dutenean «hau ez da nire herria». Zer galdu da bidean pertsona batek hori esateko?
|
|
|
Baina oso inportantea den zerbait da; izan ere, denok ezagutzen ditugu pertsona adinduek hemen edo edozein herritan dituzten esperientziak, eta haien jaioterrira doazenean esaten dutenean «hau ez da nire herria». Zer galdu da bidean
|
pertsona
batek hori esateko. Hori galera handia da pertsona horrentzat, bai eta gizartearentzat ere.
|
|
|
Zer galdu da bidean pertsona batek hori esateko? Hori galera handia da
|
pertsona
horrentzat, bai eta gizartearentzat ere. Zer egin daiteke etorkizunean hori ez gertatzeko?
|
|
|
Hori nola jakiten da?
|
Pertsonei
galdetuta. Horrelako gauzak oraindik egiteko dauzkagula uste dut.
|
|
|
Nik esango nuke
|
pertsona
adina definizio daudela. Nik uste dut Europako Paisaiaren Hitzarmena (EPH) indarrean sartu zenetik gainditu egin dela arazo hori.
|
|
|
Eta hori lotuta dago Britainia Handian erabiltzen duten Landscape Character Assesment teknikarekin. Hor agertzen diren irudiek berek azaltzen dute jende arrunta paisaia aztertzen, bertako
|
pertsonak
azterketa lan bat egiten. Jendearen partaidetzarako egokiagoak dira kualitatiboak diren metodologia horiek.
|
|
|
Informazio sarrera oro informazio berria izango da: ezagutza baldintzatzaileen enbarazurik gabe eta galbaherik gabe, testuinguruaren esanahia unean eta lehenengo
|
pertsonan
eraikiko du. Helduen logika arrazionalarekin bat ez datorren begiradaz arakatuko du ingurua:
|
|
|
Trenbide konbentzionalen, plano inklinatu eta aire tranbien sare itxi hori Larreinetako funikularrarekin osatu zen 1926ko irailean. Originala da oso bide zuzena ez baina erdiko zatian apur bat kurbatua izateagatik eta kabina desmuntagarria duen plataforma horizontalagatik (automobil eta merkantziak garraiatzeko prestatua eta
|
pertsonentzako
kabinarekin). Ibilgailu horrek Escontrilla Baja eta Larreineta (Ramon Basterrak diseinatutako eraikinak) artean dauden 342 m ko malda igotzen du hamar minututan, 1901ean eraikitako errepide bihurri hartan ematen zen ordu eta erdia kontuan izanik.
|
|
|
Auzokideek hogeita hamabi gune identifikatu zituzten Meatzaldearen memoria kolektibo moduan. Horietatik, harrigarria bada ere, heren bat baino ez zen meatzaritzakoa, eta beste hainbeste industrializazio aurreko paisaia kulturalari zegokion (oinatz megalitikoak, aztarna erromatarrak, hilarriak, laborantza jarduerak, sistema hidrikoak, landak, haitzuloak). Tren egiturek (mea eta
|
pertsonen
garraioa) toki garrantzitsua hartzen zuten zerrenda horretan. Haranean kokatutako pabiloi industrialek, lantegi eta makinek osatzen zuten zerrenda, bai eta Durañonako kuartelak ere, zeinari errepresio frankistaren garaian ikono zen aldetik zeukan zama politiko negatiboa kendu nahi zitzaion.
|
|
|
Proiektu honek EAEko bederatzi eskualdetako landa paisaia atlantikoen balioa agerian jartzea du helburu orokortzat. Horrekin batera, landa paisaia atlantikoen mantenuan, sustapenean eta paisaia horien gozamenean parte hartuko duen erakunde eta
|
pertsona
ororen sentiberatzea bilatu da, hau da, nekazariak, landa eremuko biztanleak, gizartea oro har (bereziki eremu horietako bisitariak) eta administrazioak sentikortzeko ahalegina egin da.
|
|
|
66). Hau da, paisaiak badu izaera fisikoa, baina horrez gain, gizakiaren buruan sortutakoa da, pertzepzioaren bidez. Beraz, lurralde berari begiratuta ere, bi
|
pertsonak
paisaia desberdinak hauteman ditzakete, eta horrela gertatuko da maiz.
|
|
|
Proiektu honek bilatu duen gauzetako bat, hain zuzen ere, landa paisaietan bizi, lan egin edo aisialdiko jarduerak burutzen dituzten
|
pertsonek
hautematen dituzten paisaia desberdin horiek azaleratzea da. Bestetik, Europako Paisaiaren Hitzarmenaren eskutik jaso dugun definizioak dio paisaia natura eta gizakiaren elkarreraginaren ondorioz sortua dela, eta landa paisaiei dagokienez, elkarreragin horrek zuzenean lehen sektoreko eragileetara garamatza, baserritarren lanari esker sortu eta mantentzen baitira paisaia horiek.
|
|
|
Ekintzak ez ezik, proiektuan parte hartu duten
|
pertsonek
eta erakundeek gomendioak ere plazaratu dituzte, erakundeei, baserritarrei eta gizarteari zuzendutakoak. Gomendio horiek proiektuak barne hartu dituen bederatzi eskualdeetan gehien errepikatu diren ekintzetatik eratorriak dira.
|
|
|
izeneko proiektu batetik abiatutako esplorazio bat egiten ari nintzenean, espazio publikoaren eremu batzuk aurkitu nituen, non gizabanako batzuek haren erabilera eraldatzen baitzuten, aldaketa txikien bitartez, «bestelako» harreman sistema bat sortuz existitzen diren harreman sistemetatik kanpo. Orain aipatzen dugun espazioan, etorkin talde batek kokagune hori okupatzen du astean behin; hala,
|
pertsona
horiek igandero biltzen dira bertan, boleibol eta futbol partidak jokatzeko eta beraien jatorrizko herrialdeko janaria bazkaltzeko, jai giro ludikoan. Paisaia eraikitzearekin lotura daukaten hainbat seinale aurki ditzakegu espazio horretan, harremanetan eta rolen banaketan oinarritzen direnak:
|
|
|
«Estatu Batuetako Konstituzioak ez du zoriontasuna bermatzen, soilik haren bilaketa.
|
Pertsona
bakoitzak, bere buruarentzat lortu behar du», idatzi zuen Benjamin Franklin() zientzialari eta estadista amerikarrak. Antza, orain segurtasuna amestea besterik ez zaie geratzen?
|
|
|
Oteizaren pentsamenduaren muinean, funtsezko argudio programatiko bat dago: Artea ez da, bere kabuz, helburu bat, Gizartean
|
pertsona
izatera heltzeko dispositibo bat baizik, bitarteko edo baliabide bat. Behin hori lortua, alegia, existentzialki gaixo geundenok estetikoki sendatuak, ez dugu Gizartean artista (pribatu) gisa eragingo, pertsona (publiko) garen heinean baizik.
|
|
|
Artea ez da, bere kabuz, helburu bat, Gizartean pertsona izatera heltzeko dispositibo bat baizik, bitarteko edo baliabide bat. Behin hori lortua, alegia, existentzialki gaixo geundenok estetikoki sendatuak, ez dugu Gizartean artista (pribatu) gisa eragingo,
|
pertsona
(publiko) garen heinean baizik. Asmo honek errealitatean egitura gorputz bat har dezan, haragitu dadin (aditza bezala), azken urratsa edo egitasmoa «Hiria Eskultura» litzateke:
|
|
|
«Hitzek beren zentzua galtzen dutenean,
|
pertsonek
beren askatasuna galtzen dute». Konfuzio-ren esaldi horrekin hasten da Garapen iraunkorra:
|
|
2016
|
|
|
Diskurtsoak eraberritzen dituzte talde kontzientzian lan eginez, baina helburu oso ezberdinak buruan izanda. Espazio hauen aktibazioak adoretuta dauden erabiltzaileen proaktibitatetik garatzen dira, leku horietara doazen
|
pertsonak
sortzen den paisaia eta identitatearen euskarria direlarik. Bi kasuetan behetik azaleratzen diren lengoaia eta proposamen propioak sortzen dituzte, baina markek bultzatutako ekimenetan, batzuetan hiriko beste espazioetan gertatzen den bezala, instituzionalizatuta dauden tokiak?, ondo pasatzeko, pentsatzeko, irudikatzeko moduak eta abar ez dira behetik jaiotzen; markek, eta instituzioak?
|
|
|
– Sare sorkuntzan lan egiten dute jakinik
|
pertsonek
, interesak, akzioak eta balioak partekatzen dituzten heinean, identifikatzen diren kausa, momentu eta agertoki zehatzetan parte hartzen dutela.
|
|
|
Lehen aipatutako markek garatzen dituzten aktibazio kasuetan bezala, horien aktibitatea eta beste kasu batzuetan eragotzita dauden erabilera urbanistikoak hibridatzen dituzte: komunitate lorategiak, bat batean egindako eraikinak, hondartza artifizialak, artisauentzako erresidentziak, kanpaldiak egiteko lekuak, tailerrak eta ekitaldiak garatzeko tokiak, hezkuntza aktibitateak, aire libreko arte galeriak eta abar, erreflexio kritikoa eta
|
pertsonen
indartzea helburutzat hartuta.
|
|
|
3 Ekimen honen defendatzaileek hainbat
|
pertsonak
parte hartu dutela edo kultura ekitaldi anitz egingo direla nahi izaten dute nabarmendu.
|
|
|
hiria mozkin espazio eratortzen dute. Haiek dira azken jasotzaile eta solaskideak eta haiengana ailegatzeko proiekzioa burutu behar da,
|
pertsonak
eta kapitalak liluratzeko alegia. Hala, eta behin barne antagonismoak garaituta, kultura mota zehatz bat promozionatzen da.
|
|
|
Hirien azokan sartzeko lehen aipatutako premisen artean, bi nabarmendu dira: batetik, inbertsioak erakartzea, eta, bestetik,
|
pertsonak
hirira helaraztea. Biek sistema mundialeko hiri rankinean txertatzea dute eginkizun eta, horregatik, nazioartearen eskakizunak bete behar dira.
|
|
|
Zentzu horretan, agerikoa da jatorrizko hirigintza planak bere testuinguru espezifikoan asetu nahi izan zituen premiak ez direla gaur egun auzoan bizi direnek dituztenak. Beraz, estandarrak hobetu egin diren neurrian, gainera, jendearen bizi kalitatean modu zuzenean eragiten duten hainbat arazo sortzen dira.Adineko
|
pertsonak
dira horren aurrean egoera bereziki ahulean daudenak.
|
|
|
Eraginkortasun energetikoaren inguruko itxitura eraberritzeak, berriz, mugatuak izan dira.Adineko
|
pertsonak
eurak dira izaera horretako hobekuntzak premiatzat jotzen ez dituztenak, «zahartzaro aktibo»rako neurri baliagarritzat ere jotzen den arren (kalitatezko testuinguru atsegin, osasuntsu eta erosoa aldarrikatzen baita zentzu horretan).
|
|
|
Arazo hauei guztiei erantzuna emateko ahaleginean aritzen da auzoaren biziberritzea helburutzat duen Zaramaga Foro Irekia. Hiritarren eskutik sortutako ekimen horretan, auzoak dituen beharren artean
|
pertsona
nagusien egoerari dagozkionek arreta berezia jasotzen dute. Hasierako ekimenen artean, etxebizitzen zaharberritzeen inguruko informazioa hiritarrei gerturatzeko aholkularitza zerbitzu espezifikoa eta doakoa baliatzea lehentasunetako bat izan baita.
|
|
|
Arquitecturas del Cuidado deituriko ikerketa prozesuan murgilduta daude biak, bakoitzaren diziplinak uztartuz eta osatuz. Zahartzaroan abiatutako etxebizitza kolektiboen azterketa du xede Emakunderen laguntza jaso duen proiektu honek, eta zaintzak, etxebizitzak eta egunerokotasunetik abiatzen diren eraldaketa sozialak hartu dituzte hizpide adineko
|
pertsonak
bihurtuz eraldaketarako subjektu politiko.
|
|
|
Alde batetik, informazioa tantaz tanta eskuratzen goazela esan beharra dago.Ez gara gazteak, euskaldunak, emakumeak edo langabetuak ikertzen ari, gure kolektiboa 65 urtetik aurreragoko
|
pertsonak
, haien etxebizitzak eta bizimoldeak dira. Horrek azpiraturiko edo ikusezin bihurturiko aldagai gehiegi batzen ditu eta, beraz, kontaktazio eta detektatze lana nekeza izatea dakar.Hau guztia esanda, oro har, denetik topatzen ari garela aitortu beharra dago: elkarrekin bizitzera joan diren bi lagun/ emakume heldu (bata alarguna eta bestea bikote gabea), teknologiarik puntakoena duten milioi bat euroko etxeak (sensorizatua, monitorizatua...), udalen etxebizitza komunitarioen eraikin formatuak (Bermeo, Donostia...), baita cohousing gisara ezagutzen diren eredu datozen etxebizitza kolektiboa eraikitzeko asmoz dabiltzan zaharren taldeak ere (Egunsentia Aurora, Housekide, lxileku..)..
|
|
|
Gorputz ezberdinez mintzo garenean, hiru gorputz ditugu buruan: gorputz espaziala (diseinua, bertan diren materialak, ikuspegi arkitektonikoa, urbanistikoa...), gorputz soziala(
|
pertsonen
antolaketa, harremanak, egituraketa familiarrak, lagunartekoak...) eta norbanakoaren gorputza (norbanakoek hezur haragizko egiten gaituen gorputzaren ezaugarriak, eraldaketak, baldintzak, sentipenak, biografiak. Badira urteak zenbait ikerketa disziplinatan (soziologia, antropologia, historia...) eta nagusiki feministen korronteetatik abiatuta gorputzari hezur haragizko eskola bat izatetik haratagoko funtzioa zein izatea eskaintzen zaiola.
|
|
|
azpiegitura bigunen eta zurrunen arteko oreka ezinbestekoa da, horietariko bati erreparatu izan ez zaionean, proiektua erori egin delako.Gainera, oro har, arkitektura eta diseinuaren lilurak jan egiten du harremanei eta zaintzari begirako beharra, eta ondorioak lazgarriak dira proiektuarentzat. Zaintzaz kolektiboki eztabaidatzea hamaika oparotasun sortzen ditu, bidea nekeza izan arren, horrelako proiektuetan
|
pertsonak
behartu egiten dira beren bizitzako fase zehatz horretan beren nahi eta beharren inguruan hausnart: z: era, kolektiboki zer emateko prest dauden eta ez dauden ikusaraztera eta hori guztia espazialki nola osagarritu daitekeen hausnartzera. Horrek ahalduntze prozesuak hamaika erpin izatea dakar, plano indibidualean, plano espazialean, plano kolektiboan...
|