|
2002
|
|
|
Setién en (1998) lanean, Euskal Autonomia Erkidegoan EUSTATek eginiko Denbora Aurrekontuaren Inkesta oinarri hartuta, garbi ikusten da egin berri den baieztapena. Aldaketaren batzuk nabarmentzen badira ere,
|
pertsonen
zaintzak emakumeen ardura izaten jarraitzen du.
|
|
|
Denbora guztiaren %70 emakumeen eskutik dator. Etxeko zaintzaren ardura duten emakumeek haurren eta jaioberrien zaintzaren %80 egiten dute; etxetik kanpo senideen laguntzan, denboraren %78 beraiek betetzen dute; eta %75, berriz, adinekoek behar duten mediku eta
|
pertsona
zaintzari dagokionez (1998: 92).
|
|
2004
|
|
|
4 Barnealdia agindu ebazpen berean adieraziko da, barneratuta dagoen
|
pertsonaren
zaintzaz arduratutako medikuek auzitegiari aldizka informazioa eman behar diotela neurria iraunarazteko beharrizanari buruz; horri kalterik egin gabe, auzitegiak beste txosten batzuk eska ditzake, egokitzat jotzen baditu.
|
|
2006
|
|
|
Mendekotasuna duten
|
pertsonen
zaintza
|
|
2007
|
|
|
Gai horrexek landu ditu Ekintza Positiboaren I. Udal Plangintza, eta orduan hasita lan horrekin jarraituko du onartu den II. Plangintzak, 2007an hasi eta 2009ra bitartean. Era berean, gizonezkoak elkar erantzukizunaren gestioan parte hartzera sustatzen jarraituko dute, edo menpeko
|
pertsonen
zaintzan ere. Sortutako espazioak gizonezko zein emakumezkoen beharrak erantzun ditzaten lortzeko.Lau alor nagusi batzen ditu plangintzak:
|
|
|
Algortako Villamonteko kultur aretoan egingo dira 10:00etatik 12:00etara bitartean. Hilaren 26an bertan, 19:00etan, eta leku berean, “Getxoko mendetasun egoeran dauden
|
pertsonen
zaintzari buruzko dekalogoa” aurkeztuko dute. Horrez gain, hilaren 5 eta 16 artean," Emakumeen elkartegintza Bizkaian, hurbilketa historikoa” erakusketa ikusteko aukera egongo da, Itzubaltzetako kultur aretoan.
|
|
2008
|
|
|
Batetik, genero biolentziaren biktimei euren seme alaba edo menpeko
|
pertsonen
zaintzan laguntzea, eta, bestetik, 45 urtetik gorako iraupen luzeko langabeko emakumeei begirako enplegu politika garatzea: helburu biok uztartzen dituen egitasmo “aintzindaria” martxan da.
|
|
|
Batetik, genero biolentziaren biktimei euren seme alaba edo menpeko
|
pertsonen
zaintzan laguntzea, eta, bestetik, 45 urtetik gorako iraupen luzeko langabeko emakumeei begirako enplegu politika garatzea: helburu biok uztartzen dituen egitasmo “aintzindaria” martxan da.
|
|
|
Eta oporretan irekia dioen esamolde hori errealitate gordin bilakatzen da emakumeentzat, urtean barrena etxetik kanpo lanean aritu ala ez, ia bakarrik bere gain hartzen dute etxeko lanen ardura eta
|
pertsonen
zaintza.
|
|
2009
|
|
|
Seme alaben eta mendekotasuna duten
|
pertsonen
zaintza LHko titulua lortzeko baliozkotzen da
|
|
|
Zerbitzuak: familientzako eta partikularrentzako zerbitzuen eskaera agertzearen eta handitzearen ondorioz, garbiketako,
|
pertsonen
zaintzako edo hezkuntzako lanpostuetan (autoeskoletan, haurtzaindegietan, eskola pribatuetan, etab.) hitza kontratatzea ohiko erabilerako moneta da enpresa batzuetan. Ostalaritzarekin batera, irregulartasun gehien dituen sektorea da.
|
|
|
Era berean, gizonezko eta emakumezkoen arteko soldaten banaketa hobetzeko saiakera egingo duela gaineratu du. Mendekotasunen bat duten
|
pertsonen
zaintzaren alorrean heziketa programa berezi bat martxan jartzeko asmoa ere iragarri du lehendakarigai sozialistak.
|
|
|
Haien ustez, krisiari aurre egiteko gobernuak hartzen ari diren neurriak gizonak nagusi diren sektoreetara bideratuta daude, batez ere autogintzara eta eraikuntzara. Gainera, langabeziak gora eginez gero, emakumeak etxeko lanetara eta menpeko
|
pertsonen
zaintzara mugatuko diren beldur dira.
|
|
2010
|
|
|
1.Estatu alderdi bakoitzak zainduko du legea aplikatzeko ardura duten langile militar nahiz zibilen, medikuen, funtzionarioen eta askatasunaz gabetutako
|
pertsonaren
zaintzan edo tratamenduan parte har dezaketen beste pertsona batzuen prestakuntzak bere baitara biltzea konbentzio honetako kasuan kasuko xedapenei buruzko behar adina irakaskuntza eta informazio, hurrengo helbuetarako:
|
|
|
Errealitatea ikuspegi negatibo batetik ikustea ezaugarri duen nahasmena dadepresioa. Alzheimer gaixotasuna duen
|
pertsonaren
zaintza prozesuan zenbaitmomentutan ez da irteerarik ikusten eta bizitzaz ezin da gozatu. Motibazio falta erehandia izaten da norberaren buruarekin zerikusia duen guztiarekin.
|
|
|
Debagoieneko Mankomunitateak lan eskaintza egin du ibarreko egoitzetan, ospitaletan eta erakundeetan pertsona nagusiak, buruko gaitza edo endekapenezko gaixotasuna duten
|
pertsonen
zaintza eta bizitza kalitatea hobetzeko arreta soziosanitarioa eta terapia okupazionaleko lanak egiteko. Prestakuntza eta lana bateratzen ditu programa honek.
|
|
2011
|
|
|
Zeren orain emakume horien bizitzak arriskuan baldin badaude, ziur aski aurreko hilabeteotan ere horrela izango zen. Eusko Jaurlaritzak azaroaren hasieran jakinarazi zuenez, ertzain horiek ETAk mehatxatutako
|
pertsonen
zaintzan aritzen ziren poliziak dira, eta orain, egoera berrian, polizia horien lanorduak mehatxatutako emakumeen bizitzak babesteko emango dira. Beraz, lehentasuna ertzainen zeregina zehaztea da.
|
|
|
Ezkontideek betebeharra dute, elkarrekin bizi, bestearenganako fideltasuna izan eta elkar sorosteko. Gainera, elkarrekin banandu dituzte etxeko ardurak, bai eta aurreko, ondorengo eta euren ardurapeko beste
|
pertsonen gaineko
zaintza eta arreta ere.
|
|
|
Enplegu sortzaileak diren sektore berriez, alegia. Eta langile asko kokatu behar lirateke programa komunitarioetan,
|
pertsonen
zaintzari, autonomiari eta osasunari bideraturiko sektoreetan.
|
|
2012
|
|
|
Amorrua borroka izan dadila eta borroka tresna bat gizarte eraldaketarako. Berdintasunezko gizarterako bidean, ingurumen mugak errespetatuko duen ekoizpen modu baten bidean, herri librekin senidetuak, ondasunaren banaketa lortu egin behar da (zerga erreforma sakon bat, Tobin tasa finantza transakzio guztiei, zerga paradisu guztien itxiera...) eta lanen banaketa (enplegua,
|
pertsonen
zaintza eta etxeko lana). Noizko 35 orduko lanaldia legez?
|
|
|
Horrek denbora utziko luke lanaren beste alderdi batzuetarako:
|
pertsonen
zaintza, norbere lanak eta auzolana. Hamar urtean behin' urte sabatikoa', oinarrizko errentak finantzatuta.
|
|
|
1.Estatu alderdi orok zainduko du tortura debekatzearen inguruan hezkuntza eta informazio osoa izatea legea aplikatzeko ardura duten langileen, horiek zibilak edo militarrak izatea gorabehera, medikuen, funtzionario publikoen edo beste pertsona batzuen lanbide prestakuntzan, azken horiek parte har dezaketenean edozein atzipenaldi, atxiloketa edo espetxealdi mota jasaten duen
|
pertsonaren
zaintza, galdeketa edo tratamenduan.
|
|
|
Estatu alderdi orok modu sistematikoan aztertuko ditu galdeketari buruzko arau eta jarraibideak, metodoak eta eginerak, bai eta bere jurisdikziopeko edozein lurraldetan edozein atzipenaldi, atxiloketa edo espetxealdi mota jasaten duten
|
pertsonen
zaintza eta tratamendurako xedapenak ere, tortura kasu guztiak saihesteko helburuarekin.
|
|
2013
|
|
|
«Dudarik gabe, aurrerapausoa da gehiago bizitzea, ona da. Baina laugarren adineko
|
pertsonek
zaintza bereziak behar dituzte», ohartarazi du soziologoak. Noren gain ari da geratzen horren ardura?
|
|
|
APAIZA. Gogoratu ba zer den senar emazte izatea... ezta elkarrekin bizitzea bakarrik, bestearenganako fideltasuna izan behar duzue... eta batez ere elkarri maitatu. Gainera, elkarrekin banandu dituzue etxeko ardurak, eta bertan bizi diren beste
|
pertsonen
zaintza eta arreta ere.
|
|
|
Instalazioetatik bisita gidatua egin ondoren, Tellaetxek, Viñegra eta Sor Fuencislak hitza hartu dute. Besteak beste eskerrak eman dituzte krisi garai honetan eginiko esfortzu ekonomiko handi honengatik eta bestalde,
|
pertsonen
zaintza beharrezkoa dela gogorarazi dute, baita pertsonekin bat egiten dutela ekarri dute gogora.
|
|
2014
|
|
|
Etxeko
|
pertsonen
zaintza
|
|
2015
|
|
|
Ez ditu kontabilizatzen, hortaz, ekonomia informaleko jarduerak, besteak beste, autokontsumoa, etxeko garbiketako lanak edota boluntario lanak. Zentzu horretan, mugimendu feministak azpimarratu du emakumezkoek batik bat egin ohi dituzten etxeko lanak eta/ edo
|
pertsonen
zaintza lanak ez direla BPGan barne hartzen, eta egongo balira, BPGak gora egingo lukeela. Bestetik, kontuan hartzekoa da herrialde askotan ekonomia informalak pisu espezifiko handia duela eta giza kohesiorako aspektu garrantzitsua izan ohi dela.
|
|
|
Hurrengo guztiak defendatzen ditugu: guztiok kalitatezko hezkuntza, osasun arreta eta beste zerbitzu publiko batzuk izateko eskubidea gizarte bizitzaren erreprodukzioa bultzatzen duten tresnak direlako, tokiko enplegua eta tokiko ekonomia sustatzen dituzten kontratazio publikoak, diskriminazio positiboa, gizarte ekintzailetza, ekonomia iraunkorra eta
|
pertsonen
zaintza, betiere guztion interesak babesteko.Horrela bada, garbi eduki behar da hainbat alorretako zerbitzu publikoak pribatizatzeak berebiziko eragina duela emakumeen bizitza eta lan baldintzen kalitatean.f) Ingurumena iraunarazten duten nekazaritza praktikak sustatu eta nekazaritza txiki eta familiarra babestu nahi ditugu.g) Instituzio publikoek botere politikoa eta beharrezko egiturak mantendu... Nazioartean adostu diren lan eta ingurumenaren arauak errespetatu behar dira.
|
|
2016
|
|
|
Emakumeek gizonena baino askoz lan ordainsari txikiagoa jasotzen duten arren, zainketa lanarekin egiten duten ekarpena balioezina eta ezinbestekoa da sistema sozioekonomikoak garatzeko. Gainera, bere lanaren doakotasunak «ugalketa zerga» moduko bat sortzen du, osasun gastuak, haurren eta/ edo adineko
|
pertsonen
zaintza, aurrez aurre. Egiten ari den etxeko eta zaintzako lan handiak bakarrik funtziona dezake sistema ekonomikoak.
|
|
|
|
Pertsonen arteko
zaintzak eta tratu onak balorean jartzea
|
|
|
Desberdintasun horren arrazoiak landuko dituzten politikak behar ditugu, desberdintasun horrek bultzatzen baititu gizonak aitatasun baimenak ez hartzera, eta emakumeak menpeko
|
pertsonen
zaintza gehiena beren gain hartzera. Neurri bereziak behar ditugu guraso bakarreko familientzat, gehienbat emakumeak baitira familia horien buru.
|
|
2017
|
|
|
3DAI inkestak honako ekintza multzo handien sailkapena egiten du: fisiologi beharrizanak, lanbidea eta prestakuntza, etxeko lanak, etxek
|
pertsonen
zaintza, gizarte bizitza, aisia aktiboa eta kirolak, aisia pasiboa eta ibilbideak.
|
|
|
Emakumeek bizi dituzten eskasia sozioekonomikoak, ezberdintasunak diru sarreretan, beste
|
pertsonen
zaintzaren ardura eta genero indarkeria dira emakumeek oro har gizonek baino osasun mental okerragoa azaltzearen arrazoi batzuk (WHO, 2010). Akulturazio prozesuetan ikerketek adierazi dute atzerriko emakumeen kasuan, atzerriko gizonekin alderatuz diskriminazio egoera gehiago jasaten dituztela (Solé, 2000), arazo sozioekonomiko eta legal gehiago dituztela (Standing, 2000) eta gainkarga eta rol eta balioen arteko gatazkari aurre egin behar diotela (Aroian, Norris eta Chiang, 2003).
|
|
|
gizon eta batez ere emakume zaharrek, erretiroan daudenak gehienetan. Beraz, adina dela-eta, beste
|
pertsonen
zaintzan ibiltzearen ondorioz ekoizpen ekonomikoko esparruetatik aldenduak dauden pertsonak dira. Garraio horrek distantzia txiki eta ertainetarako balio du, hau da, auzotik mugitzeko edo, amen kasuan, hurbileko eskolara umeak eramateko.
|
|
|
ere, etxearen eta
|
pertsonen
zaintzaren esklabo izaten jarraitzen zuten. Soluzio berriak aurkitzeko saiakerak egon arren, etxe espazioek familia hierarkien errepresentazio izaten jarraitzen dute.
|
|
|
Kontsumora bultzatzeko estrategia baino ez zen, ordea. Inoiz ez zen zalantzan jartzen emakumeen erantzukizun esklusiboa etxearen eta
|
pertsonen
zaintzan; sukaldea hobetzeko estrategia horietan guztietan emakumearen liberalizazio faltsu bat baino ez dago.
|
|
|
Era berean, etxeko eta
|
pertsonen
zaintza lanak ikusgarri egin behar dira baloratuak izan daitezen, eta erraztasunak jarri lan partekatua izan dadin, erantzukizuna emakumearena soilik ez dela argi utziz.
|
|
2018
|
|
|
" Zer gertatuko litzateke emakumeok egiten duguna egiteari utziko bagenio? Ez gira lan asalariatuaz soilik ari, sostengu afektiboa, dependentzia duten
|
pertsonen
zaintza lanak, hezkuntza, biziraupenerako nekazaritza... Zer gertatzen da sistema honek gorde nahi duen lan hori guzia gelditzen bada?"
|
|
|
Oharra plazaratu dute Ibarrako Jesus Maria aniztasun funtzionala duten
|
pertsonen
zaintzarako zentroko langileen ordezkariek (LAB, CCOO eta ESK sindikatuak) azken hilabeteetan jazotako murrizketak salatzeko. Langileen ordezkariek azaldu dutenez, Madres Mercedarias entitate erlijiosoak kudeatu du zentroa uztailera arte.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, gaur egun, dena pribatizatzen ari dira.
|
Pertsonen
zaintza administrazioak kudeatu behar du, eta ez enpresa pribatuek. Orain, gure bizitza guztiz baldintzatuta dago, ezin gara biok batera etxetik atera ere.
|
|
|
Askotan argudiatzen da ipurdiak garbitzea ere ez zaiola gustatzen inori. Bizitza eta
|
pertsonen
zaintza erdigunean jartzen irakatsi digu feminismoak eta, prostituzioa ez bezala, besteren laguntza behar duen norbaiten ipurdia garbitzea behar sozial bat da, eta egiten duenarentzat baldintzarik onenak lortzeko borrokatu sugu, ez jendea zaintzeari uzteko.
|
|
|
Bizitza eta
|
pertsonen
zaintza erdigunean jartzen irakatsi digu feminismoak, eta prostituzioa ez bezala, besteren laguntza behar duen norbaiten ipurdia garbitzea behar sozial bat da, eta egiten duenarentzat baldintzarik onenak lortzeko borrokatu dugu,
|
|
|
Iruditzen zait gure mugimendua baliotsua dela baita ere beste balore batzuk erakusten dituelako:
|
pertsonen arteko
zaintza, eskuzabaltasuna, parekidetasuna, aniztasuna. Eta zergatik ez esan:
|
|
|
Ardura pribatua gaindituz, zaintza gune kolektiboak eraikitzeko deia egin zaie gizonei. Milaka emakumek* ez dugu inolako etxeko nahiz zaintza lanik egin eta aurrekari interesgarriak dira lan horien inguruan eta bidean sortu ditugun gatazkak, antolaketak nahiz akordioak.Hala ere, jakitun gara emakume* batzuk ezin izan dituztela zaintza lan guztiak utzi, dependentzia egoeran dauden
|
pertsonen
zaintza haien ardurapean egon delako edo emakume* langile askok ezin izan genuela gure greba eskubidea gauzatu, egoera prekarioetan egoteagatik. Horregatik, bizitzak erdigunean jarriko dituen paktu sozial berri bat eskatu dugu ozen.
|
|
|
" Errealitatea da emakume batzuek dutela greba egin, eta errealitate horiek nola ikusarazi ere pentsatu behar da", gaineratu du Ibargurenek. Eta horren harira, adineko
|
pertsonen
zaintzak" zalantza" sortu duela esan du Agirrek: " Zaharren egoitzetan lan egiten duten pertsona gehienak emakumeak dira, baita etxeetan zaintza lanak egiten dituzten gehienak ere.
|
|
2020
|
|
|
Halaber, osasun arretaren arloko zein menpeko
|
pertsonen
zaintza edo garbiketa bezalako zereginak izan, pandemiak batez ere emakumeek egiten duten zaintza lanen garrantziaz ohartarazi gaitu. Kalitatezko osasungintza publikoa eta emakumeen bizkar egon ordez kalitatezko zaintza bermatuko duten politika publikoak lehentasun gisa ezarri behar ditugu.
|
|
|
Honakoak dira sail horretan sartzen diren egitekoak: elikagai eta botiken erosketa, osasun zerbitzuetarako bidaiak, haur, nagusi edo mendekotasunen bat duten
|
pertsonen
zaintzarako mugimenduak, finantza edo aseguru erakundeetarako mugimenduak, edo oro har, premia premiazko egin beharretarakoak.
|
|
|
Horretarako, EAEko erabilera publikoko 544 fundazio eta elkarte aztertu dira (182 elkarte eta 362 fundazio), elkarteen %78, 8 eta fundazioen %57 ordezkatzen dutenak (Emakunde, 2017). Emakume gehiago dago ohiko rol sozialarekin lotura gehiago duten erakundeetan, hau da, hirugarren sektorearekin, osasunarekin eta desgaitasunak dituzten
|
pertsonen
zaintzarekin lotutako erakundeetan (%56, 8) edo ongintza asistentziazko izendatzen direnetan (%45, 8). Gogoan izan horren arrazoiak II. Kapituluan aztertu dugun biolentzia sinbolikoarekin eta sozializazio ezberdinekin lotura zuzena duela, eta I. Kapituluan ikusi ditugun eremu feminizatuekin, formakuntza eta karrera edo gradu aukeraketa barne.
|
|
|
Bestalde, zaintza zer den aldatu egin da, eta adin desberdinetako
|
pertsonek
zaintza behar duten aldatu egin da ere. Adibidez, Julio Perez Diaz-ek (demografoa) esaten duena da, ugalkortasuna jaitsi denez, honen ondorioetako bat da, emakumeek denbora gutxiago eskaini behar diotela umeak zaintzeari.
|
|
|
Horren aurrean, nork hobeto jakingo aipatzen ari garen beharrez
|
pertsonen
zaintzaz gehien arduratzen garen emakumeok* baino. Ikusi besterik ez da, Euskal Herritik harago, beste hainbat landa eremutako emakumeek* nola zaintzen dituzuen lurrak.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, hiru hizlariek argi dute zenbaitentzat zaila dela gertatutakoez hitz egitea, eta, beraz, espazioak zaintzea garrantzitsua dela. «Uste dut hausnartu behar dela nola antolatzen ditugun mahai inguruak; orain arte edukia asko zentratu da tekniketan, baina ez dugu inoiz hitz egin sentimenduez», azaldu zuen Dañobeitiak; eta
|
pertsonen
zaintza ere gogoan izan zuen. Hiru hizlariek, baina, argi dute oraindik ere asko dagoela salatzeko, eta bide horretan guztiek egon behar dutela lanean.
|
|
|
Lau proposamen hauek plazaratu dituzte jeltzaleek: saltoki txikien, ostalaritzaren eta antzekoen itxierak sortutako kalte ekonomikoak murrizteko laguntzak bideratzea, soldatarik gabeko baimenak eta baliokideak konpentsatzeko laguntzak ematea (hezkuntza zentroen itxiera dela eta), 12 urtetik beherakoen zaintzaren zailtasuna arintzeko partidak sortzea eta, nagusi eta zaintza zentroen itxiera dela eta, dependentzia duten
|
pertsonen
zaintzak sortutako zailtasunak leuntzea.
|
|
|
Egoera bereziki kaltebera duten
|
pertsonen
zaintza zerbitzuen publifikazioa (etxez etxeko laguntza, eguneko zentroak, zentro erresidentzialak, etxebizitza komunitarioak, tutelapeko etxebizitzak, aterpetxeak, zentro okupazionalak...).
|
|
|
Diotenez, pandemiak eraginda, aurrekontu" dinamikoa" izango da: "
|
Pertsonen
zaintzan jarriko da indar berezia. Eta hori bermatu ahal izateko beharrezkoa da udaleko gizarte zerbitzuak ondo hornituta egotea; horregatik, bertara bideratuko den diru partida mantendu edo igotzeko ahalegina lehentasuna izango da".
|
|
|
" Pertsonak jarri ditugu erdigunean lanketarako oinarrizko zutabe gisa.
|
Pertsonen
zaintzan jarriko da indar berezia. Eta hori bermatu ahal izateko beharrezkoa da udaleko gizarte zerbitzuak ondo hornituta egotea, horregatik, bertara bideratuko den diru partida mantendu edo igotzeko ahalegina lehentasuna izango da.
|
|
|
Hezkuntza eragileek eta Azpeitiko Udalak erabaki dute aurten udaleku irekirik ez egitea herrian. Hori dela eta, 0 eta 14 urteko umeen nahiz menpekotasuna duten
|
pertsonen
zaintzarako kontratazioak diruz lagunduko ditu udalak. Zaintza lanetan aritu nahi duten herritarren ere osatuko du, familiei kontratazioetarako laguntza eskaintzeko xedez.
|
|
|
Haurren eta menpekotasuna duten
|
pertsonen
zaintza lanetarako kontratazioak bultzatzeko dirulaguntza sistema jarri du martxan Azpeitiko Udalak. Bi helbururekin zabaldu dute laguntza lerroa:
|
|
|
Hala ere, urgentziazkoak diren beharrei erantzuten saiatuko gara, astelehenetik aurrera, etxean beharrezkoak diren tresnak, haurren eta
|
pertsonen
zaintzarako beharrezkoak diren materialak etbr beharra dutenen eskura jarriz. \
|
|
|
COVID ondorioz haurren edo dependentzia duten
|
pertsonen
zaintzarako soldatarik gabeko baimen eskaerak eta antzekoek sortutako kalteak konpentsatzeko laguntzak (laguntza 1.000 eurokoa izango da hilabeteko, bizikidetza unitate bakoitzeko bat erreferentziatzat hartuz).
|
|
2021
|
|
|
Ziurrenik, itxialdia. 2020ko martxoaren 29ko Errege Lege Dekretuak ezinbesteko jardueren zerrendan jaso zituen adineko nahiz adin txikikoen zaintza baita desgaitasun edota menpekotasun mailaren bat duten
|
pertsonen
zaintza ere. Ez, ordea, etxeetan garbiketa lanak soilik egiten dituztenen jarduna.
|
|
|
Hori agerian geratu izana gure sektorearen errekonozimendu sozial, legal eta profesionaleranzko lehen lehen pausoa izan zen. Hortik abiatuta, menpekotasuna duten
|
pertsonen
zaintzak etxeko lanen zakutik ateratzea lortu behar dugu, berezko lan hitzarmen bat. Langile kualifikatuak gara, balora gaitzaten nahi dugu.
|
|
|
Eta, zentzu horretan, inkestak argi uzten du norantz zuzendu liratekeen datozen urteetan indarrean jarriko diren politika publikoak: diru sarrerak bermatu, lan merkatua sendotu eta osasun arazo nahiz mendekotasuna duten
|
pertsonen
zaintza indartu, bereziki seme alabak dituzten familiei erreparatuz. Ikusi da, ordea, ia erakundeen lehentasunak, eta antolaketa bera, arazo horietara zuzentzen diren.
|
|
|
Ezagutzen ditugu erronkak eta horiek behar moduan heltzeko lanean dihardugu jada. Horretarako, talde lehiakor eta berritzaile izateko helburua, gobernantza eredu demokratikoa indartzea,
|
pertsonen
zaintza, planetarekiko konpromisoa eta garapen komunitarioa ditu Fagor Taldeak erdigunean. Ikusten duzunez, proiektu sozioenpresarial osoa jasotzen du iraunkortasun estrategiak.
|
|
|
Gutako asko izan gara, bizitzan zehar, beste arretarik izan ez duten hainbat eta hainbat
|
pertsonaren
zaintzaren arduradunak. Lan hori egin beharrean aurkitu gara eta gainera," Maitasunez".
|
|
2022
|
|
|
Garraldak zahar etxe publikoen beharra azpimarratu du, eta pribatizazioa salatu: «Zaintza profesionalizatu gehienak enpresa pribatuen esku daude, eta enpresek onura ekonomikoak lehenesten dituzte
|
pertsonen
zaintzaren gainetik».
|
|
|
48 urte ditu eta adimen desgaitasuna duten
|
pertsonen
zaintzan lan egiten du APDEMAn. Horrez gain, Trebiñuko euskararen aldeko herri mugimenduetako kidea, sindikalista eta talde antimilitaristetako partaidea da, besteak beste.
|
|
|
Hiru esparruei begiratu behar diegu feminismotik. Estatua zaintza guztien kargu egiten bada,
|
pertsonen arteko
zaintza eta zainketa sareak kaltetu daitezke. Aldaketak egin nahi ditugu, baina sistema kapitalistan harrapatuta gaude.
|
|
|
Funtzio sozialari dagokionez, emakumeek izaten dute familia unitateari eusteko ardura, eta, haien dedikazioaren bidez, mendekotasuna duten
|
pertsonen
zaintza eta ongizatea bermatzen dute: adinekoena, haurrena, dibertsitate funtzionala duten pertsonena eta gizarte bazterketako taldeena, kasu.
|
|
|
Oro har, esku hartze soziala pertsonen eta taldeen oinarrizko premiak detektatzea eta ziurtatzea: bakarrik dauden pertsonak, mendetasun egoeran edota desgaitasun egoeran dauden
|
pertsonak
zaintzak bermatzeko, etxebizitzarik gabe, generoindarkeriako egoeran, osasunlaguntzarik gabe (gaur egun, txertoa hartzeko eskubidea bermatzeko), prekarietate ekonomikoa, adiziokasuetan eustea, gehiegizko kargaegoeran dauden zaintzaileak, gaztelania erabiltzen ez duten familiak, doluari arreta eman dioten pertsonak,...
|
|
2023
|
|
|
Pobrezia bidegabekeria da berez, eta baita ere lanen ordutegiak bizitzarekin bateraezinak izatea, edo beharrak dituzten
|
pertsonen
zaintza eta arreta prekarizatuta eta bermatu gabe egotea. Horregatik, zaintza sistema publiko bat erreibindika dezakegu eta aldarrikatu behar dugu, eta horretan ari gara, bizitza duina emateko zaindu behar denari eta modu profesionalean edo ingurune pertsonaletan zaintzen duenari.
|
|
|
Lopetegi: Eta ez bakarrik
|
pertsonen arteko
zaintzari edo enpleguari dagokionez.
|
|
|
LOPETEGI: Eta ez bakarrik
|
pertsonen arteko
zaintzari edo enpleguari dagokionez.
|
|
|
Nik nabarmenduko nuke zenbait tresna teoriko eta pedagogiko ingurunera egokitzeko irudimena. Eta interesgarria da nola landu den konfiantza eraikitzeko prozesua,
|
pertsonen
zaintza eta prozesua bera.
|
|
|
Horrela, zaintza bikoitza egiten dela baieztatzen dute:
|
pertsonaren
zaintza eta ingurumenaren zaintza. Hori hobeto ulertzeko, pandemiaren adibidea jarri du Zubikaraik:
|
|
|
Egoera kezkagarri hau ez da soilik
|
pertsonen arteko
zaintzan gertatzen; egungo jendarte ereduan, bertan zein mundu zabalean, inguratzen gaituzten gainontzeko bizidun eta ingurunearekiko zaintza eta zaintzaileak ere jazarriak dira behinik behin, erailak ere bai leku batzuetan, mozkinak etengabe eta nolanahi eskuratzeko asmoak kolokan ipintzen dituztenean. Bazter horretan kokatzen dira, aldeak alde, hego globaleko biztanleak, landa eremuetako herritarrak, nekazari, abeltzain eta arrantzale txikiak, bioaniztasunaren, lur, ur, argi eta airearen, denon ondasun komunen, zaindariak eta ekosistema suntsitzeko egitasmoen aurkako norbanako zein kolektiboak.
|
|
|
Iruñeko Udalak zaintzaren aldeko apustu garbia adierazi zuen azaroaren 30eko greba orokorrean, eta horrek harritu egin gintuen, ustekabe ez atsegina, noski. Udaleko langileok grebarekin bat egitea eta
|
pertsonen
zaintzaren alde mobilizatzeko dugun eskubidea erabiltzea erraztu beharrean, eragozpenak, mugak eta oztopoak jartzen dizkigu, eta, jakina, hori publikoki salatzen dugu eta legez salatuko dugu. Lan egitera behartzen gaitu, gutxieneko zerbitzu batzuk mantentzeko eginbeharra aitzakiatzat hartuta.
|
|
|
Eta hemen nago nire lanpostuan, ikastetxe bateko atezaintzan; 07:30 dira, eta gero nire lankideak txandakatzen nau, 22:00ak arte hemen egon behar baitu, udal eraikin bat zaintzen. Greba egin eta kalean aldarrikatu nahi genuen, beste milaka pertsonarekin batera, gure ustez funtsezkoa dela
|
pertsonen
zaintza publikoa eta kalitatezkoa izatea.
|
|
|
Eta beste ikastetxe batzuetan dauden nire lankide guztiek ere gaueko 22:00ak arte egon behar dute; baina zein dira oinarrizko gutxieneko zerbitzuak? Gure hiriko ia 30 ikastetxe, zainduta 22:00ak arte, kalean
|
pertsonen
zaintzarako eskubidea lantzen eta aldarrikatzen ari direnean. Zer da garrantzitsuagoa, pertsonak edo eraikinak zaintzea?
|
|
|
Azken batean, argi dago gizarte gisa lan handia dugula
|
pertsonen
zaintzaren inguruan, lan handia administrazioetan eta kalean.
|
|
|
Amurrioko EAJk azaldu du errealitate bihurtuko dituela Landazuriko Eguneko Zentroa eta Etxebizitza Komunitarioa. Datozen lau urteetara begira, jeltzaleen udal ekintzak
|
pertsonen
zaintzan eta zahartze aktiboan oinarrituko direla azaldu dute ohar bidez.
|
|
|
" Proba azkarra da, odol tanta bat ateratzen da behatzetik eta 20 minututan badugu emaitza" azaldu du Farmazien elkargoko presidente Alberto Mantillak," Hitzordurik gabe eta modu anonimoan egin dezake herritarrak, eta emaitza positiboa balitz, hamar eguentan hasi dezake tratamendua". Hain zuzen, GIBa duten
|
pertsonen
zaintzaren azkartasuna azpimarratu du ere Fernando Dominguez Osasun Kontseilariak," Test honekin, emaitzak berehala izan ditzakegu; Osasun etxean hitzordua noiz izateko itxaroten egon gabe. Kutsaketa garaiz antzematen bada, eraginkortasun handia dute botikek eta gainera, eten egin daiteke kutsaketa katea".
|
|
|
Berriozarko herri zaharrean, Ezkaban, bada elkarte bat eta zaintza ingurumenari zuzenduta lantzen dute: auzolanak, herriaren zaintza, ez horrenbeste
|
pertsonen
zaintza. Beraz, denetarik dago.
|
|
|
" Ezin dugu gehiago itxaron udal zerbitzuak pribatizatzearen ondorioei buruzko hausnarketa sakona egiteko, eta are gehiago
|
pertsonen
zaintzarekin lotuta daudenean", azpimarratu dute EH Bildukoek eta exijitu dute zerbitzu medikoa lehenbailehen bermatu dezaten.
|
|
|
Hain zuzen, azaroaren 30eko greba deialdian horri egiten zaio erreferentzia: zaintza arloan aritzen garenok soldata baxuagoak eta baldintza kaskarragoak ditugu. Gurea ere zaintza lana da, hezitzaileak gara,
|
pertsonen
zaintzaz eta ongizateaz arduratzen gara. Urte askoan eta historikoki feminizatua izan den sektorea da gurea, eta horren albo kalteak ezagutu eta sufritu ditugu, gure lan baldintzak eta soldatak eskasak baitira.
|
|
|
Baina bikotekideen kasua aztertzen badugu batez ere, desoreka handia topatzen da zaintzaile eta zainduak diren pertsonen profilen artean. Familia zaintza balio handikoa izanik ere,
|
pertsonen
zaintza eta oreka oso kontuan izan beharreko elementua da.
|
|
|
Eztabaida publikoak ere sortuko ditu hari berriak, modu batera edo bestera josi beharrekoak. Lehen mailako erronka dugu adineko
|
pertsonen
zaintzarena. Eta aukera ezin hobea aurretik.
|
|
|
zaintza erdigunean izango duen sistema sortzea.
|
Pertsonen
zaintzaren aldeko hautuak beraien duintasunean oinarritutako sistema bat izan du helburu, egun daukagun eskuduntza banaketa alde batera utziko duena. Eta hau lortzeko, bi kontzeptu birpentsatu eta artikulatu dira:
|
|
|
Etxean bizitzen jarraitu nahi izatea edo, hala ezin bada, etxean moduan bizitzea
|
pertsonek
zaintzarekiko zeuzkaten lehentasun eta espektatiben alderdi garrantzitsua zen. Hori horrela, adinekoek egoitzetan etxean baleude bezala sentitzeari balioa ematen zioten, ondorengo aipuan adierazten den bezala:
|
|
|
Maitasuna, sostengua eta epeltasuna sentitzea parte hartzaileek aipatzen zituzten faktore garrantzitsuak dira, despertsonalizazioak, bakardadeak eta" gauza" balira moduan tratatuak izateak kezkatzen zituzten bitartean. Testuinguru horretan,
|
pertsonek
zaintzari buruz zituzten balio moral eta desioekin borrokatu behar izaten zuten, maiz familiarengandik eta zaintzaileengandik espero den konpromisoa eta betebeharra zalantzan jarriz. Hori ondorengo aipuetan adierazten da:
|
|
|
Batetik, dimentsio kulturalari dagokionez, agerian geratzen dira zaintzari buruzko ikuspegi eta balioen arteko tentsio eta talkak. Aurrez landutako literaturari helduta,
|
pertsonek
zaintzari eta zahartzeari buruz dituzten pentsamoldeen oinarrian daude familiako eginkizunak, zaintzak dakarren zama, kontziliazioa zein zahartze osasuntsu eta autonomoarekin bat egiten duten ideiak (Britto et al., 2018; Camargo et al., 2014; Contarello et al., 2016; Medeiros, 2017). Gure emaitzek adierazten dute pertsonek modu gatazkatsuan bizi dituztela ideia horiek.
|
|
|
Azkenik, agerian geratzen dira
|
pertsonek
zaintza harremanetan kudeatzen dituzten tentsio eta kontraesanak (Fiske, 1992). Aurrez egindako ikerketek erakutsi bezala, pertsonek tentsioak bizitzen dituzte zaintza harremanetan, hurbiltasunean, ahaidetasunean eta elkarrekiko espero den hartu emanean (Siira et al., 2019; Walsh eta Shutes, 2013).
|
|
|
Ekonomia feministak bere aldetik, agerian utzi du bereziki Mendebaldeko gizarteek bizi duten zaintza krisi eta eskasia (Perez Orozco, 2006). Horren arabera,
|
pertsonek
zaintza beharrei heltzeko dauzkaten baliabideak familian zein komunitate mailan gero eta urriagoak dira, eta merkatuak agindutako produkzio denbora eta logiken arabera antolatzen dira bizitzaren sostengurako aukerak. Besteak beste, populazioaren zahartzeak, emakumeen lan merkaturatze masiboak, familia egituraren txikiagotzea eta askotariko ereduen hedapenak edota balio indibidualisten gorakadak zaintzaren krisian eragina izan dute.
|